‫نقش سرمایگذاری در اقتصادی افغانستان‬

2
 ‫پیشگفتار‬
‫به نام پروردگار تعالی‪ ،‬پروردگاری که جهان تشنه دیدار اویند!‬

‫نقش و اهمیت س رمایه گ ذاری در فرآین د رش د و توس عه اقتص ادی جوام ع در اک ثر نظری ات رش د و توس عه‬
‫اقتصادی مورد تاکید قرار گرفته است‪ .‬با توجه به کمبود منابع سرمایه گذاری و ضرورت تخصیص بهینه این‬
‫منابع جهت تحریک رشد اقتصادی‪ ،‬الزم است مزیتهای نسبی یک کش ور در زمین ه تخص یص من ابع س رمایه‬
‫گذاری‪ ،‬به درستی شناسایی شده و با هدایت منابع س رمایه گ ذاری ب ه مول دترین و کارآم دترین بخش ها زمین ه‬
‫استفاده کارآمد از منابع محدود در جهت تسریع رشد اقتصادی فراهم گردد بدین دلیل بود که خواستم پایان نامه‬
‫خویش را تحت عنوان ( نقش سرمایه گذاری بر رشد اقتصادی افغانستان) با همک اری اس تاد گ رامی ام امی""د‬
‫"شکریه زریاب " که در تکمیل این تحقیق مرا یاری کامل نموده اند سپاس فراوان نموده از بارگاه ایزد تع الی‬
‫سالمتی ایشانرا خوهانم‪ ،‬در ادامه از خانواده عزیزم که مرا در دوران تحص یلی بزرگ ترین پش توانه من ب وده‬
‫اند تشکری بیک ران نم وده و آرزوی کامگاریش ان را خواه انم و دراخ یر از دوس تانی ک ه در جم ع آوری این‬
‫منابع و اطالعات دقیق مرا یاری نموده اند نیز اظهار امتنان مینمائیم‪.‬‬

‫با احترام‬

‫سلیمه "محمدی "‬

‫چکیده‬
‫بر اساس گ زارش س االنه شاخص های تج ارتی بان ک جه انی از وض عیت س رمایه گ ذاری و تج ارت‬
‫کشورها‪ ،‬افغانستان از میان ‪ 189‬کشور رده ‪ 164‬را از آن خود ک رده و ‪ 9‬رده ص عود داش ته اس ت‪ .‬ب ه گفت ه‬
‫مزمل شینواری معین وزارت تجارت و صنایع‪ ،‬بانک جه انی در این گ زارش ‪ 10‬ش اخص عم ده تج ارتی را‬
‫مورد بررسی قرار داده و در شاخص آغاز تجارت از میان ‪ 189‬کشور‪ ،‬افغانستان مقام بیست و چه ارم را از‬
‫آن خود کرده است‪ .‬بر اساس این گزارش افغانستان در زمینه شاخص حفاظت از سرمایه گذاران در مقام آخ ر‬

‫‪1‬‬
‫قرار گرفته است‪ .‬معین وزارت تجارت‪ ،‬ایجاد تسهیالت الزم ب رای س رمایه گ ذاری را یکی از عوام ل ‪ 9‬رده‬
‫صعود افغانستان در شاخصهای تجارتی بانک جهانی در سال روان می داند‪ .‬ما در تج ارت مق ام ‪ 24‬را داریم‬
‫که از هندوستان و پاکستان و دیگر کشور ها کرده بسیار پیش هستیم‪ .‬در بین ‪ 189‬کش ور م ا مق ام ‪ 24‬داریم و‬
‫علت اساسی آن این است که ما امسال جواز سه ساله را در داخل وزارت تطبیق کردیم که برای تاجران جواز‬
‫سه ساله می دهیم‪ .‬در عین حالی که سه یا چهار پروسه داش تیم در داخ ل وزارت آن را ب ه ی ک پروس ه تب دیل‬
‫کردیم‪.‬پیش از این‪ ،‬دیدبان ش فافیت افغانس تان ن یز پ ولیس را ب ه اخ اذی در ش اهراه ه ا متهم نم وده و ب ا نش ر‬
‫گزارشی گفته بود که ‪ 60‬درصد مراکز پولیس شاهراه ها اخاذی می کنند‪.‬‬
‫مفهوم سرمايه گذاري اولين بار توسط يك معلم جوان ترقي خواه به نام ه نيفن ايج اد گرديد ك ه تاكيد‬
‫بيشتري بر اهميت احياي مش اركت ه اي ب راي ت داوم دموكراس ي وتوس عه ب ود ومفه وم س رمايه گ ذاري را‬
‫برجس ته ك رد ام ا ب ه رغم اين ن وآوري مفه وم ت وجهي را ب رني انگيخت وب دون هيچ اث ري ناپديدش د ‪،‬ولي‬
‫بعدّاچندين باربه طوري مستقل بازآفريني شد‪.‬‬
‫واژگان کلیدی‪ :‬تسهیالت‪ ،‬سرمایه‪ ،‬صنایع‪ ،‬تجار‪ ،‬پروسه‬

‫فهرست مطالب‬

‫عناوین ‪..................................‬‬

‫‪2‬‬
 ‫فصل اول‬
‫‪ 1_1‬ماهيت و مفهوم سرمايه گذاري‬
‫يک تصدي را ميتوان به ساحات فعاليت و پرداخت تقسيم نمود‪ .‬در ساحه فعاليت ترکيب عوامل توليد ص ورت‬
‫گرفت ه در حاليک ه پ رداخت تم ام جريان ات داد و س تد را ک ه از ط رف تص دي تص ميم گرفت ه ميش ود در ب ر‬
‫ميگيرد‪.‬‬

‫آماده گي پ رداخت س ياليت‪ ،‬يک تص دي ش رط مهم بق ا و فع اليت آن ميباش د‪ .‬در ص ورتيکه تص دي ق ادر ب ه‬
‫پرداخت نباشد اين حالت ميتواند باعث از بين رفتن تصدي گردد‪ .‬تمويل و س رمايه گ ذاري در س احه پ رداخت‬
‫تصدي در نظر گرفته ميشود‪ .‬توسط سرمايه گذاري س احه اقتص ادي فع اليت ب ا س احات اقتص اد م الي مرتب ط‬
‫ميگردد‪ .‬زيرا قاعدتًا سرمايه گذاري تبديل نمودن پول به امتعه تصدي ميباشد‪ .‬امتعه تص دي تم ام دارائي ث ابت‬
‫و سيار تصدي را در بر ميگيرد و توسط تبديل نمودن پول به امتعه تص دي در حقيقت از يک ط رف ظ رفيت‬
‫هاي عوامل توليد از جانب ديگر آماده گي فعاليت يک تصدي تثبيت ميگردد‪.‬‬

‫در آثار علمي در تعريف س رمايه گ ذاري مفه وم اقتص اد م الي در آن در نظ ر گرفت ه ميش ود در پالنگ ذاري‬
‫سرمايه گذاري‪ ،‬در بخش سرمايه گذاري و مفهوم سرمايه گذاري صرف نتايج اقتصاد مالي سرمايه گذاري در‬
‫نظر گرفته ميشود‪ .‬و به کمک جريان پرداخت ( جريان داد و ستد) سرمايه گذاري تعريف ميشود‪.‬‬

‫در حاليکه موضوعات اقتصاد فعاليت تأثيرات ظرفيتي س رمايه گ ذاري را مطالع ه و بررس ي مينمايد‪ .‬ب راي‬
‫اينکه مطابقت و توافق بين سرمايه گذاري و تمويل ممکن شده بتواند ض رور اس ت ت ا مفه وم س رمايه گ ذاري‬
‫صرف در ساحه پرداخت تصدي در نظر بگيريم‪ .‬سرمايه گذاري توسط جريان پرداخت تشخيص گرديده با داد‬
‫پول آغاز ميشود‪.‬‬

‫‪2_1‬تعاريف سرمايه گذاري‬

‫سرمايه گذاري عبارت از ملبس شدن پول به متاع جنس ي اس ت‪ .‬تعريف مشخص تري س رمايه گ ذاري توس ط‬
‫ايرش شنايدر(‪ )Erich Schneider‬صورت گرفته است که به عقيده موص وف س رمايه گ ذاري عب ارت از‬
‫پروسه داد و ستد است که با پروسه توليد مرتبط ميباشد‪.1‬‬

‫‪1‬‬
‫‪http://www.aftabir.com‬‬

‫‪3‬‬
‫کميت هاي س نجش س رمايه گ ذاري عب ارت از داد و س تد يع ني کميت ه اي تاديات ميباش د‪ .‬بص ورت عم وم‬
‫سرمايه گذاري عبارت از تبديل نمودن سرمايه پولي به آن نوع داراي مثبت است که بصورت مستقيم و يا غير‬
‫مستقيم در توليد محصول بدست آمده‪ ،‬سهيم باشد‪.‬‬

‫هولدينگ (‪ )Holding‬سرمايه گذاري را قرار ذيل تعريف نموده است‪.‬‬

‫سرمايه گذاري عب ارت از ت اريخ تث بيت تم ام داد و س تد در يک حس اب و يا از يک حس اب ميباش د‪ .‬در اين‬

