‫دروازه اقتصاد‬

‫معرفی سازمان های بین المللی اقتصادی‬

‫تحریریه دروازه اقتصاد‬

‫سال پیش ‪2‬‬

 ‫بی شک نهادها و سازمان های بین المللی اقتصادی و منطقه ای سبب تنظیم روابط اقتصادی خارجی در میان کشورهای‬
‫‪.‬مختلف جهان می گردند‬
 ‫به این دلیل که روابط تجاری و مالی بین کشورهای متفاوت به ویژه در نیم قرن اخیر بسیار گسترش پیدا کرده‪ ،‬می توان‬
‫اینطور گفت که سازمان های بین المللی اقتصادی و سایر نهادهایی از این دست منافع اقتصادی کشورهای مختلف را به هم‬
‫‪.‬گره زده و سبب ایجاد صلح و ثبات در منطقه و در نهایت در جهان می گردند‬

‫ابتدا باید بدانیم که بیشتر سازمان های بین المللی و منطقه ای مهم دنیا‪ ،‬بعد از جنگ جهانی دوم ایجاد شدند و این زمان دقیقًا‪،‬‬
‫با گسترش و پیشرفت روابط اقتصادی بین کشورها همزمان گردید‪ .‬مورد قابل توجه دیگر اینست که باید بدانیم که نهادها و‬
‫‪.‬سازمان های بین المللی اقتصادی مهم‪ ،‬در حقیقت موسساتی وابسته به سازمان ملل متحد می باشند‬

‫انواع سازمان های بین المللی اقتصادی‬

‫)سازمان بین المللی اقتصادی بانک جهانی(‪1-THE WORLD BANK‬‬
‫از دیگر سازمان های بین المللی اقتصادی بانک جهانی است که یکی از موسسات وابسته به سازمان ملل متحد می باشد که‬
‫از سه موسسه مالی تشکیل شده‪ ،‬اگرچه این سه موسسه مالی ازنظر هدف اولیه و زمان تأسیس متفاوت هستند اما از آنجاییکه‬
‫‪.‬دارای وظایف نزدیک بوده و شباهت های سازمانی باهم دارند‪ ،‬به دنبال یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرند‬

‫)صندوق بین المللی پول( ‪2- International Monetary Fund‬‬

‫صندوق بین المللی پول از دیگر سازمان های بین المللی اقتصادی با اهمیت و البته وابسته به سازمان ملل متحد می باشد‪ .‬در‬
‫‪.‬سال ‪ 1944‬در آمریکا‪ ،‬نمایندگانی از ‪ 44‬کشور جهان‪ ،‬قرارداد تأسیس صندوق بین المللی پول را امضاء نمودند‬

‫البته امروزه کشورهای مستقل جهان عضو صندوق بین المللی هستند‪ ،‬اگرچه این صندوق با همکاری کشورهای عضو به‬
‫‪.‬حل مسائل پولی بین المللی می پردازد لیکن اهداف دیگری نیز دارد‬

‫از جمله اهداف آن می توان به تالش برای ارتقای سطح اشتغال‪ ،‬باال رفتن درآمد واقعی و گسترش منابع تولیدی به دنبال‬
‫گسترش بازرگانی بین المللی در کشورهای عضو‪ ،‬تالش برای اثبات ارز‪ ،‬ممانعت از کاهش ارزش پول ها به شکل رقابت‬
‫‪.‬آمیز باهم با اعطای وام به اعضا برای برطرف کردن مشکالت موازنه پرداخت های خارجی اشاره نمود‬

‫‪:‬البته صندوق بین المللی پول برای رسیدن به اهداف ذکر شده باید اصولی را رعایت کنند که از آن جمله می توان به‬

‫تعریف ارزش پول های متفاوت بر مبنای طال به مثابه تثبیت نرخ ارز برای کشورهای عضو ‪1-‬‬

‫ارزش پول ها باید نسبت به هم دیگر ‪ 1‬درصد باالتر یا پایین تر از نرخ برابری ارزها نوسان داشته باشند‪ ،‬تنها در ‪2-‬‬
‫‪.‬شرایط خاص و البته با کسب اجازه صندوق ‪ ،‬تغییر در ارزش پول کشورهای عضو می تواند صورت گیرد‬

