‫عواید دولت در نظام‬

‫اقتصاد اسالمی‬
 ‫مقدمه‬
‫• دولت های اسالمی برای اینکه بتوانند برر مکرکالت و مالترالت اقتصرادی و مرالی رویش‬
‫فایق آیند مجبور اند که دسرت بره یرل سهسرهه مصرارن بکننرد کره در نظرام اقتصراد اسرالمی‬
‫دوباره برای جبران این مصارن برای دولت راه های کیاد وارداتی وجود دارد‬

‫• نگاهی به تاری چه نظام اقتصراد اسرالمی ‪:‬دولرت اسرالمی در عصرر آ راک و ابتردای نبروت‬
‫تکررالین چنرردانی نداکررتند و کارمنرردان دایمرری یرری در کررار نبررود چونکرره اک یک رررن تالررداد‬
‫مسهمانها کم بود و اک رن دیگر فق در کمان ترورت دولرت یکتالرداد کارمنرد را جهر‬
‫و جذ میکردند و مالیات را جمع آوری میکردند مثالٌ در جمرع آوری ککرات کره چنرد نفرر‬
‫اک مسررهمانها برره دسررتور یررامبر اک منررا ق اسررالمی آنرررا جمررع آوری نمرروده و برره تررور و‬
‫دستور یامبر به مست قین توکیع میکد و بقیه به بیت المال انتقال داده میکد‪.‬‬
 ‫خالصه مطلب اینکه شکل منظم و پیشرفته مالیاتی ضرورت‬
‫نبود که ایجاد شود زیرا کم بودند‬
‫اما به مرور کمان در اثر افکایش جمالیت مسهمانها و گسترش قهمرو کومت اسالمی در کمان‬
‫الفت ترت عمر فاروق که کهر های بکرگ چون روم و فارس نیک تمیمه اسالم گردید نیاک‬
‫به تککیالت گردید و راه های وارداتی دولت اسالمی اک نا یه نیمت های جنگی ‪،‬فئ ‪،‬و جکیه‬
‫فراوان کد‬
‫که این اکدیاد واردات دولت ومصارن آن باعث ایجاد‪:‬‬
‫‪ -۱‬سیستم منظم سا‬
‫‪ -۲‬سیستم منظم ا صائیه گیری‬
‫‪ -۳‬جمع آوری مالیات به ککل منظم تر و دقیق تر‬
‫‪ -۴‬تالین کارمندان دایمی برای دولت در ابالاد م تهن آن‬
‫‪ -۵‬و همچنان کومت داران و والیان برای هر من قه تالین کد ‪.‬‬
‫‪ -۶‬م ابق قانون آنکمان مالاش و مکد برای کارمندان تالین می کد‬
 ‫ادامه‬
‫به هیمن ترتی م ارج و عواید دولت در سابات درج کد و بقیه مبالغ و عواید دولت در‬
‫بیت المال انتقال میکد که تا در کمان ا تیاج اک آن برای تمام مردم استفاده نمایند‪.‬‬
‫البته که این واردات دولت عبارت اند اک مس ‪،‬ککات‪،‬عکور‪ ،‬راج‪،‬جکیه ‪،‬فیء می باکد‬
 ‫اهمیت موضوع‬
‫اهمیت عواید دولت در این نظام اقتصاد اسالمی چیست؟‬
‫• اک آنجایی که همه ما به ککرانه الهی مسهمان هستیم ‪ .‬س برای هر مسهمان الکامی است و‬
‫عالقه دارد که بداند کومت های اسالمی یا دولت های اسالمی عواید و مصارن کانرا‬
‫چگونه بدست می آورند و در کجا مصرن کده و اینها کدام ها می باکند؟‬

