Professional Documents
Culture Documents
نصاب مختصر دعوت و ارشاد فارسی
نصاب مختصر دعوت و ارشاد فارسی
Uploaded by
Abdur RazaqOriginal Title
Copyright
Available Formats
Share this document
Did you find this document useful?
Is this content inappropriate?
Report this DocumentCopyright:
Available Formats
نصاب مختصر دعوت و ارشاد فارسی
نصاب مختصر دعوت و ارشاد فارسی
Uploaded by
Abdur RazaqCopyright:
Available Formats
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
فهرست
صفحه عنوان
فصل اول :بحث اول :معلومات الزمی برای هر مسلامن بابت عقیده 1.................................................
مطلب اول :عقیدی مسلامنان بر ذات الله ﷻ 3 ............................................................................
مطلب دوم :عقیده مسلامنان به مالئیکه4 ................................................................................. :
مطلب سوم :عقیده مسلامنان به کتابهای الهی4 .......................................................................... :
مطلب چهارم :عقیده مسلامنان بر پیامربان (علیه السالم)5 ............................................................... :
مطلب پنجم :عقیدی مسلامنان بر روز قیامت6 ........................................................................... :
مطلب ششم :عقیده مسلامنان بر تقدیر6 .................................................................................. :
مطلب هفتم :عقیده مسلامنان بر زنده شدن بعد از مرگ7 ................................................................ :
بحث دوم :عقیده اهل السنت و الجامعت7 ......................................................................... :
فصل دوم 11.............................................................................................................
بحث اول :طهارت (وضو)11........................................................................................... :
مطلب اول :فرایض وضو11 ................................................................................................. :
مطلب دوم :سنت های وضو11 ............................................................................................. :
مطلب سوم :مستحبات وضو12 ............................................................................................ :
مطلب چهارم :مکروهات وضو12 ........................................................................................... :
مطلب پنجم :نواقص (شکننده های) وضو12 ............................................................................... :
بحث دوم :احکام غسل12 ............................................................................................ :
مطلب اول :فرایض غسل12 ................................................................................................. :
مطلب دوم :سنتهای غسل13 .............................................................................................. :
مطلب سوم :مکروهات غسل13 ............................................................................................ :
مطلب چهارم :در کدام حاالت غسل واجب میگردد13 .................................................................... :
بحث سوم :احکام مسح13 ............................................................................................ :
مطلب اول :طریقه مسح کردن بر موزه13 .................................................................................. :
أ
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث چهارم :فصل تیمم13 ........................................................................................... :
مطلب اول :تعریف تیمم14 ................................................................................................. :
مطلب دوم :رشایط برای تیمم14 ........................................................................................... :
مطلب سوم :فرایض تیمم14 ................................................................................................ :
مطلب چهارم :سنت های تیمم14 .......................................................................................... :
مطلب پنجم :طریقه تیمم14 ............................................................................................... :
مترین تیمم14 .............................................................................................................. :
فصل سوم :مناز 15 .....................................................................................................
بحث اول :فضیلت مناز15 .................................................................................................. :
مطلب اول :فرضیت مناز15 ............................................................................................. :
مطلب دوم :اهمیت مناز16 ............................................................................................. :
مطلب سوم :به ذریعه مناز گناهان معاف میگردد16 ...................................................................:
فواید مناز17 ............................................................................................................. :
بحث دوم :مناز جامعت18 ................................................................................................. :
مطلب اول :فضیلت مناز جامعت و رفنت به مسجد18 ................................................................. :
مطلب سوم :مناز جامعت از مناز فردی بیست و هفت درجه فضلیت دارد19 ........................................ .
مطلب سوم :افعالی که در مسجد نا جایز است21 ..................................................................... :
بحث سوم :اقامت مناز22.................................................................................................. :
مطلب اول :طریقه یاد کردن مناز به حروف22......................................................................... :
مطلب سوم :ترجمه مناز نقطه به نقطه24.............................................................................. :
مطلب چهارم :اوقات مناز پنجگانه26 ..................................................................................:
بحث چهارم :احکام مناز27 ................................................................................................:
مطلب اول :فرایض مناز27 ............................................................................................. :
فرعه اول :حکم ترک فرایض مناز27 ................................................................................. :
مترین فرایض مناز27 ................................................................................................ :
مطلب دوم :واجبات مناز28 ........................................................................................... :
فرعه اول :حکم ترک واجبات مناز28 ............................................................................... :
مترین واجبات مناز28 ............................................................................................... :
ب
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب سوم :بیان سجده سهوه28 ...................................................................................... :
مطلب چهارم :سنت های مناز29....................................................................................... :
مطلب پنجم :مستحبات مناز30........................................................................................ :
مطلب ششم :مفسدات مناز30......................................................................................... :
مطلب هفتم :مکروهات مناز31 ......................................................................................... :
فرعه اول :حکم مکروهات تحریمی32 .............................................................................. :
فرعه دوم :مکروهات تنزیهی در مناز32 ............................................................................:
بحث پنجم :اوقات مکروه و حرام33 .......................................................................................:
مطلب اول :اوقات حرام33 ............................................................................................. :
مطلب دوم :محل های که در آنجا مناز خواندن مکروه است33 ....................................................... :
بحث ششم :آذان در اسالم34 ............................................................................................. :
مطلب اول :ترتیب آذان کردن34 ....................................................................................... :
مطلب دوم :دعا ها34 .................................................................................................. :
بحث هفتم :احکام منازهای مختلف34 ................................................................................... :
مطلب اول :مناز جمعه34 .............................................................................................. :
مطلب دوم :مناز تراویح35 ............................................................................................. :
مطلب سوم :روز ترشیق ،عید قربان 35 .................................................................................
مطلب چهارم :مناز صلواة تسبیح35 ....................................................................................:
مطلب پنجم :ترتیب مناز یا صلواة تسبیح35 ........................................................................... :
مطلب ششم :مناز استسقآء35 ......................................................................................... :
مطلب هفتم :مناز کسوف و خسوف36 ................................................................................ :
مطلب هشتم :مناز مسافر36 ........................................................................................... :
مطلب نهم :طریقه مناز برای مریض36 ................................................................................ :
مطلب دهم :منازهای قضایی36 ........................................................................................ :
مطلب یازدهم :اندازه کفاره مناز37 .................................................................................... .
مطلب دوازدهم :بیان مناز جنازه37 .................................................................................... :
فرعه اول :طریقه مناز جنازه37 ......................................................................................:
مطلب سیزدهم :مناز عیدین37 ........................................................................................ :
مطلب چهاردهم :مناز استخاره38 ......................................................................................:
ج
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
فرعه اول :هدف و فواید مناز استخاره38 ........................................................................... :
فرعه دوم :ارزش مناز استخاره38 ................................................................................... :
فرعه سوم :طریقه مناز استخاره39 .................................................................................. :
فرعه چهارم :دعاء مناز استخاره39 ................................................................................. :
فرعه پنجم :مسائل مناز استخاره39 ................................................................................. :
فرعه ششم :محل مناز استخاره40 ................................................................................... :
مطلب پانزدهم :مناز حاجت40 ......................................................................................... :
مطلب شانزدهم :مناز ارشاق40 ......................................................................................... :
مطلب هفدهم :مناز چاشت41 .......................................................................................... :
مطلب هجدهم :مناز اوابین41 .......................................................................................... :
مطلب نزدهم :مناز تهجد41 ............................................................................................ :
بحث هشتم :سجده تالوت41 .............................................................................................. :
بحث نهم :اقسام مقتدی42................................................................................................ :
بحث دهم :مرتبه دعا در اسالم42.......................................................................................... :
مطلب اول :آداب دعا42................................................................................................ :
مطلب دوم :رشایط دعا42...............................................................................................:
مطلب سوم :کسانی که دعایشان زود مستجاب می شود42........................................................... :
مطلب چهارم :طریقه توبه کردن43 .................................................................................... :
مطلب پنجم :رشایط قبولیت توبه43 ................................................................................... :
مطلب ششم :دعای اشخاصی ذیل قبول منی گردد43 ................................................................ :
مطلب هفتم :دعاهای مسنونه43 ...................................................................................... :
فصل چهارم :روزه43 .................................................................................................. :
بحث اول :روزه رمضان43 .................................................................................................. :
مطلب اول :نیت روزه44................................................................................................ :
مطلب دوم :ارکان روزه44............................................................................................... :
مطلب سوم :شکننده های روزه44...................................................................................... :
مطلب چهارم :سحری و افطاری44......................................................................................:
مطلب پنجم :بیان روزه قضایی44....................................................................................... :
د
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب ششم :روزه نذر44............................................................................................... :
مطلب هفتم :اوقات افطاری که در کدام وقت افطاری روا است45 .................................................. :
بحث دوم :بیان کفاره45 .................................................................................................. :
مطلب اول :مواردی که برآن کفاره الزم میگردد45 .................................................................... :
مطلب دوم :بیان فدیه45 .............................................................................................. :
بحث سوم :اعتکاف 45 .....................................................................................................
مطلب اول :اقسام اعتکاف45 .......................................................................................... :
مطلب دوم :کارهای که در اعتکاف حرام است46 .................................................................... :
فصل پنجم :زکاة 46 ....................................................................................................
بحث اول :بناء چهارم اسالم زکات است46 ................................................................................:
مطلب اول :بیان نصاب در زکات46 ................................................................................... :
مطلب دوم :رشایط اداء زکات47 ...................................................................................... :
بحث دوم :تادیه زکات47 ................................................................................................. :
مطلب اول :بیان مرصف زکات :به اشخاص ذیل دادن زکات روا است47 ..............................................
مطلب دوم :کسانیکه بر آن زکات جایز نیست48 ..................................................................... :
بحث سوم :حکم زکات فطر (رسسایه)48 .................................................................................. :
فصل ششم :حج بیت الله رشیف 48....................................................................................
بحث اول :بناء پنجم اسالم حج است49.................................................................................... .
مطلب اول :تعریف حج49............................................................................................... :
مطلب دوم :رشایط اداء کردن حج49................................................................................... :
مطلب سوم :فرایض و یا ارکان حج50................................................................................... :
مطلب چهارم :واجبات حج50........................................................................................... :
مطلب پنجم :سنت های حج51 ......................................................................................... :
مطلب ششم :محظورات و ممنوعات حج51 ............................................................................ :
مطلب هفتم :طریقه اداء کردن حج51 .................................................................................. :
مطلب هشتم :احرام52 ................................................................................................. :
بحث دوم :اقسام حج 53 ....................................................................................................
مطلب اول :حج قران53 ................................................................................................ :
ه
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب دوم :حج متتع53 ............................................................................................... :
مطلب سوم :حج اِفراد53 ............................................................................................... :
مطلب چهارم :فصل عمره53 ........................................................................................... :
بحث سوم :جنایتها و مجازات آن 53 ........................................................................................
بحث چهارم :قربانی 55 .....................................................................................................
مطلب اول :رشایط و دالیل وجوب قربانی55 ........................................................................... :
مطلب دوم :ذبحه کردن قربانی ,ارکان ,حکم ,رشایط ذبح کردن ,اوقات و مزد ذبحه کننده55 ..................... :
مطلب سوم :استفاده از پوست قربانی ,گم کردن قربانی و تعداد رشکا56 ........................................... :
مطلب چهارم :هدی56 ................................................................................................. :
مطلب پنجم :اوصاف حیوان و مکروهات قربانی56 ................................................................... :
مطلب ششم :عیوبی که قربانی را منع می کند یا هم نه56 ........................................................... :
مطلب هفتم :استفاده از گوشت قربانی و حکم آن56 ................................................................. :
مطلب هشتم :بیان عقیقه56 ........................................................................................... :
فصل هفتم :سیرت نبوی ﷺ 57 .......................................................................................
بحث اول :نسب ,واقعه حجر االسود ,بعثت و تجارت57 .................................................................. .
بحث دوم :دعوت ،واقعه حبشه ،محدودیت ها و عام الحزن59 ............................................................
بحث سوم :طائف ,واقعات معراج و هجرت ,توافقنامه عقبی و دسایس کشنت از طرف مرشکین61 ....................... .
بحث چهارم :غزوه ها ,صلح ,فتح مکه و آزار دادن حرضت محمد ﷺ از طرف مرشکین62 ............................... .
واقعه زهر دادن به حرضت محمد ﷺ و بقیه حکایت غزوه ها64 ..................................................... :
بحث پنجم :خواص ,ویژه گی های ,آداب ,اخالق و معجزه های حرضت محمد ﷺ65 .....................................
بحث ششم :محافظین ,شمشیر و اصحاب کرام "رض" و اسم های کتُب سیرت حرضت محمد ﷺ66 ................... .
بحث هفتم :فضیلت شهر مدینه منوره ,بیانات و وفات حرضت محمد ﷺ67 ............................................ .
بحث هشتم :واقعات مهم زندگی حرضت محمدﷺ 73 ....................................................................
دوران مکه از سال اول بعثت الی سال سیزدهم بعثت74 .................................................................. :
دوران مدینه منوره از اولین سال هجرت الی سال سیزدهم هجری75 ..................................................... .
پایان 78 ................................................................................................................
و
فصل اول :بحث اول :معلومات الزمی برای هر مسلامن بابت عقیده
-1سوال :دین مسلامنان چیست؟
-۱ځواب :اسالم
-2سوال :اسالم چه راهنامیی میکند؟
-2ځواب :اسالم راهنامیی میکند که الله ﷻ یکتا است و بدون الله ﷻ دیگر کسی قابل پرستش منی باشد و محمد ﷺ
رسول و فرستاده الله ﷻ میباشد ,قرانکریم کتاب الهی است ,اسالم دین حقیقی است ,رهنامیی متام خوشبختی های دینا
و اخرت را میکند.
-3سوال :کلمه توحید کدام است؟
-3ځواب :کلمه توحید این است که( :ال اله اال هللا حممد رسول هللا)
ترجمه :نیست قابل عبادب بغیر از الله ﷻ و محمد ﷺ رسول و فرستاده الله ﷻ میباشد.
- 4سوال :کلمه شهادت کدام است؟
ُ َهَ ُ َه َ ََ ا اُ َ هَ ُ َ َ َ َََُهَ َ ُ
ْش ُد أ ان حم َ ام ًدا َع هب ُد ُه َو َر ُسول ُه) -4ځواب :کلمه شهادت اینست که( :أْشد أن ال اِله اِال هللا وحده ال ِ
َشيك له وأ
ترجمه :شاهد میباشم که بغیر از الله ﷻ دیگر کسی قابل عبادت منیباشد ,یکتا است ,رشیک ندارد و همچنان شاهدی
میدهم که حرضت محمد ﷺ فرستاده الله ﷻ میباشد.
-5سوال :ایامن مجمل چیست؟
-5ځواب :ایامن مجمل این است( :أمنت ابهلل کما هو ابمسائه وصفاته ,و ُ
قبلت مجیع احکامه اقرار ابللسان و تصديق ابلقلب)
ترجمه :ايـامن اورديـم به الله ﷻ که دارای اسمـها و صـفات خود است و همه احـکام اورا قـبـولـدار شده ام ايـن همه بر
زبان خود اقرار ميـناميم و به دل خود تـصديـق ميـناميـم.
-6سوال :ایامن مفصل چیست؟
َ ٰ ه ت ابهللاِ َو َم ََل ِئ َک ِته َو ُک ُتبه َو ُر ُسلِه َواله َی هو ِم هال ِخر َواله َق هد ِر َخ ه ِ َ َ ِّ
َشه ِ َ َٰه ُ
ِم اهللاِ ت َعالی َوال َب هع ِ
ث ْيه و ِ ِ ِ -6ځواب :ایامن مفصل این است( :امن ِ
ه
بَ هع َد ال َم هوت)
ال
ترجمه:ایامن آوردم به الله ﷻ ,مالیکه ,کتابهایش ,پیغمربان ﷺ ,روز قیامت ,به اندازه خیر و رش که از طرف الله ﷻ قب ً
تعین گردیده و زنده شدن بعد از مرگ.
-7سوال :کی شام را هست کرده است؟
-7ځواب :خداوند ﷻ ما و پدر و مادر ما و آسامنها و زمین و همه مخلوقات را آفریده است.
-8سوال :الله ﷻ این دینا را از چه خلق کرده است؟
-8ځواب :الله متعال این دینا را به قدرت کامله و به حکم خود پیدا کرده است.
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-9سوال :کسی که از وجود الله ﷻ انکار میکند چه گفته میشود؟
-9ځواب :به آنها کافر گفته میشود.
-10سوال :کسانیکه بدون الله ﷻ چیزهای دیگری را عبادت میکند ویا هم دو یا سه خدایان را عقیده دارد چه میگوید؟
-10ځواب :به این گونه افراد مرشک و کافر می گویند.
-11سوال :مرشکین قابل بخشش اند و یاخیر؟
-11ځواب :نه خیر مرشکین قابل بخشش نیست و دایمی در تکلیف و عذاب الهی میباشد.
-12سوال :حرضت محمد ﷺ کی بود؟
_12جواب :بنده الله ﷻ و رسول و فرستاده الله ﷻ و ما امتیان او هستیم.
-13سوال :پیامرب ﷺ ما کجا متولد شد؟
-13جواب :در وطن عرب که یکی از شهرهای مکه معظمه میباشد پیدا شده است.
-14سوال :نامهای پدر و پدرکالن حرضت محمد ﷺ چه بود؟
-14جواب :نام پدرش عبدالله و نام پدرکالن اش عبداملطلب بود.
-15سوال :پیامرب ما صلی الله علیه و آله و سلم از سایر انبیا از نظر رتبه باالتر یا پایین تر است ؟
-15جواب :پیامرب ما صلی الله علیه و آله برترین پیامربان و باالتر از همه مخلوقات خداوند است .
-16سوال :حرضت محمد ﷺ زندگی خود را در کجا سپری کرده است؟
-16جواب :تا 53سالگی در شهر مکه معظمه زندگی سپری کرد و به حکم الله ﷻ ده سال باقمیانده خویش را در شهر
مدینه منوره تیر کرده و در عمر 63سالگی از این دینا رحلت کرد.
-17سوال :اگر کسی حرضت محمد صلی الله علیه و آله را قبول نداشته باشد چگونه است؟
-17جواب :کسیکه آنحرضت ﷺ را به حیث رسول الله ﷻ قبول ندارد کافر شمرده میشود.
-18سوال :مقصود از قبول منودن حرضت محمد صلی الله علیه و آله چیست؟
_18جواب :پذیرش حرضت محمد صلی الله علیه و آله و سلم به این معناست که :انسان ایامن آورد که او فرستاده خداوند
متعال است و معتقد باشد که او پس از خداوند متعال بهرتین خلق است و او را دوست بدارد و از احکام او پیروی کند.
-19سوال :چطور معلوم شد که آنحرضت ﷺ پیامرب الله ﷻ میباشد؟
-19جواب :به اساس کارهای نیک ,اخالق نیک و یاد دادن گفته های نیک این کارهای بود که بغیر از پیامرب دیگر کسی
منیتواند.
-20سوال :این چیطور معلوم شد که قرانکریم کتاب الهی است؟
-20جواب :حرضت محمد فرمود که قرآن کریم کتاب خداست و آن را بر من نازل کرد.
-21سوال :قرآن کریم در یک زمان یا کم کم بر پیامرب نازل شد؟
2
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-21جواب :بعضی اوقات یک ایه قرانکریم ,دو یا چهار ایه قرانکریم و یا هم یک سوره مکمل یعنی نظر به رضورت از طرف
الله ﷻ نازل شده است.
-22سوال :در چه مدت قرانکریم به طور مکمل نازل شد؟
-22جواب :در بیست و سه سال.
-23سوال :طریقه نزول قرانکریم چطور بود؟
-23جواب :حرضت جربئیل "ع" به آنحرضت ﷺ یک آیه و یاهم مکمل سوره تکرار میکرد و آنحرضت ﷺ آن را می شنید و
یاد میکرد و نویسنده را میخواست که آنرا نوشته کند.
-24آنحرضت ﷺ چرا قرانکریم را نوشته منیکرد؟
-24جواب :بخاطریکه آنحرضت ﷺ ا ُمی بود.
-25ا ُمی کدام کسی را گویند؟
-25جواب :کسی که نوشنت و خواندن را یاد نداشته باشد ولی با این که پیامرب از هیچ کس در دنیا علم نیاموخت ،خدای
متعال از همه مخلوقات به او علم بیشرتی داد.
-26سوال :جربائیل "ع" کی بود؟
_26جواب :مالئیکه است که احکام الله ﷻ را به پیامربان می آورد.
مطلب اول :عقیدی مسلامنان بر ذات الله ﷻ
-1سوال :عقیده مسلامنان بر ذات الله ﷻ چطور باشد؟
-1جواب :مسلامنان باید طوری عقیده داشته باشد که:
الله ﷻ یکتا است.
فقط او الیق پرستش و عبادت است و جز او الیق پرستش نیست.
او رقیبی ندارد.
او همه چیز را می داند ،چیزی از او پوشیده نیست.
او از قدرت کامل برخوردار است.
• زمین ،آسامن ،ماه ،خورشید ،ستارگان ،فرشتگان ،انسانها ،جنیات و خالصه متام جهان را تنها او آفریده و او مالک
آن است.
مرگ و حیات از طرف اوست ،یعنی حیات و مرگ همه مخلوق تحت اختیار اوست.
او همه موجودات را روزی می دهد.
خوردن ،آشامیدن و خواب منی کند.
همیشه وجود خواهد داشت.
3
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
هیچ کسی او را پیدا نکرده است.
نه پدر دارد ،نه پرس ،نه دخرت ،نه همرس ،و نه با کسی خویشاوندی دارد ،پس از همه خویشاوندی عاری است.
همه چیز به او نیاز دارد ،مگر او به کسی و به هیچ چیز نیاز ندارد.
بی نظیر است ،چیزی شبیه آن نیست.
عاری از هرگونه نقص است.
مانند موجودات دست و پا و بینی و گوش ندارند.
او فرشتگانی را پیدا کرد و آنها را به کارهای مختلف در جهان گامشت.
پیامربان را فرستاد تا مخلوقات را هدایت کنند و راه راستین دین را به مردم نشان دهند و سخنان نیکو به آنان
بیاموزند و از منکر باز دارند.
مطلب دوم :عقیده مسلامنان به مالئیکه:
-1سوال :فرشتگان کی هستند؟
-1جواب :فرشتگان آفریده ای جداگانه از خداوند متعال هستند ،از نور آفریده شده اند و از چشم ما پنهان هستند ،نه مرد
هستند و نه زن ،از فرمان خدا رسپیچی منیکنند و نه گناه میکنند ،به آنچه تعین کرده مشغولند.
-2سوال :تعداد فرشتگان چقدر میباشد؟
-2جواب :تعداد فرشتگان بدون الله ﷻ به دیگر کسی معلوم منی باشد ولی میتوان گفت که تعداد مالئیکه زیاد است که
از جمله چهار مالئیکه آن مقرب و مشهور میباشد.
-3فرشتگان مقرب و مشهور کدامها اند؟
-3جواب:
حرضت جربائیل "ع" که کتابهای الهی ,احکام و پیامهای الله ﷻ را به پیامربان می آورد.
حرضت ارسافیل "ع" که وظیفه سوت زدن (اشپیالق زدن) در روز قیامت را به عهده دارد.
حرضت میکائیل "ع" که به وظیفه بارش باران و رساندن رزق به متام مخلوقات از طرف الله ﷻ مقرر گردیده.
حرضت عزرائیل "ع" که به وظیفه قبض کردن ارواح متام مخلوقات که روح دارد مقرر گردیده.
مطلب سوم :عقیده مسلامنان به کتابهای الهی:
-1سوال :کتابهای الهی چند است؟
-1جواب :از طرف الله ﷻ تعدادی زیادی از کتابهای بزرگ و کوچک بر پیامربان نازل شده است که کتابهای کوچک را
صحیفه میگوید و کتابهای بزرگ و مشهور آن چهار میباشد.
-2سوال :کتابهای مشهور آسامنی و الهی کدامها اند و به کدام پیامربان نازل گردیده است؟
-2جواب :کتابها زیر عبارتند از:
4
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
توارت :بر حرضت موسی "ع" نازل گردیده.
زبور :بر حرضت داؤد "ع" نازل گردیده.
انجیل :بر حرضت عیسی "ع" نازل گردیده.
قرانکریم :بر حرضت محمد ﷺ نازل گردیده.
-3سوال :تعداد صحیفه چقدر میباشد و به کدام پیامربان نازل گردیده است؟
-3جواب :تعداد صحیفه صد میباشد ,ده صحیفه بر حرضت موسی "ع" که قبل از تورات نازل گردیده ,پنجاه صحیفه بر
()1
حرضت شیث "ع" ,سی صحیفه بر حرضت اخنوخ (ادریس) "ع" و ده صحیفه بر ابراهیم "ع" نازل گردیده است.
مطلب چهارم :عقیده مسلامنان بر پیامربان (علیه السالم):
-1سوال :رسول به کدام کسی گفته میشود؟
رسول انسان و بنده الله ﷻ است و از طرف الله ﷻ بر رساندن احکامات فرستاده شده ,صادق بوده و دروغ منیگویند ,از
گناه پاک هستند ,به امر الله ﷻ معجزه نشان میدهند و متام پیامهای که از طرف الله ﷻ برایشان سپرده شده بود بطور
کلی میرسانند.
-2سوال :نبی به کدام کسی گفته میشود؟
معنی نبی هم اینست که انسان و بنده الله ﷻ است و از طرف الله ﷻ بر رساندن احکامات فرستاده شده ,صادق بوده و
دروغ منیگویند ,از گناه پاک هستند و متام پیامهای که از طرف الله ﷻ برایشان سپرده شده بود بطور کلی رساندن.
-3سوال :فرق بین نبی و رسول چیست؟
رسول به آن پیامرب گفته میشود که از طرف الله ﷻ برایشان یک دین و کتاب جدید داده شده باشد و نبی به آن پیامرب
گفته میشود که بر رساندن و تبلیغ دین گذشته مبعوث شده باشد .تفسیر کشاف
-4سوال :آیا کسی میتوان به کوشش و عبادت خود به درجه نبی برسد؟
نخیر بلکی آن شخصیکه از طرف الله ﷻ نبی مقرر گردیده باشد معنی اینکه هیچ کسی منیتواند به عبادت و کوشش خود
به درجه نبوت و پیامربی برسد این مرتبه خاص از طرف الله ﷻ داده میشود.
-5سوال :تعداد رسوالن و نبیان چقدر میباشد؟
متام نبیان و پیامربان که به این دنیا فرستاده شده تعداد مکمل آن خاص در علم الله ﷻ میباشد به اساس روایات تعداد
پیامربان سی صدو سیزده تن ذکر شده است و تعداد متام رسوالن و نبیان کم و زیاد یک لک و بیست و چهار هزار تن ذکر
شده ولی ما مسلامنان باید عقیده داشته باشیم که متام رسوالن و نبیان از طرف الله ﷻ فرستاده شده حق است.
-6سوال :اولین پیامرب کی بود؟
حرضت آدم "ع".
1
صحيح ابن حبان ۷۷ص
5
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-7سوال :آخرین پیامرب کی بود؟
حرضت محمد مصطفی ﷺ بود.
-8سوال :سلسله پیامربی بعد از حرضت محمد مصطفی ﷺ جریان دارد یا خیر؟
نخیر ,بخاطریکه پیغمربی و نبوت بر حرضت محمد ﷺ اختتام یافته و کسیکه دعوه نبوت را میکند کاذب گفته میشود.
-9سوال :به نزد الله ﷻ از جمله متام رسوالن کدام رسول بهرتین میباشد؟
بهرتین پیامرب از جمله متام پیامربان حرضت محمد ﷺ بوده و همچنان از جمله متام مخلوقات بلندترین مرتبه نزد الله
ﷻ دارد.
مطلب پنجم :عقیده ای مسلامنان بر روز قیامت:
-1سوال :روز قیامت کدام روز را گویند؟
روز قیامت روزی است که در آن روز متام مخلوقات می میرند کوها مانند پخته تار تار میگردد و متام ستارها توته توته
گردیده نظام از بین رفته بالخره متام دنیا منهدم میشود.
-2سوال :متام انسانها و حیوانات چطور می میرند؟
حرضت ارسافیل "ع" سوت را میدمد و صدای سوت به اندازه وحشتناک و ترسناک میباشد که متام نظام دنیا ,انسانها و
حیوانات از هیبت و ترس آن می میرند.
-3سوال :قیامت در کدام وقت برپا میشود؟
روز معین قیامت بدون الله ﷻ به دیگر کسی معلوم منیباشد و حتامً واقع شدنی است ولی در روز جمعه روز دهم محرم,
حرضت محمد ﷺ در رابطه به روز قیامت بعضی از نشانه ها را بیان کرده که به اساس آن روز قیامت نزدیک میباشد.
-4سوال :نشانه های روز قیامت کدامها اند؟
حرضت محمد ﷺ میفرماید که:
در صورت زیادت گناهان.
در صورتیکه نافرمانی پدر و مادر شود و بر آنان سختی رشوع کند.
زیادت ساز و رسود و رقص.
بدگویی بر بزرگان.
بی علمی وبی عملی بزرگان و رسداران قوم
صاحب قرص های شدن کوچی ها و مردم پائین رتبه
در صورتیکه مردم بی علم بر چوکی های بلند رتبه مقرر گردد از جمله نشانه های قیامت میباشد.
مطلب ششم :عقیده مسلامنان بر تقدیر:
-1سوال :تقدیر چه را گویند؟
6
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
اندازه خیر و رش که قبالً از طرف الله ﷻ تعین گردیده و همچنان در علم الله ﷻ است و پیش از خلق کردن هر مخلوق
به الله ﷻ معلوم است تقدیر می باشد و متام اعامل نیک و بد خارج از اندازه و علم الله ﷻ منیباشد.
مطلب هفتم :عقیده مسلامنان بر زنده شدن بعد از مرگ:
-1سوال :مطلب از زنده شدن بعد از مرگ چیست؟
وقتیکه حرضت ارسافیل "ع" سوت را بار دوم بدمد متام مخلوقات به اراده الله ﷻ زنده میشود و پیش شدن به حضور الله
ﷻ آغاز میگردد ,حساب و کتاب رشوع میشود و همچنان پاداش اعامل نیک و بد داده میشود ,در کدام روزیکه این کارها
صورت میگیرد (یوم الحرش) روز جمع شدن (یوم الجزا) و (یوم الدین) روز پاداش و (یوم الحساب) روز حساب گفته میشود.
-2سوال :در ایامن مفصل که در آن به هفت چیز اشاره شده اگر کسی یکی از آنها را قبول نکند مسلامن گفته میشود یا
خیر؟
نخیر ,هر کسی که از ذات الله ﷻ ,مالئیکه ,کتابهای اسامنی ,رسوالن ,روز قیامت ,اندازه خیر و رش که از طرف الله ﷻ
قبالً تعین گردیده (تقدیر) و زنده شدن بعد از مرگ انکار کند مسلامن گفته منیشود.
-3سوال :حرضت محمد ﷺ بیناد اسالم را پنج چیز بیان منوده ولی در آن از مالئیکه ,کتابهای اسامنی و روز قیامت تذکر
نگردیده چرا؟
از جمله پنج بنا اسالم یکی آن ایامن آوردن بر حرضت محمد ﷺ است که فرستاده الله ﷻ است پس که به انحرضت ﷺ
ایامن داریم بر قرانکریم هم ایامن داریم که بر انحرضت ﷺ نازل گردیده و متام موضوعات ایامن مفصل در قرانکریم و
احادیث مبارک انحرضت ﷺ ثابت گردیده است.
-4سوال :کسیکه اقرار به زبان و تصدیق در قلب داشته باشد ولی ترک کننده مناز ,روزه ,زکات و حج باشد مسلامن گفته
میشود یا خیر؟
بلی مسلامن گفته میشود ولی گناهگار ,فاسق و فاجر است و جزا اعامل بد خویش را دیده اخیرا ً وارد جنت میشود.
بحث دوم :عقیده اهل السنت و الجامعت:
الحمدالله رب العاملین و العاقبة للمتقین و الصلوة و السالم علی ارشف االنبیاء و املرسلین و عالی اله و اصحابه اجمعین.
فان الله تعالی ارسل رسوله محمد ﷺ بالهدی و دین الحق ورحمة للعاملین -بین به و مبا انزل علیه من الکتاب و الحکمة
کل مال فی صالح العباد و استقامة احوالهم فی دینهم و دنیا هم من العقائد الصحیحة و االعامل القویمة و الخالق الفاضلة
و االداب العالیة و نسال الله تعالی ان یثبتنا و اخواننا املسلمین بالقول الثابت فی الحیات الدنیا و فی الخرة و ان یهب لنا
منه رحمة انه هو الوهاب و هو علی کل شی قدیر.
اما بعد :عقیده اهل السنت و الجامعت چنین است که بر آن خود آگاه ساخنت مهم و رضوری میباشد.
ُ
رسول اللّه. کلمه طیبة :ال اِله اِالّ اللّه و محمد
7
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
ترجمه :نیست قابل عبادت بغیر از الله ﷻ و محمد ﷺ رسول و فرستاده الله ﷻ است.
کلمه شهادت :ا َشْ َه ُدا َنْ الَّ ۤاِل َه اِالَّ الل ُه َو ْحدَه‘الَشَ ـِريْ َك له‘ َوا َشْ َه ُدا َنَّ ُم َح َّمـدًا َعب ْـدُه‘ َو َر ُس ْولُه‘.
ترجمه :شاهد و گواه میباشم که نیست قابل عبادت بغیر از الله ﷻ که یکتاست رشیک ندارد و شاهدی میدهم که محمد
ﷺ بنده ,رسول و فرستاده برحق الله ﷻ است.
ْت َج ِم ْي َع ا َ ْحکَا ِم ِه اِقْ َرار بِال َِّسانِ َو ت َْص ِديْق بَالْ َقل ِ
ْب. ت بِا لل ِه ک ََام ُه َو ِبا َْس ََم ئِ ِه َو ِصفَا تِ ِه َوقَ ِبل ُ
ایامن مجمل :ا َ َمنْ ُ
ترجمه :ايـامن اورديـم به الله ﷻ که دارای اسمـها و صـفات خود است و همه احـکام اورا قـبـولـدار شده ام ايـن همه بر
زبان خود اقرار ميـناميم و به دل خود تـصديـق ميـناميـم.
رش ِه ِم َن الل ِه تَ َعالَی َوالْ َب ْع ِ
ث بَ ْع َد الْ َم ْو ِ
ت. ت بِالل ِه َو َملَ ِئ َک ِت ِه َو کُتّ ِب ِه َو ُر ُسلِ ِه َوالْ َي ْومِ ْاال َِخ ِر َوالْ َق ْد ِر خ ْ ِ
َْي ِه َو َ ِ ایامن مفصل :ا َ َمنْ ُ
ترجمه :ایامن آوردم به الله تعالی ,مالئیکه ,کتابها ,رسوالن ,روز قیامت ,اندازه خیر و رش که از طرف الله ﷻ قبالً تعین
گردیده (تقدیر) و زنده شدن بعد از مرگ.
-1این را باید فهمید که :افتاب ,مهتاب ,زمین ,آسامن,آب و عرش و غیره هیچ چیزی موجود نبود ولی الله ﷻ به اراده و
قدرت کامله خود در اوقات معین آن آنها را هست کرد یعنی الله ﷻ ذاتی است که از نیست متام کائنات را هست کرد
خالق متام کائنات الله ﷻ است.
-2ذاتیکه موجودات را هست کرده به آنها علم ,قدرت ,اختیار و اراده عطا کرده پس ناممکن است که هست کننده متام
مخلوقات (الله ﷻ) بی خرب ,بی قدرت ,مجبور و بی اختیار باشد.
-3الله ﷻ ذاتی است که میبیند ,میشنود ,میگوید و بالخره قابل ستایش و دارای صفات نامحدود است یعنی الله ﷻ از
متام عیوب (نابینا ,کر ,محتاج و غیره) پاک است.
-4الله ﷻ یکتاه است نه در ذات خود ,نه در صفات خود ,نه در کارهای خود و نه در عبادات و کامالت خود رشیک دارد.
