CHỦ ĐỀ : DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA

1.Di tích lịch sử văn hóa là gì? ( Nêu ví dụ ) Giá trị của di tích lịch sử văn
hóa.
1. Di tích lịch sử văn hóa là gì?
Luật di sản 2001: “Di tích lịch sử - văn hoá là công trình xây dựng, địa điểm
và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị
lịch sử, văn hoá, khoa học.”
Giáo trình Địa lý du lịch: Di tích lịch sử - văn hóa là những không gian vật
chất cụ thể, khách quan trong đó có chứa đựng các giá trị điển hình lịch sử, do
tấp thể hoặc cá nhân con người hoạt động sáng tạo ra trong lịch sử để lại
2. Giá trị
- Là những giá trị công trình xây dựng, kiến trúc nghệ thuật, các địa điểm
và các di vật, khảo vật, cổ vật, bảo vật quốc gia được xây dựng tại các
thời kỳ trước đây và còn lưu lại đến bây giờ thuộc công trình, địa điểm
mang giá trị lịch sử văn hóa từ xa xưa cho đến hiện nay.
- Tùy thuộc vào giá trị, ý nghĩa lịch sử…mà chia thành:
+ Di tích cấp tỉnh: di tích có giá trị tiêu biểu của địa phương
+ Di tích quốc gia: di tích có giá trị tiêu biểu của quốc gia
+ Di tích quốc gia đặc biệt: di tích có giá trị đặc biệt tiêu biểu của quốc
gia.
* Ví dụ: Một trong những di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu đó là Nhà tù Hỏa
Lò
Nhà tù Hỏa Lò nằm trên phố Hỏa Lò, thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
 Nhà tù Hỏa Lò nhìn từ phía bên ngoài

Được thực dân Pháp xây dựng vào năm 1896 với mục đích giam giữ tù nhân và
những tội phạm chính trị. Nhà tù Hỏa Lò có diện tích lên đến 12.000 m², nơi
đây chính là một trong những nhà tù lớn và kiên cố nhất Đông Dương thời điểm
bấy giờ.

Hỏa Lò – một trong những nhà tù kiên cố bậc nhất Đông Dương
 Ghé thăm Hỏa Lò, có thể bạn sẽ cảm thấy “sởn gai ốc” khi không gian bên
trong nhà tù được mô phỏng lại bằng những hình ảnh rất thật, tạo cảm giác như
đang sống lại những ngày tháng đầy gian truân đó. Để cho ai trong mỗi chúng ta
thêm trân quý cuộc sống tự do ở hiện tại.

Một không gian bên trong nhà tù Hỏa Lò được tái hiện rất thật

Theo như bình chọn được công bố bởi CNN, nhà tù Hỏa Lò của Việt Nam
đứng vị trí đầu tiên trong top 5 địa điểm ghê rợn nhất ở Đông Nam Á. Nơi
đây cũng được biết đến bởi nằm trong danh sách 10 nhà tù khét tiếng nhất trên
thế giới.
2.Quy mô đáp ứng nhu cầu du lịch.
Có 4 dạng di tích lịch sử văn hóa
1. Di tích khảo cổ học: là những thứ còn ở quá khứ được gìn giữ và lưu trữ
lại. Bởi vậy di tích khảo cổ có thể hiểu là những di tích và vết tích còn sót
lại của quá khứ được lưu giữ bởi con người để cho các nhà khảo cổ học
nghiên cứu. Quy mô gồm di chỉ cư trú, di chỉ mộ tang, công trình kiến
trúc cổ/thành phố cổ/ tàu thuyền bị đắm cổ. VÍ DỤ: Hoành thành
Thăng Long
2. Di tích lịch sử văn hóa: là công trình xây dựng, địa điểm, hiện vật, di vật,
đồ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm có liên quan đến
 những sự kiện lịch sử, quá trình phát triển văn hoá, xã hội một dân tộc,
một đất nước. Di tích lịch sử văn hóa phải có những tiêu chí sau:
+ Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử tiêu biểu trong
quá trình dựng nước và giữ nước;
+ Công trình xây dựng, địa điểm gắn với thân thế và sự nghiệp của anh
hùng dân tộc, danh nhân của đất nước;
+ Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử tiêu biểu của các
thời kì cách mạng, kháng chiến;
+ Địa điểm có giá trị tiêu biểu về khảo cổ;
+ Quần thể các công trình kiến trúc hoặc công trình kiến trúc đơn lẻ có
giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật của một hoặc nhiều giai đoạn lịch
sử.VÍ DỤ: Văn Miếu-Quốc Tử Giám
3. Di tích kiến trúc nghệ thuật: gồm các công trình kiến trúc có giá trị hoặc
các tác phẩm nghệ thuật, tổng thể kiến trúc đô thị có giá trị tiêu biểu trong
các giai đoạn phát triển nghệ thuật kiến trúc của dân tộc. VÍ DỤ: Nhà
thờ đá Phát Diệm
4. Danh lam thắng cảnh: là cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết
hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử,
thẩm mỹ, khoa học. Thực chất không có bất kỳ tiêu chuẩn nào cho một
địa danh gọi là danh lam thắng cảnh. Chỉ có những danh lam thắng cảnh
được các tổ chức lớn và uy tín tầm cỡ quốc tế công nhận và xếp vào danh
sách Di sản thế giới thì mới cần phải xem xét và đánh giá vô cùng kỹ
lưỡng.
