‫مبادی اقتصاد زراعتی‬

‫فصل پنجم‬
‫مصارف تولید‬
‫‪ /‬تاریخ ‪۱۴۰۱ / ۳ :‬‬
‫تهیه و گرد آورنده ‪ :‬محب هللا رحیمی‬
 ‫مفهوم مصارف تولید‬

‫مصارف تولید عبارت از مجموع حسابات قابل پرداخت نقدی و یا غیر نقدی‬

‫که جهت تدارک و استفاده عوامل تولید به مقصد تولید یک یا چند محصول‬

‫‪.‬پرداخته میشود‬
 ‫انواع مصارف تولید‬

‫مصارف صریح یا مستقیم ‪۱-‬‬

‫مصارف صریح آن بخش مصرف تولید است که مولد برای خرید مانند ‪ :‬تخم بذری ‪ ،‬کود کمیاوی ‪ ،‬ادویه‬
‫‪ .‬های زراعتی خوراکه های حیوانی و نیز برای عامل کار و ترمیم ماشین آالت زراعتی میپردازد‬

‫مصارف صریح یک بخش عمده مصارف عوامل تولید را احتوا میکند که به نام مصارف جاری یامستقیم‬
‫‪ .‬یاد میشود‬
 ‫مصارف ضمنی یا غیر مستقیم ‪۲-‬‬
‫شامل مصارف است که مولد آنها را به طور مستقیم نمی پردازد اما به طور غیر مستقیم شامل مصارف‬

‫‪ .‬تولید میشود‬

‫مثال خرید یک تراکتور از طرف دهقان به نرخ ده هزار دالر که به طول مدت زمان باالی مصارف‬

‫‪ .‬عالوه میشود ویا هم مصارف مدیریتی‬

 ‫مصارف فرصتی ‪۳-‬‬

‫در سکتور زراعت بعضی عوامل تولید از طرف خانواده دهقان تامین میشود مثال ممکن‬

‫دهقان خودش مالک زمین باشد و یا هم نیروی کاری خانواده دهقان بوده باشد که این‬

‫‪ .‬عوامل تولید در جمله مصارف فرصتی محسوب میشود‬

 ‫مصارف از نگاه زمان‬
‫وقتی مولد یک پالن تولیدی کوتاه مدت مثال یک دوره تولیدی و یا یک سال تولیدی را به اجرا بگذارد‬

‫بعضی مصارف ثابت و بعضی مصارف متحول میباشد اما وقتی زمان طوالنی تری برای اجرای یک‬

‫پالن تولیدی در اختیار مولد باشد و بتواند تمام عوامل تولید را کم و زیاد کند در این صورت تمام‬

‫‪ .‬مصارف تولید تحت عنوان مصارف متحول طبقه بندی میشود‬

 ‫الف – مصارف متحول یا متغیر‬
‫مصارف متحول آن مصارف است که با تغیر در مقدار تولید کم و زیاد میشود مثال استفاده از‬

‫‪.‬کود کیمیاوی‪ ،‬تخم های بزری‪ ،‬آب آبیاری و یا عامل کار وابسته به تولید است‬

‫‪ .‬وقتی مقدار تولید صفر باشد این مصارف نیز صفر است‬
 ‫ب – مصارف ثابت‬
‫این مصارف تابع مقدار تولید نمی باشد ‪ .‬مولد مجبور است در کوتاه مدت این مصارف را بدون اجرای‬

‫برنامه تولیدی ویا در صورت اجرای آن بپردازد ‪ .‬این نوع مصارف در هر سه مرحله تولید به مقدار‬

‫ثابت قرار دارند مانند مالیات قرضه ها استهالک زمانی تراکتور از جمله مصارف تولیدی به حساب‬

‫‪.‬میآید‬
 ‫ج – مصارف مجموعی‬
‫‪.‬مجموع مصارف ثابت و متحول را بنام مصارف مجموعی یاد میکنند‬

‫‪.‬مصارف مجموعی نیز تابع مقدار تولید بوده و در نتیجه تغیر که ناشی از مصارف متحول است تغیر میکند‬

‫مصرف مجموعی = مجموع مصارف متغیر‪+‬مجموع مصارف ثابت‬

‫‪TC = TOTAL COST‬‬
‫‪TVC = TOTAL VARIABLE COST‬‬
‫‪TFC = TOTAL FIXED COST‬‬
 ‫‪Example‬‬
‫اگر یک مولد در اخیر کار باشد و مصارف خود را محاسبه کند‪ ،‬مصارف ثابت وی ‪ ۵۴۰‬دالر و مصارف‬
‫مجموعی وی ‪ ۱۲۵۰‬دالر باشد پس مصارف متحول مولد را دریابید‬

