‫دانشکده اقتصاد‬

‫مضمون‪:‬‬
‫سازمان های پولی و مالی و بین المللی‬
‫استاد‪:‬‬
‫‪11‬‬ ‫جعفر فهیم‬
‫سمستر خزانی ‪1399‬‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬

 ‫منابع و کانال های ارتباطی‬
‫من‪H‬ابع درس‪H‬ی‪ :‬س‪H‬ازمانهای پ‪H‬ولی و م‪H‬الی بین المللی از دک‪H‬تر مه‪H‬دی اب‪H‬راهیمی ن‪H‬ژاد‪ ،‬س‪H‬ازمان ه‪H‬ای پ‪H‬ولی و م‪H‬الی بین المللی از‬
‫پوهندوی سید مسعود و پاور پوینت آماده شده‪.‬‬
‫انتظ‪H‬ارات اس‪H‬تاد از دانش‪H‬جویان‪ :‬تعقیب نم‪H‬ودن جلس‪H‬ات درس‪H‬ی ب‪H‬ه ص‪H‬ورت منظم و مسلس‪H‬ل‪ ،‬انج‪H‬ام دادن پ‪H‬روژه ه‪H‬ا و فع‪H‬الیت‬
‫های سپرده شده از جانب استاد‪ ،‬استفاده بهینه و درست از وقت و فرصت‪.‬‬
‫راه های ارتباط با استاد‪:‬‬
‫‪21‬‬ ‫وایبر‪ ،‬ایمو‪ ،‬واتساپ و تلگرام‪۰۷۷۷۳۰۲۹۷۵ :‬‬
‫ایمیل آدرس‪jafarfahim4@gmail.com :‬‬
‫فسبوک‪jafar fahim panjabi :‬‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫سر فصل های درس‬
‫مؤسسه بین المللی توسعه‬ ‫مفاهیم و کلیات‬
‫مرکز حل اختالفات سرمایه گذاری‬ ‫صندوق وجهی بین المللی پول‬
‫مؤسسه میگا‬ ‫مناسبات افغانستان با صندوق‬
‫‪31‬‬ ‫مناسبات افغانستان با گروه بانک جهانی‬ ‫حق برداشت مخصوص‬
‫سازمان های منطقه ای و تعدادی از نهای‬ ‫گروه بانک جهانی‬
‫های مالی و پولی دیگر‬ ‫بانک بین المللی ترمیم و توسعه‬
‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬
 ‫تاریخچه‬
‫اک‪H‬ثریت س‪H‬ازمان ه‪H‬ای پ‪H‬ولی و م‪H‬الی بین المللی بع‪H‬د از ختم جن‪H‬گ جه‪H‬انی دوم پ‪H‬ا ب‪H‬ه‬
‫عرص‪H‬ه و ج‪H‬ود گذاش‪H‬ته ان‪H‬د‪ .‬این س‪H‬ازمان ه‪H‬ا ب‪H‬ه س‪H‬رعت ایج‪H‬اد ش‪H‬د و تع‪H‬داد زی‪H‬ادی‬
‫از آنه‪H‬ا ب‪H‬ه س‪H‬رعت هم از هم پاش‪H‬ید‪ .‬ولی در این می‪H‬ان بودن‪H‬د س‪H‬ازمان ه‪H‬ای ک‪H‬ه ت‪H‬ا‬
‫به امروز به حیات خود ادامه داده اند‪.‬‬
‫‪41‬‬
‫تع‪H‬دادی از س‪H‬ازمان ه‪H‬ای بین المللی هم قب‪H‬ل از جن‪H‬گ جه‪H‬انی دوم ب‪H‬ه وج‪H‬ود آمدن‪H‬د‬
