‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫بررسی عواید مصارف دولت درنظام اقتصاد اسالمی‬

‫»تهیه کنندگان‪ :‬شگوفه«سیدی» طیبه نامه«رحیمی» سادیه«محمدی» حوریه«عظیمی‬

‫»استاد رهنما‪ :‬پوهنیارحمیدهللا«عبادی‬

‫سال‬
‫تحصیلی‪-------------------------------------------------‬‬
‫‪1401-----------‬‬
 ‫‪...‬عواید‬
‫‪:‬مفهوم مالیات‬
‫تا به حال عاملترین تعریف که از مالیات شده است گفته شده که مالیات عبارت ازتادیات اجباری اند‬
‫که دولت آنرا بدون انجام دادن یک خدمت متقابل مستقیم برطبق نورمهای معین یا مقررات قانونی از‬
‫‪.‬افراد دریافت میناید‬
‫واما مالیت ازدیدگاه نظام اقتصاد اسالمی باکم تفاوت چنین تعریف میگردد‪.‬مالیات عبارت از تادیات‬
‫ایست که مسلمانان برای کسب رضای رب تعالی بمنظورپیشبرد فعالیتهای حکومت اسالمی به هدف‬
‫‪.‬پیاده شدن نظام خداوندی در روی زمین مپردازند‬
‫فلسفه جعل مالیاتی‪،‬مالیات ثابت درنظام اقتصاد اسالمی از یکطرف تامین ورفع نیازمندیهای فردی‬
‫وجمعی‪،‬کاهش تناسب میان وضعیت اقتصادی توانگر(پولدار)وغیر توانگر(فقیر) دانسته شده واز‬
‫طرف دیگرتامین نیازمندان تقسیم عادالنه ثروت‪،‬برکت ورشداموال‪،‬پاکی روح‪،‬تزکیه نفس وبدست‬
‫آوردن رضایت رب تعالی دانسته شده است‪.‬امادرمورد فلسفه حعل غیر مالیاتی‪،‬مالیات غیر ثابت گفته‬
‫شده که این مالیات را خداوند به منظور اهرمی در دست دولت اسالمی قرار داده است‬
‫تادر هنگام استثنایی که مالیات ثابت نتواند از تکاثر فقر جلوگیری کند ویامشکالت دیگر مالیاتی درسطح کشور رونما‬
‫گردد‪ .‬دولت انعطاف پذیری آنرا داشته باشد تامطابق ضروریات جامعه عواید خودرا عیار سازد‪.‬مالیات اسالمی دارایی‬
‫آثار اقتصادی‪،‬اجتماعی‪،‬ومعنوی است‪.‬واظهار شده که مالیاتهای اسالمی موجبات اخوت وبرادری افراد جامعه را‬
‫‪.‬فراهم کرده وزمینه برای عمر صالع واندوختن توشه برای آخرت را فراهم میسازد‬
‫تقسیم بندی مالیات‬
‫تقسیم بندی مالیات از جنبه اثبات آن ‪-1‬اولی ‪-2‬ثانویی‬
‫مالیات اولی عبارت از مالیاتیست که پرداخت آن در آیات قرآنی واحادیث نبوی ثابت بوده و مسلماناندر حالت که دولت‬
‫احتیاج داشته و یا نداشته باشد وجوبا ان را برداخت میکند که خمس و زکات از انواع ان میباشد‪.‬در حالیکه مالیات‬
‫ثانوی مالیات است که ولی امر مسلیمین برای رفع نیاز ها و گشایش تنگنا های اقتصادی جامعه عالوه بر مالیتهایی‬
‫‪.‬اولی وضع میکند‬
‫تقسیم بندی مالیات از جنبه استقرار آن ‪-1‬مالیات ثابت ‪-2‬مالیات غیر ثابت‬
‫منظور از مالیات ثابت یا ساالنه مالیاتیست که به هنگام عادی بودن اوضاع ودر حالت آرامش اخذ میگردد وشامل‬
‫زکات‪،‬خمس‪،‬خراج‪،‬جزیه‪،‬وارث وبالوارث است‪.‬در حالی که مالیات غیر ثابت یا فوق العاده مالیاتی است که به هنگام‬
‫‪.‬انقالب ها‪،‬جنگها‪،‬وضعیت بحرانی ویاتصمیم ونظر حکومت اسالمی گرفته میشود‬
 ‫تقسیم بندی مالیات ازجنبه حکمی آن ‪-1‬مالیات فرضی ‪ -2‬مالیات مستحب‬
‫مالیات مستحب عبارت از انفاقها وصداقت و همچنین مجموعه خیرات مبرات و موقافاتی که بخش عظیمی از درامد‬
‫های عمومئ بیت المال و دارایی عامه را تشکیل میدهد‪.‬و د ایات زیادی هم بر انها تاکید گردیده است ‪ .‬و اما مالیات‬
‫فرعی همان مالیات اجباری است که در ایات و احادیث برداخته ان امر شده است‪.‬انچه که در مورد مالیات اضافه کرد‬
‫در سیستم مالیات اسالمی تاکید بر گسترش بیشتر شمول مالیات است نه افزایش نرخ آن سیاست مالیاتی در بدو‬
‫امربه منظور افزایش در آمد دولت طرح ریزی میشود تابه دولت امکان دهد نقش خودرا دراقتصاد اسالمی که‬
‫گسترده نیز شده وبه خوبی انجام دهد بنابر این در مورد سیاست مالیاتی‪،‬وظیفه برابرسازی درآمد ها ووظیفه انگیزه‬
‫‪.‬بودن آنها زیاد مورد تاکید نیست‬
‫نواع مالیات‬
‫زکات‪1-‬‬
‫خمس‪2-‬‬
‫خراج‪3-‬‬
‫جزیه‪4-‬‬
‫عشر‪5-‬‬
‫ف یء وانفا ل‪6-‬‬
 ‫غنیمت‪7-‬‬
‫س ایر وارداتب ینا لملل‪8-‬‬

