‫فصل اول‬

‫مقدمه‬
‫‪:‬موضوع مورد نظر ‪1-‬‬
‫کشورهای توسعه نیافته در کنار کشورهای توسعه یافته در پی رشد و توسعه اقتصادی‬
‫میباشند و بدون تردید که درین راستا به شدت به مسئله کمبود سرمایه مواجه میشوند‪ ،‬البته‬
‫راه تأمین سرمایه در کشورهای جهان سوم تنها باز کردن درب های این کشورها به روی‬
‫‪.‬سرمایه گذاری خارجی نیست‬
‫اما جذب سرمایه های خارجی و فعالیت شرکت های چندین ملیتی یک از راه های تامین‬
‫سرمایه برای کشورهای جهان سوم است‪ .‬طی چند دهه اخیر این نوع سرمایه گذاری ها‬
‫‪.‬بخش قابل مالحظه از کل سرمایه گذاری های کشورهای جهان سوم را تشکیل داده است‬
‫بنا ًء فعالیت سرمایه ها و شرکت های خارجی در کشورهای کمتر توسعه یافته یک عامل کامالً‬
‫مثبت در جهت رشد و توسعه اقتصادی این کشورها تلقی میشود ‪ ،‬اما مهمترین موانع رشد‬
‫اقتصادی در کشورهای جهان سوم کمبود شدید سرمایه و تکنالوژی است که شرکت های‬
‫خارجی با سرمایه های خود میتوانند بر رفع این موانع کمکهای زیادی نمایند‪ ،‬برعالوه این‬
‫‪.‬شرکت ها شیوه های نوین مدیریت صنعتی را نیز به این کشورها منتقل میکنند‬
‫همچنین این شرکتها از طریق ایجاد رقابت باعث فعال شدن شرکت های داخلی کشورهای‬
‫جهان سوم شده و سرانجام باعث ارتقای بازدهی اقتصادی ‪ ،‬تنظیم بازار و بهبود رفاه در این‬
‫‪.‬کشورها میشود‬
‫اهداف تحقیق ‪2-‬‬
‫هدف ازاین تحقیق که نظرات دررابطه به سرمایه گذاری های خارجی بد بینانه بوده که این‬
‫موضوع را از طریق تماس به گذشته سرمایه گذاری های خارجی در کشورها روبه انکشاف‬

‫‪1‬‬
 ‫بود تاذهنیت ها روشن گرددکه سرمایه گذاری های خارجی واقع به نفع کشورهای روبه‬
‫‪.‬انکشاف بوده است یا خیر؟ که به طور خلص دوعامل هدف تحقیق راتشکیل میدهد‬
‫‪.‬شناسائی عواملیکه سبب تشویق درجذب نمودن سرمایه گذاریهای خارجی میگردند‬
‫‪.‬دانستن نقش و اهمیت سرمایه گذاری خارجی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها‬
‫اهمیت و ارزش تحقیق ‪3-‬‬
‫چون اهدافی که از این تحقیق توقع میرود از یک سو دست یابی به عواملیکه سبب جذب‬
‫بیشتر سرمایه گذاری های خارجی میشوند ‪ ،‬میباشد و از سوی دیگر شناسائی عواملیکه‬
‫سبب تشویق درجذب نمودن سرمایه گذاریهای خارجی میگردند است ‪ ،‬از اینرو پس از‬
‫رسیدن به اهداف فوق بدون شک عواملی که سبب جذب و تشویق بیشتر سرمایه گذاریها در‬
‫این کشورها میشوند ‪06/06/2008‬شناسائی شده و کمک بزرگی در جهت تصمیم گیری‬
‫ادارات مسوول به منظور جذب و تشویق سرمایه گذاران خارجی میگردد‪،‬که پس از آن جای‬
‫تردیدی برای رشد و توسعه متداوم اقتصادی کشورهای مذکور باقی نمی ماند‪ .‬زیرا جذب و‬
‫بکار انداختن سرمایه گذاری خارجی بصورت مثمر و معقول سبب ورود سرمایه در داخل این‬
‫کشورها ‪ ،‬ایجاد زمینه های اشتغال ‪ ،‬افزایش تولیدات داخلی ‪ ،‬رفع نمودن نیازمندیهای ملی ‪،‬‬
‫بلند رفتن قدرت خرید مردم ‪ ،‬دست یابی مردم به متاع ها و خدمات مختلف ‪ ،‬رشد متداوم و‬
‫توسعه اقتصادی و بآلخره ایجاد رفاه اقتصادی در کشور میگردد ‪ .‬تشویق این روند بدون‬
‫‪.‬شک رشد متداوم اقتصادی را تضمین میکند‬
‫بنا گفته میتوانیم که موضوع مورد تحقیق یکی از موضوعات مهم ‪ ،‬ارزشمندی و کمک‬
‫کننده در جهت حل نمودن مشکالت موجود در فرا راه سرمایه گذاریهای خارجی در در‬
‫‪.‬کشورهای عقب مانده مانند افغانستان مبیاشد‬
‫سواالت اصلی تحقیق ‪4-‬‬
‫سرمایه گذاریهای خارجی چه تغیری را در حالت اقتصادی کشورهای جهان سوم وارد ‪1-‬‬
‫نموده است ؟‬
‫آیا سرمایه گذاریهای خارجی دراین کشورها سبب اشتغال زائی گردیده است ؟ ‪2-‬‬
‫آیا سرمایه گذاریهای خارجی در این کشورها سبب رشد اقتصادی شده است ؟ ‪3-‬‬
‫آیا اهداف سرمایه گذاریهای خارجی رشد وتوسعه کشورهای جها ن سوم میباشد؟ ‪4-‬‬

‫‪2‬‬
 ‫آیا کشورهای جهان سوم نسبت به سرمایه گذاری های خارجی خوشبین اند یاخیر؟ ‪5-‬‬
‫تعریف متغیرها و مفاهیم عملیاتی ‪5-‬‬
‫در این تحقیق یک متغیر مستقل وجود دارد که عبارت از سرمایه گذاری خارجی میباشد و‬
‫سرمایه گذاری خارجی عبارت از جلب و حمایت هر نوع سرمایه های خارجی که بوسیله‬
‫شرکت های خصوصی یا افراد در کشورهای غیر از وطن آنها با در نظر داشت اهداف دولت‬
‫‪.1‬انجام میشود ‪ ،‬میباشد‬
‫همچنان متغیر وابسته در این تحقیق وضعیت اقتصادی کشور میباشد که تاثیر پذیر از سرمایه‬
‫‪.‬گذاریهای خارجی بوده و نظر به تغیرات سرمایه گذاریهای خارجی تغیر میکند‬
‫هدف از وضعیت اقتصادی کشور در اینجا سطح استخدام ‪ ،‬حجم تولیدات داخلی ‪ ،‬چگونگی‬
‫رفع نیازمندیهای داخلی ‪ ،‬قدرت خرید مردم ‪ ،‬بازار امتعه و خدمات ‪ ،‬رفاه اقتصادی و باآلخره‬
‫‪.‬رشد اقتصادی میباشد‬

‫مدل تحلیلی ‪6‬‬

‫‪.‬شکل ( ‪ -) 1‬انواع ورود سرمایه های خارجی‬

‫انواع ورود سرمایه های‬

‫خارجی دریک کشور‬

‫سرمایه گذاری خصوصی‬ ‫استقراض خارجی‬ ‫کمک های بالعوض‬

‫شرکتهای خارجی‬ ‫موسسات وکشورهای دسیگر‬

‫‪.‬جدول ( ‪ ) 1‬مدل تحلیلی‬

‫انکشاف اقتصادی‬ ‫سرمایه گذاریهای خارجی‬ ‫مفاهیم‬

‫اقتصادی‬ ‫ابعاد‬

‫‪ - 1‬مهدوی ‪ ،‬دوکتور ابوالقاسم ‪ ،‬رشد اقتصادی و سرمایه گذاری‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ .‬ورود سرمایه های خارجی‬
‫‪ .‬افزایش سرمایه گذاریها‬
‫‪ .‬ایجاد زمینه های اشتغال‬
‫‪ .‬افزایش تولیدات داخلی‬
‫‪ .‬رفع نمودن نیازمندی ها مردم‬
‫‪ .‬بلند رفتن قدرت خرید مردم‬
‫‪ .‬دست یابی مردم به امتعه ها و خدمات مختلف‬ ‫شاخص ها‬
‫‪ .‬بلند رفتن عاید ملی‬
‫‪ .‬دست یابی به رشد اقتصادی‬
‫‪ .‬ایجاد رفاه اقتصادی ‪10.‬‬

‫البته قابل یادآوری است که این تحقیق دارای ابعاد متعدد چون ابعاد سیاسی و اجتماعی نیز‬
‫میباشد‪ ،‬ولی نسبت محدودیت وقت ما نمی توانیم که متباقی ابعاد آنرا نیز مطالعه کنیم‪ ،‬بهمین‬
‫‪.‬لحاظ درین تحقیق تنها بُعد اقتصادی آنرا مطالعه و بررسی مینمایم‬
‫روش تحقیق ‪7-‬‬
‫چون تحقیق در زمینه نقش سرمایه گذاریهای خارجی باید هم از نگاه نظری و هم در عمل‬
‫مورد بررسی قرار گیرد تا در مورد معلومات الزم جمع آوری شده ونتایج مطلوب را ببار‬
‫‪.‬بیاورد‬
‫‪.‬از اینرو در این تحقیق هم از روش کتابخانه و هم از روش نظری استفاده گردیده است‬
‫موانع ‪ ،‬مشکالت و محدودیت های تحقیق ‪8-‬‬
‫‪ .‬مشکالت مربوط به مرحله شناسایی منابع‬
‫‪ .‬مشکالت مربوط به محتوای منابع‬
‫‪.‬مشکالت مربوط به جمع آوری اطالعات‬
‫‪.‬محدویت زمانی‬
‫ساختار تحقیق ‪9-‬‬
‫این تحقیق طی چهار فصل خالصه گردیده که فصل اول آن کلیات تحقیق را در بر مگیرد و‬
‫شامل طرح مسئله تحقیق ‪ ،‬اهداف تحقیق ‪ ،‬اهمیت و ارزش موضوع تحقیق ‪ ،‬سواالت اصلی‬

‫‪4‬‬
‫تحقیق ‪ ،‬تعریف متغیرهای تحقیق ‪ ،‬روش تحقیق ‪ ،‬موانع ‪ ،‬مشکالت و محدودیت های تحقیق‬
‫‪.‬و ساختار تحقیق میباشد‬
‫فصل دوم آن شامل تعاریف ‪ ،‬مباحث نظری ‪ ،‬تاریخچه موضوع در جهان ‪ ،‬علل وگسترش‬
‫سرمایه گذاری ها ‪،‬دیدگاها مخالف و موافق در رابطه ‪،‬چارچوب نظری تحقیق‪،‬مدل تحقیق‬
‫فصل سوم آن شامل شرکت های فراملییتی و انتقال سرمای ‪،‬دخول سرمایه گذاری های‬
‫خارجی وخروج سرمایه گذاری های خارجی ‪،‬منافع کشورهای جهان سوم و توزیع سرمایه‬
‫گذاری های خارجی در این کشورها‬
‫‪.‬فصل چهارم شامل نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق میباشد‬

‫‪5‬‬
 ‫فصل دوم‬
‫تعاریف و مباحث نظری‬
‫قسمت اول ‪ :‬تعاریف‬
‫سرمایه وسرمایه گذاری چیست ؟‬
‫هنگامیکه ما از سرمایه گذاری صحبت میکنیم بدون شک درذهن ما سرمایه خطور میکند‪،‬‬
‫پس همین سرمایه است که زمینه سرمایه گذاری را مهیا میکند بدون سرمایه‬
‫زمین ‪،‬کار‪،‬تنظیم را که از عوامل تولید به شمار میرود ‪،‬نمیتوان به کار انداخت واز انها‬
‫‪.‬استفاده کرد‬

‫هرگاه ما بخواهیم تااز منابع زمین ‪،‬کاربرای سرمایه گذاری استفاده کنیم پس باید که‬
‫‪ .‬فکرتمویل سرمایه گذاری را کنیم ‪ ،‬تمویل چیزنیست بلکه تهیه و تدارک سرمایه است‬
‫یک سرمایه گذاربعد ازآنکه برای سرمایه گذاری منابع تهیه کند پس ما با یکجا نمودن سایر‬
‫‪ .‬منابع تولید سرمایه گذاری آغازمیکند‬
‫ما نمیتوانیم دربخش های مختلف مثل زراعت‪،‬صنعت‪،‬تجارت ‪،‬معادن وغیره عرصه ها‬
‫‪ .‬سرمایه گذاری نمائیم‬
‫سرمایه تولید کاالها و خدمات به حیث یک عاملمهم شناخته میشود اگر سرمایه به صورت‬
‫عادالنه توزیع شود باعث ارتقاع سطح زندگی یک جامعه میگردد‪ ،‬درصورتیکه سرمایه به‬
‫صورت غیرعادالنه توزیع شود پس فاصله سطح زندگی مردم یک جامعه اضافه خواهد شد‬
‫یک طبقه خاص جامعه باال خواهند رفت و سایرجامعه مانند سابق درزیر فقرو غریبی زندگی‬
‫‪ .‬خواهند کرد‬
‫همچنان سرمایه یکی از مهم ترین عامل سرمایه گذاری است که برای مقدار آن کدام حد تعین‬
‫نشده و یک وسیله عمده و مهم برای بدست آوردن عاید شمرده میشود ‪ ،‬که سرمایه‬
‫‪.‬درجریان تولید و عرضه خدمات ازدیاد میابد‬

‫سرمایه ‪1-‬‬

‫‪6‬‬
‫سرمایه یکی از عناصر مهم تولید در اقتصاد سرمایه داری بوده و متشکل از متاعی است که‬
‫از آن عاید بدست میآید‪ .‬در عمل تجاری این اصطالح تنها به ثروت خالص یک واحد‬
‫اقتصادی اطالق میگردد ‪ ،‬یا کلیه سرمایه گذاریهای نسبتا ً دایمی را که مالکان از دارائی خود‬
‫و یا قرضه دراز مدت ‪ ،‬انجام داده اند بنام سرمایه یاد میکنند‬
‫تعریف ساده سرمایه گذاری‬
‫سرمایه گذاری عبارت ازملبس شدن پول به متاع جنسی است‬
‫تعریف دیگرومشخص تر سرمایه گذاری که توسط ایریش شنایدر( عالم اقتصاد ) بیان گردیده‬
‫است اینست ‪ .‬سرمایه گذاری عبارت از پروسه داد وستد است که ارتباط با پروسه تولید‬
‫‪.‬داشته باشد‬
‫بصورت عموم ازنگاه اقتصاد تصدی سرمایه گذاری عبارت ازتبدیل نمودن سرمایه پولی به‬
‫آن نوع دارائی متشبس گفته میشود که بصورت مستقیم و غیر مستقیم درتولید فرآورده سهیم‬
‫‪.‬باشد‬
‫موضوع مهم در سرمایه گذاری آن است که تاریخ ثبت تما داد ستد دریک و یا ازیک حسا ب‬
‫معین باشد یعنی سه مشخصه باید دربکارانداختن سرمایه یا سرمایه گذاری در نظر گرفته‬
‫‪:‬شود‬
‫تاریخ ‪1-‬‬
‫دادوستد ‪2-‬‬
‫دادپول(خروج وسایل سیال ازتصدی به هدف تهیه سرمایه گذاری ویا تهیه نمودن مواد ‪1.2-‬‬
‫‪.‬خام ‪ ،‬مواد کمکی ومواد تصدی میباشد‬
‫ستد پول عبارت ازدخول وسایل سیا ل به تصدی است که ازطریق فروش تولیدات ویا ‪2.2-‬‬
‫‪.‬فروش وسایل سرمایه گذاری به تصدی جریان میابد‬
‫بیالنس میباشد ‪ Active‬حساب ‪ :‬عبارت از محتوای سمت اکتیف – ‪3‬‬