‫از آنجائیکه در زمان تأسیس این صندوق ‪ ،‬آمریکا قدرت اقتصادی بزرگ به شمار می رفت ‪ ،‬دالر به عنوان پول کلیدی ‪3-‬‬
‫در نظر گرفته شود که قابل تبدیل به طال بود‪ .‬البته این اصول تا سال ‪ 1971‬برقرار بود اما بعدها به دلیل قدرت یافتن‬
‫‪.‬اقتصادی کشورهایی نظیر آلمان ‪ ،‬ژاپن و تضعیف قدرت اقتصادی آمریکا‪ ،‬سیستم پولی بین المللی دگرگون شد‬

‫از طرف دیگر اوج گرفتن جنگ های کره و ویتنام ‪ ،‬سبب باال رفتن تراز پرداخت های منفی خارجی در آمریکا و در نتیجه‬
‫باعث تضعیف دالر و غیرقابل تبدیل شدن آن به طال گشت ‪.‬دگرگونی و تغییر در سیستم بین المللی پول سبب انعطاف در‬
‫‪.‬نرخ ارزها ونیز چند ارزی شدن نظام پولی شد‬

‫‪WB‬بانک جهانی (بانک بین المللی توسعه و ترمیم) ‪3-‬‬

‫این سازمان همزمان با تأسیس صندوق بین المللی پول در سال ‪ 1944‬در آمریکا تأسیس شد اما شروع فعالیت آن از سال‬
‫‪ 1946‬بود‪ .‬این بانک به منظور جبران مشکالت و خرابی های بعد از جنگ جهانی دوم و در کشورهای عضو سازمان به‬
‫‪.‬وجود آمد‬

‫این بانک تا سال ‪ 1948‬تمام توان خود را صرف بازسازی اروپا نمود‪ ،‬اما بعد از شروع برنامه مارشال اقدام به اعطای‬
‫‪.‬اعتبار به کشورهای درحال توسعه نمود‬
‫سازمان توسعه بین المللی ‪4-‬‬
‫در سال ‪ 1960‬میالدی سازمان توسعه بین المللی به عنوان شعبه دیگری از بانک تأسیس شد‪ ،‬این سازمان برای رسیدگی به‬
‫‪.‬بدهی در کشورهای در حال توسعه ایجاد شد‪ .‬دو گروه در این سازمان عضو هستند‬

‫گروه اول شامل ‪ 17‬کشور صنعتی بوده که گروه اول نامیده می شوند‪ ،‬این گروه سهم خود را به ارزهای قابل تبدیل و نیز‬
‫به طال پرداخت کرده و گروه دوم از کشورهایی تشکیل شده که تنها ‪ 10‬درصد از سهم خود را به ارز و باقی آن را به پول‬
‫‪.‬داخلی پرداخت نموده اند‬

‫این سازمان دارای وظایفی است که از آن جمله می توان به باال بردن بهره وری و سطح زندگی در کشورهایی که در حال‬
‫توسعه هستند‪ ،‬افزایش فعالیت های اقتصادی اشاره نمود‪ .‬در مقایسه با بانک جهانی ‪،‬شرایط اعطای اعتبار از طرف این‬
‫مؤسسه شرایط بهتری دارد‪ .‬این سازمان تنها به کشورهایی که درآمد سرانه آن ها بسیار پایین تر باشد کمک کرده و وام‬
‫‪.‬اعطا می کند‬

‫)موسسه بین المللی مالی(‪5- IFC‬‬

‫یکی دیگر از سازمان های بین المللی اقتصادی موسسه بین المللی مالی است که در سال ‪ 1955‬میالدی تحت عنوان شعبه‬
‫ای از بانک جهانی شروع به کار نمود‪ .‬این مؤسسه موظف به افزایش فعالیت های اقتصادی در بخش خصوصی در‬
‫کشورهای درحال توسعه می باشد و برای رسیدن به اهداف خود اقدام به اعطای وام به کشورهای در حال توسعه و‬
‫مؤسسات خصوصی کشورهای مزبور می کند‪ .‬این وام ها بدون گرفتن ضمانت از دولت ها برای برگرداندن وام ها صورت‬
‫‪.‬می گیرد‬

