‫به نام خدا‬

‫"تولید ناخالص ملی (‪" )GDP‬‬

‫ترجمه شده از سایت ‪Investopedia.com‬‬

‫درس اقتصاد کالن – دکتر خورشیدی‬

‫احسان برزگر – ‪ – 98220020‬مدیریت بازرگانی‬

‫تولید ناخالص داخلی (‪ )GDP‬چیست؟‬

‫تولید ناخالص داخلی (‪ )GDP‬کل ارزش پولی یا بازاری کل کاالهای نهایی و خدمات‬
‫تولید شده در مرزهای یک کشور در یک بازه زمانی خاص است‪ .‬به عنوان معیاری‬
‫گسترده برای تولید کلی داخلی ‪ ،‬به عنوان یک کارت امتیازی جامع از سالمت‬
‫اقتصادی کشور معین عمل می کند‪.‬‬
‫گرچه تولید ناخالص داخلی معموالً به صورت ساالنه محاسبه می شود ‪ ،‬اما گاهی‬
‫اوقات نیز به صورت فصلی محاسبه می شود‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬در ایاالت متحده ‪،‬‬
‫دولت تخمین تولید ناخالص داخلی ساالنه را برای هر سه ماهه مالی و همچنین برای‬
‫سال تقویم منتشر می کند‪ .‬مجموعه داده های منفرد موجود در این گزارش به‬
‫صورت واقعی ارائه می شوند ‪ ،‬بنابراین داده ها برای تغییرات قیمت تنظیم می شوند‬
‫و بنابراین ‪ ،‬تورم ندارند‪ .‬در ایاالت متحده ‪ ،‬اداره تجزیه و تحلیل اقتصادی (‪)BEA‬‬
‫با استفاده از داده های حاصل از نظرسنجی از خرده فروشان ‪ ،‬تولیدکنندگان و‬
‫سازندگان و بررسی جریان تجارت ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی را محاسبه می کند‪.‬‬
‫روشهای کلیدی‬
‫تولید ناخالص داخلی (‪ )GDP‬ارزش پولی کلیه کاالهای نهایی ساخته شده و خدمات‬
‫ارائه شده در یک کشور طی یک دوره خاص است‪.‬‬
‫تولید ناخالص داخلی یک عکس فوری از یک کشور ارائه می دهد که برای تخمین‬
‫اندازه اقتصاد و نرخ رشد استفاده می شود‪.‬‬
‫تولید ناخالص داخلی را می توان به سه روش ‪ ،‬با استفاده از هزینه ها ‪ ،‬تولید یا‬
‫درآمد محاسبه کرد‪ .‬این می تواند برای تورم و جمعیت تنظیم شود تا بینش عمیق‬
‫تری ارائه دهد‪.‬‬
‫اگرچه محدودیت هایی دارد ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی ابزاری اساسی برای هدایت‬
‫سیاست گذاران ‪ ،‬سرمایه گذاران و مشاغل در تصمیم گیری استراتژیک است‪.‬‬
‫درک تولید ناخالص داخلی (‪)GDP‬‬
‫محاسبه تولید ناخالص داخلی یک کشور شامل همه مصارف خصوصی و عمومی ‪،‬‬
‫هزینه های دولت ‪ ،‬سرمایه گذاری ها ‪ ،‬اضافات موجودی انبارهای خصوصی ‪،‬‬
‫هزینه های ساخت و ساز و تراز تجاری خارجی است‪( .‬صادرات به ارزش افزوده‬
‫شده و واردات نیز کم می شود)‪.‬‬
‫از بین تمام مولفه هایی که تولید ناخالص داخلی یک کشور را تشکیل می دهند ‪،‬‬
‫تراز تجاری خارجی از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ .‬تولید ناخالص داخلی یک‬
‫کشور زمانی افزایش می یابد که ارزش کل کاالها و خدماتی که تولیدکنندگان داخلی‬
‫به کشورهای خارجی می فروشند بیش از ارزش کل کاالها و خدمات خارجی باشد‬
‫که مصرف کنندگان داخلی خریداری می کنند‪ .‬وقتی این وضعیت پیش می آید ‪ ،‬گفته‬
‫می شود یک کشور مازاد تجارت دارد‪ .‬اگر وضعیت برعکس رخ دهد ‪ -‬اگر مبلغی‬
‫که مصرف کنندگان داخلی برای محصوالت خارجی خرج می کنند بیشتر از کل‬
‫مبلغی باشد که تولیدکنندگان داخلی قادر به فروش به مصرف کنندگان خارجی هستند‬
 ‫‪ -‬کسری تجاری نامیده می شود‪ .‬در این شرایط ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی یک کشور‬
‫کاهش می یابد‪.‬‬
‫عالوه بر این ‪ ،‬چندین تغییر محبوب در اندازه گیری تولید ناخالص داخلی وجود دارد‬
‫که می تواند برای اهداف مختلف مفید باشد‪:‬‬
‫تولید ناخالص داخلی اسمی‪ :‬تولید ناخالص داخلی با قیمت های فعلی بازار ‪ ،‬با ارز‬
‫محلی یا دالر آمریکا با نرخ مبادله بازار ارز ارزیابی می شود تا تولید ناخالص‬
‫داخلی کشورها را کامالً از نظر مالی مقایسه کنید‪.‬‬
‫برابری قدرت خرید (‪ :)PPP‬تولید ناخالص داخلی با "دالر بین المللی" با استفاده از‬
‫روش برابری قدرت خرید (‪ )PPP‬اندازه گیری می شود ‪ ،‬که برای تفاوت در قیمت‬
‫های محلی و هزینه های زندگی تنظیم می شود تا بتواند مقایسه بین تولید واقعی را‬
‫انجام دهد ‪ ،‬درآمد واقعی و استانداردهای زندگی‪.‬‬
‫تولید ناخالص داخلی واقعی‪ :‬تولید ناخالص داخلی واقعی یک معیار تعدیل تورم است‬
‫که مقدار کاالها و خدمات تولید شده توسط یک اقتصاد در یک سال معین را منعکس‬
‫می کند ‪ ،‬قیمت ها از سال به سال ثابت نگه داشته می شوند تا تأثیر تورم یا تورم را‬
‫در زمان تولید از روند جدا کنند‪.‬‬
‫نرخ رشد تولید ناخالص داخلی‪ :‬نرخ رشد تولید ناخالص داخلی یک سال (یا سه‬
‫ماهه) تولید ناخالص داخلی کشور را با سال قبل (یا سه ماهه) مقایسه می کند تا‬
‫سرعت رشد اقتصاد را اندازه گیری کند‪ .‬این معیار که معموالً به صورت یک‬
‫درصد بیان می شود ‪ ،‬برای سیاست گذاران اقتصادی محبوب است زیرا رشد تولید‬
‫ناخالص داخلی با اهداف اصلی سیاست مانند تورم و نرخ بیکاری ارتباط نزدیکی‬
‫دارد‪.‬‬
‫تولید ناخالص داخلی سرانه‪ :‬تولید ناخالص داخلی سرانه اندازه گیری تولید ناخالص‬
‫داخلی برای هر نفر در جمعیت کشور است‪ .‬این نشان می دهد که میزان تولید یا‬
‫درآمد هر فرد در یک اقتصاد می تواند نشانگر بهره وری متوسط یا استاندارد‬
‫زندگی باشد‪ .‬تولید ناخالص داخلی سرانه را می توان به صورت اسمی ‪ ،‬واقعی‬
‫(تورم تعدیل شده) یا ‪ PPP‬بیان کرد‪.‬‬
 ‫از آنجا که تولید ناخالص داخلی بر اساس ارزش پولی کاالها و خدمات است ‪ ،‬در‬
‫معرض تورم است‪ .‬افزایش قیمت ها منجر به افزایش تولید ناخالص داخلی کشور‬
‫می شود ‪ ،‬اما این لزوما ً منعکس کننده هیچ تغییری در کمیت یا کیفیت کاالها و‬
‫خدمات تولید شده نیست‪ .‬بنابراین ‪ ،‬با نگاهی به تولید ناخالص داخلی اسمی یک‬
‫اقتصاد ‪ ،‬می توان تشخیص داد که این رقم در نتیجه گسترش واقعی تولید افزایش‬
‫یافته است یا صرفا ً به دلیل افزایش قیمت ها‪.‬‬

