‫سیستم ثبت معامالت دوجانبه یا مضاعف‬

‫یک سیستم پیشرفته بوده که باراول توسط لوکس پیشاولی در ‪ 1544‬م ارایه گردیده‪ ،‬مؤسسات‬
‫بزرگ و متوسط میتوانند ازان استفاده نمایند که نظربه آن یک معامله دوبار یکی در حساب دبت و‬
‫باردیگر درحساب کریدت ثبت میگردد‪.‬‬

‫یک از برتری های این سیستم اینست که عین درج معامالت از وقوع اشتباهات جلوگیری میکند‪.‬‬

‫تعریف و وظایف محاسبه‬

‫‪ .1‬تعریف محاسبه‪ :‬درکتوب قدیم محاسبه را فن ثبت‪ ،‬جمع آوری‪ ،‬طبقه بندی‪ ،‬تحلیل(حل‬
‫کردن) و تجزیه و خالصه سازی اطالعات و معامالت مالی تعرف کرده اند‪ .‬ولی امروز محاسبه را‬
‫چنین تعریف مینمایند‪:‬‬

‫محاسبه دانش است که تمام اطالعات و معامالت مالی را دریک تصدی جمع آوری‪ ،‬شناسایی‪،‬‬
‫طبقه بندی‪ ،‬اندازه گیری‪ ،‬ثبت‪ ،‬تحلیل و تجزیه نموده و به توضیح میگیرد‪.‬‬

‫‪ .2‬وظایف محاسبه‪:‬‬

‫‪ .1‬درج(داخل کردن) معامالت‪ :‬این بخش آغاز و اساس سیستم محاسبه را تشکیل داده و‬
‫درتصمیم آینده رول دارد‪ .‬مثال ً یک شخص محاسبه میکند که ‪ 10000‬دالر سرمایه دارد‪ ،‬این‬
‫معلومات را دریک حساب بنام کیسه ثبت میکند‪ .‬اینک نظر به آن تصمیم میگیرد که به چی مقدار‬
‫مواد خریداری کند‪ .‬جهت درج معامالت در دفاتر حسابی که دریک دفتربنام ژورنال صورت میگیرد‬
‫باید توجه زیادتر شود در غیر آن حسابدار میتواند یک معلومات غلط را به مدیران ارایه کند که در‬
‫آینده میتواند تأثیر گذار باشد‪.‬‬

‫‪ .2‬صنف بندی و گروپ بندی‪ :‬بعد ازاینکه معامالت در دفتر ژورنال ثبت گردید جهت خالصه‬
‫سازی ضرور است که ابتدا صنف بندی و تجزیه شود‪ ،‬این کار در دفتر لیجر یا کل(کبیر‪ ،‬بزرگ)‬
‫صورت میگیرد که هر حساب صفحه جداگانه دارد‪.‬‬

‫‪ .3‬خالصه سازی‪ :‬بعد از صنف بندی پروسه(جریان) خالصه سازی به خاطر سهولت کار یک‬
‫تصدی ک صدها معامله را دریک بخش انجام میدهد آغاز میگردد‪ .‬حسابات فعالیتهای که به‬
‫ارزشهای پولی ارایه میگردد به کتگوری(طبقه) های ذیل تقسیم میگردند‪:‬‬

‫‪ .1‬کتگوری سرمایه‬

‫‪ .2‬کتگوری دارایی‬

‫‪ .3‬کتگوری ُد ُیون(جمع دَین‪ ،‬قرض)‬

‫‪ .4‬کتگوری حاصالت یا عواید‬

‫‪ .5‬کتگوری مخارج یا مصارف‬

 ‫نوت‪ :‬سرمایه مقدار پول است که درآغاز یک فعالیت به کارمیرود‪ ،‬مثل پول نقد که توسط آن مواد‬
‫خریداری میشود‪ .‬اما دارایی اموالی است که در آغازکار‪ ،‬درجریان کار و باالخره تازمانکه فعالیت‬
‫تکمیل میشود به کارمیرود‪ ،‬مثل پول نقد‪ ،‬زمین و تعمیر‪ ،‬ماشین آالت ودیگر لوازم‪.‬‬

