Professional Documents
Culture Documents
ا
پوهنتون جهان
پوهنځی اقتصاد
اداره و تجارت
طرح تحقیق
بیان مسئله ا.
سرمایه گذاری شاهرگ حیاتی دولت است زیرا دولت تمام فعالیت های مالی خود را اعم از کسب عواید و
پرداخت مصارف 5برای اجرای پالن متعدد و متنوع خود در چهار چوب قانون بودجه انسجام میدهد .بنا بر
این سرمایه آیینه تمام نمای همه مصرف 5ها و فعالیت های دولت بوده و نقش بسیار مهمی و حیاتی در
توسعه اقتصاد 5ملی ایفا مینماید.
به طوری 5که به جرأت میتوان گقت که هر نوع پیشرفت و توسعه در بخش های گوناگون اقتصاد 5جامعه
مدیون پالن ریزی عملیات دولت در قالب سرمایه وسرمایه گذاری بوده و برعکس هر نوع عقب ماندگی و
عدم توسعه در بخش های مختلف اقتصادی جامعه رانیز میتوان به نواقص و کمبودی های نظام سرمایه
بندی نسبت داد.
سرمایه گذاری دولتی به عنوان وسیله اقتصادی و مالی عالوه بر نقش های سیاسی 5نقش های اقتصادی 5و
مالی را نیز به عهده گرفت و باالخره با گسترش فعالیت های دولتی در همه جنبه های زندگی بزرگتر و
پیچیده بر سازمان های دولتی و پیشرفت 5روش های مدیریت و طرح ریزی 5و ظهور 5تکنولوژی 5اطالعاتی
امروز 5نظام سرمایه بندی یک سیستم 5پیچیده از طرح ها و پالن ها است .و بودجه عالوه از نقش های
سیاسی 5و اقتصادی نقش حساس وسهم اساسی را در رابطه به حاالت نوسانات اقتصادی 5دارد دولت میتواند5
از طریق سرمایه وسرمایه گذاری دخالت مستقیم در کنترول 5نوسانات اقتصادی 5دارد و از طریق عواید و
مصارف 5که دورکن اساسی سرمایه گذاری 5است حاالت اقتصادی را بهبود 5ببخشد.
أ
سیاست سرمایه گذاری به حیث وسیله و ابزار استخدام استفاده میشود 5که حاالت استخدام تاثیری باالی
کاهش فقر اقتصادی دارد.
ضرورت تحقیق ج.
فقر فعالیت های اجتماعی سیاسی و فرهنگی کشور 5را تحت تاثیر قرار 5داده بنا بر آن فعالیت های دولت را
محدود 5میکند سرمایه گذاری نیزمنحیث 5یک قسمت مجموعی از فقر تحت تاثیر قرار 5داده میتواند .به همین
جهت ضرورت مبرم بر این میدانیم که فقر را به معرفی 5گرفته و راه کنترول و مدریت آنرا توسط 5سرمایه
و سرمایه گذاری به بررسی بیگیرم.
سواالت تحقیق د.
الف :سوال اصلی
:1آیا سرمایه گذاری تاثیرات باالی فقر در کشور دارد؟
ب :سواالت فرعی
:1دولت میتواند از طریق سرمایه گذاری بر ضد فقر اقتصادی 5استفاده نماید؟
:2آیا سرمایه گذاری تآثیرات باالی حاالت استخدام دارد؟
فرضیه های تحقیق ه.
الف .فرضیه اصلی
به نظر میرسد دولت از طریق 5سرمایه و سرمایه گذاری را در کاهش فقر را تحت تآثیر قرار دهدچون
سرمایه گذاری و کنترول دولت از نظرنوعیت و اندازه همرای حالت اجتماعی فرهنگی وسیاسی
تغیرمینماید.
ب .فرضیه های فرعی
:1زمانیکه بحران فقر یک دولت را دامنگیر باشد دولت از طریق سرمایه گذاری خود به اشخاص و افراد،
و تصدی ها میتواند 5حالت را قسمی 5بهبود بیبخشد.
