‫محاسبه تولید واقعی لودر‬

‫برای محاسبه تولید واقعی لودر می‌توان از رابطه زیر استفاده کرد‪:‬‬
‫‪Apph=pph× Ff × Fs × Je‬‬

‫‪=Apph‬متوسط تولید یا تولید واقعی در ساعت‬

‫‪=pph‬تولید نظری در ساعت‬
‫فاکتور پرشوندگی‬ ‫‪F‬‬
‫‪= f‬‬

‫‪ =Fs‬فاکتور تورم‬
‫‪ =Je‬کارایی عملیات‬

‫فاکتور پرشوندگی‬
‫به نسبت حجم واقعی مواد(سنگ یا خاک) داخل جام ماشین به حجم اسمی ماشین گفته می‌شود‪.‬‬
‫‪Va‬‬
‫‪Ff= V‬‬
‫‪n‬‬

‫فاکتور پرشوندگی‬ ‫‪F‬‬

‫‪= f‬‬

‫=‪ V a‬حجم واقعی مواد(سنگ یا خاک) داخل جام ماشین‬

‫‪ =V n‬حجم اسمی‬
‫فاکتور تورم‬
‫حجم اضافی که در اثر کنده شدن و جابه‌جایی مواد برجا حاصل می‌شود‪ .‬نسبت وزن م‪EE‬واد درج‪EE‬ا در واح‪EE‬د حجم ب‪EE‬ه‬
‫وزن مواد پس از کنده شدن یا جابه جایی‪ ،‬درصد تورم گفته می‌شود که ب‪E‬ا ‪S‬نش‪EE‬ان داده می‌ش‪E‬ود‪ .‬رابط‪E‬ه بین درص‪EE‬د‬
‫تورم و فاکتور تورم به صورت زیر است‪:‬‬
‫‪100‬‬
‫=‪Fs‬‬
‫‪100+S‬‬

‫چگالی ظاهری از حالضرب چگالی برجا در فاکتور تورم محاسبه می‌شود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫بازدهی عملیات‬
‫نسبت بین زمان واقعی عملیات به مدت زمانی که در اختیار است بازدهی عملیات گفته می‌ش‪EE‬ود و آن را ب‪EE‬ا ‪Je‬نش‪EE‬ان‬
‫می‌دهند‪ .‬درطول یک شیفت عموما با تاخیرهای ثابت و متغیر روبه رو هستیم‪.‬تاخیره‪E‬ایی ک‪EE‬ه هم زم‪EE‬ان و هم م‪EE‬دت‬
‫آنها مشخص است مثل تعویض شیفت‪ ،‬نهار و ‪....‬را تاخیرهای ثابت و تاخیرهایی ک‪EE‬ه زم‪EE‬ان و م‪EE‬دت آنه‪EE‬ا مش‪EE‬خص‬
‫نیست مانند تاخیر کامیون در پای شاول ‪ ،‬زمان سوختگیری را تاخیرهای متغیر گویند‪.‬‬
‫جدول ‪ -۱‬بازدهی عملیات‬
‫راندمان عملیات برحسب درصد‬ ‫زمان کار بر حسب دقیقه‬ ‫بازدهی عملیات‬
‫‪92‬‬ ‫‪55‬‬ ‫خوب‬
‫‪83‬‬ ‫‪50‬‬ ‫متوسط‬
‫‪67‬‬ ‫‪40‬‬ ‫ضعیف‬

‫ساعات کاری مفید سالیانه ماشین‌آالت‬

‫جهت محاسبه تعداد ماشین‌آالت به این پارامتر نیازمندیم‪.‬‬
‫لودر‬
‫فاکتور پرشوندگی جام لودر‬
‫جدول‪-2‬مقادیر فاکتور پرشوندگی جام لودر‬

‫فاکتور پرشوندگی(‪)%‬‬ ‫شرایط‬

‫‪80-95‬‬ ‫سنگ خوب آتشکاری شده‬
‫‪75-90‬‬ ‫سنگ با شرایط آتشکاری متوسط‬
‫‪60-75‬‬ ‫سنگ با شرایط آتشکاری ضعیف‬