‫رول سرمایه درانکشاف اقتصادی ‪Role of Investment in Economic( :‬‬

‫‪:)Development‬‬

‫‪7‬‬
 ‫درانکشاف اقتصادی یک کشور ازرول سرمایه به هیچ نوع نمیتوان انکار کرد ‪ ،‬درشرایط‬
‫کنونی سرمایه گذاری اهمیت زیادی رادارا است به سبب سرمایه گذاری درتولیدات ونظام‬
‫‪.‬اقتصادی به طور مجموعی رشد میکند‬
‫اگردریک کشور مقدارسرمایه گذاری زیاد شود به کارخانه جات جدید درکشوربه وجود می‬
‫اید که درنتیجه سطح استخدام” بلند میرود که قوت خرید آنها نیز باالمیرود که این عملیه‬
‫باعث ارتقاع عاید ملی میگردد ‪ ،‬درهر حال دررشد اقتصادی یک کشورسرمایه گذاری دارای‬
‫اهمیت خاص میباشد قسمیکه خون دربدن انسان برای زندگی اهمیت دارد به همین ترتیب‬
‫‪ .‬برای ترقی اقتصادی یک کشور ضرورت به سرمایه است‬
‫قسمیکه اول سرمایه برای انکشاف اقتصادی روز به روز به ازدیاد است پس رول سرمایه را‬
‫‪ .‬برای انکشاف اقتصادی به طورذیل خالصه مینمائیم‬
‫‪ :‬اما قبل ازین درباره رول سرمایه در انکشاف اقتصادی نظریات اقتصاددانان را ذکر میکنیم‬
‫پروفیسور ولیم سن ‪ :‬به نظراین عالم ترقی اقتصادی چنان عملی است که دردوران ان ‪1-‬‬
‫ساکنین یک مملکت وسائل خود را به چنان طریقی به کار میندازند که سبب ازدیاد عایدسرانه‬
‫‪ .‬میگردد‬
‫پروفیسود لوتهر ‪ :‬به نظر پروفیسور لوتهر انکشاف اقتصدی دریک کشورعاید سرانه را ‪2-‬‬
‫‪ .‬نشان میدهد‬
‫به هر حال موجودیت یک مقدار زیاد سرمایه میتواند ممالک عقب مانده را از عقب ماندگی‬
‫‪ .‬بیرون کند و کشوررا به طرف ترقی سوق دهد‬
‫‪ :‬به هر حال میائیم به رول سرمایه در انکشاف اقتصادی‬
‫استفاده ازمنابع طبعی ‪ :‬هیچ کشورنمیتواند بدون داشتن سرمایه ازمنابع طبعی خود به ‪1-‬‬
‫طور موثر استفاده نمایند ‪ ،‬قسمیکه ترقی درازدیاد تولیدات زراعتی ‪،‬درپیداکردن معادن‪،‬‬
‫‪ .‬ساختن بندها دردریاها و ساحات دیگر بدون سرمایه نا ممکن است‬
‫ازدیاد دراستعداد و عوامل تولید ‪ :‬قسمیکه عوامل تولید هرکدام جدا جدا رول جداگانه ‪2-‬‬
‫دارند مثال زمین‪ ،‬کارواداره که هر کدام اهمیت خاص به خود دارند که بدون سرمایه نمیتوانیم‬
‫تا ازاین عوامل استفاده نمائیم ‪ ،‬پس به کمک سرمایه میتوانیم این عوامل را به کاربیاندازیم‬
‫‪ .‬که سبب پیشرفت اقتصاد میگردد‬

‫‪8‬‬
 ‫تنقیص درمصارف تولید ‪ :‬به کمک سرمایه نه تنها اجناس به پیمانه زیاد تولید میگردد ‪3-‬‬
‫بلکه به کمک ان درمصارف تولید نیز کمی میاید ‪ ،‬به وسیله سرمایه عملیه تولید سریع‬
‫گردیده اجناس دارای کمیت و کیفیت خوب درکم وقت تولید میشود پس به قیمت کم اجناس‬
‫‪ .‬دربازار ها بدست میاید که به کمک سرمایه درتولید اجناس ازدیاد ودرمصرف ان کمی میآید‬

‫پیشرفت اقتصادی ‪ :‬درشرایط کنون اهمیت سرمایه انقدر زیاد است که بدون سرمایه ‪4-‬‬
‫نمیتوان یک کارمعمولی را جاری نگهداشت ‪ ،‬همان سرمایه است که درهربخش زندگی‬
‫‪ .‬انسان یک انقالب بزرگ را به پیش میبرد‬
‫همین سرمایه است که حالت اقتصادی یک کشور را تعین میکند با کشوری که سرمایه زیات‬
‫وجود داشته باشد ‪ ،‬کشورمذکور ازلحاظ اقتصادی شمرده میشود‪ ،‬و برعکس با کشوریکه‬
‫سرمایه کم باشد یا به قلت سرمایه مواجه باشد کشورمذکوریک اقتصاد کمزور و عقب مانده‬
‫‪ .‬به شمار میرود‬
‫ارتقاع سطح زندگی ‪ :‬سرمایه دربهترساختن زندگی مردم یک کشورتاثیر اشکار دارد ‪5- ،‬‬
‫به کمک سرمایه یک کشور رفاح اقتصادی را بدست میاورد ‪ ،‬به کمک سرمایه درطریقه‬
‫زیست افراد‪ ،‬رسم ورواج‪ ،‬حاالت اجتماعی وسیاسی افراد بدل میگردد این ازحالت عقب‬
‫ماندگی به حالت خوب تبدیل میشود به کمک سرمایه میتوان به سهولیات اسایش زیاد مادی‬
‫است یافت ‪ ،‬تعمیرات عصری ‪ ،‬ترانسپورت عصری‪ ،‬طیارات همچنان خوراکه و نوشابه های‬
‫رنگارنک‪ ،‬وسایل تفریحی ‪ ،‬رادیو ‪ ،‬تلویزیون ‪ ،‬وسایل مدرن و عصری دیگرمانند مبایل ‪،‬‬
‫‪ .‬کمپیوتر ‪،‬انترنیت وغیره وسایل به کمک سرمایه مهیا شده میتواند‬

‫انواع سرمایه گذاری‬

‫‪9‬‬
‫سرمایه گذاری داخلی ‪:‬عبارت از آن سرمایه گذاری است که اشخاص یک مملکت درملک‪1-‬‬
‫خودسرمایه گذاری نمایند‬
‫سرمایه گذاری خارجی ‪-‬‬
‫سرمایه گذاری خارجی عبارت از سرمایه گذاری ئی است که بشکل اسعار قابل تبادله آزاد یا‬
‫‪.‬بشکل سهم گیری غیر نقدی توسط شخص خارجی از خارج بکشوردیگر منتقل میگردد‬
‫سرمایه گذار خارجی از نظر قانون افغانستان ‪3-‬‬
‫با اتکا به قانون سرمایه گذاری خصوصی افغانستان ‪ ،‬سرمایه گذار خارجی شخص خارجی‬
‫‪.‬ئی میباشد که سرمایه خارجی را در داخل کشور بکار انداخته است‬

‫علل و تاثیرات سرمایه گذاری خارجی‬

‫علل سرمایه گذاری های خارجی‬

‫در حال حاضر تحرک سرمایه در دو نوع یعنی سرمایه گذاری مستقیم و سرمایه گذاری غیر‬
‫مستقیم صورت می گیرد اگر چه انتقال سرمایه توسط کمک های یک کشور به کشور دیگر‬
‫نیز انتقال می یابد اما تحرک آزادانه سرمایه برای مقاصد اقتصادی معموال در دو حالت‬
‫‪.‬مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد‬
‫انگیزه های تحرک سرمایه را قرار ذیل برسی می کنیم‬

‫علل سرمایه گذاری مستقیم خارجی‬

‫‪.‬موجودیت مفاد بیشتر در خارج کشور نسبت به داخل کشور‬

‫داشتن کنترول مستقیم در مدیریت و سرمایه وی ‪ FDI‬هدف دیگر سرمایه گذار خارجی در‬
‫‪.‬می باشد‬
‫جلوگیری از تعرفه ‪,‬و سایر موانع گمرکی و تجاری و یا استفاده از اعانه های صادراتی که‬
‫در مملکت میزبان برای صدور چنین تولید اتی داده میشود نیز یکی از دالیل آن بوده می‬
‫تواند ‪.‬سرمایه گذار خارجی بخاطر آنکه مانعی مقابل تولیدات وی نباشد اقدام به سرمایه‬
‫‪.‬گذاری در کشور هدف می نماید‬

‫‪10‬‬
 ‫بوده می تواند زیرا با پایان بودن ‪ FDI‬پایین بودن قیمت عوامل تولید دلیل دیگری برای‬
‫‪.‬قیمت عوامل تولید مصارف تولیدی کاهش نموده مفاد متصدی افزایش می کند‬
‫همین دلیل است که کشور های رو به انکشاف که نسبتا توسعه یافته اند در جذب سرمایه‬
‫گذاری های خارجی تا اندازه موفق بوده اند‪ .‬چون اکثر کشور های رو به انکشاف نتوانسته‬
‫اندر خود را با پیشرفت تکنولوژی عیار بسازند بنا به حیث کشور های تهیه کننده مواد خام‬
‫برای کشور های صنعتی ماندند ‪.‬مواد خام ارزان و نیروی کار ارزان یکی از دالیل جذب‬
‫‪.‬سرمایه های خارجی موثر بوده اند‬
‫طوریکه در سال های اخیر کشور های مثل چین جاپان کوریای جنوبی هند و بعضی دیگری‬
‫از کشور های جنوب آسیا به فراوانی نیروی کار و مواد خام رشد چشم گیر اقتصادی داشته‬
‫اند‪.‬از جمله چین توانسته است که ‪ %10‬تمام سرمایه گذاری جهان را از سال ‪1995-1980‬‬
‫‪ .‬جذب نماید‬
‫علت اینکه چین در جذب سرمایه گذاری های خارجی موفق بوده است روی دست گرفتن‬
‫سیاست های جذب سرمایه های خارجی بعد از سال ‪ ,1979‬وسیع بودن بازار داخلی‪,‬‬
‫‪.‬استراتیژی توسعه صادرات و همچنان پیشرفت اقتصادی کشور های همسایه وی می باشد‬
‫مزیت نسبی یک کشور در متاع خاص نیز دلیلی دیگر سرمایه گذاری خارجی میباشد طوریکه‬
‫بعضی صنایع در یک کشو ر بنا بر شرایط مساعد پیشرفت نموده می باشد مثال صنعت‬
‫کامپیوتر در امریکا و صنعت موتر سازی در جاپان که می تواند زمینه را برای سرمایه‬
‫‪.‬گذاری دوطرفه مساعد سازد‬
‫بعضی از شرکتهای بزرگ دارای دانش خاص در ساحهء تولید جنس خاص میباشند و‬
‫نمیخواهند که این معلومات را به دیگران انتقال دهند از این جهت خود شان یک شعبه را در‬
‫‪.‬خارج باز می کنند‬
‫شاید شرکتهای که اقدام به سرمایه گذاری مستقیم خارجی می کنند آرزو داشته باشند که یک‬
‫‪.‬منبع مواد خام را مستقیما کنترول کنند تا در تولید آن سکتگی رخ ندهد‬
‫ممکن شرکتهای سرمایه گذار تکنولوژی پیشرفته در اختیار داشته باشند و نخواهند که‬
‫‪.‬تکنولوژی خود را در اختیار دیگران قرار دهند‬

‫‪11‬‬
‫شاید هدف سرمایه گذار داخل شدن به بازار اولیگوپولی یک مملکت معین بوده بدین صورت‬
‫‪.‬نخواهد که مفاد ممکنه را با شرکت که شکل نیمه انحصاری دارد تقسیم نماید‬

‫شرایط حقوقی جلب سرمایه گذاری های خارجی‬

‫بعضی ازعوامل که برای جلب سرمایه گذاری های خارجی دارای اهمیت میباشد می توان‬
‫‪:‬قرارذیل به انها اشاره کرد‬
‫‪ .‬روش ثابت سیاست خارجی دولتها ورفع نگرانی ازقیام علیه خارجیان ‪1-‬‬
‫تسهیالت مالیاتی واطمینان به عدم برقراری مالیات های غیرمتناسب برای خارجیان وعدم ‪2-‬‬
‫‪ .‬تعبیض مالیاتی بین سرمایه های داخلی وخارجی‬
‫‪ .‬رفع خطر ملی کردن کارخانجات یا موسساتی که با سرمایه های خارجی بکارافتاده اند ‪3-‬‬
‫‪ .‬سیاست های پولی ثابت واعتماد به عدم تزلزل نرخ پول و نبودن محدویت های پولی ‪4-‬‬
‫عدم رقابت کارخانجات دولتی با موسئسات خصوصی و ملی ‪5- )1( .‬‬
‫که عوامل فوق از جمله عنا صر اساسی برای جلب سرمایه گذاری های خارجی می باشد‬
‫عنا صر وشرایطی که سبب جلب اطمینان می شوند ووضع مناسب ایجاد می کنند قرار ذیل ‪3-‬‬
‫‪ :‬است‬
‫‪ .‬ثبات سیاسی وعدم تجاوز کشورهای خارجی ‪1-‬‬
‫‪ .‬امنیت جان ومال ‪2-‬‬
‫‪ .‬امکان وجود منفعت ‪3-‬‬
‫‪ .‬وجود تسهیالت الزم برای منفعت ‪،‬سود سهام وبهره وامثال ان ‪4-‬‬
‫‪ .‬جبران خسارات عادالنه درصورت مصادره اجباری تصدی ها و شرکت های خارجی ‪5-‬‬
‫‪ .‬وجود تسهیالت الزم جهت اقامت کارشناسان فنی وکارکنان خارجی ‪6-‬‬
‫‪.‬وجود سیستم مالیاتی عادالنه بنحویکه بر شرکت های خصوصی زیاد تحمیل نشود ‪7-‬‬
‫‪ .‬فقد مالیات مضاعف وفقد روشهای نظارت مزاخم ‪8-‬‬
‫‪ .‬عدم تعبیض دردستگا های دولتی بین خارجی ها واتباع داخلی ‪9-‬‬
‫‪ .‬فقد رقابت بین سرمایه گذاران دولتی خصوصی ‪10-‬‬
‫‪ .‬وجود روح دولتی با سرمایه گذاران خارجی ‪11-‬‬
‫عوامل فوق ازجمله عناصر است که سبب اطمینان سرمایه گذاری خارجی میشوند‬

‫‪12‬‬
 ‫‪:‬موانع که دررابطه سرمایه گذاری خارجی وجود دارد قرار ذیل است ‪4-‬‬
‫تحلییل گران خارجی در بررسی هایشان به این نتجه رسیده اند که علت عدم عالقمندی‬
‫سرمایه داران خارجی به سرمایه گذاری در کشور های انکشاف نیافته (باوجود منافع زیاد )‬
‫موانعی است که در امر سرمایه گذاری خارجی درکشور های مذکور وجود دارد این موانع راا‬
‫چنین توضیح نموده اند (‪)1‬‬
‫‪ .‬عدم تفاهم سیاسی وحقوقی – ‪1‬‬
‫‪ .‬کمی جمیعت فعال وناچیزبودن منابع طبعی در بعضی از این کشورها – ‪2‬‬
‫عدم ثبات دولت ها در اتخاذ تصمیم نسبت به مسایل سیاسی ‪ ،‬احتماعی واقتصادی – ‪3‬‬
‫‪.‬ممنوع کردن خارجی ها در اقدام به فعالیت های اقتصادی – ‪4‬‬
‫‪.‬ترس از مصادره ملی شدن فعالیتها – ‪5‬‬
‫مشکالت گمرکی نسبت به واردات لوازم ماشین االت ومواد خام – ‪6‬‬
‫فقد امکان بررسی وتحقیقات قبلی نسبت به فعالیت مورد نظر – ‪7‬‬
‫انواع سرمایه گذاریهای خارجی‬
‫بصورت عموم سرمایه گذاریهای خارجی بدو نوع ذیل صورت گرفته میتواند که به توضیح‬
‫‪.‬هریک میپردازیم‬
‫سرمایه گذاری خصوصی خارجی‬
‫سرمایه گذاری رسمی یا عمومی‬
‫سرمایه گذاری خصوصی خارجی ‪4-1-‬‬
‫هر نوع دارائی فزیکی یا متاعی که توسط افراد یا شرکت های خصوصی به کشورهای غیر‬
‫از وطن اصلی آنها انتقال یابد ‪ ،‬سرمایه گذاری خصوصی خارجی محسوب شده و بدو صورت‬
‫‪.‬مستقیم و غیر مستقیم انجام میشود‬
‫‪:‬سرمایه گذاری مستقیم خارجی ‪-‬‬
‫سرمایه گذاریهای مستقیم خارجی عبارت از آن دسته از سرمایه گذاریها اند که سرمایه گذار‬
‫‪.‬خارجی‪ ،‬بطور مستقیم در کشور میزبان اقدام به سرمایه گذاری میکند‬