‫اقتصاددانان برای رسیدن به تولید ناخالص داخلی واقعی اقتصاد از روندی استفاده‬
‫می کنند که متناسب با تورم باشد‪ .‬اقتصاددانان می توانند با تنظیم میزان تولید در هر‬
‫سال برای سطح قیمتی که در یک سال مرجع غالب بوده و سال پایه نامیده می شود ‪،‬‬
‫تأثیر تورم را تنظیم کنند‪ .‬به این ترتیب می توان تولید ناخالص داخلی یک کشور را‬
‫از یک سال به سال دیگر مقایسه کرد و دید که آیا رشد واقعی وجود دارد یا خیر‪.‬‬

‫تولید ناخالص داخلی واقعی با استفاده از "دفیالتور(تعدیل کننده) قیمت تولید ناخالص‬
‫داخلی" محاسبه می شود که تفاوت قیمت ها بین سال جاری و سال پایه است‪ .‬به‬
‫عنوان مثال ‪ ،‬اگر قیمت ها از سال پایه ‪ 5‬درصد افزایش یابد ‪deflator ،‬‬
‫‪ 1.05‬خواهد بود‪ .‬با تقسیم تولید ناخالص داخلی اسمی بوسیله دفیالتور‪ ،‬مقدار‬
‫واقعی تولید ناخالص داخلی بدست می آید‪ .‬تولید ناخالص داخلی اسمی معموالً بیشتر‬
‫از تولید ناخالص داخلی واقعی است زیرا تورم معموالً عدد مثبتی است‪ .‬تولید‬
‫ناخالص داخلی واقعی تغییر در ارزش بازار را نشان می دهد و بنابراین تفاوت بین‬
‫ارقام تولید را از سال به سال دیگر کاهش می دهد‪ .‬اگر بین تولید ناخالص داخلی‬
‫واقعی یک کشور و تولید ناخالص داخلی اسمی آن اختالف زیادی وجود داشته باشد ‪،‬‬
‫این ممکن است شاخصی از تورم قابل توجه یا تورم در اقتصاد آن باشد‪.‬‬

‫تولید ناخالص داخلی اسمی هنگام مقایسه سه ماهه مختلف تولید در همان سال استفاده‬
‫می شود‪ .‬هنگام مقایسه تولید ناخالص داخلی دو یا چند ساله ‪ ،‬از تولید ناخالص داخلی‬
 ‫واقعی استفاده می شود‪ .‬این بدان دلیل است که در واقع ‪ ،‬حذف تأثیر تورم باعث می‬
‫شود مقایسه سالهای مختلف صرفا ً بر حجم متمرکز شود‪.‬‬

‫به طور کلی ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی واقعی روش بهتری برای بیان عملکرد اقتصادی‬
‫بلند مدت ملی است‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬فرض کنید کشوری وجود دارد که در سال‬
‫‪ 2009‬تولید ناخالص داخلی اسمی ‪ 100‬میلیارد دالر داشته است‪ .‬تا سال ‪، 2019‬‬
‫تولید ناخالص داخلی اسمی این کشور به ‪ 150‬میلیارد دالر رسیده بود‪ .‬در مدت‬
‫زمان مشابه ‪ ،‬قیمت ها نیز ‪ ٪100‬افزایش یافت‪ .‬در این مثال ‪ ،‬اگر بخواهید فقط به‬
‫تولید ناخالص داخلی اسمی نگاه کنید ‪ ،‬به نظر می رسد اقتصاد عملکرد خوبی دارد‪.‬‬
‫با این حال ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی واقعی (بیان شده به دالر ‪ )2009‬فقط ‪ 75‬میلیارد‬
‫دالر خواهد بود ‪ ،‬نشان می دهد که در واقع ‪ ،‬در این مدت ‪ ،‬کاهش کلی عملکرد‬
‫اقتصادی واقعی رخ داده است‪.‬‬