‫سیکل کاری لودر‬

‫سیکل کاری لودر از دو قسمت زمان ثابت بارگیری و زمان متغیر بارگیری تشکیل یافته اس‪EE‬ت‪ .‬ب‪EE‬رای محاس‪EE‬به این‬
‫پارامتر می توان از رابطه ‪1‬استفاده کرد‪.‬‬
‫‪C t = Ft + V t‬‬
‫‪Ft= Mt+ D t+ L t‬‬
‫‪Vt= Tc+ Tf‬‬
‫‪=Ct‬زمان سیکل بارگیری لودر بر حسب دقیقه‬
‫‪ =Vt‬زمان متغیر بارگیری برحسب دقیقه‬
‫‪ =Lt‬مدت زمان بارگیری برحسب دقیقه‬
‫‪ =Ft‬زمان ثابت بارگیری برحسب دقیقه‬
‫‪ =Mt‬زمان مانور لودر برحسب دقیقه‬
‫‪ =Dt‬تاخیری که لودر به هنگام بارگیری‪ ،‬گردش و تخلیه مواد به کامیون دارد برحسب دقیقه‬
‫‪ =Tf‬مدت زمانی که لودر نیاز دارد تا پس از بارگیری سینه‌کار را ترک کرده و با دنده عقب به عقب برگشته و پس‬
‫از قرار گرفتن در مقابل کامیون با دنده جلو جهت تخلیه به سمت جلو پیش رود بر حسب دقیقه‬
‫‪ =Tc‬مدت زمانی که لودر نیاز دارد تا پس از تخلیه مواد به داخل کامیون مح‪E‬ل ک‪EE‬امیون را ت‪E‬رک ک‪EE‬رده و ب‪E‬ه س‪EE‬مت‬
‫سینه‌کار حرکت کند تا برای بارگیری آماده شود بر حسب دقیقه‬
‫زمان ثابت پیشنهادی برای لودرها که توسط ‪ Atkinson‬صورت گرفت‪ ،‬مطابق جدول ‪3‬است‪.‬‬
‫جدول‪-3‬زمان پیشنهادی برای لودرها برحسب ثانیه‬

‫شرایط برداشتن از نظر کیفیت سنگ‬ ‫ظرفیت جام لودر برحسب‬

‫سخت‬ ‫نیمه سخت‬ ‫آسان‬ ‫مترمکعب‬
‫‪41‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪3.8‬‬
‫‪42‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪4.6‬‬
‫‪44‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪5.3‬‬
‫‪51‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪7.6‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪9.2‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪11.5‬‬

‫تولید لودر در ساعت‬

‫برای محاسبه تولید لودر در هر ساعت(‪ )msph‬میتوان از رابطه‪....‬استفاده نمود‪.‬‬
‫‪60 ×TBC . F s . F f . J e . sk‬‬
‫=‪msph‬‬
‫‪Ct‬‬

‫تعداد لودر‬
‫به منظور محاسبه تعداد لودر مورد نیاز در سال برای یک معدن می‌توان رابطه‪ ....‬به‌کار برد‪.‬‬
‫‪ppy‬‬
‫=‪N L‬‬
‫‪msph. × whpy‬‬

‫‪ N L‬تعداد لودر=‬

‫کامیون‬
‫فاکتور پرشوندگی کامیون‬

‫برای محاسبه فاکتور پرشوندگی کامیون باتوجه به شرایط بارگیری می‌توان از جدول‪...‬استفاده کرد‪.‬‬
‫جدول‪-....‬فاکتور پرشوندگی کامیون برحسب شرایط کاری‬

‫نامطلوب‬ ‫متوسط‬ ‫مطلوب‬ ‫شرایط بارگیری‬

 ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.9‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫فاکتور پرشوندگی‬

‫سیکل‌کاری کامیون‬
‫سیکل‌کاری کامیون(‪ )TCT‬از سه بخش زیر تشکیل می‌شود و برابر مجموع این سه زمان است‪:‬‬
‫زمان بارگیری کامیون‬
‫برای محاسبه زمان بارگیری کامیون می‌توان از رابطه‪...‬استفاده نمود‪.‬‬
‫‪C t ×TC × F ft‬‬
‫‪=TLT‬‬
‫‪60 ×TBC × F f‬‬