‫و ت‪H‬ا هن‪H‬وز ب‪H‬ه فع‪H‬الیت ش‪H‬ان ادام‪H‬ه داده ان‪H‬د مانن‪H‬د س‪H‬ازمان گ‪H‬ات و س‪H‬ازمان بین المللی‬
‫کار که در سال ‪ ۱۷۸۸‬میالدی تاسیس شده اند‪.‬‬
‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬
 ‫هدف ایجاد سازمان های پولی و مالی بین المللی‬
‫هدف از ایجاد این سازمان های دو چیز بود‪:‬‬
‫اولین هدف آن پایان دادن به نابسامانی های ناشی از جنگ‬ ‫•‬
‫• دومین هدف آن هم ایجاد ثبات در نظام پولی و مالی بین المللی‬

‫‪51‬‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫مشخصه بین المللی بودن سازمان‌ها‬
‫برای بین المللی بودن این سازمان ها دو مشخصه ذکر شده اند که عبارت اند از‪:‬‬
‫مشخص‪H‬ه اول ب‪H‬رای بین المللی ب‪H‬ودن این س‪H‬ازمان ه‪H‬ا این اس‪H‬ت ک‪H‬ه س‪H‬احه فع‪H‬الیت این س‪H‬ازمان ه‪H‬ا مح‪H‬دود ب‪H‬ه ی‪H‬ک‬
‫محدوده خاص جغرافیایی نشود‪ .‬مثال ساحه فعالیت شان اختصاص به آسیا‪ ،‬افریقا‪ ،‬امریکا و ‪ ...‬نداشته باشد‪.‬‬
‫دومین مشخصه این سازمان ها این است که؛ این سازمان ها به نحوی با سازمان ملل متحد در ارتباط باشد‪.‬‬
‫‪61‬‬ ‫تع‪H‬دادی هم ب‪H‬ه این نظ‪H‬ر ان‪H‬د ک‪H‬ه گس‪H‬تردگی فع‪H‬الیت س‪H‬ازمان ه‪H‬ا ن‪H‬یز می توان‪H‬د منحیث یکی از مشخص‪H‬ه ه‪H‬ای بین‬
‫المللی ب‪H‬ودن آنه‪H‬ا باش‪H‬د‪ .‬مانن‪H‬د بان‪H‬ک انکش‪H‬اف آس‪H‬یایی ک‪H‬ه در ق‪H‬الب س‪H‬ازمان ه‪H‬ای منطق‪H‬ه ای مط‪H‬رح اس‪H‬ت‪ ،‬ام‪H‬ا ب‪H‬ه‬
‫دلیل گستردگی فعالیت آن می توان آن را یک سازمان بین المللی بر شمرد‪.‬‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫صندول بین المللی پول‬
‫اهداف کلی درس‪:‬‬
‫دانستن تاریخچه تأسیس صندوق‬
‫نحوه و چگونگی تشکیل صندوق‬
‫وظایف و اهداف صندوق‬

‫‪71‬‬ ‫تشکیالت صندوق‬

‫ارگان های تصمیم گیرنده صندوق‬
‫روش رأی گیری در صندوق‬
‫چگونگی تأمین منابع مالی صندوق و ‪...‬‬
‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬
 ‫تاریخچه تأسیس صندوق‬
‫صندوق بین المللی پ‪H‬ول پس از جن‪H‬گ جه‪H‬انی دوم ش‪H‬کل گ‪H‬رفت‪ ،‬در فاص‪H‬له بین دو جن‪H‬گ جه‪H‬انی هیچ گون‪H‬ه‬