الله ﷻ ذاتی است که اولی است ابتداء ندارد اخری است انتها ندارد و متام مخلوقات به الله ﷻ محتاج است و الله
تعالی به کسی محتاج نیست ,بدون الله ﷻ دیگر کس قابل عبادت نیست دیگر ذاتی وجود ندارد که همیشه زنده باشد
بجز الله تعالی ﷻ ,علم او ذاتی است کسبی منی باشد ,الله ﷻ ذاتی است که به هر چیز خرب دارد ,قدرت و اراده او
ذاتی است ,چیزی را که اراده خلق کردن بکند فورا ً خلق میشود ,الله ﷻ ذاتی است که در هر زمان در هر جا میشنود,
میبیند و همزمان همرا با متام مخلوقات خود سخن زده میتواند.
بدون الله ﷻ دیگر کسی نیست که از نیست چیزی را هست کند ,بدون الله ﷻ دیگر کسی نیست که به او غائبانه
عبادت شود و به این عقیده باشد که گویا معبود او به او باخرب است ,ترصف کامل در عبادت کننده دارد بخواهد به او
تاوان و یا هم فایده میرساند.
-5الله ﷻ اوالد ندارد یعنی مادر ,پدر ,فرزند ,رقیب ,مثل و مانند.
-6عزت و ذلت دادن در قبضه الله ﷻ است و از هر آفت نجات یافنت به قدرت الله ﷻ میشود.
-7تقدیر حق است یعنی الله ﷻ قبل از خلق منودن متام مخلوقات خود در حق آنها قبالً اراده و فیصله کرده است.
8
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-8الله ﷻ ذاتی است که بعضی مخلوقات خود را از نور هست کرده و قابل مشاهد منی باشد که مالئیک نامیده میشود,
از طرف الله ﷻ به کارهای مختلف گامشته شده و به اراده الله ﷻ انجام میدهد ,نافرمانی الله ﷻ را هرگز منیکند,
پدر ,مادر ,اوالد ندارد و به غیب علم ندارد.
-9الله ﷻ ذاتی است که بعضی مخلوقات خود را از آتش هست کرده و قابل مشاهد منی باشد که جن نامیده میشود ,جن
ها هم مانند انسان نیکو کار ,گناه گار ,جنتی ,دوزخی و دارای پدر مادر و اوالد میباشد و بر غیب علم ندارد.
-10الله ﷻ به فضل و کرم خود برای نجات و هدایت انسانها وقت به وقت پیامربان و انبیا را می فرستاد که متام پیامربان
و انبیا برش و انسان است ,و کار انبیا "علیهم السالم" کدام وحی که از طرف الله ﷻ برایشان نازل می شد برای امتیان
خویش رساندن (به نیکی دعوت دادن و از بدی منع کردن) بود.
-11انبیا "علیهم السالم" به غیب علم نداشته و معلوم منودن غیب هم در علم آنها نبوده ولی الله ﷻ به بسیاری از چیزها
علم غیب داده و به متام چیزها علم نداده است.
-12انبیا "علیهم السالم" راستگو بوده و از هر نوع معاصی هم پیش از نبوت هم بعد از نبوت پاک است.
-13انبیا "علیهم السالم" بعد از مرگ در قربها زنده است که کیفیت متام آن خاص به الله ﷻ معلوم میباشد ,البته در
ظاهر کالم سلف صالحین "رحمة الله علیهم" اینست که ارواح متام پیامربان "علیهم السالم" به بدن های آنها یکجا شده و
یکجا شدن مرگ با زندگی طوری است که خواب آنها با بیداری یکجا شود.
-14تعداد متام پیامربان و انبیا "علیهم السالم" خاص به الله ﷻ معلوم میباشد ولی در یک روایت آمده است که تعداد
پیامربان "علیهم السالم" 124000تن و تعداد رسوالن سه صدو سیزده تن است ,اولین پیامرب حرضت آدم "علیهم السالم" که
اولین انسان روی زمین شمرده میشود و آخرین پیامرب انحرضت ﷺ که خاتم االنبیا علیهم السالم است و بعد از این به کسی
منصب نبوت داده منیشود و حدود نبوت آنحرضت ﷺ تا روز قیامت باقی است.
-15آنحرضت ﷺ انسان ,برش و سیدالبرش یعنی رسدار انسانها است ,در باره آنحرضت ﷺ در قرانکریم نور ویا روشنی نیز
گفته شده است و اگر کسی از یکی از اینها را انکار کند کافر گفته میشود پس آنحرضت ﷺ بذات خود برش است و برای
متام انسانیت هدایت بود ,و باید عقیده داشت که نور آنحرضت ﷺ مانند نور الله ﷻ منیباشد و همچنان این گونه هم
نیست که مانند مالئیکها نور باشد زیرا آنحرضت ﷺ رااز مقام اش پائین آورید.
-16آنحرضت ﷺ در بیداری در یک حصه شب از مکه معظمه الی بیت املقدس و از بیت املقدس الی سدرة املتنهی و تا
جایکه خاص در علم الله ﷻ است سفر منوده و پس به مکه معظمه برگشت کرده است که این واقعه را واقعه معراج و
ارساء گفته می گویند.
-17حرضت عیسی "ع" یکی از پیامربان الله ﷻ بوده و نه الله ﷻ است و نه فرزند الله ﷻ و الله ﷻ به قدرت کامله
خود بدون پدر خلق کرده مانند حرضت آدم "ع" که بدون پدر و مادر الله ﷻ به قدرت خود خلق کرده است.
حرضت عیسی "ع" زنده به آسامن برده شده و تاحال در آسامن زنده میباشد و مسیح موعود است در زمان آخر که خالفت
مهدی "ع" میباشد برای بین بردن دجال و پادشاه ظامل پائین می آید و قرار است هفت سال با مهدی "ع" سپری کند بعد
9
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
از وفات مهدی "ع" خالفت و پادشاهی به ذمه حرضت عیسی "ع" میشود و 33سال پادشاهی میکند و پس از او وفات
منوده و دفن میگردد.
-18معجزه های انبیاء "ع" و کرامات اولیا کرام "رح" حق است هم در زندگی و هم بعد از مرگ.
-19بدون الله ﷻ به دیگر کسی سجده کردن ,نذر کردن و یا مالک حل مشکالت قبول کردن رشک است.
-20ولی که هر قدر هم مرتبه بلندی را حاصل کند به مرتبه نبی یا صحابی رسیده منی تواند.
-21متام صحابه "رض" عادل بود ,و گناه از ایشان رس منی خورد ولی اگر انجام میداد ارسار و همیشگی بر آن منیکرد ,بر
آنان گامن نیک و محبت کردن رضوریست ,در بین آنها اختالفات کم رخ داده است و این را اختالفات رایی و اختالفات
اجتهادی میگوید.
-22به حرضت معاویه "رض" و معاونین او شورشیان گفته منی شود اگر چه لفظ شورشی یک لفظ عام است به کسی گفته
میشود که دارای علم باشد ولی به راه ناحق روان باشد و همچنان به کسی گفته میشود که خود را عامل دانسته مگر به راه
ناحق روان باشد مانند قاتل که در زبان عربی به کسی گفته میشود که قتل کرده باشد ولو به حق باشد یا ناحق.
-23بهرتینی از صحابه کرام "رض" حرضت ابوبکر صدیق "رض" است او خلیفه برحق و بالعوض است دوم حرضت عمر
فاروق "رض" سوم حرضت عثامن جامع آیات القران "رض" و چهارم حرضت علی بن ابی طالب اسد الله کرم الله وجهه است,
حرضت معاویه "رض" کاتب وحی بود و بعد از مصلحت و اجامع با حرضت حسن "رض" موافقت کرد.
-24الله ﷻ توسط جربائیل "ع" 104کتاب ارسال کرده است که چهار کتاب مشهور آن تورات ,زبور ,انجیل و فرقان است,
فرقان یا قرانکریم کتابی است که از هر نوع تحریف محفوظ بوده و دیگر کتابها تحریف گردیده است و در آن کالم الله
ﷻ و کالم غیر تفکیک شده منیتواند و بدون قرانکریم دیگر کتابها منسوخ میباشد.
-25معنی کردن قرانکریم بطوریکه نه در قرانکریم باشد نه در احادیث و نه هم سلف صالحین بیان کرده باشد و به معنی
آنها تضاد داشته باشد تحریف میگوید.
-26الله ﷻ در قرانکریم به چهار چیز اشاره منوده اول قرانکریم دوم احادیث سوم سبیل املؤمنین (اجامع) چهارم اعتبار
قیاس است و اگر کسی از این چهار اقسام یکی را هم انکار کند گویا که از قران انکار کرد.
-27قسمیکه حجت احادیث از قرانکریم ثابت است پس منکر آن بدون شک و شبهه کافر است.
-28نظام اسالم و قران را نظام قدیمی و پس مانده خطاب کردن کفر است.
-29ظهور دجال علیه العنة حق است و در خشکه بحر بندی میباشد ,در آخر زمان ظهور میکند و همچنان دعوی خدایی را
کرده بدون منطقه حجاز متام کره زمین را قبضه میکند و بالخره توسط عیسی "ع" کشته میشود.
-30برآمدن قوم یاجوج و ماجوج حق است ,اقوامی است که از اوالد یافث فرزند حرضت نوح "ع" میباشد قسمیکه ترک از
اوالد یافث است ,در خشکه بحر و یاهم در خشکه است و تا حال علیه مسلامنان حمله نکرده است و در زمان اخیر بر
مسلامنان حمله میکند ,مسلامنان آنها رامی کشند بالخره توسط بد دعای حرضت عیسی "ع" هالک میشوند.
10
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-31طلوع آفتاب از مغرب حق است ,در زمان اخیر آفتاب غروب میکند و سپس از مغرب طلوع میکند و تا نیم حصه آسامن
می آید.
-32برآمدن دابة االرض حق است ,دابة االرض از جمله چهار پایهای است که در مکه مکرمه و یا هم از زمین بیرون میشود
و سخن میزند.
-33تنگی قرب ,سوال و جواب توسط نکیر و منکر و عذاب جسامنی و روحانی قرب حق است.
-34قیامت حق است یعنی آن روزیکه متام نظام و عامل منهدم میشود و متام زنده جانها می میرد و چهل سال بعد دوباره
خلق کردن متام عامل یا زنده جانها حق است.
-35حساب کتاب ,میزان و وزن کردن متام اعامل ,پل صا ,,حوض کوثر و شفاعت حق است.
-36جنت و دوزخ حق است و در روز قیامت در آن داخل شدن حق است ,مسلامنان وارد جنت و کفار ,مرشکین داخل
دوزخ برای ابد االبد میشود.
-37الله تعالی ﷻ بدون کفر و رشک متام گناهان را یعنی گناهای بزرگ را توسط توبه میبخشد و کسی را که بخواهد
میبخشد.
-38دیدار با الله ﷻ در جنت حق است.
-39توسل به اساس صالحین حق است ,توسل اگر که ظاهرا ً به ذات صالحین باشد لیکن در حقیقت به معنی اعامل نیکو,
محبت آنها و شوکت آنها است.
فصل دوم
بحث اول :طهارت (وضو):
مطلب اول :فرایض وضو:
فرایض وضو چهار است:
-1شسنت متام روی یعنی از موی برآمدگی الی زیر زنخ و از یک نرمی گوش الی نرمی گوش دیگر.
-2شسنت هر دو دست همراه با ارنج -3 .مسح کردن چهارم حصه رس -4 .شسنت پاها همراه با بجلک ها.
مطلب دوم :سنت های وضو:
در طهارت 13سنت وجود دارد:
-1نیت کردن وضو -2 .بسم الله الرحمن الرحیم گفنت در رشوع وضو -3 .شسنت دستها تا بند -4 .مسواک زدن.
11
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-5غرغره کردن آب در دهن سه مرتبه -6 .شسنت بینی سه مرتبه -7 .خالل ریش -8 .خالل انگشتهای دست و پا.
-9شسنت هر اندام سه مرتبه -10 .مسح کردن متام رس -11 .مسح کردن گوشها -12 .شسنت هر اندام قبل از انیکه دیگر
اندام خشک شود -13 .به ترتیب وضو کردن معنی اینکه اول شسنت روی دوم دستها و به همین ترتیت الی آخر.
مطلب سوم :مستحبات وضو:
-1در جریان وضو کردن اول از اندام راست رشوع کردن -2 .مسح کردن گردن -3 .در جریان وضو از کسی کمک نخواسنت.
-4رو به قبله نشسنت -5 .در جاهای بلند و پاک وضو کردن.
مطلب چهارم :مکروهات وضو:
-1وضو کردن در جاهای ناپاک -2 .پاک کردن بینی به دست راست -3 .در جریان وضو گپ های دنیوی زدن.
-4بدون کدام عذر رشعی در جریان وضو از کسی کمک خواسنت -5 .ارساف و یا هم کمی کردن در وضو -6 .انداخنت آب
به شدت به روی و سایر اندام -7 .مکررا ً مسح کردن رس.
مطلب پنجم :نواقص (شکننده های) وضو:
در هشت صورت و حالت وضو ناقص و میشکند:
-1از دو راه بول و مواد غایطه خارج شدن -2 .خارج شدن باد -3 .خارج شدن خون ,چرک از زخم و جاری شدن آن-4 .
استفراغ به دهن پر -5 .خوابیدن در حالتیکه به چیزی تکیه داده باشد و یا اینکه دراز کشیده باشد -6 .بی هوشی-7 .
دیوانگی -8 .به قهقهه خنده کردن در منازیکه در آن رکوع و سجده باشد.
در اختتام بحث وضو استاد محرتم باید از شاگردان سوالهای ذیل را بپرسد که برای آنها یک مترین عملی گردد:
.1فرایض وضو چند است؟
.2آیا در وضو متام رس مسح کردن فرض است؟
.3شسنت دستها تا کدام قسمت فرض است؟
.4نیت کردن وضو فرض است یا سنت؟
.5در وضو شسنت هر اندام چند مرتبه سنت است؟
یک روز باید استاد گرامی وضو را با متام فرایض ,سنتها ,مستحبات و از مکروهات پرهیز کردن عمالً کار مناید.
بحث دوم :احکام غسل:
مطلب اول :فرایض غسل:
فرایض غسل سه است:
شسنت دهن (غرغره کردن) -2شسنت بینی (استنشاق) -3شسنت متام بدن
12
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب دوم :سنتهای غسل:
سنت های غسل شش است:
-1بسم الله الرحمن الرحیم گفنت قبل از رشوع کردن غسل -2 .نیت کردن -3 .شسنت هردو دستها تا بند -4 .استنجا کردن.
-5شسنت جایکه در آنجا نجاست باشد -6 .سه مرتبه ریختاندن آب به متام بدن.
مطلب سوم :مکروهات غسل:
در غسل چهار چیز مکروه است:
-1ارساف و یاهم کمی کردن در استعامل آب -2 .در حالت عریانی سخن زدن -3 .رخ بطرف قبله منودن -4 .خالف سنت
غسل کردن.
مطلب چهارم :در کدام حاالت غسل واجب میگردد:
-1خارج شدن منی چه در خواب باشد یا بیداری که به هر سبب خارج شده باشد -2 .دخول آلت تناسلی در یکی از دو راه
اگر منی خارج شود و یا خیر -3 .بعد از حیض (مریضی ماهوار زنانه) -4 .نفاس (مریضی بعد از والدت طفل).
مترین غسل :در صورت اختتام بحث غسل استاد گرامی باید سوالهای ذیل را برای شاگران مطرح کند:
-1متام فرایض غسل چند است؟
-2پاک کردن و یا شسنت نجاست در غسل فرض است یا سنت؟
-3سه مرتبه آب ریختاندن به متام بدن فرض است یا سنت؟
-4رخ کردن بطرف قبله در جریان غسل کردن سنت است یا مستحب؟
بحث سوم :احکام مسح:
اگر وجود زخم ,دانه یا جراحت داشته باشد و استعامل آب بر آن مترضر باشد در اینصورت مسح کردن الزم است ,کسیکه
از موزه های چرمی استفاده میکند در حالت سفر سه شبانه روز میتوان آنرا در جریان وضو مسح کرد و در اقامت یک شبانه
روز به رشطیکه پس از وضو موزه ها را بر پاکرده باشد و قابل یادآوریست که در حالت غسل مسح کردن موزه صحیح نیست.
مطلب اول :طریقه مسح کردن بر موزه :سه انگشت دست را با آب تر کرده او از رس انگشتان پا رشوع به همین ترتیب
طرف باال مسح میگردد.
بحث چهارم :فصل تیمم:
در حالت نبود آب و یا هم استعامل کردن آب بر بدن مرض باشد و یا مریضی را بطول بکشد تیمم رضوریست ,در کدام
حالتهایکه وضو میشکند تیمم هم ناقص میگردد و یا هم در صورتیکه آب به نظر برسد تیمم میشکند و فورا ً باید وضو کرد.
13
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب اول :تعریف تیمم:
تیمم در لغت اراده و قصد کردن بر خاک پاک را میگوید در جاییکه آب موجود نباشد ,آب موجود باشد ولی استعامل آن
مرض باشد و سبب هالکت شود و یا مریضی را بطول بکشد در این حالت تیمم قایم مقام وضو و غسل شده میتواند.
مطلب دوم :رشایط برای تیمم:
-1نبود آب برای وضو -2 .آب باشد ولی یک میل ( )1.6KMدور -3 .آب موجود باشد ولی استعامل آن بر بدن مرض و از بین
بردن اندام ما شود -4 .ترس دشمن -5 .در حالتیکه مناز جنازه اماده باشد و همچنان در صورتیکه متام مناز عید فوت
گردد.
مطلب سوم :فرایض تیمم:
-1نیت کردن بران تیمم -2یک رضب برای مسح کردن روی -3یک رضب برای مسح کردن هر دو دست.
مطلب چهارم :سنت های تیمم:
-1بسم الله الرحمن الرحیم گفنت در رشوع تیمم -2 .گذاشنت هر دو دست بطور هموار بر زمین -3 .خالص نگهداشنت
انگشتها در حالت رضب زدن -4 .دیدن دستها بعد از رضب که خاک زیادی در دستها نباشد -5 .تکان دادن دستها
درصورتیکه در آن خاک جمع شده باشد -5 .مسح کردن روی و دستها به ترتیب -6 .مسح کردن روی و دستها بطور متوالی.
مطلب پنجم :طریقه تیمم:
اول نیت کردن تیمم است برای دور کردن ناپاکی و رواه شدن اداء مناز ,بسم الله الرحمن الرحیم گفته شود ,هر دو دست
به زمین زده شود ,اگر دستها خاک پر میشود باید تکان داده شود و بر روی مسح گردد ,دستها بار دوم به زمین زده شود
و هر دو دستها را تا آرنج مسح کند ,اگر انگشرت داشته باشیم باید کشیده شود ,خالل ریش رضور نیست ,هر آن چیزیکه از
جنس زمین باشد مانند :خاک ,سنگ ,خشت ,ریگ و امثالهم تیمم جایز است ,توسط خاکسرت تیمم جایز نیست ,آن چیزهایکه
از جنس زمین نباشد ولی گرد و غبار در آن به نظر برسد تیمم جایز است مانند جامه انسان و در صورتیکه آب موجود شود
تیمم ناقص میگردد و هر آن چیزیکه وضو را ناقص یا می شکند تیمم را هم ناقص میکند.
مترین تیمم:
-1در کدام صورت تیمم روا میگردد؟
-2فرایض تیمم چند است؟
-3نیت کردن در حین تیمم سنت است یا فرض؟
استاد گرامی باید یک روز بطور عملی تیمم را اداء منوده تا شاگران بطور عملی آنرا یاد کند.
14
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
فصل سوم :مناز
بحث اول :فضیلت مناز:
-1در ارکان اسالم رکن دوم بعد از کلمه طیبه مناز است.
-2مناز عبادیست که در هر دین بر آن امر شده است.
-3مناز عبادیست که به قول و فعل از رشوع الی اخیر داللت بر عظمت و شان و شوکت الله ﷻ میکند.
-4مناز ستون دین است و بهرتین عبادت از عبادتها است.
-5مناز ذریعه دخول جنت و قرب با الله ﷻ است.
-6مناز مالقات کردن ,مناجات و ابراز نیاز با الله ﷻ است.
-7مناز ذریعه هدایت است یعنی از بدی ها ما را منع میکند.
-8مناز اداء شکر نعمت ها فروان الله ﷻ است.
-9مناز عبادتیست که در روز قیامت اولین پرسش از مناز میشود.
-10مناز ذریعه صرب است در حالت مصیبت.
-11آخرین وصیت انحرضت ﷺ برای امتیان بابت مناز بود.
-12توسط مناز دل بر عظمت الله ﷻ متوجه میشود.
-13منازیکه به حضور قلب اداء گردد متام گناها بخشش میشود.
-14منازیکه بطور احسن اداء گردد نشا ,و احساس راحتی حاصل میگردد.
-15مناز برای تقویت و رضایت بدن و روح است.
-16توسط مناز بین مؤمنین عمومیت نظافت پیدا میگردد.
-17مناز بین مسلامنان روحیه اتفاق و همکاری را ایجاد و مضبو ,میکند.
-18در یک شبانه روز پیج وقت مناز اداء کردن روح را تازه کرده غفلت دل را دور میکند ,از بد زبانی حفاظت میکند
متام اندام ها هدایت حاصل میکند.
-19طبیعتاً مناز میتواند که دل مؤمن را زنده کند به طرف خیر هدایت شود از بدی او را منع کند.
مطلب اول :فرضیت مناز:
فرضیت مناز به قران ,احادیث و اجامع ثابت است و در قرانکریم بابت مناز تعدادی زیادی از آیات نازل شده که الله ﷻ
به بندگان خود امر به اداء مناز میکند ,الله ﷻ میفرماید:
ل َونِ ْع َم النَّ ِص ُ
ْي فَأَ ِقي ُموا َّ
الص َال َة َوآتُوا ال َّز كَا َة َوا ْعتَ ِص ُموا بِاللَّ ِه ُه َو َم ْو َالكُ ْم ۤ فَ ِن ْع َم الْ َم ْو َ ى
ترجمه :مناز را قائم کنید زکات مال را بدهید و همگی به ریسامن الله ﷻ چنگ زنید بخاطریکه او دوست بهرت و کارساز
و کمک کننده هست.
15
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
س :شَ َها َد ِة أَنْ ال إِلَ َه إِال اللَّ ُه َوأَنَّ ُم َح َّمدًا
همچنان حرضت عمر "رض" از رسول اکرم ﷺ نقل کرده است :بُ ِن َي اإل ِْسال ُم َع ََل َخ ْم ٍ
الصال ِةَ ،وإِيتَا ِء ال َّز كَا ِةَ ،والْ َح ِّجَ ،و َص ْومِ َر َمضَ انَ .
ول اللَّ ِهَ ،وإِقَامِ َّ
َر ُس ُ
ترجمه:رسول اکرم ﷺ میفرماید که بناء اسالم پنج است گواهی دادن بر اینکه نیست قابل عبادت بغیر از الله ﷻ محمد
ﷺ رسول و فرستاده الله ﷻ است ,قایم کردن مناز ,دادن زکات مال ,حج بیت الله ﷻ و روزه رمضان.
همچنان متام امت اجامع فرضیت مناز کرده است ,فرضیت مناز در مکه مکرمه با رشوع نبوت آغاز گردید ,در اوایل دو
وقت در یک شبانه روز (مناز صبح قبل از آفتاب برآمدن و مناز دیگر قبل از غروب آفتاب) فرض گردیده بود که بعدا ً یک و
نیم سال قبل از هجرت در هفدهم ماه رمضان شب معراج وقتیکه آنحرضت ﷺ به معراج ترشیف برد در یک شبانه روز
پنجاه مناز که بالخره به پیشنهاد مکرر انحرضت ﷺ پنج وقت مناز باقی ماند.
مطلب دوم :اهمیت مناز:
مناز عبادت مهمی در اسالم است با آنهم که در هیچ صورت به ترک آن اجازه نیست رسول ﷺ فرمودند :که به خوردساالن
تان در هفت سالگی مناز یاد دهید و به اداء آن امر کنید و در عمر ده سالگی به ترک مناز آنها را بزنید.
اداء مناز در هر حالت فرض است ,در حالت بیامری ,در حالت سفر ,در حالت امن و در حالت خوف و ترس که بالخره در
باره مناز خوف قران و احادیث احکام خاصی را بیان کرده است و همچنان مناز سفر و منازهای که در حالت بیامری اداء
میگردد احکام متعددی وارد شده است ,پس معلوم میشود که مناز عبادت مهمی از رشیعت است که در هیچ صورت باید
آنرا ترک نکرد اگر کسی منتواند مناز را به ایستادگی اداء کند میتوان آنرا به نشسنت اداء کند و اگر کسی منتوان مناز را
به نشسنت اداء کرد پس منتواند آنرا به اشاره اداء کند و به ترک مناز وعید های متعددی نازل شده است علامء میفرمایند
اگر کسی از فرضیت مناز انکار کند کافر است و حکم مرتد را دارد و اگر بطور دامئی از مناز منکر باشد باید قتل گردد.
کسیکه مناز را به اساس سستی ,کسل بدون عذر قضاء کند فاسق گفته میشود و حکومت اسالمی در قبال آن مسؤلیت دارد
تا شخص مذکور را ج زا بی منازی داده حتی اینکه خون جاری شود ,امامان مذاهب دیگر امر قتل منودن بی مناز را کرده
است.
مطلب سوم :به ذریعه مناز گناهان معاف میگردد:
از ابو هریرة "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ میفرمایند:
اب أَ َح ِدكُ ْم يَ ْغتَ ِس ُل ِمنْ ُه ك َُّل يَ ْومٍ َخ ْم َ
س َم َّر ٍ
ات َه ْل يَ ْب َق ول اللَّ ِه صَل الله عليه وسلم ق ََال أَ َرأَيْتُ ْم لَ ْو أَنَّ نَ َه ًرا ِببَ ِ َع ْن أَ ِِب ُه َريْ َر َة أَنَّ َر ُس َ
خطَايَا. َي ُحو اللَّ ُه ِبه َِّن الْ َ
س َْ خ ْم ِ
ات الْ َالص َل َو َِال فَ َذلِ َك َمث َُل َّ َشء؟ قَالُوا َال يَ ْب َق ِم ْن َد َر ِن ِه َ ْ
َشء ق َ ِم ْن َد َر ِن ِه َ ْ
ترجمه :پاسخ دهید اگر در پیش روی در یکی از شام چشمه جاری باشد و در آن همه روزه پنج وقت غسل کنید آیا بر بدن
شام کدام چرک باقی خواهند ماند؟ آنها گفتند نخیر هیچ چرک باقی منی ماند پس رسول ﷺ فرمودند اینست حال پنج
گانه مناز و الله ﷻ توسط پنج وقت مناز گناهان را از بین میربد .رواه مسلم و البخاری
16
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
اب أَ َح ِدكُ ْم خ ْم ِ
س َك َمثَلِ نَ ْه ٍر َجا ٍر َغ ْم ٍر عَل بَ ِ الصلَ َو ِ
ات ال َ از حرضت جابر "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ فرمودندَ :مث َُل َّ
يَ ْغتَ ِس ُل ِمنْ ُه ك َُّل يَ ْومٍ َخ ْم َ
س َم َّر ٍ
ات.
ترجمه :مثال مناز پنج گانه طوری است که رود عمیق در پیش در شام باشد و در آن پنج وقت غسل میکنید.
فایده -1 :کسی پنج وقت مناز اداء میکند کناهان صغیره آن معاف میگردد -2 .توسط ظاهر بدن پاک میگردد ولی توسط
کردن اعامل نیک باطن بدن پاک میگردد.
از حرضت ابن مسعود "رض" روایت است که یک شخص زنی را بوسید و به آنحرضت ﷺ ترشیف آورد به او گفت و الله ﷻ
سول اللَّ ِه ِ
أل فقال ال َّر ُج ُل :يا َر َ الس ِّي ِ
ئات) َ نات يُ ْذ ِه ْ َ
ْب َّ َف ال َّنها ِر و ُزلَفًا ِم َن اللَّ ْيلِ ،إنَّ ال َح َس ِ این ایه را نازل کرد( :أَ ِقمِ َّ
الصال َة طَ َر َ ِ
قال :لِ َج ِميعِ أُ َّمتي كُلِّ ِه ْم.
هذا؟ َ
مناز صبح ,ظهر ,عرص ,مغرب و عشاء را برپا دار بیشک که نیکیها بدیها را از بین میربد ,شخص پرسید که این آیه خاص
مورد من نازل شده آنحرضت ﷺ فرمودند مربو ,به متام امت من است.
س ،وال ُج ُمع ُة إِل ال ُج ُم َع ِة ،كفَّارة لِ َام بَ ْين ُه َّنَ ،ما
خ ْم ُ
الصلواتُ ال َ
از ابو هریرة "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ میفرمایندَّ :
لَ ْم تُغش الكبَا ِئ ُر.
مناز پنج گانه ,مناز جمعه الی مناز جمعه دیگر ,کفاره گناهانی است که در بین آن هفته رس زده باشد در حالیکه گناهای
کبیره انجام نداده باشد.
از عثامن بن عفان "رض" روایت است که از رسول اکرم ﷺ شنیده ام که فرمودَ :ما ِم ْن ا ْمرِئٍ ُم ْسلِمٍ تَ ْح ُ ُ
رض ُه َص َالة َم ْكتُوبَة
ْيةًَ ،و َذلِ َك ال َّد ْه َر كُلَّهُ. َت كَفَّا َر ًة لِ َام قَبْلَ َها ِم ْن ال ُّذن ِ
ُوب َما لَ ْم يُ ْؤ ِ
ت كَ ِب َ فَيُ ْح ِس ُن ُوضُ و َء َها َوخُشُ و َع َها َو ُركُو َع َها إِ َّال كَان ْ
ترجمه :هر مسلامنی که وقت مناز فرض فرا رسد و وضوی درست و کاملی بگْيد و خشوع و رکوع منازش را به خوبی انجام
دهد ،در صورتی که مرتکب گناه کبْيه نشده باشد ،اين مناز کفاره ی گناهانی است که پيش تر انجام داده است و اين
فضيلت ،برای هميشه جاری است.
فواید مناز:
-1توسط مناز گناهان صغیره معاف میگردد.
-2توسط مناز پنج گانه گناهان صغیره معاف میگردد و اگر مباند توسط مناز جمعه معاف میگردد و اگر مناند درجات
بلندی را حاصل میکند.
-3گناهان کبیره (بزرگ) توسط توبه معاف میگردد.
-4منازیکه در آن خشوع ,خضوع باشد ,رکوع و سجده به وجه احسن اداء گردد سبب بخشش گناهان میشود.
17
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث دوم :مناز جامعت:
مطلب اول :فضیلت مناز جامعت و رفنت به مسجد:
اح ،أَ َع َّد الل ُه له َف الجن ِة نُ ُز ًال كُل ََّام ِ
املسجد أو َر َ از ابو هریرة "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ میفرمایندَ :م ْن َغدَا إل
اح .متفق علیه
َغدَا أو َر َ
ترجمه :کسی که در ابتداء يا پايان روز به مسجد برود ،الله ﷻ برای هر نوبت که در ابتدا يا انتهای روز به مسجد می
رود ،ضيافتی (مهامنی) در بهشت برای او فراهم می سازد.
بيوت الل ِه ،ليَق ِ َ
ِْض ِ از ابو هریرة "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ میفرمایندَ :م ْن تَطَ َّه َر َف بيْ ِت ِه ث ُ َّم مىش إل ٍ
بيت من
كانت خطواتُ ُه إحداهام تحطُّ خطيئَ ًة ،واألخرى ترفَ ُع در َجةً.
ْ ض الل ِه ،
فريضَ ًة ِم ْن فرا ِئ ِ
کسیکه در خانه بطور کامل وضو بیگیرد و به یکی از مسجد های الله ﷻ برود و از جمله فرایض الله ﷻ یک فرض را در
آن اداء کند طوری است که در هر قدم آن یک گناه معاف و یک درجه آن بلند میشود.
از ابی بن کعب رضی الله عنه روایت است که می گوید :مردی بود که من رساغ نداشتم کسی به اندازه ی از مسجد دور
بود؛ ولی هيچ منازی از او فوت منی شد .به او گفتند يا من به او گفتم :کاش االغی می خريدی و در تاريکی و گرما بر آن
سوار می شدی .گفت :دوست ندارم خانه ام در کنا ِر مسجد باشد؛ می خواهم قدم هايی که به سوی مسجد برمی دارم و
لك ذلِ َك كُلَّ ُه»:
نيز پاداش بازگشت م به نزد خانواده ام ،برايم نوشته شود .پس رسول الله ﷻ (به او) فرمود« :قَ ْد جمع اللَّ ُه َ
«الله ﷻ همه ی اينها را برای تو فراهم کرده است.
فواید -1 :رفت و آمد به مسجد جهت اداء مناز هر دو آن به نیکی ها محسوب میگردد.
-2رفنت و آمدن به مسجد ذریعه ضیافتی (مهامنی) در جنت از طرف الله ﷻ میشود.
-3بطرف مسجد قدم برداشنت مؤجب بخشش گناهان و درجات عالی میشود.
-4کسانیکه بخاطر کسب ثواب فراوان از خانهای دور خود به مسجد رفت و آمد میکند ,الله ﷻ ثواب هردو طرف
یعنی رفت و آمد را به او عطا میکند.
-5مردم نیک به دوری خانه از مسجد احساس خوشی میکند زیرا که ثواب زیادی را کسب میکند.
از جابر "رض" روایت است که یک اندازه زمین در اطراف مدینه منوره خالی شد و قبیله بنو سلمة خواست که به مسجد
نزدیک شوند که بالخره موضوع به انحرضت ﷺ پیش شد و فرمود خربی به من رسیده که شام میخواهید به مسجد نزدیک
شوید؟ آنها گفتند :بلی رسول ﷺ میخواهیم ,انحرضت ﷺ فرمود که :بَ ِني َس ِل َم َة ِديَا َر ُك ْم تُ ْكتَ ْ
ب آث َا ُر ُك ْم فَقَالُوا َما كَانَ يَ ُ ُّ
رسنَا
أَنَّا كُ َّنا تَ َح َّولْ َنا .ترجمه :ای خانواده سلمة! د خانه های خود باشید متام قدمهای پاهای شام حساب میگردد و گفتند :از
اینکه ما از انیجا بر گردیم خوش نخواهیم رفت.
الص َال ِة أَبْ َع ُد ُه ْم إلَ ْي َها َم ْم ً
ىش ،فأبْ َع ُد ُه ْم، اس أَ ْج ًرا َف َّ
از ابو موسی "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ فرموده :إنَّ أَ ْعظَ َم ال َّن ِ
الص َال َة حتَّ يُ َصلِّيَ َها مع اإل َمامِ أَ ْعظَ َم أَ ْج ًرا ِم َن الذي يُ َصلِّيَ َها ث ُ َّم يَ َنا ُم.
َوال َِّذي يَنْتَ ِظ ُر َّ
18
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
ترجمه :در مناز آن شخص صاحب ثواب فروانی است که از ساحه دور به مسجد میرود و بعد آن شخصیکه از دیگران دور
باشد و آن شخصیکه به جامعت مناز را پشت امام اداء کند بهرت است نظر به شخصیکه در خانه خود مناز اداء کند و به
بسرت خواب برود اجر و پاداش عظیمی دارد.
-6اعامر منودن خانه دور از مسجد بهرت است.
-7هر آن کسیکه از مسجد به اندازه زیاد دور باشد به هامن اندازه ثواب او اجری زیادی را کسب میکند.
-8کسیکه در تاریکی به مسجد میرود بشارت دهید از هامن نور کامل در حین تیر شدن از پل صا ,در روز قیامت.
املساجد بال ُّنو ِر ال َّتا ِّم يو َم القيام ِة.
ِ ني َف الظُّلمِ إل
برش املشَّ ائ َ
از بریده "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ فرمودندِ ِّ :
ترجمه :بشارت دهید از نور کامل در حین تیر شدن از پل صا ,روز قیامت به کسانیکه در تاریکی به مسجد میرود.
-9کسانیکه منازهای صبح و شام را د مسجد اداء میکند در روز قیامت حین تیرشدن از پل صا ,برایش نوری حاصل
میگردد که چهار اطراف را روشن کرده میباشد.
از ابو هریرة "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ فرمودند :أال أَ ُدلُّكُم عَل ما َ ْ
َي ُحو الله به الخطايا ويرفع به الد َرجات؟ قالوا:
َْث ُة ال ُخطَا إل املساجد ،وانتظا ُر الصالة بعد الصالة فذلِكُم ال ِّربا., بَل ،يارسول الله ،قال:إِ ْسبَا ُ
غ ال ُوضُ وء عَل املَكَارِه ،وك ْ َ
ترجمه :آيا شام را به کاری راهناميی کنم که الله ﷻ به سبب آن گناهان را محو می کند و درجات شام را باال می برد؟
گفتند :بله ای رسول ﷺ ,فرمودند :وضوی کامل گرفنت در سختی ها (در گرمی ,رسدی و مریضی) و گام های زياد به سوی
مساجد و پس از هر منازی به انتظار مناز دیگر بودن؛ مواظبت بر این موارد مانند پاسداری در راه الله ﷻ است.