‫‪=TLT‬زمان بارگیری کامیون توسط شاول یا لودر برحسب تن برحسب دقیقه‬

‫‪=TBC‬ظرفیت اسمی ماشین بارگیری برحسب تن‬
‫= ‪C t‬سیکل‌کاری ماشین بارگیری برحسب ثانیه‬
‫= ‪ F f‬فاکتور پرشوندگی جام ماشین بارگیر‬
‫= ‪ F ft‬فاکتور پرشوندگی کامیون‬
‫= ‪TC‬ظرفیت اسمی کامیون برحسب تن‬
‫زمان دامپ ‪ ،‬مانور و انتظار کامیون‬
‫این زمان با ‪T t‬نشان داده می شود و مقادیر آن در جدول‪....‬آمده است‪.‬‬
‫جدول‪-...‬مدت زمان دور زدن‪ ،‬انتظار و تخلیه کامیون‬

‫زمان دور زدن‪ ،‬انتظار و تخلیه(دقیقه)‬ ‫شرایط عملیات‬

‫‪1‬‬ ‫مطلوب‬
‫‪1.3‬‬ ‫متوسط‬
‫‪1.5-2‬‬ ‫نامطلوب‬

‫زمان رفت و برگشت‬

‫برای محاسبه زمان رفت و برگشت کامیون می‌توان رابطه‪...‬به‌کار برد‪.‬‬
‫‪HD HD‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪=Vt‬‬
‫‪V1 V2‬‬

‫‪ =Vt‬زمان رفت و برگشت‬

‫‪ =HD‬فاصله حمل‬
 ‫=‪V 1‬سرعت متوسط کامیون به هنگام رفت به محل دامپ‬
‫=‪ V 2‬سرعت متوسط کامیون به هنگام برگشت از محل دامپ‬

‫نحوه محاسبه سرعت متوسط کامیون‬

‫برای تعیین سرعت متوسط رفت و برگشت کامیون باید به ترتیب زیر عمل کرد‪:‬‬
‫الف‪-‬محاسبه مقاومت کل‬
‫این مقاومت از دو جز مقاومت غلتشی و مقاومت شیبی تشکیل شده است که از رابطه‪ ....‬قابل محاسبه است‪.‬‬
‫‪Re1= Re1+ Re1‬‬

‫‪ =Re1‬مقاومت کل‬
‫‪ =Re1‬مقاومت غلتشی‬
‫‪ =Re1‬مقاومت شیبی‬
‫عامل اساسی در مقاومت غلتشی حالت ارتجاعی الستیک(فرورفتگی) است‪.‬‬

‫جدول‪-‬مقاومت غلتشی برای چند نوع از جاده ها‬

‫مقاومت غلتشی(‪)kg/t‬‬ ‫نوع مواد‬
‫‪20‬‬ ‫آسفالت‪ ،‬بتن‪ ،‬خاک محکم کوبیده شده‬
‫‪30‬‬ ‫خاکسترهای فشرده سخت‪ ،‬شن‬
‫‪45‬‬ ‫خاکسترهای نیمه فشرده ‪ ،‬شن‬
‫‪70‬‬ ‫خاک سست‬
‫‪90-180‬‬ ‫شن سست و مواد گلی با رد چرخ ها‬
‫‪30‬‬ ‫برف فشرده شده‬
‫‪30‬‬ ‫یخ‬

‫مقاومت شیبی مربوط به شیب جاده است ‪ .‬وقتی وس‪EE‬یله نقلی‪EE‬ه در س‪EE‬رباالیی ح‪EE‬رکت می‌کن‪EE‬د این مق‪EE‬اومت ب‪EE‬ا عالمت‬
‫مثبت و وقتی در سرازیری حرکت می کند با عالمت منفی نشان داده می شود‪ .‬در مسیر مسطح مق‪E‬دار این مق‪E‬اومت‬
‫برابر صفر است‪.‬‬