‫مق‪H‬ررات بین المللی ب‪H‬رای تث‪H‬بیت ن‪H‬رخ مب‪H‬ادالت ارزی وج‪H‬ود نداش‪H‬ت و کش‪H‬ور ه‪H‬ا ب‪H‬ا آگ‪H‬اهی از ت‪H‬أثیرات تغ‪H‬یر ن‪H‬رخ‬
‫پ‪H‬ول کش‪H‬ور ه‪H‬ای ک‪H‬ه در مب‪H‬ادالت بین المللی مق‪H‬ام مهمی داش‪H‬تند‪ ،‬در وض‪H‬ع پ‪H‬ول خ‪H‬ود ط‪H‬ور ی‪H‬ک جانب‪H‬ه تغی‪H‬یراتی را‬
‫ایجاد می نمودند‪.‬‬
‫در نتیج‪H‬ه از س‪H‬ال ‪ ۱۹۳۰‬ه‪H‬رج و م‪H‬رج و بی ثب‪H‬اتی پ‪H‬ولی در جه‪H‬ان ب‪H‬ه وج‪H‬ود آم‪H‬د‪ .‬در نه‪H‬ایت‪ ،‬در نتیج‪H‬ه وض‪H‬ع‬
‫‪81‬‬ ‫مح‪H‬دودیت ه‪H‬ا ب‪H‬ر واردات و ک‪H‬اهش دادن ارزش پ‪H‬ول ملی توس‪H‬ط کش‪H‬ور ه‪H‬ا‪ ،‬ب‪H‬ه منظ‪H‬ور اف‪H‬زایش ص‪H‬ادرات و غ‪H‬یره‬
‫سبب شد که بین سالهای ‪ ۱۹۲۹-۱۹۳۳‬تجارت بین المللی تقریبا فلج شود‪..‬‬
‫باالخره اقتص‪H‬اد دان‪H‬ان کش‪H‬ور ه‪H‬ای مختل‪H‬ف ب‪H‬ه این عقی‪H‬ده رس‪H‬یدند ک‪H‬ه؛ ب‪H‬رای حف‪H‬ظ ثب‪H‬ات پ‪H‬ولی در س‪H‬طح بین المل‪H‬ل‬
‫باید اقداماتی انجام شود‪.‬‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫تاریخچه تأسیس صندوق‬
‫به دالی‪H‬ل ف‪H‬وق کارشناس‪H‬ان اقتص‪H‬ادی امریک‪H‬ا و انگلس‪H‬تان ب‪H‬رای حف‪H‬ظ ثب‪H‬ات م‪H‬الی و پ‪H‬ولی در س‪H‬طح بین المللی‪،‬‬
‫ایجاد یک سازمان پولی بین المللی را‪ ،‬که قادر به حفظ ثبات پولی در سطح بین المللی باشد‪ ،‬پیشنهاد کردند‪.‬‬
‫در س‪H‬ال ‪ ۱۹۴۳‬همزم‪H‬ان ب‪H‬ا ختم جن‪H‬گ جه‪H‬انی دوم‪ ،‬ه‪H‬ردو کش‪H‬ور ب‪H‬ه ص‪H‬ورت جداگان‪H‬ه ط‪H‬رح ه‪H‬ای را منتش‪H‬ر‬
‫کردند‪ .‬طرح امریکا بنام طرح وایت و طرح انگلستان هم بنام طرح کینز منتشر شد‪.‬‬
‫روی ه‪H‬ردو ط‪H‬رح م‪H‬دت ه‪H‬ا بحث ص‪H‬ورت گ‪H‬رفت‪ ،‬در نه‪H‬ایت بع‪H‬د از ی‪H‬ک س‪H‬ال‪ ،‬کارشناس‪H‬ان انگلیس‪H‬ی و امریک‪H‬ایی‬
‫‪91‬‬
‫ه‪H‬ردو ط‪H‬رح را تلفی‪H‬ق نم‪H‬وده‪ ،‬در س‪H‬ال ‪ ۱۹۴۴‬گ‪H‬زارش مش‪H‬ترکی در ب‪H‬اره تأس‪H‬یس ص‪H‬ندوق بین المللی پ‪H‬ول عرض‪H‬ه‬
‫کردند‪.‬‬
‫به منظ‪H‬ور تص‪H‬میم گ‪H‬یری نس‪H‬بت ب‪H‬ه این ط‪H‬رح‪ ،‬کنفرانس‪H‬ی متش‪H‬کل از ‪ ۴۴‬کش‪H‬ور در ‹برت‪H‬ون و وودز› در ای‪H‬الت‬