‫تحلیل و تجزیه‪ :‬برای تحلیل و تجزیه فعالیتها و نتیجه گیری(حساب مفاد و ضرر) یک تصدی به‬
‫کارمیرد‪ .‬برعالوه حساب مفاد وضرر‪ ،‬تمامی سرمایه‪ ،‬اندازه قروض‪ ،‬درآمد و مصارف تصدی را‬
‫نیزدربرمی گیرد‪.‬‬

‫استفاده کنندگان معلومات محاسبه‬

‫الف‪-‬استفاده کنندگان معلومات در داخل تصدی‬

‫عبارت اند از هیئت رهبری‪ ،‬آمرین ویا مدیران مؤسسات میباشند‪ .‬محاسبه وظایف زیادی را‬
‫درداخل تصدی دارد‪ .‬مثال ً از محاسبه برای دریافت نتیجۀ تصدی استفاده شده وهمچنان میتواند‬
‫بهترین وسیلۀ حسابدهی برای آمر تصدی باشد که برای خود و دیگران گزارش حسابی تهیه‬
‫نموده که آن نشان دهنده فعالیت تصدی است که بصورت درست توسط آمر انجام شده است یا‬
‫خیر؟ برعالوه محاسبه بهترین منبع معلومات برای گذشته تصدی است که یک مدیرمیتواند با‬
‫استفاده ازان دربارۀ تصدی تصمیم گیری وبرنامه ریزی نماید‪ .‬درپهلوی اینها‪،‬بااستفاده ازمحاسبه‬
‫یک متصدی(صاحب تصدی) میتواند دربارۀ تقسیمات دارایی های ثابت وسیار‪ ،‬سیالیت(پرداخت‬
‫های به موقع) و دیون معلومات حاصل نموده و تصدی را ازقرضهای زیاد از اندازه محافظت کند‪.‬‬
‫وباالخره تصدی دراخیر سال متیقن میگردد که به چی مقدارسرمایه را درقسمت دارایی ها‬
‫سرمایه گذاری نموده درضمن نتیجه تصدی را تثبیت نماید‪.‬‬

‫ب‪ .‬استفاده کنندگان معلومات در خارج تصدی‬

‫هر فرد یا مراجع(رجوع کننده) ذیدخل حق دارد که در بارۀ امور مالی یک مؤسسه اطالع حاصل‬
‫نماید تا براساس آن با مؤسسه داد و ستد کرده و دربارۀ آن تصمیم گیری نماید‪ .‬استفاده کنندگان‬
‫خارج تصدی عبارت اند از‪:‬‬

‫سرمایه گذاران(سهم داران)‪ ،‬قرضه دهندگان‪ ،‬مشتریان(فروشندگان و خریداران اموال)‪ ،‬کارکنان‪،‬‬

‫دولتها و اتحادیه های اقتصادی و تحلیل گران میباشد‪.‬‬

‫‪ .1‬سرمایه گذاران‪ :‬عبارت اند از سهم داران یا شریکان یک مؤسسه میباشند که جهت تصمیم‬
‫گیری سرمایه نیاز به اطالعات مالی دارند که در نتیجه جز استفاده کنندگان اطالعات محاسبه‬
‫قرار میگیرند‪ .‬درصورتیکه حاصالت تصدی قناعت بخش باشد آنها سهم شانرا افزایش میدهند‬
‫ودرغیر آن سهم خود را کم خواهند کرد‪.‬‬

‫‪ .2‬کریدتورها(قرضه دهندگان)‪ :‬یک تعداد بانک و یا مؤسسات اعتباری میباشند که برای‬

‫تصدی ها درصورت قرضه میدهند که قدرت بازپرداخت قرضۀ آنها را داشته باشند‪.‬‬

‫‪ .3‬مشتریان‪ :‬مشتریان نیز برای انجام معامله و ارتباط دوامدار شان با یک تصدی ضرورت به‬
‫اطالعات مالی تصدی دارند‪.‬‬