‫زکات‪1-‬‬
‫لفظا به معنی پاکی ورشد ونمو است ومفهوم در امور مالی این است که از محصوالت‬
‫تولیدی‪،‬کشاورزی‪،‬ودامداری وهمچنین سرمایه نقدی که یک سال راکد باشد‪.‬ودرصورتیکه به اندازاه‬
‫‪.‬معین برسد مقداری به صندوق اسالمی برای مصارف تعیین شده پرداخت شود‬
‫خمس‪2-‬‬
‫عبارت از بیست درصد (یک پنجم)از سرمایه راکد مانده یا مازاد عایدات در جریان یک سال بنام‬
‫‪.‬خمس یاد میشود‬
 ‫‪...‬مصارف‬
‫‪.‬استفاده از منابع غرض تولید است و در مقابل آن بازدهی دارد‬
‫چیزهای که نیاز انسان را تامین میسازد ارزش مصرف دارد در بعضی متون موجود است هدف از فعالیت اقتصادی و‬
‫‪.‬تولید مصرف دانسته شده‬
‫اسالم توجه جدی در مساله مصرف دارد اینگونه توصیف شده است که اسالم مصرف مشروع را به رسمیت است و‬
‫تعهدی بر آ ایجاد کرده است بطوری‪.‬ه در اقتصاد اسالمی مصرف بر پایه ایمان به زندگی اسالمی در دنیا و حسابگری در‬
‫‪.‬آخرت شکل میگیرد‬