‫تعريف سه مشخصه در نظر گرفته شده است که ذيًال توضيح ميگردد‪:‬‬

‫‪ -1‬تاريخ‪:‬‬
‫‪ -2‬داد و ستد‪:‬‬
‫‪ -3‬حساب‪:‬‬

‫‪ 2-3-1‬تاريخ‪ :‬بر عکس تيوري توليد که صرف يک دوره را در بر دارد تيوري سرمايه گذاري چن دين دوره را در‬
‫نظر ميگيرد‪ .‬معني آن اين نيست که تيوري سرمايه گذاري دايمًا يک تيوري ديناميک است‪.‬‬
‫‪2-3-2‬داد و ستد‪ :‬داد پول عبارت از خروج وسايل سيال از تصدي به منظور تهيه سرمايه گذاري ها و يا پ رداخت‬
‫براي مخارج جاري تصدي از قبيل تهيه نموده مواد خام ‪ ،‬مواد کمکي ‪ ،‬مواد تصدي‪ ،‬تاديه م زد ه ا و‬
‫غيره ميباشد‪ .‬که حين استفاده در سرمايه گذاري به منظور توليد محصوالت بدست آمده تصدي بوج ود‬
‫ميآيد‪ .‬ستد پول عبارت از دخول وسايل سيال به تصدي است که از طريق فروش توليدات و يا ف روش‬
‫وسايل سرمايه گذاري شده به تصدي جريان مينمايد‪.‬‬
‫‪:2-3-3‬حساب‪ :‬حساب محتواي هر يک از اقالم سمت اکتيف بيالنس ميباشد‪ .‬در سمت اکتيف بيالنس امتع ه و حق وق‬
‫که بصورت مستقل ارزيابي شده درج گرديده اس ت‪ ،‬تم ام اين اقالم س مت اک تيف س رمايه گ ذاري را‬
‫اجرا مينمايد‪.‬نظر به اين تعريف سرمايه گذاري پول نقد نيز در جمله سرمايه گذاري شامل است‪ .‬اينکه‬
‫پول نقد در جمله سرمايه گذاري شمرده ميشود و يا خير؟‬

‫ميتوان در اين رابطه از نظر کينز در مورد انگيزه نگهداري پول استفاده نموده به عقيده کينز پ ول ب ه منظ ور‬
‫اجراي معامالت احتياط و احتکار نگهداري ميشود‪ .‬نظ ر ب ه عام ل احتک ار اگ ر دوره آين ده امتع ه تهيه ش ود‬
‫مقادير بيشتر بدست ميآيد‪ ،‬نظر به اينکه امتعه در همين دوره تهيه گردد و همچنان اگر پول به منظ ور اج راي‬
‫معامالت و يا احتياط نگهداري شود اين پول نقد در جمل ه س رمايه گ ذاري محس وب ميش ود‪ .‬مثًال اگ ر تص دي‬
‫تصور نمايد در سال آينده ترميم بزرگ ضرورت بوده که به منظور ترميم آن از بانک پول بدست نيامده بن ابر‬
‫آن به منظور تمويل اين ترميم پول نگهداري ميگردد‪ .‬بايد آنرا در جمله سرمايه گذاري در نظر گرفت‪.‬‬

‫‪ 2-4‬ارتباط بين تمويل و سرمايه گذاري‬

‫تمويل عبارت از تهيه وسايل مالي يعني تهيه نم ودن س رمايه اس ت‪ .‬س رمايه گ ذاري در س مت پس يف بيالنس‬
‫درج ميشود‪ .‬سرمايه نشان ميدهد که کدام بخش سرمايه از طرف شخص متص دي ‪ ،‬س همداران و ش رکا تهيه‬

‫‪4‬‬
‫گرديده که اين بخش بنام سرمايه تضميني ( سرمايه شخص ي ) بن ام س رمايه دان ئين ( س رمايه غ ير ) ياد مي‬
‫شود‪ .‬سرمايه عبارت از بکار بردن و استفاده نمودن وسايل مالي به منظور تهيه دارائي هاي جنس ي ‪ ،‬دارائي‬
‫هاي غيرمادي و دارائي هاي مالي ميباش د‪ .‬يع ني بک ار ان داختن وس ايل م الي ب ه منظ ور تهيه ماش ين آالت ‪،‬‬
‫ذخايرموادخام ‪ ،‬مواد کمکي ‪ ،‬اوراق بهادار اشتراکات ‪ ،‬حق االختراع وغيره عبارت از سرمايه گ ذاري اس ت‬
‫( اصفهانی‪ :1393 ،‬ص‪.)24‬‬
‫بطور خالصه ميتوان گفت ک ه تمويل عب ارت ازتهيه وس ايل م الي ب وده درحاليک ه س رمايه گ ذاري عب ارت‬
‫ازبکاران داختن وس ايل م الي اس ت‪ .‬چگ ونگي تمويل درس مت پس يف بيالنس يک تص دي تث بيت گرديده‪.‬‬
‫درحاليکه چگونگي سرمايه گذاري را ميتوان ازسمت اکتيف بيالنس يک تصدي قضاوت نم ود‪ .‬س مت پس يف‬
‫بيالنس يک تصدي نش ان ميده د ک ه ک دام من ابع س رمايه را ب ه منظ ور اس تفاده بدس ترس تص دي ق رارداده ‪،‬‬
‫وعالوت ًا معلوم ات درم ورد ش کل حق وقي يک تص دي ازس مت پس يف بيالنس س رمايه شخص ي وس رمايه‬
‫غيربدست ميآيد ‪ ،‬يعني سمت پسيف بيالنس نشان ميدهد که مالک حقوق سرمايه ‪ ،‬سرمايه شخص ي متص دي ‪،‬‬
‫سهمداران وشرکا بوده ويا اينکه مالک آن بانک ها ار سال کنن ده گ ان وسايراش خاص خ ارج تص دي ميباش د‪.‬‬
‫سمت اکتيف بيالنس ساختمان دارائي هاي ثابت وسايررا نشانداده يعني سمت اکتيف بيالنس معلومات در مورد‬
‫انواع دارائي هاي تصدي ارايه نموده ونشان ميدهد که ازوسايل مالي چگونه استفاده بعم ل آم ده اس ت‪ .‬تمويل‬
‫وسرمايه گذاري ارتباط ناگسستني دارند‪ .‬زيرا بکارانداختن وسايل ( سرمايه گذاري ) ايجاب مينمايدتا و س ايل‬
‫( تمويل ) رانمايد‪ .‬اساس أ پالن يک س رمايه گ ذاري بي مفه وم خواه د ب ود ‪ ،‬اگ راين س رمايه گ ذاري تمويل‬
‫نگردد‬
‫به همين ترتيب تهيه نمودن وسايل مالي دريک تصدي درعمل بي ارزش خواهد بود‪ .‬تمويل وس رمايه گ ذاري‬
‫ساحات قسمي تصدي را تشکيل ميدهد سياست تصدي عبارت ازمجم وع تم ام تدابيراس ت ک ه بمنظورحص ول‬
‫اهداف خويش تصدي ازآن استفاده مينمايد‪ .‬سياست تصدي را ميتواند به سياست عمومي وسياس ت خصوص ي‬
‫تقسيم نمود ‪ .‬سياست خصوصي تصدي سياست تهيه ‪ ،‬سياست توليد ‪ ،‬سياس ت بازارگ ذاري وسياس ت اس تفاده‬
‫سرمايه ( تمويل ) وسياست استفاده سرمايه ( سرمايه گذاري ) تقسيم شده است‪.‬‬
‫وظيفه سياست مالي تصدي عبارت از فراهم آوريسرمايه تصدي است طبق پرانس يب ه اي ن افعيت اقتص اديت‬
‫وسياليت ‪ ،‬اين فراهم آوري به دوطرف انجام مي پذيرد‪.‬‬
‫تمويل عبارت ازتهيه سرمايه شخص ي وس رمايه غيراس ت ک ه ب ه منظ ور تاس يس دارائي متش بث خ دمت مي‬
‫نمايد ‪ ،‬درحاليکه سرمايه گذاري به معني پوشاندن بوده وجامه عم ل پوش اندن اه داف انف رادي مثبت را مع ني‬
‫ميدهد‪ .‬اين عمل ذريعه امتعه جنسي انجام مي پ ذيرد‪ .‬ف رق بين س رمايه گ ذاري وتمويل اينس ت ک ه س رمايه‬
‫گذاري متشکل ازسلسله تاديات بوده وبه داد پول آغازميگردد ‪ ،‬درحاليکه درتمويل ستد پول درآغاز قراردارد‪.‬‬
‫بنابران سرمايه گذاري وتمویل صرف توسط عالمه پرداخت اول تفکيک مي گردد‪.‬‬
‫‪ :‬مفهوم رابطه سرمايه و توليد‬
‫مفهوم رابطه سرمايه و توليد يا ضريب سرمايه رابطه بين ارزش سرمايوي سرمايه گذاري شده و ارزش توليد‬
‫را نشان ميدهد‪ .‬به عباره ديگر‪ ،‬به مقدار سرمايه گفته ميشود که براي توليد يک واح د اظ افي محص ول بک ار‬
‫گرفته شود‪ .‬زماني گفته ميشود رابطه س رمايه و توليد در اقتص اد ‪ 5:1‬مليار افغ اني اس ت‪ .‬بن ابر اين ميت وان‬
‫ضريب سرمايه را چنين تعريف کرد‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫رابطه معين و مشخص بين سرمايه گذاري که بايد انجام گيرد و عوايد ساالنه حاصل از اين سرمايه گذاري‪.‬‬

‫اصوًال رابطه سرمايه و توليد دو نوع است‪ .‬رابطه متوس ط س رمايه و توليد و ديگ ر رابط ه نه ائي س رمايه و‬
‫توليد‪ .‬رابطه متوسط سرمايه و توليد نمايانگر رابطه بين ذخاير جاري سرمايه و جريان فعلي توليد حاص ل از‬
‫آن است‪ .‬رابطه نهائي يا اظافي به توليد نشان دهنده رابطه بين مقدار افزايش در توليد و افزايش در حجم ذخير‬
‫سرمايه است‪(.‬قره باغیان‪ :1383،‬ص ‪.)54‬‬

‫رابطه سرمايه و توليد در کشورهاي درحال توسعه‬

‫در کش ورهاي در ح ال توس عه ب رآورد ه اي گون اگوني از رابط ه س رمايه و توليد وج ود دارد‪ .‬گ روهي از‬
‫کارشناسان تحت يک برنامه مطالعاتي سازمان ملل متحد دامنه تغيرات اين رابطه را بين ‪ 2:1‬ت ا ‪ 5:1‬ب رآورد‬
‫کرده اند‪ .‬که رابطه مزبور در اکثر کشورهاي در حال توسعه ‪ 5:1‬است‪ .‬روزن اشتاين ف رض ميکن د ک ه ح د‬
‫اقلپپمقدار عددي اين نسبت از ‪ 3:1‬تا ‪ 4:1‬است‪ .‬و لويس معتقد بود که دامنه تغيرات رابطه سرمايه و توليد در‬
‫کشورهاي در حال توسعه بين ‪ 3:1‬تا ‪ 4:1‬است‪ .‬من موهان سنگ به اين عقيده بود که دامنه تغيرات در رابطه‬
‫با درآمد در کشورهاي توسعه يافته بين ‪ 9:1/2‬تا ‪ 4:1‬و در کشورهاي در حال توسعه مقدار عددي اين رابطه‬
‫بين ‪ 5:1/1‬تا ‪ 2:1‬در نوسان است‪ .‬به اساس گذارش هاي کميسيون برنامه ريزي دولت هندوستان مقدار عددي‬
‫رابطه سرمايه به توليد در طي سه برنامه عمراني اجرا شده که ‪ 4:1/2‬بوده‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪ 2-5-3‬عوامل تعين کننده رابطه سرمايه و توليد‬