‫‪TC = TVC+TFC‬‬
‫‪TC = ۱۲۵۰‬‬
‫؟ = ‪TVC‬‬
‫‪TFC =۵۴۰‬‬
‫‪Ans : 710‬‬
 ‫آیا قیمت فروش محصول بر اساس رقابت تعیین‬
‫میگردد یا بر اساس مصرف تولید ؟‬
‫‪.‬از نظر علم اقتصاد‪ ،‬قیمت فروش محصول باید تمام مصارف تولید محصول را تحت پوشش قرار دهد‬

‫اما در بازار کار قیمت محصول را مارکیت کار تعیین میکند معموال مولدین نرخ مارکیت و مصارف را‬
‫‪.‬سنجیده محصول خود را تولید میکنند نه از روی سنجش مصارف تولید خود‬
 ‫‪ Net Revenue‬مفاد‬

‫تفاوت بین عواید حاصله از فروش محصوالت زراعتی و مصارف تولید آنها بنام مفاد یاد میشود‬

‫مفاد مزرعه وقتی اعظمی میشود که تفاوت بین عاید مجموعی و مصارف مجموعی اعظمی شود‬

‫مفاد = عواید حاصله – مصارف تولید‬

‫‪NR = NET REVENUE‬‬

‫‪TR = TOTAL REVENUE‬‬

‫‪TC = TOTAL COST‬‬

 ‫‪Example‬‬
‫اگر یک مولد در اخیر کاد باشد‪ ،‬مصارف مجموعی وی ‪ ۴۵۰۰‬دالر باشد و مفاد مجموعی وی ‪ ۶۸۰۰‬دالر باشد مفاد خالص‬
‫مولد را در یابید ؟‬

‫‪NR = TR – TC‬‬

‫‪NR = NET REVENUE‬‬

‫‪TR = TOTAL REVENUE‬‬

‫‪TC = TOTAL COST‬‬

‫‪Ans :‬‬
 ‫‪Average cost per unit of output‬‬
‫مصارف متوسط فی‬
‫واحد تولید‬
‫مصارف متوسط عبارتند از مصارف ثابت متوسط‪ ،‬مصارف متغیر متوسط‪ ،‬و مصارف مجموعی متوسط‬

‫‪1-‬مصارف ثابت متوسط ‪ :‬از تقسیم کردن مصارف مجموع متغیر بر مقدار محصول تولید شده بدست میآید و‬
‫نشان میدهد که به صورت اوسط باالی هر واحد تولید چه مقدار مصرف صورت میگردد ‪ .‬چون مصارف‬
‫ثابت است و مقدار تولید رو به افزایش پس مصرف ثابت متوسط با افزایش مقدار تولید تا آخیر کاهش میابد‪.‬‬

‫در این فورمول صورت کسر‪ ،‬مصارف ثابت بوده مخرج مقدار تولید است که بزرکتر شده میرود‪.‬‬

‫مصارف ثابت متوسط =‬

 ‫مثال‬

‫در صورتیکه مصارف مصارف ثابت معادل ‪ ۱۰۰‬دالر باشد ودر مقابل این مصرف یک واحد محصول تولید شده‬
‫باشد‪ ،‬مصارف ثابت متوسط مطابق فورمول فوق مساوی میشود به ‪ ۱۰۰/۱=۱۰۰‬و اگر سطح تولید به ‪ ۳‬واحد‬
‫افزایش میابد ‪ ،‬مصارف ثابت متوسط مساوی میشود به ‪ ۱۰۰/۳=۳۳/۳۳‬و همینطور مصارف ثابت متوسط‬
‫‪...‬دیگر‬

‫این اعداد چنین تفسیر میشود که اگر تولید یک واحد باشد ‪ ،‬هر واحد تولید در همین مرحله به صورت اوسط معادل‬
‫‪ ۱۰۰‬دالر مصرف ثابت برداشته است ولی چون مصارف ثابت تغیر نمی خورد در صورت افزایش تولید مصارف‬
‫‪ .‬ثابت متوسط کمتر شده میرود‬
 ‫جدول مصارف مجموعی متغیر و مصارف متغیر‬

‫واحد های تولید‬ ‫مصارف مجموعی متغیر‬ ‫مصارف متغیر متوسط‬

‫‪Y‬‬ ‫)‪TVC($‬‬ ‫)‪AVC($‬‬
‫‪0,00‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪1,00‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪100,00‬‬