‫تقسیم بندی مصارف در نظام اقتصاد اسالمی‬

‫‪:‬مصارف نیز مانند عواید میتوان از دیدگاه های متفاوت به بخش های مختلف تقسیم نمود‬
‫ــ تقسیم بندی مصارف از جنبه تاثیرات آن باالی جامعه‪:1 :‬مصرف کاذب ‪ :2‬مصرف صادق‬
‫مصرف کاذب مصرفی است که به نحوی موجب سلب حیات و اضرار به قوای نیازمند شده و باعث ضرر‪،‬فساد و اسراف‬
‫در جامعه خواهد شد و مصرف صادق مصرفی است که به نحوی موجب حفظ و استمرار حیات و موجب کسب و قوت و‬
‫‪.‬تعالی انسان میگردد‬
 ‫تقسیم مصارف از جنبه حکم آن‪1 :‬ـ جایز ‪2‬ـ واجب ‪3‬ـ حرام‬
‫‪.‬جایز‪ :‬مصرف کننده آزاد است که مصرف نماید یا ننماید‬
‫‪.‬واجب‪ :‬در این نوع مصرف ‪ ،‬مصرف کننده آزادی ندارد و مکلف است مصرف نماید‬
‫‪.‬حرام‪ :‬بر عکس مصرف واجب است مصرف کننده مکلف به مصرف ننمودن است‬