‫اندازه و مقدار عددي رابطه سرمايه و توليد در يک اقتصاد نتنها به مق دار س رمايه بک ار گرفت ه‬
‫شده بلکه به عوام ل ديگ ري ن يز بس تگي دارد‪ .‬از قبيل ف راواني من ابع ط بيعي‪ ،‬رش د جميعت ‪،‬‬
‫فراواني سرمايه‪ ،‬درجه و خصوص يات پيش رفته تکن الوژيکي ‪ ،‬ک ارآيي اس تفاده از ماش ين آالت‬
‫جديد کيفيت سازماندهي و مديريت‪ ،‬ترکيب سرمايه گذاري تقاضاي مجموعي‪ ،‬رابطه ميان قيمت‬
‫و عوامل توليد‪ ،‬ميزان سرمايه گذاري هاي روبنايي اقتصادي و اجتم اعي‪ ،‬ت أثير ص نعتي ش دن‪،‬‬
‫گسترش تعليم و تربيه و تجارب خارجي و جزء آن در اين قسمت به بررسي‪ ،‬تجزيه و تحليل هر‬
‫کدام از اين عوامل ميپردازيم‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-1‬فراواني منابع طبيعي‬

‫رابطه سرمايه و توليد در مرحله اول به موجود بودن منابع طبيعي بستگي دارد‪ .‬رابط ه س رمايه‬
‫و توليد در کشورهاي که داراي ذخاير سرشار منابع طبيعي هس تند ن ازل اس ت‪ .‬زيرا ب ه آس اني‬
‫قادر هستند ذخاير طبيعي خود را جايگزين سرمايه کنند‪ .‬براي مثال در نروژ رابط ه س رمايه و‬
‫توليد بسيار زياد است‪ ،‬زيرا اين کشور به ج ز نفت و گ از ط بيعي فاق د ه ر گون ه من ابع ط بيعي‬
‫است‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-2‬رشد جميعت‬

‫هاگن معتقد است که در کشورهاي صنعتي با رشد س ريع جميعت رابط ه س رمايه و توليد ن ازل‬
‫است‪ ،‬زيرا رشد جميعت با توجه به امکانات آموزشي و تقسيم تخص ص ه ا‪ ،‬از طريق ج اگزين‬
‫کردن نيروي کار با سرمايه و بکار گيري هرچه بيشتر پروژه هاي کاربر ‪ ،‬نياز ب ه س رمايه را‬
‫کاهش ميدهد‪ .‬عالوه بر اين رشد جميعت و استفاده هرچه بيش تر از ن يروي ک ار در ط رح ه اي‬
‫سرمايه گذاري اقتصاد را از اش تباهات و ع واقب ن ا هنج ار س رمايه گ ذاري ن ا مطل وب نج ات‬
‫ميدهد‪ .‬از طرف ديگر‪ ،‬پروژه هاي جديد سرمايه گذاري بر پالنگذاري هاي سرمايه گذاري قبلي‬
‫تأثير چنداني نميگذارد‪ .‬در کشورهاي غير صنعتي و زراعتي رشد جميعت ‪ ،‬تأثير نا مطلوب بر‬
‫رابطه سرمايه و توليد بر جا ميگذارد‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫اگر جميعت رو به تزائيد جذب بخش زراعتي شود‪ ،‬بدون آنکه بهره وري زراعتي را تقليل ده د‬
‫و اگر بدون استفاده از منابع جديد سرمايه بتواند توليد سرانه را افزايش داد و يا فرض ب ر اينک ه‬
‫نيروي کار جديد بتواند با وسايل ابت دائي توليد را اف زايش ده د نياز ب ه س رمايه کم تر اس ت‪ .‬و‬
‫م يزان ت أثير ن امطلوب رش د جيمعت ب ر اين رابط ه ک اهش ميآب د‪ .‬ام ا اگ ر رش د جيمعت س بب‬
‫گسترش شهر نشيني شود‪ ،‬نتنها براي ايجاد مشاغل جديد نياز ب ه مق ادير زيادي س رمايه اس ت‪،‬‬
‫بلکه براي گسترش خدمات شهري مانند خانه سازي ت أمين آب و ب رق‪ ،‬خ دمات عم ومي‪ ،‬ت أمين‬
‫کاال هاي مصرفي و غيره نيز به وجوه سرمايه زيادي نياز دارد‪ ،‬در دو حالت ‪ ،‬رشد جميعت ب ر‬
‫نسبت سرمايه و توليد اثر معکوس دارد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-3‬فراواني سرمايه‬

‫مقدار سرمايه بکار گرفته شده و موجود در يک کشور اثر تعين کننده زيادي بر رابط ه س رمايه‬
‫و توليد دارد‪ .‬با مش خص ب ودن ‪ ،‬متوس ط ب ودن عم ر کااله اي س رمايوي مق دار ع ددي رابط ه‬
‫سرمايه و توليد توسط آن رابطه با بخش از در آمد ملي که همه ساله سرمايه گذاري ميش ود تعين‬
‫ميگردد‪.‬‬

‫همانطوريکه لويس مينويسد تعجب آور نيست(کشورهايکه بخش بيشتري از درآم د ملي خ ود را‬
‫ساالنه سرمايگذاي ميکنند‪ ،‬در طي ساليات متمادي از رابطه سرمايه و توليد با ثباتي برخوردار‬
‫هستند‪).‬‬

‫‪ 2-5-3-4‬درجه و خصوصيات پيشرفته تکنالوژيکي‬

‫اگر در نتيجه پيشرفت هاي علمي و تن وع اختراع ات پيش رفته تکن الوژيکي ق وت گ يرد رابط ه‬
‫سرمايه و توليد نيز افزايش خواهد يافت‪ .‬خصوصيات پيشرفت تکنالوژيکي کاربر و سرمايه بر‬
‫بودن ابداع و نوآوري مربوط ميشود‪ .‬اگر نوآوري جديد ماهيتًا سرمايه بر باشد س رمايه و توليد‬
‫نيز افزايش ميآبد‪ .‬از طرف ديگر اگ ر ن وآوري ک اربر باش د‪ ،‬از رابط ه توليد و س رمايه کاس ته‬
‫ميشود‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-5‬نرخ سرمايه گذاري‬

‫‪8‬‬
‫رابطه سرمايه و توليد به نرخ سرمايه گذاري نيز بستگي دارد هرچه نرخ سرمايه گذاري بيش تر‬
‫باشد‪ ،‬رابطه سرمايه و توليد نيز بيشتر خواهد بود‪ .‬کشورهاي که ميتواند موجودي س رمايه خ ود‬
‫را در طي ده سال دو براب ر س ازد از رابط ه توليد بيش تر در ه ر واح د س رمايه در مقايس ه ب ا‬
‫کشوريکه موجودي سرمايه خود را در هر بيست سال دو برابر ميسازد‪ ،‬برخوردار است‪ .‬زيرا‬
‫سرمايه گذاري ها و نوآوري هاي جديد همسو و همزمان اند‪.‬‬

‫در حاليکه در مورد کشور اول تکنالوژي ده س ال اول در نيمي از س رمايه گ ذاري تجس م يافت ه‬
‫است‪ .‬در مورد کشور دوم در يک سوم سرمايه منظور شده‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-6‬کارآيي استفاده از ماشين آالت جديد‬

‫هرچه سطح تخصص حرفه وي و آموزشي باالتر باشد و تقس يم ن يروي ک ار بط ور مطلوب تري‬
‫انجام گيرد‪ ،‬کارآيي از ماشين االت جديد بيشتر خواهد بود‪ .‬اگر کارآيي و بهره وري ماشين آالت‬
‫و کاالهاي سرمايوي نازل باشد‪ ،‬افزايش جمع شدن منابع رابطه سرمايه و توليد زياد خواه د ب ود‬
‫و بر عکس ‪ ،‬هرچه ميزان کارآيي استفاده از تجهيزات سرمايوي بيش تر باش د از رابط ه مزب ور‬
‫کاسته خواهد شد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-7‬ترکيب سرمايه گذاري‬

‫روند سرمايه گذاري در کشورهاي در حال توسعه به سياست هاي اقتصادي دولت بس تگي دارد‪.‬‬
‫اگر دولت تصميم بگيرد که سرمايه گذاري هاي سنگيني ب ر روي ط رح ه اي عم ومي روبن ايي‬
‫اقتصادي انجام دهد‪ .‬رابطه سرمايه و توليد زياد خواهد ب ود‪ .‬اين رابط ه ح تي در م ورد س رمايه‬
‫گذاري در پروژه هاي صنايع سنگين و سرمايه بر نيز بسيار زياد است‪ .‬اگر هدف سياس ت ه اي‬
‫اقتصادي دولت گسترش بخش زراعتي و بخش صنايع دستي باشد که بسيار کاربر هستند رابط ه‬
‫سرمايه و توليد نازلتر خواهد بود‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-8‬کيفيت مديريت و مهارت هاي سازماني‬

