‫اقتصاد کالن ‪1‬‬

‫استاد‪ :‬دکتر ایزدخواستی‬

‫مهر ‪1397‬‬
 ‫• نام درس‪ :‬اقتصاد کالن ‪1‬‬
‫• مقطع‪ :‬کارشناسی‬
‫• تعداد واحد‪3 :‬‬
‫• نیمسال اول سال تحصیلی ‪97-98‬‬
‫• پیشنیاز‪ :‬مبانی اقتصاد کالن‬
‫‪Email: h_izadkhasti@sbu.ac.ir‬‬ ‫• نام استاد‪ :‬حجت ایزدخواستی‬
‫‪http://facultymembers.sbu.ac.ir/izadkhasti‬‬ ‫• صفحه دانشگاهی‬
‫زمان حل تمرین‪:‬‬ ‫• دستیار آموزشی‪:‬‬
‫• روزهای تشکیل کالس‪ :‬یک شنبه‪ -‬سه شنبه‬
‫• ساعت تشکیل کالس‪8-10 :‬‬
‫• مکان‪ :‬دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی‬
‫• رفع اشکال‪ :‬یکشنبه ‪ -‬سه شنبه ساعت ‪12-13‬‬
 ‫• برنامه کاری در طول ترم‪:‬‬
‫اجباری‬ ‫• حضور در کالس و حل تمرین‪:‬‬
‫‪0/20‬‬ ‫• مشارکت در کالس و حل تمرین‪:‬‬
‫تاریخ ‪97/08/20‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫• امتحان میان ترم‪:‬‬
‫تاریخ ‪97/10/23‬‬ ‫‪0/50‬‬ ‫• امتحان پایان ترم‪:‬‬
 ‫• اهداف کلی درس‪:‬‬
‫• ‪ -‬آشنایی دانشجویان با مفاهیم‪ ،‬مبانی‪ ،‬نظریهها و سیاستهای اقتصاد کالن‬
‫• ‪ -‬آشنایی دانشجویان با نقش سیاستهای پولی و مالی در الگوهای اقتصاد کالن‬
‫• ‪ -‬آشنایی دانشجویان با نظریه های رشد اقتصادی‬
‫• ‪ -‬شناخت نظریههای اقتصاد کالن کینزینها و کالسیکها‬
‫• ‪ -‬بررسی عملکرد اقتصاد ایران در سطح کالن‬
 ‫• منابع اصلی‪:‬‬
‫• منکیو‪ ،‬گریگوری (‪ ،)1394‬اقتصاد کالن‪ ،‬ترجمه حمیدرضا ارباب‪ ،‬انتشارات نشر نی‬
‫‪• Mankiw, Gregory (2009), “Macroeconomics”, Seventh Edition, Worth‬‬
‫‪Publishers.‬‬
‫• سایر منابع‬
‫• شاکری‪ ،‬عباس (‪ ،)1393‬اقتصاد کالن‪ :‬نظریه ها و سیاست ها‪ ،‬جلد اول‪ ،‬تهران‪ :‬انشارات پارس‬
‫نویسا‬
‫• رحمانی‪ ،‬تیمور‪ ،‬اقتصاد کالن‪ :‬نظریه ها و سیاست ها (‪ 900‬تست اقتصاد کالن)‪ ،‬تهران‪ :‬انتشارات‬
‫برادران‬
‫• نظری‪ ،‬محسن‪ 2000 ،‬سوال چهار گزینه ای اقتصاد کالن‪ ،‬تهران‪ :‬انتشارات نگاه دانش‬
‫فصل اول‪ :‬جایگاه علم اقتصاد کالن‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• بررسی جایگاه اقتصاد کالن‬
‫• آنچه اقتصاددانان کالن بررسی می کنند‬
‫• تفکر خرد اقتصادی و الگوهای اقتصاد کالن‬
 ‫جایگاه اقتصاد کالن‬