‫• گذکته اک آن سالهاست که که دولت ها برای یکبرد وظاین و مسولیت های ویش اک‬
‫مردم ول و سایر منابع مادی را جمع آوری می کنند و اینکه چرا این کار را میکنند‬
‫دالیل مقنع دارند کیرا دولت دماتی را که هیچ کسی اتر نیست در آن سرمایه گذاری‬
‫نماید ارائه می کند و این دولت است که میهیارد ها وا د ولی را رج سا تن هکاران‬
‫مکت ‪،‬صد ها مراکک ص ی و کفا انه ها ‪،‬ده ها دانکگاه ها و به همین ترتی صد ها‬
‫نوع دمات رایگان برای کندگی هرچه بهتر و با کیفیتر و ایجاد کغل برای مردم انجام‬
‫می دهد‬
 ‫• اما اینها همه وظیفه دولت بوده و برای اجرای همین دمات دولت ایجاد کده است ‪.‬این ور‬
‫نیست که دولت اک روی ا سان توبی یا ذ ایر بی ایان داکته باکد و برای مردم دمات ارایه‬
‫نماید‬

‫• س برای اجرای این دمات دولت نیاک به میهیارد ها وا د ول ترورت دارد (مصارن) ‪.‬که‬
‫به همین سب ده ها نوع مالیات را باالی هکاران جنس ک صی و عواید تصدی ها وتع می‬
‫کنند تا بتوانند این مسولیت بکرگ را ادا نمایند‬

‫• ولی بالتی افراد ککور و بالتی تصدی ها با ان هم کوکش می کنند که اک کیر بار مالیات‬
‫فرار کنند و باعث ایجاد باکار سیاه و مالامالت کیر کمینی می گردد‬

‫همچنان اگرچه امروکه س ح دانش مردم ‪،‬س ح ت نیل و تکنولوژی بسیار بهند رفته و سیستم‬
‫های یکرفته تری برای ارتبا و جمع اوری مالیات بین مردم و دولت ایجاد کده ولی باک هم‬
‫ککور های هستند که اک عدم ردا ت مالیات اتباع کان رنج می برند ‪.‬‬
 ‫کیرا تا یر کیاد در ردا ت مالیات‬ ‫گاهی دولت اک مردم‬
‫کیرا وتع سنگین مالیات بر کانه های مردم‬ ‫گاهی مردم اک دولت‬

‫ولی ب ث ما در راب ه با دیدگاه و قوانین اسالم در اقتصاد ککور ها که (دولت اسالمی‬

‫مالیات را چگونه جمع آوری می نماید)می باکد اک جمهه عواید‬
 ‫عواید را باید بدانیم که چیست ؟‬
‫قبل اک عواید‬ ‫•‬
‫دریافت مفهوم عواید در ب ن مفهوم مالیات کیرا یکی اک راه های عواید دولت‬ ‫•‬
‫(مالیات)است‬
‫مفهوم مالیات ‪ :‬تالرین عام آن به تادیات اجباری گفته اند که دولت آنرا بدون انجام دادن‬ ‫•‬
‫یل دمات متقابل مستقیم و بر بق نورمهای مالین یا مقررات قانونی اک افراد دریافت‬
‫مینماید‪.‬‬
‫تالرین نظام اقتصاد اسالمی اک مالیات ‪ :‬ردا ت های است که مسهمانان آنرا برای کس‬ ‫•‬
‫رتای ر تالالی (تکویق رو ی و مالنوی ) و اک جهت دیگر بمنظور یکبرد فالالیتهای‬
‫کومت اسالمی به هدن یاده کدن نظام و قوانین داوندی در روی کمین می رداکند‪.‬‬
‫• همان وری که میدانیم یکی اک عواید دولت دریافت مالیات می باکد ‪.‬مالیات نیک به نوبه‬
‫ود به انواع م تهن تقسیم بندی می کوند ‪.‬‬

‫‪ -۱‬تقسیم بندی مالیات اک جنبه اثبات‬

‫الن‪ -‬اولی‪ :‬مالیاتی است که ردا ت آن در قرآن و و ا ادیث نبوی (ص) ثابت بوده و‬
‫مسهمانان مکهن به ردا ت آن است مانند ؛ککات و مس‬

‫‪ -‬ثانوی ‪ :‬مالیاتی است که هیفه مسهمین یا ولی امر آنرا با در نظرداکت تنگنا های‬
‫اقتصادی وتع می نمایند‬
 ‫‪ -۲‬تقسیم بندی مالیات اک جنبه استقرار‬