‫نی‪H‬و همش‪H‬ایر امریک‪H‬ا تش‪H‬کیل ش‪H‬د‪ ،‬در این کنف‪H‬رانس موافقتنام‪H‬ه امض‪H‬ا ش‪H‬د و اس‪H‬اس نام‪H‬ه آن ن‪H‬یز ب‪H‬ه تص‪H‬ویب رس‪H‬ید‪.‬‬
‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬
‫صندوق در سال ‪ ۱۹۴۷‬عمال به فعالیت آغاز نمود‪.‬‬‫‪2020/28/11‬‬
 ‫اهداف و وظایف صندوق‬
‫عمده ترین اهداف صندوق قرار ذیل است‪:‬‬
‫نظارت بر سیاست های اقتصادی کشور های عضو‪.‬‬
‫ارائه مشاوره به منظور کاهش مشکالت پولی و افزایش همکاری های بین المللی‪.‬‬
‫تثبیت مبادالت ارزی و تالش جهت رشد تجارت بین المللی‪.‬‬
‫‪101‬‬ ‫اجرای قوانین مربوط به سیاست های نرخ مبادالت ارزی‪.‬‬
‫حفظ ثبات ارزی و کاهش رقابت ها در کاهش ارزش برابری پول‪ ،‬که به منظور افزایش صادارت صورت‬
‫می گیرد‪.‬‬
‫تنظیم یک سیستم چند جانبه برای تنظیم پرداخت های بین المللی‪.‬‬
‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬
‫اعطای قرضه به کشور های که دارای کسر بیالنس تادیات هستند‪.‬‬
‫‪2020/28/11‬‬
 ‫تشکیالت صندوق و ارگان‌های تصمیم گیرنده‬
‫در ص‪H‬ندوق ابت‪H‬دا ‪ ۴۴‬کش‪H‬ور و اکن‪H‬ون ‪ ۱۸۳‬کش‪H‬ور عض‪H‬ویت دارن‪H‬د‪ .‬این س‪H‬ازمان‪ ،‬زی‪H‬ر چ‪H‬تر س‪H‬ازمان مل‪H‬ل متح‪H‬د‬
‫ق‪H‬رار دارد‪ ،‬ام‪H‬ا در تص‪H‬میم گ‪H‬یری ه‪H‬ا مس‪H‬تقالنه عم‪H‬ل می نمای‪H‬د‪ .‬تع‪H‬داد کارمن‪H‬دان ص‪H‬ندوق ب‪H‬ه ‪ ۱۷۰۰‬نف‪H‬ر می رس‪H‬د و‬
‫موقعیت آن هم در شهر واشنگتن است‪.‬‬
‫ارگان های تصمیم گیرنده صندوق عبارتند از‪:‬‬
‫شورای مدیران عامل‬ ‫•‬
‫‪111‬‬
‫شورای مدیران اجرایی‬ ‫•‬
‫مدیر عامل‪.‬‬ ‫•‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫نحوه رأی گیری در صندوق‬
‫سرمایه این ص‪H‬ندوق از س‪H‬هام تش‪H‬کیل ش‪H‬ده اس‪H‬ت و ه‪H‬ر کش‪H‬ور ب‪H‬ه م‪H‬یزان س‪H‬هم(در براب‪H‬ر ه‪H‬ر ‪ ۱۰۰‬ه‪H‬زار دال‪H‬ر ی‪H‬ک‬
‫سهم) خود در صندوق حق رای دارند‪ ،‬بر عالوه آن هر کشور به تعداد ‪ ۲۵۰‬رای ثابت نیز دارند‪.‬‬
