‫‪1‬‬

‫بسمه تعالی‬

‫دانشکده مدیریت وحسابداری‬

‫تاریخ تحویل به گروه‬ ‫دانشگاه عالمه طباطبایی‬

‫تاریخ تصویب درگروه‬

‫درخواست تصویب پیشنهاد تحقیق پایان نامه‬
‫تاریخ تحویل به تحصیالت تکمیلی‬ ‫دکترا‬ ‫کارشناسی ارشد‬

‫تاریخ تصویب درشورای‬ ‫گروه‪ :‬مدیریت عملیات و فناوری اطالعات‬

‫تحصیالت تکمیلی دانشکده‬ ‫رشته‪:‬‬

‫عنوان پایان نامه به فارسی‪:‬‬

‫ارزیابی و انتخاب تأمین کننده با رویکرد تلفیقی ‪ :‬تصمیم گیری چند معیاره‪ ،‬طراحی آزمایشات و سیستم‬
‫استنتاج فازی (مطالعه موردی ‪ :‬مجتمع صنعتی آونگان نوید مرکزی)‬

‫به انگلیسی‪:‬‬
‫‪Supplier evaluation and selection with integrated approach: multi-criteria‬‬
‫‪decision making, design of experiments and fuzzy inference system (Case‬‬
‫)‪study: Avangan Navid Markazi Industrial Complex‬‬

‫نام‪ :‬مقصود‬ ‫استاد راهنما‪ :‬نام خانوادگی ‪ :‬امیری‬

‫نام‪ :‬محمدتقی‬ ‫تقوی فرد‬ ‫استاد مشاور‪ :‬نام خانوادگی‪:‬‬
‫نام‪:‬‬ ‫استاد مشاور‪ :‬نام خانوادگی‬

‫نام خانوادگی و نام دانشجو‪:‬‬

‫بیات زاده شهاب‬

‫عنوان نهایی مصوب درشورای تحصیالت تکمیلی دانشکده در صورت تغییر‪:‬‬

‫‪2‬‬

‫‪ -1‬مشخصات دانشجو‪:‬‬
‫دانشجویی‪:‬‬ ‫شماره‬ ‫شهاب‬ ‫نام‪:‬‬ ‫نام خانوادگی‪ :‬بیات زاده‬
‫‪40112442015‬‬
‫مدیریت صنعتی رشته تحصیلی‪ :‬مدیریت صنعتی – گرایش تولید و عملیات‬ ‫گروه‪:‬‬
‫کارشناسی ارشد‬ ‫مقطع تحصیلی‪ :‬دکترا‬
‫نیمسال دوم‬ ‫‪ 1401‬نیمسال اول‬ ‫سال ورود‪:‬‬
‫آدرسی برای تماس سریع‪ :‬اراک – خیابان دانشگاه خیابان بوعلی سینا مجتمع سبالن واحد ‪34‬‬
‫‪ 09374683717‬آدرس پست الکترونیک‪shahabbayatzadeh@gmail.com:‬‬ ‫تلفن تماس‪:‬‬

‫‪ -2‬مشخصات استاد راهنما‪:‬‬

‫مقصود دانشکده‪ :‬مدیریت و حسابداری‬ ‫نام‪:‬‬ ‫امیری‬ ‫نام خانوادگی‪:‬‬
‫شماره تلفن تماس‪:‬‬ ‫دانشگاه‪ :‬عالمه طباطبایی‬
‫استاد پایه‪:‬‬ ‫مرتبه دانشگاهی‪:‬‬
‫تعداد پایان نامه های کارشناسی ارشد در دست راهنمایی‪:‬‬
‫تعداد پایان نامه های دکتری در دست راهنمایی‪:‬‬

‫‪ -3‬مشخصات استادان مشاور‪:‬‬

‫استاد‬ ‫مرتبه دانشگاهی‪:‬‬ ‫محمد تقی‬ ‫نام‪:‬‬ ‫تقوی فرد‬ ‫‪ -3-1‬نام خانوادگی‪:‬‬
‫پایه‪:‬‬
‫محل خدمت‪:‬‬
‫آدرس پست الکترونیک‪:‬‬ ‫تلفن تماس‪:‬‬

‫پایه‪:‬‬ ‫مرتبه دانشگاهی‪:‬‬ ‫نام‪:‬‬ ‫‪ -3-2‬نام خانوادگی‪:‬‬

‫محل خدمت‪:‬‬
‫آدرس پست الکترونیک‪:‬‬ ‫تلفن تماس‪:‬‬
‫‪3‬‬

‫مشخصات تحقیق‬
‫‪ -4‬عنوان تحقیق‪:‬‬
‫ارزیابی و انتخاب تأمین کننده با رویکرد تلفیقی ‪ :‬تصمیم گیری چند معیاره‪ ،‬طراحی آزمایشات و سیستم‬
‫استنتاج فازی (مطالعه موردی ‪ :‬مجتمع صنعتی آونگان نوید مرکزی)‬

‫ارزیابی‬ ‫ترویجی‬ ‫کاربردی‬ ‫بنیادی‬ ‫‪ -5‬نوع تحقیق‪:‬‬

‫‪ -6‬بیان مسئله‪:‬‬

‫در زمان حاضر‪ ،‬با پیشرفت فناوری مدرن‪ ،‬رقابت در محیط کسب و کار به شکلی جدید ترسیم میشود‪.‬‬
‫این رقابت دیگر تنها به ابعاد قیمت و کیفیت محصول محدود نمیشود‪ ،‬بلکه به زمینههای زنجیره‬
‫تأمین‪ ،‬تدارکات و انتخاب تامینکنندگان نیز گسترش مییابد‪ .‬این تغییرات نه تنها نیاز به‬
‫استراتژیهای جدید در مدیریت رقابت دارند بلکه به اهمیت مطالعه و تحلیل عوامل مؤثر بر زنجیره‬
‫تأمین میافزاید‪ .‬از این رو‪ ،‬تفکیک و ارتقاء عواملی که تأثیر گذاری قابل توجهی در این زمینه دارند‪،‬‬
‫میتواند یک راهکار موثر در ارتقاء عملکرد و موفقیت کسب و کارها باشد (لیانگ‪ 1‬و همکاران‪.)2024،‬‬

‫تصمیمگیری درباره انتخاب تامینکننده تأثیرات چشمگیری بر عملکرد‪ ،‬کارآیی و پیشرفت یک‬
‫سازمان دارد ‪.‬انتخاب صحیح تامینکننده برای اطمینان از جریان سلسله مراتب مواد‪ ،‬محصوالت و‬
‫خدمات از طریق زنجیرهی تأمین بسیار اساسی است‪ .‬استراتژی انتخاب تامینکننده‪ ،‬هنگامی که با‬
‫دقت مورد بررسی قرار گیرد‪ ،‬شامل ارزیابی جامع از عوامل متنوعی است که توانایی تأثیرگذاری‬
‫چشمگیری بر زنجیرهی تأمین را دارند (ساهو‪ 2‬و همکاران‪.)2024،‬‬
‫در اداره زنجیره تأمین در دنیای معاصر‪ ،‬ارزیابی عملکرد تامینکننده بر پایه معیارهای چندگانه انجام‬
‫میشود‪ ،‬که متمرکز بر هزینه به عنوان معیار اصلی تصمیمگیری نیست‪ .‬این نظریه به دلیل وجود‬
‫چندین معیار کالن در فرآیند ارزیابی‪ ،‬ایجاد میشود که برگزیدن بهترین تامینکننده از میان گروهی‬