‫انواع محاسبات تولید ناخالص داخلی (‪)GDP‬‬

‫تولید ناخالص داخلی را می توان از طریق سه روش اصلی تعیین کرد‪ .‬هر سه روش‬
‫باید به طور صحیح محاسبه شود‪ .‬این سه رویکرد معموالً رویکرد هزینه ‪ ،‬رویکرد‬
‫تولید (یا تولید) و رویکرد درآمد نامیده می شود‪.‬‬

‫رویکرد هزینه‬
‫رویکرد هزینه ‪ ،‬که به عنوان روش هزینه نیز شناخته می شود ‪ ،‬هزینه های گروه‬
‫های مختلفی را که در اقتصاد شرکت می کنند محاسبه می کند‪ .‬تولید ناخالص داخلی‬
‫ایاالت متحده در درجه اول براساس روش هزینه گذاری اندازه گیری می شود‪ .‬این‬
‫روش را می توان با استفاده از فرمول زیر محاسبه کرد‪GDP = C + G + :‬‬
‫‪( I + NX‬جایی که ‪ = C‬مصرف ؛ ‪ = G‬هزینه دولت ؛ ‪ = I‬سرمایه گذاری ؛ و‬
‫‪ = NX‬صادرات خالص)‪ .‬همه این فعالیت ها به تولید ناخالص داخلی یک کشور‬
‫کمک می کند‪.‬‬
 ‫منظور از مصرف ‪ ،‬هزینه های مصرف خصوصی یا هزینه های مصرف کننده‬
‫است‪ .‬مصرف کنندگان برای خرید کاالها و خدمات مانند مواد غذایی و کوتاه کردن‬
‫مو هزینه می کنند‪ .‬هزینه های مصرف کننده بزرگترین مولفه تولید ناخالص داخلی‬
‫است که بیش از دو سوم تولید ناخالص داخلی ایاالت متحده را تشکیل می دهد‪.‬‬
‫بنابراین ‪ ،‬اطمینان مصرف کننده تأثیر بسزایی در رشد اقتصادی دارد‪ .‬سطح‬
‫اطمینان باال نشان می دهد که مصرف کنندگان تمایل به صرف هزینه دارند ‪ ،‬در‬
‫حالی که سطح اطمینان پایین عدم اطمینان نسبت به آینده و عدم تمایل به هزینه را‬
‫نشان می دهد‪.‬‬

‫هزینه های دولت نشان دهنده هزینه مصرف دولت و سرمایه گذاری ناخالص است‪.‬‬
‫دولت ها پول خود را صرف تجهیزات ‪ ،‬زیرساخت ها و لیست حقوق می کنند‪ .‬وقتی‬
‫هزینه های مصرف کننده و سرمایه گذاری در تجارت به شدت کاهش می یابد ‪،‬‬
‫ممکن است هزینه های دولت نسبت به سایر مولفه های تولید ناخالص داخلی یک‬
‫کشور مهمتر شود‪( .‬به عنوان مثال این ممکن است در پی رکود رخ دهد‪).‬‬

‫سرمایه گذاری به سرمایه گذاری خصوصی داخلی یا هزینه های سرمایه اشاره‬
‫دارد‪ .‬مشاغل به منظور سرمایه گذاری در فعالیت های تجاری خود پول خرج می‬
‫کنند‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬یک تجارت ممکن است ماشین آالت بخرد‪ .‬سرمایه گذاری‬
‫تجاری یکی از مولفه های مهم تولید ناخالص داخلی است زیرا ظرفیت تولید یک‬
‫اقتصاد را افزایش می دهد و سطح اشتغال را افزایش می دهد‪.‬‬

‫صادرات خالص به محاسبه ای گفته می شود که شامل کسر کل صادرات از کل‬

‫واردات باشد (‪ = NX‬صادرات ‪ -‬واردات)‪ Š.‬کاالها و خدماتی که یک اقتصاد تولید‬
‫می کند و به کشورهای دیگر صادر می شود ‪ ،‬کمتر از وارداتی که توسط مصرف‬
‫کننده داخلی خریداری می شود ‪ ،‬نشان دهنده خالص صادرات یک کشور است‪ .‬کلیه‬
‫هزینه های شرکت های مستقر در یک کشور معین ‪ ،‬حتی اگر شرکت های خارجی‬
‫باشند ‪ ،‬در این محاسبه لحاظ می شود‪.‬‬
 ‫رویکرد تولید (خروجی)‬
‫رویکرد تولید اساسا ً معکوس رویکرد هزینه است‪ .‬رویکرد تولید به جای اندازه‬
‫گیری هزینه های ورودی که به فعالیت اقتصادی کمک می کنند ‪ ،‬ارزش کل تولید‬
‫اقتصادی را تخمین زده و هزینه کاالهای واسطه ای را که در این فرآیند مصرف می‬
‫شوند (مانند کاالهای مواد و خدمات) کسر می کند‪ .‬در حالیکه رویکرد هزینه از‬
‫هزینه ها پیش می رود ‪ ،‬رویکرد تولید از نقطه نظر وضعیت فعالیت اقتصادی به‬
‫عقب نگاه می کند‪.‬‬

‫رویکرد درآمد‬
‫رویکرد درآمد نشان دهنده نوعی حد وسط بین دو رویکرد دیگر برای محاسبه تولید‬
‫ناخالص داخلی است‪ .‬رویکرد درآمد ‪ ،‬درآمد حاصل از همه عوامل تولید در‬
‫اقتصاد ‪ ،‬از جمله دستمزد پرداختی به نیروی کار ‪ ،‬اجاره به دست آمده از طریق‬
‫زمین ‪ ،‬بازده سرمایه به صورت سود و سود شرکت را محاسبه می کند‪.‬‬

‫عوامل رویکرد درآمد در برخی تنظیمات برای مواردی که پرداختی به عوامل تولید‬
‫محسوب نمی شوند ‪ ،‬محسوب نمی شود‪ .‬از طرف دیگر ‪ ،‬برخی مالیات ها وجود‬
‫دارد ‪ -‬مانند مالیات فروش و مالیات بر امالک ‪ -‬که به عنوان مالیات غیرمستقیم‬
‫کسب و کار طبقه بندی می شوند‪ .‬عالوه بر این ‪ ،‬استهالک ‪ -‬ذخیره ای که مشاغل‬
‫برای اختصاص جایگزینی تجهیزاتی که تمایل دارند با استفاده از آن فرسوده شوند ‪-‬‬
‫آن را نیز به درآمد ملی اضافه می کنند‪ .‬همه اینها در مجموع درآمد یک کشور معین‬
‫را تشکیل می دهد‪.‬‬