‫الن‪ -‬ثابت؛ مالیاتی است که بالد اک مدت مالین مثال ساالنه و هنگام عادی بودن اوتاع و‬
‫آرامش ا ذ میگردد مثل ککات ‪ ،‬مس ‪،‬عکور‪،‬جکیه و ارث بال وارث‪.‬‬

‫‪ -‬یر ثابت‪ :‬مالیاتی که در کرائ ات راری به انداکه کیادتر اک قبل وتع می گردد مثال‬
‫کمان انقال ‪ ،‬جنگ‪ ،‬وتالیت ب رانی‬
 ‫‪ -۳‬تقسیم بندی اک جنبه دود‬

‫الن‪ -‬م دود(اجباری)‪ :‬مالیاتی اند که د وانداکه آن دراسالم مالین بوده ومالیه دهنده ومالیه‬
‫گیرنده درانداکه آن تفاوت ایجاد نمیتواند مثال در ککات که مقدار آن ثابت ‪ ۲.۵٪‬می باکد‪.‬‬

‫– ال م دود ( فوق الالاده) ‪ :‬مالیاتی اند که مقدار و انداکه آن ثابت نیست و مالیه دهنده به‬
‫هر انداکه که واسته باکد ‪،‬آنرا تادیه می کند مانند صدقات و کمل های انفرادی مسهمین به‬
‫دولت ‪.‬‬
 ‫‪ -۴‬تقسیم بندی مالیات اک جنبه کمی‬

‫الن – مالیات فرض‪ :‬همان مالیات اجباری که در آیات و ا ادیث در ردا ت آن امر کده‬

‫‪ :‬عبارت است اک انفاق ها و صدقات و همچنین مجموعه یرات و‬ ‫‪ -‬مالیات مست‬

‫مبرات و موقوفاتی که ب ش عظیمی اک درامد های عمومی بیت المال و دارای های عامه‬
‫را تککیل میدهد و در آیاتی کیاد بر آن تاکید هم کده است‬
‫انواع مالیات‬
 ‫درحکومت اسالمی شش نوع مالیات وجود دارد‬