‫‪ .4‬کارکنان‪ :‬این گروه اشخاص برای اینکه محل کار آینده خود را تضمین کرده باشند نیاز به‬
‫اطالعات برای شناخت توانایی تصدی دارند‪.‬‬
 ‫‪ .5‬دولت‪ :‬دولت نیز برای کسب درآمد از طریق مالیات‪ ،‬نظارت برقیمتها و اتخاذ تصامیم به‬
‫منظورتعادل(برابری) و رشد اقتصادی و برای اجرای قوانین خود ضرورت به اطالعات مالی تصدیها‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪ .6‬اتحادیه های اقتصادی و تحلیل گران‪ :‬این اتحادیه ها گروه از افرادی میباشند که با‬
‫استفاده از اعداد و ارقام محاسبوی در ارتباط به وضعیت و حالت اقتصادی راپور و گذارش تهیه‬
‫کرده و حاالت اقتصادی را تحلیل و ارزیابی میکنند‪ .‬درصورت بروز مشکالت در عرصۀ اقتصادی که‬
‫باالی امور اقتصادی کشور تأثیر گذار میباشند آنها باهم جمع شده و راه حل را دریافت میکنند‪.‬‬

‫اساسات قانونی محاسبه‬

‫قانون برای اینکه حقوق را میان تصدی ها که بایک دیگر روابط اقتصادی و مالی دارند تأمین کرده‬
‫باشد موجودیت محاسبه را ضروری دانسته و اجباری پیشنهاد میکند تا هیچ طرف حساب زیان و‬
‫ضرر نبیند‪ .‬بنا ًء دفاتر حسابی جهت تأمین حقوق جانبین درداخل و جارج تصدی باید وجود داشته‬
‫باشد‪ .‬قانون تجارت افغانستان دارای یک سلسله مقررات دقیق در مورد محاسبه میباشد که‬
‫موضوعات ذیل دران درج گردیده است‪.‬‬

‫• تمامی معلومات به اساس اسناد در دفاتر ثبت گردد و ازتاریخ ثبت الی ‪ 15‬سال باید حفظ گردد‪.‬‬

‫• در قانون محاسبه تذکر داده شده است که اشتباهات به حال خود گذاشته شده صرف باالی آن‬
‫یک خط باریک کشیده شود و اصالح آن در باورقی رسانده شود‪.‬‬

‫• جریان حسابی حد اقل سال یک مرتبه در اخیر سال بسته شده و نتیجۀ آن به دولت ‪ ،‬شرکا و‬
‫سایر معامله داران رسانده شود‪ .‬چون پروژه ها میتوانند‪ ،‬شش ماهه‪،‬یکساله‪ ،‬دوساله ویا چندین‬
‫ساله باشند‪.‬‬

‫• برای انیکه برای کنترول کنندگان و مفتشین جهت بازدید و استخراج نتیجه سهولت ایجاد شود‬
‫باید سیستم محاسبه در یک مملکت یکسان باشد‪ .‬یعنی قوانین و مقررات یکسان وضع شود‪.‬‬

‫• هر تاجر مجبور است دارای سه دفتر باشد‪ .‬یعنی دفتر دارایی‪ ،‬دفتر ژورنال و لیجر‪.‬‬

‫• قلم خوردگی و تراشیدگی در محاسبه کامال ً ممنوع است‪.‬‬

‫• در بین سطور(جمع سطر) نباید خالیگاه باشد و خالیگاه های بین سطور باید قید گردد‪ .‬چون‬
‫زمانیکه به جای یک محاسب‪ ،‬محاسبی دیگر میآید خالیگاه ها برای او مشکل خلق میکند‪.‬‬

‫رشته های تخصصی محاسبه‬

‫‪ .1‬محاسبه مالی‪ :‬این رشته مربوط به مؤ سسات بازرگانی و انتفاعی(سودمندی) که لمتد یا‬
‫دارای مسؤلیت های محدود هستند میباشد‪ .‬باستفاده ازین روش میتوانیم نتایج حاصله از فعالیت‬
‫های تجارتی خود را درقالب صورت حسابهای مالی استفاده نمود‪.‬‬