از ابوسعید خدری "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ فرمودند :إِذَا َرأَيْتُ ُم ال َّر ُج َل يَتَ َعا َه ُد الْ َم ْس ِج َد فَاشْ َهدُوا لَ ُه بِا ِإل َ
َيانِ ،
قال اللَّ َه عزوجل ( :إِمنَّ َا يَ ْع ُم ُر َم َسا ِج َد الل ِه َم ْن آ َم َن بِاللَّ ِه َوال َي ْومِ ِ
الخ ِر) اليَ َة
ترجمه :اگر شخصی را دیدید که رفنت به مسجد عادت او باشد به داشنت ایامن او گواهی دهید الله ﷻ فرموده( :مساجد
الله ﷻ را تنها کىس آباد میکند که ایامن به الله ﷻ و روز قیامت آورده) .ترمذی روایت کرده و گفته که حدیث حسن
است.
-10وضوی کامل گرفنت در سختی ها (در گرمی ,رسدی و مریضی) و اهتامم فرایض,سنت و مستحبات آن ,گام های زياد
به سوی مساجد وپس از هر منازی به انتظار مناز دیگر بودن فضلیت فروانی دارد و باعث معاف شدن کناه است.
-11شخصی دارای ایامن است که به مسجد میرود.
-12توسط کردن اعامل نیک انسان مؤمن شمرده میشود.
مطلب سوم :مناز جامعت از مناز فردی بیست و هفت درجه فضلیت دارد.
از ابن عمر "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ فرموده :صال ُة ال َج َام َعة أَفضَ ُل من َصالَة ال َف ِّذ ب َِسبعٍ و ِعرشِين َد َر َجة.
َف بَيْت ِه وَف ُسو ِق ِه
از ابو هریرة "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ میفرمایندَ :صال ُة ال َّر ُجلِ َف َج َامع ٍة تُضَ َّع ُف َع ََل َصالتِ ِه ِ
خطُ َخطْ َو ًة إال ُر ِف َع ْ
ت ِين ِض ْع َفاًَ ،وذلِ َك :أَنَّ ُه إذَا تَ َوضَّ أ ،فَأ ْح َس َن ال ُوضُ و َء ،ث ُ َّم َخ َر َج إل امل َْسج ِِد ،ال يُخ ِر ُج ُه إال َّ
الصالةُ ،لَ ْم يَ ْ رش ََخ ْمساً َو ِع ْ
19
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
لَ ُه ِب َها َد َر َجةَ ،و ُحطَّ َعن ُه ِب َها خ َِطيئَة ،فَإذَا َص ََّل لَ ْم تَ َز ِل امل َال ِئ َك ُة ت َُص ِِّّل َعلَيْ ِهَ ،ما دَا َم َف ُم َصالَّ ُه :اللَّ ُه َّم َص ِّل َعلَي ِه ،اللَّ ُه َّم اغ ِفر له،
الةَ. اللَّ ُه َّم ا ْر َح ْمهَُ ،وال يَ َز ُال َف َصال ٍة َما انْتَظَ َر َّ
الص َ
ترجمه :مناز هر فرد مسلامن به جامعت ،بر منازی که در خانه و بازار می خواند ،بيست و پنج درجه برتری دارد؛ زيرا هرگاه
يکی از شام وضوی درست و کاملی بگْيد و به مسجد برود و انگيزه ای جز مناز او را بْيون نياورده باشد ،با هر قدمی که
برمی دارد ،يک درجه بر درجاتش افزود می شود و يکی از گناهانش کم می گردد و هنگامی که مناز می گزارد ،مادامی
که در محل منازش نشسته ،مالئکه برای او دعا می کنند و می گويند :يا الله ،بر او درود بفرست؛ یا الله ،او را ببخش ،يا
الله ،بر او رحم بفرما .و تا زمانی که در انتظار مناز نشسته ،گويا در مناز است.
فواید -1 :منازیکه به جامعت اداء گردد فضیلت 27و یاهم 25برابر را دارد.
-2مناز جامعت به اساس وضو ,مسجد رفنت و به جامعت انتظار کردن اجری زیادی را دارد.
از ابو هریرة "رض" روایت است که به رسول اکرم ﷺ یک شخص نابینا آمد و عرض کرد ای رسول ﷺ من کسی را ندارم که
من را به مسجد آوردن کمک کند از سوال ﷺ خواست که اجازه اداء مناز را در خانه برایش داده شود رسول ﷺ اجازه داد
و رخصت کرد وقتیکه روی گرداند سپس او را خواست و او را پرسید که صدای مؤذن را می شنوی؟ گفت بلی ,سوال ﷺ
ِب) ترجمه :دعوت مؤذن را قبول کن .رواه مسلم
قال :فأج ْ بالص َال ِة؟ َ
قال :نَ َع ْمَ ، هل ت َْس َم ُع ال ِّندَا َء َّ
فرمودْ ( :
همچنان از عبد الله بن عمرو بن قيس مشهور به ابن ام مکتوم مؤذن رضی الله عنه روايت شده که گفت :يا رسول الله صلی
الله عليه وسلم در مدينه گزنده ها و درنده ها زياد است،هدف اینکه برایش اجازه مناز در خانه برایش داده شود آنحرضت
الصال ِةَ ،ح ًّي َعَل الفَال ِ
ح ،فَ َحيَّ َه ًال) چون حی علی الصالة و حی علی الفالح را می شنوی ،پس بر ﷺ فرمود( :ت َْس َم ُع َح َّي َعَل َّ
آن عجله کن.
– 3کسیکه در خانه صدای مؤذن را میشوند مناز او در خانه بدون جامعت منیشود.
َب ،ث ُ َّم آ ُم َر ت أَنْ آ ُم َر ِب َحط ٍ
َب فَ ُي ْحط َ از ابوهریره "رض" روایت است که رسول اکرم ﷺ میفرمایدَ ( :وال َِّذي نَف ِ
ِْس بيده لقد َه َم ْم ُ
ِالص َال ِة فَيُ َؤذَّنَ لها ،ث ُ َّم آ ُم َر َر ُج ًال فَيَ ُؤ َّم الناس ث ُ َّم أُخَالِ َف إل ِر َجا ٍل فَأُ َح ِّر َق عليهم بُيُوتَ ُه ْم) ترجمه :قسم به ذاتی که جانم در
ب َّ
دست اوست قصد کردم که دستور دهم تا هیزم جمع کنند ،سپس به گفنت اذان و اقامهی مناز امر کنم آنگاه مردی را
مأمور کنم تا برای مردم امامت کند سپس بسوی مردانی بروم که در مناز جامعت حارض نشدهاند ،و خانههایشان را بر رس
آنها بسوزانم.
-5انحرضت ﷺ از آن اشخاصیکه درخانه هایشان مناز اداء میکرد خفه شده و امر سوختاندن خانه هایشان را کرده است و
این سزای مناسب بر آنها هست.
-6امام باید به اشخاصیکه بدون عذر مناز را در جامعت اداء منیکند نصیحت و بعد سزای سخت داده تا به دیگران ذریعه
پند گردد.
ات َح ْيثُ يُ َنادَى الصلَ َو ِ رس ُه أَنْ يَ ْل َق اللَّ َه َغدًا ُم ْسلِ ًام ،فَلْ ُي َحا ِفظْ َ
عَل َه ُؤ َال ِء َّ از ابن مسعود "رض" روایت است که میفرمایدَ ( :من َ َّ
رش َع لِنَ ِبيِّ ُك ْم َص ََّل اللَّ ُه عليه وسلَّ َم ُسنَ َن ال ُهدَى ،وإنَّ ُه َّن َمن ُسنَ َن ال ُهدَى ،ولو أنَّ ُك ْم َصلَّيْتُ ْم َف بُيُو ِت ُك ْم كام يُ َص ِِّّل
به َِّن ،فإنَّ اللَّ َه َ َ
20
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
َرتكْتُ ْم ُسنَّ َة نَ ِب ِّي ُك ْم ،ولو تَ َركْتُ ْم ُسنَّ َة نَ ِبيِّ ُك ْم لَضَ لَلْتُ ْمَ ،ول َق ْد َرأَيْتُ َنا َوما يَتَ َ
خل َُّف َعنْ َها َّإال ُمنَا ِفق َم ْعلُو ُم خل ُِّف َف بَيْ ِت ِه ،ل َ َ
هذا املُتَ َ
الص ِّف).
َني حتَّ يُقَا َم َف َّ
بني ال َّر ُجل ْ ِ النِّفَاقِ َ ،ول َق ْد كانَ ال َّر ُج ُل يُ ْؤ َ
َت به يُ َهادَى ْ َ
َف الْ َم ْسج ِِد ال َِّذي يُ َؤذَّنُ ول اللَّ ِه َص ََّل اللَّ ُه َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َم َعلَّ َم َنا ُس َن َن الْ ُهدَى َوإِنَّ ِم ْن ُسنَنِ الْ ُهدَى َّ
الص َال َة ِ و فی روایة له قال :إِنَّ َر ُس َ
ِفي ِه .
ترجمه :ک سيكه م خواهد خداوند را مالقات كند در حاليكه مسلامن است ،پس بر اين منازها كه براى آن أذان گفته م
شود محافظت كند (به جامعت اداء گردد) ،زيرا الله ﷻ براى پيامرب ﷺ شام سنتهاىئ كه مردم را به راه مستقيم هدايت
می كند واضح کرده ،و اين منازهای پنج گانه جزو اين سنتهاست ،و اگر منازها را در خانه هايتان خوانديد ،چنانكه منافق
مناز را در خانه اش م خواند ،سنت پيامربتان را ترك كرده ايد ،و اگر سنت پيامربتان را ترك كنيد گمراه خواهيد شد ،و
هيچكس از مناز جامعت تخلف من كرد مگر منافق كه نفاق او ظاهر و آشكار بود ،و در آن زمان از دو طرف مرد مريض
را م گرفتند تا او را در صف مناز قرار دهند و با جامعت مناز بخواند.
و در روایت دیگری آمده است که رسول اکرم ﷺ سنتهاىئ كه مردم را به راه مستقيم هدايت می كند واضح کرده ،و اداء
منازهای پنج گانه در مسجدی که در آن آذان میشود راه حق است.
-7کسانیکه مناز پنج گانه را با جامعت اداء میکند با امتینان همراه الله ﷻ مالقات میکند.
-8به قول بعضی از علام مناز جامعت واجب است.
-9بدون کدام عذریکه علامء آنرا ذکر کرده به هیچ صورت باید مناز جامعت را ترک نکرد.
-10خواندن مناز در خانه ها از کارهای منافقین است.
-11صحابه کرام "رض" آنقدر در مناز جامعت جدی بودند که دو تن هم میبود مناز را با جامعت اداء میکرد.
الصال ُة َّإال ِ
قد استحوذَ ابودرداء "رض" میفرماید که از انحرضت ﷺ شینده ام( :ما ِمن ثالث ٍة َف قري ٍة وال بد ٍو ال تقا ُم فيه ُم َّ
ِّئب القاصيةَ ).ترجمه :آن سه اشخاصیکه در قریه یا بیابان میباشد و مناز را عل ْيه ُم الشَّ يطانُ فعل ْيكم بالجامع ِة فإمنَّ ا يأْ ُ
كل الذ ُ
با جامعت اداء منیکند بیشک شیطان بر آنها مسلط میگرده ,با گروه مؤمنین یکجا شوید زیرا گرگ حیوانی را میخورد که از
رمه تنها مانده باشد .ابو داؤد به سند خوب روایت کرده است.
-12مناز جامعت در هر جائیی که زندگی میکرد الزم و رضوری است.
-13با گروهی که تابع اسالم و دین باشد باید یکجا شویم.
-14کسانیکه از گروه مسلامنان دوری میکند شیاطین انسی و جنی بر آنان مسلط خواهد شد.
مطلب سوم :افعالی که در مسجد نا جایز است:
-1اشخاصیکه در حالت جنابت و یا زنانی که در حیض و نفاس باشد داخل شدن آنها به مسجد حرام است.
-2شخص مجنون (دیوانه) یا طفلی که مسجد را کثیف میسازد.
-3در مسجد مقاربت یا جامع کردن حرام است.
21
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-4جنگ کردن ,دست اندازی ,دشنام گفنت بد و رد ,غاملغال کردن ,بلغم یا توف کردن ,مجلس دنیاوی ,ذکر و تالوت
قرانکریم بطوریکه به مناز کننده گان سبب مزاحمت گردد و این عمل یک عمل خالف سنت است.
-5آوردن میت به داخل مسجد و اداء مناز جنازه آن ,این یک عمل مکروه است ولی اگر جنازه و امام همراه با تعداد کمی
مقتدیان بیرون از مسجد و مقتدیانی زیادی آن در داخل مسجد باشد جایز است.
-6بردن اشیاء کثیف.
-7بردن و ماندن خوراکه بابی که بد بوی داشته باشد.
-8به تن کردن جامه ای که کثیف باشد و یا هم بوی عرق داشته باشد.
-9خواندن اشعار عشقی.
-10بدون رضورت خواب کردن.
-11خوراک کردن هم کاری خوبی نیست ولی به معتکفین و مسافرین خواب و خوراک کردن جایز است.
-12دروازه مسجد باید همیشه باز باشد ولی اگر مشکالتی وجود داشته باشد باید نگهبان مقرر گردد.
بحث سوم :اقامت مناز:
مناز عبادت الله ﷻ است باید وجه احسن (به طریقه مناز ,به استقامت ,در وقت معین) تکمیل و اداء گردد ,در دین مبین
اسالم پنج اوقات مناز فرض است که عبارت است از (صبح ,ظهر ,عرص ,مغرب و عشاء).
از فواید مناز اینست که به سینه انرشاح حاصل میگردد ,خنکی چشامن است ,مقوی عقل است ,نشا ,حاصل میگردد,
سستی را از بین میربد ,از فحشا و منکرات مامنعت میکند و ذریعه اتفاق بین مسلامنان است.
مطلب اول :طریقه یاد کردن مناز به حروف:
-1امام مسجد باید صبح و دیگر یک یا دو لفظ مناز را به مقتدیان خویش چندین بار تکرار کند و الفاظ غلط آنرا هم باید
تکرار کند تا صحیح آن را یاد کند ولو که در یاد کردن آن یک هفته هم تیر شود ,بخاطریکه اگر در مناز کمی هم غلطی
صورت بیگیرد متام مناز را فاسد میکند ,پس وقتیکه امام از مقتدیان خود مطمنئ شد دیگر الفاظ را برایشان تکرار کند.
-2هنگامیکه امام محرتم از مقتدیان خویش مطمنئ شد که حروف مناز را خوب یاد گرفته در قدم دوم احکام مناز را
برایشان یاد کند او این کاری آسانی است خصوصاً کدام مقتدیانی که دارای تحصیل هستند میتوان از روی کتاب آنرا یاد
کند.
-3در قدم سوم هنگامیکه احکام مناز را کامالً یاد کرد ترجمه مناز برایشان آغاز گردد و ترجمه مناز را یاد دهد انشاء الله
که آنان میتواند که آنرا یاد کند.
-4امامان کوشش نهایی کند که طریقه و ماحولی را ایجاد کند که کسی احساس رشم ,سام کردن ,تحقیر کردن و هر شخص
بتواند به فخر و ذوق خود مناز را یاد کند.
-5مسؤولین حق ندارد که از زور استفاده کند صف امام و مقتدی میتوان مشکل را حل و فصل کند.
22
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-6امام مسجد باید گفت که اگر کسی بخواهد بطور جداگانه مناز را یاد بیگیرد پس امام محرتم باید چندین روز خاص به
رضاء الله ﷻ همرایش کمک کند.
مطلب دوم :خواندن الفاظ درست و غلط مناز:
الفاظ غلط الفاظ صحیح
ال َجد َُّك َو َال إِلَ َه الله اکرب -الله وکرب -الله اکپر -الله کبار سبهانک -سبئانک- ُسبْ َحان ََك اللَّ ُه َّم َو ِب َح ْم ِد َك َوتَبَا َر َك ْ
اس ُم َك َوتَ َع َ
سبحانکاللئم – اللحم – اللوموبهمدک -وبی امدک -و َْي َك.
غ ُْ
بحمدک و تبارک اسمک-تبارق اسمکو تالی جدک -وتئالی
جدک و ال اله وال اله غیرک وال الح غیرک -ال یاله
اعوظ-اءوذ -اعوذ باللح من الشینت -من الشیطوانالرجیم. تعوذ :أَ ُعو ُذ بِاللَّ ِه ِم َن الشَّ ْيطَانِ ال َّر ِجيمِ .
بشم الله الروحمن -الرامانالروحیم -الرئیم تسمیه :ب ِْسمِ ٱللَّى ِه ٱل َّر ْح َمىنِ ٱل َّر ِحيمِ .
ني ﴿ ﴾۲ال َّر ْحمنِ ال َّر ِحيمِ ﴿ ﴾۳الحمد -الهمد -المد -الحمدُوا -الحمدللهی رب االملین -رب
ب الْ َعالَ ِم َ
الفاتحه :الْ َح ْم ُد للّ ِه َر ِّ
ني ﴿ِ ﴾۵
اهدنَا العاملینالروحمن الروحیم-الرامان الرن الرئیماملک یوم اك ن َْستَ ِع ُ َمالِ ِك يَ ْومِ الدِّينِ ﴿ ﴾۴إِيَّ َ
اك نَ ْع ُب ُد وإِيَّ َ
مت َعلَي ِه ْم َغْيِ الدین -مالق یو الدین ایاک نابد -ایاق نعبد-نابودو وين أَن َع َ صا َ ,ال َِّذ َ الرصا َ,امل ُستَ ِقي َم ﴿َ ِ ﴾۶ ِّ َ
–الصیراطوال الرساتول اهدینا-اهدنا- ایاکنستیین- ني ﴿﴾۷ املَغضُ ِ
وب َعلَي ِه ْم َوالَ الضَّ الِّ َ
املستکیم-صاطوالذین-صاتوالذین-اللذینا نعمت – انئمت
غیرالغضوب- علیحم-علیهیم-علیهوم –انعمتالیهم-
املغذوب -املغظوب -وال الظالین وال الغنندالین -واللذالین
والالدوالین – الضوالینمین.
سورة اخالص :ق ُْل ُه َو اللَّ ُه أَ َحد ﴿ ﴾1اللَّ ُه َّ
الص َم ُد ﴿ ﴾2لَ ْم یَلِ ْد َولَ ْم کل هو الله -هؤ الله -قل حو الله اهد -احد-آحدالله السمد-
اللح الصمد -الله صمد -اللهو الصمدمل یلد -مل یلید و مل یُولَ ْد ﴿َ ﴾3ولَ ْم َیک ُْن لَ ُه کُ ُف ًوا أَ َحد ﴿﴾4
اولد-ومل یلدومل یقل له -ومل یکن له کفوا -کوفوا.
سبهان -سبئان -سبحان -سوبحان ربی -ربئ -العظیم- تسبیح رکوعُ :س ْبحانَ َربِّی ال َع ِظیمِ .
العظویم.
سمی الله -سمیع الله -سمیع اللحهمده -حمده-حمدح- َس ِم َع اللّه لِ َم ْن َح ِم َد ُه ربَّنا لك الحم ُد
ا ّمده ربنا -لک -االمد-لک الهمد-لک احمد.
23
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
ریی العلی -ریی الئلی – العال. تسبیح سجودُ :سبْحانَ َربِّ َی ْاألَ ْعَل.
الس َال ُم َعلَ ْي َك أَيُّ َها التهیات -التایات -اتایاتو صلوات -و الصوات -والصلوادو تشهد :التَّ ِح َّياتُ لِلَّ ِه َو َّ
الصلَ َواتُ َوالطَّ ِّي َباتُ َّ
الس َال ُم َعلَيْ َنا َو َع ََل ِعبَا ِد اللَّ ِه التیبات -و الطباتو -والطیبات السالم علیک -السالما الیک-
النَّب ُِّي َو َر ْح َم ُة اللَّ ِه َوبَ َركَاتُ ُه َّ
ني ،أَشْ َه ُد أَنْ َال إِلَ َه إِ َّال اللَّ ُه َوأَشْ َه ُد أَنَّ ُم َح َّمدًا َع ْب ُد ُه السالم علیک ایحا النبی -ائی النبیو رهمت الله-و برحمتو
الصالِ ِح َ
َّ
الله وبرکاته -و برکاته سالمالینا -السالم الینا -السالم علینا و َو َر ُسولُهُ.
علی آباد الله -عباد الله الصالئین -الصالحین اشحدان-
اشهدو ال -اشهدو انال یاله اال الله -ال اله الی الله -ال اله الی
الله و اشدون مهمدا -مامدا ابده -عبدوه – ابدوهو رسوله –
ورسولوا -ورسوله اللئم-
اللحم-سل -صول-صلی -الیوعلی عال محمد -هال محمد کام درود:
ت َع ََل إِبْ َرا ِهي َم صلیت -سلیت -صولیت -صلیت علی -یرباهیم-هرباهیم-
اللَّ ُه َّم َص ِّل َع ََل ُم َح َّم ٍد َو َع ََل آ ِل ُم َح َّم ٍد ك ََام َصلَّ ْي َ
الی ابراهیم -ابراهیمو الی ال ابراحیم -و لل ابراهیم َو َع ََل آ ِل ِإبْ َرا ِهي َم ِإن ََّك َح ِميد َم ِجيد
انکحمید مجید -حمید -مجید.
اللَّ ُه َّم َربَّنَا آتِنَا ِفی ال ُّدنْ َیا َح َسنَ ًة َو ِفی ِ
الخ َر ِة َح َسنَ ًة َو ِقنَا َعذ َ
َاب ربنا -ربنا عاتنا -اتینا -اتنا فی دنیا -اچنا فی الدنیا حسنة-
حصنة -اسنة و بی االخرة – و فی االخرة و کنا اذاب – و قینا- النَّارِ.
وقنا.
و نستغفروک- نستعینوکو نسطعینک- دعای قنوت :اَلَّل ُه َّم اِنَّا ن َْستَ ِعيْ ُن َك َو ن َْستَ ْغ ِف ُر َك َو نُ ْؤ ِم ُن ب َِك َو نستیینک-
خلَ ُع نستغفرک -نستغپروک و نومن -و نومن بک و نتوکل -الیکو
َْي َو نَشْ ُك ُر َك َو الَ نَ ْك ُف ُر َك َو نَ ْنَتَ َوك َُّل َعلَ ْي َك َو نُثْ ِن ْي َعلَ ْي َك الْخ ْ َ
ِّل َون َْس ُج ُد َو اِلَيْ َك نشکروک -وال نشکرک -و ال نکفروک -و نکفروک و نخلؤ -و َرت ُك َم ْن يَّ ْف ُج ُر َك اَلَّل ُه َّم اِيَّ َ
اك نَ ْعبُ ُد َو ل ََك ن َُص ِّ ْ َو ن ْ ُ
َْش َعذَابَ َك اِنَّ َعذَابَ َك نخلعوا و نرتوک -و نرتک یفجروک ایاک نابد -نعبد نسهیو
ن َْس َعي َو نَ ْح ِف ُد َو نَ ْر ُج ْو َر ْح َمتَ َك َو نَخ َ
نحفدوا -و نهفدو رهمتکا ذابک -و نشخیان اذابک -ان بِالْ ُكفَّا ِر ُمل ِْح ْق.
عذابک با الکوفار – ملهک.
مطلب سوم :ترجمه مناز نقطه به نقطه:
(الله اکرب) :الله ﷻ بسیار بزرگ است.
( ُس ْب َحان ََك اللَّ ُه َّم َو ِب َح ْم ِد َك) :الله ﷻ منزه است و ستایش خاص به الله ﷻ است.
ال َجد َُّك) :نام هایش مبارک است و شان و شوکت او بلند است.
اس ُم َك َوتَ َع َ
( َوتَبَا َر َك ْ
( َو َال إِلَ َه غ ْ ُ
َْي َك) :نیست قابل عبادت بغیر از تو (الله ﷻ)
24
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
(ا ُعو ُذ بِاللَّ ِه ِم َن الشَّ يْطَانِ ال َّر ِجيمِ ) :پناه میربم به الله ﷻ از شیطان لعین
(ب ِْسمِ ٱللَّى ِه ٱل َّر ْح َمىنِ ٱل َّر ِحيمِ ) :رشوع میکنم به اسم الله ﷻ که نهایت مهربان و بخشاینده است.
ب الْ َعالَ ِم َ
ني) :متام صفتهای خوب به الله ﷻ است ,كه پروردگار جهانيان است. (الْ َح ْم ُد للّ ِه َر ِّ
(ال َّر ْحمنِ ال َّر ِحيمِ ) :بخشنده و بخشايشگر است.
( َمالِ ِك يَ ْومِ الدِّينِ ) :مالک روز آخرت است.
اك ن َْستَ ِع ُ
ني) :خاص ترا میپرستیم و از تو کمک میخواهیم. اك نَ ْع ُب ُد وإِيَّ َ
(إِيَّ َ
الرصا َ,امل ُستَ ِقي َم) :ما را به راه راست هدايت فرما. ِ
(اهدنَا ِّ َ
ين أَن َع َ
مت َعلَي ِه ْم غَْيِ املَغضُ ِ
وب َعلَي ِه ْم َوالَ الضَّ الِّ َ
ني) :راه كساين كه آنان را مشمول نعمت خود ساختي ,نه راه صا َ,ال َِّذ َ ( ِ َ
كساين كه بر آنان غضب كردي و نه راه گمراهان.
(آمین) :دعای مارا قبول کن.
(ق ُْل ُه َو اللَّ ُه أَ َحد) :بگو که الله ﷻ یکتا است.
(اللَّ ُه َّ
الص َم ُد) :پروردگار بی نیاز است به کسی محتاج نیست.
(لَ ْم یَلِ ْد َولَ ْم یُولَ ْد) :نه از کسی تولد شده و نه از او کسی تولد شده.
( َولَ ْم یَک ُْن لَ ُه کُ ُف ًوا أَ َحد) :نه کدام رقیب دارد (هرگز مشابه و معادلی ندارد)
( ُس ْبحانَ َربِّی ال َع ِظیمِ ) :پاک و منزه است رب من که بزرگ است.
( َس ِم َع اللّه لِ َم ْن َح ِم َد ُه) :الله ﷻ حمد کسی را شنید که اورا ستایش میکند.
(ربَّنا لك الحم ُد) :ای رب تو قابل ستایش استی.
( ُسبْحانَ َربِّ َی ْاألَ ْعَل) :رب من که از هر کسی باالتر است ،از هر عیب و نقصی پاک و من ّزه میباشد.
الصلَ َواتُ َوالطَّ ِّي َباتُ ) :متام عبادات قولی و متام عبادت بدنی مخصوص الله ﷻ است. (التَّ ِح َّياتُ لِلَّ ِه َو َّ
الس َال ُم َعلَيْ َك أَيُّ َها النَّب ُِّي َو َر ْح َم ُة اللَّ ِه َوبَ َركَاتُ ُه) :سالم بر تو ای پیامرب ﷺ ورحمت و برکت الله ﷻ بر تو باد.
( َّ
الصالِ ِح َ
ني) :سالمتیا بر ما و به بندگان صالح تو باد. الس َال ُم َعلَ ْينَا َو َع ََل ِع َبا ِد اللَّ ِه َّ
( َّ
(أَشْ َه ُد أَنْ َال إِلَ َه إِ َّال اللَّ ُه َوأَشْ َه ُد أَنَّ ُم َح َّمدًا َعبْ ُد ُه َو َر ُسولُهُ :).گواهی می دهم که بجز الله ﷻ دیگر معبودی نیست و گواهی
می دهم بر اینکه محمد ﷺ بنده و رسول الله ﷻ است.
(اللَّ ُه َّم َص ِّل َع ََل ُم َح َّم ٍد َو َع ََل آ ِل ُم َح َّم ٍد) :ای الله رحمت نازل فرما بر محمد و ا َل محمد.
ت َع ََل إِبْ َرا ِهي َم) :هامنگونه که بر ابراهیم "ع" نازل فرمودی.
(ك ََام َصلَّ ْي َ
(إِن ََّك َح ِميد َمجِيد) :هامنا تو ستوده شده و با عظمت هستی.
(ا َللَّ ُه َّم بَار ِْك َع َِّل ُم َح َّم ٍد َو َع َِّل آ ِل َم َح َّم ٍد) :ای الله برکت نازل فرما بر محمد و ا َل محمد.
ْت َع َِّل اِبْرا ِه ْي َم َو َع َِّل آ ِل اِبْرا ِه ْي َم) :هامنگونه که بر ابراهیم "ع" نازل فرمودی.
(ك ََام بَا َرك َ
(إِن ََّك َح ِميد َمجِيد) :هامنا تو ستوده شده و با عظمت هستی.
25
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
(لَّ لَ ُه َّم َربَّنَا آتِنَا ِ
َف ال ُّدنْيَا َح َسنَ ًه) :ای پروردگار ما! برای ما در دینا خیر و سعادت عطا فرما.
َف ِ
الخ َر ِه َح َسنَ ًه) :و در آخرت نیز. ( َو ِ
( َو ِقنَا َعذ َ
َاب ال َّنار) :و از عذاب دوزخ ما را نگهدار.
َلسال ُم َعلَ ْی ُک ْم َو َر ْح َم ُة اللّ ِه) :سالم ورحمت الهی بر شام باد.
(ا َّ
(اَلَّل ُه َّم اِنَّا ن َْستَ ِعيْنُ َك َو ن َْستَ ْغ ِف ُر َك) :ای الله هامنا از تو کمک و آمرزش می طلبم.
( َو نُ ْؤ ِم ُن ب َِك َو نَتَ َوك َُّل َعلَ ْي َك) :به تو ایامن می آوریم و بر تو توکل و اعتامد میکنیم.
( َو نُثْ ِن ْي َعلَ ْي َك الْخ ْ َ
َْي) :و تو را با خوبی ستایش میکنیم.
( َو نَشْ ُك ُر َك) :از تو سپاسگزاری منوده.
( َو الَ نَ ْك ُف ُر َك) :ناشکری ات منی کنیم.
َرت ُك َم ْن يَّ ْف ُج ُر َك) :از مردمی که رسکشی و تخلف ترا میکند دوری میکنم.
خلَ ُع َو ن ْ ُ
( َو نَ ْ
(اَلَّل ُه َّم اِيَّ َ
اك نَ ْع ُب ُد َو ل ََك ن َُص ِّ ْ
ِّل) :ای الله خاص ترا میپرستیم و به تو مناز میخوانیم.
( َون َْس ُج ُد) :و سجده میکنیم.
( َو اِلَ ْي َك ن َْس َعي) :به سوی تو میآییم.
( َو نَ ْح ِف ُد) :به متام اوامر تو حارض هستیم.
( َونَ ْر ُج ْو َر ْح َمتَ َك) :امیدوار رحمت تو هستیم.
َْش َعذَابَ َك) :از عذاب تو میرتسیم.
( َو نَخ َ
(اِنَّ َعذَابَ َك بِالْ ُكفَّا ِر ُمل ِْح ْق) :هامنا عذاب تو دامنگیر کفار است.
مطلب چهارم :اوقات مناز پنجگانه:
فرعه اول :مناز صبح:
وقت مناز صبح تقریباً یک و نیم ساعت پیش از طلوع آفتات آغاز شده و پنج دقیقه پیش از طلوع آفتاب اختتام میگردد و
در این وقت بدون چهار رکعت مناز صبح دیگر مناز منع و خوانده منیشود.
فرعه دوم :مناز ظهر:
وقت مناز ظهر از زوال آفتاب رشوع و همچنان که سایه هر شی دو برابر شود ,قابل یادآوریست که مناز ظهر در زمستان
اول وقت و در تابستان آخرین وقت خوانده می شود.
فرعه سوم :مناز عرص:
وقت مناز عرص یک و نیم ساعت پیش از غروب آفتات آغاز شده و پنج دقیقه پیش از غروب آفتاب اختتام میگردد و همچنان
بعد از مناز عرص دیگر مناز خواندن ممنوع است.
فرعه چهارم :مناز شام:
26
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
وقت مناز شام از غروب کامل آفتاب آغاز شده الی غروب شفق قابل اداء است (به نظر امام صاحب هدف از شفق اینکه
سفیدی در طرف غرب آسامن باشد و به نظر صاحبین رسخی آسامن را میگوید)
فرعه پنجم :مناز عشاء:
وقت مناز عشاء یک و نیم ساعت بعد از غروب آغاز شده الی طلوع سحر جریان دارد ,اگر مناز وتر قضاء گردد مانند
منازهای فرضی اداء مناز قضاء ی آن هم واجب است و اگر کسی عادت خواندن مناز تهجد را دارد میتوان مناز وتر را بعد
از مناز تهجد اداء کند کار بهرتی است.
بحث چهارم :احکام مناز:
مطلب اول :فرایض مناز:
فرایض مناز 14است:
که از جمله آن 8بیرونی که آنرا ارکان میگوید و 6داخلی که آنرا رشایط میگوید ,که رشایط آن بطور ذیل است.
-1وضو گرفنت -2 .پاک بودن لباس -3پاک بودن بدن -4پاک بودن جای مناز -5پوشاندن عورت (مردان از زير ناف تا زير
زانو و زنان متام بدن بجز صورت و كف دست و پاها) -6 .وقت شناخنت (داخل شدن وقت مناز) -7رو به قبله استاد شدن
-8نیت کردن.
شش فرایض داخلی مناز که رشایط مناز نامیده میشود بطور ذیل است:
-1تکبیر تحریمه (تکبیر اولی) -2قیام (استاده شدن) -3قرائت کردن -4رکوع کردن -5سجده کردن -6قاعده اخیر به
اندازه تشهد نشنت.
فرعه اول :حکم ترک فرایض مناز:
اگر یکی از این 14فرایض قصدا ً یا سهوا ً ترک شود مناز باطل میگردد و دوباره باید اداء گردد.
مترین فرایض مناز:
سوال :فرایض مناز به چند نوع است؟
سوال :فرایض داخلی و خارجی مناز چند است؟
سوال :ساحه عورت ذکور به کدام انداز میباشد؟
به اندازه تشهد (التحیات) نشنت در قاعده اخیر فرض است یا واجب؟
27
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب دوم :واجبات مناز:
در مناز پازده واجبات است:
-1در منازهای فرض دو رکعت اول را پر خواندن.
-2در هر مناز سورة فاتحه (الحمد الله) گفنت بدون رکعت سوم و چهارم منازهای فرض.
-3در هر مناز بعد از سوره فاتحه یک آیه کالن یا سه آیه خورد قرائت کردن بدون رکعت سوم و چهارم منازهای فرض.
-4قرائت کردن سوره فاتحه قبل از سوره.
-5برای امام منازی جهری (صدای بلند) را به جهر و منازهای خفیه (صدای پت) را به خفیه خواندن.
-6قومه (راست ایستادن بعد از رکوع).
-7جلسه (در بین دو سجده نشسنت)
-8قعده اولی ( در منازهای سه و یا چهار رکعتی بین دو رکعت نشسنت به اندازه تشهد)
-9خواندن التحیات در هردو قعده.
-10تکبیر برای دعای قنوت در مناز وتر.
-11خواند دعای قنوت در مناز وتر.
-12شش تکبیرات عیدین.
-13به پایان رساندن مناز به لفظ (السالم علیکم ورحمة الله).
-14تعدیل ارکان (رکوع ,سجده و ارکان دیگر را به اطمینان اداء کردن).
-15به ترتیب ارکان مناز را اداء کردن (در قرائت ,رکوع ,سجده وغیره ترتیب مراعت کردن).
فرعه اول :حکم ترک واجبات مناز :به اساس ترک واجب در مناز سجده سهوه الزم میشود و اگر قصدا ً ترک گردد اعاده
مناز الزم است ,اگر سجده سهوه به اساس یاد فراموشی ترک گردد کدام مشکلی ندارد ولی اگر قصدا ً ترک گردد اعاده
مناز الزم است.
