‫دولت جهموری اسالمی افغانستان‬

‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫پوهنتون غزني‬
‫پوهنځی اقتصاد‬

‫مضمون‪ :‬سیاست بودجه‬

‫صنف‪ :‬سوم‬
‫نوعیت مضمون‪ :‬اختصاصی‬
‫تعداد کریدت‪3 :‬‬
‫استاد‪ :‬پوهنیار محمدهاشم رشیدی‬
 ‫فصل اول‬

‫تاثیرات سیاست بودجه باالی ساختمان های تولیدی‬

 ‫انواع ساختمان های تولیدی‪:‬‬
‫ساختمان های تولیدی یک اقتصاد ملی بصورت عمومی انواع اتی را دارا میباشد‪.‬‬

‫‪.1‬ساختمان های تولیدی منطقوی‬

‫‪.2‬ساختمان های تولیدی سکتور‬

‫‪.3‬ساختمان های تولیدی عواملی‬
 ‫تاثیرات سیاست بودجه باالی ساختمان های تولیدی‬
‫سیاست بودجه هم از طریق سیاست عواید و هم از طریق سیاست مصارف‬
‫باالی ساختمان های تولیدی یک کشور تاثیر وارد میکند‪.‬‬

‫چون انواع مختلف عواید ومصارف دولت تاثیرات متفاوتی را باالی ساختمان‬
‫های تولید وارد می نماید‪ .‬بنا بر آن باید هر کدام آنها باید به صورت جداګانه‬
‫مورد بحث قرار داده شود‬
 ‫الف – تاثیرات مصارف بودجه باالی ساختمان های تولیدی‪:‬‬
‫‪ ‬مص‪,‬ارف دولت ب‪,‬رای خری‪,‬داری و فرمایش‪,‬ات اجن‪,‬اس و فرمایش‪,‬ات ب‪,‬رای من‪,‬اطق عقب‬
‫مانده‬

‫‪ ‬مص‪,‬ارف دولت ب‪,‬رای زیربناه‪,‬ای تخ‪,‬نیکی‪ ،‬زیربناه‪,‬ای اجتم‪,‬اعی و زیربناه‪,‬ای‬

‫کلتوری‪ .‬که یک شرط اساسی برای ساختمان های تولیدی دانسته میشود‪.‬‬

‫‪ ‬مصارف دولت برای اشخاص که استخدام میشود‪.‬‬

‫‪ ‬معاونت های دولت به تصدیها‬

‫‪ ‬اعطای قرضه های دولتی به تصدی‬

 ‫ب ‪ -‬تاثیرات عواید بودجه باالی ساختمان های تولیدی‬
‫عوای‪,‬د هم مانن‪,‬د مص‪,‬ارف متف‪,‬اوت ب‪,‬االی س‪,‬اختمانی ه‪,‬ای تولی‪,‬دی ت‪,‬اثیرات متف‪,‬اوت وارد‬
‫میکند‪:‬‬

‫ب‪.1.‬عواید تش‪,‬بثاتی دولت میتوان‪,‬د بص‪,‬ورت مس‪,‬تقیم ب‪,‬االی س‪,‬اختمان ه‪,‬ای منطق‪,‬وی و‬
‫س‪,‬اختمان ه‪,‬ای س‪,‬کتوری اقتص‪,‬اد ت‪,‬اثیر وارد کن‪,‬د مثال‪ :‬ص‪,‬رف نظ‪,‬ر از عوای‪,‬د ب‪,‬رق در‬
‫یک یا چند منطقه یا وضع تعرفه های پاینتری نظر به مناطق دیگر‪.‬‬
‫ب‪ .2.‬همچن‪,‬ان دولت میتوان‪,‬د از طری‪,‬ق مع‪,‬افیت ه‪,‬ای مالی‪,‬اتی ی‪,‬ا تخفیف‪,‬ات مالی‪,‬اتی در‬
‫من‪,‬اطق معین س‪,‬رمایه گ‪,‬ذاری ه‪,‬ا را در این من‪,‬اطق جلب و تش‪,‬ویق نمای‪,‬د‪ .‬ک‪,‬ه در این‬
‫صورت نیز سرمایه گذاری ها ساختمانی منطقوی را تحت تاثیر قرار میدهد‪.‬‬

‫مالیات میتواند به اشکال ذیل باالی ساختمان های تولیدی تاثیر وارد میکند‪.‬‬
 ‫اول‪:‬‬
‫مس‪,‬اعدت ه‪,‬ای مالی‪,‬اتی ی‪,‬ا تخفیف‪,‬ات مالی‪,‬اتی ب‪,‬رای فرسایش‪,‬ات تص‪,‬دی ه‪,‬ا‪ ،‬س‪,‬رمایه گ‪,‬ذاری‬
‫ه‪,‬ا را تش‪,‬ویق نم‪,‬وده و اگ‪,‬ر چ‪,‬نین مس‪,‬اعدت ه‪,‬ا ب‪,‬رای من‪,‬اطق معین ص‪,‬ورت گ‪,‬یرد در این‬
‫صورت عالوه بر تاثیرات سکتوری تاثیرات منطقوی را نیز وارد می نماید‪.‬‬
 ‫دوم‪:‬‬
‫مالیات بر دوران فروش ( مرحله ای) میالن تصدی ها را بسوی تمرکز و‬
‫الحاقات تشویق می نماید‪.‬‬
 ‫سوم‪:‬‬
‫مالی‪,‬ات ت‪,‬اثیرات عوض‪,‬ی را ب‪,‬االی تص‪,‬دی ه‪,‬ا وارد نم‪,‬وده و ب‪,‬ه این ت‪,‬رتیب س‪,‬اختمان‬
‫عوام‪,‬ل تولی‪,‬د را تحت ت‪,‬اثیر ق‪,‬رار میده‪,‬د‪ .‬مثال وقتیک‪,‬ه مالی‪,‬ات ب‪,‬ر م‪,‬زد بلن‪,‬د ب‪,‬رود در این‬
‫ص‪,‬ورت اتحادی‪,‬ه ه‪,‬ای ک‪,‬ارگری س‪,‬عی میکن‪,‬د ک‪,‬ه این اف‪,‬زایش مالی‪,‬ه را ب‪,‬ر کارفرمای‪,‬ان‬
‫انتق‪,‬ال ده‪,‬د‪ .‬در ص‪,‬ورت م‪,‬وفقیت مص‪,‬ارف تم‪,‬ام ش‪,‬د ب‪,‬رای کارفرمای‪,‬ان ب‪,‬اال رفت‪,‬ه و‬
‫کارفرمای‪,‬ان در این ص‪,‬ورت س‪,‬عی میکن‪,‬د ت‪,‬ا ن‪,‬یروی ک‪,‬ار را توس‪,‬ط بک‪,‬ار ان‪,‬داختن وس‪,‬ایل‬
‫تولیدی تعویض کند و باالی ساختمان عوامل تولید تاثیر کند‪.‬‬
 ‫چهارم‪:‬‬
‫مالیات میتواند شکل حقوقی تصدی ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬

‫مثال مالی‪,‬ات ب‪,‬ر س‪,‬رمایه ش‪,‬رکت ه‪,‬ای س‪,‬رمایوی‪ ،‬ش‪,‬رکت ه‪,‬ای س‪,‬رمایوی را وادار ب‪,‬ه این‬
‫میسازد که شکل حقوقی شرکت را تغیر دهد و شکل شرکت شخصی را اختیار کند‪.‬‬
 ‫پنجم‪:‬‬
‫مالی‪,‬ات ب‪,‬ر درام‪,‬د بای‪,‬د ی‪,‬ک ت‪,‬اثیر تش‪,‬ویقی را ب‪,‬االی تولی‪,‬د وارد نمای‪,‬د و در این ص‪,‬ورت‬
‫بای‪,‬د دولت ی‪,‬ک ح‪,‬د وس‪,‬طی را در نظ‪,‬ر گ‪,‬یرد و هرگ‪,‬اه درآم‪,‬د بلن‪,‬دتر از ح‪,‬د وس‪,‬طی مع‪,‬اف‬
‫دانسته شود تولید و سرمایه گذاری شرکت ها تشویق میشود‪.‬‬
 ‫تاثیرات بودجه باالی ساختمان عاید ملی‪:‬‬
‫در این بحث م‪,‬ا روی ت‪,‬اثیرات سیاس‪,‬ت بودج‪,‬ه ب‪,‬االی س‪,‬اختمان مص‪,‬رف و پس ان‪,‬داز بحث‬
‫میکنم‪ .‬در ی‪,‬ک اقتص‪,‬اد ک‪,‬ه دارای نظ‪,‬ام اقتص‪,‬اد ب‪,‬ازار باش‪,‬د ه‪,‬ر عام‪,‬ل اقتص‪,‬ادی ب‪,‬ه اس‪,‬اس‬
‫عملی‪,‬ه ب‪,‬ازار و تادی‪,‬ه مالی‪,‬ه ی‪,‬ک مق‪,‬دار عای‪,‬د معین را ب‪,‬ه دس‪,‬ت می آورد و این عای‪,‬د را‬
‫طبق احتیاجات خویش مصرف‪ ،‬پس انداز و سرمایه گذاری میکند‪.‬‬
‫میزان مص‪,‬رف و پس مرب‪,‬وط ب‪,‬ه ی‪,‬ک تع‪,‬داد عوام‪,‬ل اس‪,‬ت ک‪,‬ه مهم‪,‬ترین آنه‪,‬ا‬
‫عبارت اند از‪:‬‬
‫ع‪,‬ادات مص‪,‬رفی‪ ،‬ع‪,‬ادات پس ان‪,‬داز‪ ،‬موق‪,‬ف اجتم‪,‬اعی و غ‪,‬یره ک‪,‬ه ه‪,‬ر ک‪,‬دام از عوام‪,‬ل ف‪,‬وق‬
‫نظ‪,‬ر ب‪,‬ه تخمین‪,‬ات انفس‪,‬ی ع‪,‬املین اقتص‪,‬ادی ف‪,‬رق نم‪,‬وده و در نتیج‪,‬ه پس ان‪,‬داز و مص‪,‬رف‬
‫انفرادی را به طور متفاوت تحت تاثیر قرار میدهد‪.‬‬

‫بر عالوه این عوام‪,‬ل‪ ،‬سیاس‪,‬ت ه‪,‬ای بودج‪,‬ه ن‪,‬یز میتوان‪,‬د عای‪,‬د اف‪,‬راد را تحت ت‪,‬اثیر ق‪,‬رار ده‪,‬د‬
‫که در دو مورد ذیل آنرا خالصه مینمایم‪.‬‬
‫ال‪,‬ف‪ -‬تش‪,‬ویق پس ان‪,‬داز از طری‪,‬ق مع‪,‬افیت مالی‪,‬اتی ی‪,‬ا توس‪,‬ط تادی‪,‬ه ج‪,‬ایزه ب‪,‬رای پس ان‪,‬داز‬
‫کننده ها‪.‬‬

‫ب‪ -‬مع‪,‬افیت مالی‪,‬اتی ب‪,‬ر مص‪,‬رف م‪,‬واد خ‪,‬اص و بلن‪,‬د ب‪,‬ردن مالی‪,‬ه ب‪,‬ر اش‪,‬یایی تجملی و‬
‫لکس‪.‬‬
 ‫فصل دوم‬

‫بودجه دولت بحیث وسیله بکار انداختن معقول عوامل تولید‬

‫بک‪5‬ار ان‪5‬داختن معق‪5‬ول عوام‪5‬ل تولی‪5‬د ب‪5‬ه خص‪5‬وص از طری‪5‬ق وس‪5‬ایل بودج‪5‬ه اه‪5‬داف‬
‫ذیل را شامل میشود‪:‬‬

‫‪ -۱‬تشویق و تقویه رقابت داخلی‬

‫تش‪5‬ویق و تقوی‪5‬ه رق‪5‬ابت اساس‪ً5‬ا از طری‪5‬ق اتخ‪5‬اذ ت‪5‬دابیر ق‪5‬انونی و اتخ‪5‬اذ ت‪5‬دابیر‬
‫سیاس‪5‬ت اقتص‪5‬ادی دولت امک‪5‬ان پ‪5‬ذیر اس‪5‬ت‪ .‬مثًال اتخ‪5‬اذ ت‪5‬دابیر م‪5‬وثر ب‪5‬ر ض‪5‬د‬
‫تم‪5‬ایالت انحص‪5‬اری و بوج‪5‬ود آم‪5‬دن ق‪5‬درت ه‪5‬ای انحص‪5‬اری ک‪5‬ه س‪5‬احه رق‪5‬ابت را‬
‫مح‪5‬دود نم‪5‬وده و ی‪5‬ا رق‪5‬ابت را ب‪5‬ه کلی از بین ب‪5‬رده و ب‪5‬ازار ه‪5‬ای انحص‪5‬اری را ب‪5‬ه‬
‫وجود میاورد‪.‬‬
‫در پهل‪5‬وی این ن‪5‬وع ت‪5‬دابیر همچن‪5‬ان سیاس‪5‬ت بودج‪5‬ه ن‪5‬یز از جنب‪5‬ه عوای‪5‬د و چ‪5‬ه از‬
‫جنب‪5‬ه مص‪5‬ارف ی‪5‬ک تع‪5‬داد وس‪5‬ایلی را دارا میباش‪5‬د ک‪5‬ه توس‪5‬ط آن ب‪5‬ر عوام‪5‬ل ک‪5‬ه‬
‫رق‪5‬ابت را مح‪5‬دود میس‪5‬ازد ت‪5‬اثیر وارد میکن‪5‬د و زمین‪5‬ه را ب‪5‬رای تش‪5‬ویق و تقوی‪5‬ه‬
‫رقابت مساعد میسازد‪:‬‬
 ‫الف‪ :‬عواید دولت به حیث وسیله تشویق کننده رقابت‪:‬‬
‫مالی'ات ب'ر دوران ف'روش و مالی'ات مرحل'ه یی ب'اعث تمرک'ز و الح'اق تص'دی ه'ا‬
‫در اقتصاد میشود که در نتیجه رقابت را محدود می سازد‪.‬‬

‫چون در ص'ورت مالی'ات ف'وق‪ ،‬ص'رف ف'روش تص'دی ه'ا در ب'ازار ت'ابع مالی'ات‬
‫م'ذکور گردی'ده و فروش'ات داخلی تص'دی ه'ا ت'ابع مالی'ه نمیش'ود‪ .‬بن'ًا تص'دی ه'ا‬
‫متع'دد کوش'ش میکن'د ت'ا ب'ه ی'ک ش'کل از اش'کال الح'اق نم'وده و از پ'رداخت‬
‫مالیات خود داری کند‪.‬‬
‫بن‪ً5‬ا دی‪5‬ده میش‪5‬ود ک‪5‬ه در اینص‪5‬ورت عای‪5‬د دولت ی‪5‬ک ن‪5‬وع ت‪5‬اثیر مح‪5‬دود کنن‪5‬ده را ب‪5‬االی رق‪5‬ابت‬
‫وارد مکین‪5‬د‪ .‬ب‪5‬رای اینک‪5‬ه این ن‪5‬وع ت‪5‬اثیرات مح‪5‬دود کنن‪5‬ده رق‪5‬ابت از بین ب‪5‬رده ش‪5‬ود بایس‪5‬ت‬
‫مالیات فوق توسط مالیات بر ارزش اضافی عوض گردد‪.‬‬