‫‪ .2‬محاسبه صنعتی‪ :‬صنعت پیشه و کار معنی میدهد‪ .‬ازینکه فعالیتهای تجارتی تنها در قالب‬
‫دادو ستد خالصه نمیشود بلکه استفاده ازمنابع تولیدی و مواد اولیه که کاال ازان تهیه میشود و‬
 ‫تبدیل آن به امتعه که چی مقدار سرمایه مصرف میشود نیز ضرورت به ثبت و محاسبه دارد‪ .‬ازین‬
‫سیستم برای تعین قیمت تمام شد اجناس استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ .3‬محاسبه مدیریت‪ :‬اداره کننده برای اینکه بتواند به اهداف خود دست یابد و فعالیتهای‬
‫شعبات مختلف را کنترول و بررسی نماید به معلومات نیاز دارد‪ .‬که این معلومات کمک میکند‬
‫تارهبران مؤسسات تصمیم گیری و برنامه ریزی نمایند‪.‬‬

‫‪ .1‬تصمیم گیری‪ :‬تصمیم گیری وابسته به سرمایه گذاری و امور مالی است‪ .‬یعنی زمانیکه‬
‫سرمایه وجود نداشته باشد نمی توانیم تصامیم خود را عملی کنیم‪ .‬سرمایه گذاری میتواند به‬
‫طریقه های مختلف صورت گیرد‪.‬مثل سرمایه گذاری از طریق فروش اسهام که یک شخص بنابر‬
‫اینکه عالقه ندارد در تصدی که سهم دارد کارنماید‪ ،‬سهم خود را گرفته وبه کسی دیگر به فروش‬
‫میرساند‪ .‬و سرمایه گذاری غیر‪.‬‬

‫‪ .2‬پالن گذاری(برنامه ریزی)‪ :‬اداره کننده براساس معلومات داخلی و خارجی تصدی میتواند برنامه‬
‫های خود را به درستی طرح نموده و مورد تطبیق قراردهد‪ .‬محیط خارجی میتواند شامل رقباء‪،‬‬
‫تصدی ها‪ ،‬و مارکیتهای دیگر شود که در مورد آنها و محیط داخلی خود تصدی که شامل سیستم‬
‫حسابی داخلی و کارکنان میشود مطالعه کرده و برنامه ریزی نماید‪.‬‬

‫‪ .3‬کنترول مالی‪ :‬به کمک کنترول و امور مالی متصدی میتواند فعالیتها و امورات تصدی را جهت‬
‫حصول(بدست آوردن) اهداف خود سوق دهد‪.‬‬

‫‪ .3‬محاسبه دولتی‪ :‬این سیستم چگونگی ثبت و نگهداری حسابها و فعالیتگاه های دولتی را‬
‫مورد بحث قرار میدهد که درچوکات قوانین و مقررات صورت میگیرد‪.‬سنجش عواید و مصارف دولت‬
‫که از زمانهای قدیم وجود داشته همزمان با پیشرفت فعالیت دولت ها و حکومت ها این رشته نیز‬
‫توسعه و پیشرفت کرده است‪ .‬سنجش عواید و مصارف شامل بخش های ذیل میباشد‪:‬‬

‫· عواید ومصارف دستگاه های دولتی درقالب برنامه و پالن‪ .‬یعنی دولت هرنوع مصرف راباید نظر‬
‫به پالن خود نماید‪.‬‬

‫· اطالعات الزم در بارۀ صورت حسابات به منظور تصمیم گیری مدیران‪.‬‬

‫· بررسی و منترول امور مالی دولت کا فرستادن یک هیئت میتواند صورت گیرد‪.‬‬

‫· درین رشته محاسبه راجع به عواید دولت‪ ،‬سیستم تأدیات(پرداخت ها‪ ،‬اجرای معاشات و‬
‫مصارف) همچنان تطبیق بودیجه ازنگاه عادی و انکشافی مورد بررسی قرار میگیرد‪ .‬بودیجه عادی‬
‫مثل توزیع معاشات مامورن یعنی کارهای که روزمره بصورت عادی انجام میپذیرد‪ .‬بودیجه‬
‫انکشافی مثل تأسیس فابریکات‪ ،‬شرکت ها وغیره‪.‬‬