‫‪-۱‬مالیات برتولید (ککات الجات ‪،‬دام ها)‬

‫‪۲‬ـ مالیات ماکاد درآمد ( مس)‬
‫‪۳‬ـ مالیات برذ یره و س انداک(ککات الونقره)‬
‫‪۴‬ـ مالیات م صوص کمین ها متالهق به عموم مسهمین( راج )‬
‫‪۵‬ـ مالیات سرانه (جکیه)‬
‫‪۶‬ـمالیات های فوق الالاده‬
 ‫زکات‬
‫ککات در لغت اکی ‪،‬رکد ‪،‬نمو و کیاد کدن است یالنی ککات مال به مالنای اک کردن مال‬
‫است‬
‫ومفهوم آن درامورمالی ‪:‬این است که اکم صوالت تولیدی ‪،‬ککاورکی ودامداری وهمچون‬
‫اکسرمایه نقدی که یل سال راکد باکد درصورتیکه به انداکه مالین برسد مقدار به صندوق‬
‫اسالمی برای مصارن تالین کده ردا ت میکود‬
‫کم ککات دادن واج است‬
‫درباره ککات درقرآن کریم این آیت آمده است‬
‫ع ِن ا ْل ٌم ْنک َِر‬
‫ن َونَ َه ْوا َ‬
‫الر ْو ِ‬ ‫ص ٰهوة َ َو ٰات َ ٌوا َّ‬
‫الک ٰکوة َ َوا َ َم ُر ْوا ِب ْال َم ٌ‬ ‫‪ٙ‬ا ‪ٙ‬ل ِذی َْن اِ ْن َّم ‪ٙ‬کنّٰ ُه ْم فِی ْاالَ ْر ِ‬
‫ض اَقَا ٌموا ال َّ‬
‫عا ِقبَةٌ ْاالُ ُم ْو ِر(سورةال ج آیه ‪۴۰‬ـ‪)۴۱‬‬ ‫ِ ّٰ ِ‬
‫وّلِل َ‬
 ‫سوال ‪:‬زکات به کدام اشیأ تعلق میگیرد؟‬
‫زکات در ده موارد واجب میشود هریک آن عبارت از‬
‫‪۱‬ـ گندم‬
‫‪۲‬ـ جو‬
‫گفته میکود‬ ‫به این چهار موارد الجات چهارگانه‬ ‫‪۳‬ـ رما‬
‫‪۴‬ـ انگور(ککمش)‬
‫‪۵‬ـ ال‬
‫به این دوموارد نقدین گفته میکود‬
‫‪۶‬ـ نقره‬
‫‪۷‬ـ گوسفند‬
‫به این سه موارد انالام ثالثه گفته میکود‬ ‫‪۸‬ـ کتر‬
‫‪۹‬ـ گاو‬
‫‪۱۰‬ـ ول نقد ومال التجاره‬
 ‫انواع زکات‬
‫زکات به دونوع است‬
‫‪۱‬ــ زکات فطره ‪:‬اک کرای قبولی روکه کمرده کده ردا ت این نوع ککات هر سال یل‬
‫مرتبه ودرروکسالید الف روبر کسانی که فقیر نباکد؛یالنی رج سال ود یاامکان تأمین آن‬
‫راداکته باکند واج است ومقدار ککات برای ودانسان وکسانی که اکقبیل همسر وفرکند‬
‫نان ور اوهستند ومقدارآن تقریبا یل چارک گندم است وهمچنان میتواند گندم‬
‫‪ ،‬رما‪،‬جو‪،‬ککمش ‪،‬برنج ویا قیمت این جنس ها راب رداکد‬
‫‪۲‬ــ زکات مال ‪ :‬ردا ت این نوع ککات در بالتی روایات اکجمهه کرای نماک کمرده‬
‫میکود که کامل ال‪،‬نقره‪،‬کتر‪،‬گاوو یره ‪............‬‬
 ‫شرایط زکات غله جات‬
‫یعنی از گندم ‪،‬جو وغیره‪......‬‬
‫زکات دوشرط وجود دارد‬
‫‪۱‬ـ مالل بودن کراعت‬
‫‪۲‬ـ رسیدن به مقدارنصا‬
‫مقدار ککات با توجه به کرای م تهن آبیاری آن بین یل دهم تا یل بیستم م صول است‬
 ‫شرایط طالونقره‬
‫سه شرط وجود دارد‬
‫‪۱‬ــ گذکت سال (یل سال گذکته باکد )‬
‫‪۲‬ــ رسیدن به مقدارنصا‬
‫‪۳‬ــککات ال ونقره در صورتی واج میکود که درآن سکه کده کده باکد‬
‫مقدارزکات طال‪ :‬نصا اول ال اکبیست مثقال ال نیم مثقال ککات میکود (بیست مثقال‬
‫دود ‪۸۵‬گرام میباکد)و نیم مثقال آن ‪۲/۱۲۵‬گرام میکود‬
‫مقدارنصاب ‪:‬نصا اول نقره اک ‪۲۰۰‬درهم نقره و نج درهم نقره ککاتش میکود که مالادل‬
‫(‪۵۹۵‬گرام )میکود وککات آن مقدار‪ ۱۴.۵‬میکود‬
‫زکات پول نقد ومالتجاره ‪ :‬کمانیکه کرای فوق را تکمیل کرده باکد به مقدار(‪)۱/۴۰‬یالنی‬
‫‪۲.۵‬‬
 ‫شرایط زکات حیوانات‬
‫برای ککات دام ها (کتر‪،‬گاو‪،‬گوستند )چهار کر وجود دارد‬
‫‪۱‬ـ گذکت سال‬
‫نصاب گوسفندان‬
‫‪۲‬ـ چریدن عهن بیابان نه عهوفه چیده کده‬
‫مقدار زکات آن‬ ‫شمار گوسفندان‬ ‫‪۳‬ـ بی کاربودن یوان در ول سال‬
‫‪۴‬ـرسیدن به مقدارنصا‬
‫یل گوسفند‬ ‫‪۱۲۰‬ــــــــــ‪۴۰‬‬

