B EWEGINGSLEER

R ECHTLIJNIGE BEWEGING

eenparige beweging x = x0 + v ⋅ t

v = v0 + a ⋅ t
eenparig veranderlijke
beweging a ⋅t2
x = x0 + v0 ⋅ t +
2
  
∆ra = ∆rr + ∆rs
samenstellen van bewegingen   
va= vr + vs

C IRKELVORMIGE BEWEGING
s =θ ⋅ r v =ω ⋅ r ω =2 ⋅ π ⋅ n
basisformules
v = π ⋅d ⋅n

eenparige beweging θ = θ0 + ω ⋅ t

ω = ω0 + α ⋅ t
eenparig veranderlijke
beweging α ⋅t2
θ = θ 0 + ω0 ⋅ t +
2

v2
normaalversnelling a=
n = ω2 ⋅ r
r

tangentiële versnelling at= α ⋅ r

  
totale versnelling a=an + at an2 + at 2
a=

ndrijver dvolger n1 d2 z2
overbrengingen =i = =i = =
nvolger ddrijver n2 d1 z1
p m: modulus [mm]
tandwielen m=
π p: steek [mm]
K RACHTENLEER
KRACHTEN

m
massadichtheid ρ=
V
m1 ⋅ m2
gravitatiekracht F= G ⋅
r2
m1
gravitatieveldsterkte g= G ⋅
r2

wet van Hooke F = k ⋅ ∆l M= C ⋅ φ

wrijvingskracht Fw= µ ⋅ FN

Massadichtheid
Vaste stoffen Vloeistoffen
staal 7 800 kg/m³ wagter (H2O) 998 kg/m³
aluminium 2 700 kg/m³ zeewater 1 024 kg/m³
goud 19 200 kg/m³ olijfolie 920 kg/m³
zilver 10 500 kg/m³ zwavelzuur 1 840 kg/m³
beton 2 200 kg/m³ benzine 720 kg/m³
eikenhout 780 kg/m³ diesel 840 kg/m³

D RUK

overdruk p pabs − patm

=

hydrostatische druk phydro = ρ vl ⋅ g ⋅ hvl

totale druk p= patm + phydro= patm + ρ vl ⋅ g ⋅ hvl

Archimedeskracht Fa =V ⋅ ρ vl ⋅ g
M OMENT
M = l ⋅F
moment M = r ⋅ F ⋅ sinθ
  
M= r × F

D E STELLING VAN V ARIGNON (MOMENTENSTELLING )

 
MOFR   MOFi

Z WAARTEPUNT

xzw   i i yzw   i i
l x l y
Lijnfiguur lR   li
lR lR

xzw   i i yzw   i i
A x A y
Oppervlakte AR   Ai
AR AR

E VENWICHT
 
F  0  F  0
x

 
F  0
y

M  0  M  0 z

WRIJVING
Fw    FN
M ATERIALENLEER ( STERKTELEER )

F
trek-, drukspanning σ=
A

Fmax
treksterkte Rm =
A

Fvl
vloeigrens Rvl =
A

∆l
relatieve verlenging ε=
l0

wet van Hooke σ= E ⋅ε

F ⋅l
verlenging ∆l =
E⋅A
A RBEID , VERMOGEN , RENDEMENT EN ENERGIE
 
W= r ⋅F
arbeid =∆x ⋅ F ⋅ cosθ
= ∆x ⋅ Fx + ∆y ⋅ Fy
 
P= F ⋅ v
vermogen
= Fx ⋅ v x + Fy ⋅ v y

k ⋅ ( ∆l )
2
potentiele energie Epot. gr. = m ⋅ g ⋅ h Epot. el. =
2

m ⋅ v2
kinetische energie Ek =
2

behoud van energie C te

Epot. + Ekin. =

arbeid-energietheorema Ebegin + Wtoegevoed =

Eeinde

1 kcal = 4,1868 kJ 1 kWh =3,6 MJ

W ARMTELEER

∆T = T2 − T1 
temperatuur T = θ + 273,15  ⇒ ∆T = ∆θ
∆θ = θ2 − θ1 

warmte Q = c ⋅ m ⋅ ∆T Q= C ⋅ ∆T

latente warmte Q=  ⋅ m

warmtebalans Qopg. + Qafg. =

0

H2O
cijs 2,09 kJ/(kg ⋅ K)
cwater 4,186 kJ/(kg ⋅ K)
cwaterdamp 2,0 kJ/(kg ⋅ K)
ℓsm 334 kJ/kg
ℓv 2 260 kJ/kg