‫‪9‬‬
‫در کش ورهاي ک ه کيفيت م ديران و س ازمان ه اي تش کيالتي و اداري در س طوح ب االيي ق رار‬
‫دارد ‪ ،‬نس بت س رمايه و توليد ن ازل اس ت‪ .‬زيرا کش ورهاي مزب ور در اس تفاده از تجه يزات‬
‫سرمايوي و ديگر منابع مولد در شرايط بهتر قرار دارند و با سرمايه هاي موج ود ميت وان توليد‬
‫بيشتر انتظار داشت‪ .‬بر عکس اگر کيفيت و کميت مديريت و خالقيت در س طح ن ازلتري باش د‪،‬‬
‫ب ه علت ع دم اس تفاده اقتص ادي از من ابع و ماش ين آالت موج ود و ب ه بيج ا رفت من ابع کميآب‬
‫اقتصادي رابطه سرمايه و توليد زياد خواهد بود‬

‫‪ 2-5-3-9‬روند تقاضا‬

‫روند تقاضا نيز بر رابطه سرمايه و توليد ت أثير ميگ ذارد‪ .‬اگ ر ف رض ک نيم ک ه در يک ب ازار‬
‫رقابتي قيمت ها و درآمدها معلوم ومشخص باشد تغير س ليقه و رجح ان مص رف کنن ده گ ان ب ر‬
‫روند تقاضا در طول زمان تأثير ميگذارد‪ .‬تغير تقاض ا ن يز ب ه نوب ه خ ود تقاض ا ب ر س رمايه و‬
‫رابطه سرمايه و توليد اثر ميگذارد‪ .‬براي مثال اف زايش تقاض ا ب راي الياف مص نوعي و ديگ ر‬
‫مواد هاي توليدي مصنوعي مانند نايلون ‪ ،‬پالستيک و غيره س بب گس ترش اين گ روه از ص نايع‬
‫ميگردد‪ .‬و در نتيجه رابطه سرمايه و توليد افزايش ميآبد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-10‬رابطه بين قيمت و عوامل توليد‬

‫تغير در قيمت عوامل توليد مانند دستمزد ها ‪ ،‬نرخ به ره‪ ،‬اج اره به ا و س ود‪ ،‬در حقيقت رابط ه‬
‫سرماي وتوليد را تا آن حد تغيير ميدهد که سبسب جاگزين شدن عوام ل توليد ش ود‪ .‬تغيير ن رخ‬
‫بهره وسطح دستمزد ها ممکن است به تقاضا براي س رمايه ت أثير بگ ذارد‪ .‬و رابط ه س رمايه را‬
‫تغير بدهد‪ .‬ک اهش ن رخ به ره در ص ورت ث ابت مان د قيمت ديگ ر عوام ل توليد ‪ ،‬تقاض ا ب راي‬
‫س رمايه و در نتيج ه رابط ه س رمايه ب ر توليد را اف زايش ميده د‪ .‬ب ه همين ت رتيب در ص ورت‬
‫افزايش سطح دستمزد ها ثابت بودن قيمت ديگر عوامل توليد و جاگزين کردن سرمايه با ن يروي‬
‫کار ‪ ،‬در واقع رابطه سرمايه و توليد افزايش ميآبد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-11‬سياست اشتغال‬

‫‪10‬‬
‫رابطه سرمايه و توليد به اشتغال يک نيز بستگي دارد‪ ،‬در يک کشور پر جميعت مانند هندوستان‬
‫که بيکاري آشکار و پنهان و کم کار ي زياد به چشم ميخورد‪ .‬سياست ملي اقتصادي دولت مبتني‬
‫بر ايج اد اش تغال در ابع اد وس يع و گس ترده ازطريق س رمايه گ ذاري در ط رح ه اي روبن ايي‬
‫اقتصادي ‪ ،‬اجتماعي و ديگر خدمات عمومي بر سرمايه گ ذاري ه اي س نگين نياز دارد‪ .‬در اين‬
‫صورت رابطه سرمايه و توليد افزايش ميآبد‪ .‬از طرف ديگر اگر هدف دولت ايجاد مشاغل جديد‬
‫در واحد هاي صنعتي بزرگ به ويژه در صنايع مصرفي باشد رابط سرمايه و توليد کوچک تر از‬
‫مورد قبل خواهد بود‪ .‬زيرا از سرمايه و نيروي کار کمتري در اين نوع صنايع استفاده ميشود تا‬
‫در مورد طرح هاي روبنايي اقتصادي و پروژه هاي خدمات عمومي‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-12‬صنعتي کردن‬

‫صنعتي کردن به هر صورت رابط ه س رمايه و توليد را اف زايش ميده د گس ترش پ روژه ه اي‬
‫ص نعتي نياز ب ه س رمايه داري و ص نعتي ش دن منج ر ب ه گس ترش مراک ز ش هري ميگ ردد‪،‬‬
‫شهرنشيني سبب اشتغال نيروي کار از مناطق روستايي به من اطق ش هري و ص نعتي ميش ود‪ .‬و‬
‫هجوم روستايان به مناطق شهري افزاش سرمايه گذاري در پروژه هاي خدمات شهري ساختمان‬
‫سازي و غيره را پيش ميآورد‪ .‬در اين حالت رابطه سرمايه و توليد افزايش ميآبد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-13‬گسترش تعليم و تربيه‬

‫همراه با توسعه سواد آموزي و افزايش کارآيي ن يروي ک ار از تجه يزات س رمايوي موج ود ب ه‬
‫نحوي بهتر و اقتصادي تري استفاده خواهد شد‪ .‬و در نتيجه رابطه سرمايه به توليد ک اهش ميآب د‬
‫برعکس در جوامع که در صدر بيسوادان رقم باالي را تشکيل ميدهد هجوم يک ب اره ب ه ط رف‬
‫صنعتي کردن جامعه( مانند سالهاي ‪ 1353‬تا ‪ 1356‬در ايران) اين رابط ه را ب ه ش دت اف زايش‬
‫ميدهد‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-14‬استفاده از طرح هاي روبنايي اجتماعي و اقتصادي‬

‫‪11‬‬
‫در مراحل اوليه توسعه اقتصادي تمايل نسبتًا زيادي براي سرمايه گذاري در طرح هاي روبن ايي‬
‫اقتصادي و اجتماعي وجود دارد‪ .‬که به مرحله توليد رسيدن آنها زم ان مديدي را ميطلب د در اين‬
‫دوره رابط ه س رمايه و توليد بس يار زياد اس ت‪ .‬ام ا هم راه ب ا گذش ت زم ان اس تفاده ک املتر و‬
‫مطلوبتر از پروژه هاي روبنايي اجتماعي اقتصادي حرفه جويي هاي خارجي را در پي خواه د‬
‫داشت‪ .‬که اين امر نيز به نوبه خود بازدهي عوامل توليد را افزايش ميدهد‪ ،‬در اين حالت اس تفاده‬
‫هرچه بيشتر از من ابع و تجه يزات موج ود س بب اف زايش توليد ميگ ردد‪ .‬و در نتيج ه از نس بت‬
‫سرمايه و توليد کاسته ميشود‪.‬‬

‫‪ 2-5-3-15‬تأثيرات تجارت خارجي‬

‫به منظور کسب اسعار خارجي بيشتر از مشکالت در بيالنس تاديات خارجي بخش صادرات ب ه‬
‫منابع عظيم سرمايه نيازداردکه فعاليتهاي خود را گسترش دهد‪ .‬در اين شرايط رابط ه س رمايه و‬
‫توليد افزايش ميآبد بطور کلي اگر نحوة سرمايه گذاري ها بشکلي باش د ک ه تجه يزات س رمايوي‬
‫زيادتري با قيمت هاي گذاف وارد شود و مصارف سنگين ب راي اف زايش توليد ص رف گ ردد‪،‬‬
‫رابطه سرمايه و توليد بسيار زياد خواهد بود و برعکس‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫شیوه های رایج سرمایه گذاری‬
‫سرمايه گذاري ها را ميتواند نظر به خصوصيات مختلف تصنيف نمود‪ .‬سرمايه گ ذاري را ميت ون ب ه س رمايه‬
‫گذاري مالي و سرمايه گذاري حقيقي (سرمايه گذاري جنسي) تقسيم نمود‪(.‬موسویان‪ :1389 ،‬صص‪)26-22‬‬

‫سرمايه گذاري حقيقي(جنسي)‬

‫عبارت از سرمايه گذاري است که با پروسه توليد بوجود آمده باشد سرمايه گذاري حقيقي را ميتوان به سرمايه‬
‫گذاري دولتي و خصوصي تقسيم نمود‪.‬‬

‫سرمايه گزاري هاي دولتي‬

‫از نگاهي ماهيت سرمايه بين سرمايه گذاري ها دولتي و خصوصي كدام تف اوت وج ود ن دارد بلك ه از نگ اهي‬
‫طرز بكار انداختن سرمايه عيني سرمايه گذاري خصوصي و سرمايه گذاري دولتي فرق موجود ميباش د زيرا‬
‫در سرمايگذراي ه اي دول تي س رمايه گ ذاري ه اي انتف اعي ک ه بمنظ ور رف اه اقتص ادي و اجتم اعي بخ اطر‬
‫مساعدت سرمايه گذاري هاي دولتي عبارت اند از آن است كه عمومًا در تصدي هاي مؤلد بکار انداخته شده و‬
‫از افزايش توليد تص دي ه اي م ذکور يک مق دار عايد متوح ه دولت گرديده و مص ارف ان را تك افو نمايد و‬
‫توليدات اين تصدي ها مانند سائر توليد كننده گان درماركيت عرضه ميگردد كه اين تصدي از نظر قيمت تم ام‬
‫شد توليدات شان به سه شكل به مالحظه ميرسد‪.‬‬