‫تولید ناخالص داخلی در برابر ‪ GNP‬در مقابل ‪GNI‬‬

‫اگرچه تولید ناخالص داخلی معیاری است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد ‪ ،‬اما روشهای دیگری برای اندازه گیری رشد اقتصادی یک کشور وجود دارد‪.‬‬
‫در حالی که تولید ناخالص داخلی فعالیت اقتصادی را در مرزهای فیزیکی یک‬
‫کشور اندازه گیری می کند (خواه تولیدکنندگان بومی آن کشور باشند یا نهادهای‬
 ‫متعلق به خارج از کشور) ‪ ،‬تولید ناخالص ملی (‪ )GNP‬اندازه گیری تولید کلی‬
‫اشخاص یا شرکت های بومی یک کشور است‪ .‬از جمله کشورهایی که در خارج از‬
‫کشور مستقر هستند‪ GNP .‬تولید داخلی توسط خارجی ها را مستثنی می کند‪.‬‬

‫درآمد ناخالص ملی (‪ )GNI‬معیار دیگری برای رشد اقتصادی است‪ .‬مجموع کل‬
‫درآمد کسب شده توسط شهروندان یا اتباع یک کشور است (صرف نظر از اینکه‬
‫فعالیت اقتصادی زمینه ای در داخل یا خارج از کشور انجام می شود یا نه)‪ .‬رابطه‬
‫بین ‪ GNP‬و ‪ GNI‬مشابه رابطه بین رویکرد تولید (تولید) و رویکرد درآمد برای‬
‫محاسبه تولید ناخالص داخلی است‪ GNP .‬از رویکرد تولید استفاده می کند ‪ ،‬در‬
‫حالی که ‪ GNI‬از رویکرد درآمد استفاده می کند‪ .‬با ‪ ، GNI‬درآمد یک کشور به‬
‫عنوان درآمد داخلی آن ‪ ،‬به عالوه مالیات و استهالک غیرمستقیم مشاغل (و همچنین‬
‫درآمد خالص عامل خارجی آن) محاسبه می شود‪ .‬رقم درآمد خالص عامل خارجی با‬
‫کسر کلیه پرداخت های انجام شده به شرکت ها و اشخاص خارجی از پرداخت های‬
‫انجام شده به مشاغل داخلی محاسبه می شود‪.‬‬

‫در یک اقتصاد به طور فزاینده جهانی ‪ GNI ،‬به عنوان معیار بالقوه بهتری برای‬
‫سالمت کلی اقتصاد از تولید ناخالص داخلی ارائه شده است‪ .‬از آنجا که برخی از‬
‫کشورها بیشتر درآمد خود را توسط شرکت های بزرگ خارجی و خارج از کشور‬
‫خارج می کنند ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی آنها بسیار باالتر از رقم تولید ناخالص داخلی‬
‫آنها است‪.‬‬

‫به عنوان مثال ‪ ،‬در سال ‪ ، 2018‬تولید ناخالص داخلی لوکزامبورگ ‪ 70.9‬میلیارد‬
‫دالر در حالی بود که درآمد ناخالص ملی آن ‪ 45.1‬میلیارد دالر بود‪ .‬این اختالف به‬
‫دلیل پرداخت های کالنی است که از طریق شرکت های خارجی که در لوکزامبورگ‬
‫تجارت می کردند و به دلیل قوانین مطلوب مالیاتی این کشور کوچک انجام شده است‬
‫‪ ،‬به بقیه جهان پرداخت شده است‪ .‬برعکس ‪ ،‬در ایاالت متحده ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی‬
 ‫و درآمد ناخالص ملی اساسی ندارند‪ .‬در سال ‪ ، 2018‬تولید ناخالص داخلی ایاالت‬
‫متحده ‪ 20.6‬تریلیون دالر بود در حالی که ‪ GNI‬آن ‪ 20.8‬تریلیون دالر بود‪.‬‬

‫مالحظات ویژه‬
‫برای بهبود سودمندی این رقم ‪ ،‬می توان تعدیالتی را در تولید ناخالص داخلی یک‬
‫کشور انجام داد‪ .‬برای اقتصاددانان ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی یک کشور اندازه اقتصاد‬
‫را نشان می دهد اما اطالعات کمی در مورد استاندارد زندگی در آن کشور ارائه می‬
‫دهد‪ .‬بخشی از دالیل این امر این است که اندازه جمعیت و هزینه زندگی در سراسر‬
‫جهان سازگار نیست‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬مقایسه تولید ناخالص داخلی اسمی چین با‬
‫تولید ناخالص داخلی اسمی ایرلند اطالعات بسیار معناداری در مورد واقعیت زندگی‬
‫در این کشورها ارائه نمی دهد زیرا جمعیت چین تقریبا ً ‪ 300‬برابر جمعیت ایرلند‬
‫میباشد‪.‬‬

‫برای کمک به حل این مشکل ‪ ،‬گاهی اوقات آمارگران‪ ،‬سرانه تولید ناخالص داخلی‬
‫را بین کشورها مقایسه می کنند‪ .‬سرانه تولید ناخالص داخلی با تقسیم تولید ناخالص‬
‫داخلی کل کشور بر جمعیت آن محاسبه می شود و این رقم برای ارزیابی استاندارد‬
‫زندگی کشور غالبا ً ذکر می شود‪ .‬حتی در این صورت ‪ ،‬این معیار هنوز ناقص‬
‫است‪ .‬فرض کنید سرانه تولید ناخالص داخلی چین ‪ 1500‬دالر است ‪ ،‬در حالی که‬
‫سرانه تولید ایرلند ‪ 15000‬دالر است‪ .‬این لزوما ً به این معنی نیست که یک فرد‬
‫متوسط ایرلندی ‪ 10‬برابر یک فرد چینی بهتر است‪ .‬سرانه تولید ناخالص داخلی‬
‫گرانی هزینه زندگی در یک کشور را محاسبه نمی کند‪.‬‬