G ASWETTEN

gaswet bij constante

p1 ⋅ V1 = p2 ⋅ V2
temperatuur

p1 p2
gaswet bij constant volume =
T1 T2

V1 V2
gaswet bij constante druk =
T1 T2

p1 ⋅ V1 p2 ⋅ V2
algemene gaswet =
T1 T2

aantal deeltjes N= n ⋅ NA
E LEKTRICITEIT - GELIJKSTROOMKRINGEN
ρ ⋅
wet van Pouillet R=
A

arbeid ∆E= W = P ⋅ ∆t= U ⋅ I ⋅ ∆t= U ⋅ Q

Joule-effect Pj= R ⋅ I 2

hoeveelheid warmte ∆E = Q= Pj ⋅ ∆t = R ⋅ I 2 ⋅ ∆t

Soortelijke weerstand bij 15 °C (ρ15 )

koper 0,0175 ⋅ 10-6 Ωm
zilver 0,016 ⋅ 10-6 Ωm
goud 0,024 ⋅ 10-6 Ωm
aluminium 0,028 ⋅ 10-6 Ωm
nikkel 0,136 ⋅ 10-6 Ωm
ijzer 0,141 ⋅ 10-6 Ωm
constantaan 0,50 ⋅ 10-6 Ωm

SCHAKELINGEN

Serieschakeling Parallelschakeling
I= I= I= I3 I= I i n
1 2
n
I = I1 + I 2 + I 3 I = ∑ Ii
U = U1 + U2 + U3 U = ∑ Ui i =1

i =1 U
= U=
1 U=
2 U3 U
= Ui
n
Rv = ∑ Ri 1 1 1 1 1 n
1
Rv = R1 + R2 + R3 = + + =∑
i =1 Rv R1 R2 R3 Rv i =1 Ri

Wetten van Kirchoff

n
I 3 + ... + In 0
I1 + I 2 + = =∑ Ii 0 i =1
n
U1 + U2 + U3=
+ ... + Un 0 ∑Ui 0
=
i =1
E LEKTROSTATICA
Q1 ⋅ Q2
wet van coulomb F=
4 ⋅π ⋅ε ⋅ r2
permittiviteit ε= ε 0 ⋅ ε r
F
elektrisch veld E=
Q
Q
capaciteit van een component of geleider C=
V
A
capaciteit van een vlakke condensator C= ε ⋅
d
tijdsconstante op- en ontladen condensator τ= R ⋅ C
E LEKTROMAGNETISME
φ
fluxdichtheid of magnetische inductie B=
A
I
wet van Biot en Savart Hp =
2 ⋅π ⋅ r
N⋅I
veldsterkte in een solenoïde Hp =
2 + d 2
B
permeabiliteit µ= µ= µ0 ⋅ µr
H
m1 ⋅ m2
Coulombkracht F=
4 ⋅π ⋅ µ ⋅ r2

kracht op één stroomvoerende geleider F = B ⋅  ⋅ I ⋅ sinα

kracht tussen twee stroomvoerende I1 ⋅ I 2

=F ⋅µ ⋅
geleiders 4 ⋅π ⋅ r
elektromagnetische inductie door
E = B ⋅  ⋅ v ⋅ sinα
mechanische beweging

wet van Faraday of elektromagnetische ∆φ

E =−N ⋅
inductie door fluxverandering ∆t
elektromagnetische inductie door ∆I
E =−L ⋅
stroomverandering ∆t