‫‪1‬‬
‫‪Liang‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Sahoo‬‬
‫‪4‬‬

‫از تأمینکنندگان را به یک فرآیند پیچیده و دشوار تبدیل میکند‪ .‬این تغییر در الگوی ارزشیابی‬
‫تأمینکننده‪ ،‬نیازمند به یک رویکرد جدید و توجه به ابعاد متعدد عملکرد تامینکننده است تا بتوان‬
‫بهترین تصمیمات را در این زمینه اتخاذ کرد (بادی‪ 1‬و پاموکار‪.)2020،2‬‬
‫انتخاب تأمین کننده در صنایع فوالدی و تولید بیلت های فوالدی یک مسئله بسیار حیاتی و حساس‬
‫است‪ .‬بیلت های فوالدی در اغلب صنایع از جمله‪ :‬ساختمانی‪ ،‬خودروسازی و صنایع نظامی مورد‬
‫استفاده قرار میگیرند‪ .‬به همین دلیل انتخاب تأمین کننده مناسب‪ ،‬تأثیر بسزایی بر عملکرد صنعت‬
‫و کیفیت محصوالت نهایی دارد‪.‬‬
‫برای انتخاب تأمین کننده‪ ،‬باید به معیارهای مختلفی توجه شود‪ .‬عوامل کیفی نظیر کیفیت مواد اولیه‪،‬‬
‫روش های تولید‪ ،‬مدیریت کیفیت و استانداردهای صنعتی‪ ،‬باید به دقت بررسی شوند‪ .‬همچنین‪،‬‬
‫عوامل کمی مانند قیمت‪ ،‬توانایی تأمین و تحویل به موقع‪ ،‬قدرت تولید‪ ،‬تنوع محصوالت و ارائه خدمات‬
‫پس از فروش نیز بسیار حائز اهمیت هستند‪ .‬در صنعت فوالدی‪ ،‬به دلیل نیاز به بیلت های با کیفیت‬
‫باال؛ تأمین کنندگان باید قادر به ارائه مواد اولیه با کیفیت باال و بهروز رسانی تجهیزات و فن آوری‬
‫های تولید باشند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬ارائه خدمات پس از فروش‪ ،‬مانند خدمات فنی و مشاورهای نیز باید‬
‫لحاظ شود‪.‬‬
‫بر همین اساس در این پژوهش تالش میشود تا با بهره گیری از رویکرد تلفیقی تصمیم گیری‬
‫چندمعیاره‪ ،‬طراحی آزمایشات و سیستم استنتاج فازی‪ ،‬سیستمی برای ارزیابی تأمین کنندگان ارائه‬
‫دهیم تا با استفاده از آن بدون نیاز به انجام محاسبات پیچیده شاخصی برای ارزیابی تأمین کننده‬
‫بدست بیاوریم که درک این شاخص برای همه افراد آسان باشد‪ .‬این امر در فرآیند انتخاب تأمین‬
‫کنندگان بیلتهای فوالدی در مجتمع صنعتی آونگان نوید مرکزی تاثیر قابل مالحظهای خواهد‬
‫داشت‪.‬‬

‫‪ -7‬اهمیت و ضرورت موضوع‪:‬‬

‫با توجه به اهمیت بیلتهای فوالدی در تولید انواع پروفیل و وابستگی مستقیم آنها به کیفیت محصوالت‬
‫نهایی‪ ،‬انتخاب تأمین کننده صحیح و استفاده از روشهای ارزیابی موثر در فرآیند خرید این ماده اولیه‪،‬‬
‫بسیار حائز اهمیت و تأثیرگذار است‪ .‬در واقع‪ ،‬انتخاب نادرست تأمین کننده ممکن است باعث کاهش‬
‫کیفیت محصوالت و رضایت مصرف کنندگان شود و به طور مستقیم تاثیر منفی بر سودآوری شرکتهای‬
‫فوالدی داشته باشد‪.‬در سال ‪ ،1401‬میزان مصرف بیلتهای فوالدی توسط صنایع فوالدی در کشور‪ ،‬به‬
‫میزان ‪ 18743‬هزار تن بوده است که نشاندهنده اهمیت بیلتهای فوالدی در تولید صنعت فوالدی است‬
‫(انجمن تولید کنندگان فوالد ایران ‪.)1401،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Badi‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Pamucar‬‬
‫‪5‬‬

‫در دوران فعلی تولید مدرن‪ ،‬ارتباط بیشتر صنایع با سیستم مدیریت زنجیره تأمین پایدار (‪ )SCM1‬برای‬
‫دستیابی به سطوح مطلوبی از پایداری و بهرهوری به منظور تأمین نیازهای مشتریان رخ داده است‪ .‬یک‬
‫جنبه اساسی از ‪ ،SCM‬انتخاب بهینه ترین مجموعه تأمینکنندگان است که میتواند با اجرای مؤثر ترین‬
‫تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره (‪ )MCDM2‬بهطور جدی مورد بررسی و حل قرار گیرد‬
‫(چاکرابورتی‪ 3‬و همکاران‪.)2020،‬‬
‫انتخاب تامین کننده یک تصمیم استراتژیک است که به طور قابل توجهی بر مزیت رقابتی شرکت تاثیر‬
‫می گذارد‪ .‬اهمیت این تصمیم زمانی تقویت می شود که یک شرکت به دنبال بازارهای جدید و به طور‬
‫بالقوه یک پایگاه تامین کننده جدید باشد (رضایی و همکاران ‪.)2016,‬‬
‫به عالوه‪ ،‬هزینه تهیه این ماده اولیه‪ ،‬بخشی از هزینههای یک صنعت فوالد را به خود اختصاص میدهد‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬ارزیابی دقیق و انتخاب بهترین تأمین کنندگان در فرآیند خرید این ماده‪ ،‬اهمیت زیادی برای‬
‫بهبود کیفیت و بهره وری‪ ،‬سودآوری و افزایش رضایت مصرف کنندگان دارد‪.‬‬
‫با توجه به این مسئله‪ ،‬ضرورت استفاده از روشهای ارزیابی موثر و معتبر برای انتخاب تأمین کنندگان‬
‫بیلتهای فوالدی‪ ،‬به عنوان یک فرآیند حیاتی در صنعت فوالد‪ ،‬احساس میشود‪.‬عالوه بر تأثیر بر کیفیت‬
‫محصوالت و هزینهها‪ ،‬انتخاب مناسب تأمین کنندگان بیلت فوالدی نقش مهمی در افزایش پایداری‬
‫زنجیره تأمین دارد‪ .‬یعنی با انتخاب تأمین کنندگان قابل اعتماد و با کیفیت‪ ،‬ریسکهای مرتبط با تامین‬
‫بیلت فوالدی‪ ،‬مانند تأخیر در تحویل‪ ،‬کیفیت پایین یا عدم تامین مطابق با سفارشات‪ ،‬کاهش پیدا میکند‪.‬‬
‫به همین دلیل‪ ،‬انتخاب تأمین کنندگان با توجه به فاکتورهایی مانند کیفیت‪ ،‬قیمت‪ ،‬توانایی تأمین مطابق‬
‫با سفارشات‪ ،‬و همچنین قدرت مالی و پایداری مالی شرکت تأمین کننده‪ ،‬میتواند بهبود و پایداری زنجیره‬
‫تأمین را به همراه داشته باشد‪.‬‬

‫‪ -8‬گزاره های تحقیق‪:‬‬

‫‪ -8-1‬پرسش های اصلی و فرعی‪:‬‬
‫پرسش اصلی ‪:‬‬
‫‪ -1‬ارزیابی و انتخاب تأمین کنندگان بیلتهای فوالدی بر اساس چه معیارهایی صورت میپذیرد؟‬
‫پرسشهای فرعی ‪:‬‬
‫‪ -1‬وزندهی به معیارها با روش ‪ Best-Worse Method‬چگونه است ؟‬
‫‪ -2‬رتبه بندی تأمین کنندگان با روش تاپسیس ( ‪Technique for order of preference by‬‬
‫‪ )similarity to ideal solution‬به چه صورت انجام میشود؟‬

‫‪1‬‬
‫‪Supply Chain Management‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Multiple-Criteria Decision-Making‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Chakraborty‬‬
‫‪6‬‬

‫‪ -3‬نحوه ترکیب طراحی آزمایشات (‪ )Design of experiments‬با روشهای تصمیم گیری چند‬
‫شاخصه (‪ )Multiple attribute decision making‬به چه شکل انجام میگیرد؟‬
‫‪ -4‬روابط بین ورودی ها و خروجی با استفاده از سیستم استنتاج فازی برای تعیین شاخص شباهت‬
‫تاپسیس یک آلترناتیو چگونه است؟‬

‫‪ -8-2‬فرضیه های تحقیق‪( :‬وجود فرضیه الزامی نیست‪ .‬می توان این قسمت را خالی گذارد)»‬

