‫مبانی اقتصاد خرد‬

‫‪Microeconomics‬‬

‫استاد‪ :‬احمد خسرو شریفی‬

‫بهار ‪1400‬‬
 ‫‪2‬‬
‫منابع جهت مطالعات بیشتر‬

‫تالیف‪ :‬رابرت اسپندیک‪ ،‬دانیل ال رابینفیلد‬ ‫اقتصادخرد‬ ‫‪(1‬‬

‫تالیف دکتر طهماست محتشم دولتشاهی‬ ‫اقتصاد خرد‬ ‫‪(2‬‬
‫نظریه اقتصادخرد تالیف‪ :‬فرگوسن‪ .‬ترجمه‪ :‬محمود روزبهان‬ ‫‪(3‬‬
‫مبانی علم اقتصاد (اقتصاد خرد و اقتصاد کالن) تالیف‪ :‬دکتر طهماسب محتشم دولتشاهی‬ ‫‪(4‬‬
‫مباحثی در اقتصادخرد‪ ،‬بازارها‪ ،‬تعادل عمومی واقتصاد رفاه تالیف‪ :‬جعفر عباسی‬ ‫‪(5‬‬
‫اصول اقتصادخرد تالیف‪Mankiw :‬‬ ‫‪(6‬‬
‫درآمدی به مبانی اقتصادخرد با نگرش اسالمی تالیف‪ :‬محمدجعفر انصاری‬ ‫‪(7‬‬
 ‫‪3‬‬
‫هزینه فرصت‬
‫‪Opportunity cost‬‬
‫هزینه بدست آوردن هرچیز (انتخاب) برابر است با ارزش سایر چیزهای که از دست میدهیم‪.‬‬
‫• تفاوت بین هزینه های آشکار و غیر آشکار (ضمنی)‬
‫تفاوت بین تحلیل اقتصاددانان و حسابداران را نشان‬
‫میدهد‪.‬‬
‫• اقتصاددانان تصمیمات مربوط به تولید و قیمت‬
‫گذاری را بررسی میکنند که با هزینه های آشکار و‬
‫غیر آشکار مرتبط است‪.‬‬
‫• حسابداران وظیفه نگهداری و ثبت جریان های پولی‬
‫پرداختی و دریافتی بنگاه را به عهده دارند‪.‬‬
 ‫کارائی‬

‫• صرفه جوئی‪ :‬صرفه جوئی‪ Economy‬عبارت از بدست آوردن کمی و کیفی‬

‫منابع با کمترین قیمت است‪.‬‬
‫• کارائی‪ :‬کارائی ‪ Efficiency‬عبارت است از رابطه بین خروجی ها و ورودی ها‬
‫• موثریت‪ :‬موثریت ‪ Effectiveness‬با نحوه درست انجام دادن یک فعالیت‬
‫جهت حصول اهداف یا نتایج متوقعه سر و کار دارد‪.‬‬
 ‫قیمت های اسمی و قیمت های حقیقی‬

‫• قیمت های اسمی ‪ Nominal price‬عبارت از ارزش پولی یک کاال میباشد‪.‬‬

‫• قیمت های واقعی ‪ Real price‬با توجه به تورم لحاظ میشود و ارزش کاال را در‬
‫مقایسه با سایر کاالها و خدمات و یا سبدی از کاال نشان میدهد‪.‬‬
‫• شاخص قیمت مصرف کننده(شاخص کاالهای مصرفی) ‪CPI‬‬
 ‫سیستم های اقتصادی‬

‫سیستم اقتصادی‪ ،‬ساختاری است که به وسیله آن جوامع یا دولت ها منابع‪ ،‬خدمات‬

‫و کاالهای موجود را در یک منطقه جغرافیایی یا کشور مدیریت و توزیع میکنند‪.‬‬
‫‪ .1‬نظام اقتصاد سنتی‬
‫‪ .2‬نظام اقتصاد دستوری‬
‫‪ .3‬نظام اقتصاد بازار‬
‫‪ .4‬نظام اقتصاد مختلط‬
 ‫مدل های اقتصادی‬

‫اقتصاددانان با مشاهده و ممارست در روابط بین متغیر ها به حقایق اقتصادی دست‬

‫میابند و بر اساس این حقایق اقدام به ارائه نظریات اقتصادی مینمایند‪.‬‬
‫اقتصاددانان به توسعه مدل های رفتار افراد و سازمان ها که در تولید‪ ،‬تبادله و‬
‫مصرف کاالها و خدمات مبادرت میورزند‪ ،‬میپردازند‪.‬‬
 ‫تولید‬
‫‪Production‬‬
‫تولید‪ :‬پروسه منظم تبدیل منابع یا عوامل تولید(داده ها) به محصوالت(تولیدات) به‬
‫شکل کاال یا خدمت‪.‬‬
‫عوامل تولید‪ :‬تمام عناصر که تصدی جهت انجام پروسه تولید به آنها ضرورت دارد‪.‬‬
‫• کار‪ :‬که شامل استاد کار‪ ،‬مزدور کار و کوشش های صاحب تصدی میباشد‪.‬‬
‫• سرمایه‬
‫• مواد کار‬
 ‫دسته بندی عوامل تولید‬