‫سرمايه گذاري خصوصي‬

‫عبارت از ان سرمايه گذاري هاي است كه از طرف دولت صورت نگرفت ه بلك ه اف راد و اش خاص ان را بك ار‬
‫مياندازند و در مرحله اول منظور از بكار انداختن چ نين س رمايه ه اي بدس ت آوردن مف اد ميباش د در حاليك ه‬
‫سرمايه گذاري هاي دولتي بدست اوردن مفاد براي دولت در نظر نداشته و س عي مينمايد ك ه س رمايه گ ذاري‬
‫مذكور به نف ع اك ثريت جامع ه ب ه راه انداخت ه ميش ود گرچ ه بين س رمايه خصوص ي و دول تي از نقط ه نظ ر‬
‫خصوصيت سرمايه وي و ماهيت آن به كدام تفاوت موجودنيست چنانچه تمام عوام ل وس ائل م ورد ض رورت‬
‫كه تصدي هاي خصوصي وجود دارد وبه عين شكل از تصدي هاي دولتي ن يز فع اليت مينمايد ام ا از نگ اهي‬
‫استفاده بين سرمايه خصوصي و دولتي تفاوت موجود است ك ه از حاص ل س رمايه گ ذاري ه اي دولت تم امي‬
‫افراد جامعه استفاده مينمايد اما توليدات كه ازسرمايه گذاري مالي خصوصي بدست ميآيد از طريق ماركيت ها‬
‫عرضه گرديده بعد از پرداخت قيمت معينه از ان استفاده صورت گرفته ميتواند سرمايه گ ذاري ه اي انتف اعي‬
‫دولت وتاسيسات دولتي نيز درمقابل پرداخت قيمت تثبيت شده بدست ايد‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫بناًء نبايد توليدات و سرمايه گذاري هاي خصوصي به يك شكل پنداش ته باش د‪ .‬زيرا تص دي ه اي دول تي و ت ا‬
‫سيسات دولتي كه محصوالت توليدي خود را به بازار عرضه ميكند و از فروش توليدات خود باالي مس تهلكين‬
‫مفادخويش را تكميل مينمايد‪ .‬منظور از انها بدست اوردن خدمت در اقتصاد مجم وعي و هم ه گ اني در س طح‬
‫جامعه ميباشد‪ .‬همانطوريكه قبًال نيز ياد اور شديم تصدي هاي دولتي از طرف دولت تمويل گرديده و اگ ر ب ه‬
‫منظور بلند بردن سطح و حجم محصوالت اجتماعي و رفع احتياجات اف راد جامع ه بن ا يافت ه اس ت در حاليك ه‬
‫تصدي هاي خصوصي و فعاليت انها روي اهداف ديگرفعاليت مينمايند س رمايگذراي ه اي خصوص ي عموم ًا‬
‫از نگاهي ملكيت سرمايه به اشكال مختلف صورت ميگيرد‪.‬‬
‫سيستم بازار آزاد رول بيشتر داشته و تقريبًا اكثيريت سرمايه گذاري در اين سيستم توس ط س كتور خصوص ي‬
‫صورت ميگيرد‪ .‬زيرا سيستم بازار آزاد و سرمايه گذاري خصوصي را تشويق نم وده وس رمايه گ ذاري ه اي‬
‫دولتي را بطرز اقتصاد ملي ميدانند‪.‬اما در سيستم اقتصاد مختلط سرمايه گذاري هاي دول تي و س رمايه گ ذاري‬
‫هاي خصوصي مشتركًا فعاليت نموده و رهبري اقتصاد دولت را به عهده دارد‪.‬‬

‫سرمايه گذاري مالي‬

‫سرمايه گذاري مالي را ميتوان به سرمايه گذاري توسعه وي ‪ ،‬سرمايه تعويضي يا ج براني و س رمايه گ ذاري‬
‫معقول سازي نيز تقسيم نمود‪.‬‬

‫سرمايه گذاري توسعه وي ازدياد موجود ها را در بر دارد‪ .‬مثًال توسعه ظ رفيت ه اي تص دي س رمايه گ ذاري‬
‫تعويضي و يا جبراني عبارت از تعويض آن وسايل توليد است ک ه در پروس ه توليد اس تفاده ش ده باش د‪(.‬يع ني‬
‫فرسايش شده باشد)‪.‬‬

‫سرمايه گذاري معقول سازي تغيرات کيفي پروسه توليد را در بر دارد‪.‬بر عالوه سرمايه گذاري را ميت وان ب ه‬
‫سرمايه گذاري هاي خالص و سرمايه گذاري هاي غير خ الص ‪ ،‬س رمايه گ ذاري ه اي مجم وعي ن يز تقس يم‬
‫نمود‪.‬‬

‫سرمايه گذاري هاي خالص معادل سرمايه گذاري هاي توسعوي بوده درحالي ک ه س رمايه گ ذاري ه اي غ ير‬
‫خالص معادل مجموعي سرمايه گذاري توسعوي ( سرمايه گذاري خالص) و سرمايه گذاري تعويضي است که‬
‫ميتوان آنها را قرار ذيل ارائه کرد‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫مزيد به آن سرمايه گذاري به سرمايه گذاري جنسي‪ ،‬سرمايگذاي غير مادي و س رمايگذاي م الي ن يز تص نيف‬
‫ميگردد‪ .‬سرمايه گذاري جنسي تهيه نمودن ماشين آالت ‪ ،‬عمارات ‪ ،‬اثاثيه و تجه يزات‪ ،‬ذخ اير و محص والت‬
‫غير را در بر دارد‪ ،‬س رمايه گ ذاري ه اي غ ير م ادي محت وي س رمايه گ ذاري ه ا در بخش ه اي تحقيق ات و‬
‫انکش اف س رمايه گ ذاري اش تهارات‪ ،‬س رمايه گ ذاري تعليم و تربيه و س رمايه گ ذاري اجتم اعي ميباش د‪ .‬در‬
‫سرمايه گذاري هاي غير مادي مانند ساير سرمايه گذاري ه ا داد آنه ا قاب ل تث بيت ب وده‪ .‬در حاليک ه س تد آنه ا‬
‫اصًال قابل تثبيت نبوده‪ ،‬سرمايه گذاري مالي تمام طلبات و اشتراکات را در بر ميگيرد که اش کال اين س رمايه‬
‫گذاري ها را ميتوان قرار ذيل ارائه نمود‪.‬‬

‫‪ 3-3‬انواع سرمايه گذاري ها‬

‫الف‪ -:‬سرمايه گذاري مالي‪.‬‬

‫ب‪ -:‬سرمايه گذاري غير مادي‪.‬‬

‫ج‪ -:‬سرمايه گذاري جنسي‪.‬‬

‫الف‪ -:‬سرمايه گذاري مالي شامل انواع ذيل است‪.‬‬

‫‪ -1‬طلبات‪.‬‬
‫‪ -2‬اشتراکات‪.‬‬

‫ب‪ -:‬سرمايه گذاري هاي غير مادي‪.‬‬

‫‪ -1‬فعاليت هاي اجتماعي‪.‬‬

‫‪ -2‬تعليم و تربيه‪.‬‬
‫‪ -3‬اشتهارات‪.‬‬
‫‪ -4‬تحقيقات انکشافي‪.‬‬

‫ج‪ -:‬سرمايه گذاري جنسي‪.‬‬

‫‪-1‬محصوالت غير‪.‬‬
‫‪-2‬ذخاير‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪-3‬ماشين آالت‪.‬‬
‫‪-4‬عمارات‪.‬‬

‫‪ 3-4‬سرمايه گذاري خصوصي کمپني هاي بين المللي‬

‫سرمايه گذاري هاي خصوصي اغلبًا در ادبيات اقتصادي به عنوان کمک ناميده مش وند‪ .‬اين اص طالح در اين‬
‫رابطه بيش تر از آن گم راه کنن ده باش د‪ ،‬عص باني کنن ده اس ت‪ .‬ش ايد ب دين علت توانس ته ان د بک ار گ يري اين‬
‫اصطالح غلت و گمراه کننده را اعمال نمايند که اين گونه سرمايه گذاري ها اغلبًا از طريق زمانت دولت عليه‬
‫ضرري احتمالي تعين ميشوند‪ .‬همان طوري که گالن سؤ اشاره ميکند بخش ک وچکي يع ني ‪ 12‬فيص د س رمايه‬
‫گذاري پولي(اين هم اغلب بصورت ماشين آالت کهنه ) از کشور دهنده کمک ميآيد‪ ،‬حتي وقت فرض شود ک ه‬
‫همه سرمايه از خارج ميآيد کمپني ها خيلي بيشتر از آن چه سرمايه گذاري نموده اند سود ميبرند‪ .‬آن طوريک ه‬
‫در زبان علمي ناميده ميشود براي آلمان غرب در سال ‪ 1973‬برابر ‪ 1.27‬مليارد مارک بوده است‪.‬‬

‫البته محل سرمايه گذاري بستگي مستقيم پيدا ميکند ب ه اينک ه کج ا س ود بيش تر ميتوانن د تحص يل کنن د‪ .‬در اين‬
‫تصميم گيري نياز جوامع به هيچ وجه مد نظر قرار نميگيرد‪ .‬تژالف اشاره ميکند که در سال ‪ 1979‬برابر ‪53‬‬
‫فيص د س رمايه گ ذاري ه اي مس تقيم آلم ان غ ربي در جه ان س وم در پنج کش ور يع ني برازيل ‪ ،‬مکس يکو‪،‬‬
‫ارجنتاين‪ ،‬ايران و ليبي انجام گرفته است‪ .‬در سال ‪ 1981‬حدود ‪ 20‬فيصد آن به سه کشور ارجنتاين‪ ،‬نايجريا و‬
‫مکسيکو رسيده است‪ .‬به قول بورن شير تصميم گيري در خص وص س رمايه گ ذاري واض ح اس ت ک ه توس ط‬
‫کمپني هاي چند مليتي در جهان اتخاذ ميشود‪ .‬با توجه به اين امر وي بر مفيد بودن اين سرمايه گذاري ها شک‬
‫مينمايد‪ .‬مفيد بودن به هر حال گذر است ولي صدمات باقي ميماند‪(.‬الرسونو‪:1391 ،‬ص ‪)172‬‬

‫‪16‬‬
 ‫سرمايه گذاري و رشد اقتصادیافغانستان‬
‫‪ 4-1‬اهميت سرمايه گذاري در افغانستان‬