:2چون در حالت بیکاری 5عاید کاهش نموده که در اثر آن فقر افزایش میباد و در نتیجه سرمایه گذاری ها
محدود 5میشود دولت فعالیت های اقتصادی 5را حتی االمکان انجام دهد که عبارت از ایجاد تصدی 5و معاف
مالیات برای تصدی ها تا استخدام 5کامل به وجود آید.
روش تحقیق و.
در این روش سعی شده تمام منابع موجود 5گردآوری 5و مطالعه گردد .تا از منابع معتبر پیرامون موضوع
استفاده به عمل آید اگر چه با کمبودی منابع درپیوند 5به موضوع تحقیق وجوده داشته ولی با سعی وتالش و
رجوع 5به کتاب خانه ها ،کتاب فروشی 5ها ومقاالت اندیشمندان عالوه بر این از سایتهای 5اینترنتی منابع
خوبی تاحدی 5قابل قبول را در ارتباط 5به موضوع بدست آورم .روش که درجمع آوری مطالب موضوعات
بکار رفته است طبق هدایت ریاست تحقیقات پوهنتون جهان به صورت روش دو دوئی "توصیفی 5و"تحلیلی
" صورت 5گرفته است.
پیشینة تحقیق ز.
در مورد تحقیقات به طور عام به سطح ملی و بین المللی آثار و نوشته های متخلف در زبان رسمی ملی و
بین المللی به رشته تحریر در آمده و به گونه های مختلف مورد بحث و بررسی گرفته شده است .اما یک
ب
اثرات بخصوص که عبارت از تیوری 5سرمایه گذاری 5مؤلف شهیدی" و سرمایه گذاری را بطور عام
مورد 5مطالعه قرار داده ام و از موضاعات اساسی آن در مونوگراف خود استفاد نمودم.
نوآوری تحقیق ح.
منوگراف بنده که"تاثیرات سرمایه گذاری در کاهش فقر در افغانستان" 5میباشد همچنان در پیشنه تحقیق یاد
آور شدم کتاب و مجالت تحقیق زیادی موجود 5میباشد ما موضوعات مورد بحث خود خالصه و به سیستم5
دودویی ترتیب نمودم و همچنان موضوع مذکور 5در سطح کالن ملی مطرح است و ما خواستیم از
موضعات 5متعدد مورد بحث منوگراف 5خود را جمع آوری و به اساس ادبیات تحقیق خود آنرا پیاده نموده.
از جمله مشخص ترین آن به عنوان نو آوری صحبت کنم حاالت استخدام است که تاثیرات زیادی باالی
کاهش فقر داشته و بک رکن کنترول کننده فقر میباشد.
سازماندهی تحقیق ط.
این مونوگراف از دو فصل تشکیل شده است که هر فصل از چند مبحث و چندین گفتار برخوردار 5است.
فصل اول تحت مفاهیم و کلیات در دو مبحث جداگانه مورد 5بررسی قرار 5گرفته است که مبحث اول آن
عمومیات سرمایه گذاری از دو گفتار تشکیل شده گفتار اول در رابطه به مفهوم سرمایه وسرمایه گذاری
که دارای دو جز میباشد 5و در گفتار دوم مفهوم فقر که دارای دو جز .در محبث دوم،در رابطه به تحقیق
عملی مراحل سرمایه و انواع ان شامل دو گفتار می شود در گفتار اول انواع فقر و در گفتار دوم انواع
سرمایه گذاری بررسی 5شده است .اما در فصل دوم تحت عنوان تاثیرات سرمایه گذاری در کاهش فقر در
افغانستان 5میباشد که دارای دو گفتار در گفتار اول در رابطه به تاثیرات سرمایه گذاری باالی کاهش فقر به
صورت 5کل و همچنان در گفتار دوم ( )....................و در نهایت مونوگراف 5حاضر با یک نتیجه گیری5
خاتمه یافته است.
موانع تحقیق ي.