‫‪13‬‬
 ‫در سرمایه گذاری مستقیم خارجی‪ ،‬سرمایه گذار خارجی با حضور فزیکی در محل سرمایه‬
‫گذاری و قبول مسؤلیت مالی‪ ،‬مستقیما ً کنترول و اداره واحد در کشور میزبان را در دست‬
‫‪.‬دارد‬
‫در تعاریف بانک جهانی و صندوق بین الملی پول ‪،‬سرمایه گذاری مستقیم خارجی نوعی از‬
‫سرمایه گذاری خصوصی است که با هدف حفظ و کنترول بر سرمایه‪ ،‬حد اقل ‪ 10‬در صد‬
‫‪.‬سهام و حق رأی را در یک شرکت خارجی بدست آورد‬
‫‪:‬معموالً سرمایه گذاری مستقیم” خارجی از نظر حقوقی به دو نوع تقسیم شده است‬
‫‪ .‬سرمایه گذاری مستقل خارجی ‪1-‬‬
‫‪ .-‬سرمایه گذاری مشترک خارجی ‪2-‬‬
‫سرمایه گذاری مستقل خارجی ‪4-1-1-1-‬‬
‫سرمایه گذاری مستقل خارجی از نظر حقوقی به سرمایه گذاری شرکتهای خارجی با مالکیت‬
‫صد در صد خارجی اطالق میشود‪ .‬در این قبیل سرمایه گذاریها جایی برای سرمایه گذاران‬
‫‪.2‬داخل وجود ندارد و سرمایه گذاران خارجی از هر جهت دارای استقالل کامل میباشند‬
‫سرمایه گذاری مشترک خارجی ‪4-1-1-2-‬‬
‫در کشورهای در حال توسعه شکل تکامل یافته سرمایه گذاریهای خارجی بصورت سرمایه‬
‫گذاریهای مشترک میباشد‪ .‬در این نوع سرمایه گذاری ها‪ ،‬درآمد های سرمایه گذاری و‬
‫‪.‬منافع حاصل از آن به تناسب بین سرمایه گذاران خارجی و داخلی تقسیم میشود‬
‫سرمایه گذاری غیر مستقیم” خارجی‬
‫سرمایه گذاری غیر مستقیم” خارجی را سبد دارائی و تأمین سهام نیز مینامند‪ .‬این نوع‬
‫سرمایه گذاری شامل حفظ و تغیر سبد دارا ئیها ست که با هدف حداقل کردن خطر و حد اکثر‬
‫کردن سود سرمایه گذار به آن اقدام میکند‪ .‬در این نوع سرمایه گذاری‪ ،‬سرمایه گذار خارجی‬
‫با خرید سهام یا اوراق قرضه سرمایه خود را وارد کشور میزبان میکند و در اداره و‬
‫مالکیت‪ ،‬تنها به اندازه سهم خود اختیار و حق رأی دارد و متناسب با آن‪ ،‬سود یا زیان‬
‫‪.‬میبرد‬

‫‪ - 2‬مهدوی ‪ ،‬دوکتور ابوالقاسم ‪ ،‬رشد اقتصادی و سرمایه گذاری‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫بهمین دلیل خطرکلی ئی متوجه سرمایه نبوده و مسؤلیت مدیریتی آن نیز کمتر است که از این‬
‫‪.‬لحاظ سرمایه گذاران خارجی تمایل بیشتری به این نوع سرمایه گذاری نشان می دهند‬
‫سرمایه گذاری رسمی یا عمومی ‪-‬‬
‫سرمایه گذاری عمومی یا رسمی به دو شکل انجام میشود‪ .‬ممکن است قرار داد وام و یا‬
‫اعتبار و کمک خارجی بصورت دو جانبه بین دو کشور یا بانکهای مرکزی تنظیم شود و یا‬
‫در حالت چند جانبه یعنی به وساطت سازمانهای بین الملی مانند بانک جهانی‪ ،‬صندوق بین‬
‫الملی پول و سایر سازمانها‪ ،‬این مبالغ بین کشور ها انتقال یابد‪ .‬برخی از این وامها و‬
‫اعتبارات به صورت آزاد در اختیار درخواست کننده گان قرار میگیرد و بدون هر نوع‬
‫تضمین‪ ،‬میتوان آنرا در هر زمینه ای مصرف کرد‪ .‬اما اکثراً این وامها و کمکهای خارجی‬
‫مشروط بوده و کشور یا سازمان اعطاء کننده دقیقا ً موارد مصرف آن وجوه را مشخص‬
‫میکند و این اعتبارات بصورت چند مرحله ای و مشروط به حاصل شدن اطمینان از مصرف‬
‫‪.‬در همان مورد خاص‪ ،‬به کشور در خواست کننده پرداخت میشود‬
‫‪:‬بصورت کلی میتوانیم انواع سرمایه گذاریهای خارجی درشکل ذیل چنین نمایش دهیم‬

‫‪15‬‬
 ‫‪.‬نمودار ( ‪ -) 2‬انواع سرمایه گذاریهای خارجی‬

‫انواع سرمایه گذاری‬

‫خارجی‬

‫سرمایه گذاری رسمی یا عمومی‬

‫سرمایه گذاری خصوصی خارجی‬

‫سرمایه گذاری غیر مستقیم‬

‫سرمایه گذاری مستقیم خارجی‬
‫خارجی‬

‫سرمایه گذاری مستقل خارجی‬

‫سرمایه گذاری مشترک‬

‫خارجی‬

‫قسمت دوم ‪ :‬مباحث نظری‬

‫تاریخچه سرمایه گذاری های خارجی در جهان‬

‫عبور سرمایه از مرز های بین المللی و سرمایه گذاری در کشور های دیگر به عنوان بخشی‬
‫از روابط اقتصادی ملیت ها و تجارت جهانی می داند ‪ .‬به این ترتیب محققان این رشته برای‬
‫بهره گیری و نتیجه گیری بهتر از فرضیات خود روند حرکت سرمایه و سرمایه گذاری را‬
‫برسی و ارزیابی نموده اند‪.‬تیوری حرکت سرمایه تنها حرکت سرمایه را به مطالعه نه گرفته‬
‫‪.‬بلکه جریان حرکت سرمایه دالیل آنرا و باالخره اثرات آنرا نیز مطالعه میکند‬

‫‪16‬‬
 ‫نخستین تحقیق در زمینه صدور سرمایه در انگلستان در فاصله سال های ‪1913-1870‬‬
‫سرمایه گذاری خارجی در انگلستان را در ‪ AL.Bouiley‬و سپس ‪ N.Hobbson‬توسط‬
‫در آمد انگلستان را از سرمایه های خارجی در سال مالی ‪. Griffen‬سال ‪ 1878‬تخمین زد‬
‫‪ 1874-75.‬برابر به ‪ 65.5‬ملیون ‪ £‬محاسبه کرده بود‬
‫روند سرمایه گذاری خارجی امریکا در بین دو جنگ جهانی رشد چشمگیری داشته است‬
‫طوریکه در سال ‪ 1919‬سرمایه گذاری خارجی این کشور به ‪ 6.5‬میلیارد ‪ $‬و در سال بعدی‬
‫آن به ‪ 8.3‬میلیارد میرسید که در حدود ‪ 3/2‬حصه سرمایه گذاری های جهان را تشکیل میداد‬
‫و این رقم در سال ‪ 1930‬به ‪ 15.7‬میلیارد افزایش یافت ‪ .‬بعد از سال ‪ 1945‬روند سرمایه‬
‫گذاری ها ی مستقیم خارجی رو به افزایش بود طوریکه در سال ‪ 1913‬در حدود ‪% 90‬‬
‫سرمایه گذاری های خارجی از طریق سرمایه گذاری غیر مستقیم خارجی صورت گرفته بود‬
‫در حالیکه در سال ‪ 1965‬در حدود ‪ 31.3‬میلیارد دالر که ‪ 3/1‬حصه سرمایه گذاری های‬
‫خارجی را تشکیل میداد بصورت سرمایه گذاری خارجی مستقیم توسط بخش خصوصی‬
‫‪.‬صورت گرفته بود‬
‫قبل از جنگ جهانی اول اروپا بزرگترین مبدا سرمایه بود از جمله انگلستان بیشترین رقم‬
‫سرمایه گذاری را داشت در سال ‪ 1914‬ارزش سرمایه های خارجی ‪ 44‬میلیارد ‪ $‬به شمار‬
‫می رفت که بیشترین سهم به انگلستان فرانسه آلمان و آمریکا بود با شروع جنگ دوران‬
‫اقتصادی اروپا از هم ریخت و کشور های که قبل از جنگ به عنوان شرکای تجاری با‬
‫‪ .‬یکدیگر همکاری داشتند حال به عنوان رقبای جنگی به مقابل همدیگر قرار گرفتند‬
‫جدول (‪)1-1‬ارزش سرمایه های خارجی بعضی کشور ها در سال ‪1914‬‬

‫ارزش سرمایه خارجی ( به میلیون دالر)‬ ‫کشور‬

‫‪18‬‬ ‫انگلستان‬ ‫‪1‬‬
‫‪9‬‬ ‫آلمان‬ ‫‪2‬‬
‫‪5.8‬‬ ‫فرانسه‬ ‫‪3‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫آمریکا‬ ‫‪4‬‬
‫‪7.7‬‬ ‫سایر کشور ها‬ ‫‪5‬‬

‫‪17‬‬
 ‫‪44‬‬ ‫مجموع‬

‫از سال ‪ 1918‬تا ‪ 1925‬بی ثباتی سیاسی در اروپا ادامه داشت ‪ ,‬دولت انگلستان با در نظر‬
‫‪ .‬داشت مازاد تجاری به صدور سرمایه ادامه داد بعدا امریکا نیز به صدور سرمایه آغاز کرد‬
‫روند سرمایه گذاری خارجی بطور کلی دچار‪ October‬با بروز بحران اقتصادی در ‪1929‬‬
‫اختالل گردید و تجارت خارجی از سطح ‪ 3‬میلیارد در سال ‪ 1929‬به ‪ 1‬میلیارد رسید با شروع‬
‫کمک های مارشال به اروپا جریان سرمایه دوباره به اروپا شدت گرفت این کمک ها به شکل‬
‫قرضه و کمک های بال عوض بود ‪,‬از آن جای که این کشور ها صرف به کمبود سرمایه‬
‫مواجه بودند و از ساختار خوب اقتصادی بر خور دار بودند بنّا به رشد اقتصادی چشمگیری‬
‫‪ .‬دست یافتند‬
‫بعد از ان جریان سرمایه گذاری به کشور های رو به انکشاف صورت گرفت اما چون مشکل‬
‫‪.‬انها تنها کمبود سرمایه نبود بنّا نتوانستند به رشد اقتصادی دست یابند‬
‫از طرف دیگر با شروع بازسازی اروپا بعد از جنگ جهانی دوم جامعه اقتصادی اروپا در‬
‫سال ‪ 1957‬تاسیس شد و سپس سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه اروپا ایجاد شد با‬
‫ایجاد این چنین سازمانها سرمایه گذاری در اروپا و همچنان جاپان افزایش نمود و با‬
‫گسترش بازار های مالی و افزایش رشد کشور های اروپای غربی دارای مازاد سرمایه شدند‬
‫و به صورت صادر کننده سرمایه مطرح شدند ‪ .‬جاپان نیز پس از رفع مشکالت جنگ به‬
‫رشدی بی سابقه دست یافت و با داشتن مازاد سرمایه شرکتهای بزرگ جاپانی به عنوان‬
‫سرمایه گذاران خاجی در جهان مطرح شدند بطور کلی پس از خاتمه جنگ جهنی دوم می‬
‫توان گفت دوره جدیدی برای جریان سرمایه های خارجی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی‬
‫‪.‬پدید آمد‬
‫با گذشت زمان در حدود دهه ‪ 70‬میالدی با گسترش شرکتهای چند ملیتی در جهان برخی از‬
‫اقتصاددانان نگران شدند زیرا شرکتهای چند ملیتی هر مکانی که شرایط مساعدی داشت‬
‫برای فعالیت های خود انتخاب میکنند‬

‫‪18‬‬
 ‫و به نظر میرسید که شرکتهای چند ملیتی با پشتوانه اقتصادی و وسعت دامنه عملیات خود‬
‫سریعتر از مجموعه اقتصاد کشور میزبان رشد داشته باشند در زمان اندکی اقتصاد جهان را‬
‫‪ .‬زیر سلطه خواهند کشید‬
‫لیکن این واقعیت تحقق نیافت و دولتها جهت جذب سرمایه های خارجی تدابیری اندیشیدند تا‬
‫به رشد اقتصادی کشور های شان کمک شود و سازمان ملل نیز جهت استفاده صحیح و‬
‫‪ .‬آگاهانه از منابع شرکتهای چند ملیتی رهنمود های را به کشور های در حال توسعه داد‬
‫با وجود این به دلیل مطرح شدن امپریالیسم مدرن و اینکه شرکتهای چند ملیتی کشور های‬
‫میزبان را تحت سلطه در می آورند مساله جلوگیری از سرمایه گذاری خارجی و جایگزینی‬
‫استقراض به جای آن مطرح شد و بدین ترتیب کشور های در حال توسعه سعی کردند به‬
‫استقراض خارجی میزان سرمایه الزم را وارد کشور شان کنند و خود نیز مدیریت آن را بر‬
‫‪.‬عهده بگیرند‬
‫البته عالوه بر مساله امپریالیزم مدرن مسائل دیگری نیز در شکل گیری استقراض خارجی‬
‫‪:‬مطرح است که قرار ذیل اند‬
‫‪ :‬افزایش قیمت نفت – ‪1‬‬
‫با افزایش بی سابقه قیمت نفت در سال ‪ 1973‬منابع مالی عظیمی به کشور های صادر کننده‬
‫آن سرایت کرد اما این کشور ها به دلیل آنکه از قدرت جذب باال بر خور دار نبودند این منابع‬
‫را در بانکهای خارجی پس انداز کردند ‪ .‬به این ترتیب این بانکها به موجودی باالیی مواجه‬
‫شدند و به اعطای وام به کشور های در حال توسعه پرداختند و تقاضای وام این کشور ها‬
‫‪.‬توسط این منابع تامین مالی گردید‬

‫‪ :‬سیاستهای پولی کشور های صنعتی ‪2-‬‬

‫در طی سالهای ‪ 76- 1973‬کشور های صنعتی از سیاست پولی انبساطی بر خور دار بودند‬
‫و با افزایش شدیدی‬
‫در حجم پولی مواجه شده بودند و چون در آن دوره بسیاری از سرمایه گذاری های داخلی در‬
‫بخش انرژی بود و این بخش از خطر زیاد برخوردار بود بنّا تمایل شدیدی برای دادن قرضه‬
‫برای کشور های در حال توسعه پیدا گردید به این ترتیب موج عظیمی از منابع به شکل‬