مترین واجبات مناز:
سوال :واجبات مناز چند است؟
سوال :نشسنت بین دو سجده واجب است یا فرض؟
در قعده اولی و آخر خواندن التحیات چه حکمی دارد؟
اگر در مناز سهوا ً واجب ترک گردد مناز چطور اداء میگردد؟
مطلب سوم :بیان سجده سهوه:
به ترک و تأخیر واجبات اصلی ,پیش از وقت اداء کردن یک فرض و به تکرار فرض سجده سهوه الزم میگردد و اگر کسی
موارد فوق را قصدا ً انجام دهد مناز او فاسد و باید اعاده گردد.
28
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
فرعه اول :طریقه سجده سهوه:
در قعده آخري مناز بعد از خواندن “ التحيات” بجانب راست سالم داده سجده سهوه را اداء کند و به قعده بنشيند و طبق
معمول ” التحيات” و درود و دعاء را خوانده بدو طرف سالم بدهد.
اگر سجده سهوه قصدا ً اداء نگردد مناز او منی شود و اگر سهواً اداء نکند و در آن وقت که درود ,دعا و ذکر کرده باشد به
رشطیکه از قبله روی نگردانده باشد میتواند سجده سهوه را اداء کند.
فرعه دوم :بعضی مسائل در رابطه به سجده سهوه -1 :ترک منودن قاعده اول و در قاعده اخیر نخواندن تشهد.
-2تکرار رکوع -3 .سه بار سجده اداء کردن -4 .در قاعده اول بعد از تشهد خوانخد درود رشیف -5 .برای امام مناز جهری
را خفیه خواندن و مناز خفیه را جهری خواندن ,در متام موارد فوق سجده سهوه الزم میگردد.
مسئله اول :اگر کسی سهوا ً سوره فاتحه را نخواند و یا هم پیش از سوره فاتحه دیگر سوره را قرائت کند و بعد از آن سوره
فاتحه را قرائت کند سجده سهوه الزم میگردد.
مسئله دوم :اگر کسی سوره فاتحه را قرائت کرد و بعد در فکر سوره شد که کدام سوره را بخواند و در فکر کردن آن به
اندازه سه بار تسبح وقت طول کشید سجده سهوه الزم میگردد.
مسئله سوم :اگر کسی در این فکر شد که چهار رکعت را اداء کرده و یا سه رکعت و در فکر کردن آن به اندازه سه بار
سبحان الله وقت طول کشید سجده سهوه الزم میگردد.
مسئله چهارم :اگر در مناز سه رکعتی و چهار رکعتی قعده اول ترک گردد سجده سهوه الزم است.
مسئله پیجم :به حسب رضورت در مناز اگر یک قدم پیش ,پس و به پهلو گذاشته شود کدام اشکالی ندارد.
مسئله ششم :اگر کسی دعای قنوت را یاد نداشته باشد میتوان که اللهم ربنا و سه بار اللهم اغفرلی یا ربی را بگوید صحیح
است.
اگر در حالت مناز به کسی زنگ تیلفون آمد و باعث اخالل مناز دیگران باشد میتوان که تیلفون خود را خاموش کند که این
کار بهرت است.
مطلب چهارم :سنت های مناز:
در مناز بیست سنت است:
-1در تکبیر تحریمه بلند کردن هردو دست -2 .گذاشنت انگشت ها بطور عادی و باز بطرف قبله -3 .در حالت تکبیر
تحریمه بلند کردن و بطور عادی گرفنت رس -4 .برای امام تکبیر تحریمه و سایر تکبیرات را به صدای بلند گفنت-5 .
گذاشنت دست راست به دست چپ -6 .در رکعت اول گفنت ثناء (سبحانک اللهم) -7 .گفنت تعوذ (اعوذ باالله) -8 .گفنت
تسمیه (بسم الله) -9 .در رکعت های سوم چهارم مناز فرض سوره فاتحه خواندن -10 .آمین گفنت -11 .به خفیه گفنت سبحانک
اللهم ,اعوذ باالله ,بسم الله و آمین -12 .موافق سنت قرائت کردن -13 .در رکوع و سجده کم از کم سه بار تسبیحات گفنت.
-14برابر کردن کمر همراه با رس و گذاشنت انگشتان بطور باز به زانو در رکوع -15 .در حالت بلند شدن از رکوع برای امام
و منفرد گفنت سمع الله ملن حمده و در قومه برای مقتدی و منفرد گفنت ربنا لک الحمد -16 .در وقت رفنت به سجده اول
29
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
زانو دوم دستها به همین ترتیب بینی پیشانی گذاشنت به زمین -17 .در جلسه یا قاعده برای ذکور ایستاد کردن پای راست
و خم کردن پای چپ و به برای اناث خم کردن هردو پاها بطرف راست -18 .در قعده اخیر بعد از تشهد ,درود گفنت-19 .
بعد از درود رشیف گفنت دعا -20 .اول بطرف راست و دوم بطرف چپ سالم کردن.
فرعه اول :حکم ترک سنت های مناز :اگر کسی سهوا ً یا قصدا ً سنت های مناز را ترک کند مناز فاسد منیگردد ولی اگر
قصدا ً اداء منی کند کاری خوبی نیست و اگر کسی همیشه آنرا اداء منی کند کناه است.
مترین سنت های مناز:
سوال :در مناز چند سنت وجود دارد؟
سوال :گذاشنت انگشت و رس در حالت تکبیر تحریمه چطور میباشد؟
سوال :در حالت جلسه ذکور چطور منشیند؟
ترک کننده سنت های مناز چه حکمی دارد؟
مطلب پنجم :مستحبات مناز:
-1در حالت تکبیر تحریمه بیرون کردن دســـتها از آســـتین برای ذکور و بلند کردن دســـتها همراه با چادر الی شـــانه برای
اناث.
-2برای منفرد که مناز را انفرادی میخواند خواندن تسبیحات پنج و یا هفت بار در رکوع و سجده.
-3در حالت قیام به محل سجده و در رکوع به انگشتان پا و در سجده به نرمی بینی و در قعده به سینه در حین سالم به
شانه نگاه کردن.
-4در صورت خمیازه بند کردن دهن ,در حالت قیام توسط دست راست و در حالت های دیگر توسط دست چپ.
فرعه اول :حکم ترک کردن مستحبات مناز:
اگر کسی مستحبات مناز را اداء نکند کدام اشکالی ندارد ولی کاری ثواب است.
مترین مستحبات مناز:
سوال :در حالت قیام و سجده به کدام جا نگاه شود؟
سوال :خمیازه در حالت قیام توسط کدام دست بند میگردد؟
سوال :حکم تر مستحبات مناز چیست؟
مطلب ششم :مفسدات مناز:
در مناز هجده مفسدات وجود دارد:
-1دادن السالم علیکم به قصد و یا مانند آن کدام لفظی دیگری را گفنت.
-2سخن زدن در مناز حتی اگر روی قصدی باشد و یا سهوا ً.
-3جواب دادن به کسی که عطسه میکند و یا هم دعا میکند و مناز گذار برآن آمین بگوید.
30
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-4از اثر تکلیف آه و ناله کردن در مناز.
-5به اساس خرب بد انا لله و انا ...و به اساس خرب خوش الحمد الله و به اساس خرب تعجب سبحان الله گفنت.
-6گریه کردن در مناز به علت مرض ,درد و مصیبت و یا غرض دیناوی.
-7از امام خود به دیگر کس فتح دادن.
-8پیش از امام اداء کردن رکن.
-9قرائت کردن قران از روی.
-10قرانکریم را بطوری غلط قرائت کند که معنی آنرا تغیر دهد.
-11برای بالغان در مناز خنده کردن به قهقهه.
-12انجام عمل کثیر در مناز ،عمل کثیر آن است که ببیننده تصور کند وی در حال مناز خواندن نیست مانند بار بار
خاریدن بدن یا برابر کردن لباس یا مکررا ً به لباس و بدن دست زدن.
-13در مناز چیزی را از الله ﷻ خواسنت که میتوان حاجت مذکور را از انسان پوره کرد.
-14سجده کردن و مناز خواندن بر روی نجاست.
-15قصدا ً و یا سهوا ً خوردن و نوشیدن در مناز.
-16قصدا ً روی و سینه را از قبله منحرف کردن.
-17به اندازه اداء کردن یک رکوع و یا سجده ظاهر شدن چهارم حصه عورت.
-18چهار یا پنج قدم رفنت در مناز.
فرعه اول :حکم مفسدات مناز:
اگر کسی کدام کاری مفسد را در حین مناز انجام داد مناز آن منی شود.
مترین مفسدات مناز:
سوال :در مناز چند مفسدات وجود دارد؟
سوال :د حین اداء مناز جواب دادن به السالم علیکم مناز چطور میشود؟
سوال :در مناز به قهقهه خندیدن مناز را فاسد میکند و یاخیر؟
سوال :عمل کثیر چه را گویند؟
مطلب هفتم :مکروهات مناز:
اول مکروهات تحریمی مناز -1 :بسته کردن و جم کردن موها به رس (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-2بطور قصدی خمیازه کردن( .الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-3پیچاندن چادر یا چیزی دیگری از بدن طوریکه از آن نتوان دستها را کشید (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر
الرائق).
-4گذاشنت دستها به کمر بدون کدام عذر (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
31
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-5با تنگی وضو (شدت قضای حاجت) مناز خواندن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-6نگاه کردن به اطراف که روی از قبله گردانیده شود (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-7کشیدن صدای انگشتان و داخل منودن انگشتان در همدیگر (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-8نشنت مانند سگ (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-9روبروی کسی مناز خواندن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-10در صفی که جا باشد به تنهایی مناز اداء کردن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-11قرار دادن آرنج و بازو در سجده (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-12اداء کردن مناز همراه با لباس که اویزان باشد ,پیچاندن چادر طوریکه هردو طرف آن طرف زمین اویزان باشد و پوشیدن
چپن طوریکه آستین هایش پوشیده نشده باشد (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-13تکاندن و جم کردن لباس (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-14بازی کردن با لباس (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-15مناز خواندن با لباسهای که تصویر داشته باشد (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-16خواندن مناز در جاییکه روبرو ,باال ,پائین و طرف چپ و راست و محل سجده تصویر باشد (الرد املختار ,حاشیه
الطحطاوی ,البحر الرائق).
فرعه اول :حکم مکروهات تحریمی:
اگر کسی مکروهات تحریمی را در حین اداء مناز انجام دهد اعاده مناز الزمی است .الرد املختار ج , 631-182/2/رشیدیه.
فرعه دوم :مکروهات تنزیهی در مناز:
-1بدون کاله مناز اداء کردن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-2خواندن مناز با لباسهای کار یعنی مسرتی ,قصابی و رنگاملی (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-3خواندن مناز خالف سنت (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-4به انداز یک مرت امام از مقتدیان و یا مقتیدیان از امام بلندتر ایستاده شدن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر
الرائق).
-5ایستاده شدن امام در داخل محراب بطور کامل (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-6شامر کردن تسبیحات ,آیات و سوره توسط انگشتان (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-7دور کردن چیزی در حین سجده البته اگر سجده کردن مشکل باشد میتوان یکبار دور کنیم کدام اشکالی ندارد (الرد
املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-8چهار زانو نشسنت بدون کدام عذر رشعی (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
32
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-9گرفنت چیزی در دهن که نتوان قرائت کرد (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-10به حلقه دستار سجده کردن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-11توسط رس یا دست اشاره کردن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-12پت کردن چشامن (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-13قصدا ً خمیازه کردن و تالش نکردن برای متوقف کردن آن( .الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-14نگاه کردن به اطراف بدون انیکه روی گشتانده شود (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
-15کش کردن بدن (حاشیه الطحطاوی).
-16مناز خواندن در جاییکه سرته نباشد و گامن عبور شدن مردم باشد (الرد املختار ,حاشیه الطحطاوی ,البحر الرائق).
فرعه سوم :حکم مکروهات تنزیهی:
اگر کسی در مناز مکروهات تنزیهی را انجام دهد به مناز کدام رضر منی رساند ولی اجتناب از انجام آن رضوریست .الرد
املختار ج , 487/2/رشیدیه.
مترین مکروهات:
سوال :مکروهات تحریمی در مناز چند است؟
در حالت اداء مناز تکان دادن انگشتان مکروه است یا مفسد؟
آیا توسط جم کردن لباس در حالت مناز ,مناز مکروه میگردد؟
یادداشت :کتابها و مأخذهای احکام مناز (هدایه ,کنز الدقائق ,الرد املختار ,البحر الرائق ,تبیین الحقائق ,بدائع الصنائع,
فقه حنفی)
بحث پنجم :اوقات مکروه و حرام:
مطلب اول :اوقات حرام:
-1در صورت طلوع آفتاب -2 .در صورت غروب آفتاب -3 .در صورت آفتاب عمود باشد ( پنج یا شش دقیقه قبل از دخول
وقت ظهر) ,در این سه اوقات مناز اداء کردن حرام است.
مطلب دوم :محل های که در آنجا مناز خواندن مکروه است:
در هشت محل اداء کردن مناز مکروه است:
-1در طویله -2 .در کشتار گاه و قصابی -3 .در بیت الخالء -4 .در غسل خانه -5 .در قربستان -6 .در جاییکه آب گنده
تجمع میکند -7 .در زمین غصب -8 .در راه عام.
33
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث ششم :آذان در اسالم:
آذان به معنی اعالن کردن است و آذان کردن برای پنج وقت مناز و همچنان مناز جمعه سنت مؤکد است و اگر قبل از
وقت آذان داده شود اعاده آن رضوریست.
مطلب اول :ترتیب آذان کردن:
الله اکرب چهار مرتبه ,اشهدان ال اله اال الله دو مرتبه ,اشهدان محمدرسول الله دو مرتبه ,حی علی الصالة و حی علی الفالح
دو دو بار گفنت و در آذان صبح الصلوة خیر من النوم دو بار ,الله اکرب دو بار و ال اله اال الله یکبار گفنت است ,در اقامت
بعد از حی علی الفالح قدقامت الصلوة دو بار گفته میشود.
مطلب دوم :دعا ها:
آت محمدًا ال َو ِسيلَ َة والف َِضيلَةَ ،وابْ َعثْ ُه َمقَا ًما محمودًا الَّذي
والصال ِة القَامئ ِةِ ،
هذ ِه ال َّد ْع َو ِة التَّامةَّ ،
رب ِ
دعا بعد از آذان :اللَّ ُهم ِّ
خلِ ُف الْ ِمي َعادَ.
و َع ْدتَ ُه إِن ََّك َال تُ ْ
دعای دخول به مسجد :اللَّ ُه َّم افْتَ ْح ِل أَبْ َو َ
اب َر ْح َم ِت َك رواه مسلم.
إين أَ ْسأَلُك ِم ْن فَضْ ِل َك رواه مسلم.
دعای خروج از مسجد :اللَّ ُه َّم ِّ
اذکار بعد از اداء مناز 33 :بار سبحان الله 33بار الحمد الله 34الله اکرب.
بحث هفتم :احکام منازهای مختلف:
از طرف شب برخواسنت و اداء کردن مناز را تهجد میگوید که یک راهی و وسیله مؤثری برای قرب و نزدیکت به اللهﷻ
است و انحرضت ﷺ مانند منازهای فرض به آن اهتامم میکرد و متام بندگان خاص الله ﷻ این منازها را اداء میکند در
یک حصه شب رحمت ها و تجلیل های الله ﷻ از آسامن نازل میگردد.
وقت مناز تهجد از نیمه شب رشوع الی صبح صادق جریان داشته میباشد که تعداد اکْث رکعت های آن دوازده و تعداد
حد اقل آن دو رکعت میباشد.
مطلب اول :مناز جمعه:
مناز جمعه دو رکعت مناز که به ذکور فرض عین است و در رشایط خاص به جامعت ادا میگردد مناز جمعه در اولین وقت
مناز ظهر اول دو رکعت مناز تحیه املسجد و چهار رکعت مناز سنت و بعد دو خطبه که قایم مقام دو رکعت میباشد و دو
رکعت مناز فرض جمعه به جامعت به قرائت جهری ادا میگردد و بعد چهار رکعت سنت بالخره دو رکعت سنت ادا میشود.
در حالت خطبه ،باید سخن زده نشود اگر که اسم حرضت محمد ﷺ گرفته شود باید در دل ﷺ ذکر گردد .مناز جمعه به
لنگ ،شل ,مسافر ،نابینا و مسافر فرض نیست و اگر بخواند قایم مقام مناز ظهر میگردد.
34
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب دوم :مناز تراویح:
مناز تراویح منازیست که فقط در ماه مبارک رمضان خوانده می شود ,وهمچنان در درجه سنت مؤکد میباشد بعد از فرض
و سنت و قبل از وتر اداء می گردد ,یک بار ختم قرآنکریم در متام ماه روزه ثواب بیشرتی دارد و خواندن آن در تراویح سنت
است که باید با دقت قرائت شود.
مسئله اول :مناز تراویح برای زنان مانند مردان سنت است و یک زن میتواند با در نظرداشت رشایط در خانه یا مسجد مناز
تراویح را اداء کند ,وقتی شخص برای تراویح وارد مسجد می شود ،ابتدا ً مناز واجب را به جا می آورد ،سپس در تراویح
رشکت می کند و بقیه تراویح را میتوان در وقفه اداء کند.
مسئله دوم :وتر و مناز عیدها در حکم واجب و فرض است و همه اینها واجب است نه فرض کفایی ,برخی از افراد در فرض
عین و سایر منازها در رشایط زیر معاف می شوند ،که الزم نیست قضایا یا چیزی دیگری انجام دهند .مانند :زن حایضه,
نفاسه و یا هم بیهوشی که به اندازه پنج وقت مناز طول می کشد.
مطلب سوم :روز ترشیق ،عید قربان از صبح روز نهم ذی الحجه آغاز می شود و الی سیزدهم ذی الحجه بعد از ظهر تا
نیمه شب ادامه دارد ,پس از هر فرض تکبیرات ذیل خوانده می شود:
ْرب الل ُه أَك َ ُ
ْرب َولل ِه الْ َح ْم ُد) که تکبیرات ترشیق نامیده میشود. ْرب َال إلَ َه َّإال اللهَُ ،والل ُه أَك َ ُ
ْرب الل ُه أَك َ ُ
(الل ُه أَك َ ُ
مطلب چهارم :مناز صلواة تسبیح :از رسول ﷺ نقل شده است :اگر کسی می تواند این مناز را در هر روز اداء کند و گرنه
باید هر هفته بخواند و گرنه آن را یک بار در ماه انجام دهید ،اگر منی توانید آن را یک بار در ماه انجام دهید ،آن را یک بار
در سال انجام دهید و اگر منی توانید در عمرتان یک بار انجام دهید که ثواب زیادی دارد و باعث آمرزش بسیاری از
گناهان می شود.
مطلب پنجم :ترتیب مناز یا صلواة تسبیح :نیت چهار رکعت را کند و بعد از ثناء تعوذ و بسم الله و قرائت 15بار(سبحان
الله و الحمدلله وال اله اال الله والله اکرب) بخواند.
بعد رکوع کند و بعد از تسبیحات رکوع 10بار الفاظ فوق را بگوید.
پس از گفنت ربنا لک الحمد 10بار الفاظ را بگوید.
بعد از تسبیحات سجده 10بار الفاظ را بگوید.
بین دو سجده (جلسه) 10بار الفاظ را بگوید.
در سجده دوم بعد از تسبیحات 10بار الفاظ را بگوید.
پس از سجده دوم الله اکرب گفته و 10بار الفاظ را بگوید به همین ترتیب رکعتهای باقیامنده را اداء کند که در یک رکعت
جمله 75بار الفاظ فوق گفته ,که مجموعاَ در چهار رکعت 300مرتبه میشود.
مطلب ششم :مناز استسقآء :این منازی است که برای طلب باران در سالی که باران منی بارد خوانده می شود ،لذا خواندن
این مناز سنت است.
35
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مناز استسقآء مناز دو رکعتی به جامعت است در چنین حالتی مردم با تواضع و رس و پاهای برهنه به صحرا می روند این
مناز را اداء میکند و این کاری خوبی است ،اگر کسی قرضدار است ،قرض خود را بپردازد و از گناهان خود توبه کند بعد
از مناز ،امام دو خطبه می خوانند ،سپس امام و مقتدین با گریه دعا می کنند ،البته برای این مناز اذان و اقامه وجود
ندارد.
مطلب هفتم :مناز کسوف و خسوف :گرفنت آفتاب را کسوف و گرفنت مهتاب را خسوف می گویند و همچنان مناز کسوف
در مسجد به جامعت اداء میگردد و مناز خسوف به طور انفرادی در خانه اداء میگردد.
مطلب هشتم :مناز مسافر :زمانی که فردی 78کیلومرت از محل سکونت دامئی خود به مدت سه شب و سه روز فاصله
می گیرد مسافر شمرده میشود ,فرقی منی کند که پیاده یا سواره رفته باشد.
مسافر باید مناز چهار رکعتی را دو رکعت بخواند و اگر مناز را متام بخواند ،گنهگار می شود قابل یادآوریست که مناز صبح
و شام مکمل خوانده میشود و در آن قرص منی باشد و اگر در سفر عجله نباشد باید سنت هم اداء گردد اما خواندن سنت
مناز صبح الزم است وقیتکه مسافر به منزل مقصود خود برسد و نیت اقامت 15روز را داشته باشد مقیم شمرده میشود و
مناز را باید مکمل بخواند و اگر نیت فوق را نداشته باشد و در اراده رفنت امروز و یا فردا باشد و در این صورت سالها هم
بگذرد مسافر شمرده میشود.
منازهای قضاء شده در حین سفر قرص اداء میشود اگر طیاره ,موتر و یا هم کشتی در جریان حرکت باشد و نتوان که مناز
را به ایستادگی خواند میتوان بطور نشسنت و یاهم اشاره اداء کرد ,اگر در حالت اقامت منازها را قضاء کرده باشیم و
میخواهم قضاء آنرا در سفر اداء بکنیم پس الزم است منازهای قضایی آنرا مکمل اداء کنیم.
اگر مسافر پشت مقیم در مسجد به جامعت مناز میخواند باید مناز را قرص کند و بالعکس اگر امام مسافر باشد باید مناز
را قرص اداء و سالم بگرداند و بعد از آن مقتدیان باید مناز باقامنده خود را تکمیل کند.
مطلب نهم :طریقه مناز برای مریض:
اگر بیامر منی تواند به ایستادگی مناز بخواند ،جایز است نشسته بخواند ,اگر قدرت نشسنت نداشته باشد ،بیامر می تواند
در بسرت خواب به اشاره بخواند البته اما صورتش رو به قبله باشد.
مسئله اول :اگر شخصی فلج باشد و منی تواند با آب استنجاء کند ،باید از کاغذ تشناب یا کلوخ استفاده کند.
مسئله دوم :اگر تخت بیامر کثیف بوده و تعویض آن برای بیامر مشکل باشد ،می تواند در هامن تخت مناز بخواند.
مطلب دهم :منازهای قضایی:
آن منازهایی را که منیتوان رس وقت خواند و وقتش گذشت ،آن منازها را مناز قضاء میگویند ,اگر شخصی نتواند مناز را رس
وقت بخواند ،در هر زمانی که خواست باید مناز را بخواند ,باید گفت که مناز قضاء به توبه اداء منی گردد اما گناه آن
بخشیده می شود.
36
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
رعایت ترتیب در میان (منازهای فوت شده و وقتی) و نیز در میان خود (منازهای فوت شده) ،زمانی که شخص صاحب
ترتیب میباشد ،الزم است به این صورت که اگر کمرت از شش مناز از منازگزار فوت شده باشد ،او ابتدا ً باید مناز ترک
شدهی نخست را بجای آورد ،سپس دوم ،سپس سوم و… .
مطلب یازدهم :اندازه کفاره مناز.
در کفاره هر مناز پاوکم دو کیلو گرم گندم یا قیمت آن باید فدیه شود و این فدیه به شخصی داده می شود ,چه کسانی که
مستحق زکات و صدقه فطر هستند.
مطلب دوازدهم :بیان مناز جنازه:
مناز جنازه از منازهای فرض کفایی است که یک یا دو شخص آنرا اداء کند گردن همه مردم خالص شده و اگر هیچ کس آنرا
اداء نکند همه مسلامنان گناهکارند.
فرعه اول :طریقه مناز جنازه :وقتیکه مسلامن وفات شود باید به جنازه گاه بخاطر اداء مناز جنازه برده شود ,طریقه
مسنونه مناز جنازه اینست که میت پیش رو گذاشته میشود امام در برابر سینه آن ایستاده و بعد امام و مقتدیان نیت اداء
مناز جنازه را کند که نیت آن به زبان دری چنین است :نیت کردم مناز جنازه را همراه با ثنا و چهار تکبیرات خاص به الله
ﷻ و درود رشیف به انحرضت ﷺ و دعا به میت اقتداء کردم پشت امام حارض رو به قبله (الله اکرب) و امام منیتواند
بخواند که اقتداء کردم پشت امام حارض.
نیت مناز جنازه به زبان عربی( :نویت ان أؤدي الله تعالی اربع تکبیرات الصالة الجنازة الثناء لله تعالی و الصلوات للرسول
ودعاء لهذا ملیت اقتدیت بهذاالمام متوجها الی جهة الکعبه الرشیفة) .در اینجا امام منیتواند بخواند که اقتدیت بهذاالمام.
ال (سبْ َحان ََك اللَّ ُه َّم َو ِب َح ْم ِد َك َوتَبَا َر َك ْ
اس ُم َك َوتَ َع َ هرگاه مقتدی نیت کرد الله اکرب گفته و بعد از تکبیر دعای ذیل را بخواندُ :
َجد َُّك َو َال إِلَ َه غ ْ ُ
َْي َك) .بعد از دعای مذکور الله اکرب گفته میشود و بعد از تکبیر دوم درود رشیف ذیل بخواند( :اللهم صل
علی محمد و علی آل محمد کام صلیت و بارکت و ترحمة علی ابراهیم و علی آل ابراهم انک حمید مجید) .ویا هم در اینجا
ت َع ََل إِبْ َرا ِهي َم َو َع ََل آ ِل إِبْ َرا ِهي َم إِن ََّك َح ِميد
درود عام هم میتوان گفت یعنی( :اللَّ ُه َّم َص ِّل َع ََل ُم َح َّم ٍد َو َع ََل آ ِل ُم َح َّم ٍد ك ََام َصلَّ ْي َ
َمجِيد).
بعد از گفنت درود رشیف تکبیر سوم گفته میشود بعد از آن دعای ذیل که به هر بالغ ,ذکور و اناث خوانده میشود( :ا َللَّ ُه َّم
ا ْغ ِف ْر لِ َح ِّی َنا َو َم ِّی ِت َنا َو شَ ا ِه ِدنَا َو غَا ِع ِب َنا َو َص ِغ ْی ِرنَا َو کَ ِب ْی ِرنَا َو َذ َک ِرنَا َو اُنْثَانَا ،ا َللَّ ُه َّم َم ْن ا َ ْح َی ْیتَ ُه ِم َّنا فَاَ ْح ِی ِه َعلَی الْـاِ ْسالمِ َو َم ْن
تَ َوفَّیْتَ ُه ِمنَّا فَتَ َوفَّ ُه َعلَی ْ ِ
االیْ َامنِ )
بعد تکبیر چهارم گفته شده فورا ً به هردو طرف (السالم علیکم ورحمة الله) گفته و مناز جنازه اختتام مییابد.
مطلب سیزدهم :مناز عیدین :مناز هردو عید دو دو رکعت بوده و به ذکور واجب میباشد و ترک آن گناه است و برای
هردو مناز عیدین آذان و اقامت نیست.
37
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
طریقه اداء کردن مناز عیدین :پش از هر چیز اول نیت کردن که من مناز عید االضحی یا عید الفطر را همراه با تکبیرات آن
که مبن واجب است پشت امام حارض رو به قبله ایستاد شدم بعدا ً الله اکرب گفته دستها الی نرمی گوشها بلند میشود ,و
ال َجد َُّك َو َال إِلَ َه غ ْ ُ
َْي َك) گفته بعد به دستها به گوش بلند شده و دستها آوایزان (سبْ َحان ََك اللَّ ُه َّم َو ِب َح ْم ِد َك َوتَ َبا َر َك ْ
اس ُم َك َوتَ َع َ ثناء ُ
میگریم که این تکبیر اول شد بعد الله اکرب گفته شده دستها به گوش بلند میشود و دستها آویزان که این بار دوم و بالخره
بعد از تکبیر سوم دستها بسته میشود و امام قرائت را آغاز کرده مانند منازهای عادی رکعت اختتام مییابد و در رکعت
دووم امام قرائت را رشوع و بعدا ً الله اکرب گفته دستها به گوش بلند شده و دستها آوایزان میگریم که این بار هم مانند
رکعت اول در تکبیر چهارم به رکوم میرویم که مناز بقیه آن مانند مناز عادی به تکامل میرسد.
پس از اختتام مناز عید خطبه عیدین آغاز میگردد و همچنان گوش کردن آن هم واجب است و باید سخن زده نشود و مناز
عیدین هم مانند مناز جمعه دو خطبه دارد و بین دو خطبه نشسنت برای امام سنت است.
مطلب چهاردهم :مناز استخاره :استخاره در زبان عربی به معنای طلب خیر و برکت از الله ﷻ است ,یعنی از الله ﷻ
چنان خیری بخواهی که او آن را برای یک بنده خود دوست داشت و خود انسان از نتایج اعامل خود بی خرب است ،فقط
الله ﷻ خیر و رش او را می داند پس بخاطر اینکه درخواست از الله ﷻ میکند که با علم خود دل بنده را در جهت کار
کردن یا نکردن سوق کند و شک و شبهه را برطرف میکند.
فرعه اول :هدف و فواید مناز استخاره -1 :خوشبختی مسلامن این است که در کارش ،چه بزرگ و چه کوچک ،چه دینی
و چه دنیایی باشد ,یعنی در هر کاری که باشد متوجه پروردگا خود بوده و همیشه به او رس خم کند قسمیکه انحرضت ﷺ
در حین انجام هر کار طبیعی ،رشعی و فطری انسان ،انواع دعاها را برای مترکز بر الله ﷻ بیان کرده است مثالً غذا،
نوشیدنی ،تشناب رفنت ،خوابیدن وغیره که این همه از نیازهای فطری یک انسان شمرده میشود که پیامرب ﷺ قبل از انجام
همه این کارها دعاها را نشان داده است تا رحمت و یاری الله ﷻ در هر کاری همراه بنده باشد و آن کار نیز به هامن
صورت از عبادت شمرده شود بخاطریکه بنده همیشه طرف الله ﷻ متوجه باشد که انحرضت برای انجام کارهای مهم
راهنامیی مناز استخاره و همچنان مشوره کردن را کرده است.
-2فایده ارزشمندی که از احادیث نبی اکرم معلوم میشود اینست که در انجام کاری که بخاطر آن مناز استخاره شده باشد
پشیامنی ندارد ,پس هر مسلامن باید در کارهای مهم خود مناز استخاره را اداء کند تا به وجه احسن پیش برده بتواند از
احادیث معلوم میشود اینکه به نه کردن مناز استخاره مسلامن دچار مشکالت و باامیدی میشود.
-3توسط مناز استخاره به مسلامن اطمینان قلب حاصل شده و از دل شک خارج میشود او به کامیابی کاری را انجام میدهد
موالنا ارشف علی تهانوی صاحب فرموده :که فایده برزگی استخاره این خواهد بود که اطمینان قلب حاصل شده و در هر
کاری آن خیر باشد.
فرعه دوم :ارزش مناز استخاره :در باره ارزش مناز استخاره احادیث متعددی وارد شده که یکتعداد آنرا در اینجا اشاره
خواهد کرد :انحرضت میفرماید :به کامیابی انسان اینست که در هرکار با الله استخاره کند و به فیصله الله ﷻ خوش شده
38
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
و نقص آن در اینست که مناز استخاره را اداء نکند .جابر بن عبدالله می گوید پیامرب ﷺ هامن گونه استخاره را به ما نشان
می داد قسمیکه سوره های قرآن را به ما نشان می داد.
فرعه سوم :طریقه مناز استخاره :از جابر پرس عبدالله "رض" روایت است که رسول اکرم در متام امورات هامن گونه
استخاره را به ما نشان می داد قسمیکه سوره های قرآن را به ما نشان می داد و میگفت که هر گاه قصد یک کاری را داشتید
پس این دعا را بخوانید :عن جابر بن عبد الله ريض الله عنهام قال :كان رسول الل ِه َّ
صَل الل ُه عليه وسلَّم يُعلِّ ُمنا االستخار َة كام
ْي الفريض ِة ث َّم لْيقُلِ .سنن ترمذی
ني ِمن غ ِ ُ
يقول :إذا َه َّم أ َحدُكم باألم ِر فلْْيكَ ْع ركعتَ ْ ِ السور َة ِمن القُرآنِ
يُعلِّ ُمنا ُّ
ْي َك ِب ِعلْ ِم َك َوأَ ْستَق ِْد ُر َك ِب ُق ْد َر ِت َك َوأَ ْسأَل َُك ِم ْن فَضْ لِ َك الْ َع ِظيمِ فَ ِإن ََّك تَ ْق ِد ُر َو َال
ين أَ ْستَ ِخ ُ
فرعه چهارم :دعاء مناز استخاره :اللَّ ُه َّم إِ ِّ
اَش َو َعا ِقبَ ِة أَ ْمرِي َعاجِلِ أَ ْمرِي ت تَ ْعلَ ُم أَنَّ َهذَا ْاألَ ْم َر خ َْْي ِل ِ
َف ِدي ِني َو َم َع ِ وب اللَّ ُه َّم إِنْ كُنْ َ أَق ِْد ُر َوتَ ْعلَ ُم َو َال أَ ْعلَ ُم َوأَن َ
ْت َع َّال ُم الْ ُغيُ ِ
وقال ِفیَف ِدي ِني َو َم َعیشَ ِتي َو َعا ِق َب ِة أَ ْمرِي ا َ
رش ِل ِت تَ ْعلَ ُم أَنَّ َهذَا ْاألَ ْم َر َ ٌّ رس ُه ِل ث ُ َّم بَار ِْك ِل ِفي ِه َوإِنْ كُ ْن ََوآ ِجلِ ِه فَاقْ ُد ْر ُه ِل َويَ ِّ ْ
َف ِدي ِني َو َم َعیشَ ِتي َو َعا ِقبَ ِة أَ ْمرِي ا َ
وقال َعا ِجلِ رش ِل ِ ت تَ ْعلَ ُم أَنَّ َهذَا ْاألَ ْم َر َ ٌّرسلِی ,ث ُ َّم بَار ِْك ِل ِفي ِه َوإِنْ كُنْ ََعاجِلِ أَ ْمرِي َوآ ِجلِ ِه فَیَ ِّ
َْي َح ْيثُ كَانَ ث ُ َّم أَ ْر ِض ِني ِب ِه ق َ
َال َو یُ َس ِّمی َحا َجتَهُ. اصفْ ِني َعنْ ُه َواقْ ُد ْر ِ َ
ل الْخ ْ َ أَ ْمرِي َوآ ِجلِ ِه ف ْ ِ
َاصفْ ُه َعنِّي َو ْ ِ
ترجمه :ای الله از تو مشوره و خواهان خیر ام از قدرت و علم کامل تو فیصله میخواهم او فضل برزگ تو را خواهانم بیشک
تو به متام اشیا قدرت و ترصف داری و من وس و قدرت هیچ چیزی را ندارم و تو به هر چیز اگاه استی و من منی دانم .ای
الله! تو عامل استی اگر این کار در خیر من بوده تو برایم فراهم و آسان کن و تو بر هر چیز عامل استی اگر این کار در رش
دنیا و آخرت من باشد پس این کار را از من دور کن و در متام کارهای که در آن خیر باشد به من نصیب کن در هر جایی
که باشد و نام حاجت خود را بگویم.
فرعه پنجم :مسائل مناز استخاره -1 :هر مسلامن باید دعای فوق را یاد کند و در هر کاری مهم باید مناز استخاره را
عادت بگرداند و اگر کسی منیتوان آنرا از یاد کند میتوان از کتاب بخواند.
-2برای چه منظوری استخاره می کند ،در دعا آن مطلب را در نظر داشته باشد.
-3بعد از گفنت دعای استخاره در بسرته پاک ,رو به قبله خواب کند و بعد از بیدار شدن کدام کاری که در اراده ما بود
آنرا انجام دهد.
-4اگر در یک شب شک از دل ما دور نشد بار دوم باید مناز استخاره اداء کرد و الی هفت بار باید این را انجام داد.