‫‪ -8-3‬هدف های تحقیق یا نتایج مورد انتظار‪:‬‬

‫ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان با توجه به معیارهای بدست آمده‬ ‫‪-1‬‬
‫وزن دهی به معیارها با روش ‪BWM‬‬ ‫‪-2‬‬
‫رتبه بندی اولیه تأمین کنندگان با روش ‪Topsis‬‬ ‫‪-3‬‬
‫ترکیب رویکردهای طراحی آزمایشات و تصمیم گیری چند معیاره برای بدست آوردن‬ ‫‪-4‬‬
‫آلترناتیوهای مختلف‬
‫بدست آوردن یک سیستم استنتاج فازی برای پیشبینی مقدار شاخص شباهت هر تأمین کننده‬ ‫‪-5‬‬

‫‪ -9‬روش کلی تحقیق‪:‬‬

‫این پژوهش از نظر نوع تحقیق کاربردی است که به ارزیابی تأمین کنندگان مجتمع صنعتی آونگان نوید‬
‫مرکزی به کمک روشهای تصمیم گیری چند معیاره‪ ،‬طراحی آزمایشات و سیستم استنتاج فازی‬
‫میپردازد‪ .‬از منظر اجرا و نجوه جمع آوری داده ها به این صورت میباشد که در وهله اول معیارهای‬
‫ارزیابی تأمین کنندگان از ادبیات موضوع تعیین و سپس از طریق پرسشنامه روش بهترین‪-‬بدترین‬
‫وزندهی خواهد شد‪.‬از نظر زمانی یک تحقیق مقطعی و از منظر و نحوه اجرا در زمره تحقیقات پیمایشی‬
‫قرار میگیرد‪ .‬در نهایت با ترکیب رویکردهای ذکر شده تأمین کنندگان مجتمع صنعتی آونگان نوید‬
‫مرکزی ارزیابی و بهترین از میان این شرکتها انتخاب میگردد‪.‬‬

‫‪ -9-1‬قلمرو مکانی‪-‬جامعه تحقیق‪:‬‬

‫قلمرو مکانی این پژوهش مجتمع صنعتی آونگان نوید مرکزی واقع در شهر اراک و تأمین کنندگان این‬
‫مجموعه در شهرهای مختلف میباشد‪.‬‬

‫‪ -9-2‬قلمرو زمانی تحقیق‪:‬‬

‫بازه زمانی جمع آوری اطالعات از زمستان ‪ 1402‬تا بهار ‪ 1403‬خواهد بود‪.‬‬
‫‪7‬‬

‫‪ -9-3‬روش نمونه گیری و تخمین حجم جامعه‪:‬‬

‫از کارشناسان خبره این صنعت و علی الخصوص مجتمع صعنتی آونگان نوید مرکزی به منظور بررسی‬
‫اطالعات و وزن دهی به شاخصها با روش بهترین‪-‬بدترین استفاده خواهد شد‪ .‬بنابراین در این پژوهش‬
‫نمونه گیری از خبرگان با روش هدفمند قضاوتی خواهد بود‪.‬‬

‫‪ -9-4‬روشهای گردآوری داده ها و ابزار مورد استفاده برای آن‪:‬‬

‫در این تحقیق‪ ،‬به منظور جمعآوری اطالعات مرتبط با ادبیات نظری تحقیق‪ ،‬از روشهای متنوعی چون‬
‫مطالعه کتب‪ ،‬مقاالت‪ ،‬و پایاننامههای بهروز و اعتباردار علمی بهره خواهد گرفته شد‪ .‬همچنین‪ ،‬برای‬
‫بهدستآوردن شاخصها‪ ،‬تجزیه و تحلیل ادبیات موضوع انجام خواهد شد و جهت تعیین اهمیت نسبی‬
‫وزن معیارها از پرسشنامه مربوطه به روش بهترین‪-‬بدترین استفاده خواهد شد‪ .‬اطالعات مورد نیاز از‬
‫منابع علمی مرتبط با حوزه تحقیق استخراج خواهند شد‪ .‬همچنین از اسناد‪ ،‬مدارک و گزارشات موجود‬
‫در مجتمع صنعتی آونگان نوید مرکزی استفاده خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -9-5‬روشهای تحلیل داده ها‪:‬‬

‫روش بهترین‪-‬بدترین (‪:)Best-Worst Method‬‬
‫روش بهترین‪-‬بدترین یکی از تکنیکهای نوین تصمیم گیری چند معیاره (‪ )MCDM‬میباشد که توسط‬
‫رضایی (‪ )2015‬ابداع شد‪ .‬در مسائل ‪ MCDM‬تعدادی از آلترناتیوها با توجه به تعدادی معیار ارزیابی‬
‫میشوند تا بهترین آلترناتیوها انتخاب شوند‪ .‬در ‪ BWM‬بهترین (به عنوان مثال مطلوب ترین یا مهم‬
‫ترین) و بدترین (به عنوان مثال نامطلوب ترین یا کم اهمیت ترین) ابتدا توسط تصمیم گیرنده شناسایی‬
‫میشوند‪ .‬سپس مقایسههای زوجی بین هر یک از این دو معیار بهترین و بدترین و سایر معیارها انجام‬
‫میشود‪ .‬سپس یک مسئله ‪ MaxMin‬فرموله شده برای تعیین وزن معیارهای مختلف با استفاده از یک‬
‫فرآیند بدست میآید‪.‬‬
‫مزایای این روش نسبت به روشهای دیگر این است که ‪:‬‬
‫‪-1‬به مقایسات کمتری نیاز دارد و از دادههای مقایسهای کمتری نسبت به روش های دیگر استفاده میکند‪.‬‬
‫تعداد کل مقایسات در این روش ‪ 2n-3‬میباشد‪ .‬در اینجا منظور از ‪ n‬تعداد تمامی معیارهاست‪.‬‬
‫‪-2‬این روش در نهایت به مقایسات سازگارتری دست مییابد‪ .‬در واقع به این مفهوم است که این روش‬
‫جوابهای قابل اطمینانتری به ما ارائه خواهد کرد‪.‬‬
‫‪8‬‬

‫مقایسات بین بهترین و بدترین و سایر معیارها‬

‫گامهای روش بهترین‪-‬بدترین ‪:‬‬
‫گام اول ‪ :‬مجموعه معیارها را شناسایی و تعیین میکنیم‪.‬‬
‫گام دوم ‪ :‬در این گام هیچ گونه مقایسهای انجام نمیپذیرد و فقط بهترین و بدترین معیار را انتخاب‬
‫میکنیم‪.‬‬
‫گام سوم ‪ :‬با عددی از مجموعه اعداد بین ‪ 1‬و ‪ 9‬ترجیح بهترین معیار را بر سایر معیارها معلوم‬
‫میکنیم‪ .‬نتیجه برداری به این صورت میباشد ‪:‬‬
‫) ‪AB = (ab1, ab2 , ab3,...., abj‬‬
‫که ‪ abj‬نشان دهنده ترجیح بهترین معیار بر معیار ‪j‬م است واضح است که ‪ abb‬برابر با ‪ 1‬است‪.‬‬

‫گام چهارم ‪ :‬با استفاده از اعداد ‪ 1‬تا ‪ 9‬ترجیح سایر معیارها را بر بدترین معیار مشخص میکنیم‪ .‬نتیجه‬
‫برداری به این صورت میباشد ‪:‬‬
‫) ‪AW = (a1W , a2W , a3W ,...., anW‬‬
‫که ‪ a jW‬نشان دهنده ترجیح معیار ‪j‬م بر بدترین معیار است واضح است که ‪ aWW‬برابر با ‪ 1‬است‪.‬‬
‫گام پنجم ‪ :‬در این گام با حل مدل غیرخطی ‪ BWM‬وزن های بهینه را بدست میآوریم ‪:‬‬
‫‪wB‬‬ ‫‪w‬‬
‫|{‪min max‬‬ ‫}| ‪− aBj |,| j − a jW‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪wj‬‬ ‫‪wW‬‬
‫‪s.t.‬‬
‫‪j w j = 1‬‬
‫‪w j  0, for all j‬‬