‫دوران حسابی‬

‫اساس کار محاسبه در قدم نخست از سند شروع میگردد که برای هرمعامله باید سند موجود‬
‫باشد‪ .‬اسناد میتوانند طبعی ویا ثانوی باشند‪ .‬طبعی یعنی بصورت چاپی وجود داشته مثل بل‬
‫فوشنده یک مال و جدول معاشات‪ .‬و سند ثانوی جهت ثبوت یک معامله است‪ .‬مثل سند تسلیم‬
‫ازگدام‪ .‬دوران حسابی معامالت با الترتیب عمل نموده و یک دوره مکمل خویش را تکمیل‬
‫مینمایند‪:‬‬
 ‫• ثبت فعالیتهای مالی در دفتر ژورنال(هر روز انجام میشود)‪.‬‬

‫• انتقال و تجزیه معامالت از دفتر ژورنال به دفتر لیجر(حد اقل هفته یکبار)‬

‫• تهیه بیالنس آزمایشی‪ .‬یعنی مساوی بودن دبت و کریدت را ثابت میسازد‪(.‬ماه یکبار)‬

‫• تعدیل(درست کردن) و اصالح حساب و انتقال آن از دفتر روزانه(لیجر) به بیالنس‬

‫آزمایشی‪(.‬درموقع نیاز‪ ،‬در آخرین روز دوره مالی)‬

‫• تثبیت نتیجه‪ .‬یعنی تهیه صورت حساب نفع و ضرر‪(.‬پایان سال یا دوره مالی)‬

‫• تهیه بیالنس اختتامیه که در ختم دوره مالی تهیه صورت میگیرد‪.‬‬

‫اطالحات و مفاهیم اساسی محاسبه‬

‫‪ .1‬دارایی ها‬

‫تعریف‪ :‬تمامی اموال ثابت و سیار است از قبیل پول نقد‪ ،‬زمین‪ ،‬ماشین آالت‪ ،‬مواد خام و غیره که‬
‫در اختیار تصدی قرار دارد‪ .‬دارایی ها به سه دسته تقسیم میشوند‪:‬‬

‫‪ .1‬دارایی ثابت‪ :‬نوعی از دارایی است که عمرآن طوالنی یعنی بیشتر از یک سال مالی بوده و‬
‫به اساس اسفاده بصورت تدریجی ازبین میرود‪ .‬مثال ً زمین‪ ،‬تعمیر‪ ،‬ماشین آالت‪ ،‬اثاثیه(کاال و‬
‫اموال) و غیره‬

‫‪ .2‬دارایی سیار‪ :‬دارایی است که عمر آن یک سال و یا کمتر ازیک سال بوده و بصورت فوری به‬
‫پول تبدیل شده میتواند‪ .‬مثل کسه(پول نقد)‪ ،‬دارایی بانکی‪ ،‬امتعه‪ ،‬طلبات و غیره‪.‬‬

‫نوت‪ :‬طلبات مقدار سرمایه است که یک تصدی به تصدی های دیگر و یا اشخاص داده اما طلبات‬
‫آن باقی مانده است‪.‬‬

‫‪ .3‬دارایی نامشهود‪ :‬دارایی است که شکل فزیکی و قابلیت لمس را نداشته باشد یعنی دیده‬
‫شده نتواند‪ .‬این نوع دارایی در اثر مدیریت قوی‪ ،‬رهبری سالم و درست و مهاورت کارکنان بوجود‬
‫میآید‪ .‬مثل حق المتیاز‪ ،‬کسب شهرت تجارتی‪ ،‬سر قفلی و غیره‪ .‬شهرت به چشم دیده نشده و‬
‫قابلیت لمس را نیزندارد‪ .‬ویا در سرقفلی همان امتیاز است که شخص یک دوکان را به قسم‬
‫سرقفلی گرفته و صالحیت آنرا دارد که به کسی دیگر به کراه بدهد‪.‬‬