-5روز و یا شب در استخاره مهم نیست در هر وقت میتوان اداء کرد ,شب بخاطری بهرت است که در آن وقت آرامی و
راحتی میباشد.
-6بعضی اوقات اگر کسی فرصت نداشت که مناز استخاره را اداء کرد میتوان تنها این دعا بخواند( :اللهم خرلی و اخرتلی).
ترجمه :ای الله این کار را برایم خوب و مفید بگردان.
-7برای کارهای که از طرف الله برما فرض است مناز استخاره منی شود البته برای تعین وقت آن استخاره صحیح است
مانند که حج فرض است و برای اداء کردن و نه کردن آن استخاره منی شود ولی بخاطر تعین وقت آن میتوان مناز استخاره
اداء شود .بخاری رشیف
39
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-8بعضی از مردم در باره استخاره چنین میگوید :معنی استخاره این که حتامً و حقیقتاً آنرا در خواب میبیند ,و در باره
کردن و نه کردن آن برایش در خواب گفته میشود ,روشنایی رسخ و سبز را میبیند و یا به طرف راست و یا چپ اشاره
میبیند که بدون از این استخاره نشده که این حقیقت ندارد ولی این موارد امکان دارد و بدون آن هم استخاره صحیح است,
و مطلب استخاره این است در کاری که بر ما خیر باشد اطمینان قلب حاصل میگردد.
فرعه ششم :محل مناز استخاره :حکیم االمت موالنا ارشف علی تهانوی صاحب میگوید :مناز استخاره در کارهای روا بوده
که هردو طرف آن در روا بوده یکسان باشد و در کارهای که از خوبی های و بدیهای آن رشیعت اشاره کرده باشد استخاره
منی شود .انفاس عیسی 134بطور مثال اداء کردن مناز ,رفنت به عمره ,کمک کردن با مردم فقیر که خوبی آین همه در
رشیعت اشکار بوده ,در کارهای خالف رشیعت که رشیعت آنرا منع کرده باشد در آن استخاره منی شود.
مشوره کردن عمل سنت است :مسلامنان باید در هرکار استخاره و مشوره با بزرگان و علامء بکند و عمل سنت است و در
َف األَ ْمرِ) سوره ال عمران 159
رابطه به مشوره در قرانکریم به انحرضت ﷺ چنین راهنامیی شدهَ ( :وشَ ا ِو ْر ُه ْم ِ
ترجمه :و همراه با صحابه کرام "رض" مشوره کن.
در احادیث تأکید بر مشوره کردن آمده ,عالمه بشیر احمد عثامنی صاحب در ترشیح آیت فوق گفته که :مشورت در هر
کار دینی یا دنیوی مورد رضایت و پسند الله ﷻ است ,انحرضت ﷺ در متامی کارها با صحاب کرام "رض" مشوره میکرد
و صحابه کرام "رض" هم در کارهای خویش با یک دیگر مشوره میکرد عالو براین خالفت راشیدن هم به بنیاد مشوره ایستاده
بود.
مطلب پانزدهم :مناز حاجت :هر گاه کىس حاجت یا نیازى دنیاوی یا آخرت داشته باشد یا با مشکَل مواجه شود یا بخواهد
کارى انجام دهد اما آن کار دشوار باشد ,رسول ﷺ مسلامن را به این امر توصیه کرده است.
فرعه اول :طریقه مناز حاجت :مناز نفل حاجت دو رکعتی را اداء کند و بعد از مناز الحمد الله و درود را گفته و دعای
ني أَ ْسأَل َُك ُمو ِج َب ِ
ات َر ْح َم ِت َك ب الْ َعالَ ِم َ
ش الْ َع ِظيمِ الْ َح ْم ُد لِلَّ ِه َر ِّ حاجت را بخواند( :ال إِلَ َه إِال اللَّ ُه الْ َحلِي ُم الْ َكرِي ُم ُس ْب َحانَ اللَّ ِه َر ِّ
ب الْ َع ْر ِ
السال َم َة ِم ْن ك ُِّل إِثْمٍ ال تَ َد َع لَنَا َذنْبًا إِال َغ َف ْرتَ ُه َوال َه ًّام إِال فَ َّر ْجتَ ُه َوال َحا َج ًة ِه َي ل ََك ر ِِض َی إِال
َو َع َزائِ َم َم ْغ ِف َرت َِك َوالْ َغ ِني َم َة ِم ْن ك ُِّل ِب ٍّر َو َّ
قَضَ ْيتَ َها یَا أَ ْر َح َم ال َّر ِ
اح ِم َ
ین).
وسپس هدف خود را در پیشگاه الله ﷻ با زبان وکالم خود عرض کند اگر خیری در آن کار بود ،امید از رحمت الله ﷻ
است و انشاء الله آن کار رضور خواهد شد بخاطر همین سنت رسول اکرم ﷺ اینست که در حین رضورت باید مناز حاجت
را اداء کرده و به الله متعال رجوع گردد.
مطلب شانزدهم :مناز ارشاق :مناز ارشاق مناز دو رکعتی است ،وقتی آفتاب طلوع کند و کمی بلند شود ،وقت مناز
ارشاق است ,در این مناز بهرت اینست که بعد از مناز صبح ،شخص در جای خود می نشیند و ذکر الله ﷻ و یا تالوت کند،
وقتی خورشید طلوع کرد وکمی بلند شد ،باید دو رکعت مناز ارشاق بخواند.
40
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
فرعه دوم :فضیلت مناز ارشاق( :عن أنس ،قال :قال رسول الله صَل الله عليه وسلم« :من صَل الغداة َف جامعة ثم قعد
يذكر الله حت تطلع الشمس ،ثم صَل ركعتني كانت له كأجر حجة وعمرة» ،قال :قال رسول الله صَل الله عليه وسلم :تامة
تامة تامة).
ترجمه :از انس بن مالک "رض" روایت است که حرضت محمد فرموده :کسیکه مناز صبح را با جامعت اداء کرده الی طلوع
آفتاب ذکر و یاد الله را بکند سپس دو رکعت مناز ارشاق را اداء کند به او اجر و پاداش یک عمر و حج داده میشود و نبی
اکرم سه بار این جمله را تکرار کرد که ثواب و اجر کامل یک عمره و حج داده میشود.
مطلب هفدهم :مناز چاشت :وقت مناز چاشت پس از تیر شدن چهارم حصه روز آغاز میگردد و تعداد مناز چاشت از چهار
رکعت رشوع الی دوازده رکعت میباشد بلکی چقدر که میتواند بخواند اگر که از این هم زیاد باشد و اگر کسی دو رکعت
اداء کرد فضلیت ادنی را کامیی میکند.
َس الْ ُج َه ِن ِّيَ ،ع ْن أَبِي ِه ،أَنَّ َر ُس َ
ول اللَّ ِه َص ََّل الل ُه َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َم ،قَا َل « َم ْن فرعه اول :فضیلت مناز چاشتَ ( :ع ْن َس ْهلِ بْنِ ُم َعا ِذ بْنِ أَن ٍ
َت أَك َ َ
ْْث َْياُ ،غ ِف َر لَ ُه َخطَايَا ُهَ ،وإِنْ كَان ْ ُول إِ َّال خ ْ ً
حَ ،حتَّ يُ َسبِّ َح َركْ َعتَ ِي الضُّ َح َ ،ال يَق ُ الصبْ ِ َف ُم َص َّال ُه ِح َ
ني يَ ْن َرص ُِف ِم ْن َص َال ِة ُّ قَ َع َد ِ
ِم ْن َزبَ ِد الْ َب ْح ِر).
مطلب هجدهم :مناز اوابین :مناز اوابین مناز و نوافلی است که پس از مناز شام اداء میگردد ,و کمرتین اندازه مناز اوابین
شش رکعت و زیاد اش بیست رکعت میباشد ,بهرت اینست که بعد از اداء دو رکعت سنت شام شش رکعت مناز اوابین اداء
گردد و اگر وقت کم بوده میتوان با دو رکعت سنت شش رکعت اوابین را پوره کند که انشاءالله فضلیت آن را حاصل خواهد
کرد.
مطلب نزدهم :مناز تهجد :بعد از منازها فرضی ،پر فضیلت ترین مناز ،مناز تهجد است ،وقت مناسبی برای خواندن این
مناز آخر شب است که باید اداء گردد رسول اکرم ﷺ زیادتر اوقات هشت رکعت تهجد اداء میکرد ,/567/2 .رشیدیه.
بحث هشتم :سجده تالوت:
تالوت قرآن کریم با خوف و رغبت و تدبیر یکی از بهرتین و بزرگرتین عبادات به شامر می رود.
مسئله اول" در قرانکریم 14آیات وجود دارد که به تالوت کردن آن سجده تالوت الزم میگردد و سجده تالوت اگر فورا ً اداء
نگردد میتوان در دیگر اوقات اداء شود ,و در مناز وقتیکه آیه که در آن سجده باشد متام شد فورا ً باید سجده شود و پس
قیام کرده و از آیه مذکور بعد را رشوع کند و اگر منازگذار آیه را خواند که در آن سجده باشد و متصل به رکوع رفت و
سپس سجده کرد سجده تالوت او اداء گردید.
مسئله دوم :اگر زن حایضه یا نفاسه آیه سجده بشنود برآن سجده تالوت الزم منیگردد.
مسئله سوم :اگر کسی قرانکریم را به نقطه به نقطه و نوشته میکند سجده تالوت الزم منی گردد .املحیط الربهانی جلد
.3/2
41
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث نهم :اقسام مقتدی:
مقتدی به سه نوع است -1 :مدرک -2مسبوق -3الحق.
-1مدرک :به شخصی که از اول تا آخر به امام نزدیک باشد ،مدرک می گویند.
-2مسبوق :کسیکه بعد از تیرشدن یک رکعت یا دو رکعت رشیک جامعت شود و تا آخر با امام باشد ,به آن مسبوق می
گویند.
-3الحق :کىس که از اول با امام رشیک باشد بعد از کدام عذر بخاطر گرفنت وضو برود یک رکعت یا بیشرت از یک رکعت
از آن فوت گردد الحق گفته میشود.
وقت مقتدى مناز را با امام رشوع م كند و سپس به خاطر عذرى به وضو م رود الی آمدن امام یک و یا دو رکعت را اداء
کرده باشد و در این جریان قصدا ً کدام عملی دیگری را انجام ندهد نیت او به قوت اولی اش میامند به نیت دیگری رضورت
نیست .حاشیه طحطاوی جلد 1ص .309
بحث دهم :مرتبه دعا در اسالم:
دعا مهم ترین عبادت در اسالم و خالصه عبادت است.
مطلب اول :آداب دعا -1 :دعا کردن نشسنت بشکل قعده و داشنت وضو -2 .بلند کردن دستها متوسط -3 .در حین دعا
زاری و عاجزی کردن -4 .تکرار کردن هر دعا سه بار.
مطلب دوم :رشایط دعا -1 :با اخالص و یقین و ایامن کامل به درگاه الله دعا کنیم.
-2پرهیز از خوردنیها و نوشیدنیهای حرام و لباسهای حرام و آالت کسب حرام خودداری کردن.
-3به گناه و قطع صله رحمی دعا نکردن.
-4در قبولیت دعا بی صربی نکردن.
-5از حد تجاوز نکردن در دعا.
مطلب سوم :کسانی که دعایشان زود مستجاب می شود :از احادیث صحیح ثابت شده که دعای افراد ذیل مورد قبول
است -1 :دعا فقیر ,مظلوم و شخص مجبور اگر که کافر باشد.
-2دعا والدین در حق اوالد.
-3دعا اوالد صالح در حق والدین.
-4دعا مسافر.
-5دعا حجاج در وقت آمدن از حج.
-6دعا حاکم عادل.
-7دعا روزه دار در حین افطار.
-8دعا مسلامن در حق دیگر مسلامن.
42
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-9دعا اولیاؤالله .کتاب الدعاء للطربانی ص .394
مطلب چهارم :طریقه توبه کردن :فعالً باید از گناه خودداری کند و از اعامل خود پشیامنی را ظاهر کرده و از الله ﷻ
به بسیار عاجزی و زاری مغفرت طلب کند ,و در دل خود عهد کند که گناه متذکره به را هیچ صورت در اینده انجام منی
دهد در اینصورت گناه او معاف میگردد.
مگر بعضی از گناهان که مربو ,به حقوق العباد میباشد قابل بخشش منی باشد مانند :خوردن حق یتیم ,به کسی تهمت
کردن ,ظلم کردن و غیره ..از گناهای فوق اوالً باید حق آنان را اداء کرده و بعدا ً از الله ﷻ به بسیار عاجزی و زاری مغفرت
طلب کند.
مطلب پنجم :رشایط قبولیت توبه -1 :از گناه پشیامن بودن -2عهد کردن که در اینده این گناه را انجام منی دهد-3 .
دفعتاً از گناهی مذکور دوری کردن.
مطلب ششم :دعای اشخاصی ذیل قبول منی گردد :کِس که اکنون مرتکب گناه است ,در حال جانکندن توبه قبول منی
گردد و انسان باید به زودترین فرصت توبه کند پس انسان باید با رسعت و عجله توبه کند چون تاریخ مرگ معلوم نیست
ممکن است زمانی برای توبه نباشد.
َف ْاألَ ْر ِ
ض اس ِم ِه َ ْ
َشء ِ مطلب هفتم :دعاهای مسنونه :دعای حفاظت از هر نوع آفت و بیامری :ب ِْسمِ اللَّ ِه ال َِّذي َال يَ ُ ُّ
رض َم َع ْ
َشء فیِ َذلِ َك الْيَ ْو َم أَؤ فیِ تِ َ
لك اللَّيْلَ ِة .مسند احمد. ات لَ ْم يَ ُ َّ
رض ُه َ ْ الس َام ِء َو ُه َو َّ
الس ِمي ُع الْ َعلِي ُم ث ََالثَ َم َّر ٍ َف َّ
َو َال ِ
ْب و ضَ لَعِ الدِّينِ و َغلَ َب ِة ال ِّرجالِ). إين أعو ُذ ب َِك ِم َن ال َه ِّم و ال ُحزنِ و ال َعج ِز و الك ََسلِ و ال ُبخلِ و ال ُج ِ (اللّ ُه َّم ّ
ت ِم ْن ُه َو َما لَ ْم أَ ْعلَ ْمَ ،وأَ ُعو ُذ ب َِك ِم َن َّ ِّ
الرش كُلِّ ِه َعا ِجلِ ِه َوآ ِجلِ ِهَ ،ما ين أَ ْسأَل َُك ِم َن الْخ ْ ِ
َْي كُلِّ ِه َعا ِجلِ ِه َوآ ِجلِ ِهَ ،ما َع ِل ْم ُ دعا جامع( :اللَّ ُه َّم إِ ِّ
َْي َما َسأَل ََك َع ْبد َُك َونَ ِب ُّي َكَ ،وأَ ُعو ُذ ب َِك ِم ْن َ ِّ
رش َما َعا َذ ِب ِه َع ْب ُد َك َونَ ِب ُّي َك ،اللَّ ُه َّم إِ ِّ
ين ين أَ ْسأَل َُك ِم ْن خ ْ ِ
ت ِمنْ ُه َو َما لَ ْم أَ ْعلَ ْم ،اللَّ ُه َّم ِإ ِّ
َعلِ ْم ُ
ب إِلَ ْي َها ِم ْن قَ ْو ٍل أَ ْو َع َملٍ َ ،وأَ ْسأَل َُك أَنْ تَ ْج َع َل ك َُّل قَضَ ا ٍء أَ ْسأَل َُك الْ َج َّن َة َو َما قَ َّر َ
ب إِلَ ْي َها ِم ْن قَ ْو ٍل أَ ْو َع َملٍ َ ،وأَ ُعو ُذ ب َِك ِم َن ال َّنا ِر َو َما قَ َّر َ
قَضَ يْتَ ُه ِل خ ْ ً
َْيا).
فصل چهارم :روزه:
بحث اول :روزه رمضان:
این یک عبادتی است که یک شخص در ماه رمضان تا غروب آفتاب از خوردن و آشامیدن و میل جنسی پرهیز میکند و
مقصود عبادت الله ﷻ است ,یکی از فواید روزه این است که تزکیی نفس است خصلت های خسیس را دور میکند و به
اداره الله ﷻ با ترک خواهشات ,صرب و برداشت مشقت عادت میگردد.
همچنین در روزه داری اخالص و توجه به الله ﷻ افزایش می یابد ,رعایت امانتداری د انسان پیدا میشود ,از حالت فقیر
باخربی نصیب میشود ,حس خودخواهی ضعیف میگردد و سبب تندرستی بدن میباشد ,روزه بناء سوم اسالم است :از
43
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
صبح صادق تا غروب به قصد و نیت کردن روزه پرهیز از جامع ,غذا و نوشیدنی است و دلیل فرضیت روزه در ایه ذیل بیان
ب َعلَ ْي ُك ُم ِّ
الصيا ُم سوره بقره. گردیده :ياأَيُّ َها ال َِّذ َ
ين آ َمنُوا كُ ِت َ
ت َو َعلَی ِر ْز ِقکَ أَفْطَ ْرتُ .
مطلب اول :نیت روزه :وبصوم غد نویت من شهر رمضان ,دعای افطار :اللَّ ُه َّم لَکَ ُص ْم ُ
مطلب دوم :ارکان روزه -1 :نیت کردن -2 .از صبح صادق الی غروب آفتاب از متام چیزهای پرهیز کردن که روزه را باطل
میکند .الفقه االسالمی وادلته ج /3ص.1616/
مطلب سوم :شکننده های روزه :در شش موارد ذیل روزه میشکند -1 :خوردن بطور قصدی -2قصدا ً نوشیدن -3قصدا ً
استفراق کردن -4حیض -5نفاس -6جامع.
مطلب چهارم :سحری و افطاری :خوراک کردن در سحری سنت است اگر اشتها نباشد اقالً آب نوشیده شود و وقت
سحری الی پیش از صبح صادق میباشد توسط خرما و یا چیزی رشین افطار کردن بهرت است ولی اگر اینها نباشد توسط آن
افطاری کردن هم بهرت است.
اگر زن حایضه در شب از حیض پاک شود صبح آینده باید روزه بیگیرد ولو که غسل هم نکرده باشد و سبا غسل کند صحیح
است .بدائع الصنائع فی ترتیب الرشائع ج/2/ص.105/
مطلب پنجم :بیان روزه قضایی :روزه قضائی را بدون عذر نگرفنت گناه کبیره است در روند قضایی روزه تعیین روز رضوری
نیست و اگر کسی چندین سال روزه را قضاء کرده باشد تعین سال برآن درست است.
در قضایی روزه نیت کردن از طرف شب رضوریست و حکم روزه کفاره هم همینطور میباشد ,اگر روزه دار در حین روز بی
هوش گردد گرفنت آن روزه برآن واجب منی باشد بخاطریکه برای گرفنت روزه نیت کرده بود و اگر کسی متام رمضان یک
ماه بی هوش و یا حالت دیوانگی برآن مسلط شود قضایی برآن واجب نیست .بدائع الصنائع جلد /2ص.89/
مطلب ششم :روزه نذر :اگر کسی نذر کند که روزه بگیرد ،واجب است و عدم رعایت آن گناه است ,و نذر به دو قسم
است -1 :آنکه معیاد تاریخ آن معین باشد :مانند که کاری فالن اگر شد در روز فالن روزه میگیرم که در این صورت نیت
کردن از طرف شب رضور نیست.
-2نذریکه در آن معیاد و تاریخ معین نگردد :مانند که کاری فالن اگر شد یک روز روزه میگیرم که در این صورت نیت
کردن روزه رضور است.
کسیکه سهوا ً چیزی را بخورد یا به نوشد روزه فاسد منی شود ,کسیکه از طرف روز خواب کرد و غسل برآن واجب شد روزه
او ناقص منی شود ,اگر یک چیزی به اندازه دانه نخود در دندان مانده باشد و آنرا خورد روزه فاسد میگردد برعکس اگر کم
باشد منی شکند ,مگس که داخل حلق روزه دار شود و آنرا تیر کند روزه منی شکند ,اگر بی اختیار استفراغ کم باشد و یا
زیاد روزه را فاسد منی کند و اگر قصدا ً استفراغ کند که زیاد باشد روزه را فاسد میکند.
اگر مقیم پس از نیت کردن روزه به سفر رفت بعد از یکمقدار سفر سپس به طرف خانه برگشت کرد و روزه را بخورد روزه
و کفاره روزه برآن شخص الزم است .محبت کردن بین زن و شوهر در روزه کدام اشکالی ندارد و اگر خوف جامع باشد در
این صورت عمل مکروه است ,اگر روزه دار مزه ای یک چیزی را بچشد سپس دور کند روزه منی شکند ولی اگر بدون عذر
44
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
این کار را انجام دهد مکروه است ,اگر شوهر کسی تند خوی باشد همرس میتواند مزه طعام را بچشد این کار جایز است.
االصل املعروف باملبسو ,ج/3/ص.180/
مطلب هفتم :اوقات افطاری که در کدام وقت افطاری روا است :اگر کىس چنان مریض شد که با افطار نکردن ترس
مرگ باشد یا مرضش زیاد شود یا آنقدر تشنه شوند که با ننوشیدن آب مبیرد یا زنی حامله شود از مرگ خود یا فرزندش می
ترسد ،پس باید افطار کند.
اگر کسی مریض بوده و خوب شده باشد ولی می ترسد که با روزه گرفنت بار دیگر مریض نشود ،باید افطار کند و روزه
گرفنت یا نگرفنت در حالت سفر برای مسافر جایز است و اگر تکلیف نباشد روزه گرفته شود ,و در صورت تکلیف شدن باید
روزه را افطار کند.
کافری که بین روزه مسلامن شود باید روزه باقیامنده را افطار نکند و قضایی روزه های گذشته برآن نیست.
مسافری که نیت اقامت را داشته باشد افطار کردن روزه به او جایز نیست ,مسافر و مریض باید د محرض عام روزه نخورد.
بحث دوم :بیان کفاره:
در كفاره نان گندم صحيح است اگر غذا نباشد ،به شصت تن فقْي غالت بدهد ,یک تن فقیر را به اندازه صدقه روز عید
غله بدهد و هنچنان اگر به یک فقیر شصت روز نان بدهد هم صحیح است.
اگر در رمضان چندین روزه گرفته نشد یک کفاره او صحیح است.
مطلب اول :مواردی که برآن کفاره الزم میگردد :کسیکه قصد جامع داشته باشد منی خارج شود و یا نه قضا و کفاره بر
او الزم میشود.
مسئله اول :غیر از روزه ماه رمضان ،در سایر روزه ها کفاره الزم نیست و در ایام ماه رمضان کفاره واجب است.
مسئله دوم :اگر زن خواب یا بیهوش باشد و شوهرش با او جامع کند روزه هر دو باطل است ولی بر زن فقط قضایی و بر
شوهر هم قضایی و هم کفاره الزم است.
مسئله سوم :اگر کسی عمدا ً روزه را بخورد باید دو ماه پی در پی روزه بگیرد ,اما در دوران حیض برای زنان کفاره نیست.
مطلب دوم :بیان فدیه :اگر کسی به اساس کهن سالی و یا مریضی که امید بهرت شدن آن نباشد نتواند روزه بیگیرد کفاره
هر روزه را به یک تن فقیر به اندازه صدقه فطر غله بدهد ,و یاهم به شکم سیر دو وقت (صبح و شام) طعام دهد و اگر از
مریضی صحت یاب شد روزه را بیگیرد و اجر فدیه آن جدا داده میشود.
بحث سوم :اعتکاف
مطلب اول :اقسام اعتکاف :اعتکاف به سه قسم است -1 :واجب -2سنت -3مستحب.
-1اعتکاف واجب :کسیکی که در نذر گرفته باشد وبگوید که خاص به رضا الله ﷻ ده روز اعتکاف می کنم.
-2اعتکاف سنت :که در ده روز آخر رمضان میشود و انحرضت ﷺ همیشه در روز اخیر رمضان اعتکاف میکرد.
-3اعتکاف مستحب :اعتکافیست که بدون روزهای اخیر رمضان در روزهای سایر اعتکاف میکند.
45
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
مطلب دوم :کارهای که در اعتکاف حرام است -1 :بدون عذر خروج از محل اعتکاف -2 .یکجا شدن با همرس ویا هم
مستی و بوسه کردن.
اعتکاف باید حد اقل یک روز باشد و سنت آن ده روز و برای مستحب معیاد تعین نشده است.
رضورت های که اعتکاف را فاسد منی کند :رفنت به تشناب ,غسل کردن برای پاک شدن از جنابت ,اماده کردن غذا در
صورتیکه کسی دیگری نباشد ,رفنت جهت اداء مناز جمعه برشطیکه مناز تحیة املسجد و سنت در محل اعتکاف اداء کند.
مرصوف شدن در کارهای دنیوی مکروه بوده و از سخن های بیهوده جلوگیری شود و متام وقت باید صف تالوت قرآن,
ذکر و دعا شود و بیرون رفنت بدون عذر اعتکاف را فاسد می کند.
فصل پنجم :زکاة
زکاة یکی از عبادتهای الله ﷻ است و از مقدار مال واجب از مال خود به مستحقان داده می شود.
بحث اول :بناء چهارم اسالم زکات است :مال هر مسلامن که به نصاب زکات رسید زکات برآن الزم و فرض است به دلیل
َْي تَ ِجدُو ُه ِعن َد اللَّ ِه ۤ إِنَّ اللَّ َه مبِ َا تَ ْع َملُونَ بَ ِصْي) سوره بقره 110
ُسكُم ِّم ْن خ ْ ٍ آیهَ ( :وأَ ِقي ُموا َّ
الص َال َة َوآتُوا ال َّز كَا َة ۤ َو َما تُ َق ِّد ُموا ِألَنف ِ
امر الله است و امر دوستی بین مردم است ,اگر کسی از فرضیت آن انکار کند کافر است و اگر کسی به فرضیت آن قایل
باشد ولی امر زکات را اداء منی کند گنهگار است و این یکی از عبادات مالی شمرده میشود.
متام اشیاء طالئی و نقرای مانند :زیورات ,ارشفی ,ظروف ,جواهرات و غیره که برای تجارت استفاده می شود ،زکات بر
آنها فرض است.
رش ,برای فرضیت زکاة :مسلامن ،آزاد ،عاقل ،بالغ ،صاحب زکات باشد ،قرضدار نباشد ,عالو از نیازهای اولیه باشد و یکسال
برآن تیر شده باشد.
مطلب اول :بیان نصاب در زکات :مال زکات به سه قسم است -1 :متام اشیاء معدنی مانند :طالء و نقره -2حیوانات -3
حبوبات و میوجات .النتف فی الفتاوی للسغدی ج/1ص 166
-1کسیکه هفت و نیم توله ( )87گرام طالء و یا هم پنجاه و نیم توله ( )612گرام نقره داشته باشد و برآن یکسال تیر شده باشد
زکات بر آن واجب میگردد و اگر کسی پول دارد با مقدار طالء مقایسه کند اگر قیمت آن به 87گرام طالء رسید زکات آن
پول واجب میشود ,یک حصه در چهل حصه زکات مال میباشد یعنی در دوصد درهم پنج روپه باید زکات کند.
-2حبوبات به سه نوع است -1 :شرت -2گاو -3بز یا گوسفند:
گوسفند و یا بر :گوسفندان چرا که به مدت طوالنی در بیابان میچرد می کنند از چهل تا 120یک دانه گوسفند و از 121تا
200دو گوسفند یا دو بز در زکات واجب است و از 201تا 300سه گوسفند و اگر تعداد آنها بیشرت باشد در هر 100گوسفند
یک گوسفند زکات واجب است.
زکات گاو :از هر 30گاو و یا نرگاو یک گوساله یک ساله زکات میگردد و در هر 40گاو یک گوساله دو ساله زکات که به
سال سوم قدم گذاشته باشد زکات واجب است.
46
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
زکات شرت :از 5الی 24شرت در هر 5شرت یک گوسفند یا بز زکات داده میشود ,از 25الی 35شرت یک شرت ماده که به
دو سالگی قدم گذاشته باشد زکات الزم است ,از 36الی 45شرت یک شرت ماده دو ساله که به سه سالگی قدم گذاشته
باشد زکات داده میشود ,از 46الی 60شرت یک شرت ماده سه ساله که داخل سال چهارم باشد ,از 61الی 75شرت یک شرت
ماده چهار سال که در سال پنجم داخل باشد زکات داده میشود ,از 76الی 90شرت دو شرت ماده دو ساله که در سه سالگی
داخل باشد و از 91الی 120شرت دو شرت ماده سه ساله که در چهار سالگی داخل باشد زکات فرض است .املحیط الربهانی
جلد 2ص .253
مطلب دوم :رشایط اداء زکات -1 :در بدل اجرت کار زکات داده منیشود ,ولی اگر به پول زکات به فقیر چیزی خریده
شود جایز است.
-2هرگاه به مال یک سال تیر شد فورا ً باید زکات مال داده شود تاخیر کردن در آن کاری خوبی نیست.
-3اگر کسی زکات مال خویش را قبل از رسیدن وقت معین زکات تادیه کند جایز است.
-4در حین اداء زکات نیت کردن رضوریست یعنی زکات دهنده باید نیت داشته باشد که زکات را اداء میکند.
-5اگر به طور بخششی و یا هم در عید به فقیران داده شود زکات اداء میگردد.
مسئله اول :اگر کسی به کسی دیگری قرض داشته باشد و به برابر نصاب رسید زکات بر او واجب است .اگر منی تواند
قرض ها را بدست آورد به اندازه که به دست آورده نصاب پوره کرده زکات بر او الزم است و اگر از نصاب کم باشد زکات
به او فرض نیست.
مسئله دوم :اگر شخصی مالدار چندین سال قبل مال زکات خویش را اداء کند جایز است اگر مال او زیاد شد زکات آنرا
هم باید اداء کند ,اگر کسی بعد از تیر شدن سال متام مال خویش را خیرات کند زکات او نیز در آن اداء شد.
بحث دوم :تادیه زکات:
مسلامن سالی یک بار مقدار محدودی از دارایی خود را به فقرا,مسکین و سایر مستحقین می دهد .زا فایده های زکات
اینست که :نفس از بخل پاک میگردد ,باعث ازدیاد دارایی است ,حاجت حاجتمندان پوره میگردد و در بین آنها محبت
ایجاد میگردد ,جامعه از ظلم رها می شود ،حسد در مردم منی ماند ،در بین مردم تواضع ,مهربانی پیدا می شود و از
حاالت مردم اطالعات به دست می آید.
مطلب اول :بیان مرصف زکات :به اشخاص ذیل دادن زکات روا است:
-1فقیر کسیکه هیچ مال نداشته باشد -2مساکین کسیکه مال او به زندگی او کفایت منی کند -3عامالن زکات کسانیکه
برای جمع کردن زکات تعین گردیده -4غالمیکه در مقابل پول آزاد میگردد -5قرضداریکه منیتواند پول قرض خود را اداء
کند به دالیل ذیل :الف :بخاطر اصالح جامعه قرض را بدوش گرفته باشد.
ب :آنقدر قرضدار باشد که متام دارایی او منیتواند قرضداری آنرا اداء کند.
ج :کسانیکه بسب جرم جریمه مالی گردیده باشد و توان اداء آن جریمه را نداشته ودر حقیقت از آن جرم توبه کرده باشد.
47
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-6مجاهد را اسالم که از بیت املال معاش نداشته باشد و مسکین باشد.
-7ابن سبیل :شخصیکه از دارایی خود دور باشد و برای رفنت پول نداشته باشد دادن پول به اندازی که به خانه برسد.
-8مؤلفة القلوب یعنی کسانیکه جدیدا ً اسالم را قبول کرده باشد که قلوب آنها با اسالم ثابت مباند.
-9برای طالب العلامن مدرسه های اسالمی.
-10برای عالقه مندان به مدارس که آن را صف طالب مدارس می کنند.
-11فقراء نزدیک به زکات به آنها جایز باشد :برادر ,خواهر ,برادر زاده ,خواهر زاده ,عمه ,خاله ,شوهر خاله ,پدر ناسکه,
مادر ناسکه و غیره .نور العنایة رشح الهدایه :ج 2ص 277
مطلب دوم :کسانیکه بر آن زکات جایز نیست :به کسانیکه مال و دارایی آنها به نصاب رسیده باشد ,پدر ,مادر و
اشخاصی باالتر از آنها ,دخرت ,پرس و اشخاصی پائین تر از این ها ,زن به شوهر خود و همچنان شوهر به همرس خود و شخصی
کافر و یا کافری که به بلوغ نرسیده باشد هم زکات داده منیشود.
مسئله :برای اعامر مسجد ,تدفین میت و اداء کردن قرض میت زکات دادن جایز نیست.
بحث سوم :حکم زکات فطر (رسسایه):
به هر مسلامن آزاد ,غالم ,مرد و زن که توان مصارف زیادتر از یک شبانه روز فامیل خویش را نداشته باشد به او زکات فطر
دادن جایز است البته قبل از مناز عید ،زکات فطر پاک کردن روزه و برای فقراء دادن طعام واجب است.
مطلب اول :اندازه فطر (رسسایه) :اندازه زکات فطر نیم صاع است و هر صاع یک چهارک است و رسسایه در اشیاء ذیل جایز
است مانند :گندم ,جو ,جواری ,خرما ,کشمش ,برنج و غیره که قسم اینها باشد ولی در خرما ,کشمش و جو یک ساع (نیم
سیر) پوره کند .العنایة رشح الهدایه ج 2ص 290
فصل ششم :حج بیت الله رشیف
حج یک عبادت الله ﷻ است ,هر آن کسیکه مرصف رفنت و آمدن به بیت الله رشیف جهت قصد اداء کردن متام شعائر را
داشته باشد اگر که در متام زندگی یکبار اداء شود.
از فواید حج اینست که انسان را به یاد آخرت می اندازد ,عادت و تحمل با خرچ کردن و سختی های جسمی و مالی ایجاد
میشود ,مسلامنان از احوال یک دیگر باخرب شده بین آنها برادری و اخوت ایجاد میشود.
این بود ارکان پنج گانه اسالم بطور مخترص که بیان شد اگر که تفصیل آن زیاد بوده ,این ارکانی است که از امت یک امتی
حق پرست میسازد و بین آنها معمالت صدق و عدل برقرار میشود زیرا ادیان سایر توسط ارکان پنج گانه صالحیتی بر خود
ایجاد کرده است ,موجب دینداری امت میگردد.
48
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث اول :بناء پنجم اسالم حج است.
کسیکه طاقت مالی را داشته ,قرضدار نباشد در طول متام زندگی یکبار حج کردن به او فرض است به دلیل ایه ذیلَ ( :ولِلَّ ِه
ین) آل عمران 97 اس ِح ُّج ٱلۤبَیۤ ِ
ت َمنِ ٱسۤتَطَا َع إِلَیۤ ِه َسبِیلۤاۤ َو َمن كَ َف َر فَ ِإنَّ ٱللَّ َه َغ ِن ٌّی َعنِ ٱلۤ َع ىـلَ ِم َ َع ََل ٱلنَّ ِ
حج کردن مکه معظمه از طرف الله ﷻ به مسلامنان فرض است به هر آن کسیکه توان رفنت و آمدن حج بیت الله را داشته
باشد ,هر آن کسیکه کفر را اختیار کرد به تحقیق الله ﷻ بی نیازی است از مخلوق.
مسئله اول :کسیکه از حج منکر باشد کافر است و اگر منکر نباشد ولی حج را اداء منی کند بناء اسالم را تکمیل نکرده
گنهگار است ,فریضه حج نه تنها امر الله ﷻ است ،بلکه موجب آمرزش گناهان نیز می شود و یک اجتامع بین متام
مسلامنان است که از احوال یک دیگر باخرب شده و برای رفع مشکالت تصمیم گرفته تبادل نظر میگردد.
مطلب اول :تعریف حج :در لغت قصد کردن بطرف یک کاری بزرگی است و در اصطالح ،زیارت مکانهای معین ،در وقت
معین ،به نحو معین را حج میگوید.
امت اسالمی به فرضیت حج اجامع منوده ,هیچ کسی از مسلامنان در فرضیت آن اختالف ندارد همچنان رسول اکرم ﷺ
حج فَلَم ي ْرفُثْ َ ،ولَم يف ُْس ْق ،ر َجع كَيَومِ ولَدتْ ُه أُ ُّم ُه) .ترجمه :كسیکه به خاطر الله حج مناید ،و از مقاربت جنسی
من َّ
میفرمایدْ ( :
و مقدمات آن پرهیز مناید ،فسق و دشنام ندهد وقتی از حج بر میگردد هامنند روزی که از مادرش نوزاد متولد شده باشد.