موانع که در جریان تحقیق سر راه بنده قرار 5گرفته که همانا عدم موجودیت 5منابع معتبر علمی که در مراکز
علمی و باالخصوص نداشتن یک کتابخانه علمی ومعیاری در موسسه تحصیالت عالی جهان میباشد .و
همچنان عدم همکاری نهاد های دولتی در رابطه به جریان گزاشتن آمار و ارقام در رابطه به موضع بنده
ت
فصل اول
مفاهم و کلیات
مبحث اول:مفاهیم
در این مبحث مفهوم سرمایه وسرمایه گذاری را بیان نمودم مفهوم شناسی ما را قادر به این میسازد تا
موضعات 5آینده ما را روشنی ببخشد و همچنان باید سرمایه گذاری و انواع شان قابل ذکردر این مبحث
است.
گفتار اول :مفهوم سرمایه وسرمایه ګذاری
يک تصدي را ميتوان به ساحات فعاليت و پرداخت تقسيم نمود .در ساحه فعاليت ترکيب
عوامل توليد صورت گرفته در حاليکه پرداخت تمام جريانات داد و ستد را که از طرف
تصدي تصميم گرفته ميشود در بر ميگيرد.
جز اول :مفهوم سرمایه
دراصل معني ومفهوم علمي وعملي سرمايه عبارت ازان قسمت کاال است که بوسله بشرتوليد به
مصرف نرسيده است .لذا سرمايه بايد ثروت دانست که بشرمولد ان است .بنآ سرمايه بدو بخش
تقسيم مي شود.
ث
کشوررا ازس55رمايه گ55ذاري وبک55اربردن نه55اد ه55اي اساس55ي ک55ه ميتوان55د زمين55ه رش55د انکش55اف
اقتصادي را در يک جامعه فراهم سازد وميتوان55د ازبين ب55رد .بعض55ي ب55ه اين عقيده دارن55د ک55ه
سرمايه عبارت از محصوالت توليد شده است که بصورت مستقيم يا غيرمس55تقيم ازتوليد ک55اال
هاي ديگربکارميرود 5.عهده ابه اين عقيده اند که سرمايه عب55ارت از تجم55ع کااله55اي توليدش55ده
بوسله بشربوده که ازتولتد ميرود .ناگفته نماند کاالخود بخ55ود ب5ه س55رمايه تب5ديل نميش5ود .بلک5ه
بايد قسمت ازکاالهاي توليد شده مصرف شود تا اين که س55رمايه تش55کيل مش55ود - .بن55ابرتعريف
سرمايه عبارت ازمحصوالت توليد شده است .که بصورت مستقيم يا غيرمس55تقيم درتوليد ک55اال
هاي ديگربکارميرود5.
-2توليد سرمايه مستلزم صرف کردن زمان اس55ت .يع55ني يک زم55ان م55دت الزم اس55ت
تاسرمايه تشکيل گردد.
-3سرمايه داراي خاصيت دوام است که همه بايد آنرا نگهداري کرد وهم انرابايد مجدآ
درتوليد بکاربرد
-4بوس55له س55رمايه ميت55وان درآم55د ايج55اد ک55رد بص55ورت ميت55وان خصوص55يات س55رمايه
بطورذيل خالصه کرد.
سرماي محصول توليد است وبراي توليد بکارميرود سرمايه داراي خاصيت دوام است
وهمچنان براي تشکيل سرمايه زمان الزم است.
جز دوم :مفهوم سرمایه گذاری :
سرمایه گذاری در یک تصدی را میتوان به ساحات فعالیت و پرداخت تقسیم نمود .در ساحه فعالیت
ترکیب عوامل تولید صورت گرفته ،در حالیکه پرداخت تمام جریان داد و ستدی را که از طرف
تصدی تصمیم گرفته میشود در بر میگیرد .آماده گی پرداخت ( سیالیت ) یک تصدی شرط مهم بقا و
فعالیت آن می باشد،در صورتیکه تصدی قادر به پرداخت نباشد این حالت میتواند باعث اضمحالل
( ازبین رفتن ) تصدی گردد .تمویل سرمایه گذاری در ساحه پرداخت تصدی در نظر گرفته میشود.