‫‪19‬‬
 ‫قرضه به سمت کشور های در حال توسعه جریان یافت و این امر منجر به بحران قرضه ها‬
‫در سال ‪ 1982‬شد بعد از اوایل دهه ‪ 80‬جریان سرمایه دوباره به شکل سرمایه گذاری‬
‫مستقیم خارجی و پرتفوی خارجی شدت یافت و در سال های ‪ 1989-1991‬سیر صعودی اما‬
‫‪ .‬در سال های ‪ 1993-1991‬سیر نزولی داشت‬
‫آماده نمود و ‪ FDI‬خصوصی سازی و دادن فرصتها به بخش خصوصی شرایط را برای‬
‫بیشترین این سرمایه گذاری های مستقیم” خارجی را کشور های پیشرفته جذب نمودند‬
‫در کشور های انکشاف یافته در ‪ %69.4 1967‬در ‪ %83 1990‬در سال ‪ FDI‬طوریکه‬
‫‪ %89 2000 .‬افزایش یافت‬
‫‪2000‬‬ ‫‪1999‬‬ ‫‪1997‬‬ ‫‪1996‬‬ ‫‪1990‬‬ ‫‪1980‬‬ ‫‪1976‬‬ ‫‪1973‬‬ ‫سال‬
‫‪89‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪73.9‬‬ ‫‪69.4‬‬ ‫کشور های‬
‫انکشاف یافته‬
‫‪11‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪26.1‬‬ ‫کشور ها ی رو ‪30.6‬‬
‫به انکشاف‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫مجموع‬
‫‪World investment report, UNCTAD‬‬

‫پروسه ثبت سرمایه گذاری در افغانستان توسط آیسا‬ ‫‪1‬‬

‫پروسه اخذ جواز دولتی وثبت یک شرکت درمحکمه تجارتی افغانستان نهایت آسان است ‪.‬‬
‫سول ثبت‬
‫اداره حمایه سرمایه گذاری افغانستان ( آیسا ) به نماینده گی ازدولت افغانستان م ُ‬
‫واعطای جواز شرکت های تجارتی میباشد‪ .‬عالوه ازین اداره آیسا قبل ازپروسه ثبت درحین‬
‫پروسه و بعد ازثبت شرکت با سرمایه گذاران همکاری نموده واز آنها حمایت مینماید ‪.‬‬
‫‪.‬برخالف کشور های دیگر برای ثبت شرکتها درافغانستان دفاتر اسناد رسمی ضروری میباشد‬
‫اداره آیسا شرکت ها را به شکل طبیعی وبه شکل حقوقی آن ثبت مینماید وبرای اعطای جواز‬
‫سرمایه گذاری مشخصات حقوقی یک شرکت را واضح میسازد ‪ .‬آیسا درحال حا ضر چهار‬
‫نوع مالکیت ها را دریک تشبث میپزیرد انفرادی ‪،‬سهامی ‪،‬شراکت وتضامینی‬
‫سولیت‬
‫‪ .‬محدودالم ُ‬

‫‪20‬‬
‫این اصطالحات تجارتی شرکتها منتظر قوانین مفصل حقوقی مطابق به قانون شراکت درآینده‬
‫نزدیک میباشد ‪ .‬این قوانین درارایُه جزیات درقسمت تثبیت حد اقل سرمایه سهامی وجزیات‬
‫سولیت همکاری خواهد نمود‬
‫‪.‬دیگر برای شرکت های شراکتی ومحدودالم ُ‬
‫برای تشخیص شکل حقوقی یک شرکت اخذ جواز از اداره آیسا یک امر ضروری میبا شد ‪.‬‬
‫بر عالوه جواز اداره آیسا ‪ ،‬دولت افغانستان توسط بعضی از وزارتها ی مربوط به‬
‫سکتورهای مختلف خویش جواز مربوط به یک سکتور معین را اعطا میکند تا شرکت ثبت‬
‫‪.‬شده به فعالیت قانونی بپردازد‬
‫مثال فرضی آتی این پروسه را روشن میسازد ‪ :‬آقای ایکس تجربه طویل درعرصه سرمایه‬
‫گذاری وپیش برد هوتل ومیهمان خانه ها تحت نام تجارت " غذا واستراخت " درکشور های‬
‫مختلف دارد‪ .‬وی میخواهد چنین یک هوتل را با مهمان خانه در افغانستان تاسیس نماید ‪.‬‬
‫برای اخذ جواز سرمایه گذاری ازاداره آیسا آقای ایکس سه نوع امکانات را دراختیار دارد ‪:‬‬
‫یا وی به شکل یک مالکیت انفرادی عمل نموده ویا بحیث یک شرکت جدید افغانی‬
‫س ولیت ویا شراکت فعالیت قانونی کرده میتواند ‪ .‬برای اخذ جواز از اداره آیسا ‪،‬‬
‫محدودالم ُ‬
‫آقای ایکس باید یکی از تصامیم را اتخاذ نماید ‪ .‬بعداً میتواند شرکت مورد نظر خویش را در‬
‫افغانستان فعال ساخته وبرای آن جواز آیسا را اخذ نماید ‪ .‬برعالوه جواز اداره آیسا آقای‬
‫ایکس یک جواز دیگری را برای هوتل ومیهمان خانه خویش نیاز دارد ‪ .‬برای اخذ این جواز‬
‫سولیت اداره آیسا نیست ‪ .‬ولی‬
‫با ید به وزارت توریزم درخواست نماید ‪ .‬اخذ جواز دومی م ُ‬
‫اداره آیسا بحیث یک مرجع واحد سرمایه گذاران با وی همکاری نموده تا این جواز را اخذ‬
‫‪.‬نماید‬
‫آیسا با سایر سرمایه گذاران درخانه پوری فورمه های درخواستی جوازسرمایه گذاری کمک‬
‫نموده ودرصورت ضرورت دراخذ جواز فعالیت نیز با سرمایه گذاران همکاری میکند ‪ .‬نظر‬
‫به مبلغ سرمایه گذاری شده سرمایه گذاریک فیس متوسط ‪ 1000-100‬دالر امریکا ئی را‬
‫‪.‬میپردازد‬
‫‪ .‬تمام کارهای دیگر ‪ ،‬بشمول ثبت اسناد سرمایه گذاری توسط آیسا به پیش برده میشود‬
‫‪.‬شرایط اساسی که برای اخذ جواز سرمایه گذاری درنظرگرفته شده اند قرار ذیل میباشد‬

‫‪21‬‬
 ‫سرمایه گذارباید شخصاُجهت اکمال پروسه جواز خویش به دفتر آیسا حاضر شود‪.‬‬
‫درصورتیکه مقدور نباشد وکیل قانونی خویش را که وکالت خط شرعی محکمه رابا خود‬
‫‪ .‬داشته باشد جهت طی مراحل واخذ جواز به موسسه آیسا مراجعه نماید‬
‫ارایُه تذکره‪ ،‬پاسپورت ویا دیگر اسناد رسمی که هویت انفرادی ویا شخصیت قانونی‬
‫درخواست کننده را تثبیت نماید ‪ .‬شخصیت حقوقی شرکت های خارجی وسرمایه گذار خارجی‬
‫‪.‬باید از طریق وزارت امور خارجه افغانستان تصدیق گردیده وبه دفتر آیسا معرفی شود‬
‫سرمایه گذار بایست یک آدرس مشخص محل کار را داشته باشد‪ .‬آدرس پوستی قابل قبول‬
‫‪.‬نمی باشد‬
‫اداره آیسا فورمه تشخیصه مالیه دهنده را به دسترس سرمایه گذارقرار داده که بعد از خانه‬
‫پوری فورمه مذکور توسط سرمایه گذار‪ ،‬تکس نمبر مربوطه را اداره آیسا ازطریق وزارت‬
‫‪.‬مالیه بدست می آورد‬
‫نوع فعالیت سرمایه گذار باید واضح بوده وهمچنان ایجاب منماید تا درخواست کننده تفصیل‬
‫مقدار واندازه سرمایه گذاری ابتدائی ‪ ،‬تعداد کارگران شرکت واسامی مامورین رسمی شرکت‬
‫‪.‬را با خود بیا ورد‬
‫درخواست کننده کوشش کند تا اسم تجارتی را که استفاده مینماید تکرار نباشد ‪ .‬گرچه جواز‬
‫سرمایه گذاری بعد از تدقیق اسم تجارتی صادر میشود‪ ،‬بازهم استفاده از چنین اسم تجارتی‬
‫سولیت سرمایه گذار خواهد بود‬
‫‪.‬م ُ‬
‫مالکیت حقوقی شرکت باید به اساس ساختار فعالیت تجارتی مانندشرکت انفرادی‪ ،‬شرکت‬
‫سولیت ویا شرکت خارجی باشد ‪ ،‬اسناد مرتبط با آن با ید ضم درخواست با‬
‫تضامینی محدودالم ُ‬
‫‪.‬شد تا آن را ثا بت نماید‬
‫برای اطالعات عامه خالصه معلوماتیکه روی درخواست سرمایه گذاری ارایُه شده در یکی‬
‫‪.‬از اخبار های کابل ویا شهر دیگری که محل کار سرمایه گذارمی باشد اعالن خواهد شد‬
‫از درخواست کننده تقاضا می شود تا معلوماتی را که روی در خواست اخذ جواز سرمایه‬
‫گذاری اظهار می دارد باید درست باشد‪ .‬درصورت ارایُه معلومات نادرست درخواست دهنده‬
‫ازدریافت جواز سرمایه گذاری محروم خواهد شد‪ .‬عالوتًا اگر معلومات غیر واقعی بعد از‬

‫‪22‬‬
 ‫صدور جواز ثابت گردد‪ ،‬جواز سرمایه گذار به صورت فوری باطل گردیده وسرمایه گذار از‬
‫‪.‬امتیاز آن استفاده کرده نمیتواند‬
‫مطابق به قانون سرمایه گذاری خصوصی در افغانستان سرمایه گذار ( شرکت ثبت شده ) با‬
‫ید از تغیرات که در مالکیت ویا سرمایه آن رونما میگردد ویا درصورتیکه سرمایه گذار سهم‬
‫‪.‬خویش را در سرمایه گذاری افزایش میدهد ‪ ،‬با ید اداره آیسا را در جریان قرار دهد‬
‫دارنده گان جواز سرمایه گذاری کوچک مستحق توزیع زمین صناعتی شناخته نمیشوند‪.‬‬
‫وهمچنان مکتوب معرفی پاسپورت تجارتی عنوانی وزارت محترم داخله داده نمیشود‪ .‬بطور‬
‫خالصه باید یاد آور شد ‪ ،‬بر عالوه جواز های مختلفه برای سرمایه گذاری وفعالیت ‪،‬‬
‫مصارف دیگرنیز درپروسه سرمایه گذاری وپروسه فعالیت پرداخته میشود‪ .‬به این معنی که‬
‫فرق میان پروسه سرمایه گذاری وپروسه فعالیت نیز وجود دارد‪ .‬ولی واضح است‪ :‬مصارف‬
‫سرمایه گذاری شامل تمام مصارف که قبل از آغاز فعالیت یک شرکت صورت میگیرد‪ .‬به‬
‫‪.‬طور مثال مصارف تعمیر‪ ،‬خرید ماشین آالت ووسایل‬
‫مصارف فعالیت عبارت اند از مصارف پیشبرد شرکت مانند کرایه ‪،‬معاشات‪،‬مصارف انرژی‬
‫‪.‬ودیگر مواد مورد ضرورت‪ .‬این فرق میان مصارف برای اخذ جواز آیسا نیز مهم میباشد‬
‫وهم چنان ضروراست که آن را دربخش درخواست سرمایه گذاری اداره آیسا که برای مبلغ‬
‫‪3 .‬سرمایه گذاری معین گردیده است خا نه پری شود‬
‫اعطای جوازازطرف اداره آیسا‬
‫‪:‬اداره آیسا در چهار بخش جواز داده است‬
‫‪ -4‬خدمات ‪1-‬‬ ‫‪ -3‬ساختمان‬ ‫‪ -2‬صنعت‬ ‫زراعت‬
‫البته تا حال بیشترین سرمایه گذاری دربخش ساختمان صورت گرفته ودربخش خدمات‬
‫‪.‬بیشترین سرمایه گذاری درمخابرات صورت گرفته است‬
‫طی چهار سال گذشته ‪ 600‬میلیون دالر تنها درسکتور مخابرات سرمایه گذاری گردیده است‬
‫‪.‬وسرمایه گذاری ‪ 400‬میلیون دالر دیگر نیز درین سکتور توقع برده میشود‬
‫چهارده بانک داخلی وخارجی فعالً درافغانستان فعالیت دارند که جواز خود را از آیسا حاصل‬
‫نموده اند‪ .‬بانک های خارجی شامل بانک ستندرد چارتر‪ ،‬الفالح‪ ،‬بانک پنجاب هندوستان‪،‬‬

‫‪ :‬حبیبزی ‪ ،‬داکتر محمد داود ‪ ،‬مجله پانگوال ‪ ،‬شماره چهارم ‪ ،‬کابل ‪ ،‬نومبر – جنوری سال ‪ 2006‬ص ‪20-18‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪23‬‬
 ‫بانک حبیب ونیشنل پاکستان‪ ،‬بانک برک بنگله دیش و بانک ارین از کشور ایران میباشد‪.‬‬
‫‪.‬همچنان ‪ 3‬میلیارد دالرامریکائی در سکتور خانه سازی سرمایه گذاری شده است‬
‫اداره آیسا جهت جلب سرمایه گذاری های خارجی نیز فعالیت مینماید وتالش مینماید که‬
‫هرچه بیشتر سرمایه گذاری های خارجی را به داخل سوق دهد‪ .‬وسعی مینماید که بنابر‬
‫‪4‬عوامل ذیل سرمایه گذاری های خارجی را به داخل کشور سرازیرنماید‬
‫‪ -2‬هنگفت بودن سرمایهُ ‪1-‬‬ ‫ورود تخنیک جدید‬
‫علل صدور سرمایه و گسترش سرمایه گذاریهای خارجی ‪-‬‬
‫در باره علل گسترش سرمایه گذاریهای خارجی نظریات متعددی ارائه شده است که در اینجا‬
‫‪.‬به برخی از مهمترین آنها اشاره میکنیم‬
‫ذکر این نظریات دست کم از دو نظر مفید است ‪ .‬نخست آنکه ما را به درک این موضوع که‬
‫چرا سرمایه گذاریهای خارجی به طور عمده به مناطق خاصی سرازیر میشوند ‪ ،‬رهنمائی‬
‫میکند‪ .‬و دوم اینکه برخی از آثار و عواقب این سرمایه گذاریها را در کشورهای در حال‬
‫‪.‬توسعه برای ما روشن میکند‬

‫نظریه مارکسیستی ‪2-1-‬‬

‫از نظر مارکس و پیروان او بویژه لنین صدور سرمایه نتیجه طبعی نظام سرمایه داری و‬
‫ادامه روند انباشت سرمایه است‪ .‬توسعه تولید سرمایه داری ایجاب میکند که به طور مستمر‬
‫بر میزان سرمایه به کارگرفته شده در یک واحد صنعتی افزوده شود‪ .‬چنین کاری البته‬
‫مستلزم تداوم سود بخشی سرمایه است ‪ ،‬اما با گسترش سرمایه و رقابتهای ناشی از آن روز‬
‫بروزعرصه ملی برای سود آوری سرمایه تنگتر میشود ‪ .‬در چنین شرایطی دو ضرورت پیش‬
‫‪ :‬میآید‬
‫نخست ادغام سرمایه ها و کاستن رقابت بین آنها (انحصاری شدن سرمایه داری) و دوم‬
‫پیمودن مرزهای ملی برای دستیابی به فرصتهای سود آورتر در خارج از مرزهای ملی‬
‫‪(.‬صدور سرمایه)‬