‫‪2‬ـ غیر عقالیی‬‫تقسیم بندی مصارف بر اساس انطباق آن با موتزین عقلی ‪1‬ـ عقالیی‬
‫‪.‬عقالیی مصرفی است که الزم و ضروری باشد و به روش صحیحب بپذیرد‬
‫‪.‬غیر عقالیی‪ :‬مصرفی است کع غیر مجاز و نابجا باشد و یا به روش نا صحیحی صورت گیرد‬
‫‪:‬مقایسه مصارف در نظام اقتصاد اسالمی وسایر نظام ها‬
‫نظام سرمایه داری یا(کپیتالیزم) نظام تولیدی است که تمرکز ان باالی چگونه گی تولید بوده وهرگونه دخالت‬
‫‪.‬دولت ودر امر تولید‪،‬توزیع ویامصرف مردود میشمارد‬
‫درنظام سوسیلیستی که میتوان آنرا نظام توزیع خطاب کرد تمرکز آن باالی توزیع یکسان عایدات میباشد وبعداز بدست‬
‫آوردن عایدات مصرف کننده گان میتوانند از منابع دست داشته خود هر گونه استفاده نماید ودر این نظام هیچگونه‬
‫محدودیت ها در امر مصرف دیده نمیشود‪.‬اما در نظام اقتصاد اسالمی که ترکیبی از نظام تولیدی وتوزیعی میباشد‬
‫باالی مصرف کننده گان یک سلسله محدودیت ها وضع نموده تا سبب لجام گسیختگی جامعه نگردد‪.‬محدودیت های که‬
‫که در نظام اقتصاد اسالمی وضع نموده شامل خودداری‪،‬از مصرف کاالهای حرام‬
‫محدودیتهای زمانی مصرف کاالها‪،‬محدودیت مکانی‪،‬محدودیت های مکانی وزمانی‪،‬محدودیت جنسیت‪،‬محدودیت قصدی‬
‫‪:‬وسیاسی‪ .‬مصرف کنندگان مسلمان بادرآمد ثابتی که دارند نسبت به غیر مسلمان مصرف کمتری دارند‪.‬زیرا‬
‫‪.‬ل ذتهایزود گ ذر را ف انیمیدانند ‪-‬‬
‫‪.‬دنبا لمصارفیک ه هویوهوسرا ت امینمیکند ن یست‪-‬‬
‫‪.‬میانه در مصرفاستافراط وتفریط ن میکند ‪-‬‬
‫است‬
‫‪.‬ق انع ‪-‬‬
‫‪.‬ب رایمصرفخود موجبآزارواذیتدیگرانن میشود ‪-‬‬
‫است‬
‫‪.‬در ف قر ص ابر ‪-‬‬
‫راه های مصارفاتی دولت های اسالمی‬
‫همانگونه دولت های اسالمی نمیتواند از راه غیر مشروع وغیر مجاز عواید داشته باشد به همان ترتیب مصارف دولت‬
‫نیز در راه های مشروع وبرای رسیدن به حفظ عدالت سرتاسری وبلند رفتن سطح زنده گی مصرف شده و‬
‫سبب نزدیک شدن انسان به خداوند متعال میگردد‪.‬در نظام اقتصاد اسالمی دولت ها نمیتواند تمام وجوع در دست داشته‬
‫خودرا در هر بخشی که خواسته باشد به مصرف برساند‪.‬بلکه برای هرگونه مصارف منابع عایداتی آن مشخص شده‬
‫است در اسالم مثال نمی توانیم تا ازمنابع بدست آمده زکات مسجد اعمار نماییم‪.‬زیرا برای اعمار‬
‫‪.‬مسجد منابع دیگر وجود دارد‬
 ‫نظام اقتصاد اسالمی چگونگی تطبیق سیستم مالیاتی اقتصاد اسالمی عصر امروز‬
‫رورتق سمیکه گ فتیم امروزه مشکالتزیادیدامنگیر دولتها خصوصا درامر جمع آوریومصرف‪1-‬‬
‫‪:‬‬ ‫ت طبیقض‬
‫منابع ما لیش انمیباشد از ی کطرفک شور هایف قیر ف قیرتر ش ده زیرا از طرفدیگر ک شورهایص نعتی‬
‫در رگ‪،‬رگ این کشور ها ریشه دوانده واز خون این کشور ها تغذیه مینمایند‪.‬واز طرف دیگر از وسایل در دست‬
‫داشته آنها همه نظام سرمایه داری میباشد‬
‫کشور های عقب مانده را به عموم میبرد واین جا تحت چند عنوان راه های دست درازی به این به این خاک قطع‬
‫شود را ارایه میکنیم‬
‫استقراضخارجی‪:‬وسیله ق ویب ه دستک شور هایص نعتیت ا ب ه وسیله آنک شورهایمدیونرا زیر ب ار ق روض‪-‬‬
‫ن گهداشته‪ ،‬و از طرفدیگر س ود آنک ه س ا النه ب ه میلیونها دا لر میرسد ک مر اقتصاد اینک شور ها را میشکند‬
‫ک ه ده ها ک شور دیده ایم ک ه ب ا ب حرانب دهیها مواجه ش ده اند‬
‫ـ فرار مالیاتی‪ :‬گریز مردم از تادیه مالیه به دولت و ده ها مشکل دیگر از این قبیل دنیا را مجبور به برژشت نظام‬
‫اقتصادی اسالمی و استفاده از سیستم مالیاتی‬
‫ـ امکاناتض روریاتف رارویما‪2‬‬
‫مردم مسلمانو مومنحقیقی‪1-‬‬
‫داشتنس ایر ن ظام ها ب ه گ ونه اسالمی‪2-‬‬
‫علمایاقتصاد اسالمی‪3-‬‬
‫نظام اقتصادی با سایر نظام ها حاکم در یک کشور رابطه تنگناتنگ داشته محرکه نظام های دیگر هم محرک نظام های‬
‫دیگر میباشد‪.‬اگر نظام اقتصادی خود نظام اسالمی معرفی نماییم ولی سایر نظام های حاکمه نظام های غیراسالمی باشد‬
‫نظام اقتصادی اسالمی را به شکست مواجه میسازد‪ .‬مثال نظام سیاسی حاکمه اگر نظام دیموکراسی بوده و هر رای‬
‫پنجاه جمع یک بتواند هر قانون را به یک کشور بسازد در این صورت ممکن است قوانین نیز ساخته شود که به‬
‫روحیه اسالمی اقتصادی سازگار نباشد مانند‪ :‬قوانین بانکداری غیر اسالمی در کشور‬
‫‪ ....‬مسلمانان امروزه‬
‫و سالهاست که نظام اقتصاد اسالمی در دنیا تطبیق نمیشود بنابر آن اقتصاد دانان اسالمی نتوانسته اند تا قوانین درست‬
‫تطبیقی که امروز مروج بوده ولی سالهای پیش از آن خبری نبود را وضع نمایند که این یکی ازمشکالت جدی دامن‬
‫گیر عصر ما میباشد مثال‪ :‬اقتصاد الکترونیکی یا اقتصاد انترنتی امروز جهان را پوشانیده است ولی سالهای قبل از آن‬
‫‪.‬اثری نبود بنابر آن قوانین خاص اقتصادی الکترونیکی اسالمی وجود ندارد‬
‫از توجه تان تشکر‬