‫‪ُ .2‬د ُیون ها‬

‫مجموعه تعهدات یا قروض است که یک تصدی از تصدی های دیگر و یا اشخاص گرفته است که‬
‫درآینده باید آنرا بپردازد‪ .‬دیون از نگاه زمان به سه دسته تقسیم میشود‪:‬‬

‫‪ .1‬دیون طویل مدت‪ :‬مدت پرداخت آن بیشتر از یکسال است‪.‬‬

‫‪ .2‬دیون متوسط المدت‪ :‬مدت پرداخت آن یکسال است‪.‬‬

 ‫‪ .3‬دیون قصیر(کوتاه)المدت‪ :‬مدت پرداخت آن سه ماه الی شش ماه میباشد‪.‬‬

‫‪ .3‬سرمایه‪:‬عبارت از حق مالک یا مالکان تصدی است که در دارایی شامل بوده و به اساس آن‬
‫فعالیت میکند و از حاصل تفریق دارایی ها و دیون ها بدست میآید‪.‬مثال ً‬

‫مجموعه دارایی ثابت = ‪$3500‬‬

‫مجموعه دارایی سیار = ‪$2800‬‬

‫مجموعۀ تمام دارایی ها ‪$6300‬‬

‫مجموعۀ دیون طویل مدت = ‪ $2500‬و مجموعۀ دیون متوسط المدت = ‪ $1300‬میباشد‪.‬‬

‫مجموعۀ تمام دیون = ‪ ، $3800‬حاال از جموعۀ تمام دارایی ها مجموعۀ تمام دیون را تفریق‬
‫مینماییم سرمایه حاصل میشود‪ ، 6300-3800 = 2500 .‬پس ‪2500‬دالر سرمایه است‪.‬‬

‫‪ .4‬انواع سرمایه‪:‬‬

‫‪ .1‬سرمایه شخصی‪ :‬سرمایه تصدی که مربوط یک شخص بوده و تصدی نیزبنام تصدی‬
‫شخصی یا خصوصی یادمیشود‪.‬‬

‫‪ .2‬سرمایه غیر‪ :‬سرمایه است که از مؤسسات مالی و اعتباری به شکل قرضه در جریان است‪.‬‬

‫‪ .3‬سرمایه مجموعی‪ :‬حاصل جمع سرمایه شخصی و سرمایه دیون یا قرضه است‪.‬‬

‫‪ .4‬سرمایه اولیه یا ابتدایه‪ :‬سرمایه است که در شروع فعالیت یک تصدی بکار میرود‪.‬‬

‫‪ .5‬سرمایه مجدد‪ :‬سرمایه است که بخاطر دوام شرکت بکار برده میشود‪ .‬مثال ً یک تصدی عواید‬
‫یک ساله خود را که بدست می آورد ازان معاش کارکنان‪،‬قروض‪ ،‬مالیات و فرسایشات(جمع‬
‫فرسایش‪،‬کهنه شدن) راکشیده ویک مقدار آنراجهت تولید دوباره مواد مورد نیاز راخریداری میکند‪.‬‬
‫همین سرمایه که دوباره بکار می اندازد سرمایه مجدد گفته میشود‪.‬‬

‫نوت‪ :‬سرمایه اولیه جز سرمایه مجموعی بوده که تمام آن درشروع فعالیت بکار میرود‪ .‬اما سرمایه‬
‫مجموعی بصورت یکبارگی مورد استفاده قرار نمی گیرد‪.‬‬

‫‪ .5‬مساوات اساسی محاسبه‪ :‬درسیستم محاسبه مضاعف(دوچند) برای هرمعامله که دبت‬

‫میگردد باید یک کریدت وجود داشته باشد و همچنان برعکس آن‪ .‬مثال ً یک ماشین را بصورت قرض‬
‫خریداری میکنیم‪ .‬مقدار قرضه را درحساب دیون در ستون کریدت مینویسیم‪ .‬برعالوه ماشین را در‬
‫بخش دارایی در ستون دبت میرسانیم‪.‬‬