‫دوگوسفند‬ ‫‪۲۰۰‬ــــــــ‪۱۲۱‬‬

‫سه گوسفند‬ ‫‪۳۹۹‬ــــــ‪۲۰۱--‬‬

 ‫نصاب شتر ها وگاوها‬

‫مقدار نصاب آن‬ ‫شمار گاو ها‬ ‫مقدار نصاب آن‬ ‫شمار شتر ها‬

‫یل گوساله که دا ل سال دوم‬ ‫‪۳۹‬ــــــــ‪۳۰‬‬

‫کده باکد‬ ‫یل گوسفند‬ ‫‪۹‬ــــــ‪۵‬‬

‫یل گوساله که دا ل سال سوم‬ ‫‪۵۹‬ـــــــــ‪۴۰‬‬ ‫دو گوسفند‬ ‫‪۱۴‬ــــــ‪۱۰‬‬

‫کده باکد‬
‫دو گوساله که دا ل سال دوم‬ ‫‪۶۹‬ــــــــــ‪۶۰‬‬ ‫سه گوسفند‬ ‫‪۱۹‬ـــــــ‪۱۵‬‬
‫کده باکد‬
‫همین قسم به باال‬ ‫‪۷۹‬ـــــــــــ‪۷۰‬‬ ‫چهار گوسفند‬ ‫‪۲۴‬ــــــــــ‪۲۰‬‬
 ‫جمع آوری وتوزیع زکات‬
‫در نظام اقتصاد اسالمی دولت در جمع آوری ومصرن ککات و سایرمنابع عایداتی ود‬
‫آکاد بوده و میتواند اک راه مکروع و الل به جمع آوری عواید ومصرن ود ب رداکد‬
‫اک اینکه ککات ق الکم و واج میباکد لهذا دولت میتواند تی با جنگ آنرا دریفت نماید‬

‫البته به این نکته باید توجه کرد هرگاه در یل جاماله تربیت ورهبری اسالمی یاده گردد‬
‫مردم ککات رابه عنوان عبادت وامر داوند تهقی کرده و ود آگاهانه وآکادانه به ردا ت‬
‫آن اقدام میکند‬
 ‫خمــــس‬
‫منبع دیگرعایداتی دولت میباشد‬
‫مس درلغت به مالنی یل نجم است ودر اص الح کرعی قی است که روح آن اکمال‬
‫واج است مس اک نظرمنظر قرآن به ا روجو آن درقرآن کریم میفرماید‬
‫ااّلِل َو َما‬ ‫سو ِل و ِل ِذ ْالقُ ْربَی َوب ِْن ال َ‬
‫س ِبی ِل اِ ْن ُک ْنتُم آ َم ْنتُم ِب ّٰ‬ ‫َوعْه ُمو َنِ ْمتُم ِم ْن کَیءٍ فَأ َ َّن ّٰ َ‬
‫اّلِل ُ ُم َ‬
‫سهُ َو ِل َّر ُ‬
‫یر(سوره االنفال آیه ‪)۴۱‬‬ ‫عهَی ُک ِل کَیءٍ قَ ِد ُ‬ ‫اّلِلُ َ‬
‫ان َو ّٰ‬ ‫ان یَ ْو َم ْالتَقَی َجمالَ ِ‬ ‫ع ٰهی َ‬
‫عبْدنا یَ ْو َم ْالفُ ْرقَ ِ‬ ‫أَ ْ‬
‫نکالنا َ‬
‫مس اکهفت چیکداده میکود‬
‫‪۱‬ــ کس منفالت ‪:‬هرگاه انسان اک تجارت یا صنالت ویا کس های دیگر مالی بدست آورد‬
‫‪۲‬ــ مالدن‪ :‬در صورتی که کسی اک مالدن ال ‪،‬نقره ‪،‬سر ‪،‬آهن ‪،‬نفت ‪،‬ذ ال سنگ‬
‫‪،‬فیروکه‪،‬عتیق‪،‬و یره ‪.....‬باید مس آن را ب رداکد‬
‫مقدار آن‪:‬بالد اک کسر م ارج به میکان ‪ ۱۰۵‬مثقال نقره سکه دار یا ‪ ۱۵‬مثقال ال سکه دار‬
‫قیمت آن باکد مس آنرا بدهد‬
 ‫‪۳‬ــ مال الل م هو به رام ‪:‬در صورتی که مال الل با مال رام به وری م هو‬
‫کود که انسان نتواند آنها را تک یص کند باید مس مال تمام مال را بدهد‬