‫ب‪-‬استفاده از نمودار نیروی کشش سرعت‪-‬شیب‬

‫این نمودارها از طریق منابع اطالعات فنی سازندگان قابل دسترس‪EE‬ی اس‪EE‬ت‪ .‬نموداره‪EE‬ای م‪EE‬ذکور ب‪EE‬رای ه‪EE‬ر ی‪EE‬ک از‬
‫کامیونها به دو دسته تقسیم میشوند حالتی که کامیون در مسیر سرازیری قرار می گیرد در این حالت موتور نیرویی‬
‫به چرخ وارد نمی کند و حالتی که کامیون در مسیر سرباالیی قرار میگیرد در این شرایط نیروی موتور به چرخها‬
‫وارد میشود‪ .‬نحوه استفاده از این نمودارها به این ترتیب است که ابتدا از محور افقی باالی نم‪EE‬ودار ک‪EE‬ه وزن وس‪EE‬یله‬
‫نقلیه است خط قائمی رسم کرده و آنرا امتداد داده تا خطوط مربوط به شیب مؤثر مس‪EE‬یر م‪EE‬ورد نظ‪E‬ر را قط‪E‬ع نمای‪E‬د‪.‬‬
‫سپس نقطه تقاطع خط مذکور با شیب مؤثر را بصورت افقی امتداد داده تا منحنی مربوط به دنده تراک منحنی هایی‬
‫که بر روی آن اعداد ‪ ۱‬تا ‪ ۶‬نوشته شده اس‪E‬ت را قط‪E‬ع نمای‪E‬د‪ .‬س‪E‬پس نقط‪E‬ه تق‪E‬اطع بدس‪E‬ت آم‪E‬ده را بص‪E‬ورت ق‪E‬ائم ب‪E‬ر‬
‫خطوطی که مقادیر سرعتها را نوشته است قطع می دهیم در اینصورت ماکزیمم س‪E‬رعتی را ک‪E‬ه ماش‪E‬ین میتوان‪E‬د در‬
‫آن شیب طی کند‪ .‬بدس‪EE‬ت می آی‪EE‬د‪ .‬خ‪EE‬ط ‪ A‬و ‪ B‬ب‪EE‬ترتیب وزن ک‪EE‬امیون در ح‪EE‬الت خ‪EE‬الی و بیش‪EE‬ترین وزن ک‪EE‬امیون در‬
‫حالتی که کامًال بر است را نشان میدهد نمودار مربوط به نیروی کشش سرعت شیب کامیون مدل ‪ 771D CAT‬در‬
‫شرایط سرپایینی و سرباالیی در شکل ‪...‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫(ج) محاسبه سرعت متوسط‬
‫همانطور که گفته شد سرعت بدست آمده از نمودار مربوط به نیروی کشش سرعت ش‪EE‬یب ک‪EE‬امیون ح‪EE‬داکثر س‪EE‬رعت‬
‫کامیون است و در عملیات معدنی حرکت کامیون با چنین سرعتی امک‪EE‬ان پ‪EE‬ذیر نمی باش‪EE‬د ل‪EE‬ذا بای‪EE‬د س‪EE‬رعت متوس‪EE‬ط‬
‫کامیون را محاسبه نمود برای محاس‪E‬به س‪E‬رعت متوس‪E‬ط در زمانه‪E‬ای رفت و برگش‪E‬ت ب‪E‬ترتیب از رواب‪E‬ط ‪...‬اس‪E‬تفاده‬
‫نمود‪.‬‬
‫‪VaiL= Vmi× KiL‬‬
‫‪VaiE= Vmi KiE‬‬
‫‪= VaiL‬سرعت متوسط در مسیر رفت‬
‫‪ VaiE‬سرعت متوسط در مسیر برگشت‬
‫‪= Vmi‬حداکثر سرعت در مسیر نام که از نمودار نیروی کشش سرعت شیب کامیون بدست می آید‪.‬‬
‫‪= KiL‬ضریب سرعت در مسیر نام در حالت رفت (پر)‬
‫‪= KiE‬ضریب سرعت در مسیر نام در حالت برگشت (خالی)‬
 ‫(الف)‬

‫(ب)‬
‫نمودار کشش‪-‬سرعت‪-‬شیب کامیون‪-771D CAT‬الف‪-‬سرازیری‪-‬ب‪-‬سرباالیی‬

‫ضرایب مربوط به مسیر رفت و برگشت مطابق جداول …‪ .‬میباشد‪ .‬در این جداول برای دامنه های مختلفی از‬
‫مسیر ضرایبی در نظر گرفته شده است در مسیر رفت ضریب حرکت را میتوان از طریق متوسط گیری محاسبه‬
‫نمود‪ .‬با توجه به محاسبات انجام شده سیکل کاری کامیون برابر است با‬

‫‪TCT=TLT+Vt+T‬‬