‫که در این صورت نه عواید دولت کاهش میکند و نه هم رقابت محدود میشود‪.‬‬

‫همچن‪5‬ان مالی‪5‬ات ب‪5‬ر عای‪5‬دات و مع‪5‬اف س‪5‬اختن مف‪5‬اد ه‪5‬ای توزی‪5‬ع ناش‪5‬ده از مالی‪5‬ه امکان‪5‬ات‬
‫تموی‪5‬ل خ‪5‬ودی را در داخ‪5‬ل تص‪5‬دی مس‪5‬اعد نم‪5‬وده و تص‪5‬دی ه‪5‬ا ق‪5‬درت بیش‪5‬تر رق‪5‬ابت را‬
‫بدست آورده‪.‬‬
 ‫ب – مصارف بودجه دولت به حیث وسیله تشویق کننده رقابت‬
‫در بین مص‪5‬ارف دولت مع‪5‬اونت ه‪5‬ای دول‪5‬تی ب‪5‬رای تص‪5‬دی ه‪5‬ا ب‪5‬اعث مح‪5‬دود س‪5‬اختن رق‪5‬ابت‬
‫میگ‪5‬ردد‪ .‬این مع‪5‬اونت ک‪5‬ه ب‪5‬ه ه‪5‬ر ش‪5‬کل باش‪5‬د ق‪5‬درت و وض‪5‬ع م‪5‬الی تص‪5‬دی کم‪5‬ک گیرن‪5‬ده را‬
‫نس‪5‬بت ب‪5‬ه تص‪5‬دی ه‪5‬ای دیگ‪5‬ر به‪5‬تر س‪5‬اخته و در نتیج‪5‬ه تف‪5‬وق و برت‪5‬ری ی‪5‬ا ق‪5‬درت رق‪5‬ابت‬
‫بیشتر را بمقابل تصدی های دیگر پیدا مینماید‪.‬‬
‫اساس'ا این مع'اونت ه'ا ب'ه غ'رض به'تر س'اختن وض'ع اقتص'ادی تص'دیها ص'ورت‬
‫گرفت'ه پس ب'رای اینک'ه از ی'ک ط'رف این ه'دف ب'راورده ش'ود و از ط'رف دیگ'ر‬
‫از مح'دود ش'دن رق'ابت جلوگ'یری ش'ود تقاض'ا میش'ود ک'ه مع'اونت بای'د خاص'یت‬
‫دایمی را دارا نب'وده بلک'ه موق'تی باش'د یع'نی ت'ا زم'انی بای'د این مع'اونت ه'ا‬
‫ص'ورت گ'یرد ت'ا تص'دی ه'ا خ'ود را ب'ا ش'رایط اقتص'ادی مط'ابقت داده و بع'د از‬
‫مدت معینه معاونت ها قطع گردد‪.‬‬
 ‫‪ -۲‬بلند بردن تحرک داخلی نیروی کار‪:‬‬
‫تحقیق‪5‬ات نش‪5‬ان داده ک‪5‬ه ش‪5‬رایط محلی و منطقی‪ ،‬ام‪5‬ور من‪5‬اقالتی‪ ،‬ص‪5‬حی‪ ،‬تعلیمی و‬
‫تربی‪5‬تی‪ ،‬ام‪5‬ور کلت‪5‬وری‪ ،‬ام‪5‬نیت و س‪5‬ایر ش‪5‬رایط م‪5‬احول‪ ،‬ت‪5‬اثیرات مهم و قاب‪5‬ل مالحظ‪5‬ه را‬
‫ب‪5‬االی ن‪5‬یروی ک‪5‬ار وارد نم‪5‬وده و ب‪5‬اعث انتق‪5‬ال ن‪5‬یروی ک‪5‬ار از ی‪5‬ک مح‪5‬ل ب‪5‬ه مح‪5‬ل دیگ‪5‬ر‬
‫گردی‪5‬ده و ک‪5‬ارگران محالت ش‪5‬رایط به‪5‬تر را ت‪5‬رجیح داده و در نتیج‪5‬ه آن تحرک‪5‬ات ن‪5‬یروی‬
‫کار کمتر میگردد‪.‬‬
‫بن'ًا ب'رای اینک'ه ن'یروی ک'ار در مملکت تح'رک نمای'د دولت بای'د س'عی نمای'د ت'ا‬
‫شرایط فوق در تمام محالت و مناطق یک کشور یکسان گردد‪.‬‬

‫تاثیرات را ک‪5‬ه این کم‪5‬تر ش‪5‬دن تح‪5‬رک ن‪5‬یروی ک‪5‬ار ب‪5‬االی اقتص‪5‬اد ملی وارد‬
‫میکن‪5‬د عب‪5‬ارت از کم‪5‬تر ش‪5‬دن مزده‪5‬ا در من‪5‬اطق به‪5‬تر و اف‪5‬زایش م‪5‬زد ه‪5‬ا در‬
‫مناطق میشود که شرایط فوق در آن بهتر نباشد‪.‬‬
 ‫‪ -۳‬بلند بردن تحرک داخلی سرمایه‪:‬‬
‫تص‪5‬دی ه‪5‬ای کوچ‪5‬ک و تص‪5‬دی ه‪5‬ای متوس‪5‬ط نس‪5‬بت ب‪5‬ه تص‪5‬دی ه‪5‬ای ب‪5‬زرگ امکان‪5‬ات کم‪5‬تر‬
‫دری‪5‬افت س‪5‬رمایه م‪5‬ورد ض‪5‬رورت را از ب‪5‬ازار دارا میباش‪5‬ند چ‪5‬ون ربح بلن‪5‬دتر مص‪5‬ارف‬
‫تم‪5‬ام ش‪5‬د انه‪5‬ا را بلن‪5‬د ب‪5‬رده و در نتیج‪5‬ه ق‪5‬درت رق‪5‬ابتی ش‪5‬ان نظ‪5‬ر ب‪5‬ه تص‪5‬دی ه‪5‬ای ب‪5‬زرگ ک‪5‬ه‬
‫سرمایه را در تحت شرایط بهتر تهیه مینماید ضعیف تر میگردد‪.‬‬
‫برای اینک‪5‬ه این نقیص‪5‬ه و مش‪5‬کل از بین ب‪5‬رود دولت بای‪5‬د توس‪5‬ط اعط‪5‬ای قرض‪5‬ه ه‪5‬ای‬
‫دارای ربح مناس‪5‬ب و پ‪5‬انیتری مش‪5‬کالت س‪5‬رمایوی تص‪5‬دی ه‪5‬ای کوچ‪5‬ک و متوس‪5‬ط را‬
‫مرفوع سازد تا مصارف تمام شد آنها کاهش نموده و قدرت رقابتی شان افزایش یابد‪.‬‬
 ‫‪ -۴‬تقویه تقسیم کار بین المللی‪:‬‬
‫تقس‪5‬یم ک‪5‬ار بین المللی ( تخص‪5‬ص در تولی‪5‬د) وق‪5‬تی تقوی‪5‬ه ش‪5‬ده میتوان‪5‬د ک‪5‬ه از اتخ‪5‬اذ ه‪5‬ر ن‪5‬وع‬
‫تدبیر سیاست بودجوی که باعث محدودیت تجارت آزاد گردد خود داری به عمل آید‪.‬‬

‫مثًال از جنب‪5‬ه عوای‪5‬د دولت‪ ،‬دری‪5‬افت محص‪5‬والت گم‪5‬رکی حم‪5‬ایوی و گم‪5‬رک ه‪5‬ای م‪5‬الی‪ ،‬تج‪5‬ارت‬
‫آزاد را ب‪5‬ه پیمان‪5‬ه زی‪5‬اد مح‪5‬دود س‪5‬اخته و قیمت اجن‪5‬اس وارداتی ب‪5‬رای مس‪5‬تهلکین بلن‪5‬د رفت‪5‬ه و‬
‫در اثر آن تقاضا برای امتعه مذکور کاهش یافته و در نتیجه واردات محدود میگردد‪.‬‬
‫اگ‪5‬ر در این ص‪5‬ورت روی‪5‬ه بالمث‪5‬ل از ط‪5‬رف کش‪5‬ور مقاب‪5‬ل هم اتخ‪5‬اذ گ‪5‬ردد تقس‪5‬یم‬
‫کار بین المللی به پیمانه زیاد متضرر خواهد شد‪.‬‬