‫افغانستان كشوريست داراي منابع سرشار طبيعي و معادن غني زير زميني كه هر يك از اين مع ادن ب ا داش تن‬
‫ذخاير كافي دست نخورده از ارزشمندي قابل مالحظه اي ب ر خ وردار اس ت‪ ،‬ولي متاس فانه ك ه ع دم امكان ات‬
‫الزم و ظرفيت كاري استفاده از اين نعمت ه اي خ دا دادي ب راي م ردم كم تر ميس ر اس ت‪ ،‬در حاليك ه مع ادن‬
‫سرشار نفت و گاز در اكثر از واليت هاي كشور ما بخصوص ساحات شمال به وفرت وجود دارد و سال هاي‬
‫قبل گاز از طريق پايپ لين هاي بزرگي به كش ور ش وروي ص ادر و از هزين ه آن مش كل عم ده يي اقتص ادي‬
‫مردم كشور ما مرفوع مي شد‪ ،‬اما امروز مردم ما به يك كيلو گاز و يك ليتر تيل محتاج ان د و ب ارگران قيم تي‬
‫اين مواد را به شانه مي كشند به همين ترتيب ده ها معدن ذغال س نگ در گوش ه و كناركش ور وج ود دارد ك ه‬
‫بعضي از اين معادن همين اكنون مورد استفاده قرار گرفته كه بر عالوه اس تفاده اقتص ادي‪ ،‬تع دادي زيادي از‬
‫افراد واجد شرايط كار در اخراج اين معادن مصروف كار اند و معیشت خ انواده ه ای ش انرا از همین طری ق‬
‫ا‬ ‫تی‪ ،‬دری‬ ‫ر زراع‬ ‫ای واف‬ ‫ادن‪ ،‬زمین ه‬ ‫ار این مع‬ ‫د‪.‬در کن‬ ‫ه می نمای‬ ‫تهی‬
‫ها‪ ،‬ورودخانههایدرگوشهوکنار کشورمابدونکمترینکمتریناستفادهازمرزبهکشورهایهمس ایهجریاندارد‪،‬کهبامهار‬
‫ساختناینآبهامیتوانهزارانهكتارزمینرازیرکشت و زراعت قرار داد و با تولید حاصالت زراعتی مشکل عمده یی‬
‫مردم را از نگاه غله و دانه مرفوع ساخت‪ ،‬ولی متاسفانه که امکانات الزم برای مهار آبهای خروشان دریا ه ا‬
‫کمتر سراغ میگردد و هزینه مصرفی آن در توان کن ونی دولت ک ه در ح الت جن گ ه ای تحمیلی تروری زم و‬
‫القاعده قرار دارد موجود نیست‪ ،‬هرگاه تاجران ملی و مردم با یاری دولت و با س رمایه گ زاری ه ای ش ان از‬
‫طریق سکتور خصوصی که بر اساس موادات قانون اساسی شرایط اقتصاد بازار ازاد ب رای س رمایه گ زاران‬
‫در نظر گرفته شده است‪ .‬با کار کرد فابریکه ها واعمار بند ه ای آبگ ردان ب رای اس تفاده زراعت تالش کنن د‪،‬‬
‫بدون شک در کمترین زمان نه تنها مردم کشور ما از نگاه اقتص ادی و حاص الت زراع تی بط رف خودکف ای‬
‫گام بر میدارند‪ ،‬بلکه درپروسه صنایع تولیدی و حاصالت زراعتی به عنوان اقال م صادراتی به پیشرفت ه ای‬
‫خوبی نایل میگردند‪.‬دولت جمهوری اسالمی افغانستان بخاطر ایجاد شرایط سرمایه گ زاری س هم گ یری م ردم‬
‫در پروسه اقتصادی‪ ،‬موض وع اقتص اد ب از را در ق انون اساس ی تس هيل و ش رایط س رمایه گ زاری م ا را در‬
‫عرصه های مختلف برای سرمایه گزاران مساعد نموده است‪ ،‬چنان که اخیرًا ی ک اداره جدی د بخ اطر توزی ع‬
‫نم رات زمین ب رای س رمایه گ زاری ه ا جلوگ یری از غص ب زمین ه ای دول تی و م ردم از تش كيل وزارت‬
‫زراعت و آبیاری و مالداری ایجاد شده است‪ ،‬که نظر به نیازمندی ها ب ا ش رایط س هل زمين م ورد ض رورت‬
‫سرمایه گزاران و اجاره گیران را به دس ترس ش ان ق رار میده د‪.‬از جن اب دیگ ر وزارت تج ارت و اطاقه اي‬
‫تجارت و صنایع افغانستان در هماهنگی با اداره مس تقل (آئيس ا ) ی ا اداره حم ایت از س رمایه گ زاری ه ا در‬

‫‪17‬‬
‫بدس ت آوردن زمین م ورد نی از ت اجران و س رمایه گ زاران بخ اطر ایج اد فابریک ه ه ا همک اری میکن د و در‬
‫راستای دست یابی زمین بخاطر زراعتی که وزارت زراعت برای سرمایه گ زاران در این عرص ه همک اری‬
‫مینماید تا از یک طرف زمینه سرمایه گزاری ها ساده تر و آسانتر گردد‪ .‬از جانب دیگر با ایجاد فابریکه ها و‬
‫پروژه های زراعتی زمینه کار برای افراد جامعه ک ه همین اکن ون ه زاران تن از جوان ان واج د ش رایط ک ار‬
‫بخاطر دست یابی به کار سرگردان اند‪ .‬مساعد گردد و از جانب دیگر مشکل مردم ما از نگاه اقتصادی و نی از‬
‫مندی های آنان در بخش غله جات به کلی مرفوع گردد‪.‬بر اساس سروی های انجام شده امکانات زیادی وج ود‬
‫دارد که با قرارداد سپردن معادن سروی شده کشور تا اندازۀ زیادی سرمایه گزاری ها در کشور ما رش د پی دا‬
‫کند و زمینه کار برای مردم مساعد گ ردد‪ ،‬یقین داریم ک ه بالث ر تالش هاي اداره زمین داری وزارت آبی اری و‬
‫دان‬ ‫ترس عالقمن‬ ‫ری بدس‬ ‫ادی دیگ‬ ‫ای زی‬ ‫داری زمین ه‬ ‫مال‬
‫این عرصهقرارخواهدگرفتوسطححاصالتزراعتیرشدقابلمالحظهايپیداخواهندکردواینشرایطازامکانبدورنيستفقط‬
‫همکاریمردموسهمگیریسرمایهگزاران و تاجران ملی در این عرصه ی ک ام ر مهم پنداش ته ميش ود‪ .‬هرگ اه از‬
‫این شرایط و زمینه استفاده اعظیمی صورت گیرد‪ ،‬یقین کام ل داریم ک ه ب ا رش د س رمایه گ زاری ه ا ن ه تنه ا‬
‫اقتصاد مردم و کشور ما ارتقا یابد‪ ،‬بلکه زنده گی مردم ما کامًال تغییر می یابد و از امکانات پیشتر و خوب تر‬
‫یعنی در کمترین زمان برخوردار میگردند و نیازمندی مردم از خارج کشور بخ اطر دری افت ی ک لی تر تی ل‪،‬‬
‫یک کیلو گاز و یک بوجی گندم و آرد رفع گردد‪ .‬و این شرایط از امکان بعی د نیس ت‪ ،‬می بای د امی دوار ب ود و‬
‫‪1‬‬
‫در رشد گسترش نهاد های اقتصادی که اساس رشد و ترقی کشور را تشکیل میدهد باور کامل داشت‪.‬‬

‫‪ 4-4‬تاثیرات سرمایه گذاری دولت بررشد اقتصاد افغانستان‬

‫برای بهبود سرمایه گذاری دولت باید ثبات پولی را به صورت حقیقی به وجود بیاورد ک ه ارزش پ ول افغ انی‬
‫در برابر اسعار خارجی در نوسان بسیار زیاد وجود نداشته باشد‪.‬دولت بای د روی ق وانین ک ار کن د‪ ،‬ق وانین را‬
‫ساده سازد و یاهم آن را برای سرمایه گذاران تشریح نماید‪.‬برای بهب ود س رمایه گ ذاری بای د پالیس ی ج امع از‬
‫سوی دولت طرح گردد تا تمام موارد فعالیت های سرمایه گذاران در این پالیسی جا داده شود‪.‬‬

‫تامین زیربناها یا زیرساخت های اقتصادی است که شامل سرک‪ ،‬زمین‪ ،‬آب‪ ،‬قرضه‪ ،‬ان رژی می باش د ک ه ب ا‬
‫بهترشدن این زیرساخت ها سرمایه گذاری در کشور رشد کرده و بهبود می‌یابد‪ .‬توليد مهمترين ركن اقتص ادي‬
‫كشور و حائز اهميت بودن آن ناشي از اين واقعيت است كه كليه زيرساختهاي اقتصادي كشور م ورد توج ه و‬
‫بهره برداري قرارميگيرد‪ .‬ايجاد سرمايه و افزايش امكانات سرمايه گذاري در رشته هاي مختل ف اقتص ادي ‪،‬‬
‫تأمين اشتغال ناشي از سرمايه گذاريها و اس تفادهاز ن يروي انس اني ب القوه و ف راهم آوردن امكان ات رف اهي و‬
‫اجتماعي ناشي از ايجاد و انتقال درآمد از آثار توليد است‪ .‬ميزان افزايش توليد ض من اينك ه ب ر توليد خ الص‬

‫‪1‬‬
‫‪www.aradmng.com/fa‬‬

‫‪18‬‬
‫مّلي افزوده و موجب افزايش اشتغال و كاهش بيكاري و هزينه هاي مقايسه با آن در بخشهاي مختل ف از جمل ه‬
‫اجتماعي ‪ ،‬فرهنگي ‪ ،‬امنيتي ‪ ،‬انتظامي و حقوقي ميگردد‪.‬‬

‫توليد و صادرات موجبافزايشمحصولناخالصملي‪،‬كاهش تورم ‪ ،‬سرمايه گذاري نيرو و ريشه يابي تج ارت اعم‬
‫از داخلي و خارجي ميگردد و با افزايش كيفي و كمي محص والت امك ان رق ابت در داخ ل كش ور و در س طح‬
‫تجارت خارجي نيز توسعه و گسترش مي يابد و در نتيجه درآمد ارزي صنعتي كشور افزايش و بالنتيج ه رش د‬
‫اقتصادي كشور شتابان ميگردد‪.‬‬