‫که این معادله را به این صورت میتوان نوشت ‪:‬‬

‫‪9‬‬

‫‪min ‬‬
‫‪s.t.‬‬
‫‪w‬‬
‫‪| B − aBj |  ; for all j‬‬
‫‪wj‬‬
‫‪wj‬‬
‫|‬ ‫‪− a jW |  ; for all j‬‬
‫‪wW‬‬
‫‪ wj =1‬‬
‫‪j‬‬
‫‪w j  0, for all j‬‬
‫در روش بهترین‪-‬بدترین نرخ ناسازگاری پس از حل مدل از رابطه زیر بدست میآید ‪:‬‬
‫∗𝜀‬
‫= نرخ ناسازگاری‬
‫شاخص سازگاری‬
‫شاخص سازگاری با داشتن مقدار ترجیح بهترین معیار بر بدترین معیار و جدول زیر بدست میآید ‪:‬‬
‫𝑤𝑏𝑎‬ ‫‪1 2 3 4‬‬ ‫‪5 6 7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 0 0/44 1 1/63 2/3 3 3/73 4/47 5/23‬شاخص سازگاری‬
‫ممکن است این مدل غیر خطی جواب بهینه چندگانه ارائه کند‪ .‬رضایی (‪ )2016‬برای رفع این مشکل و‬
‫بدست آوردن جواب منحصر به فرد و آسانتر کردن حل مدل روشی ارائه کرد که تمام گامهای مانند‬
‫روش غیرخطی است بجز مدل ریاضی آن که در زیر آمده است ‪:‬‬
‫‪min  L‬‬
‫‪s.t.‬‬
‫‪| WB − aBjW j |  L ; for all j‬‬
‫‪| W j − a jW WW |  L ; for all j‬‬
‫‪j w j = 1‬‬
‫‪w j  0, for all j‬‬
‫روش تاپسیس ( ‪technique for order of preference by similarity to ideal‬‬
‫‪:)solution‬‬
‫‪10‬‬

‫یکی از پرکاربردترین روش های جبرانی است که توسط هوانگ‪ 1‬و یون‪ )1981( 2‬ارائه گردید‪.‬‬
‫اساس و پایه این روش بر مفهوم استوار است که گزینه انتخابی باید کمترین فاصله را با راه حل ایده آل‬
‫مثبت (بهترین حالت ممکن) و بیشترین فاصله را با راه حل ایده آل منفی (بدترین راه حل ممکن) داشته‬
‫باشد‪.‬‬

‫نمایش هندسی روش تاپسیس‬

‫گامهای روش تاپسیس ‪:‬‬
‫گام اول ‪ :‬کمی کردن و بی مقیاس سازی ماتریس تصمیم ‪ N‬میباشد‪ .‬به منظور این کار از بیمقیاس‬
‫سازی نرم یا اقلیدسی استفاده میشود‪:‬‬
‫‪xij‬‬
‫= ‪rij‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪xij2‬‬
‫گام دوم ‪ :‬وزن هر معیار را در ستون مربوط به آن معیار‪ ،‬در ماتریس نرماالیزشده ضرب میکنیم ‪:‬‬
‫‪vij = w j rij‬‬
‫گام سوم ‪ :‬تعیین راه حل ایده آل مثبت و راه حل ایده آل منفی ‪:‬‬
‫‪A* = {(max‬‬
‫‪i‬‬
‫‪v‬‬‫‪ij‬‬ ‫|‬ ‫‪j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪J‬‬ ‫‪),(min‬‬
‫‪i‬‬
‫‪v‬‬‫‪ij‬‬ ‫|‬ ‫‪j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪J‬‬ ‫'‬
‫}‪) | i = 1,2,..., m‬‬
‫}*‪A* = {v1* , v2* ,..., v*j ,..., vn‬‬
‫‪A− = {(min‬‬
‫‪i‬‬
‫‪v‬‬‫‪ij‬‬ ‫|‬ ‫‪j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪J‬‬ ‫‪),(max‬‬
‫‪i‬‬
‫‪v‬‬‫‪ij‬‬ ‫|‬ ‫‪j‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪J‬‬ ‫'‬
‫}‪) | i = 1,2,...., m‬‬
‫}‪A− = {v1− , v2− ,..., v−j ,..., vn−‬‬
‫نشاندهنده معیارهایی از جنس هزینه میباشند‪.‬‬ ‫که ‪ J‬نشاندهنده معیارهایی از جنس سود و ' ‪J‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Hwang‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Yoon‬‬
‫‪11‬‬

‫گام چهارم ‪ :‬فاصله هندسی همه گزینهها را نسبت به ایده آل مثبت و منفی بدست میآوریم ‪:‬‬
‫‪n‬‬
‫= ‪Si‬‬ ‫*‬
‫‪‬‬
‫‪j =1‬‬
‫‪(vij −v*j )2 , i = 1,2,..., m‬‬

‫‪n‬‬
‫= ‪Si‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪‬‬
‫‪j =1‬‬
‫‪(vij −v −j )2 , i = 1,2,..., m‬‬

‫گام پنچم ‪ :‬شاخص شباهت برای هر آلترناتیو را به این شکل محاسبه میکنیم ‪:‬‬
‫‪Si−‬‬
‫*‪Ci‬‬ ‫* =‬ ‫‪−‬‬
‫‪, 0  Ci*  1 , i = 1,2,..., m‬‬
‫‪Si + Si‬‬
‫واضح است که اگر ‪ A* = Ai‬آنگاه ‪ Ci* = 1‬و اگر ‪ A− = Ai‬آنگاه ‪ Ci* = 0‬داریم‪.‬‬
‫*‬
‫به طور خالصه هر آلترناتیوی به راه حل ایده آل نزدیک تر باشد ‪ Ci‬به ‪ 1‬نزدیکتر میشود‪.‬‬

‫گام ششم ‪:‬‬

‫*‬
‫آلترناتیوها را به صورت نزولی رتبه بندی میکنیم‪.‬‬
‫‪C‬‬‫‪i‬‬ ‫با توجه به مقدار‬

‫طراحی آزمایشات ‪:‬‬

‫طراحی آزمایشات یک تکنیک آماری است که برای مطالعه اثر چندین متغیر به طور همزمان استفاده‬
‫میشود‪ .‬طراحی آزمایشات یک ابزار طراحی است که تغییراتی را در متغیرهای مستقل (ورودی) ایجاد‬
‫میکند تا تأثیر آنها را بر متغیرهای وابسته (خروجی) تعیین کند‪ .‬این نه تنها عوامل مهم (متغیرهای‬
‫مستقل) را که بر پاسخ (متغیر وابسته) تأثیر می گذارند‪ ،‬شناسایی می کند‪ ،‬بلکه چگونگی تأثیر این عوامل‬
‫بر پاسخ را نیز مشخص میکند (مونتگومری‪.)2017،1‬‬
‫در کاربرد طراحی آزمایشی‪ ،‬ابتدا ممکن است این سوال را بپرسیم‪" :‬چگونه عامل تحت تأثیر تغییر در‬
‫هر یک از متغیرها قرار میگیرد در حالی که بقیه ثابت نگه داشته می شوند؟" (دوور‪ 2‬و همکاران‪.)1992،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Montgomery‬‬
‫‪2‬‬
‫‪DeVor‬‬
‫‪12‬‬

‫آزمایشها زمانی ساده هستند که تنها یک پاسخ تأثیرگذار وجود داشته باشد‪ .‬اما در یک مورد صنعتی‪،‬‬
‫عوامل بیشتری وارد عمل میشوند‪ .‬کاربرد طراحی آزمایشی برای مطالعه اثر خطی عوامل متعدد بر عملکرد‬
‫در یک محیط صنعتی استفاده میشود (ساندانایاکه‪ 1‬و همکاران‪.)2008,‬‬
‫در این پژوهش طراحی فاکتوریل کامل آزمایشها برای تعیین چگونگی تأثیر ویژگیهای انتخاب شده (‪k‬‬
‫تعداد ویژگی) بر امتیازات رتبهبندی ‪ TOPSIS‬یک مسئله انتخاب تأمین کننده در سازمانهای تولیدی‬
‫انجام میشود‪.‬‬

‫تیمارهای مختلفی‬ ‫‪2K‬‬ ‫برای هر معیار دو سطح باال و پایین انتخاب میشود و با توجه به طرح عاملی‬
‫ساخته میشود‪ .‬به عنوان مثال اگر در ماتریس تصمیم‪ 8 ،‬معیار وجود داشته باشد ‪ 256=28‬ترکیب تیماری‬
‫یا در این پژوهش آلترناتیو برای رتبه بندی در روش تاپسیس داریم که از این ترکیب ها میتوان برای‬
‫آموزش سیستم استنتاج فازی استفاده کنیم‪.‬‬