توسط سرمایه گذاری ساحه اقتصاد ملی با ساحه اقتصاد مالی مرتبط می گردد .زیرا سرمایه گذاری
تبدیل نمودن پول به امتعه تصدی است .امتعه تصدی تمام دارائی ثابت و سیار تصدی را در می
گیرد .توسط تبدیل نمودن پول به امتعه تصدی در حقیقت از یک طرف ظرفیت های عوامل تولید و
ج
ازجانب دیگر آماده گی فعالیت یک تصدی تثبیت می گردد.اما در آثار علمی در تعریف سرمایه
گذاری مفهوم اقتصاد مالی در آن در نظر گرفته میشود.
در پالن گذاری سرمایه گذاری ،در سنجش سرمایه گذاری و مفهوم سرمایه گذاری صرف نتایج
اقتصادی مالی سرمایه گذاری در نظر گرفته شده و به کمک جریان ثابت پرداخت ( جریان داد و
ستد ) سرمایه گذاری تعریف میشود .در حالیکه موضوعات اقتصاد فعالیت تاثیرات ظرفیتی سرمایه
گذاری را مطالعه و بررسی مینماید .برای اینکه مطابقت و توافق بین سرمایه گذاری و تمویل ممکن
شده بتواند ،ضرورت است تا مفهوم سرمایه گذاری را صرف در ساحه پرداخت تصدی در
نظرگیریم .سرمایه گذاری توسط جریان پرداخت تشخص گردیده که با داد پول آغاز میشود .تعریف
ساده سرمایه گذاری ،سرمایه گذاری عبارت از ملبس شدن ( ) Einkleidungeپول به متاع
جنسی است.
تعریف مشخص تر سرمایه گذاری توسط ایریش شنایدر( ) Erich Schneiderصورت گرفته
است .به عقیده موصوف سرمایه گذاری عبارت از پروسه داد و ستد است که پروسه تولید مرتبط
میباشد .کمیت های سنجش عموم سرمایه گذاری از نگاه اقتصاد تصدی چنین تعریف شده است.
سرمایه گذاری عبارتند از تبدیل نمودن سرمایه پولی به آن نوع دارائی تثبیت است که بصورت
مستقیم و یا غیر مستقیم در تولید فعالیت سهیم باشد.
بولداینگ سرمایه گذاری را قرار ذیل تعریف نموده است ( ) Bouldingسرمایه گذاری عباتند از
تاریخ ثبت تمام داد و ستد در یک حساب و یا یک حساب می باشد.
گفتار دوم :مفهوم فقر Penesو یونانی Paucusمی آید که با " Pauverفقر" ازریشۀ التین
pauverواژۀ (درد)و ( ponosگرسنه) هم خانواده و با واژۀ ( Peinaفقر) قرابت داشته وبا
(Peniaفقیر) و(مکافات،مجازات) نیزهم خانواده است ،ولی خویش دورتری دارد .بن55ابراین .
)Poineواژۀ (راه به جایی نداش5تن ،مش5کلی ک5ه فقیرب5ا آن دس5ت ب5ه گریب5ان اس ت) تعری5ف.