3.Điều kiện tiếp cận cho du lịch.
- Để đón khách du lịch, các khu di tích lịch sử có nhiều hoạt động về
chuẩn bị sản phẩm, lưu trú và các dịch vụ liên quan
- Yếu tố an toàn của khách du lịch được đề cao
- Cải tiến những tour du lịch di tích lịch sử phù hợp với nhu cầu mới
- Đáp ứng nhu cầu “ không chạm” , các khu di tích lịch sử văn hóa tăng
cường ứng dụng công nghệ trong thực hiện quảng bá, đặt tour du lịch,
đặt xe, đặt phòng, bán vé,… qua phần mềm internet. Đây là bước
chuyển mình lớn của các khu di tích lịch sử nói riêng, ngành du lịch nói
chung.
- Nâng cấp sản phẩm du lịch mạnh về khâu tuyên truyền quảng bá.
  Chủ động đưa ra những cách tiếp cận mới, nhanh chóng khắc phục
những bất cập, có chiến lược quảng bá, bán hàng hợp lý, cùng với
nâng cao sức cạnh tranh thông qua chất lượng, dịch vụ, mục tiêu 5
triệu khách quốc tế , vượt mục tiêu đề ra.
 Tour Đêm Thiêng Liêng tại Di tích Nhà tù Hỏa Lò – Hoa Lo Prison
Relic
+ Tour diển ra vào mỗi cuối tuần vào lúc 19:00, mỗi hành trình đi qua
đều có những câu chuyện mang ý nghĩa cô cùng lớn lao trong công cuộc
bảo vệ đất nước Việt Nam . Các câu chuyện được thể hiện qua giọng kể
truyền cảm, kết hợp với hiệu ứng âm thanh sống động; Tiếng bom rơi,
súng nổ, máy bay..
+ Ban quản lý di tích cho thắp nến, đèn chiếu sáng ở những lối đi kết hợp
với âm thanh để du khách có thêm trải nghiệm khác biệt,..
+ Ngoài việc tăng tính hấp dẫn cho tour, ban quản lý còn chuẩn bị những
phần quà mang giá trị tinh thần , đặc trưng của di tíchcho từng du khách
bao gồm bánh, trà và thạch bàng..
+ Chương trình được xây dựng có sự nghiên cứu, đầu tư một cách
nghiêm túc, bài bản, nhằm mang đến cho công chúng một ấn tượng, độc
đáo. Trong đó ý nghĩ lớn nhất mà chương trình hướng tới là giáo dục ho
người dân và du khách biết trân trọng tinh thần hy sinh, kiên trung vì ký
tưởng cách mạng của các chiến sĩ, hiểu được sự đau khổ của những người
chiến sĩ chịu thiệt thòi về hạnh phúc gia đình cho cuộc chiến.
+ Chương trình nhận được sự phản hồi rất tích cực của mọi người trong
nước lẫn ngoài nước, tạo một hiệu ứng không nhỏ trên mạng xã hội , giúp
di tích trở thành 1 địa điểm không thể bỏ qua.
+Quá trình đặt tour dễ dàng, du khách có thể nhắn tin qua page “ Di tích
nhà tù Hỏa Lò” , hoặc gọi tới hotline hay mua trực tiếp tại cổng di tích .
4.Sản phẩm du lịch và các dịch vụ liên quan.