‫گروه صنعتي صفا ‪ ،‬سرمايه گذاري و مشاركت در زنجيره تأمين و ارزش توليدات ص نعتي ب ويژه توليد لول ه‬
‫ه اي ف والدي موردنياز در ص نايع مختل ف از جمل ه نفت ‪ ،‬گ از ‪ ،‬پتروش يمي ‪ ،‬خ ودروئي ‪ ،‬س اختماني‪ ...‬و‬
‫همچنين ورق هاي تخت فوالدي ‪ ،‬ذوب ريخته گري ‪ ،‬نورد و تشكيل ‪ EPC‬در زمين ه تجه يزات نفت و گ ازو‬
‫پتروشيمي و ساير خطوط لوله و مرتبط و با تمركز بر روي صادرات بخشي از لوله هاي فوالدي به خارج از‬
‫كشور و عرضه در جهان با سرمايه گذاريو تأمين و بهره ب رداري از كارخانج ات در ص نايع مختل ف اق دام و‬
‫اين روند در توسعه و گسترش سبد سرمايه گذاريها مستدام است‪.‬‬

‫گروه صنعتي صفا با حضور فعال بعن وان يك ش ركت م ادر س رمايه گ ذاري ( هل دينگ) ب ا ايم ان ب ه ارزش‬
‫آفريني و هم افزائي و با توانمنديهاي مختلف و بهره مندي از كليه منابع اقتصادي به انج ام كليه ام ور اج رائي‬
‫در كش ور ‪ ،‬منطق ه و جه ان مي باش د ك ه در زمين ه ه اي مختل ف توليدات ص نعتي و ص ادرات ص نعتي اين‬
‫مأموريت را مستدام به انجام مي رساند‪ .‬در راستاي ارتقاء جايگاه توس عه ص نعتي گ روه و ب ا م ديريت ن وين‬
‫صنعتي و بهره گيري از منابع انساني توانمن د و توس عه همك اري ب ا ذينفع ان ص نايع ف والدي ‪ ،‬نفت ‪ ،‬ان رژي‬
‫مرتبط با آن يا فن آوريهاي برتر و روزآمد توس عه و س اخت س ازه ه اي ص نعتي و س اختماني و ماش ين آالت‬
‫خطوط توليد توليد خدمات فني و مهندس ي و ص دور آن از كش ورفعاليت ه ا و مش اركت در س رمايه گ ذاريها‬
‫صنعتي مرتبط كه براساس سوابق ارزشمند ساليان بسيار و بيش ازبنيانگذار به همراه تخصص و توانمن ديهاي‬
‫گروه‪.‬‬
‫شماری از آگاهان اقتصادی به این باور اند که یك عامل مهم در بهبود س رمایه گ ذاری در كش ور‪ ،‬زیربناه ای‬
‫اقتصادی است‪.‬وجود زیر ساختهای اقتصادی گسترده‪ ،‬شامل راهها‪ ،‬بنادر‪ ،‬سیستم‌های ارتب اطی‪ ،‬زمین‪ ،‬ب رق‪،‬‬
‫قرضه‪ ،‬ازعواملمهمیدرتصمیمگیریسرمایهگذاراناست‪.‬‬

‫اگر موانع بر سر ایجاد فضای مناسب سرمایه گذاری از می ان نرون د بط ور ط بیعی س رمایه گ ذار نمی توان د‬
‫آنگونه که انتظار دارد عمل کند‪.‬اما این هدف زمانی می‌تواند برآورده گردد که دولت و نهادهای خصوصی در‬
‫هماهنگی بیشتر‪ ،‬زمینه های سهولت برای سرمایه گذاری را در کشور فراهم نمایند‪.‬‬

‫رحیم‌هللا حمید‪ ،‬رییس اتاق‌های تجارت کابل و عضو اتاق‌های تجارت افغانستان به این باور است که دولت باید‬
‫پالن های را روی دست گیرد تا زیربناهای اقتصادی رشد یافته و سرانجام از این طریق روند سرمایه گ ذاری‬
‫در کشور بهبود یابد‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫به گفته‌ی آگاهان اقتصادی دولت طبق قانون اساسی موظف است ت ا ب ا ایج اد زیربناه ای الزم‪ ،‬ج ذب س رمایه‬
‫گذاری های داخلی و خارجی را بهبود بخشد‪ ،‬که با ایجاد برنامه های هدفمند و استراتیژی کارآم د در راس تای‬
‫اعمار زیربناهای اقتصادی می تواند‪ ،‬روند سرمایه گذاری در کشور را بهبود بخشد‪.‬‬

‫یکی از زیربناها‪ ،‬وجوه مالی برای سرمایه گذاران است که با موجودیت وجوه مالی فراوان (قرض ه) ب ا مف اد‬
‫کم‪ ،‬وضعیت سرمایه گذاری بهبود می‌یابد‪.‬‬

‫ذبیح‌هللا مدثر استاد اقتصاد دانشگاه کابل به این باور است که در قدم اول یک سرمایه گذار زمانی که می‌خواهد‬
‫اقدام به یک کاری کند‪ ،‬افزون بر سرمایه‌ی شخصی اش‪ ،‬به وجوه مالی از سوی دولت نیز نیازمند است‪.‬‬

‫اما به گفته ای سرمایه گذاران کشور‪ ،‬بانک های خصوصی برای قرضه فیصدی بلند بهره را تعیین کرده اند‪.‬‬

‫در این حال به باور آگاهان از نظر اجرایی دولت می تواند با تعیین سقف و کف نرخ بهره تسهیالت‪ ،‬بانک ه ا‬
‫را برای رقابت در آن محدوده آزاد بگذارد‪ .‬این مساله افزون بر آنکه باعث رقابتی شدن نظام بانکی می ش ود‪،‬‬
‫باعث ایجاد انگیزه در بانک ها برای افزایش کارایی خواهد شد‪.‬از سوی دیگر سرمایه گذاران به آسانی قرضه‬
‫می‌گیرند و این یکی از راه های بهبود سرمایه گذاری می‌باشد‪.‬‬

‫بانک جهانی در گزارش اخیر خود نوشته است که افغانس تان از نگ اه ایج اد س هولت قرض ه دهی ب ه س رمایه‬
‫گذاران در میان ‪ 183‬کشور جهان‪ ،‬آخرین کشور است‪.‬‬

‫حاجی عبدالجبار صافی یکی از سرمایه گذاران کشور است که در بخش صنعت سرمایه گذاری کرده است‪ .‬به‬
‫گفته‌ی آقای صافی در تمام کشورهای دنیا در بخش صنعت‪ ،‬قرضه با تکتانه کم در نظر گرفته ش ده اس ت ولی‬
‫در افغانستان این تکتانه یا مفاد قرضه بلند است‪.‬به باور آقای صافی هرگاه قرضه ها با مدت طوالنی و تکتان ه‬
‫پایین در بانک های خصوصی و دول تی وج ود داش ته باش د‪ ،‬س رمایه گ ذار تش ویق می‌ش ود و بیش تر س رمایه‬
‫گذاری می‌کند‪.‬‬

‫تاج محمد اکبر استاد اقتصاد دانشگاه کابل براین عقی ده اس ت زم انی ک ه راه ترانس پورتی ب رای انتق ال ک االی‬
‫تولیدی به مارکیت های داخلی و خارجی فراهم گردد‪ ،‬در روند سرمایه گذاری تاثیر گذار است‪.‬‬

‫به گفته‌ی آقای اکبر فراهم آوری انرژی برق که از عناصر مهم سرمایه گ ذاری تولی دی اس ت‪ ،‬می توان د یکی‬
‫دیگر از راه بهبود سرمایه گذاری در کشور باشد‪.‬‬

‫سید مسعود استاد اقتصاد دانشگاه کاب ل گفت‪ :‬یکی از ش اخص ه ای اساس ی در به تر ش دن وض عیت س رمایه‬
‫گذاری در کشور‪ ،‬پروژه های زیربنایی انرژی اس ت ک ه افغانس تان این ظ رفیت را دارد و می‌توان د بن د ه ای‬
‫متعددی را در والیات مختلف ایجاد کند‪.‬به باور استاد مسعود؛ کار باالی این ن وع پ روژه ه ای ان رژی ب اعث‬
‫می‌گردد که فابریکه های تولیدی افزایش یابد‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫در این حال وحیدهللا غازی خیل سخنگوی وزارت تجارت به سالم وطندار گفت‪ :‬با آنک ه ب رق در پ ارک ه ای‬
‫صنعتی وارداتی می‌باشد؛ اما توانسته است که باعث بهبود وضعیت سرمایه گذاری در کشور گردد‪.‬‬

‫وجود بازارهای گسترده و توسعه یافته در کشورهای سرمایه پذیر‪ ،‬یک عامل اساس ی در ج ذب س رمایه ه ا و‬
‫بهبود وضعیت سرمایه گذاری می‌گردد‪.‬‬

