Professional Documents
Culture Documents
Wprowadzenie
Przeczytaj
Film edukacyjny
Sprawdź się
Dla nauczyciela
Wielka woda
Twoje cele
Powódź to silne wezbranie wód rzecznych lub morskich powodujące straty w sferze
społecznej i materialnej. Na przełomie XX i XXI wieku takich wydarzeń były setki, a może
tysiące. Każde z nich miało trochę inne przyczyny, ale każde przynosiło m.in. śmierć ludzi,
zwierząt i ogromne straty materialne. Na świecie powodzie najczęściej są związane
z ulewnymi, czasami długotrwałymi opadami deszczu.
Zalane wioski i pola wokół rzeki Karnaphuli dzień po uderzeniu cyklonu w Bangladeszu w 1991 r.
Źródło: V. Gempis, USAF; Defense Visual Informa on Center, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
Kolejny raz zalaniem zostały dotknięte kraje Azji Południowej – tam powodzie zdarzają się
najczęściej z powodu ulewnych deszczów monsunowych. Pod koniec lipca 1993 roku
katastrofę wywołały rekordowe opady w północno‐wschodnich Indiach (spadło wtedy 990
mm w ciągu tygodnia; w Polsce są miejsca, gdzie rocznie może spaść maksymalnie do 550
mm opadu). Pod wodą znalazły się miliony hektarów upraw, miliony ludzi zostało bez
domów i dostaw żywności. Śmierć poniosło wówczas ponad 12 tys. osób.
Ta powódź w Polsce jest nazywana „powodzią tysiąclecia” – nawiedziła w lipcu 1997 roku
południową i zachodnią Polskę, a także Czechy, wschodnie Niemcy (Łużyce),
północno‐zachodnią Słowację oraz wschodnią Austrię, doprowadzając na terenie Czech,
Niemiec i Polski do śmierci 114 osób oraz szkód materialnych w wysokości blisko 4,5
miliarda dolarów amerykańskich.
Polecenie 2
Wyjaśnij, dlaczego regulacja rzek może mieć negatywny wpływ na sytuację powodziową
w południowej Polsce.
Słownik
co a powodziowa
podwyższenie stanu wody postępujące w górę biegu od ujścia rzeki, wywołane dużym
podniesieniem się stanu wody końcowego zbiornika (morza, jeziora) lub rzeki
przyjmującej dopływ; możliwa u ujścia rzek do morza – w Polsce wywołana jest wtedy
silnym północnym wiatrem, który wpycha wodę w głąb rzeki i nie pozwala jej na
normalne ujście do morza
Film edukacyjny
Polecenie 1
Zapoznaj się z filmem edukacyjnym i opisz, jakie należy podejmować kroki, aby w przyszłości
zapobiegać katastrofom powodziowym.
osuwiska na stoku
Korzystając z poniższej mapy, wyjaśnij, dlaczego nie powinno się budować domów i osiedli
przy samej rzece.
Podaj nazwy dzielnic stolicy, które narażone są na zalanie wodami powodziowymi. Wyjaśnij,
dlaczego tereny najbardziej narażone na zalanie w Warszawie stanowią tylko wąskie pasmo
wzdłuż Wisły.
deszcz.
sztorm.
deszcz nawalny.
roztopy.
Ćwiczenie 5 醙
Bardzo niepokojące informacje docierają do nas z Południowej i Wschodniej Azji, gdzie szaleją
niszczycielskie w skutkach i zarazem zabójcze powodzie wywołane przez wyjątkowo
intensywne opady deszczu. W Chinach, Indiach i Japonii kataklizm dotknął już kilkanaście
milionów ludzi. W Indiach z wielką wodą walczy już 1,5 miliona ludzi. Najwięcej szkód żywioł
poczynił w północno-wschodnim stanie Asam. Zginęły 33 osoby. Zniszczone są domy, budynki
użyteczności publicznej, drogi i mosty, a 17 zapór wodnych uległo przerwaniu. W Japonii
w prefekturze Kumamoto w ciągu jednej doby spadło ponad 400 litrów deszczu na metr
kwadratowy ziemi, czyli 4-krotnie więcej niż potrzeba, aby wywołać katastrofalną powódź
błyskawiczną. Przed powodzią uciekło blisko 300 tysięcy osób. Niestety, zginęło ponad 50
osób. Najtrudniejsza sytuacja panuje w Chinach, gdzie powódź dotknęła już 12 milionów
mieszkańców. Na rzece Jangcy, jednej z największych rzek w Chinach, nad brzegami której
mieszka blisko pół miliarda ludzi, uszkodzeniem grozi Tama Trzech Przełomów, największa
zapora wodna na świecie. Gdyby zapora runęła, rzeką popłynęłoby istne tsunami, które
zniszczyłoby wszystkie miejscowości położone nad jej brzegami. Fala osiągnęłaby nawet 25
metrów, czyli wysokość 10-piętrowego wieżowca. W zagrożeniu znalazłoby się życie blisko
pół miliarda ludzi.
Źródło: Katastrofalne powodzie w Azji. Może runąć największa tama świata. Zagrożonych jest
pół miliarda ludzi, 8.07.2020, twojapogoda.pl (dostęp 28.08.2020).
śmierć ludzi
zanieczyszczenie środowiska,
często skażonymi wodami
powodziowymi
zmiana koryta rzeki i wyglądu
całej doliny (nasilona erozja)
Ćwiczenie 7 醙
SCENARIUSZ LEKCJI
Przedmiot: geografia
Podstawa programowa
Uczeń:
Cele operacyjne
Uczeń:
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (analiza tekstu,
mapy, fotografii, praca z filmem edukacyjnym)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca na forum klasy
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‐materiał, mapa
fizyczna świata, mapa fizyczna Polski
Materiały pomocnicze
Dobosik B., Hibszer A., Soja J., Tablice geograficzne, Videograf II, Katowice 2002 (głównie s.
78).
Dziesiątki zabitych i miliardy strat: 20 lat temu rozpoczęła się powódź tysiąclecia, 5.07.2017,
newsweek.pl (dostęp 28.05.2021).
Jasińska K., #75 lat UWr – wielka woda w 97 r., uni.wroc.pl (dostęp 28.05.2021).
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Faza realizacyjna
Faza podsumowująca
Praca domowa