‫‪ -10‬موانع و محدودیتهای تحقیق ‪:‬‬

‫از موانع و محدودیتهای موجود در این تحقیق میتوان به احتمال عدم همکاری خبرگان و افراد‬
‫تصمیمگیرنده‪ ،‬در دسترس نبودن اطالعات بعضی از تأمین کنندگان و کم بودن تحقیقات با روش مشابه‬
‫اشاره نمود‪.‬‬

‫‪ -11‬چارچوب کالن نظری تحقیق‪:‬‬

‫در این پژوهش ابتدا با مرور ادبیات و بررسی تحقیقات گذشته شاخصها و معیارهای ارزیابی‬
‫تأمینکنندگان شناسایی خواهد شد‪ .‬سپس با کمک از خبرگان این صنعت و روش بهترین‪-‬بدترین به این‬
‫‪k‬‬
‫شاخصها وزن داده خواهد شد و با کمک از طراحی آزمایشات و طرح عاملی ‪ 2‬ترکیبهای تیماری‬
‫مختلف ساخته خواهد شد‪ .‬در مرحله بعد تمامی این آلترناتیوها را با روش تاپسیس ارزیابی کرده و مقدار‬
‫شاخص شباهت را بدست میآوریم‪ .‬در مرحله نهایی با استفاده از سیستم استنتاج فازی در نرم افزار‬
‫‪ Matlab‬مدلی برای پیشبینی مقدار شاخص شباهت هر آلترناتیو تشکیل خواهد شد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Sandanayake‬‬
‫‪13‬‬

‫‪ -12‬نقشه راه‪:‬‬

‫تبیین اهداف پژوهش و مطالعه مقاالت مشابه‬

‫بررسی ادبیات موضوع و بدست آوردن شاخصهای‬
‫ارزیابی تأمین کنندگان‬

‫وزن دهی به شاخصها با روش بهترین‪-‬بدترین‬

‫استفاده از طراحی آزمایشات و ساختن آلترناتیوها و‬

‫محاسبه مقدار شباهت هر آلترناتیو با روش تاپسیس‬
‫طراحی مدل نهایی برای پیشبینی مقدار شباهت هر‬
‫آلترناتیو با استفاده از سیستم استنتاج فازی‬
‫نقشه راه پژوهش‬

‫‪ -13‬پیشینه تحقیق‪:‬‬
‫پژوهشهای داخلی‪:‬‬
‫مهیاری نیا (‪ )1401‬مقاله ای منتشر کرد که هدف اصلی این پژوهش‪ ،‬رتبهبندی پیمانکاران با استفاده از‬
‫روش تحلیل سلسله مراتبی فازی است‪ .‬ابتدا‪ ،‬چارچوبهای موجود برای تدوین راهبرد زنجیره تامین‪،‬‬
‫مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند‪ .‬سپس‪ ،‬فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی برای انتخاب تأمینکننده‬
‫مناسب بر روی یک مطالعه موردی پیادهسازی میشود‪ .‬در این مطالعه‪ ،‬اطالعات چهار مورد از معیارهای‬
‫مهم برای ارزیابی پیمانکاران و همچنین اطالعات سه شرکت پیمانکار از طریق مصاحبه با کارشناسان‬
‫خبره‪ ،‬جمعآوری میشود‪ .‬روش ارزیابی پیمانکاران در این تحقیق‪ ،‬بر اساس مقایسه دو به دوی پیمانکاران‬
‫با در نظر گرفتن هر یک از معیارها و وزن آنها انجام میشود‪ .‬با استفاده از الگوریتم فرآیند تحلیل سلسله‬
‫مراتبی فازی‪ ،‬محاسبات مربوط انجام میشود و شرکتهای پیمانکار رتبهبندی میشوند‪ .‬در نتیجه‪ ،‬بهترین‬
‫پیمانکار به شرکت معرفی میگردد‪ .‬از این روش تحلیل سلسله مراتبی فازی میتوان در بهبود مدیریت‬
‫زنجیره تامین و ارتقای کیفیت و کارآیی فرآیندهای انتخاب تأمینکننده استفاده کرد‪ .‬همچنین‪ ،‬این روش‬
‫به سازمانها کمک میکند تا در فرآیند انتخاب پیمانکاران‪ ،‬تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند و بهبود قابل‬
‫توجهی در عملکرد زنجیره تامین خود دستیابند‪.‬‬
‫‪14‬‬

‫حاجیان حیدری و میرزاعلیان (‪)1401‬پژوهشی به دلیل اهمیت موضوع انتخاب یک تامینکننده مناسب‬
‫و همزمان تابآور برای صنعت سنگ طبیعی ساختمان‪ ،‬انجام داده اند‪ .‬در این پژوهش‪ ،‬با مطالعه‬
‫پژوهشهای گذشته در این حوزه‪ ،‬معیارهای ارزیابی تابآوری تامینکنندگان شناسایی شده و با استفاده‬
‫از روش نظرسنجی دلفی فازی و با مشارکت ‪ 10‬نفر از خبرگان صنعت سنگ‪ ،‬این معیارها تایید شدند‪ .‬از‬
‫کلیه ‪ 31‬معیار شناساییشده‪ 20 ،‬معیار به عنوان معیارهای نهایی پذیرفته شدند‪ .‬نتایج نشان دهنده آن‬
‫بود که انعطافپذیری‪ ،‬سرعت و عملکرد مالی به ترتیب‪ ،‬مهمترین معیارهای ارزیابی تابآوری‬
‫تامینکنندگان‪ ،‬همکاری و توانمندی از کمترین اهمیت در صنعت سنگ برخوردار میباشند‪.‬‬

‫شادکام (‪ )1401‬پژوهشی با هدف ارائه روشی جهت حل مسایل چندهدفه که در ارزیابی و انتخاب تامین‬
‫کننده مناسب انجام داده است‪ .‬این روش پیشنهادی یک ترکیب از دو روش معروف یعنی تاپسیس و یک‬
‫الگوریتم بهینه سازی فاخته استفاده می کند‪ .‬سرعت و دقت نتایج حاصل از اجرای این روش فاپسیس‬
‫نشان دهنده کارایی الگوریتم در حل مسایل چند هدفه است و توانایی آن را در شناسایی حل های بهینه‬
‫برتر نسبت به روش های مشابه نشان می دهد‪.‬با استفاده از این روش ترکیبی‪ ،‬می توان به طور همزمان‬
‫از مزایای الگوریتم فاخته (که برای حل مسائل با مقیاس بزرگ مناسب است) و روش تاپسیس (برای‬
‫ارزیابی و انتخاب گزینه های کارآمدتر) بهره برد‪ .‬این به ما اجازه می دهد تا روشی قوی و کارآمد برای‬
‫حل مسایل چند هدفه داشته باشیم‪.‬‬

‫صالحی و همکاران (‪ )1401‬در پژوهشی با هدف کلی مدلسازی و توسعه مدل شبکه زنجیرهتأمین چند‬
‫سطحی‪ ،‬چند محصولی و چند دورهای با اهداف متعارض مانند کمینهکردن هزینه‪ ،‬کمینه کردن زمان‬
‫تحویل و بیشینهکردن قابلیت اطمینان کل سیستم را انجام دادند‪ .‬شبکه زنجیرهتأمین مورد بررسی‪ ،‬شامل‬
‫چهار سطح تأمینکنندگان‪ ،‬تولیدکنندگان‪ ،‬توزیعکنندگان و خردهفروشان بود‪ .‬فرض آنکه تقاضا تصادفی‬
‫بود و از یک تابع توزیع احتمالی پیروی میکرد‪ ،‬در نظر گرفته شد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬از تکنیک شبیهسازی‬
‫برای برآورد هزینهها از جمله هزینههای حمل و نقل‪ ،‬هزینه فروش از دست رفته و سایر هزینهها استفاده‬
‫شد‪ .‬پس از تدوین مدل چندهدفه‪ ،‬با استفاده از سناریوسازی و بررسی دیدگاههای مختلف نسبت به‬
‫سطوح موجودی (حداقل موجودی‪ ،‬حداکثر موجودی و سطح متوسط موجودی)‪ ،‬مقادیر مرتبط با اهداف‬
‫مورد بررسی برآورد شدند‪ .‬در پایان‪ ،‬با استفاده از روش تصمیمگیری ویکور و با توجه به پاسخهای پارتوی‬
‫بدست آمده برای هر حالت از مدل‪ ،‬به رتبهبندی نهایی جوابها و انتخاب بهترین حالت از مدل پیشنهادی‬
‫پرداخته شد‪ .‬نتایج نشان داد که سناریوی دوم‪ ،‬یعنی در نظر گرفتن سطح متوسط موجودی‪ ،‬به عنوان‬
‫بهترین راهکار برای مدل تشریح شده انتخاب شد‪.‬‬
‫‪15‬‬