‫برابری قدرت خرید (‪ )PPP‬با مقایسه اینکه چند واحد کاال و خدمات با نرخ ارز در‬
‫کشورهای مختلف می تواند خریداری کند ‪ -‬مقایسه قیمت یک کاال یا سبد کاال در دو‬
‫کشور پس از تنظیم ‪ ،‬این مشکل را حل می کند‪( .‬در واقع برای نرخ ارز بین این‬
‫دو)‬
 ‫تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه که برای برابری قدرت خرید تنظیم شده است ‪،‬‬
‫آماری کامالً تصفیه شده برای اندازه گیری درآمد واقعی است که یکی از عناصر‬
‫مهم رفاه است‪ .‬ممکن است یک فرد در ایرلند ساالنه ‪ 100000‬دالر درآمد کسب کند‬
‫‪ ،‬در حالی که یک فرد در چین ممکن است ساالنه ‪ 50،000‬دالر درآمد کسب کند‪.‬‬
‫از نظر اسمی ‪ ،‬وضعیت کارگر در ایرلند بهتر است‪ .‬اما اگر یک سال ارزش غذا ‪،‬‬
‫لباس و سایر اقالم در ایرلند سه برابر چین باشد ‪ ،‬با این وجود درآمد واقعی کارگر‬
‫در چین بیشتر است‪.‬‬

‫با استفاده از داده های تولید ناخالص داخلی‬

‫بیشتر کشورها هر ماه و سه ماهه داده های تولید ناخالص داخلی را منتشر می کنند‪.‬‬
‫در ایاالت متحده ‪ ،‬اداره تجزیه و تحلیل اقتصادی (‪ )BEA‬چهار هفته پس از پایان سه‬
‫ماهه و سه ماه پس از پایان سه ماهه سه ماهه پایان تولید سه ماهه تولید ناخالص‬
‫داخلی سه ماهه را منتشر می کند‪ .‬انتشارهای ‪ BEA‬جامع و حاوی جزئیات زیادی‬
‫است ‪ ،‬اقتصاددانان و سرمایه گذاران را قادر می سازد اطالعات و بینش های‬
‫مختلفی از جنبه های اقتصاد را بدست آورند‪.‬‬

‫تأثیر تولید ناخالص داخلی به طور کلی محدود است ‪ ،‬زیرا "رو به عقب" است و‬
‫مدت قابل توجهی بین پایان سه ماهه و انتشار داده های تولید ناخالص داخلی گذشته‬
‫است‪ .‬اگر تعداد واقعی از انتظارات تفاوت چشمگیری داشته باشد ‪ ،‬داده های تولید‬
‫ناخالص داخلی می تواند بر بازارها تأثیر بگذارد‪ .‬به عنوان مثال ‪ S&P 500 ،‬در‬
‫‪ 7‬ماه نوامبر ‪ 2013‬بیشترین کاهش را در دو ماه گذشته داشته است ‪ ،‬بر اساس‬
‫گزارش هایی که تولید ناخالص داخلی ایاالت متحده در ‪ Q3‬با نرخ ساالنه ‪٪2.8‬‬
‫افزایش یافته است ‪ ،‬در حالی که اقتصاددانان ‪ ٪2‬تخمین زده اند‪ .‬این داده ها به گمانه‬
‫زنی ها مبنی بر اینکه اقتصاد قوی تر می تواند باعث شود فدرال رزرو ایاالت‬
 ‫متحده منجر به کاهش برنامه محرک عظیم خود شود که در آن زمان در حال اجرا‬
‫بود ‪ ،‬دامن زد‪.‬‬

‫از آنجا که تولید ناخالص داخلی نشانه مستقیمی از سالمت و رشد اقتصاد است ‪،‬‬
‫مشاغل می توانند از تولید ناخالص داخلی به عنوان راهنمای استراتژی تجارت خود‬
‫استفاده کنند‪ .‬نهادهای دولتی ‪ ،‬مانند فدرال رزرو در ایاالت متحده ‪ ،‬از نرخ رشد و‬
‫سایر آمارهای تولید ناخالص داخلی به عنوان بخشی از روند تصمیم گیری خود در‬
‫تعیین نوع سیاست های پولی استفاده می کنند‪ .‬اگر نرخ رشد کند شود ‪ ،‬آنها ممکن‬
‫است یک سیاست پولی انبساطی را برای تالش برای تقویت اقتصاد اجرا کنند‪ .‬اگر‬
‫نرخ رشد قوی باشد ‪ ،‬آنها ممکن است از سیاست های پولی برای کاهش سرعت کار‬
‫در تالش برای جلوگیری از تورم استفاده کنند‪.‬‬

‫تولید ناخالص داخلی واقعی شاخصی است که بیشترین صحت را در مورد سالمت‬
‫اقتصاد دارد‪ .‬اقتصاددانان ‪ ،‬تحلیل گران ‪ ،‬سرمایه گذاران و سیاست گذاران به طور‬
‫گسترده ای مورد پیگیری و بحث قرار می گیرند‪ .‬انتشار قبلی جدیدترین داده ها‬
‫تقریبا ً همیشه بازارها را به حرکت در می آورد ‪ ،‬اگرچه همانطور که در باال ذکر‬
‫شد می توان این تأثیر را محدود کرد‪.‬‬