‫‪.‬هدف اصلی دادن این وام ها‪ ،‬هزینه در جهت افزایش فعالیت های صنعتی ‪ ،‬افزایش بازدهی این فعالیت ها می باشد‬

‫)سازمان تجارت جهانی( ‪6– WTO‬‬

‫در سال ‪ 1974‬نمایندگان ‪ 23‬کشور جهان اقدام به امضای موافقت نامه گات (موافقت نامه عمومی تجارت و تعرفه) نمودند‪.‬‬
‫هدف موافقت نامه گات برقراری نظام بین المللی اقتصادی آزاد بود‪ ،‬از کشورهای امضاء کننده درخواست شده بود تا در‬
‫امور تجارت بین الملل دخالت خود را به حداقل ممکن رسانند‪ ،‬تا امکان رقابت یکسان بین بنگاه های تولیدی وجود داشته‬
‫‪.‬باشد‬

‫‪.‬امروزه این موافقت نامه به سازمان تجارت جهانی تغییر نام داده است‬

‫اصل اول‪ -‬اگر یکی از اعضا در مورد عوارض گمرکی صادراتی یا گمرکی وارداتی شرایط خوبی را به کشور دیگری‬
‫‪.‬اعطا کند‪ ،‬بقیه کشورهای عضو باید این شرایط را رعایت کنند این اصل ‪ ،‬اصل دولت کامله الوداد می باشد‬

‫اصل دوم‪ -‬براساس این اصول برای برای جلوگیری از تبعیض قائل شدن بین کاالهای داخلی و خارجی باید مقررات مربوط‬
‫‪.‬به آن ها یکسان باشد‪ ،‬این اصل تسری رفتار داخلی نامیده می شود‬

‫اصل سوم‪ -‬کاهش مرحله ای و تدریجی عوارض گمرکی‬

‫اصل چهارم‪ -‬تنظیم کردن مقررات و قوانین صادراتی ‪ ،‬بر این اصل اگر کشوری کاالیی را در خارج از کشور با قیمت‬
‫کمتر از داخل آن کشور نفروشد و اقدام به دامپینگ نماید بقیه کشورها می توانند با قوانین ‪ ،‬ضد دامپینگ با آن روبروی‬
‫‪.‬شوند‬

‫اصل پنجم‪ -‬ممانعت از برقراری محدودیت های مقداری‬

‫)سازمان اکو‪ -‬همکاری منطقه ای( ‪7- Economic Cooperation Organization‬‬

‫از سازمان های بین المللی اقتصادی مهم و تأثیرگذار منطقه ای سازمان اکو می باشد‪ .‬این سازمان توسط سه کشور مهم‬
‫‪.‬ایران‪ ،‬پاکستان و ترکیه تأسیس گردید‬
 ‫در ابتدای تأسیس با نام (( آر سی دی)) که خالصه سازمان همکاری عمران منطقه ای است شروع به کارکرد‪ ،‬بعد از‬
‫انقالب و بعد از یک دوره وقفه با اسم اکو به کار خود ادامه داد‪ .‬بعد از فروپاشی شوروی سابق چند عضو به این سازمان‬
‫‪.‬اضافه شد و این باعث اهمیت یافتن بیشتر اکو شد‬

‫اعضای جدید سازمان اکو شامل افغانستان ترکمنستان ‪،‬قزاقستان ‪،‬آذربایجان ‪ ،‬ازبکستان و تاجیکستان می باشد‪ .‬بنابراین ده‬
‫‪.‬عضو جدید به این سازمان اضافه شده که مجموعًا ‪ 330‬میلیون نفر جمعیت دارد‬

‫‪:‬از اهداف اکو می توان به چند مورد اشاره کرد‬

‫تالش برای اهداف موانع تجاری در منطقه اکو ‪1-‬‬

‫تهیه کردن برنامه مشترک برای توسعه یافتن منابع انسانی ‪2-‬‬

‫سرعت بخشیدن به برنامه های مربوط به توسعه زیربنای حمل و نقل در ارتباطات ‪3-‬‬

‫سه کشور ایران‪ ،‬ترکیه ‪،‬پاکستان از نظر تولید‪ ،‬پشتوانه انسانی و توانایی داخلی بهتری دارند و تولید کننده محصوالت نیمه‬
‫صنعتی و محصوالت کشاورزی هستند و از طرف دیگر اضافه شدن اعضای جدید سبب افزایش توان صنعتی سازمان اکو‬
‫‪.‬شده است‪ .‬هر کدام از اعضا تولیدات تخصصی دارند‪ .‬بنابراین نیازهای سایر اعضا را می توانند تهیه و تامین نمایند‬