Aporiaبا واژۀ می کنند .ریشه های یونایی به دوامر واق55ع مثبت ب55ر می گ55ردد ( اگ55ر چ55ه دو
ح
درد آور) :یکی از آن دو ،ریشۀ بیولوژیک دارد :گرسنگی ؛ و دیگری م55اهیت روانش55ناختی
دارد مالحظه می شود که ریشه های یونانی لغت معنایی کیفی دارند وحال آنکه ریشه التین آن
ازمعنایی کمی بر خوردار است .اینکه نظری به مفهوم مخالف آن یع55نی " دولتمن55د" بین55دازیم،
که منشا ء می رساند ،البته معنای توانگر هم می ده55د و Reichآن متف55اوت اس55ت و م55ا را ب55ه
واژۀ آلم55انی ( داوری ک55ردن) هم خ55انواده اس55ت Richten .ولی ب55ه خص55وص ب55ه معن55ای
در یونانی (فراوان) ““ Divesب5ه ق5درت ام5پراتوری نظ5ر دارد .درالتین قدرتمند است و با
توانگر را ( Reichپر،انباشته) -Pleonحک55ومت ثروتمن55دان) واژۀ ی55ک ب55ه loutocratie
Plousiosمی خوانند ،در اینجا نیز می توان مالحظه ک55رد ک55ه ریش55ه ه55ای (نگاه کنید به
یونانی و التین مفهومی کمی دارند و حال آنکه ریشه آلم5انی بیش5تر کیفی اس5ت .اگ5ر مف5اهیم "
فقیر" و " توانگر" 5را در این چشم انداز با روش ریشه یابی لغوی مقایسه کنیم ،خواهیم دید که
:خصیصه های گرسنگی و قدرت در مقیاس کیفی واژۀ های غیر قابل ان55دازه گ55یری هس55تند و
بر عکس فقر و فراوانی ن55یز در ی55ک خ55ط ولی در جهت مخ55الف هم ح55رکت می کنن55د .این دو
مغایر یکدیگر نیستند ،بلکه فقط مقاب55ل یکدیگرن5د .ازاین ام5ر خص5لت نس5بی ه5ر دو مفه55وم و
امک55ان و ج55ود موقعیته55ای بین55ابینی می ش55ود .فق55ر و ت55وانگری نس55بت ب55ه محی55ط ف55یزیکی و
اجتماعی ،نسبت به م55وقعیت شخص55ی ه55ر ف55رد،نس55بت ب55ه نیازه55ای م55ادی و ف55رهنگی ف55رد ی55ا
گروه،مفاهیمی نسبی هستند و اگر چه حاالت افراطی آنرا به سهولت می ت55وان شناس5ایی ک5رد،
ولی مشکل بتوان بین آنها خط و مرزبندی مورد قبول همگ55ان پی55دا ک55رد 2000 ،دالر در س5ال
درپاریس ب5ه معن5ای بین5وایی ،ولی تقریب5ا ً در دهک5ده ای در جب5ال آن5د ب5ه معن5ای تم5ول اس5ت.
بنابراین "فقر" به هیچ وجه واژۀ ای یک معناییبا مفهومی مطلق نیست.ب55ا این ح55ال س55طحی از
منابع مادی و معنوی وجود دارد،که زن55دگی در زی55رآن ،عن55وان انس55انی خ55ود را از دس55ت می
دهد .و این حصار تیره روزی ،بینوایی جنایت " توهین به بش55ریت " اس55ت ک55ه ب55ر م55ا همگی
سنگینی می کنند و با هر وسیلۀ ممکن باید آنرا افشاء کرد و یا آن مبارزه نم55ود نبای55د فرام55وش
کرد که تیره روزی در کشور های ثروتمند نیز و جود دارد که در ب55االی این س55طح و در عین
خ
حال در زیرسطحی قرار دارد که اگر دقیق5ا ً س5طح ت5وانگری نباش5د س5طح آس5ودگی اس5ت ،این
سطح،سظح کفایت یا به عبارت د یگر سطح فقر به معنای دقیق کلمه است ،الگوی اقتص55ادی،
توجه شایستۀ این سطح را به آن مبذول Stricto sensuنمی دارد وفقر مفرط یا نس55بی را از
نظر موقعیت در یک گروه و مقوله قرار می دهد که باید اصالح شده یا حذف گ55ردد .این ن55وع
فقر – ریاضت با چهرۀ انسانی – فقری است که بخش بزرگ جمیت انسانی با آن مواجه است.
بنابراین حق این است که از نزدیک به آن توجه شود و تفاوتهای خاصی که آن55را از ت55وانگری
و فقر جدا می سازد روشن گردد و کوشیده شود الگوی مناسب تری برای آن پیدا گردد.