‫تولید ناخالص داخلی و سرمایه گذاری‬

‫سرمایه گذاران از نظر تولید ناخالص داخلی ‪ ،‬چارچوبی برای تصمیم گیری دارند‪.‬‬
‫داده های "سود شرکت ها" و "موجودی" در گزارش تولید ناخالص داخلی منبع‬
‫خوبی برای سرمایه گذاران سهام است ‪ ،‬زیرا هر دو دسته رشد کل در طول دوره را‬
‫نشان می دهند‪ .‬داده های سود شرکت ها همچنین سودهای قبل از مالیات ‪ ،‬جریان‬
‫های نقدی عملیاتی و تقسیم بندی را برای همه بخشهای اصلی اقتصاد نشان می دهد‪.‬‬
‫مقایسه نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کشورهای مختلف می تواند نقشی در‬
‫تخصیص دارایی داشته باشد ‪ ،‬به تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری در‬
‫اقتصادهای با رشد سریع خارج از کشور و در صورت وجود ‪ ،‬کدام یک کمک می‬
‫کند‪.‬‬
‫یکی از معیارهای جالب توجهی که سرمایه گذاران می توانند برای درک برخی از‬
‫ارزش های بازار سهام از آن استفاده کنند ‪ ،‬نسبت کل سرمایه بازار به تولید ناخالص‬
‫داخلی است که به صورت درصد بیان می شود‪ .‬نزدیکترین معادل این از نظر‬
‫ارزیابی سهام محدودیت بازار یک شرکت به کل فروش (یا درآمد) است که از نظر‬
‫هر سهم نسبت شناخته شده قیمت به فروش است‪.‬‬

‫همانطور که سهام در بخشهای مختلف با نسبت قیمت به فروش بسیار واگرا معامله‬
‫می شود ‪ ،‬کشورهای مختلف با نسبت محدودیت بازار به تولید ناخالص داخلی‬
‫تجارت می کنند که به معنای واقعی کل نقشه است‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬براساس بانک‬
‫جهانی ‪ ،‬ایاالت متحده نسبت تولید ناخالص داخلی به تولید ناخالص داخلی تقریبا ً‬
‫‪ 165‬درصد برای سال ‪( 2017‬آخرین سال برای ارقام موجود) ‪ ،‬در حالی که در‬
‫چین این نسبت ‪ 71‬درصد و هنگ کنگ ‪ ٪1274‬بوده است‪.‬‬

‫با این حال ‪ ،‬سودمندی این نسبت در مقایسه آن با هنجارهای تاریخی برای یک ملت‬
‫خاص نهفته است‪ .‬به عنوان نمونه ‪ ،‬ایاالت متحده نسبت تولید ناخالص داخلی به تولید‬
‫ناخالص داخلی ‪ ٪130‬در پایان سال ‪ 2006‬داشت که در پایان سال ‪ 2008‬به ‪٪75‬‬
‫کاهش یافت‪ .‬از نگاه گذشته ‪ ،‬این مناطق به ترتیب مناطق بیش از حد و کم ارزش را‬
‫برای سهام آمریکا نشان می دهند‪.‬‬

‫بزرگترین نقطه ضعف این داده ها عدم به موقع بودن آن است‪ .‬سرمایه گذاران در‬
‫هر سه ماه فقط یک به روزرسانی دریافت می کنند و بازنگری ها می توانند به‬
‫اندازه کافی بزرگ باشند تا میزان تغییر در تولید ناخالص داخلی را به میزان قابل‬
‫توجهی تغییر دهند‪.‬‬
 ‫تاریخچه تولید ناخالص داخلی‬
‫تولید ناخالص داخلی برای اولین بار در سال ‪ 1937‬در گزارشی به كنگره آمریكا در‬
‫پاسخ به ركود بزرگ ‪ ،‬كه یك اقتصاددان در دفتر ملی تحقیقات اقتصادی ‪ ،‬سایمون‬
‫كوزنتس تصور و ارائه كرد ‪ ،‬آشكار شد‪ .‬در آن زمان ‪ ،‬سیستم برجسته اندازه گیری‬
‫‪ GNP‬بود‪ .‬پس از کنفرانس برتون وودز در سال ‪ ، 1944‬تولید ناخالص داخلی به‬
‫طور گسترده ای به عنوان وسیله استاندارد برای اندازه گیری اقتصاد ملی پذیرفته شد‬
‫‪ ،‬اگرچه از قضا ایاالت متحده همچنان از ‪ GNP‬به عنوان معیار رسمی خود برای‬
‫رفاه اقتصادی تا سال ‪ 1991‬استفاده کرد ‪ ،‬و پس از آن به تولید ناخالص داخلی تغییر‬
‫یافت‪.‬‬

‫با این حال ‪ ،‬از دهه ‪ ، 1950‬برخی از اقتصاددانان و سیاست گذاران شروع به زیر‬
‫سوال بردن تولید ناخالص داخلی کردند‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬برخی گرایش به پذیرش‬
‫تولید ناخالص داخلی را به عنوان یک شاخص مطلق برای شکست یا موفقیت یک‬
‫کشور ‪ ،‬علی رغم عدم موفقیت در سالمت ‪ ،‬سعادت ‪( ،‬عدم) برابری و سایر عوامل‬
‫تشکیل دهنده رفاه عمومی ‪ ،‬مشاهده کردند‪ .‬به عبارت دیگر ‪ ،‬این منتقدان توجه را به‬
‫تمایز بین پیشرفت اقتصادی و پیشرفت اجتماعی جلب کردند‪ .‬با این حال ‪ ،‬بیشتر‬
‫مقامات ‪ ،‬مانند آرتور اوکون ‪ ،‬اقتصاددان شورای مشاوران اقتصادی رئیس جمهور‬
‫کندی ‪ ،‬بر این عقیده که تولید ناخالص داخلی به عنوان یک شاخص مطلق برای‬
‫موفقیت اقتصادی است ‪ ،‬قاطع بودند و ادعا می کردند که برای هر افزایش در تولید‬
‫ناخالص داخلی ‪ ،‬کاهش بیکاری متناظر وجود دارد‪.‬‬
‫انتقادات از تولید ناخالص داخلی‬
‫استفاده از تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص البته دارای اشکاالتی است‪ .‬عالوه‬
‫بر عدم به موقع بودن ‪ ،‬برخی انتقادات از تولید ناخالص داخلی به عنوان معیار‪:‬‬