‫خواجه و همکاران (‪ )1399‬پژوهشی با هدف استفاده از یک مدل تصمیمگیری برای انتخاب تامین‬
‫کنندگان پایدار انجام دادهاند‪ .‬در ابتدا‪ ،‬تحقیقات گذشته بررسی شده و شاخصهای مهم در انتخاب تامین‬
‫کنندگان پایدار شناسایی شده اند‪ .‬سپس‪ ،‬با استفاده از روش دلفی فازی‪ ،‬نظرات خبرگان جمعآوری و‬
‫تحلیل میشوند‪ .‬در مرحله بعد‪ ،‬با استفاده از رویکرد بهترین بدترین فازی شهودی‪ ،‬وزندهی شاخصها‬
‫انجام میشود‪ .‬همچنین‪ ،‬تکنیک ویکور فازی شهودی برای ارزیابی تامین کنندگان فعلی استفاده میشود‪.‬‬
‫سپس‪ ،‬با انجام یک مطالعه واقعی در صنعت تولید باتریهای سربی اسیدی‪ ،‬قابلیت مدل ارائه شده بررسی‬
‫کردهاند‪.‬‬

‫پژوهشهای التین‪:‬‬

‫تانسل‪ )2014( 1‬در مقالهای کاربرد یک رویکرد جدید‪ ،‬یعنی طراحی آزمایشات و روش تاپسیس را با هم‬
‫مورد مطالعه قرار میدهد تا رتبهبندی شرکت را بهطور مکرر در محیط مالی بالدرنگ با آن مواجه کند‪.‬‬
‫مدل توسعهیافته توسط مطالعات موردی آزمایش شده و نتایج رضایتبخشی به دست آمده است‪ .‬در‬
‫مطالعات موردی‪ ،‬نتایج بهدستآمده با استفاده از روش ترکیبی ‪ DoE-TOPSIS‬تقریباً با روشهای‬
‫متداول تصمیمگیری چند ویژگی (‪ )MADM‬تأیید میشود که کاربرد‪ ،‬پتانسیل‪ ،‬سادگی و انعطافپذیری‬
‫این روش را در رتبهبندی شرکت اثبات میکند‪.‬‬

‫مکساونگ‪ 2‬و همکاران (‪ )2019‬مقاله ای با هدف توسعه و بهبود تکنیک ‪ VIKOR (VIKOR‬به زبان‬
‫صربی )‪: VlseKriterijumska Optimizacija I Kompromisno Resenje‬برای ارزیابی و‬
‫انتخاب تامین کنندههای پایدار منتشر کردند‪ .‬این تکنیک از عملگرهای فاصله وزنی مرتب شده در تجمیع‬
‫اطالعات فازی تصویر استفاده میکند‪ .‬به طور خاص‪ ،‬در ابتدا‪ ،‬عملگر فاصله استاندارد وزن دار با مرتبه‬
‫فازی تصویری )‪ (PFOWSD‬و عملگر فاصله استاندارد وزن دار با مرتبه اقلیدسی فازی‬
‫)‪ (PFEOWSD‬را پیشنهاد کرده اند و آنها را با استفاده از عملگر میانگین ترکیبی گسترش داده اند‪.‬‬
‫در مرحله بعد‪ ،‬رویکردی برای انتخاب تامین کنندههای پایدار را با ترکیب اپراتورهای فاصله فازی تصویر‬
‫و روش ‪ VIKOR‬ایجاد کرده اند‪ .‬این رویکرد جدید قادر است ویژگیهای نگرشی روش کالسیک‬
‫‪VIKOR‬را تغییر داده و به تصمیمگیرنده امکان میدهد بر اساس ترجیحات خود تصمیم بگیرد‪.‬‬
‫همچنین‪ ،‬با استفاده از عملگر ‪ ، PFOWSD‬میتوان روش ‪ VIKOR‬را از حداکثر به حداقل نتایج‬

‫‪1‬‬
‫‪Tansel‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Meksavang‬‬
‫‪16‬‬

‫پارامتری تغییر داد‪ .‬بنابراین‪ ،‬اطالعات به دست آمده از رویکرد جدید انتخاب تامین کنندههای پایدار به‬
‫طور کاملتری ارائه میشود‪ .‬در پایان‪ ،‬با ارائه مثالی در زنجیره تأمین گوشت گاو‪ ،‬مدل ‪ VIKOR‬با فاصله‬
‫وزنی مرتبه فازی )‪ (PFOWD‬توضیح دادهاند‪.‬‬

‫گیدیاگبا‪ 1‬و همکاران (‪ )2023‬مطالعهای با هدف توسعه یک مدل راه حل جامع مبتنی بر رویکرد‬
‫تصمیمگیری چند معیاره یکپارچه که به عنوان یک روش جایگزین قادر به ارزیابی عناصر مختلف برای‬
‫انتخاب تامین کننده (‪ )SS‬در صنعت نفت و گاز باشد را انجام دادند‪ .‬یک تکنیک استاندارد دلفی برای‬
‫اولین بار فیلتر کردن و رتبه بندی عوامل غیر ضروری با توجه به ارتباط آنها به منظور تعیین مهم ترین و‬
‫مرتبط ترین معیارها برای تجارت نفت و گاز استفاده می شود‪ .‬روش بهترین‪-‬بدترین (‪ )BWM‬برای‬
‫پرداختن به وزن معیارها اتخاذ میشود زیرا تعداد مقایسههای زوجی الزم را کاهش میدهد و در عین‬
‫حال یافتههایی را تولید میکند که نسبت به روشهای دیگر ناسازگار هستند و در نهایت‪TOPSIS ،‬‬
‫برای رتبهبندی تامینکننده بهصورت کامل اجرا میشود‪ .‬نکته جدید در این مطالعه‪ ،‬اجرای یک مدل‬
‫‪ MCDM‬یکپارچه و توانایی انطباق آن به عنوان یک مدل عمومی قابل اجرا در سایر بخشهای صنعتی‬
‫است‪.‬‬
‫مگبله‪ 2‬و میستریحی‪ )2022( 3‬در پژوهشی متوجه شده اند شیوع بیماری ‪ COVID-19‬تأثیر قابل‬
‫توجهی بر زنجیرههای تامین )‪ (SCs‬در سطح جهانی و نیز بر جنبههای مختلف زندگی و تجارت داشته‬
‫است‪ .‬این بحران اقتصادی و اثرات ناشی از آن باعث اختالل در بسیاری از زنجیرههای تامین شده و‬
‫سازمانها را مجبور به مواجهه با چالشهای جدید کرده است‪ .‬هدف این تحقیق ‪ ،‬تحلیل و بررسی تأثیر‬
‫‪ COVID-19‬بر زنجیرههای تامین و قدرت سازمانها در اولویتبندی راهحلها بر اساس اهمیت نسبی‬
‫آنها است‪ .‬برای دستیابی به این هدف‪ ،‬این تحقیق در دو مرحله اصلی انجام شده است‪ .‬در مرحله اول‪،‬‬
‫تأثیر بیماری همهگیر بر زنجیرههای تامین از جنبههای مختلف از جمله چالشها‪ ،‬نگرانیها‪ ،‬مراحل و‬
‫راهحلها‪ ،‬با هدف افزایش انعطافپذیری زنجیرههای تامین‪ ،‬تحلیل و بررسی شده است‪ .‬در مرحله دوم‪ ،‬از‬
‫یک تکنیک فرآیندی به نام تحلیل شبکهای ترکیبی )‪ (ANP-TOPSIS‬برای اولویتبندی راهحلها‬
‫استفاده شده است‪ .‬این تکنیک‪ ،‬با در نظر گرفتن روابط پیچیده بین عوامل مختلف مؤثر در تصمیمگیری‪،‬‬
‫به تصمیمگیرندگان در انتخاب راهحلها بر اساس اهمیت و تأثیر آنها بر کسبوکار کمک میکند‪ .‬از طرفی‪،‬‬
‫این مدل پیشنهادی بهبود قابل توجهی را در فرآیند تصمیمگیری ایجاد میکند و به تصمیمگیرندگان‬
‫کمک میکند تا راهحلها را به صورت مؤثر بر اساس اهمیت و تأثیرشان در کسبوکار انتخاب نمایند‪.‬‬
‫نتایج حاکی از ضرورت استفاده مداوم از فناوری توسط زنجیرههای تامین است تا بتوانند در مقابل رقابت‬
‫و بحرانهای آینده مقاومت نمایند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Gidiagba‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Magableh‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Mistarihi‬‬
‫‪17‬‬