* Sản phẩm du lịch:
Di tích lịch sử văn hóa là một bộ phận của di sản văn hóa vật thể và theo quan
niệm truyền thống thì di tích lịch sử văn hóa được cấu thành bởi 4 bộ phận gồm:
Các công trình kiến trúc, địa điểm có liên quan tới các sự kiện lịch sử, hoặc
nhân vật lịch sử, danh nhân văn hóa; Những đồ vật nội thất trong các công trình
kiến trúc; Môi trường cảnh quan thiên nhiên xen kẻ hoặc bao quanh di tích;
Những giá trị di sản văn hóa phi vật thể gắn với các công trình địa điểm đó.
 1.Di tích kiến trúc nghệ thuật
Di tích kiến trúc nghệ thuật là công trình kiến trúc nghệ thuật, tổng thể kiến trúc
đô thị và đô thị có giá trị tiêu biểu trong các giai đoạn phát triển nghệ thuật kiến
trúc của dân tộc. Quần thể các công trình kiến trúc hoặc công trình kiến trúc đơn
lẻ có giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật của một hoặc nhiều giai đoạn lịch
sử. Các di tích tiêu biểu loại này như Chùa Bút Tháp, phố cổ Hội An, nhà thờ
Phát Diệm, chùa Keo, đình Tây Đằng, Chùa Phật Tích..
2.Di tích khảo cổ
Di tích khảo cổ là những địa điểm khảo cổ có giá trị nổi bật đánh dấu các giai
đoạn phát triển của các văn hoá khảo cổ. Các di tích tiêu biểu thuộc loại này
như Hoàng thành Thăng Long, hang Con Moong, di chỉ Đông Sơn, động Người
Xưa, thánh địa Mỹ Sơn
3.Di tích thắng cảnh
Di tích thắng cảnh (danh lam thắng cảnh) là cảnh quan thiên nhiên hoặc địa
điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị
lịch sử, thẩm mỹ, khoa học. Danh lam thắng cảnh phải có một trong các tiêu chí
sau đây:
Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên
với công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ tiêu biểu. Các di tích quốc gia đặc
biệt tiêu biểu thuộc loại này như 4 danh lam thắng cảnh khu danh thắng Tây
Thiên, Tràng An - Tam Cốc - Bích Động, vịnh Hạ Long, động Phong Nha.
Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng
sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu
tích vật chất về các giai đoạn phát triển của Trái Đất. Các di tích tiêu biểu thuộc
loại này như vịnh Hạ Long, Cao nguyên Đồng Văn, các vườn quốc gia và khu
dự trữ sinh quyển thế giới ở Việt Nam.
4.Di tích lịch sử cách mạng
Di tích cách mạng - kháng chiến là một bộ phận cấu thành hệ thống các di tích
lịch sử - văn hoá, tuy nhiên, nó có những điểm khác với các di tích tôn giáo tín
ngưỡng như đình, đền, chùa, miếu… ở chỗ: đó là những địa điểm cụ thể, công
trình kiến trúc có sẵn (nhà ở, đường phố…), là những công trình được con
người tạo nên phù hợp với mục đích sử dụng (địa đạo, hầm bí mật…) gắn liền
với những sự kiện cụ thể, nhân vật lịch sử cụ thể mà trở thành di tích. Loại hình
di tích này rất đa dạng, phong phú, có mặt ở khắp mọi nơi, khó nhận biết, đồng
thời cũng rất dễ bị lãng quên, dễ biến dạng theo mục đích sử dụng, theo thời tiết
và theo thời gian
Một số di tích lịch sử cách mạng như: Chiến khu Tân Trào, Chiến khu Quỳnh
Lưu, Khu di tích chiến thắng Điện Biên Phủ,...
* Các dịch vụ liên quan:
Những kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng như đình, đền, chùa, miếu... những công
trình phục vụ dân sinh như nhà ở, cầu, quán... có hàng trăm năm tuổi được coi
là di tích nhưng với người dân chúng là nơi cư trú, sinh hoạt cộng đồng, nơi gửi
gắm đời sống tinh thần, tâm linh.
Bên cạnh đó, hàng năm du khách có thể được trải nghiệm nhiều hoạt động như
tham quan, ngắm cảnh, khám phá các công trình kiến trúc cổ điển, hiểu biết hơn
về lịch sử đất nước, các nền văn hóa tâm linh, dâng hương tưởng nhớ các anh
hùng liệt sỹ…..
5.Ví dụ về khu di tích: Đền tháp Mỹ Sơn.