‫چنین ش‪H‬یوه ای ب‪H‬رای رای گ‪H‬یری س‪H‬بب ح‪H‬اکمیت کش‪H‬ور ه‪H‬ای ش‪H‬ده ان‪H‬د ک‪H‬ه بیش‪H‬ترین س‪H‬هام را ب‪H‬ه خ‪H‬ود اختص‪H‬اص داده‬
‫ان‪H‬د مانن‪H‬د امریک‪H‬ا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬آلم‪H‬ان‪ ،‬فرانس‪H‬ه و جاپ‪H‬ان‪ .‬ب‪H‬ه ص‪H‬ورت مجم‪H‬وعی ‪ ۴۰‬درص‪H‬د ح‪H‬ق رای ب‪H‬ه این ‪ ۵‬کش‪H‬ور‬
‫تعلق دارد که از ‪ ۴۰‬درصد‪ ۲۰ ،‬درصد آن مربوط به امریکا می شود‪.‬‬
‫‪121‬‬
‫در نتیج‪H‬ه نف‪H‬وذ کش‪H‬ور ه‪H‬ای ص‪H‬نعتی در ص‪H‬ندوق س‪H‬بب ش‪H‬ده ان‪H‬د ک‪H‬ه سیاس‪H‬ت ه‪H‬ای ص‪H‬ندوق ب‪H‬ه نف‪H‬ع کش‪H‬ور ه‪H‬ای دارای‬
‫نظام سرمایه داری تمام شود‪.‬‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫منابع مالی صندوق‬
‫من‪H‬ابع م‪H‬الی ص‪H‬ندوق طی ه‪H‬ر ‪ ۵‬س‪H‬ال ی‪H‬ک ب‪H‬ار ب‪H‬ا توج‪H‬ه ب‪H‬ه ش‪H‬رایط اقتص‪H‬ادی جه‪H‬ان‪ ،‬ب‪H‬ه منظ‪H‬ور ک‪H‬افی و ناک‪H‬افی ب‪H‬ودن‬
‫آن بررسی می شود و این منابع عمدتا از سه طریق تامین می شود‪:‬‬
‫پرداخت سهام کشور های عضو‪:‬‬ ‫•‬
‫استقراض صندوق از کشور های قرضه دهنده‬ ‫•‬
‫‪131‬‬ ‫حق برداشت مخصوص‬ ‫•‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫شرایط اعطای قرضه از جانب صندوق‬
‫اعط‪H‬ای قرض‪H‬ه از ج‪H‬انب ص‪H‬ندوق ب‪H‬ه کش‪H‬ور ه‪H‬ای عض‪H‬و بس‪H‬تگی ب‪H‬ه سیاس‪H‬ت ه‪H‬ای تع‪H‬دیل اقتص‪H‬ادی و کس‪H‬ر بیالنس‬
‫تادیات شان دارد‪.‬‬
‫سیاست های تعدیل ساختاری در بر گیرنده سیاست های ذیل اند‪:‬‬
‫سیاست مالی‪.‬‬ ‫•‬
‫‪141‬‬ ‫سیاست پولی‪.‬‬ ‫•‬
‫سیاست ارزی ‪.‬‬ ‫•‬
‫سیاست درآمدی کشور ها‪.‬‬ ‫•‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬

 ‫ابزار های اعطای تسهیالت صندوق‬
‫صندوق با استفاده از ابزار ها و روش های مختلف این منابع را در اختیار اعضای خود قرار می دهد که‬
‫عبارت اند از‪:‬‬
‫ترانش ذخیره‬ ‫•‬
‫ترانش اعتباری‬ ‫•‬
‫‪151‬‬ ‫تسهیالت تعدیالت ساختاری‬ ‫•‬
‫تسهیالت تعدیالت ساختاری گسترده‬ ‫•‬
‫حساب اعتباری حق برداشت مخصوص‪.‬‬ ‫•‬

‫‪© All rights reserved to Rabia balkhi University‬‬ ‫‪2020/28/11‬‬