‫مساوات اساسی محاسبه قرار ذیل است‪:‬‬

‫‪Assets = Liabilities + Stock holders Equity‬‬

‫سرمایه شخصی یا سرمایه سهمداران‪+‬دیون = دارایی ها‬

 ‫‪ .6‬حساب کسه(پول نقد)‪ :‬حساب است که سرمایه نقدی تصدی را نشان میدهد و در موقع‬
‫ضرورت ازان استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ .7‬دارایی های بانکی‪ :‬دارایی است که در یک حساب معین بنام تصدی در بانک گذاشته شده‬
‫و ازان زمانی استفاده صورت میگیرد که مبالغ تقدی در مصارف روزمره کفایت نکند‪.‬‬

‫‪ .8‬حساب طلبات‪ :‬نشان دهنده طلبات یک تصدی است که باالی دیگر تصدی ها یا سایر‬
‫اشخاص دارد‪ .‬طلبات میتواند به سه طریق صورت گیرد‪:‬‬

‫‪ .1‬به اساس امتعه که به قرض به فروش رسیده است‪.‬‬

‫‪ .2‬به اساس انجام خدمت‪ .‬مثال ً یک کارگر برای یک کسی کارمیکند اما مزدش را اخذ نکرده است‪.‬‬
‫که همین مزد را طلب کارگر باالی شخص مذکور می نامند‪.‬‬

‫‪ .9‬حساب دائنین(مجع دائن‪ ،‬قرضه دهنده)‪ :‬قرضه دهندگان عبارت از اشخاص و مؤسسات‬
‫میباشند که برای تصدی امتعه و خدمات فرستاده اند اما طلب آنها باالی تصدی باقی مانده‬
‫است‪.‬‬

‫‪ .10‬سال مالی‪ :‬معموال ً دوازده ماه را در بر میگیرد که فعالیت های یک تصدی با شروع این سال‬
‫شروع و با ختم آن انجام میپذیرد‪.‬‬

‫‪ .11‬امتعه‪ :‬تمام اجناس و اموال که به مقصد تولید و فروش خریداری میگردد عبارت از امتعه‬
‫است‪.‬‬

‫‪ .12‬دبت و کریدت‪ :‬دبت و کریدت در زمان ثبت معامالت استفاده شده که نشان دهنده ستون‬
‫های یک حساب میباشند‪ ،‬دبت نشان دهنده ستون چپ و کریدت نشان دهنده ستون راست یک‬
‫حساب میباشد‪ .‬این اصطالحات در محاسبه کاربرد زیاد دارد که در صورت عدم توجه به آنها ممکن‬
‫فعالیت های مالی انجام شده یک تصدی غلط به ثابت شود‪ .‬دبت و کریدت د رحسابات مختلف‬
‫دارای معنی ومفهوم مختلف میباشند‪.‬‬

‫مثال ً در تمام دارایی ها(ثابت وسیار) و مصارف ستون دبت افزایش و ستون کریدت کاهش را نشان‬
‫میدهد‪ .‬اما در معامالت مربوط به دیون‪ ،‬سرمایه و عواید برعکس آن است‪.‬مساوی بودن دبت و‬
‫کریدت در حسابات اساس مهم را برای ثبت معامالت در سیستم مضاعف تشکیل میدهد‪ .‬خالصه‬
‫قاعده دبت وکریدت‪:‬‬

‫افزایش‬ ‫کاهش‬ ‫عوامل‬

‫‪Debit‬‬ ‫‪Credit‬‬ ‫دارایی ها‬
‫‪Credit‬‬ ‫‪Debit‬‬ ‫سرمایه‬
‫‪Credit‬‬ ‫‪Debit‬‬ ‫دیون‬
‫‪Credit‬‬ ‫‪Debit‬‬ ‫عواید‬
‫‪Debit‬‬ ‫‪Credit‬‬ ‫مصارف‬
 ‫برای مثال کا فیست یکی از عوامل ذیل را به توضیحات گیریم‪.‬‬

‫حسابداری ‪:‬موضوعات مرتبط‬