‫‪4‬‬
‫همان مجله جنوری ‪: 2006‬‬
‫?‬

‫‪24‬‬
 ‫با چنین استداللی مارکسیستها علت اصلی سرمایه گذاری خارجی را تالش صاحبان سرمایه‬
‫برای دست یابی به نیروی کار ارزانتر و بازار فروش وسیعتر در خارج از مرزهای ملی‬
‫‪.‬دانسته اند‬
‫البته اولین بار لنین این بحث را مطرح کرد و بعدها مارکسیستها گرچه چهارچوب کلی این‬
‫استدالل را حفظ کردند ‪ ،‬هرکدام بر یکی از عوامل تأکید بیشتری داشتند مثال ارنست مندل به‬
‫پدیده سرمایه اضافی (مازاد سرمایه ) در کشورهای توسعه یافته صنعتی به عنوان علت‬
‫‪.‬اصلی صدور سرمایه توجه کرد‬
‫نیکوس پوالنزاس نیز اجتماعی شدن روند کار در سطح بین المللی و بین المللی شدن ( یعنی‬
‫همان صدور سرمایه و گسترش فعالیت شرکتهای فراملیتی ) را معلول تغیرات ایجاد شده در‬
‫‪.5‬روابط تولیدی در سطح بین المللی و تغیر در تقسیم کار بین المللی دانست‬
‫نظریه های غیر مارکسیستی ‪2-2-‬‬
‫اقتصاد دانان غیر مارکسیستی نیز نظریه های مختلفی در باره صدور سرمایه و دالیل‬
‫‪.‬گسترش فعالیت شرکتهای فراملیتی ارائه داده اند که به بعضی از آنها اشاره میکنیم‬
‫عده بر تفاوت در نرخ ربح تأکید نموده و استدالل میکنند که ‪ :‬چنانچه بازدهی سرمایه ‪-‬‬
‫(سود) در خارج از کشور صاحب سرمایه بیشتر باشد بطور طبعی این سرمایه ها بسمت‬
‫خارج حرکت میکند این نظریه بویژه در دهه ‪ 1950‬پذیرش عمومی یافت زیرا در آن دوران‬
‫سرمایه های آمریکائی در مقیاس وسیعی به سمت اروپا سرازیر شدند و این درحالی بود که‬
‫نرخ بازدهی سرمایه در اروپا بیش از آمریکا بود‪ .‬اما در دهه ‪ 1960‬که نرخ بازدهی سرمایه‬
‫در اروپا کاهش یافت و کمتر از امریکا شد باز هم روند سرمایه به اروپا ادامه یافت و نظریه‬
‫‪.‬مذبور نتوانست این پدیده را توضیح دهد‬
‫عده دیگری بر متنوع ساختن مجموعه دارائی ها به عنوان انگیزه اصلی سرمایه گذاری‬
‫خارجی تأکید کرده اند‪ .‬در این نظریه استدالل میشود که شرکتها و بنگاهای بزرگ اقتصادی‬
‫به منظور کاهش مخاطرات ‪ ،‬سرمایه های خود را در مناطق مختلف و فعالیت های گوناگون‬
‫پراگنده میسازند‪.‬این نظریه نیز با انتقادات مواجه شده است از جمله اینکه گفته میشود ویژه‬
‫گی سهامی بودن شرکتهای بزرگ فراملیتی را در نظر نگرفته است‪ .‬منتقدان استدالل میکنند‬

‫‪ - 5‬ساعی ‪ ،‬دوکتور احمد ‪ ،‬مسائل سیاسی اقتصادی جهان سوم‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫اگر مسئله اصلی کاهش مخاطرات باشد سرمایه گذاران منفرد میتوانند سهام خود را در‬
‫شرکتها و بخشهای مختلف اقتصادی داخل کشور خود پراگنده کنند و نیاز به پراگنده کردن‬
‫‪.‬این سرمایه در مناطق مختلف جهان نیست‬
‫برخی از دیگر از نظریه پردازان به نقش محدودیت بازار فروش داخلی در صدور سرمایه‬
‫تأکید میکنند ‪ .‬استدالل این گروه این است که شرکتهای تابع شرکتهای بزرگ که در خارج از‬
‫‪.‬مرزها فعالیت میکنند دسترسی بیشتری به بازار خارجی فروش محصوالت خود ندارند‬
‫نیز یکی دیگری از این نظریات است که با توجه )‪ (Product cycle‬نظریه چرخه محصول‬
‫به مراحل حرکت کاال در بازار جهانی در صدد توضیح پیدایش و گسترش صدور سرمایه و‬
‫‪ .‬فعالیت شرکتهای فراملیتی است‬
‫نظریه های متعدد دیگری نیز طی دو دهه اخیر ارائه شده اند که هرکدام به یک یا چند متغیر‬
‫دخیل در سرمایه گذاری خارجی تأکید کرده اند ‪ .‬وجه مشترک همه این نظریه ها اعتقاد‬
‫داشتن به نوعی مزیت نسبی برای فعالیت سرمایه در خارج از کشور است‪ .‬بنظر میرسد که‬
‫هر یک از نظریات بخشی از علل اقتصادی سرمایه گذاری خارجی و گسترش فعالیت‬
‫‪.‬شرکتهای فراملیتی را توضیح میدهد‬
‫بطور کلی و تا آنجا که بکشورهای جهان سوم مربوط است میتوان ترکیبی از علل و‬
‫مالحظات اقتصادی و سیاسی را در باره صدور سرمایه و گسترش فعالیت شرکتهای فراملیتی‬
‫‪:‬در این کشورها ذکر کرد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از‬
‫وجود سرمایه اضافی در کشورهای صنعتی و تمایل این سرمایه ها به فعالیت در خارج از‬
‫‪.‬مرزهای ملی و هرآنجا که فرصتهای برای سرمایه گذاری و زمینه برای سود وجود دارد‬
‫‪ .‬استفاده از نیروی کار ارزان قیمت در کشورهای جهان سوم‬
‫دست اندازی به بازارهای داخلی این کشورها برای فروش بهتر برخی از فراورده های این‬
‫‪.‬شرکتها‬
‫استفاده از امتیازات مختلف اقتصادی در این کشورها نظیر برخورداری از مواد اولیه ارزان‬
‫‪ .‬تر و تسهیالت مالیاتی‬
‫‪.6‬برخی مالخظات سیاسی نظیر کمک به تحکیم نفوذ کشور اصلی در کشورهای میزبان‬

‫‪ - 6‬ساعی ‪ ،‬دوکتور احمد ‪ ،‬مسائل سیاسی اقتصادی جهان سوم‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫دیدگاه های مختلف در مورد فعالیت سرمایه ها و شرکتهای خارجی ‪3-‬‬
‫در رابطه به فعالیت سرمایه های خارجی و شرکتهای خارجی بصورت عموم دو نظریه وجود‬
‫‪.7‬دارد که عده موافقین و عده مخالفین میباشند و ذیال مورد مطالعه قرار میگیرند‬
‫دیدگاه موافق فعالیت سرمایه ها و شرکتهای خارجی ‪3-1-‬‬
‫طبق این دیدگاه فعالیت سرمایه و شرکتهای خارجی در کشورهای کمتر توسعه یافته یک‬
‫عامل کامال مثبت در جهت رشد و توسعه اقتصادی این کشورها تلقی میشود‪ .‬در این دیدگاه‬
‫استدالل میشود که مهمترین موانع رشد اقتصادی در کشورهای جهان سوم ‪ ،‬کمبود شدید‬
‫سرمایه و تکنالوژی است که شرکتهای خارجی با سرمایه های خود میتوانند به رفع این‬
‫موانع کمک زیادی کنند‪ .‬برعالوه این شرکتها با فعالیت خود شیوهای نوین مدیریت صنعتی‬
‫را نیز به این کشورها منتقل میکنند و همچنین از طریق ایجاد رقابتها باعث فعال تر شدن‬
‫بنگاه ها و شرکتهای داخلی کشورهای جهان سوم شده و سرانجام باعث ارتقای بازدهی‬
‫‪.8‬اقتصادی ‪ ،‬تنظیم بازار و بهبود رفاه در این کشورها میشوند‬
‫دیدگاه مخالف فعالیت سرمایه ها و شرکتهای خارجی ‪3-2-‬‬
‫این دیدگاه بر آثار و عواقب منفی فعالیت سرمایه ها و شرکتهای خارجی در کشورهای جهان‬
‫سوم تأکید میکند‪ .‬و این فعالیت را به عنوان عامل تداوم عقب مانده گی و وابسته گی این‬
‫کشورها قلم داد میکنند‪ .‬این دیدگاه معتقد است که این سرمایه ها وشرکتها با چنگ انداختن‬
‫بر منابع و فعالیت اقتصادی در کشورهای جهان سوم یعنی میزبانان روند توسعه اقتصادی‬
‫این کشورها را تحت کنترول خود در میآورند و آنرا بسمت و ابستگی بیشتر سوق میدهند ‪.‬‬
‫‪:‬بعضی از نظرهای این دیدگاه را میتوان بشرح زیر خالصه کرد‬
‫سرمایه هائیکه بواسطه شرکتهای خارجی بکشورهای جهان سوم وارد میشوند در مقایسه با‬
‫آنچه که در عین فعالیت خود به انحای مختلف بکشور مادر بر میگردانند بسیار ناچیز است‪.‬‬
‫آنها در مقابل سرمایه گذاری اولیه اندک ‪ ،‬از راه های مختلف نظیر استقراض محلی‬
‫( استفاده از اعتبارات کشور میزبان ) ‪ ،‬سرمایه گذاری مجدد در عملیات مالی شرکتهای‬
‫‪ ،‬باعث خروج مستقیم سرمایه از‬ ‫تابعه در دیگر کشورها و سرانجام انتقال سود خالص‬
‫کشور میزبان میشوند‪ .‬آنها همچنین از راه های مختلفی نظیر حساب سازی و استفاده از‬

‫‪ - 7‬ساعی ‪ ،‬دوکتور احمد ‪ ،‬مسائل سیاسی اقتصادی جهان سوم‪.‬‬

‫‪ - 8‬ساعی ‪ ،‬دوکتور احمد ‪ ،‬مسائل سیاسی اقتصادی جهان سوم‪.‬‬
‫‪27‬‬
 ‫قیمت های انتقالی از زیر بار مالیات در کشور میزبان فرار میکنند و در موارد زیادی نیز از‬
‫‪.‬معافیت های مالیاتی و دیگر ا متیازات در این کشورها سود میبرند‬
‫سرمایه های این شرکتها معموالً در بخشهای بکار میافتد که چندان ارتباطی با نیازهای‬
‫اقتصاد بومی کشورهای میزبان ندارند‪ .‬این سرمایه ها و شرکتها در دوران استعمار معموالً‬
‫در بخشهای نظیر معدن و کشاورزی به استثمار منابع طبعی کشورهای میزبان مشغول بودند‬
‫و امروزه نیز که بتولید صنعتی در کشورهای میزبان دست زده اند ‪ ،‬بطور عمده یا براین‬
‫بازار جهانی (صادرات) و یا برای تکمیل فرایندهای تولیدی در مجموعه شرکتهای فراملیتی‬
‫‪.‬عمل میکنند‬
‫حضور و فعالیت سرمایه ها و شرکتهای خارجی در کشورهای جهان سوم در بسیاری از‬
‫موارد نه تنها باعث فعال تر شدن و ترقی بنگاه های داخلی این کشورها نمیشوند بلکه‬
‫موجبات تضعیف و ورشکستگی آنها را نیز فراهم میسازند‪ .‬چراکه سطح باالی سرمایه ‪،‬‬
‫تکنالوژی ‪،‬مدیریت و بازاریابی آنها ‪ ،‬امکان رقابت را از بنگاههای داخلی کشور میزبان‬
‫‪.‬میگیرد‬
‫حضور و فعالیت سرمایه ها و شرکتها خارجی عالوه بر تسلط اقتصادی باعث نفوذ و تسلط‬
‫سیاسی بر کشورهای میزبان میشود ‪ ،‬این موضوع بویژه در مواردی که منافع آن شرکتها با‬
‫منافع دولتهای متبوعه آنها مرتبط باشد بیشتر است‪ .‬در چنین مواردی دولتهای متبوع این‬
‫شرکتها از اهرمهای گوناگون سیاسی ‪ ،‬دیپلوماتیک و گاه نظامی برای حفظ منافع آنها در‬
‫کشورهای استفاده میکنند ‪ .‬خود این شرکتها نیز بطریقه های مختلف از جمله رشوه در‬
‫‪.‬صدد نفوذ و تسلط بر دولت مردان کشورهای میزبان برمیآیند‬
‫حضور و فعالیت شرکتهای خارجی در کشورهای جهان سوم باعث ایجاد برخی تنش های‬
‫اجتماعی و تعارضات فرهنگی در این کشورها میشود ‪ ،‬زیرا عوامل این شرکتها معموالً‬
‫مجموعه از ارزشها والگوهای رفتاری و معاشرتی را با خود به این کشورها می آورند که با‬
‫‪. 9‬فرهنگ بومی آنها ناسازگار است‬
‫‪ :‬تاثیرات منفی سرمایه گذاری خارجی خصوصی‬

‫‪ - 9‬ساعی ‪ ،‬دوکتور احمد ‪ ،‬مسائل سیاسی اقتصادی جهان سوم‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫به نظر بعضی از اشخاص مصارف بسته به سرمایه گذاری خصوصی خارجی آنقدر زیات‬
‫‪ :‬است که مفاد بدست َامده از ان را از بین میبرد که عبارت اند از‬
‫‪ -1‬رعایت و سهولت ‪:)Facilities and Concessions( :‬‬
‫ممالک غریب برای جلب سرمایه گذاری های خارجی رعایت و سهولت های زیاتی را فراهم‬
‫‪ .‬می نمایند‪ ،‬مکرراٌ زمین ارزان ‪ ،‬مصارف از مالیه ‪،‬سهولت بودوباش وغیره‬
‫پس فراهم کردن این اندازه رعایات و سهولت ها برای یک کشور بار گران است که این بوج‬
‫‪ .‬تمام مفادات به سرمایه گذاری خارجی را مملو مینماید‬
‫‪ -2‬رشد سکتورهای سرمایوی کوچک ‪:)Growth of Small Capitalist Sector(:‬‬
‫قسمیکه باال تذکر داده شد که سرمایه گذاری خارجی دررشد اقتصادی یک کشور چندان‬
‫دلچسپی ندارند ‪ ،‬پس این افراد درداخل یک کشور درچنان سکتور سرمایه گذاری می نمایند‬
‫که مفاد زیات بدست بیاورند ‪ ،‬به همین ترتیب تنها در عاید همان طبقه مردم از ازدیاد می آید‬
‫‪ .‬که از قبل سرمایه دار بودند و توزیع نا عادالنه عاید درداخل کشور افزایش میابد‬
‫‪ -3‬مشکالت توازن در بیالنس تادیات ‪:)Problems in Balance of Payment(:‬‬
‫به طور عام گفته میشود که با سرمایه گذاری خصوصی خارجی دربیالنس تادیات توازن به‬
‫‪.‬وجود می آید‬
‫اما در طویل مدت المدت سرمایه گذاری خصوصی درتوازن بیالنس تادیات ودرحساب سرمایه‬
‫‪ .‬درتبادله اسعارخارجی کمی می آید‬
‫کمی دربیالنس تادیات بدین سبب می آید که سرمایه گذاری برای تولید فردبه جای حاصل‬
‫کردن اجناس از داخل انرا از خارج وارد میکند‪ ،‬وکمی درتوازن حساب سرمایه بدین خاطر‬
‫می اید که مفادی را که آنها بدست آوردند به بهانه سود و یا مصارف دیگر به خارج انتقال‬
‫‪ .‬میدهند‬
‫‪ -4‬کمبود در عایدات دولت ‪:)Least Contribution of Public Revenues(:‬‬
‫به طور عام گفته میشود که در نتیجه سرمایه گذاری خارجی درعایدات دولت زیادی می آید‬
‫اما این درست نیست زیرا دولت جهت تشویق آنها مالیه اندک اما سهولت های زیادی ازقبیل‬
‫امنیت ‪،‬جای مناسب ‪ ،‬قیمت انتقال وغیره ‪ ،‬که فراهم آوری سهولت های زیاد به جای اینکه‬
‫‪ .‬برای دولت عاید بدست آورد دولت مصرف می نماید‬