‫این ارزش فعالیت اقتصادی غیررسمی یا ثبت نشده را نادیده می گیرد ‪ -‬تولید‬
‫ناخالص داخلی به معامالت ثبت شده و داده های رسمی متکی است ‪ ،‬بنابراین میزان‬
 ‫فعالیت اقتصادی غیررسمی را در نظر نمی گیرد‪ .‬تولید ناخالص داخلی ارزش کار‬
‫در زیر جدول ‪ ،‬فعالیت در بازار سیاه یا کار داوطلبانه بدون حقوق را به حساب نمی‬
‫آورد ‪ ،‬که همگی می تواند در برخی از کشورها قابل توجه باشد‪ .‬و نمی تواند ارزش‬
‫اوقات فراغت یا تولید خانگی را که شرایط همه گیر زندگی بشر در همه جوامع است‬
‫‪ ،‬به حساب آورد‪.‬‬
‫این از نظر جغرافیایی در یک اقتصاد باز جهانی محدود است ‪ -‬تولید ناخالص داخلی‬
‫سودهای کسب شده در یک کشور توسط شرکت های خارج از کشور را که به‬
‫سرمایه گذاران خارجی بازگردانده می شوند ‪ ،‬در نظر نمی گیرد‪ .‬این می تواند تولید‬
‫اقتصادی واقعی یک کشور را بیش از حد ارزیابی کند‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬ایرلند تولید‬
‫ناخالص داخلی ‪ 210.3‬میلیارد دالر و تولید ناخالص ملی ‪ 164.6‬میلیارد دالر در‬
‫سال ‪ 2012‬داشت ‪ ،‬اختالف ‪ 45.7‬میلیارد دالر (یا ‪ ٪21.7‬تولید ناخالص داخلی)‬
‫بیشتر به دلیل بازپرداخت سود توسط شرکت های خارجی مستقر در ایرلند بود‪.‬‬
‫این تأکید بر تولید مواد بدون در نظر گرفتن رفاه عمومی است ‪ -‬همانطور که در باال‬
‫ذکر شد ‪ ،‬رشد تولید ناخالص داخلی به تنهایی نمی تواند توسعه کشور یا رفاه‬
‫شهروندانش را اندازه گیری کند‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬ممکن است یک کشور رشد سریع‬
‫تولید ناخالص داخلی را تجربه کند ‪ ،‬اما این از نظر تأثیرات زیست محیطی و‬
‫افزایش اختالف در درآمد ممکن است هزینه قابل توجهی را به جامعه تحمیل کند‪.‬‬
‫این فعالیت از تجارت به تجارت را نادیده می گیرد ‪ -‬تولید ناخالص داخلی فقط تولید‬
‫کاالهای نهایی و سرمایه گذاری جدید را در نظر می گیرد و عمداً هزینه های‬
‫متوسط و معامالت بین مشاغل را متصل می کند‪ .‬با این کار ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی‬
‫اهمیت مصرف نسبت به تولید در اقتصاد را بیش از حد ارزیابی می کند و به عنوان‬
‫شاخص نوسانات اقتصادی در مقایسه با معیارهایی که شامل فعالیت های تجاری از‬
‫تجارت است حساسیت کمتری دارد‪.‬‬
‫این هزینه ها و زباله ها را به عنوان منافع اقتصادی محاسبه می کند ‪ -‬تولید ناخالص‬
‫داخلی کل هزینه های خصوصی و دولتی نهایی را به عنوان درآمد و بازدهی برای‬
‫جامعه در نظر می گیرد ‪ ،‬صرف نظر از اینکه واقعا ً تولیدی هستند یا سودآور‪ .‬این‬
‫بدان معنی است که فعالیتهای غیرمولد یا حتی مخرب به طور معمول به عنوان تولید‬
‫اقتصادی محسوب می شوند و به رشد تولید ناخالص داخلی کمک می کنند‪ .‬به عنوان‬
‫مثال این شامل هزینه هایی است که به منظور استخراج یا انتقال ثروت بین افراد‬
‫جامعه به جای تولید ثروت (مانند هزینه های اداری مالیات یا پول خرج شده برای‬
‫البی و رانت جویی) ‪ ،‬هزینه در پروژه های سرمایه گذاری که کاالهای مکمل و‬
‫نیروی کار الزم برای آنها در نظر گرفته شده است‪ .‬در دسترس نیست و یا تقاضای‬
‫واقعی مصرف کننده برای آن وجود ندارد (مانند ساخت شهرهای ارواح خالی یا پل‬
‫هایی برای ارتباط با هیچ شبکه جاده ای در هیچ جا) و هزینه در کاالها و خدماتی که‬
‫خود مخرب هستند یا فقط برای جبران سایر فعالیت های مخرب ضروری هستند ‪ ،‬به‬
‫جای ایجاد ثروت جدید (مانند تولید سالح جنگی یا هزینه های پلیس و اقدامات ضد‬
‫جنایت)‪.‬‬
‫منابع داده های تولید ناخالص داخلی‬
‫بانک جهانی میزبان یکی از قابل اعتمادترین پایگاه های داده تحت وب است‪ .‬این‬
‫کشور یکی از بهترین و جامع ترین لیست کشورهایی را دارد که داده های تولید‬
‫ناخالص داخلی را برای آنها ردیابی می کند‪ .‬صندوق بین المللی پول (‪)IMF‬‬
‫همچنین داده های تولید ناخالص داخلی را از طریق پایگاه های متعدد خود مانند چشم‬
‫انداز اقتصادی جهان و آمارهای مالی بین المللی ارائه می دهد‪.‬‬

‫یکی دیگر از منابع بسیار قابل اطمینان داده های تولید ناخالص داخلی ‪ ،‬سازمان‬
‫همکاری اقتصادی و توسعه (‪ )OECD‬است‪ OECD .‬نه تنها داده های تاریخی بلکه‬
‫پیش بینی رشد ‪ GDP‬را نیز ارائه می دهد‪ .‬اشکال استفاده از پایگاه داده ‪ OECD‬این‬
‫است که فقط کشورهای عضو ‪ OECD‬و چند کشور غیر عضو را ردیابی می کند‪.‬‬

