VAI TRÒ CỦA HE4 VÀ ROMA –TEST

TRONG CHẨN ĐOÁN UNG THƯ BUỒNG TRỨNG

1. HE4 và ROMA test là gì?

- Ung thư buồng trứng là một trong những ung thư phụ khoa gây tử vong
đứng hàng đầu của phụ nữ. Trong những năm qua việc chẩn đoán và điều trị ung
thư buồng trứng có nhiều tiến bộ, nhưng kết quả đạt được chỉ có khoảng 30%
người bệnh ung thư buồng trứng sống thêm 5 năm sau điều trị. Chẩn đoán sớm
bản chất khối u buồng trứng sẽ giúp bệnh nhân được điều trị sớm, theo dõi và
tiên lượng điều trị tốt hơn.
- Đo lường nồng độ dấu ấn CA125 huyết thanh đã được sử dụng trong chẩn đoán
bản chất khối u buồng trứng, lành tính hay ác tính.
- HE4 (Human epididymal protein 4) là kháng nguyên mào tinh người do
Kirchoff và cộng sự phát hiện năm 1991, tuy nhiên chức năng chưa được biết rõ.
Năm 1999 Schummer chứng minh HE4 tăng cao trong ung thư buồng trứng.
Năm 2007 Moore và cộng sự chứng minh HE4 là dấu ấn sinh học bướu, hiệu
quả nhất trong chẩn đoán ung thư buồng trứng giai đoạn sớm. Năm 2008, HE4
đã được chấp thuận ở Châu Âu, các nước Châu Á Thái Bình Dương và Châu Mỹ
La Tinh. HE4 cũng được sử dụng ở Mỹ và được FDA chứng nhận. Tại Việt
Nam. HE4 bước đầu được áp dụng trong chẩn đoán và theo dõi ung thư buồng
trứng. Xét nghiêm đồng thời CA125 và HE4 trong huyết thanh gọi là xét nghiệm
ROMA (test ROMA) cho hiệu quả cao trong chẩn đoán ung thư buồng trứng.
Xét nghiệm HE4 và test ROMA đã được áp dụng tại nhiều bệnh viện ở Việt
Nam: Bệnh viện K, Bệnh viện Ung bướu HCM….
2. Chỉ số của HE4 và ROMA test huyết thanh
*Chỉ số HE4
- Với phụ nữ còn kinh nguyệt:
HE4 dương tính: HE4 > 70 pmol/l, và âm tính: HE4 ≤ 70 pmol/l
- Với phụ nữ mãn kinh:
HE4 dương tính: HE4 > 140 pmol/l, và âm tính: HE4 ≤ 140 pmol/l
 *ROMA test: một thuật toán hồi quy kết hợp giữa giá trị CA125 và HE4
- Cách tính chỉ số ROMA ( Rist of ovarian malignancy algorithm: chỉ số
nguy cơ ác tính của u buồng trứng)
- Phụ nữ trước mãn kinh:
PI (chỉ số dự đoán) = -12,0 + 2,38 * [HE4] + 0,0626* [CA125]
ROMA = exp (PI)/ [1 + exp (PI)] *100
Nếu ROMA ≥ 7,4%, nguy cơ ác tính cao
Nếu ROMA < 7,4%, nguy cơ ác tính thấp
- Phụ nữ sau mãn kinh:
PI (chỉ số dự đoán) = -8,09 + 1,04 * [HE4] + 0,732* [CA125]
ROMA = exp (PI)/ [1 + exp (PI)] *100
Nếu ROMA ≥25,3%, nguy cơ ác tính cao
Nếu ROMA <25,3%, nguy cơ ác tính thấp
3. Vai trò của HE4 và ROMA test trong chẩn đoán ung thư buồng trứng
- Theo tác giả Phạm Thị Diệu Hà (2013): HE4 huyết thanh có độ nhạy là
82,5 % và độ đặc hiệu 90%. ROMA test có độ nhậy là 95% và độ đặc hiệu là
44,3 %. Tuy nhiên độ nhạy và độ đặc hiệu và HE4 và test ROMA cao hơn ở
nhóm mãn kinh so với nhóm bệnh nhân còn kinh nguyệt. HE4 huyết thanh tăng
trong ung thư buồng trứng biểu mô đặc biệt là ung thư buồng trứng biểu mô
tuyến nhú và ung thư buồng trứng biểu mô tuyến dạng nội mạc tử cung. HE4
huyết thanh tăng ít trong ung thư buồng trứng biểu mô tuyến nang nhầy, ung thư
buồng trứng tế bào biểu mô chuyển tiếp, ung thư buồng trứng biểu mô không
chuyển hóa. HE4 tăng dần theo giai đoạn bệnh, bệnh càng nặng, HE4 càng tăng.
- Theo tác giả Võ Thành Nhân (2015): độ đặc hiệu chẩn đoán ung thư buồng
trứng khi kết hợp CA125 và HE4 là 91,4 %; độ nhạy ở tất cả các giai đoạn là:
89,4%, trong đó giai đoạn sớm là 7,4% và giai đoạn muộn là 95,3%
- Theo Xi QP và cộng sự (2017): Trong phát hiện của một dấu ấn sinh học
bướu, độ nhạy của CA125 là cao nhất, tiếp theo là HE4. Độ đặc hiệu của HE4
cao nhất. Đối với sự kết hợp của hai dấu ấn sinh học bướu, độ nhạy khi kết hợp
CA125 + HE4 xếp thứ nhất (92,18%), và đặc hiệu của TK1 + HE4 xếp thứ nhất
(88,37%). Độ nhạy và độ đặc hiệu của sự phát hiện chung của CA125 + HE4 +
TK1 lần lượt là 94,18% và 79,53%. Độ nhạy của phát hiện khớp CA125 + HE4
+ TK1 cao hơn đáng kể so với phát hiện một khối u duy nhất và sự phát hiện của
hai khối u khối u (p <0,05)
4. Kết luận:
- Ung thư buồng trứng phát hiện thường trễ nên tỷ lệ sống còn không cao
- Việc phát hiện sớm ung thư buồng trứng còn là một thách thức lớn đối với
y khoa
- Đánh giá khả năng ác tính trước phẫu thuật giúp có kế hoạch điều trị tốt
hơn và lựa chọn phương pháp phẫu thuật thích hợp
- Ngày càng có nhiều phương pháp và dữ liệu để tiên đoán ung thư buồng
trứng trước phẫu thuật.

Tài liệu tham khảo

1/ Phạm Thị Diệu Hà, Nguyễn Văn Tuyên (2013), Nhận xét giá trị HE4 và
Test ROMA trong chẩn đoán ung thư buồng trứng, tạp chí Nghiên cứu Y học 82
(2), p37-43.
2/ Vũ Thanh Nhân (2015), Đánh giá nguy cơ ung thư buồng trứng trước
phẫu thuật, Hội nghị sản phụ khoa Việt – Pháp – Châu Á – Thái Bình Dương
2015

3/ XI PQ, PU DH, LU WN (2017), Research on application value of

combined detection of serum CA125, HE4 and TK1 in the diagnosis of ovarian
cancer, Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2017 Oct;21(20):4536-4541.