‫گودرزی و همکاران (‪ )2022‬در مطالعهای یک مدل تصمیمگیری چند معیاره یکپارچه )‪ (MCDM‬و‬
‫بهینهسازی چندهدفه را برای ارزیابی تامینکننده سبز و تخصیص سفارش بهینه تحت عدم قطعیت معرفی‬
‫میکنند‪ .‬این مدل از روش فازی‪-‬دلفی برای اصالح معیارهای ارزیابی تامینکننده‪ ،‬تعیین وزن معیارها و‬
‫اولویتبندی تامینکنندگان بر اساس شاخصهای سبز و تابآور استفاده میکند‪ .‬در نهایت‪ ،‬از روش‬
‫همبستگی خاکستری و )‪ (GC-TOPSIS‬برای تجزیه و تحلیل نتایج استفاده شده است‪.‬معیارهای‬
‫استفاده شده برای ارزیابی تامینکنندگان سبز شامل کنترل آلودگی‪ ،‬تحقیق و توسعه سبز‪ ،‬هزینههای‬
‫زیست محیطی‪ ،‬شایستگیهای زیست محیطی‪ ،‬سیستم مدیریت زیست محیطی و قابلیت طراحی سبز‬
‫میباشند‪ .‬اما معیارهای استفاده شده برای ارزیابی تابآوری شامل مشاهدهپذیری‪ ،‬قابلیتهای تکنولوژیکی‪،‬‬
‫انعطافپذیری‪ ،‬چابکی‪ ،‬آسیبپذیری‪ ،‬فرهنگ مدیریت ریسک و سازگاری میباشند‪.‬با استفاده از این مدل‬
‫تصمیمگیری چند معیاره‪ ،‬میتوان تامینکنندگان سبز را براساس معیارهای مذکور ارزیابی کرده و سپس‬
‫سفارشات را بر اساس نتایج بهینهسازی چندهدفه به آنها تخصیص داد‪ .‬این رویکرد میتواند در مواقع‬
‫عدم قطعیت و تغییرات زیست محیطی مورد استفاده قرار گیرد و به منظور حفظ محیط زیست و ارتقای‬
‫تاب آوری سازمانها به کار گرفته شود‪.‬‬

‫‪ -14‬شرح واژه ها و اصطالحات تحقیق‪:‬‬

‫مدیریت زنجیره تأمین (‪: )Supply Chain Management‬‬
‫مدیریت زنجیره تامین به عنوان اصطالحی مرتبط با مدیریت جریان مواد و خدمات در یک سازمان‬
‫تعریف میشود و شامل تمام فرآیندهایی است که از مرحله مواد اولیه تا تولید محصوالت نهایی پوشش‬
‫داده میشود‪ .‬هدف اصلی این مفهوم‪ ،‬سادهسازی و بهینهسازی فعالیتهای زنجیره تأمین است به منظور‬
‫افزایش ارزش ارائه شده به مشتریان و به دست آوردن مزیت رقابتی در بازار‪ .‬در این راستا‪ ،‬مفهوم مدیریت‬
‫زنجیره تامین نمایانگر تالش تامینکنندگان برای ایجاد و پیادهسازی زنجیرههای تأمینی است که به‬
‫حداکثر انجام و بهینهسازی فعالیتها با هزینه مقرون به صرفه منجر شود‪ .‬این زنجیرهها همه جوانب را از‬
‫تولید تا توسعه محصوالت و نیازهای سیستمهای اطالعاتی مرتبط با این فعالیتها را پوشش میدهند‬
‫(باگاریا‪.)2019،1‬‬
‫تصمیم گیری چند معیاره ( ‪: )Multiple-Criteria Decision-Making‬‬
‫تصمیم گیری چند معیاره (‪ )MCDM‬یکی از تکنیک هایی است که برای انتخاب بهینه ترین جایگزین‬
‫با توجه به معیارهای متعدد برای یک هدف خاص مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬این روش عینیت را فراهم‬
‫می کند و جایگزین را به طور نسبی برای تخمین ارزش اولویت گزینه ها مقایسه می کند‪ .‬بر اساس مقدار‬

‫‪1‬‬
‫‪Bagaria‬‬
‫‪18‬‬

‫اولویت‪ ،‬جایگزین بهینه به عنوان گزینه ای که می تواند به هدف تصمیم دست یابد‪ ،‬شناسایی و انتخاب‬
‫می شود (ماجومدر‪ 1‬و ساها‪.)2016،2‬‬

‫طراحی آزمایشات ‪:‬‬

‫طراحی آزمایشات که به آن ‪ DOE‬گفته میشود‪ ،‬یک رویکرد سیستماتیک برای درک اینکه چگونه‬
‫پارامترهای فرآیند و محصول بر متغیرهای پاسخ مانند فرآیندپذیری‪ ،‬خواص فیزیکی یا عملکرد محصول‬
‫تأثیر میگذارند‪ ،‬است (واگنر‪ 3‬و همکاران‪.)2013،‬‬

‫سیستم استنتاج فازی ‪:‬‬

‫سیستم استنتاج فازی (‪ )FIS‬یک ابزار قدرتمند برای نمایش و پیاده سازی دانش اکتشافی در سیستم‬
‫های کنترلی است‪ ،‬به ویژه در مواردی که تکنیک های کمی مرسوم کافی نیستند‪ .‬بر اساس یک چارچوب‬
‫یادگیری و استنباط است که می تواند برای مشکالت شناسایی و کنترل الگو اعمال شود (صبری‪.)2013،‬‬

‫‪ -15‬فهرست منابع‪:‬‬
‫انجمن تولید کنندگان فوالد ایران‪،1401،‬آمار و اطالعات‪.‬‬
‫‪https://steeliran.org/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D9%88-‬‬
‫‪%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA‬‬
‫حاجیان حیدری‪ & ,‬میرزاعلیان‪ .)2022( .‬شناسایی و رتبهبندی معیارهای ارزیابی تابآوری تامینکنندگان‬
‫در صنعت سنگ طبیعی ساختمان‪ .‬مطالعات مدیریت صنعتی‪.142-113 ,)65(20 ,‬‬
‫شادکام‪ .)2022( .‬حل مسایل بهینهسازی چندهدفه با روش ترکیبی جدید فاپسیس‪ :‬مساله انتخاب‬
‫تامینکننده‪ .‬مجله تحقیق در عملیات در کاربردهای آن (ریاضی کاربردی)‪-‬دانشگاه آزاد الهیجان‪,)4(19 ,‬‬
‫‪.87-63‬‬
‫صالحی‪ ,‬ش‪ ,.‬تقوی فرد‪ ,‬م‪ ,.‬عباس پور اسفدن‪ ,‬ق‪ & ,.‬علیرضایی‪ ,‬ا‪ .)2022( .‬توسعه مدل چندهدفه زنجیره‬
‫تامین با تقاضای تصادفی‪ :‬رویکرد بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی و تدوین سناریو‪ .‬مطالعات مدیریت‬
‫صنعتی‪249-197 ,)66(20 ,‬‬
‫مهیارینیا‪ .)2023( .‬ارزیابی و بهبود مدیریت زنجیره تامین مبتنی بر فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی‪ .‬دو‬
‫فصلنامه علمی‪-‬تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی‪.123-104 ,)1(10 ,‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Majumder‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Saha‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Wagner‬‬
19