‫معم‪5‬وًال ه‪5‬دف از وض‪5‬ع نم‪5‬ودن محص‪5‬والت گم‪5‬رکی بلن‪5‬د تقوی‪5‬ه و حمای‪5‬ه ص‪5‬نایع‬
‫ملی ب‪5‬وده ولی در اینص‪5‬ورت تض‪5‬اد اه‪5‬داف بین ه‪5‬دف حم‪5‬ایوی و ه‪5‬دف تقس‪5‬یم ک‪5‬ار‬
‫بین المللی به وجود می آید‪.‬‬
 ‫فصلسوم‬
‫سوم‬ ‫فصل‬
‫سیاست بودجه و بیالنس تادیات‬
 ‫تشخیص بیالنس تادیات‪:‬‬
‫بیالنس تادی‪5‬ات عب‪5‬ارت از بمقاب‪5‬ل ق‪5‬راردادان کلی‪5‬ه تادی‪5‬ات اس‪5‬ت ک‪5‬ه در ظ‪5‬رف یکس‪5‬ال بین‬
‫یک کشور و کشور های خارجی صورت میگیرد‪.‬‬

‫مجم‪5‬وع ص‪5‬ادرات و واردات ی‪5‬ک کش‪5‬ور در جری‪5‬ان ی‪5‬ک دوره م‪5‬الی ( ی‪5‬ک س‪5‬ال ) عب‪5‬ارت‬
‫از بیالنس تادیات است‪.‬‬

‫یا ‪ :‬فهرس‪5‬ت فش‪5‬رده مع‪5‬امالت داد و گ‪5‬رفت ی‪5‬ک کش‪5‬ور ب‪5‬ا خ‪5‬ارج ک‪5‬ه ب‪5‬ه پ‪5‬ول اف‪5‬اده ش‪5‬ود‬
‫عبارت از بیالنس تادیات است‪.‬‬
‫بیالنس تادی'ات بای'د معم'وًال در ح'الت ت‪5‬وازن ق'رار داش'ته باش'د‪ .‬ولی در س'احه عم'ل‬
‫بیالنس تادیات کاه‌ًا شکل مثبت و کاهًا شکل منفی را دارا میباشد‪.‬‬

‫بودج'ه ی'ک کش'ور دارای امکان'ات و وس'ایل ان'د ک'ه میتوان'د ب'االی کس'ر ی'ا م'ازاد‬
‫بیالنس تادی'ات ت'اثیر وارد کن'د‪ .‬ولی قب'ل از اینک'ه راج'ع ب'ه این وس'ایل و امکان'ات‬
‫ص'حبت ش'ود به'تر اس'ت دانس'ته ش'ود ک'ه ک‪5‬دام عوام‪5‬ل ب'اعث بوج'ود آم'دن کس'ر و ی'ا‬
‫مازاد در بیالنس تادیات میشود‪.‬‬
 ‫علل های بی توازنی بیالنس تادیات‪:‬‬
‫یک از علل های بی توازنی بیالنس تادیات عبارت از تعین غیر واقعی نرخ تبادله میباشد‪.‬‬

‫‪ .1‬هرگاه ارزش پول یک مملکت پائین تعیین گردد در این صورت‪:‬‬

‫• صادرات افزایش‬

‫• واردات کاهش‬

‫در نتیجه مازاد بیالنس تادیات به وجود می آید‬

‫‪ .2‬هرگاه ارزش پول یک مملکت بلند تعیین گردد در این صورت‪:‬‬

‫• صادرات کاهش‬

‫• واردات افزایش‬

‫در نتیجه منجر به کسر بیالنس تادیات میشود‪.‬‬

‫هرگ‪5‬اه این ن‪5‬وع ع‪5‬دم ت‪5‬وازن بیالنس تادی‪5‬ات دوام‪5‬دار باش‪5‬د‪ ،‬دولت بای‪5‬د توس‪5‬ط‬
‫تعیین یک نرخ تبادله ثابت این نوع بی توازنی را از بین ببرد‪.‬‬

‫چون تغی'یرات ن'رخ تبادل'ه اک'ثرًا بس'وی مع‪5‬امالت اس‪5‬عاری اربی‪5‬تراژ و احتک‪5‬اری‬
‫س'وق گردی'ده و ب'ه این ت'رتیب نظ‪5‬ام پ‪5‬ولی بین المللی را متض'رر میس'ازد از این‬
‫جهت ن'رخ تبادل'ه بای'د ص'رف زم'انی تغی'یر داده ش'ود ک'ه ی'ک بی ت'وازنی م'زمن و‬
‫دوام'دار در بیالنس تادی'ات وج'ود داش'ته باش'د و این بی ت'وازنی توس'ط ت'دابیری‬
‫دیگر سیاست اقتصادی از بین برده شده نتواند‪.‬‬
‫عام‪5‬ل دیگ‪5‬ر بی ت‪5‬وازنی بیالنس تادی‪5‬ات ک‪5‬ه ب‪5‬اعث کس‪5‬ر در بیالنس تادی‪5‬ات میش‪5‬ود عب‪5‬ارت‬

‫اس‪5‬ت‪ .‬ک‪5‬ه ام‪5‬روز تقریب‪ً5‬ا تم‪5‬ام کش‪5‬ور ه‪5‬ا ب‪5‬ه پیمان‪5‬ه کم ی‪5‬ا بیش ب‪5‬ه این‬ ‫از انفالس‪5‬یون‬
‫معض‪5‬له مواج‪5‬ه میباش‪5‬ند‪ .‬و دولت میتوان‪5‬د ب‪5‬رای از بین ب‪5‬ردن این ح‪5‬الت از سیاس‪5‬ت‬
‫انقباضی ( محدود کننده) بودجه استفاده کند‪.‬‬
 ‫سیاست بودجه به حیث وسیله سیاست بیالنس تادیات‬
‫هرگ‪5‬اه علت کس‪5‬ر بیالنس تادی‪5‬ات انفالس‪5‬یون باش‪5‬د در این ص‪5‬ورت وس‪5‬ایل‬
‫سیاست بودجه برای از بین بردن این کسر عبارت اند از‪:‬‬

‫ال‪5‬ف – بلن'د ب'ردن موق'تی چ'نین مالی'اتی ک'ه ت'اثیرات کتل'وی و وس'یع را دارا باش'د‪.‬‬
‫یع'نی مالی'اتی ک'ه تقاض‪5‬ای مجم‪5‬وعی را تحت ت'اثیر ق'رار ده'د مانن'د‪ :‬مالی'ات ب'ر‬
‫عایدات و مالیات بر فروشات‬
‫ب – دری'افت قرض'ه ه'ای دول'تی از طری'ق انتش'ار و ف'روش اوراق قرض‪5‬ه دول'تی‪.‬‬