جزء اول :تعریف لغوی فقر فقر ،ن5اداری ،ب5دبختی ،وابس55تگی و تلخک5امی اس5ت ،ب55ه ف5رد و
جامعه ای فقیرو توسعه نیافته می گویند که دچار کمبود و سائل الزم زندگی شود :غذا ،لباس،
مس55کن ،بهداش55ت و آم55وزش ک55افی در آن موج55ود نباش55د و ازاین رو در بح55رانی از مش55کالت
اقتصادی نابسامانیها به س55ر ب55رد .فعالیته55ای اقتص55ادی ارزن55ده و ثم55ر بخش در آن رون55ق نمی
گیرد ،سوء تغذیه ،توان توده مردم دانا بود می سازد ،کمبود ه55ا و گرس55نگی فراگ55یرمی ش55ود،
وبی رحمانه برزن ومردپیروجوان و کودک و بزرگ هجوم می آورد و آنان را چ55ون دش55منی
دژخیم ،شکنجه می کند ،مردم خوار و ذلی5ل می ش5وند ،ت5وان تح5رک ،ق5درت دف5اع،شخص5یت
آدمی ،کارایی و بهبود زندگی یا شکس55ت مواج55ه میگ55ردد ،و ک55ثرت م55ردم از فالکت و س55ختی
زندگی می کند ،سالمتبدنی آنها در خطر می افتد ،و به انواع آشفتگیهای ذه55نی و روانی دچ55ار
می شوند،و نمی توانند آن که باید از مواهب گسترده طبعیت و امکانات خدا داد بهره ببرند.
ج زء دوم :تعری ف اص طالحی فقر ازاین واژه تعریفه555ای مختلفی ش555ده اس555ت .ب555رخی از
متخصصین ،شاخص55های اقتص55ادی را ب55ه ک55ار می برن55د و س55طح در آم55د را ب55ه عن55وان نقط55ه
بحرانی ،مبنا قرار می دهند .برخی دیگر نی55از اساس55ی را معیاره55ای اص55لی می دانن55د .می ی55ه
ورابی از فقر تعریف و س55یعی دس55ت می دهن55د زی55را در فق55ر " :فق55دان درآم55د ،خ55دمات پای55ه،
منزلت ،امکانات آموزشی و تحرک اجتماعی و نیز عدم حضورو مش5ارکت در تص5میم گ5یری
د
ها به اشکال گوناگون را می بینند .این تعریف بسیار وسیع اس55ت ،ب55ه همین مناس55بت در اینج55ا
کوشش به عمل می آید و یژگیهای اصلی فقر از نزدیک بررسی شود .دراینکه فقر ی55ک پدی55دۀ
اجتماعی و حتی فرهنگی است تردیدی وجود ندارد و کامالً آشکار است .فقر محصول جامع55ه
است زیرا از شیوۀ تولید وسازمان اجتماعی مشخص منش55اء می گ55یرد .و این ط55ور ،ب55ه ش55کل
ضمنی استنباط می ش5ود ک5ه فق5ر از نح5وۀ س5ازماندهی من5ابع ی5ک جامع5ه ،یع5نی س5ارماندهی
امکانات تولید و مبادلۀ آن ناش55ی می گ55ردد.از ط55رف دیگ55ر ،می ت55وانگفت ک55ه ث55روت ،ق55درت
وامتیازات نیر به همین طریق از فراین55ده ه55ای تولی55د و س55ازماندهی اجتم55اعی س55رمی زن55د.
مفهوم فقر جنبه های فرهنگی نیز دارد .مشکل تعریف و دستیابی به هنجاری با مقبولیت عام55ه
در برآورد فقر از همینجا ناشی می شود .با این حال ،علیرغم مشکل بودن وظیفه ،رس55یدن ب55ه
تفاهمی در این مورد و ارائه مفهوم یکسان مرجعی برای آن از اهمیت برخوردار است.
فرایند کاهش مستمر سطح زندگی و ابتالء به زندگی حاش55ه ای ب55رخی از گروهه55ای جمعیت،
بویژه روستاییان که عموما ً مجبورند وضع موجود را بپذیرند – زیرانه از امکان جابجایی ،ن55ه
از مهارت و کاردانی که به ایشان امکان دهد سطح زندگی خ5ود را اف5زایش دهن5د ،برخ5وردار
نیستند .از مجموعه ای از علل مت5اًثر اس55ت ،از جمل55ه :توس55عه ت55اریخی کش55ورهای آفریق55ایی،
اثرات آن ب55ر سیاس55ت ره55بران ک55ه ق55درت را از اس55تعمارگران ب55ه ارث بردن55د ،و اث55ر توس55عۀ
سجهانی فعلی بر کشورهای در حال توسعه.