‫• چرا برخی کشورها در دهه های گذشته با رشد سریع تولید و درآمدها روبه رو بوده‬
‫اند‪ ،‬در حالی که برخی کشورهای دیگر دارای رشد پایین درآمدها مواجه بوده اند‬
‫و فقیر شده اند؟‬
‫• چرا برخی کشورها نرخ تورم باالیی را تجربه کرده اند‪ ،‬در حالی که سایر کشورها‬
‫سطح ثابت قیمت ها را حفظ کرده اند؟‬
‫• چرا تمام کشورها دوره های رکود و بحران اقتصادی (دوره های مکرر کاهش‬
‫درآمدها و افزایش بیکاری) را تجربه کرده اند؟‬
‫• سیاستهای دولت چگونه می تواند شدت رکود و بحران اقتصادی را کاهش دهد؟‬
‫• آیا پذیرش پول مشترک بوسیله کشورهای اروپایی اقدام مناسبی محسوب‬
‫می شود؟‬
‫• آیا چین باید برای مقابله اقتصادی با امریکا از نظام نرخ ارز ثابت پیروی کند؟‬
‫• چرا ایاالت متحده امریکا با کسری بودجه روبه افزایش مواجه است؟‬
‫• دالیل افزایش کسری بودجه در ایران چیست؟‬
‫• نظام ارزی در ایران از چه مکانیزمی پیروی می کند؟‬
‫• به طور کلی می توان بیان کرد که پیش بینی میزان عرضه محصول به منظور تأمین‬
‫تقاضای افراد توسط بنگاه های تجاری امری ضروری است‪.‬‬
‫• ثبات قیمت ها به منظور حفظ قدرت خرید افراد و بازنشتگان با درآمد ثابت الزم‬
‫است‪.‬‬
‫• رونق اقتصادی به منظور فراهم شدن شرایط کار برای فارغ التحصیالن امری مهم‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫• همچنین‪ ،‬مباحث اقتصاد کالن نقش محوری در منازعات سیاسی دارد‪ .‬رأی‬
‫دهندگان از نحوه عملکرد اقتصاد آگاه هستند و دوران رونق می تواند باعث‬
‫محبوبیت سیاستگذاران و دولت شود‪.‬‬
‫• در سطح بین المللی نیز موضوعات اقتصاد کالن مورد توجه مراکز سیاست گذاری‬
‫قرار دارد‪.‬‬
 ‫آنچه اقتصاددانان کالن بررسی می کنند‬

‫• اگرچه سیاستگذاری اقتصادی از وظایف دولت ها است‪ ،‬اما تحلیل عملکرد‬

‫اقتصادی بر عهده اقتصاد دان ها است‪.‬‬
‫• بنابراین اقتصاددان ها با جمع آوری داده های کالن اقتصادی (از قبیل‬
‫درآمدها‪ ،‬قیمت ها‪ ،‬نرخ بیکاری‪ ،‬نرخ تورم‪ ،‬نرخ رشد اقتصادی‪،‬کسری‬
‫بودجه دولت‪ ،‬نرخ ارز و ‪ )...‬و ارائه نظریه های جدید به تبیین داده های کالن‬
‫اقتصادی می پردازند‪.‬‬
‫• همچنین اقتصاد دان ها به پیش بینی شرایط اقتصادی در دوره های آتی می‬
‫پردازند‪.‬‬
‫• بر این اساس وظیفه اقتصاددانان بکارگیری اصول و مبانی اقتصاد کالن‬
‫متناسب با شرایط متفاوت در کشورهای مختلف است‪.‬‬
‫• در این راستا انعطاف و خالقیت در بکارگیری اصول توسط اقتصادانان‬
‫ضروری است‪.‬‬
 ‫تفکر خرد اقتصادی و الگوهای اقتصاد کالن‬

‫• اقتصاد خرد تصمیم گیری خانوارها و بنگاه ها و چگونگی تعامل این دو‬
‫گروه تصمیم گیرنده را در بازار بررسی می کند‪.‬‬
‫• یک اصل مهم و محوری در اقتصاد خرد این است که خانوارها و بنگاه ها به‬
‫دنبال وضعیت بهینه در اقتصاد با توجه به محدودیت ها هستند (خانوارها به‬
‫دنبال حداکثر کردن مطلوبیت با توجه به محدودیت درامد خود و بنگاه به‬
‫دنبال حداکثر کردن سود با توجه محدودیت هزینه های خود هستند)‪.‬‬
‫• در اقتصاد کالن پدیده های اقتصادی به صورت کالن مطرح می شود و‬
‫موضوعاتی از قبیل تولید ناخالص داخلی‪ ،‬تئورم‪ ،‬بیکاری‪ ،‬سرمایه گذاری‬
‫کل‪ ،‬مصرف کل‪ ،‬پس انداز کل و ‪ ...‬مدنظر است‪.‬‬
‫فصل ‪ :2‬داده های اقتصاد کالن‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• شاخص های اقتصاد کالن (‪ ،CPI ،GDP‬بیکاری)‬
‫• قواعد محاسبه تولید ناخالص داخلی و ملی‬
‫• تولید ناخالص داخلی اسمی و حقیقی‬
‫• شاخص تعدیل کننده تولید ناخالص داخلی‬
‫• اجزای تولید ناخالص داخلی‬
 ‫ثبات اقتصادی‬

‫• ثبات اقتصادی در اقتصاد یکی از مباحث مهم در حوزه اقتصاد کالن است و‬
‫به این معنی است که نرخ تورم و بیکاری به حد مطلوب خود کاهش یابند و‬
‫رشد اقتصادی نیز به حد مطلوب خود افزایش یابد‪.‬‬
‫• بنابراین‪ ،‬در ادامه به بررسی سه شاخص مهم اقتصاد کالن یعنی تولید ناخالص‬
‫داخلی‪ ،‬تورم و بیکاری پرداخته می شود‪.‬‬
‫شاخص های اقتصاد کالن‬
‫تولید ناخالص داخلی سرانه به قیمت جاری (دالر) در اقتصاد ایران‬
‫نتیجه‬
‫نرخ تورم در اقتصاد ایران‬
‫نرخ بیکاری در اقتصاد ایران‬
‫فصل ‪ :3‬درآمد ملی‪ ،‬منابع ایجاد درآمد ملی و مصارف آن‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• بررسی عوامل تعیین کننده تولید کاالها و خدمات‬
‫• بررسی چگونگی توزیع درآمد بین عوامل تولید‬
‫• تولید ملی در چه بخش هایی صرف می شود؟ (تقاضای کاالها و خدمات)‬
‫• تعادل در بازار کاالها و خدمات چگونه است؟‬
 ‫عوامل تولید کننده کاالها و خدمات‬