‫به لحاظ تجاری ‪ ،‬افزایش یافتن تسهیالت تجاری بین اعضا سبب توسعه تجارت می گردد و این امر سبب بهبود یافتن نظام‬
‫‪ .‬بازار و افزایش سطح کمی و کیفی تولیدات همه کشورها خواهد شد‬

‫به لحاظ کسب فناوری ‪،‬از آنجایی که با انتقال فناوری و کسب فناوری های جدید می توان به فناوری های نوین دست پیدا‬
‫‪.‬کرد بنابراین با برقرار شدن روابط اقتصادی بین کشورهای صاحب فناوری این امر میسر خواهد شد‬

‫برای مثال می توان به فناوری های نوین در چند کشور عضو اکو اشاره نمود‪ :‬کشور قزاقستان در زمینه نظامی و نیز در‬
‫زمینه هسته ای و صنایع دفاعی از فناوری باالیی برخوردار است ‪ ،‬کشورهای بنیان گذار اکو مثل‬
‫‪.‬ایران ‪،‬پاکستان ‪،‬افغانستان در زمینه صنایع سبک و صنایع نیمه سبک صنعتی پیشرفت قابل مالحظه ای دارند‬

‫البته اکو نیز همانند هر پیمان اقتصادی دیگر دارای موانع و مشکالتی هست از مهم ترین مشکالت سازمان اکو می توان به‬
‫‪:‬چند مورد اشاره نمود‬

‫شبیه بودن تولیدات اقتصادی در برخی از اعضای اکو نظیر ایران ‪ ،‬ترکیه و پاکستان که سبب ایجاد رقابت بین آن ها و ‪1-‬‬
‫‪.‬کاهش کارایی اکو می گردد‬

‫‪.‬نبود تفاوت در ایدئولوژی حاکم بر کشورهایی که عضو اکو هستند و نبود اطمینان سیاسی ‪2-‬‬

‫‪.‬نداشتن امکانات الزم برای تولید شخصی کاالها در کشورهای عضو اکو ‪3-‬‬

‫زبان انگلیسی زبان رسمی سازمان اکو می باشد و هر کشوری که هم جوار کشورهای عضو اکو باشد و با هدف های آن‬
‫‪.‬موافق است می توان عضو آن گردد‬

‫در رأس اکو در حال حاضر‪ ،‬شورای وزیران خارجه کشورهای عضو قرار دارند و سالی یکبار به طور مستمر در‬
‫‪.‬کشورهای عضو جلسه تشکیل می شود‪ .‬از دیگر ارکان سازمان می توان به شورای قائم مقامان وزارت خارجه اشاره کرد‬

‫)مجمع جهانی اقتصاد( ‪8- World Economic Forum‬‬

‫از سازمان های بین المللی اقتصادی سوئیس ‪ ،‬مجمع جهانی اقتصاد می باشد‪ .‬هرسال بیش از ‪ 80‬میلیون دالر درآمد این‬
‫‪.‬سازمان بوده که بر روند اقتصادی جهان تاثیر بسزایی دارد‬
 ‫هرساله بیش از هزاران شرکت بزرگ جهان با پرداخت حق عضویت‪ ،‬هزینه های مربوط به مجمع جهانی اقتصاد را تأمین‬
‫می کنند‪ .‬برای شرکت در نشست رؤسای شرکت ها باید ‪ 18‬هزار فرانک ورودی بپردازند‪ .‬هزینه شراکت در طرح ها و‬
‫‪.‬برنامه های کنفرانس نیز حدود ‪ 250‬تا ‪ 500‬هزار فرانک می باشد‬

‫مجمع اقتصادی جهان توسط کالوس شواب که در آن زمان استاد دانشگاه بود در شهر داووس در ژانویه ‪ ،1971‬تأسیس شد‬
‫‪.‬تا جایی برای جمع شدن رهبران اقتصادی سرمایه داران اروپایی و سیاستمداران بود‬