‫‪۴‬ــ گنج‪ :‬گنج مالی است که در کمین با در ت با کوه با دیوار م فی باکد وکسی آن را‬
‫آن مالهوم نباکد باید مس آن رابدهد‬ ‫یداکند وصا‬

‫‪۵‬ــ جواهری که به واس ه فرورفتن دردریا به دست می آید مثالً لؤلؤ‪،‬یا مرجان ویا جواهر‬
‫دیگر بالد اک بیرون نمودن مصارن که قیمت آن به هجده ن ود ال برسد باید مس آن را‬
‫بدهد‬
‫‪۶‬ــ نیمت جنگ ‪ :‬درصورتی که مسهمانان به امر امیر با کفار درجنگ کند چیکهائی که‬
‫در جنگ بدست آورند باید مس آن رابدهد‬
‫‪۷‬ــکمین های که کافر ذمی اک مسهمان بگیردباید مس آن رابدهد‬
 ‫خراج ‪ :‬منبع دیگر ازعواید دولت میباشد‬
‫راج ‪:‬در اص الح فقهی مال االجاره ویژه ای است که اکم اک ریق اجاره اراتی‬
‫مفتوح الالنوه وصول میکند کیرا این نوع اراتی مهل همه مسمانان است وهر کس ب واهد‬
‫اک این کمینها استفاده کند باید اجاره آن به ولی مسهمین ب رداکد یالنی راج مقدار مالی است‬
‫که اک عین م صول کمین یا قیمت آن گرفته میکود ودر کم آن مسهمان و یر مسهمان هیچ‬
‫فرقی ندارد‬
‫راج‪ :‬کمین های راجی (اراتی راجه )وتع میکود وآنها کمین هایی میباکد که‬
‫صا بان کافر آنها با مسهمانان صهح کرده باکد که کمین به مهل آنها باقی باکد وهرساله‬
‫مبهغی به اکم اسالمی ب رداکد‬
 ‫ازمصعب بن زید انصاری روایت است‬
‫که امیرالمؤمنین مرا به دریافت راج چهارروستا ‪۱‬ــ مدائن ‪۲‬ــ نهر کیر ‪۳‬ــ جویر‪۴‬ــ نهر مهل‬
‫دستور داد‬
‫‪‬اکهر جری کصت ذراع کمین ککت انبوه (کیاد )یل نیم درهم‬
‫‪‬اکهر جری ککت متوس یل درهم‬
‫‪‬اکهر جری نارک (کم م صول)دوثهث در هم‬
‫‪‬اک هر جری باغ انگورو رما ده در هم‬
‫وباغ میوه ودر ت های رما تل تکي که اک روستا جدا میباکد چیکی نگیري تا راهگذارن اک آنها‬
‫استفاده کند‬
‫‪‬اک وانین ودهبانانی کی بر اسپ هاي نرسوال میکوند و انگکت ال به دست میکند اکهر یل ‪۴۸‬‬
‫درهم‬
‫‪‬اک بقه یی متوس وکسبه باکار هر یل ‪۲۴‬درهم‬
‫‪‬واک بقه یی تالین هر یل ‪۱۲‬در هم‬
‫‪‬نوت ‪:‬مقدار راج ثابت نیست نظر به کمان ها فرق میکند‬
 ‫جزیه‪:‬یکی منبع دیگرعواید دولت اسالمي است‬
‫جزیه‪:‬عبارت اک مالیاتی است که اکم اسالمي بق کرای اک اهل کتا که در جاماله اسالم کنده‬
‫گي میکند دریافت میکند و در مقابل اکم اسالمی وظیفه دارد که امنیت مالی یاتی ناموس آنها را‬
‫تأمین کند‬
‫شرایط وجوب جزیه ‪:‬عاقل‪،‬بالغ‪،‬ذکور(مرد بودن) است‬
‫جکیه به کودکان کنان ‪،‬دیوانه گان ‪،‬مالیو کوربر راه صوماله نکین جکیه نمیباکد اگر ذمی‬
‫مسهمان کود ویا دولت اسالمی اک آن مایت کرده نتواتد جکیه ساق میکود‬
‫جکیه به موج قرارداد ردا ت میکود این قرارداد بنام ذمه یاد میکود‬