در روایت بخاری و مسلم رشیف.
مطلب دوم :رشایط اداء کردن حج:
فرعه اول :رشایط فرضیت حج :مسئله اول :در متام زندگی یکبار حج کردن به هر شخصی چه مرد و چه زن باشد فرض عین
است در صورتیکه در شخص مذکور رشایط ذیل موجود باشد:
-1مسلامن باشد به کافر حج فرض نیست -2 .بالغ باشد به طفل حج فرض نیست -3 .عاقل باشد به دیوانه حج فرض نیست.
-4آزاد باشد به غالم حج فرض نیست -5 .مالدار باشد باید استطاعت داشته باشد پس هر آن کسیکه استطاعت نداشته
باشد برآن حج فرض نیست معنی استطاعت اینست که خودش مالک سفر خود باشد و آنقدر نفقه در خانه خود داشته باشد
تا وقتیکه از سفر حج برگشت میکند .املحیط الربهانی ج 2ص 417
فرعه دوم :رشایط واجب شدن حج :اداء کردن حج واجب است در صورتیکه رشایط ذیل موجود باشد:
-1سالمتی بدن :هر دلیلی که او را از راه رفنت باز دارد ،فلج ,شیخ فانی که قادر به سفر کردن نباشد واجب نیست.
-2درو کردن چیزی که مانع رفنت حج میشود پس شخصی زندانی کسیکه از سلطان و حاکم میرتسد و از حج او را منع
میکند حج واجب نیست.
-3امنیت راه وجود داشته باشد اگر مشکالت راه امنیتی باشد حج واجب نیست.
-4وجود شوهر یا محرم با زن رش ,است اگر زن جوان یا پیر باشد ولی محرم نداشته باشد حج به آنها واجب نیست.
-5زن در عدت نباشد اگر زن در عدت طالق و یا وفات باشد بر آن حج واجب نیست.
49
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
فرعه سوم :رشایط صحت اداء حج :در صورتیکه رشایط ذیل برابر نباشد اداء حج صحیح نیست:
-1بسته کردن احرام :حج کردن بدون احرام صحیح نیست .احرام :هامن نیت کردن حج است برای ذکور دور کردن لباسی
که دوخته شده و پوشیدن لباسی است که دوخته نشده از میقات به گفنت تلبیه.
و مستحب است که جامه نادوخته شده (جامه ای که از کمر بسته میشود و پاها را هم پنهان کند) و چادر باشد.
رشیکَ لَکَ لَبَّیکَ ،اِنَّ ال َحم َد َوالنِّع َم َة لَکَ َواملُلکَ ،ال َ
رشیکَ لَکَ ). الفاظ تلبیه( :لَبَّیکَ الّل ُه َّم لَبَّیکَ ،لَبَّیکَ ال َ
ترجمه :ای الله احکام تو را قبولدارم ,فرمان را قبولدارم و نیست رشیک تو ,قبولدار فرمان تو هستم یقیناَ ستایش ,ثنا ,نعمت
و پادشاهی به تو است و تو رشیک نداری.
-2اوقات مخصوص :اداء حج قبل و بعد از ماه های حج صحیح نیست و ماه های حج عبارت است از :شوال ,ذی القعده,
و ده روز ذالحجه و اگر کسی قبل از این ماه ها طواف یا سعیه برای حج اداء کند حج او صحیح نیست ولی بسنت احرام
قبل از ماه های حج صحیح است با مکروه بودن.
-3محل های مخصوص :که عبارت است از :برای وقوف از زمین عرفات ,زیارت طواف برای مسجدالحرام پس اگر وقوف
عرفات در وقت معین اداء نگردد حج صحیح نیست و همچنین اگر طواف زیارت پس از وقوف عرفات فوت گردد حج
صحیح نیست.
مطلب سوم :فرایض و یا ارکان حج :حج فقط دو رکن دارد -1 :در زمین عرفه وقوف ایستاد شدن از زوال مؤرخ نهم ذی
الحجه الی دهم ذی الحجه یا صبح روز قربانی و وقوف فرض شده در عرفه یک لحظه در بین اوقات متذکره تحقق ایجاد
میکند.
-2طواف زیارت کردن :پس از وقوف عرفه هفت مرتبه طواف کردن از کعبه که به این طواف طواف زیارت و طواف افاضه
هم گفته میشود.
مطلب چهارم :واجبات حج -1 :بسته کردن احرام از محل میقات.
-2وقوف یا ایستادن در مزدلفه اگر که یک ساعت هم باشد که از مناز صبح دهم ذالحجه آغاز الی طلوع آفتاب جریان
دارد.
-3طواف زیارت کردن در ایام ترشیق.
-4در بین صفا و مروه هفت بار سعی کردن یعنی از صفا رشوع و خامته آن به مروه است.
-5طواف صدر :برای کسانیکه اهل مکه نباشد و این طواف را طواف وداع هم گفته میشود.
-6بعد از هفت بار طواف دو رکعت مناز اداء کردن.
-7زدن سه جمره در ایام ترشیق
-8کم کردن و یا هم تراشیدن موهای رس در زمین حرم در روز قربانی کردن
-9پاک کردن بدن از نجاست های کوچک و بزرگ حین طواف و وقت سعی
50
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-10رها کردن چیزهای که منع باشد در احرام آن اموراتی که جایز نیست مانند :پوشیدن لباس دوخته شدگی ,پت کردن
رس ,شکار کردن ,جامع و مقدمات آن مانند بوسه کردن ,ملس کردن با شهوت ,دشنام دادن ,جنجال و دعوی کردن وغیره.
مطلب پنجم :سنت های حج -1 :وضو یا غسل کردن در حین بسته کردن احرام -2 .پوشیدن چادر سفید -3 .اداء کردن
دو رکعت مناز بعد از احرام -4 .بار بار گفنت تلبیه -5 .طواف کردن قدوم برای کسانیکه اهل مکه نباشد -6 .در حین اقامت
در مکه مکرمه زیاد طواف کردن -7 .اضطباع :قبل از آغاز طواف پوشیدن ردآء چادر از زیر بغل راست و انداخنت آن به شانه
چپ.
-8رمل کردن در طواف :یعنی در سه طواف اولی قدم های نزدیک نزدیک گذاشنت و همچنان شور دادن شانه ها بطرف
باال.
-9هروله کردن :هروله به معنای راه رفنت بین صفا و مروه در هر شو ,از هفت شوا ,از حالت رمل تیز دویدن است
-10استالم و بوسه کردن حجر االسود در آخر هر دوش.
-11در روز قربانی سپری کردن شب در منا -12 .برای هر حاجی ذبح کردن حیوان هدی.
مطلب ششم :محظورات و ممنوعات حج :برای شخص محرم که احرام را بسته کرده باشد موارد ذیل جایز نیست و آنها
را نباید انجام داد که باعث ناقص و فاسد شدن حج میگردد.
-1جامع کردن و مقدمات آن -2 .انجامیدن افعال حرام -3 .دشنام دادن و جنجال کردن -4 .استعامل خوشبویی -5 .گرفنت
ناخون -6 .پوشیدن لباسیکه دوخته شده باشد مانند :پیراهن ,تنبان ,چپن و همچنان پاه کردن موزه -7 .پوشاندن صورت و
دستها زن یعنی طوری حجاب کند که حجاب از صورت وی دور باشد -8 .برداشنت موهای رس یا ریش یا موهای زیر بغل و
غیره -9 .مالیدن روغن به بدن یا مو -10 .قطع کردن و یا از بیخ کشیدن بوته های حرم -11 .شکار کردن اگر که حالل باشد
و یا حرام .بدائع الصنائع :ج /2ص .183
مطلب هفتم :طریقه اداء کردن حج :کسی که قصد حج دارد باید در ماه های حج به مکه برود وقتی به میقات یا برابری
میقات رسید باید غسل یا وضو بگیرد و لباس دوخته شده را از بدن بیرون بیاورد و ازار و چادر بپوشد ,و در آن وقت دو
رکعت مناز اداء کرده و نیت حج را بکند و تلبیه را آغاز کند که الفاظ تلبیه قبالً ذکر شده است.
بعد از تلبیه که احرام را بسته کرد محرم شمره میشود و از همین لحظه باید از ممنوعات و محظورات خودداری کند و به
اداء متام منازها رشوع کند ,هر جای بلندی یا پائین که میرود و یا با کاروان رو برو میشود و یا هم از خواب بیدار میشود
زیاد تلبیه بگوید.
وقتیکه به مکه مکرمه رسید جهت اداء حج یا عمره زیارت مسجد الحرام آغاز می گردد هنگامیکه بیت الحرام به نظر رسید
تکبیر (الله اکرب) و تهلیل (ال اله اال الله) بگوید بعد از این حجر االسود را بوسه کرده و اگر ممکن نباشد به اشاره استالم هم
صحت دارد و حاجی طرف بیت الله رشیف نگاه کند و بعد از حجر االسود طرف طواف رفته و هفت بار از کعبه رشیفه
دوره کرده که در اولین سه دوره باید رمل کند و در دوره های باقیامنده به بسیار وقار از پشت حطیم طواف کند ,هر بار
51
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
که از حجر االسود میگذرد آنرا استالم کند و توسط استالم طواف را به امتام برساند بعدا ً دو رکعت مناز اداء کند ,که این
طواف را طواف قدوم میگوید سنت است.
بعدا ً طرف صفا رفته و به آن تپه بلند شده رو به طرف قبله کند و تکبیر و تهلیل و درود بگوید و از الله دعا طلب کند و از
صفا آغاز کند و به تپه مروه بلند شده و این عمل را هفت بار تکرار کند و هر طرف را به یک شو ,حساب کند.
در بین میلین اخرضین حاجی باید از رمل تیز دوش کند هنگامیکه روز هشتم ذالحجه رسید مناز صبح را در مکه مکرمه
اداء کند و بعد بطرف منا حرکت کند و در آنجا اقامت کند و این شب را در آنجا سپری کند پس از طلوع آفتاب روز نهم
که روزه عرفه نامیده میشود از منا بطرف عرفات حرکت کند و در عرفات ایستاد شده و تکبیر و تهلیل و درود رشیف
بگوید ,پس از زوال آفتاب دو رکعت مناز ظهر و دو رکعت مناز عرص به یک آذان و د اقامت اداء کند و آن روز را الی غروب
آفتاب در عرفات سپری کند.
پس از آن بطرف منا بر گردد و در مزدلفه اقامت کند شب نحر (شب عید االضحی) در هامن محل تیر کند سنگ های
کوچک را گرفته و امام دو مناز شام و عشاء را به یک آذان و دو اقامت اداء کند ,در روز دوم عید قربان بعد از آذان صبح
مناز صبح را اداء و پس از آن امام همراه با حاجیان در یک محل ایستاده و دعا کند و قبل از طلوع آفتاب بطرف منا حرکت
کند.
هنگامیکه به عقبی جمری رسید آن را به هفت سنگ بزند پس از آن اگر میخواهد قربانی کند موهای رس را تراشیده و یا
قرص کند بعدا ً در روز نحر (روز عید قربان) به قصد اداء طواف زیارت بطرف مکه مکرمه رفته سپس به منا برگشت کند,
در روز 11هنگامیکه آفتاب غروب میکند هرسه جمره را بزند از جمره اولی که به مسجد خیف نزدیک میباشد آغاز کند و
به هفت سنگ آنرا بزند و در حین پرتاب هر سنگ باید تکبیر بگوید و بعدا ً دعا کرده ثانیاً جمره میانی و در آخر جمره عقبه
بزند.
پس از آن بر حاجی الزم است که بطور جداگانه و یاهم رشیک (هفت تن رشیک) حیوان ذبح کردن الزم است و اگر کسی
توان قربانی را نداشته باشد سه روز قبل از رسیدن عید قربان و هفت روز بعد از امتام افعال حج روزه بیگیرد ,و اگر کسی
سه روز قبل از عید قربان روزه نگرفته باشد ذبح کردن گوسفند و یا هم به رشاکت به او الزم است در اینجا صدقه دادن و
روزه گرفنت قایم مقام ذبح شده منیتواند.
هنگامیکه روز 12ذوالحجه اختتام یافت به راه مکه مکرمه رفته وقتیکه به کعبه رشیفه داخل شد هفت بار طواف را بدون
رمل و سعی بکند که این طواف را وداع و صدر هم گفته میشود ,بعد از طواف اداء دو رکعت مناز و رفنت به ملتزم و ترضع,
عاجزی و دعا کردن به الله ﷻ و هنگامیکه بطرف خانه برگشت میکند الزم است که به فراق بیت الله رشیف افسوس و
اشک بریزد.
مطلب هشتم :احرام :احرام جامه مخصوص و نادوخته شده ای حج است که عبارت از دو جامه (ازار ,رداء) است.
میقات احرام :میقات :جاییکه شخصی آفاقی (که در مکه مکرمه زندگی منیکند) اراده حج داشته باشد عبور شدن از آن
جایی بدون احرام بر او جواز ندارد.
52
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
میقات احرام به اساس طرفین متفاوت است :برای اهل یمن و هند میقات یلمم ( کوهی از کوهای تهامی) است و برای
مردم مرص ,شام و املغرب ُجحفه (قریه ای که در بین مکه مکرمه و مدینه منوره همجوار رابغ) است و همچنان برای اهل
عراق و مغرب ذات عرق (قریه ای که در راه مکه مکرمه واقع میباشد) است ,برای اهل مدینه منوره ذوالحلیفه است و
برای مردم نجد قرن ( کوهی که از عرفات بلند است) میباشد ,بدینوسیله هر آن کسیکه قصد اداء حج را داشته باشد و از
میقات های صدرالذکر عبور گردید و یا برابر آن بوده بسنت احرام در هامنجا به او واجب است و بدون احرام عبور کردن
از آنجا مجاز نیست.
برای اهل مکه خود مکه مکرمه است اگر شخص ساکن اصلی مکه باشد یا در آنجا اقامت داشته باشد و همچنان برای
افرادی که از قبل در مکه زندگی میکند زمین حل و حدود بین حرم میقات است پس هر آن کسیکه از خانه خود و یا محلی
کمی دورتر از مکه معظمه باشد میتوان احرام بسته کند صحیح است.
بحث دوم :اقسام حج
مطلب اول :حج قران :قران به معنی یکجا کردن دو چیز است و در اصطالح رشیعت شخصیکه به قصد حج و عمره از
میقات احرام بسته کند الی اختتام مراسم حج احرام را دور نکند این را قران میگوید.
برای حج قران برای حاجی سنت است که نیت ذیل را بگوید( :اللهم انی ارید الحج و العمرة فیرس هاملی و تقبلهام من).
ترجمه :ای الله ﷻ قصد حج و عمره را دارم هردو آنرا برایم آسان بگردان و آنرا را برایم قبول کند.
مطلب دوم :حج متتع :عبارت از حج است که حاجی از میقات فقط برای عمره احرام بسته کند و پس از آن دو رکعت
مناز اداء کند و این دعا را بگوید( :اللهم انی ارید العمرة فیرسها لی و تقبلها منی) .ترجمه :ای الله ﷻ قصد عمره را دارم
آنرا برایم آسان بگردان و آنرا را برایم قبول کند ,و تلبیه را گفته هنگامیکه به مکه مکرمه داخل شد برای عمره طواف کند و
بین صفا و مروه سعی کند بعد از اختتام افعال عمره اگر هدی همرای خود نداشت خود را حالل کرده موهای رس را تراشیده
و یا هم کم کند و لباس احرام را بکشد و اگر با خود هدی داشته باشد اگر هدیه ای با خود آورده بود ،تا فرا رسیدن ایام
حج محرم می ماند در روز هشتم ذی الحجه ،احرام می بندد و دیگر اعامل حج را انجام می دهد.
مطلب سوم :حج اِفراد :عبارت ار حج است که حاجی در حین سفر فقط نیت حج را میکند و فقط افعال حج را اداء کند
و در سفر نیت عمره را نکرده باشد به نظر علامء کرام احناف حج قران از حج متتع و حج متتع از حج اِفراد بهرت است.
مطلب چهارم :فصل عمره -1 :احرام -2طواف -3در بین صفا و مروه سعی کردن -4تراشیدن و یا کم کردن موها کسیکه
اراده اداء کردن عمره را داشته باشد به زمین حل (محل میقات) برود ,اگر در مکه مکرمه باشد واضح است که اهل مکه
باید برای عمره احرام بسته کند و برای عمره سعیه کند و در این هنگام موهای رس را تراشیده و یا کم کند از عمره حالل
میشود .بدائع الصنائع ج 2ص 227
بحث سوم :جنایتها و مجازات آن
جنایت :اعاملی است که انجامیدن آن در حرم مجاز نیست و د نوع است -1 :جنایت در حرم -2جنایت در احرام.
53
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-1جنایت در حرم :جنایت حرم اینست کسیکه در حرم نیت شکار را داشته باشد و یا هم به کشنت شکار اقدام کند و یا هم
به شکارچی اشاره و رهنامیی شکار را بکند ویا هم به درختان و گیاهای حرم تعرض بکند همه ای اینها جنایت حرم است
واضح است که مرتکب شخصی حرم و یا حالل باشد حکم جنایت بر هر دو آن تطبیق میگردد.
هر آن شخصیکه حرم و حالل باشد حیوانات وحشی دشت حرم را شکار و ذبح کند خوردن آن جایز نیست و قیمت حیوان
بر او واجب است و به فقراء صدقه کند و اگر برای ایستادن خیمه گیاهی حرم قطع گردد و یاهم جایی برای گذاشنت دیگ
حفر گردد جایز است.
-2جنایت در احرام :یعنی شخصی که در حالت احرام باشد و مرتکب اعامل نامرشوع و محظور بگردد و یاهم یکی از
واجبات حج ترک کند و به ششم نوع میباشد و جنایتهای که حج را فاسد میگرداند و جبیره آن توسط دم ,صدقه و گرفنت
روزه منشود که این جنایات عبارت است از:
-1جامع کردن قبل از عرفات کسیکه قبل از عرفات جامع کند حج او فاسد شده ذبح کردن یک گوسفند و همچنان قضایی
حج به او واجب است.
-2جنایاتی که به کردن آن گوسفند و بدنه (شرت ,نرگاو) که ذبح کردن آن در قربانی روا است واجب میگردد و چیز میباشد:
اول :جامع کردن پس از عرفات و قبل از حلق .دوم :در حالت جنابت زیارت طواف کردن پس هر آن کسیکه در عرفات قبل
از حلق و قرص جامع کند ذبح کردن شرت و یاهم نرگاو به او واجب است و همچنان کسیکه در حالت جنابت زیارت طواف
بکند ذبح کردن شرت و نرگاو به او واجب است.
-3جنایت های که مرتکب شدن آن دم (گوسفند ,حصه هفتم بدنه) واجب میگردد:
شخصی محرم مرتکب اعامل مقدماتی جامع بگردد (بوسه کردن ,به شهوت ملس کردن)
مرد محرم که بدون عذر لباس دوخته شده را بپوشد.
مرد محرم که بدون عذر موهای رس و ریش را برتاشد.
مرد محرم که متام یک عضو بدن خود را خوشبو کند.
مرد محرم که متام روز لباس معطر بپوشد.
قرص کردن ناخن های دست و پا.
اگر طواف صدر را ترک کند.
-4جنایت های که به کردن آن صدقه واجب میگردد و اندازه آن نیم صاع گندم و یاهم قیمت آن ,که این جنایت در کارهای
ذیل داخل میباشد:
اگر شخص محرم کمرت از حصه چهارم موهای رس را برتاشد.
اگر شخص محرم یک ناخن و یاهم دو ناخن را قرص کند پس در بدل هر ناخن نیم صاع گندم و یاهم قیمت آن
صدقه کند.
اگر شخص محرم یک عضو را خوشبو کند.
54
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
اگر شخص محرم لباس دوخته شده ,لباس معطر کمرت از یک روز برتن کند.
اگر شخص محرم صورت و یا رس خود را کمرت از یک روز پنهان کند.
اگر شخص محرم در حالت بی وضو طواف قدوم کند.
و همچنان در حالت بی وضو طواف صدر کند.
اگر هنگام زدن جمره یکی از سه جمره را از ترک کند.
-5جنایاتی که کردن آن صدقه واجب میگردد و اندازه آن کمرت از نیم صاع میباشد:
اگر شپش و یا هم ملخ را بکشد هر چیزی که میخواهد صدقه کند.
اگر دو یا سه تا شپش ,ملخ را بکشد یک کف طعام صدقه کند.
اگر از این اضافه شد پس نیم صاع گندم صدقه کند.
-6جنایاتی که به کردن آن قیمت واجب میگردد :عبارت است از شکار کردن حیوانات دشت ,اگر شخصی اعامل متذکره
را انجام دهد یا آنرا ذبح کند و یاهم بطرف آن اشاره کند قیمت برآن واجب میگردد و قیمت را باید یک شخص عادل تعین
کند .الفقه االسالمی و ادلته ج 3ص 3317
بحث چهارم :قربانی
مطلب اول :رشایط و دالیل وجوب قربانی :دلیل قران در رابطه به قربانی (ف ََص ِّل لِ َربِّ َك َوانْ َح ْر) االیه سورة الکوثر
رشایط قربانی -1 :بلوغ -2عقل -3اقامت -4اندازه نصاب 87گرام طال یا هم معادل آن پول رایج الوقت داشنت .املحیط
الربهانی ج 6ص 85
مطلب دوم :ذبحه کردن قربانی ,ارکان ,حکم ,رشایط ذبح کردن ,اوقات و مزد ذبحه کننده:
ذبحه :هنگامیکه حیوان چپه شود چاقو را گرفته متصل بسم الله و الله اکرب بگوید و ذبح بکند و کسیکه قصدا ً بسم الله
نگوید و یا بدون اسم الله ذبح کند ذبیحه او مردار میگردد.
ارکان :ذبح به دو نوع است -1 :ذبح اختیاری -2ذبح اضطراری در صورت ذبح اختیاری باید گلو همراه با دو رگ قطع گردد
و در صورت اضطراری حیوان که از هر زاویه مجروح شد و از آن زخم مبیرد حالل است.
حکم :ذبح توسط مرد ,زن مسلامن حالل است ذبح کافر جایز نیست,شخصیکه قربانی میکند باید مسلامن,عاقل وبالغ باشد
شایان ذکر است که گونگه هم متیواند ذبح بکند البته در حالت ذبح لبهای خود را حرکت دهد.العنایة رشح الهدایه
ج9ص487
اوقات :از دهم ذی الحجه تا روز دوازدهم هر وقت بخواهد می تواند انجام دهد .نفس املرجع ص 513
ني ,إِنَّ َص َال ِِت ض َعلَی ِملَّ ِة إِبْرا ِهیم َح ِنيفًا ۤ َو َما أَنَا ِم َن الْ ُم ْ ِ
رشكِ َ ات َو ْاألَ ْر َ ت َو ْجه َِي لِل َِّذي فَطَ َر َّ
الس َام َو ِ ين َو َّج ْه ُدعا قربانی( :إِ ِّ
ِاسمِ ٱللَّى ِه,وٱللَّى ُه يك لَ ُه ۤ َو ِب َىذلِ َك أُ ِم ْرتُ َوأَنَا ِم َن الْ ُم ْس ِل ِم َ
ني ,اللَّ ُه َّم ِم ْن َك َول ََك ,ب ْ رش َني َال َ ِب الْ َعالَ ِم َ
اي َو َم َام ِِت لِلَّ ِه َر ِّ َون ُُس ِ
ِك َو َم ْحيَ َ
أَك َ ُ
ْرب) .سنن ابی داود.
55
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
اجوره :قصاب یا شخصی که برای ذبح آورده می شود به او باید اجوره داده شود اما از قربانی چیزی داده نشود زیرا قربانی
اخالل میگردد .ج 9ص 518
مطلب سوم :استفاده از پوست قربانی ,گم کردن قربانی و تعداد رشکا :استفاده از پوست قربانی باید به طور عام
استفاده شود ،بهرتین راه این است که به مدارس دینی ،مؤسسات خیریه یا یتیامن و فقرا داده شود.
گم کردن قربانی :اگر قربانی در روز عید گم گردد و بعد از عید پیدا شد باید آنرا صدقه کند.
تعداد رشکا :گوسفند ,بز صف برای یک شخص قربانی میگردد ,در قربانی گاو ,نرگاو و شرت هفت رشیک شده میتواند.
مطلب چهارم :هدی :عبارت است از حیوانی که به حر اهداء میگردد و هدی از گوسفند ,گاو و شرت میباشد اهداء کردن
گوسفند توسط یک شخص و شرت گاو از طرف هفت تن صحیح است به رشطیکه سهم هریکی آنان از هفت سهم معلوم باشد.
مطلب پنجم :اوصاف حیوان و مکروهات قربانی :قبل از حالله زخمی کردن ,حالل کردن حیوان توسط چاقو کند و یا هم
تیز کردن چاقو در حضور حیوان ,در حین حالله صورت حیوان به طرف دیگر از قبله ,قطع منودن گردن حیوان قبل از یخ
زدن ,فقط جدا منودن گردن مرغ مكروه نيست.
اوصاف :گوسفند ,بز باید از یک سال کم عمر نداشته باشد اگر گوسفند شش ماهه باشد ولی یکساله به نظر برسد قربانی
آن صحیح است.
گاو و نرگاو باید دو ساله باشد ,شرت باید پنج ساله باشد و سال قمری باید حساب گردد .اگر مال قربانی کر باشد یا هم دم,
گوش و غیره آن قطع باشد قربانی صحیح نیست ولی اگر مادر زادی گوش نداشته باشد کدام اشکالی ندارد.
مطلب ششم :عیوبی که قربانی را منع می کند یا هم نه :عیوب منع کننده :مال بیامر ,لنگ که منیتواند پاه خود را به
زمین بگذارد ,نابینا ,که شاخ آن بطوری کلی شکسته باشد ,بطوری مال الغر باشد که استخوان های آن ظاهر شده باشد و یا
هم قطع بودن دم و گوش .النتف فی الفتاوی للسغدی ج 1ص 239
عیوب که مانع قربانی منیشود :حیوان بدون شاخ ,گوشهای کوچک ,گوشهای سوراخ دار ,حیوان دیوانه ای که چاق باشد,
حیوان ای که لنگ باشد ولی میتواند پاه خود را به زمین بگذارد ,حیوان ای که در هنگام خریدن جور باشد اما پس از آن
معیوب گردد.
مطلب هفتم :استفاده از گوشت قربانی و حکم آن :اگر مال قربانی قابلیت شیر دادن را داشته باشد منیتوان از شیر آن
استفاده شود اما اگر بخاطر صدقه استفاده شود کدام اشکالی ندارد ,اگر موهای زیادی داشته باشد منیتوان آنرا کم کرد
و اگر کم کرد باید صدقه گردد و استفاده از آن یک عمل مکروه است .املحیط الربهانی ج 6ص 95
حکم گوشت حیوان :گوشت قربانی باید سه تقسیم گردد که یک حصه آن به عقارب و حصه دیگر به فقراء و مساکین و
حصه سوم به خود نگاه کند.
مطلب هشتم :بیان عقیقه :وقتی کودک در خانه به دنیا می آید ،روز هفتم باید یک یا دو گوسفند یا بز ذبح شود و به
کودک نام تعین کند که این را عقیقه میگوید و یک عمل سنت است و اگر کسی قدرت مالی نداشته باشد عقیقه بر او
56
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
الزم نیست ,کدام حیوان ای که برآن قربانی جایز نیست عقیقه برآن نیز جایز نیست و گوشت عقیقه را میتوان بطور خام و
یاهم بخته تقسیم کند و همچنان بر همین گوشت میتوان مهامنی اماده کند ,پدر ,مادر ,پدر کالن ,مادر کالن نیز میتواند
از این گوشت استفاده کند .النتف فی الفتاوی للسغدی ج 1ص 241
فصل هفتم :سیرت نبوی ﷺ
در مورد زندگی انحرضت ﷺ 250سوال و جواب:
بحث اول :نسب ,واقعه حجر االسود ,بعثت و تجارت.
-1سوال :نسب رسول اکرم ﷺ را از طرف پدر بیان بدارید؟
محمد ﷺ بن عبدالله بن عبداملطلب بن هاشم بن عبداملناف بن قصی بن کالب بن مره بن کعب بن لؤی بن غالب بن فهر
بن مالک بن نرض بن کنانة بن خزیمه بن مدرکه بن الیاس بن مرض بن نزار بن معد بن عدنان.
-2سوال :نسب رسول اکرم ﷺ را از طرف مادر بیان بدارید؟
محمد ﷺ بن آمنه بنت وهب بن عبد املناف بن زهره بن کالب بن مره.
-3سوال :محمد ﷺ در کدام سال به دنیا آمد؟ دوشنبه ربیع االول یا 9ربیع االول که مطابق به 22اپریل 571م است.
-4سوال :محمد ﷺ در کجا متولد شده است؟ در مکه مکرمه محله سوق الیل شعب با هاشم به دنیا آمد.
-5سوال :در والدت محمد ﷺ چه حوادثی در جهان رخ داد؟
کاخ کرسای سقو ,کرد ،آتشکده فارس خاموش شد ،رود ساوه خشک شد و نوری به آسامن بلند شد.
-6سوال :چه کسی نام محمد را بر رسول اکرم ﷺ گذاشت؟ پدر کالن آن عبداملطلب.
-7سوال :چرا نام محمد ﷺ به قریش قابل تعجب بود؟
زیرا «محمد» نام جدیدی برای قریش بود و قبالً هیچ کس دیگری در میان آنان به این نام نامیده نشده بود.
-8سوال :چه کسی نام احمد را برای محمد ﷺ میگرفت؟ مادر او بی بی آمنه.
-9سوال :بعد از والدت رسول اکرم ﷺ عبداملطلب چه کاری کرد؟
او را به کعبه رشیفه برده شکر و سپاس گذاری الله ﷻ را اداء کرد و نام او را محمد ﷺ گذاشت.
-10سوال :چرا پدر کالن پیامرب ﷺ « عبداملطلب » نام او را «محمد» گذاشته است؟
زیرا او میخواست تا اهل زمین و آسامن او را ستایش کنند.
شیر داد به رسول اکرم ﷺ ,تغیر زندگی بی بی حلیمه و همچنان وفات پدر ,مادر و پدرکالن او.
-11سوال :اولین دایه (مادری که شیر داده باشد) رسول اکرم ﷺ چه کسی بود؟ کنیزه ابولهب ثوبیه بود.
-12سوال :بعد از ثوبیه چه کسی دایه رسول اکرم ﷺ شد؟ دخرت ابوذؤیب "حلیمه سعدیه".
-13سوال :حرضت حلیمه سعیدیه چند سال حضانت شیر دادن به رسول اکرم ﷺ به عهده داشت؟ چهار سال.
57
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-14سوال :حلیمه سعدیه بعد از اینکه رسول اکرم ﷺ را شیر داد چه برکاتی در زندگی او آمد؟ شیر کم شده او زیاد شد,
کاروانش جلوتر از زنان دیگر شده و گوسفند هایش شیری زیادی می داد.
-15سوال :اولین واقعه شق الصدر (پاره کردن سینه) در چند سالگی حرضت محمد ﷺ واقع شد؟ در چهار سالگی.
-16سوال :انحرضت ﷺ چند ساله بود که پدرش فوت کرد؟ در شکم مادر دو ماهه بود که پدرش فوت کرد.
-17سوال :انحرضت ﷺ چند ساله بود که مادرش فوت کرد؟ شش ساله بود که مادرش فوت کرد.
-18سوال :مادر آنحرضت ﷺ بی بی آمنه چگونه از دنیا رحلت کرد؟
وقتی قصد داشت برای زیارت قرب شوهرش به مدینه برود ,وقتی از مدینه برگشت او در راه به شدت بیامر شد و در منطقه
ای به نام «ابوه» درگذشت.
-19سوال :انحرضت ﷺ چند ساله بود که پدرکالن اش فوت کرد؟ در هشت سالگی پدرکالن او فوت کرد.
-20بعد از عبداملطلب رسپرستی حرضت محمد ﷺ را چه کسی میکرد؟ کاکایش او طالب.
عبادت قبل از بعثت و سفر و واقعاتی مهمی حرضت محمد ﷺ با کاکایش.
-21سوال :حرضت محمد ﷺ به کدام صفتی در جوانی مشهور بود؟ حرضت محمد ﷺ به امین (راستگو) مشهور بود.
-22سوال :حرضت محمد ﷺ در چند سالگی با کاکایش بابت تجارت به شام رفت؟ در دوازده سالگی.
-23سوال :در سفر مذکور کدام واقعاتی رخ داد؟
در سفر مذکور از راهب معروفی به نام «بحیرا» دیدن کرد هنگامیکه بحیرا این کودک را دید نشانه های پیامربی را در آن
دید و کاکایش گفت که اینده ای بسیار روشن دارد و این هامن موعود وعده شده پیامرب خواهد بود.
-24سوال :حرضت محمد ﷺ قبل از بعثت به کدام رشیعت عبادت میکرد:
او موحد بود و از رشیعت حرضت ابراهیم علیه السالم پیروی میکرد.
-25سوال :حرضت محمد ﷺ قبل از بعثت در کدام جا به عبادت میرفت :غار حرا.
-26سوال:هنگامیکه قریش تصمیم گرفتند کعبه رشیفه را بسازند رسول الله صلی الله علیه وسلم در آن زمان چند سال
داشت؟ 35سال.
-27سوال :در حین ساخنت کعبه رشیفه کدام واقعه ای صورت گرفت؟
بر نصب حجر االسود اختالفاب بین قبیله های قریش ایجاد شد و نزدیک بود خون یکدیگر را بریزاند.
-28سوال :حرضت محمد ﷺ چگونه از وقوع این حادثه جلوگیری کرد؟
رسول الله صلی الله علیه وسلم حجر االسود را در چادر گذاشت و امر کرد تا چادر را از هر کنج بیگیرد وقتیکه به نزدیک
محل سنگ رسید رسول الله صلی الله علیه وسلم به دستان خویش حجر االسود را در آنجا گذاشت.
-29سوال :حرضت محمد ﷺ چطور به پیامربی مبعوث شد؟ طبق عادات گذشته برای عبادت به غار حرا می رفتند ,یک
روز جربائیل علیه السالم آمد سالم کرد پس از آن به حرضت محمد ﷺ گفت بگو رسول اکرم ﷺ گفت منیتوانم بگویم
چندین مرتبه این عمل را انجام داد و هر بار جربائیل علیه السالم او را در بغل خود میگرفت و می فرشد.
58
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-30سوال :کدام پیامربی است که قبل از حرضت محمد ﷺ وظیفه رسالت به او سپرده شده بود؟ حرضت عیسی "ع".
-31سوال :رسول الله ﷺ در زمان بعثت چند سال عمر داشت؟ چهل سال.
-32سوال :بعد از واقعه بعثت نبی اکرم ﷺ چه کرد؟ انحرضت ﷺ از غار حرا طرف خانه آمد و به بی بی خدیجه "رض"
فرمود مرا بپوشانید ,مرا بپوشانید و واقعه مذکور را بی بی خدیجه "رض" بیان کرد.
-33سوال :بعدا ً بی بی خدیجه "رض" چه کرد؟ انحرضت ﷺ را پیش ورقه بن نوفل برد و حکایت را برایش بیان کرد.
-34سوال :ورقه بن نوفل به رسول اکرم ﷺ چه گفت؟جربائیل "ع" به تو نازل شده و مالئیکی است که بر موسی "ع"
هم نازل شده بود و تو بر پیامربی مبعوث شده ای.
-35سوال :حرضت محمد ﷺ در اولین مرحله جوانی با کدام شخص تجارت کرد؟ همرای بی بی خدیجه "رض".
-36سوال :حرضت محمد ﷺ چه مدتی پس از اولین تجارت با بی بی خدیجه ازدواج کرد؟ دو ماه و 25روز بعد.
بحث دوم :دعوت ،واقعه حبشه ،محدودیت ها و عام الحزن.
-37سوال :در بار اولین چه کسانی به حرضت محمد ﷺ ایامن آوردند؟ حرضت ابوبکر صدیق "رض" ,حرضت علی کرم الله
وجه ,زید بن حارثه "رض" ,بی بی خدیجه "رض" بالل "رض" .....
-38سوال :دعوت رسول اکرم ﷺ چند سال مخفی بود؟ سه سال بطور خصوصی به مردم دعوت میکرد.