‫در حقیقت این اجالس جایی برای جمع شدن و تبادل نظر درباره مسائل روز اروپا توسط صاحبان سرمایه‪ ،‬نظریه پردازان‬
‫‪.‬و هنرمندان بود‪ .‬شواب سپس اقدام به راه اندازی مجمع مدیریت اروپا در ژنو کرد که یک سازمان غیرانتفاعی بود‬

‫در این مجمع ساالنه سران تجاری و نیز صنعت اروپا در داووس در ماه ژانویه جمع می شدند‪ .‬جنگ یوم کیپور در سال‬
‫‪ 1973‬میالدی و نیز نابودی سیستم برتن وودز سبب شد تا اجالس دوم به مشکالت سیاسی و اقتصادی روز نیز تمرکز کند و‬
‫‪.‬برای اولین بار رهبران سیاسی جهان در سال ‪ 1974‬به داووس دعوت شدند‬

‫ای‪ .‬راس‪ .‬ران (سازمان کشورهای آسیای جنوب شرقی)‪9-‬‬

‫ای‪ .‬راس‪ .‬ران از نهادهای نسبتًا قدیمی منطقه ای در شرق آسیا می باشد‪ .‬در حقیقت یک سازمان بین المللی اقتصادی به‬
‫‪.‬شمار می آید‪ .‬این سازمان در سال ‪ 1967‬و با کشورهای فیلیپین ‪،‬مالزی‪ ،‬تایلند اندونزی ‪ ،‬سنگاپور تأسیس شد‬

‫هدف این سازمان ایجاد همکاری اقتصادی بین کشورهای جنوب شرقی آسیا بود هرچند به موفقیت چندانی نرسید‪ .‬از دالیل‬
‫ناموفق بودن این نهاد می توان به نبود همکاری های سیاسی مسافت زیاد‪ ،‬رقیب بودن کاالهای تولید شده و نیز اختالف‬
‫‪.‬درجه توسعه دانست‬

‫کارکردهای مجمع جهانی اقتصاد‬

‫رهبران دو کشور ترکیه و یونان در سال ‪ 1988‬میالدی بیانیه داووس را برای جلوگیری از جنگ امضا کردند ‪ .‬سال بعد‪،‬‬
‫سیاستمداران دو کشور کره برای اولین بار در سطح وزیران در این شهر دیدار کردند ‪ .‬هم چنین اولین صحبت ها در همان‬
‫‪.‬سال در مورد اتحاد دو آلمان شرقی و غربی در اجالس داووس صورت گرفت‬

‫در سال ‪ 1944‬یاسر عرفات و شیمون پرز به توافق اولیه درباره اریحا و غزه رسیدند‪ ،‬در سال های اخیر با افزایش یافتن‬
‫‪.‬بحران های اقتصادی در اروپا‪ ،‬یک بار دیگر سمت و سوی عوض شد و داووس به مسائل اقتصادی رفت‬

‫تاثیر سازمان های بین المللی در جهانی شدن اقتصاد‬

‫سازمان های بین المللی اقتصادی تاثیر بسیار بسزایی در جهانی شدن اقتصاد دولت های مختلف جهان دارند‪ .‬در حقیقت‬
‫مقوله جهانی شدن نخستین بار در سال ‪ 1970‬توسط مارشال مک لوهان مطرح شد‪ .‬لوهان پیش بینی نمود پیشرفت ارتباطات‬
‫‪،.‬سبب تشکیل دهکده های جهانی متشکل از انواع ملل از پنج قاره خواهد شد‬

‫سبب شد جهان رو به کوچک شدن و به عبارتی ‪ IT‬از طرفی پیشرفت وسایل ارتباطی نظیر اینترنت ماهواره و شبکه های‬
‫‪.‬بی مرزی پیش برود‬

‫بیشترین تاثیر جهانی شدن بر اقتصاد بود‪ .‬با پیشرفت ارتباطات و تأثیر گذاشتن اینترنت بر روابط اقتصادی و تجاری جهان‬
‫تا حدود زیادی می توان گفت دهکده جهانی که مد نظر مک لوهان بود در حال تحقق است به این ترتیب شرکت های فراملی‬
‫با استفاده از تکنولوژی ارتباطی با کمک حمل و نقل سریع‪ ،‬دستاوردهای بزرگ صنعتی خود را با سرعت و به آسانی به‬
‫‪.‬اقصی نقاط جهان فارغ از مرزها می فرستند‬