‫مقدارجزیه ‪:‬بر س مصه ت وتک یص امام تالین میگردد وجایک که سرانه یاکد ومیتواند نسبت‬
‫به رمین هایکه در ا تیاراهل کتا دارد وتع کوند‬
‫جکیه در یکی موارد آمده است که اک بقه ثروتمند ‪۴۵‬درهم اک بقه متوس ‪۲۵‬درهم واک فقرا که‬
‫نوت ‪:‬مقدارجکیه ثابت نبوده‬ ‫قادر به کس وکار ‪۱۲‬درهم‬
 ‫عشر(وعوارض گمرکی )‬
‫در اسالم عکر به عنوان مالیات به دو مفهوم م تهن به کار می رود‬
‫‪۱‬ــ یکی در ککات م صوالت ککا ورتی مانند میوه جات ‪،‬گندم‪ ،‬بوبات و یره ‪.........‬‬
‫که به ا تالن ن وه کر کمین یل دهم ویل بیستم بوده‬
‫‪۲‬ــ به مبهغی گفته میکوند که بابت ورود وتجارت در قهمرو اسالمی اک باکرگان یر‬
‫مسهمان گرفته میکد ورب ی به جکیه و راج ندارد ومبهغ آن برای مسهمانان یل چههم‬
‫وبرای اهل ذمه یل بیستم وبرای سایرین یل دهم بوده‬
 ‫فئ وانفال‬
‫فئ ‪ :‬در مالنی دقیق عبارت است اک اموالی که اک یر مسهمان بدون جنگ به تصرن مسهمانان در‬
‫آمده باکند‬
‫ویا به عباره دیگرعبارت اک مالی است که دکمن بر آن صهح کرده باکد ویا مکرکین بالد اک فرار‬
‫ود بجا گذاکته ویا تبالید میکوند وجالی و ن میگردد به این ا ر فئ گفته میکوند‬
‫این اموال اک کفار گرفته کده وبر اموال اهل اسالم افکوده کده‬
‫در یکی مفهوم وسیع یالنی تمام ثروت های بیالی‬ ‫انفال در فقه ‪:‬عبهرت اک کهیه اموال بی صا‬
‫اک قبیل جنگل های بیالی ‪،‬کوها ‪،‬مالادن وکهیه اراتی آکاد مانند دریاها سا ل ها و یره ‪......‬‬
‫وهمچننان اموال منقول که مالل ندارد ارث بدون وارث چه اک مسهمان و یر مسهمان اموالی که‬
‫مالکان آن به هر دلیل رها کرده ورفته باکند اموال ادکاهان وسرکمین های فتح کده‬
 ‫غنیمت‬
‫نیمت همان اسیران ‪،‬اموال‪(،‬اموال منقول و یر منقول )وهمان جنگجویان کفاراست که به‬
‫اسارت مسهمانان در می آیند واگر بر کفر ود باقی ماندند امیر درباره آنها راه صهح را‬
‫میتوان در یش گیرد وبه اجتهاد ود عمل میکند ویا برده میساکد ویا به ا ذ مال فدیه‬
‫میگردد ویا با اسیران تبادله میکند ویا ا سان گذاکته رها میکند اگر اسیر مسهمان کود‬
‫وامام دربین برده گرفتن ا سان گذاکتن وفدیه ا ذ نمودن م تار است‬

‫مال منقول ‪ :‬نیمت های متداول ومتالارن است که بالد اک تم جنگ و یروکی مسهمانان‬
‫تقسیم میکند‬
‫سائر واردات بیت المال ‪:‬عبارت از مالی است که امیر در وقت ضرورت‬
‫ازاهل ثروت میگیرد ودر رفع نیاز مندی دولت ورعیت خرج و مصرف میکند‬
‫مالل مالین است مانند میراث بدون وارث‬ ‫‪‬اموال بدون صا‬
‫‪‬کمین های دولتی‬
‫‪‬صدقه‬
‫‪‬کمین های امالک کده که ود دولت ککت میکند‬
‫‪‬کمل ها‬
‫هللا تَو ِفیق•‬
‫َو ِم َن ِ‬