‫شرط اساس'ی در این ص'ورت این اس'ت ک'ه وس‪5‬ایل پ‪5‬ولی ای را ک'ه دولت از این‬
‫طری'ق بدس'ت می'اورد دوب'اره آن'را در اقتص‪5‬اد ب‪5‬ه دوران نین‪5‬دازد‪ .‬دولت بای'د وس'ایل‬
‫پولی مذکور را الاقل تا زمان معیین راکد نگهداری کند‪.‬‬
‫ج – خ'ود داری دولت از اعط‪5‬ای قرض‪5‬ه ه‪5‬ا ب'ه ع'املین اقتص'ادی ت'ا تقاض‪5‬ای‬
‫اضافی در اقتصاد به وجود نیاید‪.‬‬
‫د – ک'اهش ی'ا ب'ه تعوی'ق ان'داختن چ'نین س‪5‬رمایه گ‪5‬ذاری ه‪5‬ای دولت ک'ه ت‪5‬اثیرات‬
‫عای‪5‬داتی ش'ان نظ'ر ب'ه ت‪5‬اثیرات ظرفی‪5‬تی ش'ان بیش'تر باش'د‪ .‬ی'ا ب'ه عب'اره دیگ'ر ب'ه‬
‫ان'دازه ک'ه عای‪5‬د ی‪5‬ا تقاض‪5‬ا را بلن'د می'برد ب'ه هم'ان ان'دازه ب'اعث بلن'د رفتن تولی‪5‬د و‬
‫عرضه نمیشود‪ .‬مانند‪ :‬پروژه های سرک سازی‪ ،‬پروژه های عمرانی و غیره‪.‬‬
‫عالوه ب'ر ت'دابیر ذک'ر ش'ده ی'ک سلس'له ت'دابیر سیاس'ت اقتص'ادی و سیاس'ت‬
‫ب'انکی از قبی'ل سیاس'ت ب'ازار ب'از‪ ،‬سیاس'ت ذخ'ایر ح'د اق'ل‪ ،‬سیاس'ت تنزی'ل ( ن'رخ‬
‫ربح ) و سیاس'ت کن'ترول قیمت ه'ا‪ ،‬تقاض'ای مجم'وعی را در اقتص'اد مح'دود‬
‫س'اخته و در نتیج'ه قیمت ه'ا ن'زول میکن'د‪ .‬ب'ا ن'زول قیمت ه'ا ص'ادرات اف'زایش‬
‫یافته و سبب از بین رفتن کسر بیالنس تادیات میشود‪.‬‬
‫• هر گ‪5‬اه علت کس‪5‬ر بیالنس تادی‪5‬ات ی‪5‬ک سیاس‪5‬ت م‪5‬الی توس‪5‬عوی باش‪5‬د در این ص‪5‬ورت‬

‫ب‪5‬رای از بین ب‪5‬ردن کس‪5‬ر بیالنس تادی‪5‬ات عملی نم‪5‬ودن ی‪5‬ک سیاس‪5‬ت مح‪5‬دود کنن‪5‬ده بودج‪5‬ه‬

‫مناسب است‪.‬‬
‫• علت دیگ'ر کس'ر بیالنس تادی'ات میتوان'د زی‪5‬اد ب‪5‬ودن حجم پ‪5‬ول در گ‪5‬ردش باش'د‬
‫ک'ه از ی'ک ط'رف س'بب کس'ر بیالنس تادی'ات ش'ده و از ط'رف دیگ'ر س'بب‬
‫حالت استخدام پائین میشود‪.‬‬

‫در این ص'ورت ی'ک سیاس'ت م'الی مح'دود کنن'ده و سیاس'ت پ'ولی مح'دود کنن'ده‬
‫میتواند با این حالت مبارزه کند‪.‬‬
‫هرگ'اه م'ازاد ی'ا تفاض'ل در بیالنس تادی'ات در اث'ر ی'ک سیاس‪5‬ت بودج‪5‬ه‬ ‫•‬
‫انقباض‪5‬ی و مح‪5‬دود کنن‪5‬ده بوج'ود آم'ده باش'د در این ص'ورت ی'ک سیاس‪5‬ت‬
‫توسعوی بودجوی قابل تمرین میباشد‪.‬‬
‫• اگ'ر علت م'ازاد در بیالنس تادی'ات‪ ،‬پ'ائین ب'ودن حجم پ'ول در گ'ردش باش'د در‬
‫این ص'ورت ن'یز ص'رف توس'ط ی'ک سیاس'ت توس'عوی بودج'وی میت'وان این‬
‫حالت را از بین برد‪.‬‬
 ‫فصل چهارم‬
‫سیاست بودجه و نوسانات حالت اقتصادی‬
‫نوس'انات ح'الت اقتص'ادی ی'ا ح'الت ک'انژانکتوری اقتص'اد عب'ارت از ص'عود و‬
‫نزول اوضاع عمومی اقتصاد میباشد که ماهیت کوتاه مدت را دارا میباشد‪.‬‬
‫در ص'ورت نوس'انات اقتص'ادی تم'امی فع'الیت ه'ای اقتص'ادی تحت ت'اثیر ق'رار داده میش'ود‬
‫بن'ًا بودج'ه دولت ن'یز منحیث ی'ک قس'مت اقتص'ادی مجم'وعی توس'ط نوس'انات ح'الت‬
‫اقتص'ادی تحت ت'اثیر ق'رار داده میش'ود این ن'وع ت'اثیرات ح'الت اقتص'ادی ب'االی بودج'ه دولت‬
‫بص'ورت ی'ک جانب'ه نب'وده بلک'ه بودج'ه دولت ن'یز منحیث ی'ک وس'یله ض'د نوس'انات ح'الت‬
‫اقتصادی مورد استفاده قرار داده میشود‪.‬‬
‫تاثیرات نوسانات اقتصادی باالی بودجه دولت‬
‫تاثیرات نوسانات اقتصادی باالی بودجه بصورت کل‬

‫تاثیرات نوسانات اقتصادی باالی مصارف بودجه‬

‫تاثیرات نوسانات اقتصادی باالی عواید بودجه‬

 ‫الف ‪ -‬تاثیرات نوسانات اقتصادی باالی بودجه بصورت کل‬
‫عوای'د و مص'ارف دولت از نظ'ر ن'وعیت و ان'دازه ب'ا تغی'یر ح'الت اقتص'ادی تغی'یر میکن'د‪،‬‬
‫وقتیک'ه در پالن بودج'ه ح'الت اقتص'ادی ث'ابت ف'رض ش'ده و ب'ه اس'اس آن ی'ک بودج'ه‬
‫مت'وازن پالنگ'ذاری و ط'رح ش'ده باش'د‪ ،‬در اث'ر تغی'یر اوض'اع و ش'رایط اقتص'ادی در بودج'ه‬
‫دولت ن'یز بص'ورت اتوم'ات ی'ک تغی'یر وارد گردی'ده ک'ه این تغی'یر ب'ه ش'کل م'ازاد ی'ا ب'ه‬
‫شکل کسر بودجه عرض وجود خواهد کرد‪.‬‬
 ‫تغییرات که در بودجه در اثر تغییر شرایط اقتصادی وارد میگردد میتواند اشکال آتی را دارا باشد‪:‬‬

‫ال‪5‬ف ‪‌ - ۱‬بودج'ه دولت وق'تی بص'ورت م'وازی ب'ا نوس'انات اقتص'ادی تغی'یر میکن'د ک'ه ی'ک‬
‫قسمت مصارف دولت مخالف نوسانات اقتصادی تغییر نماید‪.‬‬