-39سوال :رسول اکرم ﷺ و یارانش در خانه چه کسی جمع می شدند؟ در خانه ارقم.
-40سوال :در دوره ای که اسالم مخفی بود رسول اکرم ﷺ و یارانش در کجا عبادت میکردند؟ آنان در دره های مکه مکرمه
دور و پنهانی از مرشکان عبادت می کردند.
-41سوال :رسول اکرم ﷺ چه زمان دعوت خود را ظاهرا ً آغاز کرد؟ هنگامیکه تعداد مسلامن به سی تن رسید ,پس به رسول
اکرم ﷺ امر شد تا دعوت را بطور آشکار آغاز کند (فاصدع مبا تومر و اعرض عن املرشکین).
-42سوال :رسول اکرم ﷺ دعوت خود را چگونه آغاز کرد؟ متام قبیله های قریش را جمع کرده و آنها را بسوی دین مقدس
اسالم و وحدانیت دعوت کرد.
-43سوال:ابولهب چه عکس العملی را انجامید؟ صدا کرد وگفت که هالک باد محمد که ما را به همین سخن جمع کرده
است.
-44سوال :رسول اکرم ﷺ از چه فرصت هایی برای دعوت دین استفاده می کرد؟ وقتیکه حجاج در ماه حرم به حج میرفت
حرضت محمد ﷺ به آنها دعوت می داد.
-45سوال :مرشکان بعد از ظهور اسالم چه کردند؟ رسول اکرم ﷺ و یارانش را عذاب شکنجه میکردند.
-46سوال :یکی از عذاب و شکنجه هایکی به پیامرب ﷺ داد می شد بیان دارید؟
یک شخص به اسم امیه بن خلف که بالل حبشی غالمش بود و او را همیشه به هوا گرم آورده و سنگ گرم را به سینه او
گذاشته برایش میگفت که یا از عبادت الله ﷻ دوری کن و یاهم شکنجه ها برایت داده میشود.
59
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-47سوال :مرشکین به کاکای حرضت محمد ﷺ چه پیشنهاد کرد؟ مرشکین به کاکا حرضت ﷺ آمد و گفتند :برادر زاده
ای تو در مقابل خدایان ما توهین کرده برای ما بی عقل و جاهل خطاب میکند اگر میخواهید برایش دخرتهای خوش چهره
بدهیم و اگر مال میخواهد برایش میدهیم.
-48سوال :حرضت محمد ﷺ در جواب آنها چه فرمودند :حرضت محمد ﷺ فرمودند :قسم به ذات الله که آفتاب را در
دست راستم و مهتاب را در دست چپ ام بدهد از دعوتم دست بر منی دارم.
-49سوال :هنگامیکه شکنجه های مرشکین به اوج رسید حرضت محمد ﷺ چه کرد؟ حرضت محمد ﷺ به دوستان خود
فرمود :از مکه مکرمه به حبشه هجرت می کنیم چونکه در آنجا پادشاهی عادل حکومت میکند.
-50سوال :چند تن به حبشه هجرت کرد؟ دوازده مرد و چهار زن.
-51سوال :قریش کدام اشخاص را جهت تعقیب به حبشه ارسال کرد؟ عبدالله فرزند أبی ربیعه و عمرو فرزند العاص.
-52سوال :جعفر بن ابی طالب به نجاشی چه گفت؟ ما قوم جاهل و نادان بودیم ,به بت سجده میکردیم ,گوشت مردار را
میخوردیم ,کارهای ناروا را انجام می دادیم ,صله رحمی نداشتیم ,الله ﷻ از ما به ما رسول فرستاد که به امانت داری و
صله رحمی امر کرد.
-53سوال :نجاشی از آنها چه پرسید؟ در باره حرضت بی بی مریم و عیسی "ع" از آنها پرسید.
-54سوال :جعفر بن ابی طالب چه فرمود؟ یک حصه ای از سوره مریم برایش تالوت کرد.
-55سوال :در آخر پادشاهی حبشه چه فیصله کرد؟ از چشم هایش اشک جاری شد و برای حفاظت مهاجرین چنین فرمود:
قسم به ذات الله ﷻ که در بدل کوهای طال هم اینها را به کسی منی سپارم.
-56سوال :هنگامیکه مرشکین از همه راهها ناامید شدند چه کردند؟ متحد شدند و توافقنامه را نوشته کرده که هر نوع
رابطه به محمد ﷺ و بنی هاشم بند گردید داد و ستد ,ازدواج و همه این منع میباشد.
-57سوال :در مقابل مرشکین در بین هفت هفته چه واقعاتی بزرگی رخ داد؟ چهار حوادث بزرگ.
-58سوال :این محاصه چند سال طول کشید؟ سه سال.
-59سوال :مسلامنان در این سال ها با چه مشکالتی مواجه بودند؟ گرسنگی شدیدی بر آنها آمدند و فرزندان آنها نیز از
گرسنگی فغان می کرد حتی تا زمانی که از برگ درخت خوردند.
-60سوال :محاصه اقتصادی بر حرضت محمد ﷺ و یارانش چطور به پایان رسید؟ حرضت محمد ﷺ به ابوطالب خرب داد
که توافقنامه از بین رفته و در منت بدون از (باسمک اللهم) چیزی دیگری منانده است ابوطالب که این خرب را به قریش
ارسال کرد هنگامیکه قریش از موضوع خرب شد رشمید و این توافقنامه ای ظاملانه را به پایان رساند.
-61سوال :در کدام سال ابوطالب و بی بی خدیجه "رض" وفات منودند؟ در سال دهم بعثت.
-62سوال :این واقعه چه اثری به حرضت محمد ﷺ کرد؟ حرضت محمد ﷺ بزرگرتین حامیتگر خویش را از دست داد و
بی بی خدیجه "رض" نیز تسکین درد بوده و حرضت محمد ﷺ این سال را به سال پریشانی اندو (عام الحزن) نامید.
60
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث سوم :طائف ,واقعات معراج و هجرت ,توافقنامه عقبی و دسایس کشنت از طرف مرشکین.
-63سوال :حرضت محمد ﷺ چرا به طایف سفر کرد؟ که مردم را به سوی الله ﷻ دعوت کند.
-64سوال :استقال اهل طایف از حرضت محمد ﷺ چه طور بود؟ نه تنها دعوت رسول اکرم ﷺ را نپذیرفتند ,بلکه فرزندان
خود را به دنبال حرضت محمد ﷺ فرستاد تا حرضت محمد ﷺ را سنگ باران کند و حرضت محمد ﷺ را زخمی کرده
حتی که پایزار هایش نیز خون پر شد.
-65سوال :آیا کسی از اهل طائف اسالم آورد؟ یک غالم مسیحی به اسم عداس که باغبان عتبه و شیبه نیز بود دین مقدس
اسالم را قبول کرد.
-66سوال :واقعه معراج در کدام سال رخ داد؟ در سال 11نبوت.
-67سوال :در رابطه به سفر معراج حرضت محمد ﷺ مخترصا ً بگوید؟ در روزه 27ماه رجب و سال یازدهم نبوت مالئیکه
نورانی حرضت جربائیل "ع" به چهره نورانی در شب توسط براق نورانی دابه سوار به خانه حرضت محمد ﷺ ترشیف برد و
او را از خواب بیدار کرده بطرف مسجدالحرام رفتند و سینه مبارک حرضت محمد ﷺ را پاره کرد قلب اش را نیز به آب
زم زم شستشو کرد و توسط دابه براق نورانی سوار شدند از مسجد الحرام بطرف مسجد االقصی حرکت کرد و از آنجا بطرف
آسامن سفر کردند.
-68سوال :حرضت محمد ﷺ چه دلیلی برای اثبات سفر معراج خود به مردم ارائه کرد؟ کسانیکه بیت املقدس را دیده
بود در باره دروازه های بیت املقدس از او پرسید حرضت محمد ﷺ درست جوابش را داد و گفت :در راه کاروانی از یک
قبیله ای را دیدم که پیش آنها شرتی خاکسرتی حرکت می کرد و پس از سه روز به مکه خواهد رسید یک شرت از قوم قریش
گم شده بود و حرضت محمد ﷺ اینطور بر آنها آدرس دقیق دادند.
-69سوال :درقدم اول کدام شخص این سفر حرضت محمدﷺ را مورد تائید خود قرار داد؟حرضت ابوبکر صدیق "رض"
-70سوال :حرضت محمد ﷺ از سفر معراج کدام هدیه ای برای امت خود آورد؟ مناز پنج گانه ,آیه های اخر سوره بقره و
بدون رشک بخشیدن متام گناهان.
-71سوال :توافقنامه اول عقبی کدام توافقنامه ای است؟ حرضت محمد ﷺ در ایام حج به مردم دعوت می داد ,در همین
وقت شش تن که از مدینه بودند با حرضت محمد ﷺ در نزدیکی عقبه مالقات کردند و با حرضت محمد ﷺ به توافق
رسید که به الله ﷻ کسی را رشیک منیسازد ,گناه را انجام منیدهد که این توافقنامه به نام توافقنامه عقبه یاد میگردد.
-72سوال :توافقنامه دوم عقبی کدام توافقنامه ای است؟ در سال سیزدهم بعثت که نزدیک مراسم حج بوده 75تن اهل
مدینه که مسلامنان بودند با حرضت محمد ﷺ مخفیانه در ساحه عقبه دیدار کردند حرضت محمد ﷺ در بین آنها 12تن
را انتخاب کرده و به آنها فرمود :هنگامیکه به اقوام خود رسیدید به آنها دعوت اسالم دهید.
-73سوال :هنگامیکه مرشکین دیدند که روز به روز تعداد مسلامن می افزد چه کار کردند؟ آنها فیصله کردند که رهرب
مسلامنان حرضت محمد ﷺ را از بین بربد.
-74سوال :در کجا فیصله کردند؟ آنها در دار الندوه مشوره کردند.
61
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-75سوال :ابوجهل چه را پیشنهاد کرد؟ گفت اگر :از هر قوم و قبیله یک جوان با استعداد را انتخاب می کنیم که از طرف
شب به او حمله کند و او را از بین بربد.
-76سوال :به حرضت محمد ﷺ از این توطیه چطور خرب رسید؟ به ذریعه وحیه جربائیل علیه السالم.
-77سوال :حرضت محمد ﷺ در مقابل این توطیه چه کاری کرد؟ حرضت محمد ﷺ تصمیم گرفت تا به مدینه هجرت
کند.
-78سوال :هنگامیکه حرضت محمد ﷺ خواست از خانه خود بیرون برود دید که مرشکین خانه او را محاصه کرده چه کار
کرد؟ یک مشت خاک را از زمین گرفت بطرف مرشکین پاش داد که بالخره آنها حرضت محمد ﷺ را نه دیدند.
-79سوال :حرضت محمد ﷺ به کی ها هجرت کرد؟ با حرضت ابوبکر صدیق "رض".
-80سوال :هنگامیکه مرشکین از رفنت حرضت محمد ﷺ خرب شدند چه کار کرد؟ به دنبال رسول اکرم ﷺ و حرضت ابوبکر
صدیق "رض" می گشتند و در متام راه های مدینه منوره ناظران خود را تعین کرده و یک گروهی را بخاطر نشانه های پاهای
آنها تعین کرد.
-81سوال:حرضت محمد ﷺ وحرضت ابوبکر صدیق"رض" درکدام روز به محل قبا رسیدند؟ 12ربیع االول روز دوشنبه.
-82سوال :حرضت محمد ﷺ و حرضت ابوبکر صدیق"رض" در کدام روز به طرف مدینه منوره حرکت کردند؟ در روز
جمعه بعد از مناز جمعه به طرف مدینه منوره حرکت کردند.
-83سوال :استقبال اهل مدینه منوره از حرضت محمد ﷺ چطور بود؟ آنها اظهار خوشی کردند و نغمه ها استقال حرضت
محمد ﷺ را کردند.
بحث چهارم :غزوه ها ,صلح ,فتح مکه و آزار دادن حرضت محمد ﷺ از طرف مرشکین.
-84سوال :حرضت محمد ﷺ در چندین غزوه اشرتاک کردند؟ در 27غزوه.
-85سوال :اولین غزوه حرضت محمد ﷺ کدام بود؟ غزوه بدر ,که الله ﷻ یادآوری آن به الفرقان کرده است.
-86سوال :کدام مرشک از رسداران مرشکین در این غزوه کشته شد؟ توسط دو انصار ابوجهل کشته شد.
-87سوال :تعداد شهدای مسلامنان و کشته شدگان کفار در این غزوه چند تن بود؟ 14مسلامنان شهید و 70تن از کفار به
هالکت رسیدند و کشته شد.
-88سوال :حرضت محمد ﷺ در رابطه به اسیران غزوه بدر چه کاری کرد؟ فرمود :با آنها رفتار خوب بکنید و هر آن چیزی
را که میخورید به آنها نیز بدهید.
-89سوال :در آخر فیصله حرضت محمد ﷺ بابت اسیران چه بود؟ هر کس به 10مسلامن خواندن بیاموزد آزاد می شود و
از دیگران برحسب تواناییشان فدیه اخذ کرده و آزاد گردد.
-90سوال :غزوه احد در کدام سال رخ داد؟ در سال سوم هجرت د ماه شوال.
-91سوال :در غزوه احد عبدالله بن ابی منافق چه کار کرد؟به یک بهانه 300تن از لشکر مسلامنان جدا کرد سپس برگشتند.
62
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-92سوال :نتیجه غزوه احد چطور بود؟ در ابتداء مسلامنان پیروز بودند اما گروهی که به آنها حرضت محمد ﷺ دستور
داده بود که از کوه حفاظت کند آنها از کوه پائین شده و دشمن از طرف عقب به مسلامنان حمله کرد و بسیاری از مسلامنان
شهید شدند.
-93سوال :در این غزوه بر حرضت محمد ﷺ چه گذشت؟ حرضت محمد ﷺ به شدت مجروح شد ,عقبه بن ابی وقاص
بطرف حرضت محمد ﷺ سنگ پرتاب کرد که توسط آن یک دندان مبارک او شهید و لب مبارک اش زخمی شد عبدالله بن
قمیئه نیز بر حرضت محمد ﷺ حمله کرد که دو حلقه آهنی در صورت مبارک حرضت محمد ﷺ زده شد.
-94سوال :در جنگ احد مرشکین چه شایعه ای را منترش کردند؟ شایعه شهادت حرضت محمد ﷺ را نرش کردند.
-95سوال :در جنگ احد چند تن از مسلامنان شهید شد؟ 70تن مسلامنان شهید شد.
-96سوال :هنگامیکه حرضت محمد ﷺ کاکایش (حمزه "رض") را در حالت شهادت و مثله شدن مشاهده کرد به وی چه
فرمود؟ اگر غم خواهرت (صفیه) همرایم منی بود به همین زمین ترا خواهم ماند که حیوانات و پرندگان گوشت ترا میخورد
و در روزه قیامت از شکم های آنها پیدا می شدی.
-97سوال :منافقین در کدام غزوه موضوع افک را ایجاد کرد؟ در غزوه بنی مصطلق.
-98سوال :همرس حرضت محمد ﷺ بی بی عایشه "رض" چطور از آن تهمت منزه ثابت شد؟ به سبب نزول سوره نور و ایه
های قران مجید.
-99سوال :هنگامیکه ابوسفیان صدا میکرد که زنده باد هبل زنده باد هبل حرضت محمد ﷺ به عمر "رض" چه حکم کرد؟
در جواب اش بگو :الله اعلی و اجل یعنی الله بزرگ و توانا است.
-100سوال :جویریه در کدام غزوه اسیر شد و سپس رسول اکرم ﷺ او گرفته و آزاد کرد و بعدا ً با او ازدواج منود؟ در عزوه
بنی مصطلق.
-101سوال :هنگامیکه پدر به دنبال دخرت خود جویریه آمد ,رسول اکرم ﷺ به او چه فرمود؟ حرضت محمد ﷺ به جویریه
اختیار داد که میتوان با پدر خود برود اما جویریه فرمود میخواهم با حرضت محمد ﷺ باشم.
-102غزوه خندق چگونه به میان آمد؟ هنگامیکه حرضت محمد ﷺ یهودیان را که پیامن شکن بودند از مدینه بیرون کرد,
و آنها به کمک مرشکین توطیه ها و گروها را ایجاد کرد و به طرف مدینه منوره حرکت کردند.
-103سوال :حرضت محمد ﷺ از کدام شیوه ها برای مقابله با آنان فکر کرد؟ حرضت محمد ﷺ به زودترین فرصت اصحاب
کرام را از این حمله خرب داد و حرضت سلیامن پیشنهاد کرد که از مدینه خندق (چقری) حفر کند تا کفار در پشت آن
ایستاد شود حرضت محمد ﷺ مشوره مذکور را تائید کرد و یک خندق کالن حفر کرد.
-104سوال :نتیجه این غزوه چطور بود؟ به کمک نعیم بن مسعود در بین آنها جدایی ایجاد شد و به کمک الله ﷻ یک
طوفانی بزرگی آمد و متام وسایل آنها از بین برده و سبب جدا شدن آنها شد.
-105سوال :مرشکین در کدام غزوه تصمیم داشت تا از بام به حرضت محمد ﷺ یک سنگ کالن پرتاب کند و حرضت
محمد ﷺ را از بین بربد؟ در غزوه بنو نضیر اما حرضت محمد ﷺ توسط وحیه از توطیه مذکور خرب شد.
63
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-106سوال :حرضت محمد ﷺ با یهود بنو نضیر چه معامله کرد؟ رسول اکرم ﷺ بعد از شکست دادن به آنها فرصت داد تا
زنان و فرزندان خود را گرفته در هرجا که میخواهد برود.
-107سوال :صلح حدیبه چطور آمد؟ رسول اکرم ﷺ یک شب خواب دید که با اصحاب کرام "رض" خود به مکه آمده باشد
و مراسم حج را اداء میکند ,همین بود فیصله کرد که در سال جاری به حج میرویم در راه به رسول اکرم ﷺ پیام آمد که
قریش فیصله کرد برای جلوگیری از ورود رسول الله ﷺ به مکه ,رسول الله ﷺ در ساحه حدیبه ایستاد شده و یک مناینده
را به قریش فرستاد تا آنها را بگوید که نیت اداء حج را داریم.
-108سوال :کدام کسی را رسول اکرم ﷺ مناینده انتخاب کرد و در آخر با او چه شد؟ حرضت عثامن "رض" بحیث مناینده
حرضت محمد ﷺ انتخاب شد و هنگامیکه به قریش رسید آنها مامنعت برگشت حرضت عثامن "رض" را کرد و در بین
مسلامنان شایعات منترش شد که گویا حرضت عثامن "رض" به شهادت رسیده و حرضت محمد ﷺ از اصحاب کرام "رض"
بیعت گرفت که انتقام حرضت عثامن "رض" را از مرشکین بیگیرد بالخره پس از مذاکرات فراوان بین دو طرف به مدت 10
سال صلح برقرار شد.
واقعه زهر دادن به حرضت محمد ﷺ و بقیه حکایت غزوه ها:
-109سوال :کدام شخص بعد از فتح خیرب به حرضت محمد ﷺ زهر داد؟ زینت بنت حارث ,اما رسول اکرم ﷺ ذریعه
وحیه خرب شد.
-110سوال :پرچمداران غزوه بدر چه کسانی بودند؟ مصعب بن عمیر ,علی بن ابی طالب و سعد بن معاذ.
-111سوال :غزوه دومة الجندل چگونه به میان آمد؟ دومة الجندل شهری نزدیک با دمشق بود هنگامیکه مسلامنان از راه
متذکره جهت تجارت می رفتند ,مرشکین مسلامنان را اذیت میکرد و اموال مسلمین را غارت می کردند و گاهی مسلامنان
را نیز می کشتند وقتیکه حرضت محمد ﷺ خرب شد که آنها قصد دارند که به مدینه حمله کند پس رسول اکرم ﷺ قبل
از اینکه آنها حرکت کند با لشکر صحابه کرام "رض" به آنها حمله کرد و فتح نصیب مسلامنان گردید.
-112سوال :غزوه آخر حرضت محمد ﷺ کدام بود؟ غزوه تبوک ,در ماه رجب سال نهم هجرت رخ داد.
-113سوال :هنگامیکه حرضت محمد ﷺ مکه را فتح کرد ,چه کرد؟ عفو عمومی را اعالن کرد.
-114سوال :بعد از فتح مکه حرضت محمد ﷺ چطور به این شهر داخل شد؟ بشکل متواضع ,و رس مبارک خود را به الله
ﷻ خم کرد و سوره فتح را قرائت کرد.
-115سوال :مکه مکرمه در کدام وقت فتح شد؟ در صبح روز جمعه 20ماه رمضان سال هشتم هجرت.
-116سوال :بعد از فتح مکه حرضت محمدﷺ کدام کاری را اوالً انجام داد؟حرم رشیف را از بت های مرشکین پاک کرد.
-117سوال :حرضت محمد ﷺ کلید کعبه رشیفه را به کی تسلیم داد؟ عثامن بن طلحه.
-118سوال :اهل مکه بر آمدن حرضت محمد ﷺ به مکه احساس چه میکرد؟ آنها می ترسیدند ,آنها فکر میکردند که حرضت
محمد ﷺ انتقام آزار و اذیت های که برایش داده بود میگیرد.
64
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-119سوال :حرضت محمد ﷺ با اهل مکه چطور سلوک کرد؟ حرضت محمد ﷺ فرمود :هامن سخنی را میزنم کدام سخنی
که حرضت یوسف "ع" به برادرهای خود گفت ,امروز بشام کدام تقصیری و پرسش ای نیست بروید شام آزاد هستید.
-120سوال :حرضت محمد ﷺ قبل از بعثت مشغول کدام کار بود؟ او در کودکی چوپان گوسفند و رمه بود و در جوانی
تجارت میکرد.
-121سوال :زیبائی و خوبصورتی ظاهری انحرضت ﷺ را بیان بدارید؟ زنگ صورت او سفید و نزدیک به رسخ بود ,قد او
میانه و موهای رس مبارک اش سیاه و چشم هایش کالن ,بدن سامل و نورانی داشت.
تاب َو ال ِْح ْک َم َة
-122سوال :حرضت ابراهیم "ع" کدام دعا کرد؟ ( َربَّنا َو ابْ َعثْ فی ِه ْم َر ُسوالً ِم ْن ُه ْم یَتْلُوا َعلَ ْی ِه ْم آیا ِتکَ َو یُ َعلِّ ُم ُه ُم الْ ِک َ
َو یُ َز کِّی ِه ْم إِنَّکَ أَن َ
ْت الْ َعزی ُز الْ َحکی ُم) سوره البقره.
-123سوال :حرضت محمد ﷺ از کدام قوم و قبیله بود؟ از قبیله قریش قوم بنی هاشم بود.
-124سوال :جد پدرکالن حرضت محمد ﷺ کی بود؟ حرضت ابراهیم علیه السالم.
-125سوال :حرضت محمد ﷺ در زمان جاهلیت عرب در کدام توافقنامه رشکت کرده بود که در دور اسالم میفرمود :من
در این توافقنامه اشرتاک کردم اگر در اسالم نیز به چنین توافقنامه دعوت گردم قبول می کنم؟ توافقنامه (حلف الفضول).
-126سوال :توافقنامه (حلف الفضول) چطور توافقنامه بود؟ علت توافقنامه متذکره این بود که اگر کسی مال خود را از یمن
به مکه بربد در مکه کسی دیگری این مال را بخرد و پول آنرا تادیه نکند و در این مورد صاحب مال از اهل مکه همکاری
خواست ,در اهل مکه نیز یک گروه در خانه ابن جدعان جمع شده و توافقنامه را موافقت کرد تا حق مظلوم از ظامل اخذ
گردد.
-127سوال :کدام آزار و اذیت ای که از طرف مرشکین به حرضت محمد ﷺ داده می شد بیان کنید؟ یکی از روزها حرضت
محمد ﷺ در حالت سجده در مناز بود که عقبه بن ابی معیط به پشت حرضت محمد ﷺ نقاب مردار شرت را گذاشت
سپس بی بی فاطمه "رض" از او بر داشت.
بحث پنجم :خواص ,ویژه گی های ,آداب ,اخالق و معجزه های حرضت محمد ﷺ.
-128سوال :از خواص و ویژگی های ظاهری انحرضت ﷺ چند مورد خاص بیان بدارید؟ از هرنوع نواقص منزه بود ,در بین
مردم شخص شایسته بود ,رنگ مبارک او سفید و روشن بود ,پیشانی وسیع ,آبرو بارک ,چشامن ساه و بزرگ ,بینی برابر و
ریش زیاد و وجود سامل قد متوسط البته به بلندی نزدیک بود.
-129سوال :استاد تعلیم و تربیه حرضت محمد ﷺ کی بود؟ حرضت محمد ﷺ از الله ﷻ بطور مستقیم آموزش شده بود.
ادبنی فأحسن تأدیبی.
َل ُخلُقٍ َع ِظيمٍ ) .سوره القلم
-130سوال :ایتی که در آن ستایش اخالق حرضت محمد ﷺ شده کدام است؟ ( َو إِن ََّك لَ َع ى
-131سوال :اخالق حرضت محمد ﷺ در خانه چطور بود؟ حرضت انس "رض" میفرماید :هیچ کسی را ندیدیم مانند حرضت
محمد ﷺ که با اهل و فامیل خود رفتاری خوبی را بکند.
-132سوال :اولین مناز عید را حرضت محمد ﷺ در کدام سال اداء کرد؟ د روز اول شوال سال دوم هجری.
65
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-133سوال :یک حدیث حرضت محمد ﷺ را ذکر کنید؟ رسول اکرم ﷺ میفرماید :بهرتین شام کسی است که با فامیل
خود نیکو کاری و رفتار نیک کند و من در بین شام بهرتین رفتار با فامیل خود میکنم.
-134سوال :حدیث رسول اکرم ﷺ را ذکر کنید که در آن الفاظ زبان دری را ذکر کرده است؟ ابوهریره "رض" میفرماید که
یک روز شکم درد بودم حرضت محمد ﷺ در راه تیر می شد و فرمود :اشتیکیت درد ,اشتیکیت درد از ابو هریره از درد
شکایت داری؟ مسند احمد 2/403
ب أَنَا ابْ ُن َع ْب ِد الْ ُمطَّلِ ْ
ب) . -135سوال :یک شعر حرضت محمدﷺ را بیان بدارید؟در روزحنین چنین فرمود(:أَنَا النَّب ُِّي َال ك َِذ ْ
-136سوال :یک حدیث حرضت محمد ﷺ را ذکر کنید؟ برای شخصیکه در بین مردم صلح میکند و سخن خیر میزند,
کاذب گفته منیشود .متفق علیه.
-137سوال :از متام معجزات حرضت محمد ﷺ بزرگرتین معجزه کدام بود؟ بزرگرتین معجزه حرضت محمد ﷺ کتاب
اللهﷻ (قرانکریم) بوده که هنوز هم است و بعد از چندین صده الی اکنون کدام تغیری در آن بوجود نه آمده است.
-138سوال :معجزه دیگر حرضت محمد ﷺ را بیان کنید؟ هنگامیکه مرشکین خواست نبوت حرضت محمد ﷺ را به اثبات
برساند از حرضت محمد ﷺ خواست که مهتاب را به دو حصه کند و حرضت محمد ﷺ نیز به اراده الله ﷻ به اشاره
انگشت خویش مهتاب را نیم کرده سپس به حالت قبلی آمد.
-139سوال :معجزه دیگر حرضت محمد ﷺ را بیان کنید؟ یک صحابی فرمود :بعد از جنگ خندق ,کمی از جو در خانه
خود داشتم و او را آرد کرده و یک گوسفند را نیز قربانی کردم هنگامیکه حرضت محمد ﷺ با متام اصحاب کرام "رض" از
جنگ خندق برگشت کردند متام آنها غذا خوردند اما با آن هم دیگ از غذا پر بود.
بحث ششم :محافظین ,شمشیر و اصحاب کرام "رض" و اسم های ک ُتب سیرت حرضت محمد ﷺ.
-140سوال :دوستان حرضت محمد ﷺ به کدام نام یاد می شد؟ صحابه.
-141سوال :حرضت محمد ﷺ در رابطه به اصحاب "رض" چه فرموده؟ اصحاب من مانند ستاره های آسامن است اگر به
دنبال هریک آنها اقتداء کنید هدایت را حاصل خواهید منود.
-142سوال :بعضی از نام های حرضت محمد ﷺ را ذکر کنید؟ محمد ,احمد ,املاحی ,الحارش ,العاقب.
-143سوال :نام های بعضی از کتُب سیرت حرضت محمد ﷺ را ذکر کیند؟ نبی الرحمة ,سیرة النبی ,سیرة ابن
هشام,الرحیق املختوم.
-144سوال:نام های سه شمشیر ازشمشیرهای حرضت محمد ﷺ را ذکر کیند؟شمشیرصمصامه,شمشیرعضب وشمشیر
رسوب.
-145سوال :محافظین حرضت محمد ﷺ کی ها بودند؟ زیرب بن عوام ,حرضت بالل بن رباح ,سعد بن معاذ ,ابو ایوب
انصاری ,سعد بن ابی وقاص ,عباد بن بشیر "رض".
-146سوال :چرا به حرضت محمد ﷺ خاتم النبین گفته میشود؟ زیرا که بعد از حرضت محمد ﷺ الی قیامت دیگر
پیامربی منی آید و هنچنان حرضت محمد ﷺ خودش فرموده :من آخرین پیامرب هستم بعد از من دیگر پیامربی نیست.
66
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-147سوال :حرضت محمد ﷺ چند نیزه داشت؟ سه دانه :رمح ,مثوی و مثنی.
بحث هفتم :فضیلت شهر مدینه منوره ,بیانات و وفات حرضت محمد ﷺ.
-148سوال :کدام شهر به اسم مدینة النبی مشهور میباشد؟ مدینه منوره.
-149سوال :رسول اکرم ﷺ در رابطه به فضیلت شهر خود چه فرموده؟ رسول اکرم ﷺ فرموده :کسیکه در مدینه منوره
وفات کرد در روز قیامت شفاعت اش میکنم .ابن ماجه
-150سوال :مسجد النبی چه فضیلت دارد؟ رسول اکرم ﷺ فرموده :اداء کردن مناز در مسجد من هزار مرتبه بهرت است
از سایر مساجد ,مگر مسجد الحرام.
-151سوال :بهرتین محل در مسجد النبی کدام است؟ ریاض الجنة از منرب رسول اکرم ﷺ الی روضه مبارک.
-152سوال :بعد از غزوه احد چه کسی قصد کشنت رسول خدا را داشت؟ شخص به اسم دعثور بن الحارث.
-153سوال :چطور پالن کشنت رسول اکرم ﷺ را داشت؟ انحرضت ﷺ میخواست در سایه یک درخت آرام و یاهم خواب
کند ناگهان یک شخص مرشک بر حرضت محمد ﷺ حمله کرد ,هنگامیکه از ترس رسول الله ﷺ شمشیر از دست اش به
زمین افتاد حرضت محمدﷺ برایش فرمود :کدام معامله همرایت بکنم؟گفت تو پیامرب الله ﷻ هستی ومن را عفو کن.
-154سوال :حرضت محمد ﷺ برای کدام پادشاهان جهان دعوت نامه فرستاد و آنها را به اسالم دعوت کرد؟ هرقل پادشاه
روم ,مقوقس پادشاه مرص ,خرسو پرویز پادشاه ایران ,نجاشی پادشاه حبشه.
-155سوال :عکس العمل پادشاه ایران در مقابل نامه حرضت محمد ﷺ چه بود؟ نامه و خط حرضت محمد ﷺ را پاره کرد
و فرمود :چرا اسم محمد در نامه من اوالً آمده است.
-156سوال :حرضت محمد ﷺ در حق او چه بد دعایی کرد؟ فرمود :الله ﷻ پادشاهی او را نیست و نابود کند او هم توسط
فرزندش.
-157سوال :منت نامه ای که از حرضت محمد ﷺ به پادشاهی ایران فرستاده شده بود بیان کنید؟ بسم الله الرحمن الرحیم
از طرف حرضت محمد ﷺ به قیرص بزرگی فارس ,سالم به کسیکه پیرو صداقت و هدایت هستند و به اشخاصیکه به الله
ﷻ و رسول او ایامن دارد و گواهی این را دادند که خاص الله ﷻ قابل عبادت است و حرضت محمد ﷺ رسول و بنده او
است ,ترا دعوت میدهم به اینکه فرستاده الله ﷻ هستم و متام اهل حیات را به ترسانم و به اهل کفار سخن عذاب ثابت
گردد ,اسالم را قبول کنید تا که در هردو جهان جور و سالمت باشید ,اگر تخلف کنید گناه مجوس بر شام خواهد بود.
-158سوال :ایه را بیان کنید که در آن منونه اخالق حرضت محمد ﷺ به مسلامنان ذکر گردیده است؟ (لَ َق ْد كانَ لَ ُك ْم ِ
َف
َر ُسو ِل اللَّ ِه أُ ْس َوة َح َسنَة لِ َم ْن كانَ يَ ْر ُجوا اللَّ َه َو الْيَ ْو َم ْال ِخ َر َو َذ َك َر اللَّ َه كَ ِثْيا ً) .سوره االحزاب 21
ِنسانَ ِم ْن -159سوال :اولین ایه ای که بر حرضت محمد ﷺ نازل گردیده بیان کنید؟ (اقْ َرأْ ب ْ
ِاسمِ َر ِّب َك ال َِّذي َخل ََقَ .خل ََق اإل َ
َعلَقٍ ) .سوره العلق
67
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-160سوال :هنگامیکه در سفر طایف حرضت محمد ﷺ پریشان شد چه دعا کرد؟ ای الله ﷻ! ای الله ﷻ! بهرتین مهربان,
من از مردم از کمزوی ,عدم تدبر و ذلت خود شکایت میکنم تو رب منی مرا دراین حال به دست کی میسپاری به دست
دشمنانی که میخواهد برای من بجنگند اگر تو بر من خشمگین نباشی پس برایم قابل تشویش نیست.
-161سوال :الله ﷻ چطور دعا حرضت محمد ﷺ را قبول کرد؟ بعد از دعا مذکور ,الله ﷻ به مالئیک کوها امر کرد که
اگر اجازه حرضت محمد ﷺ باشد طایف را در بین دو کوه از بین بربد.
-162سوال :حرضت محمد ﷺ به مالئک چه فرمود؟ خیر ,من امیدوارم که در نسل آینده اینها کسانی پیدا شود که واحد
الله ﷻ را پرستش کند.
-163سوال :هنگامیکه حرضت محمد ﷺ اراده هجرت به مدینه منوره را کرد با مکه مکرمه چطور خدا حافظی کرد؟ فرمود:
ای کعبه! چه شهری زیبا و چقدر تو را دوست دارم اگر قومم مرا از این محل بیرون منی کرد هرگز جای دیگری را برای
زندگی انتخاب منی کردم.
-164سوال :معموالً حرضت محمد ﷺ کدام روز را به سفر ترجیح میداد؟ روز پنج شنبه.
-165سوال :نام کتاب آسامنی حرضت محمد ﷺ چه است؟ قران عظیم الشان.
-167سوال :در چه مدتی متام قرانکریم بر حرضت محمد ﷺ نازل شد؟ در بیست و سه سال.
-168سوال :چه سببی بود که مردم روز به روز دین حرضت محمد ﷺ را دوست می داشت؟ اخالق و رفتار بهرت و در
مجموع با مردم رویه ای خوب کردن....
-169سوال :چرا یهودان مکه به آمدن حرضت محمد ﷺ قیام کرد؟ یهودیان منتظر ظهور پیامربی بودند که در کتاب
آسامنی آنها نام برده شده بود و اینکه حرضت محمد ﷺ از اهل آنها نبود بدینوسیله آنها مخالفت کردند.
-170سوال :به کالم و الفاظ حرضت محمد ﷺ چه گفته میشود؟ حدیث رشیف.
-171سوال :سنت به چه گفته میشود؟ به رفتار و گفتار حرضت محمد ﷺ سنت گفته میشود.
-172سوال :نسبت حرضت محمد ﷺ به چه گفته میشود؟ یعنی که او پیامرب ما هست و ما امتی او هستیم.