‫• تولید کاالها و خدمات در اقتصاد به دو عامل بستگی دارد‪:‬‬

‫• ‪ -1‬عوامل تولید‬
‫• ‪ -2‬توانایی تبدیل عوامل تولید به تولید (تابع تولید)‬
‫مصارف تولید ناخالص داخلی‬
‫فصل ‪ :4‬پول و تورم‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• پول‪ ،‬وظایف و انواع آن‬
‫• الگوی عرضه پول و انواع سیاست های پولی‬
‫• نظریه تقاضای مقداری پول‬
‫• حق الضرب پول (درآمد دولت از انتشار پول)‬
‫• تورم و نرخ بهره‬
‫• هزینه های تورم‬
)seigniorage( ‫حق الضرب پول‬
‫• به درآمد حاصل از چاپ پول توسط دولت حق الضرب پول (‪)seigniorage‬‬
‫گفته می شود‪.‬‬
‫علل ابر تورم‬
 ‫فصل ‪7‬‬
‫رشد اقتصادی‪ :‬انباشت سرمایه و رشد جمعیت‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• بررسی اثر انباشت سرمایه بر رشد اقتصادی‬
‫• تعیین سطح سرمایه قاعده طالیی‬
‫• بررسی اثر رشد جمعیت بر رشد اقتصادی‬
 ‫فصل ‪8‬‬
‫رشد اقتصادی‪ :‬پیشرفت فناوری‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• بررسی اثر پیشرفت فناوری بر رشد اقتصادی در الگوی سولو‬
‫• تعیین سطح سرمایه قاعده طالیی‬
‫• فراتر از الگوی رشد سولو و نظریه رشد درون زا‬
 ‫فصل ‪9‬‬
‫مقدمه ای بر نوسانات اقتصادی‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• مفهوم قانون اوکان و ارتباط آن با بیکاری‬
‫• بررسی شاخص های اقتصادی در بررسی چرخه های تجاری‬
‫• بررسی الگوی تقاضای کل و عرضه کل‬
‫• بررسی شوک های تقاضای کل و عرضه کل‬
‫• بررسی سیاست های ایجاد ثبات اقتصادی‬
 ‫فصل ‪10‬‬
‫تقاضای کل‪ :‬الگوی ‪IS-LM‬‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• بازار کاال و استخراج منحنی ‪IS‬‬
‫• بررسی اثرات سیاست های مالی بر بازار کاال و انتقال منحنی ‪IS‬‬
‫• بازار پول و استخراج منحنی ‪LM‬‬
‫• بررسی اثرات سیاست های پولی بر بازار پول و انتقال منحنی ‪LM‬‬
‫• بررسی رابطه متقابل سیاست های پولی و مالی در الگوی ‪LS-LM‬‬
 ‫• بازار کاال و منحنی ‪IS‬‬
‫• منحنی ‪ IS‬ترکیبات مختلف نرخ بهره و سطح درآمد است که بازار کاال و‬
‫خدمات را به تعادل می رساند‪.‬‬
‫• کینز در کتاب نظریه عمومی خود بیان می کند که درآمد کل اقتصاد را در‬
‫کوتاه مدت مخارج برنامه ریزی شده خانوارها‪ ،‬بنگاه ها و دولت تعیین می‬
‫کند‪.‬‬
‫تفاوت مخارج واقعی و برنامه ریزی شده‬
‫عوامل تعیین کننده مخارج برنامه ریزی شده‬
‫مخارج برنامه ریزی شده به صورت تابعی از درآمد‬
‫استخراج منحنی ‪ IS‬در بازار کاال‬
 ‫• بازار پول و منحنی ‪LM‬‬
‫• منحنی ‪ LM‬مکان هندسی ترکیبات مختلف نرخ بهره و درآمد است که بازار پول را به‬
‫تعادل می رساند‪.‬‬
‫• برای درک ارتباط بین درآمد و نرخ بهره‪ ،‬نظریه رجحان نقدینگی بررسی می شود‪.‬‬
‫استخراج منحنی ‪ LM‬در بازار پول‬
 ‫فصل ‪11‬‬
‫تقاضای کل‪ :‬کاربرد الگوی ‪LS-LM‬‬
 ‫• در این فصل خواهیم خواند‪:‬‬
‫• منحنی تقاضای کل و عوامل انتقال دهنده آن‬
‫• تحلیل نوسانات اقتصادی با استفاده از الگوی ‪IS-LM‬‬
‫• تفاوت نگاه کینزین ها و کالسیک ها در تحلیل نوسانات اقتصادی‬
‫• تفسیر نوسانات اقتصادی با استفاده از الگوی ‪IS-LM‬‬