‫‪29‬‬
 ‫‪ -5‬تکنالوژی نامناسب‪:)Inappropriate Technology( :‬‬
‫گفته میشود که سرمایه گذاری خارجی خالیگاه تکنالوژی درممالک عقب مانده از بین میرود‬
‫اما حقیقت اینست که درنتیجه سرمایه گذاری خارجی در ممالک عقب مانده تکنالوژی با‬
‫کیفیت نامناسب آورده میشود که در نتیجه ان بیکاری زیات وهم درداخل حوصله عمارت‬
‫‪ .‬تکنالوژی از بین میرود‬
‫‪ -6‬تاثیرات منفی اجتماعی و اقتصادی ‪:)Negative Social Economic Impact( :‬‬
‫درنتیجه سرمایه گذاری خارجی اگر چه درداخل یک کشوردرپس انداز ‪،‬سرمایه گذاری ‪،‬‬
‫کاروعاید ازدیاد به عمل می آید‪ ،‬اما به وجود این همه تاثیرات منفی اجتماعی واقتصادی را‬
‫نیز با خود دارد‪ ،‬مثال توزیع غیرعادالنه عاید درممالک رو به انکشاف ازدیاد میابد ‪ ،‬همچنان‬
‫آمدن ماهرین خارجی که جای ماهرین داخلی را میگیرد ‪ ،‬همچنان تاثیرات منفی دیگر مثال‬
‫‪.‬اخالق ‪ ،‬کلتور‪ ،‬مذهب وغیره را به خود دارد‬
‫انگیزه های تحرک بین المللی سرمایه ‪-‬‬
‫در دنیای حاضر تحرک سرمایه بیشتر در دو نوع سرمایه گذاریهای مستقیم و غیر مستقیم‬
‫(پورتفوی) انجام میپذیرد‪ .‬اگرچه نقل و انتقال سرمایه توسط کمک های کشورها به یکدیگر‬
‫و استقراض نیز مطرح است اما تحرک آزادانه سرمایه در قالب انگیزه های اقتصادی عموما ً‬
‫‪ .10‬در دوحالت فوق شکل میپذیرد که در این قسمت به بررسی علل جابجایی آن میپردازیم‬
‫علل سرمایه گذاری بین المللی غیر مستقیم” خارجی ‪5-‬‬
‫انگیزه اصلی برای سرمایه گذاری غیر مستقیم خارجی و جابجائی سرمایه در قالب این نوع‬
‫سرمایه گذاری بدست آوردن سود بیشتر در خارج از مرزهای یک کشور است ‪ .‬بدین ترتیب‬
‫تنها در صورتی افراد یک کشور به خرید اوراق بهادار ‪ ،‬اوراق قرضه وسهام در کشورهای‬
‫دیگر میپردازند که بازدهی این نوع سرمایه در کشورهای دیگر باالتر از کشور خود شان‬
‫باشد‪ .‬با این وجود حتی با در نظر گرفتن دو کشور در دنیای امروزی ما شاهد جریان‬
‫یکطرفه سرمایه بصورت سرمایه گذاری غیر مستقیم از کشوریکه در آن نرخ بازدهی این‬
‫نوع سرمایه گذاری پائین تر است به کشوریکه در آن نرخ بازدهی باالتر است نمیباشیم بلکه‬
‫همواره شاهد یک نوع جریان دوطرفه سرمایه گذاری غیر مستقیم هستیم‪ .‬برای توضیح این‬

‫‪ - 10‬مهدوی ‪ ،‬دوکتور ابوالقاسم ‪ ،‬رشد اقتصادی و سرمایه گذاری‪.‬‬

‫‪30‬‬
 ‫جریان دوطرفه سرمایه باید عنصرخطر (رسک) را درنظر بگیریم ‪ ،‬این خطر شامل‬
‫ورشکستگی و تغیر قیمت ارزش بازاری سرمایه میباشد‪ .‬بنابر این سرمایه گذاران بمنظور‬
‫کاهش دادن اثر کلی خطر بر میزان سرمایه خود به پخش کردن سرمایه خود در کشورهای‬
‫متفاوت با نرخ های بازدهی متفاوت میپردازند‪ .‬عالوه بر این نوع نظام مالیاتی و ارزی کشور‬
‫میزبان ‪ ،‬وجود شرایط مناسب برای بیمه اصل و فرع این نوع سرمایه ‪ ،‬وجود ابزارها‬
‫وبازارهای پولی و مالی پیشرفته و امکانات مناسب برای خروج اصل و فرع سرمایه در‬
‫شکل گیری نوع سرمایه در کشور میزبان موثر است‬
‫علل سرمایه گذاری مستقیم خارجی ‪6-‬‬
‫برخی از انگیزه های انجام سرمایه گذاری مستقیم در خارج همانند سرمایه گذاری غیر‬
‫مستقیم خارجی است و بمنظور کسب عواید بیشتر و کاهش دادن خطر میباشد‪ .‬اما این‬
‫سرمایه گذاری به دالیل دیگری نیز صورت میپذیرد مانند تمایل شرکت خارجی به داشتن‬
‫کنترول مستقیم و مدیریت برسرمایه اش در خارج از کشور و گسترش تولید کاالهایش در‬
‫کشورهای دیگر‪ ،‬بدست آوردن کنترول الزم بر مواد اولیه مورد نیاز شرکت بخصوص مواد‬
‫خام و اولیه ئیکه در کشورهای در حال توسعه یا توسعه نیافته موجود است و در صورت‬
‫‪.‬دسترسی نداشتن شرکتهای خارجی به این مواد اولیه با توقف تولید مواجه میشود‬
‫در مورد سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیز میتوان علل سرمایه گذاری دوطرفه بین کشورها‬
‫را بدین طریق توضیح داد که برخی از صنایع در یک کشور پیشرفته اند ‪ ،‬مانند صنعت‬
‫کامپیوتر در آمریکا و برخی دیگر ‪ ،‬در کشورهای مقابل پیشرفته اند مانند صنعت ماشین‬
‫‪ .‬سازی در جاپان‬
‫بنابر این پیشرفته بودن هر کشور در یک صنعت زمینه الزم برای سرمایه گذاری دوطرفه را‬
‫بوجود میآورد‪ .‬عالوه براین عواملی چون نظام مالیاتی و نظام ارزی کشورمیزبان ‪ ،‬شرایط‬
‫بیمه اصل و فرع سرمایه خارجی و امکانات خروج این نوع سرمایه و سود حاصل آن از‬
‫کشورمیزبان و همچنان امکانات سرمایه گذاری سود حاصل از سرمایه گذاری در کشور‬
‫میزبان در جذب این نوع سرمایه در کشور میزبان موثر است‬
‫چارچوب نظری تحقیق ‪7-‬‬

‫‪31‬‬
‫طوریکه میدانیم چارچوب نظری بعد ازمطالعه چند تیوری درزمینه موضوع شکل میگیرد که‬
‫محقق بعد از مطالعه تمامی تیوری ها به بعضی از تیوری ها گرایش پیدا میکند و به یک‬
‫تیوری اساس قایل میشود ‪ ،‬اما محقق نیز میتواند بدون گرایش به کدام تیوری ‪ ،‬خود یک‬
‫‪ .‬چارچوب نظری را بسازد‬
‫بنا ً مایان نیز جهت تحقیق این پروژه بعد ازمطالعه بعضی از تیوری ها ‪،‬گرایش به یکی از‬
‫آنها پیدا ننموده و مصمم شدیم تا خود چارچوب نظری خود را بسازیم ‪ ،‬چارچوب نظری‬
‫‪ :‬این تحقیق ما عبارت است از اینکه‬
‫سرمایه گذاریهای خارجی درکشورهای روبه انکشاف تاحدی نقش مثبت داشته و باعث‬
‫افزایش درعاید ملی شده و روند رشد و توسعه اقتصادی را تسریع میخشد‪،‬که فرضیه ما نیز‬
‫به اساس چارچوب نظری ما استواربوده و به اساس فرضیه وچارچوب نظری خود مدل‬
‫‪.‬تحلیلی ‪ ،‬مفاهیم اصلی و متغیر های تحقیق را شناسائی و تنظیم نموده ایم‬

‫فصل سوم‬
‫شرکت های چند ملیتی درکشور های جهان سوم‬ ‫‪-1‬‬
‫رشد توسعه شرکت های خارجی پدید ه بسیار بحث انگیز در توسعه اقتصادی جهان در قرن‬
‫حاضر بوده است ‪.‬شرکت های چندملیتی موسسات تجارتی اند که مالکیت آن بیشتر از یک‬

‫‪32‬‬
 ‫کشورمیباشد فعالیت های شرکتهای فراملیتی درکشورهای متعددی به خصوص کشورهای‬
‫‪.‬جهان سوم سرمایه گذاری نموده اند‬
‫که نماینده گی ها و محالت فعالیت شان دراکثر کشورها فعال میباشد و دارای یک ارتباط‬
‫سیستماتیک و شبکی بوده اند که با اندک تغیرات و تحوالت اقتصادی خود رامطابق بر‬
‫اوضاع اقتصادی عیار میسازند ‪.‬این موسسات فعالیت های زیادی راانجام میدهند مانند تحقیق‬
‫‪،‬توسعه ‪،‬بازاریابی بر اساس مهارت های دستسمزد ارزان نیروی کار ‪،‬مالیا ت پاین دستیابی‬
‫به زیر ساختار ها مورد نیاز و ذخایر منابع طبعی مشخصه اکثر شرکت های خارجی بوده‬
‫‪ .‬ومیباشد‬
‫وهمچنان تحرکات بین المللی را نیز به وجود میاورند ‪ .‬این شرکت ها نه تنها که مرکز تجارت‬
‫جهانی را در انحصار خود میاورند ‪.‬بلکه قدرت وسلطه سیاسی ونفوس قابل مالحظه را به‬
‫‪ .‬کشور شان به ارمغان میاورند‬
‫در سال ‪1980‬م به تعداد ‪ 35‬شرکت با ‪ 2500‬شعبه که ‪ %28‬کل تولیدات صنعتی و خدماتی‬
‫‪ .‬کشورها را تشکیل میداد‬
‫فروش ساالنه شرکتهای فراملیتی آنقدر زیاد میباشد که تولید ناخالص ملی کشورهای جهان‬
‫سوم در مقابل ان خیلی ناچیز میباشد‪ .‬اولین شرکت های فراملیتی درکشورهای جهان سوم به‬
‫روی سرمایه گذاری در بخش های محصوالت زراعتی و استخراج معادن (مواد خا م)‬
‫‪ .‬متمرکز شدند‬
‫برای مثال درسال ‪ 1914‬م بهره برداری از معدن ونفت ومحصوالت زراعتی ‪ %70‬سرمایه‬
‫‪.‬گذاری های خارجی مستقیم امریکا را تشکیل میداد‬
‫اما سهم محصوالت کارخانی محدود بوده ‪ .‬که در مجموع ‪ %3‬تشکیل میداد ترکیب سرمایه‬
‫گذاری های خارجی در بین دوجنگ جهانی متحول شد ‪ .‬به ویژه موسسات امریکای شعبات‬
‫تصدی در صنایع کارخانی امریکای التین ایجاد کردند ‪ .‬که تا سال ‪1939‬م درامریکای التین‬
‫‪200‬شرکت خارجی وجود داشت که دوسوم کل شرکت های مستقر در کشورها ی در حال‬
‫توسعه را شامل میشدند ‪ .‬روند سرمایه گذاری دراین اواخر نه تنها کاهش یافته است بلکه‬
‫بصورت تشدیدی افزایش پیدا نموده است ‪ .‬و این موسسات سلطه خود را بروی تکنالوژی‬

‫‪33‬‬
 ‫باالی روند تولید حفظ نمود ه اند ‪ .‬شرکت های فراملیتی بطور فراینده بیشترین حجم سرمایه‬
‫خود را درکشورهای توسعه یافته به جریان می اندازند هنگام جنگ جهانی اول حدود ‪%60‬‬
‫سرمایه گذاری جهان در کشورهای در حال توسعه انجام شد ‪ .‬که در اوایل ده شصد سهم‬
‫جهان سوم در جذب سرمایه خارجی به یک سوم کاهش یافت ‪ .‬و این نسبت نیمه ده هشتاد به‬
‫یک چهام رسید در همین زمان بیش از نیم از سرمایه گذاری خارجی امریکا در پنج‬
‫کشورتوسعه یافته (انگلیس ‪،‬کانادا‪،‬آلمان سویس‪،‬هالند ) تمرکز یافته بود ‪ .‬آخرین حرکت‬
‫دوباره سرمایه گذاری درکشورهای در حال توسعه در سال ‪1986‬م این رقم راتنها به ‪12.5‬‬
‫ملیارد دالر رساند ه است ‪ .‬درهمین سال سرمایه گذاری خارجی تقریبا ‪ %5‬سرمایه گذاری‬
‫خصوصی را دراین کشورها شامل میشد که این خود وضیعت اعطای وام به جهان سوم را‬
‫بدتر کرده است ‪ .‬تنها هشت کشور مبلغی معادل نمیه از مجموع کل سرمایه گذاری خارجی در‬
‫جهان در حال توسعه در سال ‪1983‬م را به خود اختصاص داده اند ‪.‬سرمایه گذاری خارجی‬
‫بصورت نامساوی تمایل به کشورهای نسبتا ثروتمند جهان سوم داشته اند که در ساختار های‬
‫مختلف صنعتی خود موفق بوده اند‬

‫شرکت های فراملیتی و انتقال سرمایه به کشورهای جهان ‪2-‬‬

‫دراین جای شک نیست که کشورهای جهان سوم بشدت به مسالٌه کمبود سرمایه مواجه اند ‪.‬‬
‫و نمیتوانند که به رشد وتوتسعه اقتصادی دست یابند ‪.‬اما دولت های که سیاست های مناسب‬
‫اقتصادی داشته باشد میتوانند این کمبود سرمایه را از منابع داخلیم ویا استراتیژی مناسب‬
‫وروابط دیپلوماتیک با کشورهای توسعه یافته حل مینمایدو نه بعوض اینکه درهای خود را‬
‫بدون کدام اصول و مقررات باز نماید اما باآنهم ممانعت ها وجود دادر که نمیتواند از منابع‬
‫داخلی این خالء را پرنمایند چون اکثرآ دراین کشورخط فقر کمبود سرمایه حکم فرما میباشد‬
‫که دراین کشورهاسطح عاید کم بوده که باعث کاهش پس انداز و کمبود سرمایه میگردد علت‬
‫‪ .‬ومشکالت اساسی دراین کشور ها دوموضوع بسیار قابل مالحظه میباشد‬