‫‪3,00‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪33,33‬‬

‫‪4,80‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪20,83‬‬

‫‪6,50‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪15,38‬‬

‫‪8,10‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪12,35‬‬

‫‪9,60‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪10,42‬‬

‫‪10,80‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪9,26‬‬

‫‪11,60‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪8,62‬‬

‫‪12,00‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪8,33‬‬

‫‪11,70‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪8,55‬‬

 ‫مصارف متغیر متوسط ‪۲.‬‬
‫)‪(AVC‬‬
‫عبارت از مصارف مجموعی متحول بر فی واحد تولید است یعنی اگر مصارف متغیر را بر میزان تولید تقسیم کنیم مصارف‬
‫‪ .‬متغیر متوسط بدست میآید‬
‫فورمول مصارف متغیر قرار ذیل است‬
‫مصارف متغیر متوسط = مصارف مجموعی متحول ÷محصول‬
‫مصارف متغیر متوسط= ‪AVC‬‬
‫مجموع مصارف متغیر = ‪TVC‬‬
‫مقدار تولید است = ‪Y‬‬
 ‫جدول مصارف مجموعی متغیر و مصارف متغیر‬
‫واحد های تولید‬ ‫مصارف مجموعی متغیر‬ ‫مصارف متغیر متوسط‬
‫‪Y‬‬ ‫)‪TVC ($‬‬ ‫)‪AVC ($‬‬
‫‪0,00‬‬ ‫‪0,00‬‬ ‫‪0,00‬‬
‫‪1,00‬‬ ‫‪60,00‬‬ ‫‪60,00‬‬
‫‪3,00‬‬ ‫‪90,00‬‬ ‫‪30,00‬‬
‫‪4,80‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪20,83‬‬
‫‪6,50‬‬ ‫‪110,00‬‬ ‫‪16,92‬‬
‫‪8,10‬‬ ‫‪130,00‬‬ ‫‪16,05‬‬
‫‪9,60‬‬ ‫‪160,00‬‬ ‫‪16,67‬‬
‫‪10,80‬‬ ‫‪200,00‬‬ ‫‪16,52‬‬
‫‪11,60‬‬ ‫‪250,00‬‬ ‫‪21,55‬‬
‫‪12,00‬‬ ‫‪310,00‬‬ ‫‪25,83‬‬
‫‪11,70‬‬ ‫‪380,00‬‬ ‫‪32,48‬‬
 ‫مصارف مجموعی متوسط ‪۳-‬‬
‫‪ATC‬‬
‫‪ .‬عبارت از مقدار مصرف مجموعی در فی واحد تولید است و از تقسیم مصارف مجموعی بر مقدار تولید بدست میآید‬

‫مصارف مجموعی متوسط = ‪ATC‬‬

‫مصارف مجموعی = ‪TC‬‬
‫مقدار تولید = ‪Y‬‬
‫چون مصارف مجموعی از مصارف متغیر یا متحول تشکیل یافته است ‪ ،‬بنا جمع کردن اوسط های آنها اوسط مصارف‬
‫مجموعی را میدهد ‪.‬پس میتوان چنین نوشت که‬
‫مجموع مصارف اعظمی = مجموع مصارف ثابت ‪ +‬مجموع مصارف متحول‬
‫جدول مصارف مجموعی و مصارف مجموعی متوسط تولید‬
‫واحد های تولید‬ ‫مصارف مجموعی‬ ‫مصارف مجموعی متوسط‬
‫‪Y‬‬ ‫)‪TFC ($‬‬ ‫)‪ATC ($‬‬
‫‪0,00‬‬ ‫‪100,00‬‬ ‫‪0,00‬‬
‫‪1,00‬‬ ‫‪150,00‬‬ ‫‪150,00‬‬
‫‪3,00‬‬ ‫‪180,00‬‬ ‫‪60,00‬‬
‫‪4,80‬‬ ‫‪200,00‬‬ ‫‪41,00‬‬
‫‪6,50‬‬ ‫‪210,00‬‬ ‫‪32,31‬‬
‫‪8,10‬‬ ‫‪230,00‬‬ ‫‪28,40‬‬
‫‪9,60‬‬ ‫‪260,00‬‬ ‫‪27,07‬‬
‫‪10,80‬‬ ‫‪300,00‬‬ ‫‪27,78‬‬
‫‪11,60‬‬ ‫‪350,00‬‬ ‫‪30,17‬‬
‫‪12,00‬‬ ‫‪410,00‬‬ ‫‪34,17‬‬
‫‪11,70‬‬ ‫‪480,00‬‬ ‫‪41,03‬‬
 ‫مصارف نهایی‬
‫‪MC‬‬
‫‪.‬عبارت از تغیر افزایش در مصارف مجموعی در اثر تغیر افزایش یک واحد تولید است‬
‫به عبارت دیگر مصارف نهایی عبارت از افزایش یا تغیر در مقدار مصرف مجموعی یا مصارف متغیر مجموعی در نتیجه‬
‫هر واحد اضافی در حجم تولید است ‪ .‬یعنی هر مصرف اضافی تغیرات به وجود آمده در مصارف مجموعی را در اثر تغیر‬
‫در سطح محصول اندازه گیری مینماییم‬
‫‪ .‬مصارف نهایی توسط فورمول ذیل محاسبه میگردد‬