Badi, I., & Pamucar, D. (2020). Supplier selection for steelmaking company
by using combined Grey-MARCOS methods. Decision Making:
Applications in Management and Engineering, 3(2), 37-48.
Bagaria, O. (2019). Supply Chain Management Concepts. Jetir, 6, 794-797.
Chakraborty, S., Chattopadhyay, R., & Chakraborty, S. (2020). An integrated
D-MARCOS method for supplier selection in an iron and steel
industry. Decision Making: Applications in Management and
Engineering, 3(2), 49-69.
DeVor, R. E., Chang, T.-h., & Sutherland, J. W. (1992). Statistical quality
design and control: contemporary concepts and methods. (No Title).
Gidiagba, J., Tartibu, L., & Okwu, M. (2023). Sustainable supplier selection in
the oil and gas industry: An integrated multi-criteria decision making
approach. Procedia Computer Science, 217, 1243-1255.
https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.procs.2022.12.323
Goodarzi, F., Abdollahzadeh, V., & Zeinalnezhad, M. (2022). An integrated
multi-criteria decision-making and multi-objective optimization
framework for green supplier evaluation and optimal order allocation
under uncertainty. Decision Analytics Journal, 4, 100087.
Hwang, C.-L., & Yoon, K. (1981). Methods for Multiple Attribute Decision
Making. In Multiple Attribute Decision Making: Methods and
Applications A State-of-the-Art Survey (pp. 58-191). Springer Berlin
Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-48318-9_3
İç, Y. T. (2014). A TOPSIS based design of experiment approach to assess
company ranking. Applied Mathematics and Computation, 227, 630-
647.
Khajeh, M., Amiri, M., Olfat, L., & Zandieh, M. (2020). Assessing and
Selecting Sustainable Suppliers in Intuitionistic Fuzzy Set with Hybrid
Multi-Criteria Best-Worst and VIKOR Approach [Research]. Journal of
Operational Research and Its Applications, 17(1), 25-48.
http://jamlu.liau.ac.ir/article-1-1788-fa.html
Liang, D., Fu, Y., & Garg, H. (2024). A novel robustness PROMETHEE method
by learning interactive criteria and historical information for
blockchain technology-enhanced supplier selection. Expert Systems
with Applications, 235, 121107.
20

Magableh, G. M., & Mistarihi, M. Z. (2022). Applications of MCDM approach

(ANP-TOPSIS) to evaluate supply chain solutions in the context of
COVID-19. Heliyon, 8(3).
Majumder, M., & Saha, A. K. (2016). Multi Criteria Decision Making. In
Feasibility Model of Solar Energy Plants by ANN and MCDM
Techniques (pp. 9-12). Springer Singapore.
https://doi.org/10.1007/978-981-287-308-8_3
Meksavang, P., Shi, H., Lin, S.-M., & Liu, H.-C. (2019). An extended picture
fuzzy VIKOR approach for sustainable supplier management and its
application in the beef industry. Symmetry, 11(4), 468.
Montgomery, D. C. (2017). Design and analysis of experiments. John wiley
& sons.
Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method.
Omega, 53, 49-57.
Rezaei, J. (2016). Best-worst multi-criteria decision-making method: Some
properties and a linear model. Omega, 64, 126-130.
Rezaei, J., Nispeling, T., Sarkis, J., & Tavasszy, L. (2016). A supplier selection
life cycle approach integrating traditional and environmental criteria
using the best worst method. Journal of Cleaner Production, 135,
577-588.
https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.06.125
Sabri, N. (2013). Fuzzy inference system: Short review and design. Source of
the DocumentInternational Review of Automatic Control.
Sahoo, S. K., Goswami, S. S., & Halder, R. (2024). Supplier Selection in the
Age of Industry 4.0: A Review on MCDM Applications and Trends.
Decision Making Advances.
Sandanayake, Y., Oduoza, C., & Proverbs, D. (2008). A systematic modelling
and simulation approach for JIT performance optimisation. Robotics
and Computer-Integrated Manufacturing, 24(6), 735-743.
Wagner, J. R., Mount, E. M., & Giles, H. F. (2014). 25 - Design of
Experiments. In J. R. Wagner, E. M. Mount, & H. F. Giles (Eds.),
Extrusion (Second Edition) (pp. 291-308). William Andrew Publishing.
https://doi.org/https://doi.org/10.1016/B978-1-4377-3481-2.00025-
9
‫‪21‬‬

‫‪ -16‬تائیدات‪:‬‬
‫امضا و تاریخ‪:‬‬ ‫نام‪:‬‬ ‫‪ -1-16‬استاد راهنما‪ :‬نام خانوادگی‪:‬‬

‫امضا و تاریخ‪:‬‬ ‫نام‪:‬‬ ‫‪ -2-16‬استاد مشاور‪ :‬نام خانوادگی‪:‬‬

‫امضا و تاریخ‪:‬‬ ‫نام‪:‬‬ ‫‪ -3-16‬استاد مشاور‪ :‬نام خانوادگی‪:‬‬

‫درتاریخ‬ ‫صفحه‬ ‫در‬ ‫‪ -4-16‬طرح پیشنهاد تحقیق خانم‪/‬آقای‬

‫به تصویب گروه رسید‪.‬‬
‫امضا مدیر گروه‬

‫رشته‬ ‫‪ -5-16‬طرح تحقیق پایان نامه خانم‪ /‬آقای‬

‫گروه‬
‫و برای‬ ‫نرسید‬ ‫پس از بررسی به تصویب شورای تحصیالت تکمیلی رسید‬ ‫درتاریخ‬
‫تجدید نظر اصالحی به دانشجو عودت داده می شود‪.‬‬

‫امضای معاون آموزشی و تحصیالت تکمیلی دانشکده یا رئیس اداره آموزش دانشکده‪:‬‬

‫مصوبه‪ :‬اقدام خاصی الزم نیست ‪‬‬

‫‪ -6-16‬اقدامات ضروری برای نهایی شدن‬
‫اقدامات زیر باید انجام شود‪‬‬

‫انجام اصالحات و رفع کمبودهای زیر‪:‬‬

‫الف‪ -‬با تائید استاد و راهنما ومشاوران‪‬‬

‫‪22‬‬

‫ب‪ -‬با تائید استاد راهنما‪ ،‬مشاوران و شورای گروه‪‬‬

‫ج‪ -‬با تایید استاد راهنما‪ ،‬مشاوران‪ ،‬شورای گروه وشورای تحصیالت تکمیلی دانشکده‪‬‬

‫‪ -17‬تعهد دانشجو‪:‬‬
‫گرایش‬ ‫دانشجوی رشته‬ ‫با تصویب این پیشنهاد اینجانب‬
‫متعهد به انجام موارد زیر هستم‪:‬‬ ‫ورودی‬
‫‪ .1‬تهیه و تجلید پایان نامه در چهارچوب مقررات‪ ،‬ضوابط ودستورالعمل ها (مانند رعایت آیین نامه‬
‫عدم استنساخ و اقتباس غیرمجاز از کتاب ها‪ ،‬مطبوعات و دیگر شکل های مواد علمی اینترنت و‬
‫امثال آن‪ ،‬ذکر ماخذ و پانویس ها‪ ،‬رنگ سبز یشمی ساده جلد و نظایر آنها)‪.‬‬
‫‪ .2‬تقدیم گزارش پیشرفت کار پایان نامه درهر ماه به اساتید راهنما و مشاور‪.‬‬
‫‪ .3‬عندالزوم توافق با استاد راهنمایی دیگر‪ ،‬در صورت اهمال در ارایه گزارش و اعالم انصراف استاد‬
‫فعلی از ادامه همراهی اینجانب‪.‬‬
‫‪ .4‬انجام هر گونه اصالحات طبق نظر استاد راهنا و مشاور‪.‬‬
‫‪ .5‬دفاع از پایان نامه به طور شایسته(همراه با پاورپوینت و تمرین قبلی) در زمان مقرر باتوجه به‬
‫حداکثر دو سال دوره کارشناسی ارشد‪.‬‬
‫‪ .6‬تنظیم حداقل یک مقاله مستخرج از پایان نامه با عناوین استادان راهنما و مشاور(با نظر‬
‫استادراهنما)‪.‬‬
‫‪ .7‬تقدیم پایان نامه اصالح و تکمیل شده با چکیده فارسی و انگلیسی به مراجع حداکثر ‪ 45‬روز پس‬
‫از تاریخ دفاع برای تسویه حساب‪.‬‬
‫‪ .8‬ضمنا متعهد می شوم که پایان نامه اینجانب تکراری نیست و رعایت دقت و امانت را در این‬
‫خصوص اعالم می دارم‪.‬‬
‫‪ .9‬هرگونه عواقب قانونی و اداری ناشی از عدم رعایت موارد فوق بدون حق اعتراض متوجه اینجانب‬
‫می باشد‪/.‬‬
‫امضا دانشجو‬ ‫تاریخ تکمیل‪:‬‬