‫‪34‬‬
‫اول ‪ :‬اینکه دراین کشورها سطح عاید کمبود است و عاید بدست امده برای تهیه مواداولیه به‬
‫مصرف میرسد‪ .‬و مواد اولیه نیز ازکشورهای بیرونی وارد میشود که تسلط بر قیمت آن‬
‫‪.‬کشوروارد کنند ه ندارد که هرنوع تغیرات باعث بوجود آمدن بحران در کشورمیگردد‬
‫دوم ‪ :‬اینکه کمبود درآمد در این کشوره به دلیل ویژگی های سیاسی ‪,‬اجتماعی به مصرف‬
‫نظامی و کاالهای مصرفی رسیده که سرمایه بخاطر سرمایه گذاری باقی نماند ‪.‬از همین لحاظ‬
‫بخاطر ساخت ساز و انکشاف اقتصادی به یک حدی ارتباط به تامین سرمایه گذاری های‬
‫‪ .‬خارجی میگردد که از کشور های صنعتی ورد سرمایه صورت میگیرد‬
‫که دراین اواخر بخش قابل مالحظه سرمایه گذاری های خارجی در کشور های جهان سوم‬
‫راتشکیل میداد ‪.‬باآنکه کشورهای جهان سوم نیز سهم متفاوت در سرمایه گذاری های‬
‫خارجی دارند که مثال از بعضی کشورهای جهان سوم را برایتان ارای مینمایم در دهه ‪1980‬‬
‫م کشورهای چون سنگاپور و پوتسوانا بین ‪% 25،%20‬کل سرمایه گذاری های داخلی خود‬
‫را از خارج جلب کرده بودند ‪.‬که درکشور های همچو نظیر آنها هنک گنگ‪،‬گینه نو وگواتماال‬
‫‪ %20،%15‬ونیجیری ‪10‬الی ‪%150‬‬
‫آرژنتین ‪،‬کلمبیا‪،‬کنگومصر‪،‬کاستاریکا‪،‬مکزیک‪،‬مالزی‪،‬عمان ‪%5‬الی ‪ %10‬کشورهای دیگر‬
‫‪ .‬جهان سوم کمتر از ‪ %5‬بوده است‬
‫شرکت های فراملیتی و خروج سرمایه از کشورهای جهان سوم‬
‫گرچه شرکت های خارجی در اپتداء ورود خود به کشورهای جهان سوم مقدار سرمایه را‬
‫وارد این کشور ها مینماید و این موضوع برای ماجالب بوده که کشورهای خارجی به مراتب‬
‫بیشتر از آنچه که وارد نموده اند خارج مینمایند به اساس مطالعات که دراین مورد صورت‬
‫گرفته است موضوع دیگر اینکه خروج سرمایه از کشورهای اروپای و ژاپن نسبت به‬
‫کشورهای روبه انکشاف کمتر بوده که توسط کمپنی های امریکای صورت میگیرد ‪.‬جدول که‬
‫نشان دهنده ارقام سرمایه گذاری شده و مقدار سرمایه خارج شده از این کشور ها میبشاشد‬
‫نقش وانتقال سرمایه به وسیله شرکت های فراملیتی ایالت متحد امریکا در کشور های جهان‬
‫سوم پیشرفته‬

‫‪35‬‬
 ‫کل سرمایه‬ ‫کل درآمد‬ ‫کل درآمدحاصله‬ ‫کل سرمایه‬ ‫کشورها‬
‫گذاری مجدد‬ ‫بازگشت شده‬ ‫گذاری جدید‬
‫‪65.7‬‬ ‫‪49.2‬‬ ‫‪123.3‬‬ ‫‪102.637‬‬ ‫درکشورهای‬
‫پیشرفته‬
‫‪19.9‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪33.9‬‬ ‫درکشورهای‬
‫جهان سوم‬

‫همان طوریکه در باال ذکر شده است شرکت های فراملیتی ایالت متحد امریکا در مقابل‬
‫هریک دالر امریکا سرمایه که به کشور های جهان سوم وارد میکنند مبلغ ‪ 2.3‬دالر بدست‬
‫میآورند واز هر دالر فقط به ‪%25‬آن صرف سرمایه گذاری مجدد درهمان کشور عقب مانده‬
‫دوباره صورت میگیرد اما در کشور های پیشرفته در مقابل هریک دالر ‪ 1.2‬دالر درآمد‬
‫داردند که ‪ %53‬آن را دوباره به این کشورهای سرمایه گذاری میگردد‪.‬ولی درآمد این‬
‫شرکت های خارجی در کشورهای جهان سوم بیشتر بوده به مقایسه کشورهای پیشرفته که‬
‫در آن سرمایه گذاری صورت گرفته است اما سرمایه گذاری مجدد در کشورهای پیشرفته‬
‫زیاد است نسبت به کشورهای روبه انکشاف که همه وهمه این عواید هنگفت تعلق به ایالت‬
‫متحد امریکا میگیرد که در این اواخر ‪14‬ملیارد دالر سرمایه گذاری به کشور های خارج‬
‫‪ .‬نموده است که از طریق مبلغ ‪ 59‬ملیارد دالر در آمد بدست آورد است‬

‫‪36‬‬
 ‫توزیع سرمایه های خارجی درکشورهای جهان‬

‫سرمایه گذاری های خارجی درکشور های جهان سوم طوری صورت میگیرد که به اساس‬
‫خواست و طرز پالن کشور صدور کننده سرمایه میباشد و کشور که در ان سرمایه گذاری‬
‫میشود در تعین مقدار سرمایه خارجی نقش قابل مالحظه ندارداز قراریک احصایه گیری‬
‫‪ .‬توسط بانک جهانی ارایه شده است‬
‫سرمایه های خارجی حدود ‪ %80‬آن در کشورهای آسیای جنوبی و شرقی و امریکای التین‬
‫‪ .‬سرازیر میشود‪.‬که این موضوع در روی جدول بصورت واضح مشاهده میشود‬

‫مقدار سرمایه گذاری خارجی به ملیارد دالر وهم به فیصدی‬ ‫سال‬

‫‪1985-1990‬‬ ‫‪1980-1985‬‬ ‫‪1970-1979‬‬

‫کشورهای‬
‫میزبان سرمایه‬

‫فیصد‬ ‫‪150‬‬ ‫فیصد‬ ‫‪50‬‬ ‫فیصد‬ ‫‪22‬‬ ‫کل کشورها‬

‫مجموعه‬
‫‪17‬‬ ‫‪26.85‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪12.74‬‬ ‫‪24 5.45‬‬ ‫کشورهایکه در‬
‫حال توسعه‬
‫امریکای التین‬
‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪3‬‬ ‫وکارایب‬

‫آسیای غربی‬
‫‪0.4‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.3‬‬
‫شرق جنوب و‬
‫‪9‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫جنوب شرق آسیای ‪1‬‬

‫‪0.1‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.1 0.02‬‬

‫‪37‬‬
 ‫اقیانوس هند‬
‫مالیزی‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫افریقا‬
‫بقیه مناطق که در‬
‫‪0.1‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫حال توسعه نیافته‬
‫ترین کشورها‬

‫برعالوه در داخل این مناطق نیز که درجدول نشان داده شده است تفاوت ها در جذب سرمایه‬
‫خارجی وجود دارد که دراین واخر سرمایه های خارجی درمنطقه آسیای جنوب و جنوب‬
‫شرق به پنج کشور (سنگاپور ‪،‬مالزی ‪،‬هنگ کنگ‪،‬تایوان ‪،‬چین) اختصاص یافته است ودر‬
‫امریکا التین به سه کشور(مکزیک ‪،‬آرژنتین ‪،‬برزیل )ودر افریقا به دو‬
‫‪.‬کشور(مصر‪،‬نیجیری)اختصاص یافته است‬

‫منافع سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای جهان سوم‬ ‫‪-5‬‬

‫دراین بخش به سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان سوم ورابطه شرکت های فراملیتی‬
‫‪ .‬ودولت میزبان میپردازد در باره این موضوع صحبت زیادی شده است‬
‫مانند اینکه شرکت های فراملیتی منابع محلی نادر را به سطح بهره برداری رسانده و‬
‫تاسیسات لوازم رابه همرای می آورند که بندرت توسط شرکت های بومی امکان تهیه آن‬
‫وجود داردعناصر این بحث شامل موارد زیر است‬
‫سرمایه ‪ :‬مشخصه خیلی بارز ازکشور های جهان سوم نرخ پاین پس انداز داخلی است در ‪1-‬‬
‫نتیجه اقتصاد آنها به منابع مالی خارجی وابسته است سرمایه گذار یهای خارجی در این جهت‬
‫خالهای کمبود سرمایه گذاری های داخلی را جبران میکنند این واقعت امر است که یک‬
‫شرکت چند ملیتی برای ترزیق سرمایه جدید به اقتصاد کشورمیزبان قیمتی رامطالبه مینماید‬
‫برای نمونه این شرکت ها غالبا ترجیع میدهند که بخش اعظم سود حاصله از فعالیت‬
‫اقتصادی به کشورخودشان برگردد درحالیکه مشارکت درسرمایه گذاری توسط شرکت ها‬

‫‪38‬‬
‫مخاطره زیادی رانیز برای ایشان دربردارد اگر شعبه ازاین شرکت ها در جهان سوم سرمایه‬
‫خود را از دست بدهند هیچ سودی برای آنها باقی نخواهند ماند تا به کشورخود برگردنند‬
‫برعالوه‪.‬دراین جهت مسولین شرکت مادر ممکن است برای جلوگیری از ضرر بیشتر‬
‫ورشکست شدن شرکت وابسته ترزیق سرمایه بیشتر را بپذیرد از سوی دیگر سرمایه گذاری‬
‫خارجی مزایا ویژه ای نسبت به کمک های خارجی دارد چرا که کمک های خارجی بعض‬
‫فشار های سیاسی ضمنی صریح همراه است چیزی که مورد سرمایه گذار ی کمتر به چشم‬
‫‪ .‬میخورد‬
‫تکنولوژی ‪:‬در حالیکه کشورهای جهان سوم به دنبال پالن گذاری بخشهای صنعتی مدرن ‪2-‬‬
‫در داخل هستند حجم وسیع تکنولوژی جدید در اختیار آزمایشگاه های کشور های توسعه یا‬
‫فته میباشد شرکت های فراملیتی تمایل زیادی به سرمایه گذاری درپیشرفته ترین بخشهای‬
‫اقتصادی جها ن سوم از نظر تکنولوژی دارند که غالبا ورای توان شرکت های محلی برای‬
‫تولید مطلوب است همچنین این شرکت ها به گسترش دانش تکنولوژی از مجاریب مانند‬
‫اعطای مجوز به سایر شرکت با آموزش مهارت دانش به شرکت های محلی از طریق سرمایه‬
‫‪ .‬گذاری مشترک کمک می کنند‬
‫دانش مدیریت ‪:‬به رابطه مهارت در مدیریت وتکنیک برتر شعبات شرکتهای چندملیتی ‪3-‬‬
‫تجارب زیادی در اراده موسسات بزرگ هستند آگاهی از روشهای مدیریتی مدت در روابط با‬
‫آموزش افراد بومی نیز به توسعه این دانش د ر بخشهای اقتصادی کشور های جهان سوم‬
‫‪ .‬کمک کرده است‬
‫شبکه بازاریابی‪ :‬حتی زمانیکه موسسات محلی بتوانند در قیمت و کیفیت تولید با شرکت ‪4-‬‬
‫های چند ملیتی برابری کنند امکان دستیابی به شبکه گسترده با زاریابی راکه در دسترس‬
‫موسسات کشورهای توسعه یافته است ندارد این شرکت ها اغلب روابط بلندمدت بازار های‬
‫عمده فروشی و خورده فروشی کشورهای توسعه یافته را درکنترول خود دارند و از اطالعا‬
‫ت بیشتر در باره تقاضای و عالقه مصرف کننده برخوردارند ومنابع عظیم تبلیغاتی را نیز در‬
‫‪.‬اختیار دارند‬
‫سیاست و اقدامات جمعی از سوی کشورهای جهان سوم ‪6-‬‬

‫‪39‬‬
‫به طور کل گستر ش سرمایه گذاری های مستقیم خارجی و فعالیت های شرکت های فراملیتی‬
‫درکشورهای در حال توسعه از یک سوأ فرصتها و امکانات جدید را پیش روی کشورنهاد ه‬
‫و از سوی دیگر آنها را به مسایل جدید روبرو کرده است همین جنبه ها و آثار در جانبه‬
‫کشورهای جهان سوم را وادار نموده است تا در نشست ها و جلسات خود به مباحث جدی در‬
‫زمینه نحوبر خورد با این سرمایه ها و شرکت ها بپردازند طی دودهه اخیر یکی ازبهترین‬
‫جمع مباحث کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل«نکتا» که بهترین مجمع بین المللی‬
‫اقتصادی کشورهای در حال توسعه است همین موضوع بوده است ‪.‬گزارش سال ‪ 1993‬انکتا‬
‫بیش از هرموضوع به همین مسله پرداخته است دراین گزارش ضمن اینکه به کشورهای در‬
‫حال توسعه توجه شده است که در زمینه ها وجانبه های الزم را برای جلب فعالیت این‬
‫سرمایه ها و شرکت فراهم کننده و از سختگیری در مورد آنها خود داری کنند به آنها هشدار‬
‫داده شود است که در این مودر با احتیاط عمل کنند از جمله اینکه این نکات را کام ٌل رعایت‬
‫‪ .‬نمایند‬
‫‪ .‬از مشوق های مجرب (نظیر معافیتهای مالیاتی ) کمتر استفاده کنند‬
‫سیاست های موثر برای حمایت از صنایع کوچک و متوسطه داخلی در بیش گیرنده ودر‬
‫‪ .‬همین زمینه در صدد جلب شرکت های کوچک خارجی باشند‬
‫همواره مراقب فعالیت شرکت های خارجی باشند و بایستن قرارداد با این شرکت ها وظیفه‬
‫خود را اختتام تلقی نکند‬

‫‪40‬‬
 ‫فصل چهارم‬
‫‪ :‬نتیجه گیری ‪1-‬‬
‫چون این تحقیق شامل مباحث نظری ‪ ،‬نظریات علما ‪ ،‬مثالی از کشورهای جذب کننده سرمایه‬
‫گذاریهای خارجی و نمائی از تاثیرات سرمایه گذاریهای خارجی باالی کشورهای روبه‬
‫‪.‬انکشاف میباشد ‪ ،‬نتیجه گیری آن نیز بشکل مقایسه ئی سه جانبه صورت گرفته است‬
‫از تاریخچه سرمایه گذاریهای خارجی در جهان چنین بر میآید که سرمایه گذاریهای خارجی‬
‫قبل از جنگ جهانی اول نقش بسزائی را در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای جهان داشته‬
‫است و ارزش کلی ئی این سرمایه های عمومی خارجی درسال ‪ 1914‬به ‪ 44‬ملیارد دالر‬
‫‪.‬میرسید که رقم مناسبی در پاسخ گوئی نیازمندیهای آن زمان میباشد‬
‫همچنان از آغاز جنگ جهانی اول الی ختم جنگ جهانی دوم با وجود مشکالت ناشی از جنگ‬
‫‪ ،‬و هراس از نفوذ شرکتهای چند ملیتی‪ ،‬سرمایه های خارجی در مقاطع مختلف نقش بسزائی‬
‫را در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای مختلف خصوصا ً کشورهای اروپائی بعد ازطرح‬
‫‪.‬پالن مارشال بازی نماید‬
‫بعد از جنگ دوم جهانی جامعه اروپا به اساس معاهده ‪ 1957‬تاسیس گردید که این سازمان و‬
‫توانست نقش ‪ GATT‬به تعقیب آن ایجاد سازمان همکاری اقتصادی و توسعه با موافقتنامه‬
‫سرمایه های خارجی را در رشد و توسعه اقتصادی کشور های اروپای غربی از جمله کشور‬
‫‪.‬های توسعه یافته و صادر کننده سرمایه بحساب میایند‬
‫همچنان موافقین سرمایه گذاری شرکت های خارجی طبق ارائه دیدگاه خود فعالیت سرمایه و‬
‫شرکتهای خارجی را در کشورهای کمتر توسعه یافته یک عامل کامال مثبت در جهت رشد و‬
‫توسعه اقتصادی این کشورها تلقی میکنند‪ .‬در این دیدگاه استدالل میشود که مهمترین موانع‬
‫رشد اقتصادی در کشورهای جهان سوم ‪ ،‬کمبود شدید سرمایه و تکنالوژی است که‬
‫شرکتهای خارجی با سرمایه های خود میتوانند به رفع این موانع کمک زیادی کنند‪ .‬برعاله‬