‫در یکی از دسته بندی ها عوامل تولید به اساس دیدگاه شرکتی چنین تفکیک‬
‫میشوند‪:‬‬
‫پاداش‬ ‫ذات‬ ‫نام‬
‫اجاره‬ ‫منابع طبیعی‬ ‫زمین‬
‫مزد‬ ‫زحمت و یا مهارت‬ ‫کار‬
‫سود‬ ‫منابع ساخته بشر‬ ‫سرمایه‬
‫مفاد‬ ‫مدیریت و پذیرش ریسک‬ ‫تشبث‬
 ‫انواع تولید‬

‫برای مقاصد عمومی تولید را به سه گروپ عمده دسته بندی میکنند‪:‬‬

‫‪ .1‬تولید اولیه‪ :‬تولید اولیه به وسیله صنایع استخراجی صورت میگیرد مانند‬
‫زراعت‪ ،‬جنگالت‪ ،‬ماهیگیری و معادن که وظیفه استخراج هدایای طبیعی را از‬
‫روی زمین‪ ،‬زیر زمین و یا هم اقیانوس ها به عهده دارند‪.‬‬
‫‪ .2‬تولید ثانویه‪ :‬شامل محصوالت در صنایع تولیدی میباشد و یا به عبارتی‬
‫تولید محصوالت کار تمام و نیمه کار از مواد خام و کاالهای واسطه‪ .‬مانند‬
‫صنایع موتر سازی‪ ،‬ساختمانی‪ ،‬انجینیری ‪........‬‬
 ‫انواع تولید‪...‬‬

‫‪ .3‬تولید ثالثیه‪ :‬صنایع شامل در این بخش‪ ،‬تولیدکننده تمام خدمات الزم جهت‬
‫در دسترس قرار گرفتن کاالهای تولید شده برای مصرف کنندگان میباشند‪.‬‬
‫مانند خدمات ترانسپورتی‪ ،‬بیمه‪ ،‬بانکداری‪ ،‬ارتباطات و خدمات دولتی مانند‬
‫تحصیل‪ ،‬صحت‪ ،‬امنیت ‪...........‬‬
 ‫تابع تولید‬

‫تابع تولید نمایانگر مقدار محصولی است که با ترکیب های مختلف عوامل تولید‪،‬‬
‫تولید می گردد‪.‬‬
‫اگر (فرضا) تولید تابع از دو عامل تولید (فرضا کار و سرمایه) باشد‪ ،‬تابع تولید به‬
‫صورت زیر است‪:‬‬
‫)‪Q= F(K,L‬‬
‫تابع تولید فوق رابطه بین مقدار عوامل تولید (کار و سرمایه) و مقدار محصول تولید‬
‫شده را نشان میدهد‬
 ‫میزان استفاده از عوامل تولید‬
‫تابع تولید به عوامل اجازه میدهد که با تناسب مختلف با همدیگر یکجا شوند و تکنیک تولید را شکل دهند‬
‫و این تناسب سرمایه بر ‪ Capital intensive‬و یا کار بر ‪ Labor intensive‬بودن محصول را نشان‬
‫میدهد‪.‬‬
‫تکنیک تولید یک کاال زمانی سرمایه بر است که نسبت سرمایه به نیروی کار ‪ K/L‬در تولید این کاال بیشتر‬
‫از این نسبت در تولید کاالی دیگر باشد‪.‬‬
‫در هر جامعه که عامل کار فراوان باشد ولی عامل سرمایه کمیاب باشد از تکنیک کاربر استفاده میشود و هر‬
‫جامعه که عامل سرمایه فراوان و عامل کار کمیاب باشد از فناوری سرمایه بر استفاده میشود‪.‬‬
‫• نوت‪ :‬مقدار مطلق سرمایه یا نیروی کار اهمیت ندارد‪ ،‬بلکه مهم نسبت آن ها است‪.‬‬
 ‫منحنی های تولید یکسان‬
‫‪Isoquants‬‬
‫منحنی های تولید یکسان نشان دهنده مقدار تولید هستند که با ترکیبات مختلف‬
‫عوامل تولید(دو عامل) میتوانند تولید شوند‪.‬‬
 ‫منحنی های تولید یکسان‬
‫‪Isoquants‬‬
‫ویژگی های منحنی های تولید یکسان‪:‬‬
‫‪ .1‬منحنی های تولید یکسان از چپ به راست نزولی هستند‪.‬‬
‫‪ .2‬منحنی های تولید یکسان یکدیگر را قطع نمیکنند‪.‬‬
‫‪ .3‬منحنی های تولید یکسان نسبت به مبدا مختصات حالت تحدب دارند‪.‬‬
 ‫منحنی های تولید یکسان‬
‫‪Isoquants‬‬
‫ایزوکوانت انعطاف پذیری شرکت های تولیدی را نشان میدهد و مدیران این‬
‫شرکت ها میتوانند یک مقدار مشخص تولید را با تبدیل نمودن مقدار یک عامل‬
‫تولید با مقدار عامل تولید دیگر بدست آورند‪.‬‬
‫در کوتاه مدت عوامل تولید به دو دسته ثابت و متغیر تقسیم میگردد‪ .‬افزایش تولید‬
‫تنها از طریق عوامل تولید متغیر ممکن است‪.‬‬
‫در بلند مدت تمام عوامل تولید متغیر هستند و افزایش تولید از طریق ترکیبی از کلیه‬
‫عوامل تولید ممکن است‪.‬‬
17