1. Giới thiệu chung.
Đền tháp Mỹ Sơn là di sản lịch sử nổi tiếng của tỉnh Quảng Nam với quần thể
kiến trúc đường kính rộng khoảng 2km gồm nhiều đền đài Chăm Pa vô cùng
độc đáo. Khu di tích được phát hiện vào năm 1885 và được UNESCO công
nhận là Di sản Văn hóa thế giới vào năm 1995.
Đây là nơi dùng để thờ cúng thần Linga và Shiva. Sau hai thế kỷ tiếp theo, ngôi
đền bị thiêu rụi trong một trận hỏa hoạn lớn. Và tới thế kỷ VII, vua Phạm Phạn
Chi đã cho xây lại các ngôi đền - di tích còn tồn tại đến ngày nay.
2. Giá trị của di tích.
Giá trị đặc biệt của Khu di tích Mỹ Sơn đến từ những giá trị về lịch sử, văn
hóa,kiến trúc nghệ thuật của một nền văn minh tồn tại và phát triển lâu đời. Đó
là những giá trị trong hàng chục thế kỷ phát triển của nền văn minh Champa đã
để lại cho nhân loại.
Mỹ Sơn là kho tàng với những tuyệt tác kiến trúc, những giá trị văn hóa đặc sắc,
những kiến thức trong khoa học xây dựng, vật liệu. Trong đó, những bí ẩn về kỹ
thuật xây dựng và vật liệu đã tốn nhiều thời gian nghiên cứu của các nhà khoa
học, kích thích sự khám phá của du khách tham quan.
Khu đền tháp Mỹ Sơn còn là vùng đất của những cảnh quan thiên nhiên độc
đáo, của mối liên kết nhữngtầng văn hóa Chăm - Việt trên vùng đất của tiểu
quốc Amarapati, với các di tích Chăm ken đặt dọc bên bờ Nam sông Thu Bồn.
Tuy chỉ là những công trình xây dựng có kích thước vừa và nhỏ, nhưng kiến
trúc của Mỹ Sơn đã chắt lọc được những tinh hoa của người nghệ sĩ, sự kết hợp
giữa kỹ thuật kiến trúc và nghệ thuật trang trí người Chămpa xưa đã tạo cho các
đền tháp một vẻ uy nghiêm và kỳ bí.
3. Quy mô đáp ứng nhu cầu du lịch.
Thường xuyên duy tu, bảo dưỡng cơ sở vật chất, hạ tầng du lịch tại quần thể di
sản. Qua đó, góp phần xây dựng hình ảnh Mỹ Sơn đặc trưng, hấp dẫn, trở thành
điểm tham quan không thể thiếu của du khách quốc tế khi đến Quảng Nam.
Du khách không chỉ dừng chân trải nghiệm ở di tích Mỹ Sơn mà xung quanh
đây cũng có một vài địa điểm bạn nên ghé tham quan như Nhà thờ Trà Kiệu,
Đức Mẹ Trà Kiệu, Bảo tàng văn hóa Sa Huỳnh – Champa.
4. Tiềm năng phát triển du lịch.
Di sản văn hóa Mỹ Sơn có hơn 70 công trình kiến trúc đền tháp của nền văn
minh Chămpa được kết tinh trong những di chứng vật chất trường tồn, chứa
đựng những giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật,…
Từ năm 1999, Mỹ Sơn đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hoá thế giới.
Trung bình mỗi năm Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn đón hơn 300 nghìn lượt
khách đến tham quan, trong đó khách quốc tế chiếm hơn 70%.
Đặc biệt Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn có vị trí chiến lược trên con đường Di
sản miền Trung, đây là những điều kiện thuận lợi trong liên kết vùng để phát
triển bền vững.
Với những lợi thế vượt trội, xu hướng kết nối phát triển bền vững du lịch Di sản
Văn hóa thế giới Mỹ Sơn với con đường Di sản miền Trung nhằm phát triển các
sản phẩm du lịch mới, đa dạng các loại hình dịch vụ là hướng tiếp cận mới, đầy
triển vọng của ngành du lịch tỉnh Quảng Nam.
5. Sản phẩm du lịch và dịch vụ liên quan.
Các sản phảm, dịch vụ như múa Chăm, trung chuyển xe điện, dịch vụ bán hàng,
thuyết minh di tích… được quan tâm củng cố, nâng cao chất lượng.
Một trong những sản phẩm du lịch ấn tượng là “Đêm Mỹ Sơn huyền thoại”
được kỳ vọng sẽ góp phần tích cực trong việc bảo tồn và khai thác các giá trị
văn hóa phi vật thể dân gian.