‫مصارف نهایی = ‪MC‬‬

‫تغیر در مصارف مجموعی = ‪∆TC‬‬
‫تغیر در مقدار تولید = ‪∆Y‬‬
 ‫عواید چیست ؟‬
‫عاید عبارت از دریافتهای که از حساب تولید وفروش محصول یا محصوالت بدست میآید و عاید نیز‬

‫‪ .‬متنوع است‬

‫عاید مجموعی ‪TOTAL REVENUE‬‬

‫عبارت از مقدار تولید است ضرب قیمت فروش آن میباشد ‪ .‬فیمت فروش‬

‫عاید مجموعی = قیمت فروش محصول × مقدار تولید‬

 ‫مثال‬
‫وقتی نرخ یک واحد محصول ‪ ۴۵‬دالر باشد و مولد یک واحد محصول تولید نماید عاید مجموعی وی ‪ ۴۵‬دالر است ‪ .‬اما اگر مولد‬
‫‪ ۳‬واحد را تولید نماید ‪ ،‬عاید مجموعی وی ‪ ۱۳۵‬دالر است‬
‫نظر به فورمول زیر‬

‫عاید مجموعی = قیمت فروش محصول × مقدار تولید‬

‫عاید مجموعی = ‪۱ × ۴۵‬‬
‫عاید مجموعی = ‪۴۵‬‬
‫هامچنان‬
‫عاید مجموعی = ‪۳ × ۴۵‬‬
‫عاید مجموعی = ‪۱۳۵‬‬
 ‫عاید اضافی ‪TOTAL REVENUE‬‬
‫‪ .‬عبارت از تغیر در عاید مجموعی که در نتیجه تغیر یا اضافه شدن یک واحد تولید بوجود میآید‬

‫‪MR = ∆TR ÷ ∆Y‬‬

‫مثال ‪ :‬وقتی نرخ یک واحد محصول ‪۴۵‬دالر باشد و مولد یک واحد محصول تولید نماید‬
‫عاید مجموعی وی ‪ ۴۵‬دالر است ‪ .‬اما اگر مولد ‪ ۳‬واحد را تولید نماید ‪ ،‬عاید مجموعی وی‬
‫‪ ۱۳۵‬دالر است و عاید اضافی مولد در اثر فروش دو واحد تولید اضافی نیز ‪ ۴۵‬دالر‬
‫میشود‬
‫عاید وسطی ‪AVERAGE REVENUE‬‬
‫‪ .‬عبارت از فی واحد تولید است که در نتیجه تقسیم عاید مجموعی بر مقدار تولید در هر سطح به وجود میآید‬

‫عاید وسطی = عاید مجموعی ÷ محصول‬

‫در مثال ما در مرحله دوم تولید ‪۱÷۴۵=۴۵‬‬

‫و در مرحله سوم ‪۴۵=۳÷۱۳۵‬‬

 ‫مصارف و عواید تولید با مشتقات آنها و تعیین مفاد اعظمی بنا بر روش عای معمولی‬
‫‪PX = 5‬‬
‫‪PY = 45‬‬
‫‪NO‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪TC‬‬ ‫‪TR=PY.Y‬‬ ‫‪NR=TR-TC‬‬ ‫‪MR=∆TC/∆Y‬‬ ‫‪AR=TR/Y‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0,00‬‬ ‫‪0,00‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪0,00‬‬ ‫‪-100‬‬ ‫‪0,00‬‬

‫‪45,00‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪10,00‬‬ ‫‪1,00‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪45,00‬‬ ‫‪-105‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪16,00‬‬ ‫‪3,00‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪135,00‬‬ ‫‪-45‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪20,00‬‬ ‫‪4,80‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪216,00‬‬ ‫‪16,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪22,00‬‬ ‫‪6,50‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪292,00‬‬ ‫‪82,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪26,00‬‬ ‫‪8,10‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪364,00‬‬ ‫‪134,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪32,00‬‬ ‫‪9,60‬‬ ‫‪260‬‬ ‫‪432,00‬‬ ‫‪172,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪40,00‬‬ ‫‪10,80‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪486,00‬‬ ‫‪186,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪50,00‬‬ ‫‪11,60‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪522,00‬‬ ‫‪172,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪45,00‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪62,00‬‬ ‫‪12,00‬‬ ‫‪410‬‬ ‫‪540,00‬‬ ‫‪130,00‬‬ ‫‪45,00‬‬
‫‪-4666‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪76,00‬‬ ‫‪11,70‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪552,60‬‬ ‫‪542‬‬ ‫‪45,00‬‬
 ‫پایان فصل پنجم‬
‫!‪ALL THE BEST‬‬