-173سوال :بعضی از اخالق حرضت محمد ﷺ را بیان بدارید؟ با فقرا محبت داشت ,در مردم مهربان بود ,و در مجالس
ای که میرفت در خالیگاه می نشست به اصحاب کرام "رض" اجازه منی داد که به او بلند شوند ,در مقابل نفس خود از
هیچ کسی انتقام منی گرفت ,هیچ گاهی درمقابل مسائل شخصی خود قهر نکرده مگر در وقتیکه امر الله ﷻ نقض می
شد.
-174سوال :حرضت محمد ﷺ در خطبه الوداع چه فرمود :فرمود که :ای مردم! خون و مال یک شام بر دیگر حرام است و
من متام دستور و رواج های زمان جاهلیت را از بین بردم.
-175سوال :حرضت محمدﷺ درباره امت خود از کدام خطرات ترس داشت؟محبت داشنت دنیا و رسمایه زیاد زیرا در
این مورد حرضت محمدﷺ فرموده:میرتسم که مرشک نشوید ومانند اقوام پیشین در دنیا و رسمایه با یکدیگر رقابت نکنید.
68
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-176سوال :یک حدیث حرضت محمدﷺ را بیان کنید؟ حرضت محمدﷺ فرموده :ای بالل! اذان کن و توسط آن بر ما
آرامش نصیب کن .ابو داود
-177سوال :نامهای کتابهای را بیان کنید که در آن احادیث و اقوال حرضت محمدﷺ جمع شده باشد؟ صحیح البخاری,
صحیح مسلم ,سنن ترمذی ,سنن نسایی ,ابو داود ,ابن ماجه.
-178سوال :در رابطه به خوف و ترس از الله ﷻ یک واقعه حرضت محمدﷺ را بیان بدارید؟ عبدالله بن شخیر فرموده:
یک روز در خدمت رسول اکرم ﷺ حارض شدم ,حرضت محمد ﷺ در حالت مناز بود ,وقتیکه مناز را اداء کرد در حین دعا
قسمی گریان میکرد که فکر میکردی آب در حالت جوش شدن باشد.
-179سوال:نظر رسول اکرمﷺ در مورد دنیا چه بود؟حرضت محمدﷺ فرموده:من با دنیا چه کاری دارم مثال من در این
دنیا چنان است که مسافر در زیر یک درخت برای مدتی کم اسرتاحت کند سپس بیدار شود و به سفر خود ادامه دهد.
-180سوال :بعضی از منونه های زندگی ساده رسول اکرم ﷺ را بیان کنید؟ یک روز حرضت عمر بن الخطاب "رض" رسول
اکرم ﷺ را دید که با فرش عادی اسرتاحت کرده حرضت عمر "رض" رشوع به گریه کرد رسول اکرم ﷺ علت گریه او را
پرسید؟ حرضت عمر "رض" گفت :که کرسی و قیرص در راحتی و آرامی زندگی میکند و شام در این سختی زندگی میکنید
رسول اکرم ﷺ برایش فرمود :آیا تو در شک هستی به آنها در این دنیا سهم داد شده و در آخرت کدام سهمی به آنها نیست.
-181سوال :از سخاوت رسول اکرم ﷺ بیان کنید؟ جابر بن عبدالله "رض" فرموده :از رسول اکرم ﷺ که هر چیزی خواسته
می شد نه برایش منی گفت .بخاری رشیف
-182سوال :بعضی از راهکارهای رسول اکرم ﷺ را بطور منونه بیان کنید که احسانات اش پوره گردد؟ عمل کردن به سنت
پیامرب ﷺ و فرستادن درود رشیف به روح مبارک او (حرضت محمدﷺ).
-183سوال :نام کنیه حرضت محمدﷺ چه بود؟ ابوالقاسم.
-184سوال :نام های بعضی از کاتبان (نویسنده کتاب) حرضت محمدﷺ را نام بربید؟ خلفای راشدین ,خالد بن سعد,
حرضت ارقم ,زبیر بن عوام ,معاویه ,ابی بن کعب ,زید بن ثابت.
-185سوال :نامهای زنانی را که در خانه امهات املؤمنین خدمت میکردند ذکر کنید؟ ریحانه بنت شمعون,میمونه بنت
سعد ,ام ضمیر ,ام عیاش ,خولة ,خلیسه ,خرضه.
-186سوال :کدام کسانی راز دار حرضت محمدﷺ بودند؟ دخرتش بی بی فاطمه ,محرضت حذیفة بن الیامن ,انس بن
مالک.
-187سوال :حرضت انس "رض" در رابطه اخالق حرضت محمدﷺ چه فرموده؟ فرموده :هیچگاه سخن بد و زشت را از او
نه شنیده ام در طول ده سال که من در خدمت او هستم کلمه اوف را نیز نشنیده ام.
-188سوال :یک حدیث حرضت محمدﷺ را بیان کنید؟مزد کارگر را قبل از خشک شدن عرق او تادیه کنید .ابن ماجه
-189سوال :چه چیزی وسیله خنکی چشامن حرضت محمدﷺ میباشد؟ مناز.
69
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-190سوال :کاکاهای حرضت محمدﷺ چه کسانی هستند؟ زبیر ,عباس ,ابوطالب ,حمزه ,حارث ,ابولهب ,قثم ,حجل,
مقوم ,رضار ,عبدالکعبه.
-191سوال :عمه های حرضت محمدﷺ چه کسانی هستند؟ ام حکیم ,عاتکه ,اروی ,بره ,صفیه ,امیمه.
-192سوال :نام مادران دایی (شیر ده) رسول الله ﷺ را بگویید؟ ام ایمن ,حلیمه سعدیه.
-193سوال :نامهای براداران و خواهران رضاعی حرضت محمد ﷺ را بیان کنید؟ عبدالله بن حارث ,انیسه بیت حارث,
شیام بنت حارث.
-194سوال :نام خاله حرضت محمد ﷺ را بیان کنید؟ عقیله بنت عمیم.
-195سوال :حرضت محمد ﷺ چند تا همرس داشت؟ یازده.
-196سوال :نام همرسان حرضت محمد ﷺ را بگیرد؟ خدیجه ,سوده ,عایشه ,حفصه ,ام سلمه ,زینب بیت جحش ,جویریه,
ام حبیبه ,صفیه ,میمونه.
-197سوال :چند سال عمر داشتند که حرضت محمد ﷺ و خدیجه "رض" با هم ازدواج کردند؟ حرضت محمد ﷺ 25ساله
و بی بی خدیجه 40ساله بود که باهم ازداوج کرد.
-198سوال :مهر بی بی خدیجه "رض" چقدر بود؟ 20شرت.
-199سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام تاریخ با بی بی خدیجه "رض" ازدواج کرد؟ قبل از هجرت.
-200سوال :فرزندان سکه بی بی خدیجه "رض" را نام بربید؟ زینب ,قاسم ,ام کلثوم ,فاطمه ,عبدالله.
-201سوال :نامهای فرزندان حرضت محمد ﷺ را ذکر کنید؟ پرسان :قاسم ،عبدالله و ابراهیم و دخرتان :زینب ،رقیه ،ام
کلثوم و فاطمه.
-202سوال :در کدام سال رقیه دخرت حرضت محمد ﷺ وفات کرد؟ در سال دوم هجرت.
-203سوال :در کدام سال فاطمه دخرت حرضت محمدﷺ وفات کرد؟شش ماه بعد از وفات پدرش حرضت محمد ﷺ در
سال 11هجرت.
-204سوال :در کدام سال ابراهیم پرس حرضت محمد ﷺ وفات کرد؟ در سال هشتم هجرت متولد گردید و در سال دهم
هجرت وفات منود.
-205سوال :نسل حرضت محمد ﷺ از کدام یک فرزندش افزایش یافت؟ فاطمه زهراء.
-206سوال :نام نواسه های حرضت محمد ﷺ را بیان کنید؟ حسن ,حسین ,ام کلثوم و زینب که از جمله فرزندان حرضت
علی "رض" و فاطمه بودند نیز با آنها محبت زیاد داشت.
-207سوال :حرضت محمد ﷺ در سال چندم بعثت با سوده ازدواج کرد؟ در سال دهم بعثت.
-208سوال:چند سال عمر داشتند که حرضت محمدﷺ و سوده "رض" با هم ازدواج کردند؟ هر دو آنها (حرضت محمد ﷺ
و سوده "رض" 50سال عمر داشتند.
-209سوال :سوده "رض" چند سال با حرضت محمد ﷺ یکجا سپری کرد؟ چهارده سال.
70
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-210سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با بی بی عایشه "رض" ازدواج کرد؟ د ماه شوال سال اول هجرت.
-211سوال :حرضت محمد ﷺ در چند سالگی با بی بی حفصه "رض" ازدواج کرد؟ در عمر 55سالگی.
-212سوال :حرضت محمد ﷺ در بین همرسان خود کدام را زیادتر دوست داشت؟ بی بی عایشه "رض".
-213سوال :ام املساکین لقب کدام همرس حرضت محمد ﷺ بود؟ بی بی زینب "رض".
-214سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با بی بی زینب "رض" ازدواج کرد؟ در ماه رمضان سال سوم هجرت.
-215سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با ام سلمه "رض" ازدواج کرد؟ در سال چهارم هجرت.
-216سوال :چند همرس حرضت محمد ﷺ در زمان حیات ایشان فوت کردند؟ حرضت خدیجه ,و زینب بنت جحش.
-217سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با زینب بنت جحش ازدواج کرد؟ در سال پنجم هجرت.
-218سوال :مهر زینب چند درهم بود؟ چهار صد درهم.
-219سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با جویریه "رض" ازدواج کرد؟ در سال پنجم هجرت ,جویریه دخرت حارث
یهودی بود و حارث یهودی بزرگ قوم بنی مصطلق بود.
-220حرضت محمد ﷺ در کدام سال با بی بی صفیه "رض" ازدواج کرد و مهر آن چقدر بود؟ در سال هفتم هجرت پس از
غزوه خیرب با او ازدواج کرد و مهر او آزاد ساخنت بود در غزوه اسیر (بندی) بود.
-221سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با ام حبیبه "رض" ازدواج کرد و مهرش را کی پرداخت کرد؟ در سال هفتم
هجرت و مهر آنرا نجاشی پرداخت کرد.
-222سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال با حرضت میمونه "رض" ازدواج کرد؟ در سال هفتم هجرت.
-223سوال :الله ﷻ به همرسان حرضت محمد ﷺ چه لقب عطا کرده بود؟ امهات املومنین.
-224سوال :کدام همرسان حرضت محمد ﷺ در زمان حیات ایشان فوت کردند؟ حرضت خدیجه ,و زینب بنت حزیمه.
-225سوال :دامادان حرضت محمد ﷺ کی ها بودند؟ ابوالعاص شوهر زینب "رض" ,حرضت عثامن "رض" شوهر رقیه و ام
کلثور "رض" ,حرضت علی "رض" شوهر فاطمه "رض".
-226سوال :حرضت محمد ﷺ در کدام سال وفات منود؟ در دوازدهم ربیع االول سال یازدهم هجرت.
-227سوال :سخن و پیشنهاد آخر حرضت محمد ﷺ چه بود؟ برای امت خود دو چیز را گذاشتم که برآن عمل کند در هیچ
وقت گمراه نخواهد شد :قران عظیم الشان و سنت.
-228سوال :حرضت محمد ﷺ در آخرین لحظات عمر خود میخواست کدام لشکر را به فلسطین روان کند؟ میخواست
لشکر اسامه بن زید را به فلسطین ارسال کند که در حیات حرضت محمد ﷺ ارسال نشد و در دور خالفت حرضت ابوبکر
صدیق "رض" ارسال گردید.
-229سوال :چه کسی با مشکالت لشکر اسامه بن زید را ارسال کرد؟ حرضت ابوبکر صدیق "رض".
-230سوال :حرضت محمدﷺ در آخرین لحظات زندگی برای پرداخت حق چه کسانی اصار میکرد؟ حقوق زن وغالمان.
-231سوال :حرضت محمدﷺ چگونه از دنیا رفت؟ در حال از دنیا رحلت کرد که درهم و دینار در دست خود نداشت.
71
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-232سوال :هنگامیکه زمان مرگ حرضت محمدﷺ نزدیک شد چه کار کرد؟ به دیدار شهدای غزوه احد رفت ,به آنها دعا
کرده و خدا حافظی از ایشان کرد.
-233سوال :آیا عزرائیل "ع" در حین قبض روح از حرضت محمدﷺ اجازه خواست؟ بلی ,حرضت محمدﷺ مالقات با الله
ﷻ را انتخاب کرد.
-234سوال :حرضت محمدﷺ در کدام محل دفن گردیده؟ در مدینه منوره در خانه بی بی عایشه "رض".
-235سوال :حرضت محمدﷺ چند سال عمر داشت؟ 63سال.
-236سوال :کی ها به حرضت محمدﷺ غسل دادند؟ حرضت علی "رض" ,عباس بن عبداملطلب و اسامه بن زید.
-237سوال :حرضت محمدﷺ در چند حصه کفن تکفین گردید؟ در سه حصه کفن.
-238سوال :مناز جنازه حرضت محمدﷺ چطور بود؟ جسد مبارک حرضت محمدﷺ را مانده و دسته دسته مردم آمدند
و درود رشیف را برایش ارسال و مناز جنازه را اداء میکردند.
-239سوال :ابوسعید خدری "رض" در رابطه به وفات حرضت محمد ﷺ چه فرمود؟ هنگامیکه حرضت محمد ﷺ به مدینه
منوره داخل شد متام اشیا درخشید ولی روزیکه حرضت محمد ﷺ از این دنیا رحلت کرد همه چیز تاریک شد.
-240سوال :خرب وفات حرضت محمد ﷺ به اصحاب کرام "رض" چه اثر کرد؟ اصحابی که با حرضت محمد ﷺ محبت
بیشرت داشت به خرب وفات حرضت محمد ﷺ اصالً باور منی کرد و متام آنها غمگین بودند.
-241سوال :حرضت ابوبکر صدیق "رض" بعد از وفات حرضت محمد ﷺ کدام ایه را تالوت کرد؟ ( َو َما ُم َح َّمد إِ َّال َر ُسول قَ ْد
رض اللَّ َه شَ يْئاً َو َسيَ ْج ِزي اللَّ ُه َت ِم ْن قَبْلِ ِه ال ُّر ُس ُل أَفَ ِإنْ َماتَ أَ ْو قُ ِت َل انْ َقلَبْتُ ْم َع ََل أَ ْعقَا ِب ُك ْم َو َم ْن يَنْ َقلِ ْ
ب َع ََل َع ِقبَ ْي ِه فَل َْن يَ ُ َّ َخل ْ
ِين) .سوره ال عمران 144 الشَّ ا ِكر َ
-242سوال :انصار را تعریف کنید؟اهل مدینه منوره بود که با مهاجرین و حرضت محمدﷺ همکاری کرد و حرضت
محمدﷺ نیز به مقام انصار احرتام داشت.
-243سوال :خلفای راشدین کی ها بودند؟ حرضت ابوبکر صدیق "رض" ,حرضت عمر فاروق "رض" ,حرضت عثامن بن عفا
"رض" و حرضت علی "رض".
-245سوال :نامهای عرشه مبرشه را ذکر کنید؟ -1حرضت ابوبکر صدیق "رض" -2حرضت عمر فاروق "رض" -3حرضت
عثامن بن عفا "رض" -4حرضت علی "رض" -5حرضت طلحه ابن الزبیر -6ربیر ابن العوام -7عبدالرحمن بن عوف -8سعد
بن ابی وقاص -9سعید ابن زید -10عبیده بن الجراح "رض".
-246سوال :در رابطه به اصحاب صفه معلومات ارائیه کنید؟ عبارت از مهاجرینی بود که از مکه مکرمه مستقیامً امده
بودند و پس از هجرت به حبشه به مدینه منوره آمده بودند ,آنها متام وسایل زندگی ایشان را ترک کرده و روبرو مسجد
مدینه منوره در یک قطار ایستاده شده و سخنان حرضت محمدﷺ را شنیده و عبادت میکردند.
-247سوال :در رابطه به اصحاب کرام "رض" بیعت الرضوان معلومات آرائیه کنید؟ بیعت الرضوان آن 1300اصحاب کرام
"رض" است که در صلح حدیبه در زیر درخت (سمره) با حرضت محمدﷺ بیعت کردند.
72
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
بحث هشتم :واقعات مهم زندگی حرضت محمدﷺ
-1وفات پدر حرضت محمدﷺ ,عبدالله بن عبداملطلب در 25سالگی.
-2حمله ابرهه بر مکه معظمه تا آنرا از بین بربد.
-3والدت حرضت محمدﷺ در روز دوشنبه 12ربیع االول.
-4در سال 574میالدی 36سال قبل از بعثت هنگامیکه چهار عمر داشت در منطقه بنی سعید شق الصدر پاره شدن سینه
مبارک حرضت محمدﷺ صورت گرفت.
-5در سال 576میالدی 34سال قبل از بعثت:
در شش سالگی با مادر خود به مدینه منوره سفر کرد.
شش ساله بود که مادر حرضت محمدﷺ در بین راه مکه و مدینه منوره در ساحه ابوأ فوت گردید.
بعد از وفات مادرش سپرستی حرضت محمدﷺ به ذمه پدرکالن او شد.
-6سی و دو سال بعد از بعثت در سال 578میالدی:
پدرکالن او عبداملطلب فوت گردید.
بعد از وفات پدرکالن او سپرستی حرضت محمدﷺ به ذمه کاکایش ابوطالب شد که حرضت محمدﷺ 8ساله
بود.
-7بیست و هشت سال قبل از بعثت در سال 582میالدی:
در دوازده سالگی با کاکایش به شام سفر کرد.
بحیرا یک راهب عبادت کننده مشهور بود دست حرضت محمدﷺ را گرفته و گفت :این پیامرب الله ﷻ است و
به زودی به پیامربی خواهد مبعوث شد.
-8بیست سال قبل از بعثت در سال 595میالدی:
حرضت محمدﷺ در بیست سالگی با کاکایش در جنگ الفجار اشرتاک کرد.
حرضت محمدﷺ چهار ماه پس از پایان جنگ فجر با کاکاهایش در بیعت حلف الفضول اشرتاک کرده و توافقنامه
که قریش برآن تعهد کرد که با مظلوم همکاری میکنند.
-9پانرده سال قبل از بعثت در سال 600میالدی:
بابت تجارت همراه با بی بی خدیجه "رض" به شام سفر کرد.
با خدیجة الکربی ازدواج کرد ,که در این وقت حرضت محمدﷺ 25سال و بی بی خدیجه 40ساله بود.
73
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
-10پنج سال قبل از بعثت در سال 605میالدی :باز سازی کعبه رشیفه ,حرضت محمدﷺ با گذاشنت حجر االسود جلوی
مشکل بزرگ و خونریزی را گرفت.
-11دو سال قبل از بعثت در سال 602میالدی:
در غار حرا عبادت کردن و آمادگی برای نبوت.
دیدن رویاهای (خواب) واقعی ،سالم گفنت از طرف سنگها و سوگند به نبوت حرضت محمدﷺ.
دوران مکه از سال اول بعثت الی سال سیزدهم بعثت:
سالهای بعثت:
نزول وحیه در غار حرا که 40سال عمر داشت ,با بی بی خدیجه "رض" در خانه ورقه بن نوفل رفت و او گفت که
تو به پیامرب مبعوث شده ای.
ابوبکر صدیق "رض" ,بی بی خدیجه ,علی و زید بن حارثه در اولین روز بعثت اسالم را قبول کرد.
آغاز دعوت محرمانه ,عثامن بن عفان ,زبیر بن عوام ،عبدالرحمن بن عوف و طلحه بن عبیدالله توسط ابوبکر صدیق
"رض" مسلامن شدند.
رشكِ َ
ني) دعوت بطور آشکار آغاز گردید. َاص َد ْع مبِ َا تُ ْؤ َم ُر َوأَ ْعر ْ
ِض َعنِ الْ ُم ْ ِ در سال چهارم بعثت :بعد از نزول ایه (ف ْ
در سال پنجم بعثت:
اولین هجرت مسلامنان به حبشه که یازده تن مرد و چهار تن اناث بود و در آن عثامن بن عفان "رض" و رقیه دخرت
حرضت محمدﷺ نیز شامل بود.
دومین هجرت مسلامنان به حبشه که هشتادو دو تن مرد و هجده تن اناث بود.
در سال ششم بعثت:
حمزه بن عبداملطلب و عمر بن الخطاب "رض" اسالم را قبول کرد.
عمرو بن عاص مناینده قریش به نجاشی رفته تا مسلامنان را به او بسپارد.
در سال هفتم بعثت :توافقنامه تحریم اقتصادی ایجاد شد.
در سال هشتم و نهم بعثت:
از بین رفنت تحریم اقتصادی.
وفات بی بی خدیجه "رض" و ابوطالب.
ازدواج حرضت محمدﷺ با سوده بنت رمعة.
رفنت حرضت محمدﷺ به طایف جهت دعوت.
واقعه معراج و فرض شدن مناز در این سفر.
در سال یازدهم بعثت:
74
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
در حین اداء حج دعوت دادن حرضت محمدﷺ به شش تن از قوم خزرج که هر شش آنها اسالم قبول کرد.
در سال دوازدهم بعثت:
توافقنامه اول عقبی و مسلامن شدن دوازده تن از قوم خزرج.
حرضت محمدﷺ معصب بن عمیر را بابت دعوت به مدینه منوره ارسال کرد.
در سال سیزدهم بعثت:
به ذریعه دعوت مصعب بن عمیر سعد بن معاذ و اسید بن حضیر دین مبین اسالم قبول کرد.
آغاز هجرت مسلامنان از مکه مکرمه به طرف مدینه منوره.
تصمیم گرفنت قریش بابت قتل حرضت محمدﷺ در منطقه دار الندوه.
دوران مدینه منوره از اولین سال هجرت الی سال سیزدهم هجری.
سال اول هجرت:
هجرت و سفر 27روزه حرضت محمدﷺ و ابوبکر صدیق "رض" از مکه بطرف مدینه منوره و پنهان شدن آنها در
غار ثور.
در روز دوشنبه دوازدهم ربیع االول حرضت محمدﷺ و ابوبکر صدیق "رض" به قبا می رسد و در آنجا چهار روز
اقامت میکند و کار مسجد قبا که در اسالم اولین مسجد است آغاز میگردد.
آغاز کار مسجد النبوی و ایجاد توافقنامه بین مهاجر و انصار.
اهل مدینه منوره به آمدن حرضت محمدﷺ اظهار خوشی میکند.
ایجاد حکومت اسالمی آغاز میگردد.
رسول الله ﷺ با بی بی عایشه "رض" ازدواج میکند.
اجازه جنگ با قریش برایش داده میشود .سوره الحج 39ایه
در سال دوم هجرت:
جهاد بر مسلامنان فرض میگردد ,در 15رجب قبله مسلامنان از طرف مسجد االقصی بطرف مسجد الحرم تبدیل
میگردد.
روزه ,زکات و مناز عیدین فرض میگردد.
وقوع غزوه بدر در روز جمعه هفدهم رمضان پیروزی مسلامنان ,تعداد مسلامنان 313تن و تعداد مرشکین 1000تن
بود که در مرشکین هفتادو دو تن به شمول ابوجهل و امیه بن حلف هالک شدند و از مسلامنان 4تن اصحاب کرام
"رض" شهید شدند.
تولد شدن عبدالله بن زبیر بن العوان ,که اولین کودک مهاجر در مدینه بود.
وقوع غزوه بنی قینقاع.
75
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
ازدواج علی "رض" با بی بی فاطمه "رض".
وفات رقیه همرس حرضت عثامن "رض" و دخرت حرضت محمد ﷺ.
در سال سوم هجرت:
ازدواج حرضت محمد ﷺ با حفصه که 19سال عمر داشت و دخرت حرضت عمر "رض" بود.
واقعه غزوه احد و بازگشت عبدالله بن ابی بن سلول و یارانش از نیمه راه.
شهادت هفتاد تن از اصحاب کرام"رض" به شمول حمزه"رض" ,عمرو بن جموح,انس بن نرض ,سعد بن ربیع"رض"
والدت حسین "رض".
غزوه حمراء االسد.
ازدواج حرضت عثامن "رض" با ام کلثوم که دخرت حرضت محمد ﷺ بود.
رخ دادن واقعه رجیع که 10تن از اصحاب کرام "رض" در آن به شهادت رسید.
در سال چهارم هجرت:
غزوه (رسیه برئ معونه) که هفتاد تن اصحاب کرام "رض" در آن به شهادت رسید.
وقوع غزوه بنی نضیر.
ازداوج حرضت محمد ﷺ با زینب بنت حزیمه که بعد از سه ماه ازدواج فوت گردید.
ازداوج حرضت محمد ﷺ در 29سالگی با ام سلمه.
حکم حرام شدن رشاب.
ازداوج حرضت محمد ﷺ در 36سالگی با زینب بنت جحش.
فرض شدن حجاب.
در سال پنجم هجرت:
وقوع عزوه خندق و شکست آنها.
غزوه بنی قریظه که 25زور محاصه آن دوام کرد.
رخمی شدن سعد بن معاذ در غزوه خندق و وفات او.
واقعه افک که پس از عزوه بنی مسطلق واقع شد و نازل شدن آیه های سوره نور در رابطه به اثبات پاکی حرضت
بی بی عایشه "رض" ماه شعبان.
ازداوج حرضت محمد ﷺ با جویریه بنت الحارث که جویریه 20سال عمر داشت.
حرام شدن نکاح مسلامنان با مرشکین و ترشیح تیمم.
در سال ششم هجرت:
فرض شدن حج.
76
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
صلح حدیبه ,بیعت الرضوان و نزول سوره فاتحه.
پس از صلح حدیبه از طرف حرضت محمد ﷺ دعوت دادن اسالم و ارسال منودن نامه ها به پادشاهان.
عمره القضأ.
در سال هفتم هجرت:
فتح غزوه خیرب ,که در آن حرضت محمد ﷺ با 1400تن اصحاب کرام و 200اسب به میدان جنگ وارد میشود و
16تن اصحاب شهید و 93تن یهود به هالکت رسیدند.
بازگشت جعفر بن ابی طالب از رفیقانش از حبشه و مسلامن شدن ابوهریره "رض".
ازداوج حرضت محمدﷺ با رمله بنت ابی سفیان,صفیه بنت حیی و میمونه بنت الحارث وحرام شدن گوشت
االغ.
در سال هشتم هجرت:
مسلامن شدن خالد بن ولید.
غزوه مؤته که بین مسلامنان و رومیان واقع شد ,تعداد مسلامنان 3000تن و تعداد رومیان 1000تن بود ,شهادت
زید بن حارثه ,جعفر بن ابی طالب و عبدالله بن رواحه و اولین غزوه بیرون از جزیرة العرب بود.
غزوه فتح مکه مکرمه که به ذریعه 10000مسلامنان در 17ماه رمضان صورت گرفت.
مسلامن شدن ابوسفیان.
غزوه حنین.
وفات زینب دخرت حرضت محمدﷺ ,تولد شدن ابراهیم پرس حرضت محمدﷺ از ماریه قبطیه.
در سال نهم هجرت:
وقوع غزوه تبوک که 30000مسلامنان در آن اشرتاک کرده بود و داستان معروف کعب بن مالک ،مراره بن ربیع و
هالل بن امیه در این غزوه به میان آمده است.
نزول سوره توبه.
از طرف حرضت محمد ﷺ انتخاب منودن حرضت ابوبکر صدیق "رض" بحیث امیر حج.
در سال دهم هجرت:
ظاهر شدن عنسی و مسیلمه بن کذاب که دعوی نبود داشتند ,رشاب و زنا را حالل می دانست.
حجه الوداع ,حرضت محمد ﷺ در حضور 120هزار مسلامنان خطبه گفت.
حرضت محمد ﷺ لشکر اسامه را برای رومیان آماده و تجهیز می کند.
وفات ام کلثوم و ابراهیم که ابراهیم 18ماهه بود.
عبدالله بن ابی بن سلول بزرگ منافقین وفات میگردد.
در سال یازهم هجرت:
77
نصاب خمترص دعوت و ارشاد (اساسات اسالم)
وفات عنسی در یمن که دعوی پیامربی را داشت و شخصی به نام سبحاح که دعوی پیامربی را داشت.
وفات حرضت محمد ﷺ در شصت و سه سالگی بعد از 14روز مریضی در روز دوشنبه 12ربیع االول در اطاق بی
بی عایشه "رض".
بابت خالفت ابوبکر صدیق "رض" بیعت مسلامنان.
پایان
78
You might also like
- جرایم فساد اداریDocument143 pagesجرایم فساد اداریSahil Noorzai50% (2)
- HR QuistionDocument497 pagesHR QuistionNasratullah SultaniNo ratings yet
- دانلود فرم خام بیزینس پلن طرح - توجیهی business planDocument12 pagesدانلود فرم خام بیزینس پلن طرح - توجیهی business planmehdiNo ratings yet
- اصول گزارش نویسی و مکاتبات اداریDocument92 pagesاصول گزارش نویسی و مکاتبات اداریAhmadwali Nabizadah100% (1)
- طرزالعمل مکافات و تأدیب کارکنان تذکره تابعیتDocument7 pagesطرزالعمل مکافات و تأدیب کارکنان تذکره تابعیتBaryalai KhanNo ratings yet
- 50 دلیل رد مسیحیتDocument145 pages50 دلیل رد مسیحیتAfghan ParwaniNo ratings yet
- Final Post Parcel Procedure March 29 2014 طرزالعمل طی مراحل گمرکی محموله های کوریر PDFDocument7 pagesFinal Post Parcel Procedure March 29 2014 طرزالعمل طی مراحل گمرکی محموله های کوریر PDFHekmat ishanNo ratings yet
- سوالات کامپیوتریDocument4 pagesسوالات کامپیوتریAsmatullah AhmadiNo ratings yet
- مقرره تنظیم امور کرایه سفریه و جیب خرچDocument49 pagesمقرره تنظیم امور کرایه سفریه و جیب خرچEid Mohammad BostaniNo ratings yet
- سوالات و جوابات اسلامیDocument6 pagesسوالات و جوابات اسلامیsakhiahmadyarNo ratings yet
- رهنمود مراسلات اداریDocument14 pagesرهنمود مراسلات اداریAhmadwali Nabizadah100% (1)
- سود از نظر اسلام و اقتصادDocument166 pagesسود از نظر اسلام و اقتصادکتابخانه آشنا کتابتونNo ratings yet
- Solved MCQs-3Document3 pagesSolved MCQs-3snackvideo2299No ratings yet
- طرزالعمل ارشیف مرکزی PDFDocument7 pagesطرزالعمل ارشیف مرکزی PDFFarid Yari100% (2)
- نصاب تحصیلی دیپارتمنت ثقافت اسلامیDocument58 pagesنصاب تحصیلی دیپارتمنت ثقافت اسلامیRamin Haidari100% (1)
- احکام طرزالعمل تدارکاتDocument191 pagesاحکام طرزالعمل تدارکاتObaidullah100% (1)
- SurveyDocument133 pagesSurveyRafiullah Reshad100% (1)
- جزوه ی کامل مکاتبات تجاریDocument70 pagesجزوه ی کامل مکاتبات تجاریATiEh 0IRANNo ratings yet
- م 9Document1 pageم 9Mahboobullah sultani100% (1)
- Ara Gov Af DariDocument12 pagesAra Gov Af DariHamidullah TotakhailNo ratings yet
- طرزالعمل تدارکات - جدید - compressedDocument107 pagesطرزالعمل تدارکات - جدید - compressedJaved ZakhilNo ratings yet
- ورق آخرDocument1 pageورق آخرM.D. Mohammadi100% (1)
- Mission & Vision 1Document22 pagesMission & Vision 1moha ayaghNo ratings yet
- م 16 ماکول استادانDocument2 pagesم 16 ماکول استادانMahboobullah sultaniNo ratings yet
- 5 6066818752173836107Document103 pages5 6066818752173836107Mahram AhmadiNo ratings yet
- Shabancodereshta.pdf کود رشته شبانهDocument11 pagesShabancodereshta.pdf کود رشته شبانهکتابخانه آشنا کتابتونNo ratings yet
- The Book of FutureDocument43 pagesThe Book of Futuremaliha arashNo ratings yet
- فهرستDocument2 pagesفهرستmatiullahNo ratings yet
- فهرست1Document4 pagesفهرست1Zabihullah SafiNo ratings yet
- پوش طرزالعمل ریاست واحد حقوقیDocument5 pagesپوش طرزالعمل ریاست واحد حقوقیA.kabir. JowzjanyNo ratings yet
- جزوه ای اموزشی حقوق جزای اختصاصی نمبر یکDocument120 pagesجزوه ای اموزشی حقوق جزای اختصاصی نمبر یکmatiullahNo ratings yet
- مقرره مکاتب خصوصیDocument34 pagesمقرره مکاتب خصوصیMohammad Naser BarakzaiNo ratings yet
- طرح اصلاح شده متقاعدینDocument22 pagesطرح اصلاح شده متقاعدینnadimseawash1999No ratings yet
- ADministrationDocument76 pagesADministrationshafiullah.omar2021No ratings yet
- دنیای سحر و شعبده بازیDocument304 pagesدنیای سحر و شعبده بازیMohaqeq100% (1)
- اصول فقه 1Document78 pagesاصول فقه 1shahab88No ratings yet
- اصول مبارزه در زمانۀ نیهیلیسم - نسخۀ انتشارDocument705 pagesاصول مبارزه در زمانۀ نیهیلیسم - نسخۀ انتشارSiyavash QahremaniNo ratings yet
- طرزالعمل اداره مرکزی ثبت احوال نفوسDocument43 pagesطرزالعمل اداره مرکزی ثبت احوال نفوسHashmatullah Tasal0% (2)
- رشد-جلد سومDocument424 pagesرشد-جلد سومAmirHB79No ratings yet
- Fehrest & MoghaddameDocument17 pagesFehrest & Moghaddamearmin heidariNo ratings yet
- مبانی اسلامDocument315 pagesمبانی اسلامMohaqeqNo ratings yet
- در جنگ فکری با غربDocument273 pagesدر جنگ فکری با غربMarsila SultaniNo ratings yet
- در جنگ فکری با غرب چاپ دوم mitra singal pageDocument273 pagesدر جنگ فکری با غرب چاپ دوم mitra singal pageKhalil50% (2)
- Acku- طی مراحل اسناد تقنینیDocument21 pagesAcku- طی مراحل اسناد تقنینیSayed Ehsan Elahi RoainNo ratings yet
- کردارهای قلب - ترجمه اعمال القلوبDocument394 pagesکردارهای قلب - ترجمه اعمال القلوبMohaqeqNo ratings yet
- کردارهای قلب - ترجمه اعمال القلوبDocument394 pagesکردارهای قلب - ترجمه اعمال القلوبMohaqeqNo ratings yet
- Trex & RighTrex NoteDocument164 pagesTrex & RighTrex Noteyousefmz141No ratings yet
- عمدة الکلام فی أحادیث الأحکام - جلد ۱Document334 pagesعمدة الکلام فی أحادیث الأحکام - جلد ۱Mohsen Heidari100% (1)
- AghaLibraryDocument76 pagesAghaLibraryEng Parwez DaudzaiNo ratings yet
- عمدة الکلام فی أحادیث الأحکام ج1Document335 pagesعمدة الکلام فی أحادیث الأحکام ج1jafar habibiNo ratings yet
- مشعلهاي فروزان در شناخت يزدانDocument348 pagesمشعلهاي فروزان در شناخت يزدانMohaqeqNo ratings yet
- خبرنگاریDocument109 pagesخبرنگاریbaramsadat719No ratings yet
- ۴۸ قانون قدرت رابرت گرینDocument50 pages۴۸ قانون قدرت رابرت گرینamirjvr.comNo ratings yet
- Inbound 4437403422322179578Document50 pagesInbound 4437403422322179578saleem momandNo ratings yet
- Jozvey Dars Mohandesi PeyDocument241 pagesJozvey Dars Mohandesi PeymybestloveNo ratings yet
- Norstan Final BookDocument132 pagesNorstan Final Bookحضرت آغا همدردNo ratings yet
- علوم الحدیث-ModuleHS02Document254 pagesعلوم الحدیث-ModuleHS02Muhammad Riazuddin HydariNo ratings yet
- فهرس الموضوعاتDocument2 pagesفهرس الموضوعاتWidya WatiNo ratings yet
- قانون زمینداریDocument44 pagesقانون زمینداریMustafa MohammadiNo ratings yet
- Fast Grammar 9 Edition FastzabanDocument38 pagesFast Grammar 9 Edition Fastzabanelhamahmadzai276oNo ratings yet