‫مثًال در ح'الت بح'ران اقتص'ادی مص'ارف دولت از ب'ابت پ'رداخت پ'ول ب'ه بیک'اران اف'زایش‬
‫یافت'ه ( مخ'الف نوس'انات اقتص'ادی) و عوای'د مالی'اتی دولت ک'اهش میاب'د ( م'وازی ب'ه نوس'انات‬
‫اقتصادی) که در نتیجه آن یک کسر در بودجه بوجود می آید‪.‬‬
‫ال‪5‬ف ‪ – ۲‬بودج'ه دولت وق'تی ب'دون ت'اثیر ب'اقی می مان'د ک'ه عوای'د و مص'ارف دولت توس'ط‬
‫نوس'انات اقتص'ادی تحت ت'اثیر ق'رار داده نش'ود ک'ه این ح'الت ص'رف ب'ه ش'کل ی'ک م'دل‬
‫نظ'ری قاب'ل تفک'ر ب'وده ولی ب'ه واقعیت اقتص'ادی مط'ابقت نمی نمای'د زی'را در س'احه عم'ل‬
‫این امک'ان موج'ود ش'ده نمیتوان'د ک'ه تم'ام ان'واع عوای'د و مص'ارف دولت در ح'الت نوس'انات‬
‫اقتصادی ثابت به حال خود باقی بمانند‪.‬‬
‫ال‪5‬ف ‪ – ۳‬بودج'ه دولت ی'ک تغی'یر مخ'الف را ب'ه مقاب'ل نوس'انات اقتص'ادی وق'تی نش'ان‬
‫میده'د ک'ه در ح'الت رون‪5‬ق بودج'ه دولت کس‪5‬ر و در ح'الت بح‪5‬ران بودج'ه دولت م‪5‬ازاد‬
‫داش'ته باش'د‪ .‬ک'ه این ح'الت ن'یز ک'امًال جنب'ه نظ'ری را دارا ب'وده و از نقط'ه نظ'ر عملی‬
‫ممکن نمیباشد‪.‬‬
‫این ب'ود ت'اثیرات نوس'انات ح'الت اقتص'ادی ب'االی بودج'ه دولت ب'ه ص'ورت کل‪ .‬اکن'ون دی'ده‬
‫میش'ود ک'ه نوس'انات اقتص'ادی چ'ه ن'وع ت'اثیرات را ب'االی ان'واع مختل'ف عوای'د و مص'ارف‬
‫دولت وارد مینماید‪:‬‬
 ‫ب – تاثیرات نوسانات حالت اقتصادی باالی مصارف بودجه‪:‬‬
‫نوسانات اقتصادی باالی مصارف دولت تاثیرات ذیل را وارد می نماید‪:‬‬
‫ب‪ -۱‬بعض'ی از ان'واع مص'ارف دولت م'وازی ب'ا نوس'ات اقتص'ادی تغی'یر مینمای'د‪،‬‬
‫وقتیک'ه در اث'ر نوس'انات اقتص'ادی قیمت ه'ا و م'زد ه'ا ن'زول کن'د مص'ارف دولت ب'رای‬
‫خری'داری اش'یا و خ'دمات ک'اهش ی'افته‪ .‬و در ص'ورتیکه قیمت ه'ا و م'زد ه'ا ص'عود نمای'د‬
‫مصارف دولت نیز منحیث یک تقاضا کننده بلند میرود‪.‬‬
‫ب‪ -۲‬بعض'ی از ان'واع مص'ارف دولت توس'ط نوس'انات اقتص'ادی تحت ت'اثیر ق'رار‬
‫نگرفت'ه و بن'ابر آن ث'ابت ب'اقی میمان'د از قبی'ل مص'ارف م'زد و معاش'ات‪ ،‬پ'رداخت ربح‬
‫برای قرضه های دولتی و غیره‪.‬‬
‫ب‪ -۳‬ب'رخی مص'ارف دولت ب'رخالف نوس'انات اقتص'ادی تغی'یر مینمای'د مثًال تادی'ات‬
‫انتق'الی و مع'اونت ه'ا ب'ه بیک'اران در ح'الت بح'ران اقتص'ادی اف'زایش و در ح'الت رون'ق‬
‫اقتصادی کاهش میابد‪.‬‬
 ‫ج‪ -‬تاثیرات نوسانات اقتصادی باالی عواید دولت‪:‬‬

‫ج‪ -۱‬بعض'ی از ان'واع عوای'د م'وازی ب'ه نوس'انات اقتص'ادی تغی'یر مینمای'د‪ .‬مثًال در‬
‫ح'الت رون'ق اقتص'ادی عوای'د مالی'اتی و تش'بثاتی دولت معم'وًال اف'زایش می نمای'د و‬
‫برعکس‪.‬‬
‫ج‪ -۲‬بعض'ی از عوای'د دولت توس'ط نوس'انات اقتص'ادی تحت ت'اثیر ق'رار نگرفت'ه از‬
‫قبی'ل مالی'ات ب'ر معاش'ات‪ ،‬مالی'ات ب'ر اراض'ی‪ ،‬مالی'ات ب'ر دارایی ث'ابت و مالی'ات ب'ر هدی'ه‬
‫و غیره‪.‬‬
‫ج‪ - ۳‬عده از عواید دولت برخالف نوسانات اقتصادی تغییر میکند از قبیل تعرفه های‬
‫نزولی‬
‫تاثیرات بودجه باالی نوسانات حالت اقتصادی‬
 ‫الف – تاثیرات بودجه دولت بصورت کل باالی نوسانات حالت اقتصادی‬

‫سیاس'ت بودج'ه ام'روز ب'ه حیث ی'ک وس'یله ب'رای تحق'ق بخش'یدن اه'داف اقتص'ادی و‬
‫بخص'وص ب'ه حیث وس'یله ب'ر ض'د نوس'انات اقتص'ادی اهمیت زی'ادی را دارا‬
‫میباشد‪.‬‬

‫این اهمیت سیاس'ت بودج'ه ب'ه حیث وس'یله از بین ب'ردن نوس'انات اقتص'ادی ک'ه از‬
‫ط'رف کی'نز مطالب'ه گردی'ده ب'ود بع'د از بح'ران اقتص'ادی جه'ان ک'ه بیک'اری کتل'وی‬
‫و حالت رکود اقتصادی را به وجود آورده بود بیشتر گردید‪.‬‬
‫به اس'اس نظ'ر کی'نز ب'ود ک'ه در بس'یاری از کش'ورهای اروپ'ایی و خاص'تًا در‬
‫آلم'ان دولت ه'ا س'عی نم'ود ت'ا ب'ا اس'تفاده ممکن'ه از وس'ایل سیاس'ت بودج'ه پروگ'رام‬
‫ه'ای وس'یعی را ت'رتیب نم'وده و برض'د نوس'انات ح'الت اقتص'ادی و اوض'اع رک'ود‬
‫اقتصادی مجادله نمود‪.‬‬
‫تدابیری ک'ه ب'رای رس'یدن ب'ه این ه'دف از ط'رف کش'ور آلم'ان عملی گردی'د‬
‫عب'ارت از تهی'ه و عملی نم'ودن پروگ'رام ه'ای وس'یعی در س'ال ‪ ۱۹۳۲‬ب'ود‪ .‬و‬
‫عالوه ب'ر آن مع'افیت ه'ای مالی'اتی و مس'اعدت ه'ای مالی'اتی را ب'رای س'رمایه‬
‫گ'ذاری ه'ای خصوص'ی تض'مین نم'ود و زمین'ه را ب'رای از بین ب'ردن بیک'اری و‬
‫احیای مجدد اقتصاد مساعد کرد‪.‬‬
 ‫تاثیرات را که بودجه دولت بصورت کل باالی نوسانات حالت اقتصادی وارد مینماید‬
‫عبارت اند از‪:‬‬

‫‪ ‬بودج'ه دولت میتوان'د نوس'انات اقتص'ادی را ب'ه س'مت مثبت تغی'یر داده و ت'اثیرات‬
‫توس'عوی را ب'االی اقتص'اد وراد نمای'د‪ .‬مثًال در ی'ک ح'الت نورم'ال اقتص'ادی‪ ،‬ی'ک‬
‫سیاس'ت کس'ری بودج'ه بص'ورت مس'تقیم ت'اثیرات توس'عوی را ب'االی س'طح عای'د و‬
‫اس'تخدام وارد نم'وده و بس'وی بلن'دترین قیمت ه'ا رهنم'ونی میش'ود چ'ون ب'ه ان'دازه کس'ر‬
‫بودجه تقاضای مجموعی در اقتصاد افزایش میابد‪.‬‬
‫‪ ‬بودج'ه میتوان'د ت'اثیرات مس'تقر کنن'ده را ب'االی نوس'انات اقتص'ادی وارد کن'د‪ .‬مثًال در‬
‫ص'ورت اس'تخدام پ'ائین دولت از طری'ق کس'ر بودج'ه اقتص'اد را ب'ه س'وی اس'تخدام کام'ل‬
‫رهنم'ونی نم'وده و ب'ه این ت'رتیب ت'اثیرات مس'تقر کنن'ده را ب'االی اقتص'اد وارد میکن'د‪ .‬در‬
‫این م'ورد بای'د متوج'ه ب'ود ک'ه دولت بای'د از امکان'ات تولی'دی راک'د و ذخ'یره ش'ده در‬
‫اقتص'اد ت'ا اخ'رین واح'د اس'تفاده کام'ل کن'د‪ .‬بع'د از رس'یدن ب'ه این نقط'ه ادام'ه ی'ک سیاس'ت‬
‫کس'ری بودج'ه ص'رف تقاض'ای پ'ولی اض'افی را در اقتص'اد بودج'ود آورده و در نتیج'ه‬
‫بسوی صعود قیمت های انفالسیونی سوق میشود‪.‬‬
‫‪ ‬بودج'ه دولت میتوان'د نوس'انات اقتص'ادی را ب'ه ص'ورت منفی تحت ت'اثیر ق'رار‬
‫داده و یا به عبارت دیگر تاثیرات انقباضی را باالی اقتصاد وارد نماید‪.‬‬