‫در ایاالت متحده ‪ ،‬فدرال رزرو داده ها را از منابع مختلف ‪ ،‬از جمله آژانس های‬
‫آماری یک کشور و بانک جهانی ‪ ،‬جمع آوری می کند‪ .‬تنها اشکال در استفاده از‬
‫پایگاه داده فدرال رزرو عدم بروزرسانی داده های تولید ناخالص داخلی و عدم وجود‬
‫داده ها برای کشورهای خاص است‪.‬‬
‫اداره تجزیه و تحلیل اقتصادی (‪ ، )BEA‬بخشی از وزارت بازرگانی ایاالت متحده ‪،‬‬
‫با هر نسخه تولید ناخالص داخلی سند تجزیه و تحلیل خود را صادر می کند ‪ ،‬که یک‬
‫ابزار سرمایه گذار عالی برای تجزیه و تحلیل ارقام و روندها و خواندن نکات‬
‫برجسته انتشار کامل طوالنی است‪.‬‬
‫خط آخر‬
‫پل ساموئلسون و ویلیام نوردهاوس در کتاب اصلی خود "اقتصاد" ‪ ،‬اهمیت حساب‬
‫های ملی و تولید ناخالص داخلی را به طور مرتب جمع بندی می کنند‪ .‬آنها توانایی‬
‫تولید ناخالص داخلی را برای ارائه تصویری کلی از وضعیت اقتصاد به ماهواره ای‬
‫در فضا تشبیه می کنند که می تواند آب و هوا را در کل قاره بررسی کند‪.‬‬

‫تولید ناخالص داخلی سیاست گذاران و بانکهای مرکزی را قادر می سازد که‬
‫قضاوت کنند که اقتصاد در حال انقباض است یا در حال گسترش است ‪ ،‬آیا به تقویت‬
‫یا مهار نیاز دارد و اگر تهدیدی مانند رکود اقتصادی یا تورم در آستانه آن قرار‬
‫دارد‪ .‬مانند هر معیار ‪ ،‬تولید ناخالص داخلی نیز نقص هایی دارد‪ .‬در دهه های‬
‫اخیر ‪ ،‬دولت ها تغییرات متنوع و متنوعی را در تالش برای افزایش دقت و ویژگی‬
‫تولید ناخالص داخلی ایجاد کرده اند‪ .‬ابزارهای محاسبه تولید ناخالص داخلی نیز از‬
‫زمان تصور آن به طور مداوم تکامل یافته اند تا بتوانند در کنار سنجش های تکامل‬
‫یافته فعالیت صنعت و تولید و مصرف انواع جدید و در حال ظهور دارایی های‬
‫نامشهود باشند‪.‬‬

‫سواالت متداول‬
‫تعریف ساده تولید ناخالص داخلی چیست؟‬
‫تولید ناخالص داخلی (‪ )GDP‬معیاری است که به دنبال گرفتن بازده اقتصادی کشور‬
‫است‪ .‬کشورهایی که تولید ناخالص داخلی بیشتری دارند ‪ ،‬مقدار بیشتری کاال و‬
‫خدمات تولید شده در داخل خود خواهند داشت و به طور کلی سطح زندگی باالتری‬
‫خواهند داشت‪ .‬به همین دلیل ‪ ،‬بسیاری از شهروندان و رهبران سیاسی رشد تولید‬
‫ناخالص داخلی را معیار مهمی برای موفقیت ملی می دانند که اغلب "رشد تولید‬
 ‫ناخالص داخلی" و "رشد اقتصادی" را به جای یکدیگر می نامند‪ .‬با این حال ‪ ،‬به‬
‫دلیل محدودیت های مختلف ‪ ،‬بسیاری از اقتصاددانان استدالل کرده اند که تولید‬
‫ناخالص داخلی را نباید به عنوان نماینده ای برای موفقیت کلی اقتصادی استفاده‬
‫کرد ‪ ،‬چه رسد به موفقیت یک جامعه به طور کلی‪.‬‬
‫کدام کشور بیشترین تولید ناخالص داخلی را دارد؟‬
‫کشورهایی که دارای باالترین تولید ناخالص داخلی در جهان هستند ایاالت متحده و‬
‫چین هستند‪ .‬با این حال ‪ ،‬بسته به نحوه اندازه گیری تولید ناخالص داخلی ‪ ،‬رتبه بندی‬
‫آنها متفاوت است‪ .‬با استفاده از تولید ناخالص داخلی اسمی ‪ ،‬ایاالت متحده با تولید‬
‫ناخالص داخلی ‪ 21،37‬تریلیون دالر از سال ‪ 2019‬در مقایسه با ‪ 14.3‬تریلیون دالر‬
‫برای چین در رتبه اول قرار دارد‪.‬‬

‫با این حال ‪ ،‬بسیاری از اقتصاددانان استدالل می کنند که استفاده از تولید ناخالص‬
‫داخلی قدرت خرید (‪ )PPP‬به عنوان معیاری برای ثروت ملی دقیق تر است‪ .‬با این‬
‫معیار ‪ ،‬چین در واقع رهبر جهانی است ‪ ،‬با تولید ناخالص داخلی ‪PPP 23.5‬‬
‫تریلیون دالر و پس از آن ‪ 21.4‬تریلیون دالر برای ایاالت متحده‪.‬‬

‫آیا تولید ناخالص داخلی باال خوب است؟‬

‫اکثر مردم تولید ناخالص داخلی باالتر را امری خوب تلقی می کنند ‪ ،‬زیرا با فرصت‬
‫های اقتصادی بیشتر و استاندارد بهتر رفاه مادی همراه است‪ .‬با این وجود این امکان‬
‫وجود دارد که کشوری تولید ناخالص داخلی باالیی داشته باشد و همچنان مکانی‬
‫جذاب برای زندگی نباشد ‪ ،‬بنابراین در نظر گرفتن سایر اندازه گیری ها نیز مهم‬
‫است‪ .‬به عنوان مثال ‪ ،‬یک کشور می تواند تولید ناخالص داخلی باال و تولید ناخالص‬
‫داخلی سرانه پایین داشته باشد ‪ ،‬این نشان می دهد که ثروت قابل توجهی وجود دارد‬
‫اما در دست تعداد کمی از مردم متمرکز است‪ .‬یکی از راه های پرداختن به این‬
‫مسئله ‪ ،‬بررسی تولید ناخالص داخلی در کنار معیار دیگری از توسعه اقتصادی ‪،‬‬
‫مانند شاخص توسعه انسانی (‪ )HDI‬است‪.‬‬