‫‪41‬‬
 ‫این شرکتها با فعالیت خود شیوهای نوینی مدیریت صنعتی را نیز به این کشورها منتقل‬
‫میکنند و همچنین از طریق ایجاد رقابت باعث فعال تر شدن بنگاه ها و شرکتهای داخلی‬
‫کشورهای جهان سوم میشوند و سرانجام باعث ارتقای بازدهی اقتصادی ‪ ،‬تنظیم بازار و‬
‫‪.‬بهبود رفاه در این کشورها میشوند‬
‫اما مخالفین شرکتهای سرمایه گذار خارجی بر آثار و عواقب منفی فعالیت سرمایه ها و‬
‫شرکتهای خارجی در کشورهای جهان سوم تأکید میکند‪ .‬و این فعالیت را به عنوان عامل‬
‫تداوم عقب مانده گی و وابسته گی این کشورها قلم داد میکند‪ .‬این دیدگاه معتقد است که این‬
‫سرمایه ها وشرکتها با چنگ انداختن بر منابع و فعالیت اقتصادی در کشورهای جهان سوم‬
‫یعنی میزبانان روند توسعه اقتصادی این کشورها را تحت کنترول خود در میآورند و آنرا‬
‫بسمت و ابستگی بیشتر سوق میدهند ‪ .‬بعضی از نظرهای این دیدگاه را میتوان بشرح زیر‬
‫‪:‬خالصه کرد‬
‫‪ -1‬سرمایه هائیکه بواسطه شرکتهای خارجی بکشورهای جهان سوم وارد میشوند در‬
‫مقایسه با آنچه که در عین فعالیت خود به انحای مختلف بکشور مادر بر میگردانند‬
‫بسیار ناچیز است‪.‬‬
‫‪ -2‬سرمایه های این شرکتها معموالً در بخشهای بکار میافتد که چندان ارتباطی با‬
‫نیازهای اقتصاد بومی کشورهای میزبان ندارند‪.‬‬
‫‪ -3‬حضور و فعالیت سرمایه ها و شرکتها خارجی عالوه بر تسلط اقتصادی باعث نفوذ‬
‫و تسلط سیاسی بر کشورهای میزبان میشود ‪ ،‬این موضوع بویژه در مواردی که‬
‫منافع آن شرکتها با منافع دولتهای متبوعه آنها مرتبط باشد بیشتر است‪.‬‬
‫‪ -4‬حضور و فعالیت شرکتهای خارجی در کشورهای جهان سوم باعث ایجاد برخی از‬
‫تنش های اجتماعی و تعارضات فرهنگی در این کشورها میشود‪.‬‬
‫دیدگاه مخالفین در رابطه به شرکتهای سرمایه گذار خارجی آنقدر جنبه عملی نداشته است‬
‫زیرا ‪ ،‬هرگاه به جنبه عملی و طرق استفاده از این سرمایه گذاریها به دقت توجه صورت‬
‫گیرد‪ ،‬استفاده از سرمایه گذاری های خارجی بستگی به طرق استقاده کشور میزبان از این‬
‫سرمایه گذاریها دارد ‪ ،‬بدین معنی که کشور میزبان از سرمایه گذاری های خارجی چگونه‬

‫‪42‬‬
 ‫استفاده میکند‪ .‬و اگر تاریخ اقتصادی کشور ها را ورق زنیم خواهیم دید که تعداد زیادی از‬
‫کشور های جهان تا یک زمانی کمک ها و سرمایه گذاری کشور های خارج را جذب میکردند‬
‫ولی امروزهمین کشورها در جمله کشورهای کمک کننده و فرستنده سرمایه خارجی به کشور‬
‫های دیگر جهان میباشند‪ ،‬که در حقیقت نماینده گی از اثرات مثبت این سرمایه گذاریها و طرز‬
‫‪.‬استفاده کشورها از سرمایه گذاری های خارجی میکند‬
‫همچنان ایران نیز از جمله کشورهای است که سرمایه های خارجی را جهت رشد و توسعه‬
‫اقتصادی کشور خویش جذب نموده و بعد از تحقیقات مختلف از سوی علمای ایرانی و غیر‬
‫ایرانی چنین برمیآید که این کشور با استفاده معقول” از این سرمایه ها توانسته است به‬
‫‪.‬آرمانهای خویش نایل گردد‬

‫‪ ‬چنانچه تحقیق را که آقای سید محمد رضا نورانی در مورد تأثیر اقتصادی سرمایه گذاریهای‬
‫خارجی بر اقتصاد ایران انجام داده است‪ ،‬این نتیجه به دست آمده این بود که سرمایه گذاری‬
‫مستقیم خارجی اثری مثبت بر مصرف خصوصی‪ ،‬سرمایه گذاری داخلی و صادرات و اثری‬
‫منفی بر واردات ایران داشته است‪.‬‬
‫‪ ‬همچنان تحقیقی را که همایون خاتمی در مورد سرمایه گذاری های خارجی در ایران انجام‬
‫داده است‪ ،‬اینگونه نتیجه گیری مینماید که کشورهای توسعه نیافته از جمله ایران برای‬
‫جبران عقب مانده گی سالیان دراز خود و پر کردن شکاف و خالء های حاکم بر اقتصاد‪،‬‬
‫نیاز به جذب سرمایه های خارجی دارند‪ .‬ازین رو ایران نیز میتواند ضمن حفظ ارزشهای‬
‫دینی و اصول اعتقادی‪ ،‬مذهبی خویش با برنامه ریزی های دقیق‪ ،‬بررسی تمام جوانب و‬
‫کوشش فرامان در بلند مدت برای جلب و جذب سرمایه گذاری های خارجی به عنوان مکمل‬
‫و مشوق سرمایه گذاری های داخل ساعی باشد‪ ،‬زیرا آنچه که امروز به عنوان مزیت نسبی‬
‫در کشور یاد میشود ممکن در آینده از دست برود‪.‬‬
‫‪ ‬بدین ترتیب در تحقیقی که سید رضا سید آقازاده در مورد نقش سرمایه گذاری خارجی در‬
‫رشد اقتصادی ایران انجام داده است‪ ،‬در نهایت به این نتیجه میرسد که دسترسی به‬
‫سرمایه گذاری خارجی امکان افزایش سرمایه گذاری داخلی را افزایش میدهد و اگر از‬

‫‪43‬‬
‫سرمایه های خارجی برای سرمایه مولد استفاده شود‪ ،‬امکان افزلیش تولید و رشد اقتصادی‬
‫فراهم میشود‪.‬‬
‫‪ ‬آقای ‪ Classense‬در سال ‪ 1993‬به بررسی سرمایه گذاری خارجی پرداخته است‪ ،‬وی در‬
‫پایان به این نتیجه میرسد که یکی از مناسبترین روشهای تأمین مالی برای کشورهای در‬
‫حال توسعه‪ ،‬سرمایه گذاری مستقیم خارجی است که به اندازه بازار و تجربیات پیشین‬
‫شرکتها مرتبط میباشد‪.‬‬
‫‪ ‬آقایان ‪ Wang‬و ‪ Blomstrom‬در تحقیق خود در سال های ‪ 1992‬به بررسی انتقال‬
‫تکنولوژی از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی میپردازند‪ .‬آنها اینگونه نتیجه گیری‬
‫میکنند که سرمایه گذاری مستقیم خارجی با خود انتقال تکنولوژی را به همراه دارد و روند‬
‫اخیر انتقال تکنولوژی افزایشی است‪.‬‬
‫با برسی تحقیقات انجام شده در زمینه سرمایه گذاری خارجی میتوان نتیجه گرفت که یکی از‬
‫مناسب ترین روشهای تامین مالی برای کشور های در حال توسعه‪ ،‬سرمایه گذاری خارجی‬
‫میباشد‪ .‬همچنین میتوان گفت که سرمایه گذاری خارجی تاثیر مثبت بر اشتغال زائی‪ ،‬بیالنس‬
‫تادیات‪ ،‬سرمایه گذاری داخلی‪ ،‬رشد اقتصادی و صادرات و تاثیر منفی بر واردات در کشور‬
‫‪.‬میزبان سرمایه خارجی دارد‬
‫باوجودیکه مخالفین سرمایه گذاری های خارجی دالیل منطقی ئی را در رد نمودن سرمایه‬
‫گذاری های خارجی ارائه کرده اند اما تاثیرات مثبت آن نظر به تاثیرات منفی در کشوری چون‬
‫«مثل افغانستان» بیشتر بوده و روند رشد را تسریع میخشد که بدون شک نحوه استفاده از‬
‫‪.‬سرمایه ها ارتباط به کشور میزبان دارد‬
‫همچنان به ارتباط سرمایه گذار های خارجی در افغانستان اشاره مینمایم که از ارقام ارائه‬
‫شده در مورد سرمایه گذاری های خارجی در افغانستان توسط اداره حمایت از سرمایه گذاری‬
‫( آیسا) بر میآید که سرمایه گذاری خارجی در افغانستان نقش مثبت و ارزنده را در جهت رشد‬
‫و توسعه اقتصادی کشور‪ ،‬اشتغال زائی‪ ،‬انتقال تکنولوژی جدید به داخل کشور‪ ،‬انتقال مدیریت‬
‫و ‪ ....‬داشته است و روند افزایشی را نشان میدهد‪.‬اما مشکالت که مانع پیشرفت سرمایه‬
‫گذاری در کشورهای جهان سوم است‬

‫‪44‬‬
 ‫بصورت خالصه میتوانیم آنها طور ذیل بر شماریم‬

‫‪ .1‬عدم موجودیت امنیت کامل در اکثر کشورهای روبه انکشاف مانند افغانستان ‪.‬‬
‫‪ .2‬عدم موجودیت زمین قابل استفاده برای سرمایه گذاران حتی برای اعمار دفاتر آنان و‬
‫عدم همکاری وزارت خانه های مربوطه در این زمینه‪.‬‬
‫‪ .3‬عدم موجودیت برق و دسترسی به آن‪.‬‬
‫‪ .4‬موجودیت ذهنیت منفی در مورد سرمایه گذاران و سرمایه گذاریهای خارجی‪.‬‬
‫‪ .5‬عدم دسترسی سرمایه گذاران خارجی به بازارهای مالی و پولی منظم در در بسیار از‬
‫کشورها‪.‬‬
‫‪ .6‬ضعف اقدامات تشویقی و ترویجی و خدمات پس از سرمایه گذاری‪.‬‬
‫‪ .7‬عدم مهارت و تخصص کافی نیروی انسانی‪.‬‬
‫‪ .8‬ضعف و مشکالت در بنادر‪.‬‬
‫‪ .9‬نبود ثبات اقتصادی وسیاست پولی ناکارآمد‪.‬‬
‫‪ .10‬نبود قوانین و مقررات روشن اقتصادی‪.‬‬
‫‪ .11‬موجودیت فساد اداری و رشوه ستانی‪.‬‬
‫‪ .12‬عدم موجودیت خدمات بیموی‪.‬‬
‫‪ .13‬مشکالت مناقالتی‪.‬‬
‫‪ .14‬مخاطرات سیاسی‪.‬‬
‫اما با وجود همه مشکالت شرکتهای که در کشورهای روبه انکشاف دارند‪ .‬سرمایه گذاری‬
‫نموده اند نتایج مثبتی را بر اشتغال زائی ‪ ،‬انتقال تکنالوژی و مدیریت ‪ ،‬زنده ساختن انگیزه‬
‫تحصیل و آموزش ‪ ،‬افزایش تولیدات داخلی در سکتورهای فعالیتی آنها و ‪ ........‬دراین‬
‫‪.‬کشورها داشته است‬
‫بنا ًء بطور کلی ما به این نتیجه میرسیم که آنچه ما فرض داشتیم برای این تحقیق به اثبات‬
‫رسید‪ ،‬یعنی نقش سرمایه گذاری های خارجی در توسعه و رشد اقتصادی کشورروبه انکشاف‬
‫‪.‬نقش مثبت داشته است‬

‫‪45‬‬
 ‫‪ -2‬پیشنهادات‬
‫بصورت خلص باید گفت که بعد از تکمیل این تحقیق به این نتیجه رسیدیم تا پیشنهاداتی را‬
‫جهت بهتر شدن وضعیت سرمایه گذاریهای خارجی درکشور های روبه انکشاف بخصوص‬
‫« وطن عزیزما» به مقامات محترم مربوطه پیش کش می نمائیم که آرزو مندیم تا در زمینه‬
‫مسوولین مربوطه شان به خصوص مقامات افغانی که دریک وقت اساس بسرمیبرند توجه‬
‫‪.‬نموده و رسالت خویش را جهت رشد و توسعه اقتصادی وطن انجام دهند‬
‫‪ .1‬ایجاد ذهنیت مثبت در افکار اتباع کشور در قبال سرمایه گذاران و سرمایه گذاریهای‬
‫خارجی توسط رسانهای چاپی ‪ ،‬صوتی و تصویری ‪.‬‬
‫‪ .2‬تسوید و تصویب قوانین جدید اقتصادی در مواردیکه قوانین وجود ندارد مثالً قانون‬
‫جلوگیری از انحصار ‪ ،‬قانون حمایت و تشویق سرمایه گذاران داخلی و خارجی و غیره‬
‫قوانین‪.‬‬
‫‪ .3‬همکاری در قسمت توزیع زمین برای دفاتر و ساحه شرکتهای سرمایه گذاران داخلی و‬
‫خارجی‪.‬‬
‫‪ .4‬توزیع برق و انرژی به سرمایه گذاران‪.‬‬
‫‪ .5‬سرمایه گذاری در زیرساختها توسط دولت‪.‬‬
‫‪ .6‬تدویر برنامه های آموزشی و مهارت برای نیروی انسانی ‪.‬‬
‫‪ .7‬نظارت و کنترول بنادر و عرضه خدمات تشویقی و ترغیبی برای سرمایه گذاران‪.‬‬
‫‪ .8‬جلوگیری از فساد اداری و مداخله دولت در ساحاتیکه سکتور خصوصی قادر به فعالیت ‪،‬‬
‫تولید و عرضه مطابق به تقاضای موجود در کشور نمیباشد‪.‬‬
‫‪ .9‬ایجاد ثبات اقتصادی ‪ ،‬اجتماعی ‪ ،‬فرهنگی ‪ ،‬سیاسی و غیره‪.‬‬
‫‪ .10‬جلب مؤسسات بیمه ‪ ،‬ایجاد و رونق بخشی بازارهای مالی و پولی‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫‪ .11‬اتخاذ سیاست های معقول اقتصادی مطابق به ضروریات و نیازمندی کشور‪.‬‬

‫منابع و مأخذ‬

‫‪ ‬مهدوی‪ ،‬ابو القاسم‪ ،‬رشد اقتصادی و سرمایه گذاری‪ ،‬سال چاپ ‪ ،1384‬ناشر‪.......‬‬
‫‪ ‬ساعی‪ ،‬احمد‪ ،‬مسایل سیاسی ‪ -‬اقتصادی جهان سوم ف سال چاپ ‪ ،1385‬ناشر‪......‬‬
‫ضلی‪ ،‬داکتر فریدون ‪ ،‬تاریخ عقاید اقتصادی ‪ ،‬چاپ چهارم ‪ 1383‬تهران‪.‬‬
‫‪ ‬تف ّ‬
‫‪ ‬بابایی‪ ،‬حسن‪ ،‬تیوریهای اقتصاد کالن‪ ،‬چاپ اول ‪ 1380‬همدان‪.‬‬
‫‪ ‬نونژاد‪ ،‬داکتر مسعود‪ ،‬تجارت بین المللی ‪ ،‬جلد اول ‪ ،‬چاپ اول ‪ ، 1383‬شیراز‪.‬‬
‫‪ ‬اداره حمایت از سرمایه گذاری خصوصی(آیسا)‬
‫‪ ‬الرسون‪،‬توماس‪،‬اقتصاد سیاسی بین المللی« تالش برای کسپ قدرت وثروت»‬
‫ناشر‪......‬‬

‫‪47‬‬
48