‫تاثیر سازمان های بین المللی اقتصادی بر تحول حاکمیت ملی بسیار قابل مالحظه است‪ .‬از جمله اثراتی که سازمان های بین‬
‫‪:‬المللی اقتصادی در این زمینه داشتند عبارتند از‬
‫آزاد بودن تجارت و رقابت جهانی شدن اقتصاد رابطه سیستم با آزادی تجارت و رقابت دارد‪ .‬آزاد بودن رقابت سبب ‪1-‬‬
‫حذف موانع و تبعیض و رقابت منصفانه و متعادل می گردد‪ .‬آزاد بودن رقابت خود سبب همگرایی جهانی می گردد‪.‬‬
‫‪.‬همگرایی یعنی یکپارچه کردن بازارها و باز شدن آنها به روی هم‬

‫تکالیف همگرایی = سازمان تجارت جهانی در زمینه اقتصاد مرکز نقل جهانی محسوب می گردد‪ .‬از مهم ترین این ‪2-‬‬
‫تکالیف می توان به اصل دولت کامله الوداد‪ ،‬اصل رفتار ملی و اصل قابلیت دسترسی به بازار و نیز اصل جلوگیری از‬
‫‪.‬تصویب قوانین محدود کننده و بازدارنده تجارت آزاد اشاره کرد‬

‫وظایف و تکالیف خاص ‪-‬کشورهای مختلف جهان از نظر توسعه یافتگی‪ ،‬وضعیت اقتصادی و سیاسی با همدیگر تفاوت ‪3-‬‬
‫هایی دارند‪ .‬بنابراین تفاوت ها سبب می گردد تا سازمان های بین المللی اقتصادی و مالی با توجه به وضعیت خاص هر‬
‫‪.‬عضو تکالیف معینی را برای آن تعیین کند‬

‫در این سازمان ها مالک اصلی قانونگذاری کشورهای مورد نظر می باشند‪ ،‬به این دلیل که سهم این کشورها در تجارت و‬
‫اقتصاد جهانی با کشورهای درحال توسعه قابل قیاس نبوده و از طرفی سازمان های بین المللی اقتصادی تمام تالش خود را‬
‫‪.‬برای تعمیم قواعد و مقررات خود برهم جهان به خرج می دهند‬

‫هدف از این کار این است تا شرایط برای سایر کشورها مهیا شود‪،‬تا آن ها تعهدات کمتری را برای پرداخت و فرصت‬
‫‪.‬بیشتری برای رساندن خود به سطح کشورهای پیشرفته داشته باشند‬

‫‪.‬بنابراین می توان گفت سازمان های بین المللی سبب محدود شدن حاکمیت ملی در جهانی سازی و جهانی شدن دارند‬

‫از طرفی هر اندازه دولت ها تحت تاثیر عواملی چون تحوالت تکنولوژی ‪ ،‬انقالب در ارتباطات ‪،‬سازمان های بین المللی‬
‫‪.‬اقتصادی و مالی قرار گیرند کارکرد آن ها نیز به نحو چشمگیری تغییر خواهد نمود‬

‫از طرفی تعامل بین کشورهای مختلف و اعضای متفاوت نهادها و سازمان های اقتصادی و بین المللی سبب می گردد تا‬
‫کشورها از تکنولوژی و پیشرفت های یکدیگر بهره مند گردند و حتی ساز و کارها و تولیدات داخل هر کشور به سایر‬
‫‪.‬کشورها معرفی شده و راه برای پیشرفت و معرفی این تولیدات فراهم گردد‬

‫از طرفی پیشرفت تکنولوژی سبب شده ‪،‬تبلیغات اینترنتی سبب آماده شدن اذهان مردم برای پذیرش کاالی جدید شود‪ ،‬از‬
‫‪.‬طرفی سازمان های و سیستم های مالی این روند را تسهیل می کنند‬

‫دسته ها‪ :‬اقتصاد به زبان ساده‬

‫دیدگاه ارسال کنید‬ ‫یک‬

‫دروازه اقتصاد‬
‫بازگشت به باال‬

‫خروج از نسخه موبایل‬