‫بط'ور مث'ال ی'ک سیاس'ت م'ازاد بودج'ه در ح'الت نورم'ال اقتص'ادی میتوان'د ب'االی‬
‫اس'تخدام و عای'د بص'ورت مس'قیم ت'اثیرات انقباض'ی وارد کن'د و ب'ه س'وی ن'زول‬
‫قیمت ه'ا رهنم'ونی میش'ود زی'را ب'ه ان'دازه م'ازاد بودج'ه تقاض'ای مجم'وعی در‬
‫اقتصاد کاهش میکند‪.‬‬
 ‫ب ‪ -‬مصارف بودجه به حیث وسیله ضد نوسانات اقتصادی‬

‫ب‪ -۱‬مصارف دولت برای اشخاص‬

‫مص'ارف دولت ب'رای اش'خاص بص'ورت عم'وم جهت تحت ت'اثیر ق'رار دادن‬
‫نوس'انات ح'الت اقتص'ادی اختص'اص یافت'ه ام'ا ظ'اهر نمیش'ود مانن'د معاش'ات‬
‫مامورین و کارمندان دولت‪.‬‬
‫همچن'ان دولت درپ'روژه ه'ای انکش'افی خ'ود ک'ارگران را ب'ه ص'ورت روزم'ره‬
‫اس'تتخدام میکن'د ک'ه از این ن'وع مص'ارف دولت ن'یز میتوان'د ب'ه حیث وس'یله‬
‫برض'د نوس'انات اقتص'ادی اس'تفاده کن'د‪ .‬ب'ه این مع'نی ک'ه دولت میتوان'د توس'ط‬
‫اس'تخدام ی'ا ع'دم اس'تخدام ک'ارگران تقاض'ای مجم'وعی را در اقتص'اد کم ی'ا زی'اد‬
‫ساخته و نوسانات اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬
 ‫ب‪ – ۲‬مصارف دولت برای اشیا‬

‫مص'ارف دولت بن'ابر ملحوظ'ات سیاس'ی‪ ،‬از قبی'ل مص'ارف دولت در ام'ور نظ'امی و تهی'ه‬
‫اسلحه‪ .‬از این نوع مصارف به ندرت استفاده میشود‪.‬‬

‫مص'ارف دولت در زیربناه'ای اقتص'ادی‪ ،‬مثال س'رمایه گ'ذاری در ام'ور من'اقالتی‪ ،‬س'رمایه‬
‫گذاری در بند برق و ابهار وغیره‪.‬‬

‫و موکول این پروژه ها به آینده‪.‬‬

‫یعنی قبل از اعمال چنین سیاست ها وضعیت اقتصادی باید تشخیص داده شود‪.‬‬
‫مث'ال‪ :‬وقتیک'ه در ح'الت بح'ران اقتص'ادی‪ ،‬بح'ران ف'روش ی'ا اض'افه عرض'ه وج'ود داش'ته‬
‫باشد‪.‬‬

‫منجر به راکد ماندن وسایل تولیدی میشود‪.‬‬

‫دولت بای'د از طری'ق خل'ق عای'د اض'افی تقاض'ا را بلن'د ب'رده و زمین'ه را ب'رای بک'ار ان'داختن‬
‫عوامل تولیدی راکد مساعد نماید‪.‬‬
‫ام'ا در این ص'ورت نبای'د ایج'اد عای'د اض'افی ب'اعث توس'عه ظرفیته'ای تولی'دی‬
‫گردد‪.‬‬

‫به'ترین مث'ال ه'ای این ن'وع س'رمایه گ'ذاری ه'ا عب'ارت از‪ :‬س'رمایه گ'ذاری ه'ای‬
‫دولت در ساختمان سرک ها‪ ،‬پل ها ‪ ،‬تعمیرات و غیره میباشد‪.‬‬
‫مث'ال‪ :‬هرگ'اه در اقتص'اد اض'افه تقاض'ا وج'ود داش'ته باش'د و تم'ایالت ص'عود قیمت‬
‫ها وجود داشته باشد‪.‬‬

‫به تعوی'ق ان'داختن س'رمایه گ'ذاری ه'ای ف'وق ک'ه ت'اثیرات عای'داتی را داش'ته روی‬
‫دست گیرد‪.‬‬
 ‫ب ‪ -۳‬معاونت های دولتی‪:‬‬

‫کم'ک ی'ا مع'اونت ه'ای دولت ب'رای تش'ویق س'رمایه گ'ذاری ه'ا و تش'ویق ص'ادرات معق'ول‬
‫دانسته میشود‪.‬‬

‫تش'ویق ص'ادرات – تش'ویق س'رمایه گ'ذاری ه'ا‪ -‬س'طح اس'تخدام و تولی'د در داخ'ل مملکت‬
‫افزایش – در نتیجه بر ضد بحران و بیکاری مبارزه‬
 ‫ب ‪ – ۴‬تادیه قرضه های دولتی‪:‬‬

‫قرض'ه ه'ای دول'تی ب'ه حیث وس'یله ض'د نوس'انات اقتص'ادی وق'تی م'وثر اس'ت ک'ه این‬
‫وسایل برای اهداف مصرفی و یا سرمایه گذاری بکار انداخته شود‪.‬‬
 ‫ج ‪ -‬تاثیرات عواید دولت باالی نوسانات اقتصادی‬

‫الف ‪ -‬تاثیرات عواید دولت به صورت عمومی‬

‫عوای'د دولت ق'درت خری'د را از اقتص'اد ج'ذب میکن'د بن'ا ب'ر آن عوی'د دولت‬
‫بص'ورت ک'ل ی'ک ت'اثیر معک'وس مص'ارف دولت را ب'االی اقتص'اد وارد مینمای'د ی'ا‬
‫به عبارت دیگر عواید دولت تاثیرات انقباضی را باالی اقتصاد وارد مینماید‪.‬‬
 ‫ب – تاثیرات عواید تشبثاتی باالی نوسانات اقتصادی‬

‫عوای'دی را ک'ه دولت از طری'ق ف'روش اش'یا و خ'دمات بدس'ت می آورد ق'درت‬
‫خری'د را از اقتص'اد کم س'اخته و بن'ابر آن ت'اثیرات انقباض'ی را ب'االی اقتص'اد‬
‫وارد میکن'د‪ .‬در حالیک'ه اگ'ر این فروش'ات از ط'رف اش'خاص خصوص'ی‬
‫صورت گیرد در این صورت یک تاثیر توسعوی را باالی اقتصاد وارد میکند‪.‬‬
 ‫ج – تاثیرات عواید مالیاتی باالی نوسانات اقتصادی‬

‫زمانیک'ه ک'ه دولت مالی'ات را جم'ع آوری میکن'د عوای'د س'کتور خصوص'ی ک'اهش‬
‫میکند و در نتیجه قدرت خرید کم میشود‪.‬‬
 ‫فصل پنجم‬