‫سرمایه گذاری واثرات آن برکاهش بیکاری وفقر در افغانستان‬

‫دولت با اجراي طرح "بنگاه هاي كوچك و زود بازده" كوشيده از يكسو نرخ بيكاري را در كشور كاهش ده د‬
‫و از سوي ديگر بستر را براي تبلور استعداد نيروي‪.‬از آنجايي كه بيك اري وفق ر يكي از مهم ت رين معض الت‬
‫اقتصادي و اجتماعي افغانستان انساني در پرتو كارآفريني ف راهم آورد‪ .‬محس وب مي ش ود ‪ ،‬دولت خ دمتگزار‬
‫كاهش آن را به عنوان يكي از اصلي ترين راهبردهاي خود براي توسعه كشور در نظر بيگرد‪.‬‬
‫با عنايت به اينكه در نظام سرمايه داري‪ ،‬اكثريت مردم كارگر و عده اي قليل كارفرما هستند دولت ع زم خ ود‬
‫را بر از ميان برداشتن اين زنجيره جزم كرد و بر ضرورت تجديدنظر در الگ وي توس عه‪ ،‬س رمايه گ ذاري و‬
‫بنگاه هاي اشتغال تأكيد نمايد و خواستار بازتعريف فرهنگ كار و مصرف در كشور را بر اساس ارزش هاي‬
‫اسالمي و انساني نمايد‪.‬‬
‫بر اين اساس ‪ ،‬دولت رويكرد خود را بر سرمايه گزاري و حمايت از توليداستوار سازد ت ا از اين رهگ ذر ب ا‬
‫هدايت سرمايه هاي پراكنده و سرگردان به سمت فعاليت هاي مولد اش تغالزايي در ق الب ط رح گس ترش بنگ اه‬
‫هاي كوچك‪ ،‬متوسط توليدي زودبازده و اشتغال زا زمينه را براي حل مشكل بيكاري و در عين ح ال‪ ،‬اف زايش‬
‫راهم آورد‪.‬‬ ‫توليد ف‬
‫اين سياست ؛ عالوه بر توزيع عادالنه منابع در مناطق مختلف ب ه ويژه ن واحي مح روم‪ ،‬امك ان ه دايت من ابع‬
‫مالي و بانكي به سمت افزايش توليدات و صادرات كشور و نيز خلق فرصت هاي جديد ش غلي و اش تغال زايي‬
‫را نيز برآورده سازد‪.‬‬
‫در اين ميان دولت با اختصاص بخشي از منابع بانكي كشور‪ ،‬طرح بنگاه هاي كوچك زودب ازده را ب ه منظ ور‬
‫ساماندهي اين بنگاه ها در مناطق مختلف كشور ب ه ويژه من اطق مح روم ب ا ه دف توزيع عادالن ه درآم د بين‬
‫اقشار مختلف جامعه و همچنين افزايش توليد و صادرات به مرحله اجرا درآورد‪.‬‬
‫از فوايد مهم بنگاه هاي زودبازده در كشور مي توان به ؛ بكارگيري قابليت هاي مديريتي در‬

‫نتیجه گیری‬
‫سرمايه عبارت است از ارتباطات وشبكه هاي ك ه مي توانن د حس همك اري واطمن ان را در ميان اف راد يك‬
‫جامعه پديد آورند‪.‬‬
‫مفهوم سرمايه گذاري اولين بار توسط يك معلم جوان ترقي خواه به نام هنيفن ايجاد گرديد كه تاكيد بيشتري بر‬
‫اهميت احياي مشاركت هاي براي تداوم دموكراسي وتوسعه بود ومفهوم سرمايه گذاري را برجسته ك رد ام ا‬
‫به رغم اين نوآوري مفهوم توجهي را برني انگيخت وبدون هيچ اثري ناپديدشد ‪،‬ولي بعدّاچن دين بارب ه ط وري‬
‫مستقل بازآفريني شد‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫اما مفهوم سرمايه گزاري تنها در دهه ‪1980‬بودكه به شدت موردتوجه قرار گ رفت وباگس ترش نظريه ه اي‬
‫جامعه شناسي به خود اختصاص دهد‪.‬‬
‫ب راي بهب ود ووض عيت عم ل كردس رمايه گ ذاري درجامع ه عوام ل مهمي همچ ون ثب ات سياس ي ‪ ،‬آزادي‬
‫اقتصادي ‪ ،‬آزادي سياسي و‪ ...........‬نقش تاثير گزاروتعين كننده اي دارد‪.‬‬
‫ونقش دولت عامل تعين كنن ده توس عه مي باش د ك ه اج ازه رش د وش گوفايي ده د وم ردم را ب ه س وي زن دگي‬
‫سالمتروسعادتمندترسوق دهدكه بدون وجودچنين دولتي توسعه پايداردرزمينه اقتصادي و غيرممكن است‪.‬‬
‫افغانس تان كشوريس ت داراي من ابع ب زرگ دس ت نخ ورده ك ه اين خ وداهميت س رمايه گ ذاري راب اال مي‬
‫بردواساس رشدوترقي اين كشورمي گردد در يك گزارش بان ك جه اني در طي ده س ال اخيرتحص يالت ع الي‬
‫ازلحاظ كمي وكيفي رشدقابل مالحظه اي نموده است وبه اين هم اشاره دارند كه نيازبه سرمايه گذاري بيشتري‬
‫دارد وهمين طورمع ارف و آم وزش ه اي مس لكي وحرف وي‪ .‬ولي ن اامني وفس اد اداري ت اهنوز هم ازجمل ه‬
‫چالشهاي عمده سرمايه گذاري در افغانستان تلقي مي شود به اميد روزي كه افغانستان از معظ ل ه اي اساس ي‬
‫وچالشهاي جدي سرمايه گذاري اجتماعي فارغ گردد وداراي روند سرمايه گذاري صعود گردد‪.‬‬

‫‪ 5-2‬پيشنهادات‬
‫‪ -1‬دولت باید انگيزه هاي سرمايگذاري را از طريق اشتهارات و رسانه هاي جمعي تبارز دهند تا افراد بيش تر‬
‫تشویق شوند که سرمايه هاي در دست داشتة خويش را بکار انداخته و فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي را در‬
‫جامعه افزايش داده که اين عمل آنها سبب بلند رفتن سطح زنده گي افراد آن جامعه ميگردد‪.‬‬
‫‪ -2‬همچنان دولت درکشورهای عقب مانده باید به تشويق سرمايگذارن خصوصي داخلي برای س رمايگذاري‬
‫و انتقال سرمايه هاي شان از خارج به داخل کشور که سبب رشد و انکشاف فعاليت هاي اقتصادي و اجتم اعي‬
‫جامعه ميشود بپردازد‪.‬‬
‫‪ -3‬کمک ها و قرضه هاي خ ارجي را ک ه ممال ک روب ه انکش اف اخ ذ مينماين د بايد در م وارد ب ه مص رف‬
‫برسانند که مفاد بيشتر داشته باشد‪ .‬که از يک طرف ربح پرداخت قرضه ها را تکافو نمايد و از ط رف ديگ ر‬
‫فعاليت هاي اقتصادي را توسعه و انکشاف دهد‪.‬‬
‫‪ -4‬تأمين نمودن ش رايط مس اعد س رمايگذاري ب راي س رمايه داران داخلي و خ ارجي از ج انب دولت ت ا آنه ا‬
‫بتوانند فعاليت هاي خود را بصورت بهتر و خوبتر انجام دهند‪.‬‬
‫‪ -5‬جلوگيري از فرار سرمايه هاي داخلي به خارج از کشور‪.‬‬
‫‪ -6‬کاهش موانع سرمایوی منابع خارجی وسرمایه های خارجی وافزایش فعالیتهای جذب س رمایوی خ ارجی ا‬
‫زطریق کاهش مالیات برعایدات سرمایه ها ودیگر تدابیرتشویقی‪.‬‬
‫‪ -7‬ایجاد فرصت برای حض ور بیش تر س کتور خصوص ی درس رمایه گ ذاری ه ا واف زایش س هم این س کتور‬
‫درسرمایه گذاری های بزرگ ملی‪.‬‬
‫‪ -8‬اعطای کردیت ها به سکتورهای تولیدی وصاداراتی خصوصی برای تشویق صادرات و کسب مف اد ب رای‬
‫این سکتور ازبازار های بین المللی‪.‬‬
‫‪ -9‬تشویق سرمایه داران داخلی وکشانیدن آنها به سوی پروژه های ملی وبزرگ داخلی‪.‬‬
‫‪ – 10‬حمایت از سرمایه های داخلی وسرمایه گذاری های داخلی درمقابل کاالها وامتعه مشابه خارجی‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪ 5-3‬فهرست مآخذ ومنابع‬
‫ابراهیمي ‪ ،‬جهان بخش ‪ ،)1392(،‬حقوق ماليه عمومي‪ ،‬محل نشر ايران سراي سبا‪.‬‬ ‫‪-1‬‬
‫توسلی‪ ،‬محمد‪ ،)1391( ،‬اقتصاد افغانستان‪ ،‬انتشارات فرهنگ‪ ،‬چاپ مطبعه کاروان‪ ،‬کابل‬ ‫‪-2‬‬
‫ت ودارو ‪ ،‬مايک ل ‪،)1382(،‬توس""عه اقتص""ادي در جه""ان س""وم‪ .‬م ترجم‪ :‬غالم علي فرج ان‪ .‬انتش ارات‬ ‫‪-3‬‬
‫کوهسار‪ ،‬تهران‪.‬‬
‫جيروند‪ ،‬عبدهللا‪،)1388 (،‬توسعه اقتصادي(مجموعه عقايد)‪ .‬انتشارات مولوي‪ .‬تهران‪.‬‬ ‫‪-4‬‬
‫شهیدی ‪ ،‬پوهاند دوکتورنظراحمد‪ ،)1391(،‬تیوری سرمایه گذاری‪ ،‬انتشارات امیر کبیر‪،‬‬ ‫‪-5‬‬
‫فلوزا ‪ ،‬دونيز‪ ،)1393(،‬اقتصاد معاصر‪ ،‬مترجم‪ :‬داکتر منوچهر ‪ ،‬فرهنگ‪ .‬تهران‪ ،‬انتش ارات ص دا و‬ ‫‪-6‬‬
‫سيما جمهوری اسالمی‪ ،‬چاپ دوازدهم‬
‫قديري اصلي ‪ ،‬داکتر باقر‪،)1389(،‬کليات علم اقتصاد‪ ،‬تهران‪ ،‬انتشارات مؤسسه بروجردي‪،‬‬ ‫‪-7‬‬
‫قره باغيان‪ ،‬مرتضي‪،)1383 (،‬رشد و توسعه اقتصادي‪ .‬نشر امير کبير‪ .‬تهران‪.‬‬ ‫‪-8‬‬
‫الرسونو ‪ ،‬توماس و اسکيد مور‪ ،‬ديويد‪،)1391(،‬اقتصاد سياسي بين الملل‪ ،‬تالش براي کسب ق درت‬ ‫‪-9‬‬
‫و ثروت‪ .‬مترجم‪ :‬داکتر احمد‪ ،‬ساعي و داکتر مهدي‪ ،‬تقوي‪ .‬تهران‪ ،‬نشر قومس‬
‫‪10-‬‬ ‫‪www.ibna.ir/fa/doc/naghli‬‬
‫‪11-‬‬ ‫‪www.afghan-economy.com‬‬

‫‪23‬‬
24