‫سیاست بودجه بحیث وسیله سیاست استخدام‬

 ‫تشخیص حالت استخدام‬
‫الف ‪ -‬حالت استخدام کامل‪:‬‬
‫به مفه'وم وس'یعی ی'ک ح'الت اس'تخدام کام'ل وق'تی موج'ود میش'ود ک'ه تم'ام عوام'ل تولی'د در‬
‫عملی'ه تولی'د ش'امل باش'ند و ب'ه مفه'وم مح'دود ی'ک ح'الت اس'تخدام کام'ل در اقتص'اد وق'تی‬
‫موج'ود ش'ده میتوان'د ک'ه تم'امی کس'انی ک'ه ق'درت ک'ار و آرزوی ک'ار را داش'ته باش'ند واقع'ًا در‬
‫عملیه تولید مصروفیت داشته باشند‪.‬‬

‫ام'روز وقتیک'ه از اس'تخدام کام'ل ص'حبت میش'ود منظ'ور از آن اس'تخدام کام'ل ب'ه مفه'وم‬
‫محدود است که صرف در مورد استخدام قوه کار بکار برده میشود‪.‬‬
 ‫ب – استخدام پائین یا ناقص‪:‬‬
‫اس'تخدام پ'ائین در اقتص'اد وق'تی بوج'ود می آی'د ک'ه س'رمایه گ'ذاری ه'ای مجم'وعی اقتص'اد نظ'ر‬
‫ب'ه پس ان'دازهای مجم'وعی اقتص'اد کم'تر گ'ردد و در نتیج'ه آن تقاض'ای مجم'وعی اقتص'اد‬
‫ن'زول کن'د چ'ون در ص'ورت ک'اهش تقاض'ای مجم'وعی س'رمایه گ'ذاری ه'ا و تولی'د ن'یز مح'دود‬
‫گردیده و متشبثین کار گران را عزل میکند‪.‬‬
‫بیک'اری ه'ا ت'اثیرات ن'امطلوب اقتص'ادی و اجتم'اعی را ب'االی جامع'ه وارد نم'وده ب 'نًا یکی از‬
‫اه'داف اساس'ی سیاس'ت اقتص'ادی و همچ'نین سیاس'ت بودج'ه عب'ارت از این اس'ت ت'ا ب'ر ض'د‬
‫بیکاری ها مجادله شود‪.‬‬
 ‫ج – حالت استخدام اضافی‪:‬‬

‫حالت اس'تخدام اض'افی در اقتص'اد زم'انی ب'ه وج'ود می آی'د ک'ه س'رمایه گ'ذاری مجم'وعی نظ'ر‬
‫ب'ه پس ان'داز ه'ای مجم'وعی بیش'تر گردی'ده و در نتیج'ه آن ی'ک ح'الت رون'ق و اس'تخدام‬
‫اض'افی ب'ه وج'ود می آی'د‪ .‬در این ح'الت تقاض'ا بیش'تر اف'زایش می یاب'د و مق'دار تولی'د ث'ابت‬
‫ب'اقی مان'ده ی'ا ب'ه پیمان'ه اف'زایش تقاض'ا بلن'د نمی رود ک'ه در نتیج'ه ی'ک ح'الت انفالس'یونی در‬
‫اقتصاد بوجود می آید‪.‬‬
‫حالت انفالس'یونی ن'یز ت'اثیرات ن'امطلوب را ب'االی اقتص'اد وارد نم'وده فع'الیت ه'ای‬
‫اقتص'ادی را اخالل و بالخ'ره ثب'ات ارزش پ'ول را متض'رر میس'ازد از این جهت بایس'ت از‬
‫طریق سیاست پولی و مالی با انفالسیون مجادله شود‬
 ‫سیاست بودجه در حالت استخدام کامل‪:‬‬
‫اس'تخدام کام'ل یکی از اه‪5‬داف اساس‪5‬ی سیاس'ت اقتص'ادی دولت ه'ا اس'ت در این‬
‫ح'الت تع'ادل و ت'وازن بین عرض'ه مجم'وعی و تقاض'ای مجم'وعی در اقتص'اد‬
‫موجود میباشد‪.‬‬
‫بن'ًا وظیف'ه سیاس'ت اقتص'ادی و وظیف'ه سیاس'ت بودج'ه این اس'ت ک'ه این س'طح‬
‫استخدام را به صورت مستقر نگهداری کند‪.‬‬

‫این وظیف'ه را سیاس'ت م'داران م'الی وق'تی انج'ام داده میتوان'د ک'ه ت'دابیری وق'ایوی‬
‫و مج'ادلوی را برض'د چ'نین وق‪5‬ایعی ک'ه این ت'وازن را اخالل میکن'د ب'ه موق'ع‬
‫اتخاذ نموده بتوانند‪.‬‬
 ‫سیاست بودجه در حالت استخدام پائین‪:‬‬

‫علم'ای کالس'یک ب'ه این نظ'ر بودن'د ک'ه ی'ک ح'الت اس'تخدام پ'ائین بص'ورت طوی‪5‬ل‬
‫الم‪5‬دت ن‪5‬اممکن ب'وده‪ ،‬بلک'ه بیک'اری ه'ای موق'تی در اث'ر نوس'انات اقتص'ادی بوج'ود‬
‫آم'ده و در اث'ر عملی‪5‬ه اقتص‪5‬ادی خ‪5‬ود بخ‪5‬ود از بین م'یرود ام'ا بح'ران اقتص'ادی‬
‫جه'ان و نت'ایج بع'دی آن نش'ان داد ک'ه اس'تخدام پ'ائین میتوان'د ش‪5‬کل دایمی را ب'ه‬
‫خود اختیار کند و تاثیرات ناگوار را باالی اقتصاد وارد کند‪.‬‬
‫کی'نز در کت'اب مع'روف خ'ود بن'ام تی'وری عم'ومی اس'تخدام‪ ،‬ربح و پ'ول ک'ه در‬
‫س'ال ‪ ۱۹۳۶‬منتش'ر ش'د ب'رای از بین ب'ردن بیک'اری دایمی ی'ک سلس'له وس'ایل‬
‫سیاس'ت اقتص'ادی و م'الی را توص'یه نم'ود ک'ه این وس'ایل عب'ارت بودن'د از ‪:‬‬
‫توس‪5‬عه س‪5‬رمایه گ‪5‬ذاری ه‪5‬ای دول‪5‬تی‪ ،‬اعط‪5‬ای مع‪5‬اونت ه‪5‬ا و اعط‪5‬ای قرض‪5‬ه ه‪5‬ا ب‪5‬ه‬
‫تصدی ها‪ ،‬معافیت های مالیاتی و تشویق سرمایه گذاری های خصوصی‪.‬‬
‫در ح'الت بیک'اری عای‪5‬د ک'اهش نم'وده ک'ه در اث'ر آن مص‪5‬رف ک'اهش میاب'د و در‬
‫نتیج'ه س‪5‬رمایه گ‪5‬ذاری ه'ا مح'دود میگ'ردد ک'ه بالخ'ره اقتص'اد ب'ه ی'ک ح‪5‬الت‬
‫بحرانی مواجه میشود‪.‬‬

‫هدف از این ت'دابیر سیاس'ت بودج'ه این اس'ت ک'ه فع'الیت ه'ای اقتص'ادی را ح'تی‬
‫االمکان بزودی بسوی حالت استخدام کامل رهبری کند‪.‬‬
‫این ت'دابیری سیاس'ت بودج'ه چ'ون بیک'اری را از طری'ق بلن'د ب'ردن تولی'د و‬
‫تش'ویق س'رمایه گ'ذاری از بین می'برد‪ ،‬بن‪5‬ام ت‪5‬دابیری احی‪5‬ا کنن‪5‬ده ی‪5‬ا ت‪5‬دابیری‬
‫توس‪5‬عوی ی'اد میش'ود‪ .‬ک'ه اکن'ون در م'ورد این ت'دابیری توس'عوی مفص'ًال بحث‬
‫میکنیم‪.‬‬