سالهای ،60سالهای چرخشی به س55ود ب55رخی اق55دامات مهم از آم55ال سوسیالیس55تی ،ب55ویژه ملی
کردن و ضبط صنایع گوناگون بود .در برنامه های توسعه ،ایجاد چند ص55نعت ت55ازه پیش بی55نی
شده بود با اینحال این برنامه ها با اهداف اجتماعی کامالً تعریف شده ای نه هماهنگی داش55ت و
نه مرتبط بود .بسیاری از آین فعالیتهای صنعتی می بایست کاالهای مص5رف تولی5د می کردن55د
که استفاده کنندگان از آنها طبقات متوسط بودند .اقدامات اولیای اموربرای 5تسکین فقربر تامین
خدمات در کل سطح کشور تاًکید می کرد .ب55ه عن55وان مث55ال ،در ده55ات م55دارس ابت55دایی ت5اًمین
تاًسیس کردند .با این حال این تدابیر گاهی ب55ا ش55تاب زدگی ص55ورت می گ55رفت ؛ اغلب کیفیت
ذ
فدای کمیت می شد .وانگهی ،کمک اجتماعی به مستمندان به ساده ترین شکل آن،بدون توجهبه
سطح زندگی حداقل مناسب ،تبدیل شده بود.سالهای 70به شدت از تبعات درگیریه55ای نظ55امی
لطمه دید وبرنامه های توسعه ازآن تاًثیر پذیرفت .در این سالها سیاستهای توزیع مج55دد ث55روت
به پایان رسید و سیاست پرداخت سوبسید به کاالهای اساسی جایگزین آن شد.
در فقر مطلق ،انسان در چشمها خوار می شود در شهرخود در غی ربت ب55ه س55ر می ب55رد ،و
از نظرها ناپیداست ،پریشانیها رخ می نماید ،بالها و گرفتاریها به انسان هجوم می آورد .و او
را ب55ه پ55رده دریه55ا وا می دارد .این پای55ه از فق55ر از عوام55ل مهم اف55زایش در ص55د خطاه55ا،
بزهکاریها و کردارهای نادرست و فساد انگیز است ،و چه بسا کفرو بی د ینی ک55ه از آن مای55ه
می گیرد.
ب :فقر نسبی:انسان باید در زمان خود به سر برد ،و در آمد و سطح زندگیش را متناس55ب ب55ا
امکانات روزگاز خود س55ازد .ه55رکس از امکان55ات موج55ود در ه55ر زم55ان ب55ر خ55وردار نباش55د،
نوعی از فقر را داراست که می توان آن را فقر نسبی نا مید.
بنابراین فقر نسبی ،فقر ناشی از اختالف سطح زند گیه55ا در زمانه55ای مختل55ف و درمی55ان ت55ک
تک افراد یک جامعه است .وهمچنین فقری است که از مقایسه یک شهر دیگر و کشوری ب55ا د
یگر ملت ها پدید می آید
ر
د:فقر طبیعی :فقرطبیعی فقری است که از کمبود یا فقدان عوامل طبیعی و یا تغییراتی در
مرکز ها ی جغرافیایی (و در نتیجه عدم د سترس به دریای ها ی آزاد) ،وجود بیا بانها ،فقدان
کانیها و مواد آلی ،نبود ما زاد تولید و اقزایش سرمایه و کمبود آب و زمینهای هموارو
حاصلخیز پدید می آید ،که به نوبه خود در همه فعالیتهای اقتصادی تآ ثیر دارد .حوادث ناخو
شا یندی چون سیل ،طوفان ،تگرگ ،آتش سوزی ،آفات نباتی ،فرورفتن زمینهای کشاورزی
زیر آب،خشک سالیها ،که سبب کمبودها و نا بسامانیهای اقتصادی می شوند ،نیز از جمله
جزءدوم :فقر عوامل شکل دهنده فقر طبیعی اند.
الف :فقر فرهنګی :فقر فرهنگی را می توان فرهنګی،روحی یا معنوی
فقدان آگا هیهای الزم دانست .تعصبها ،خود پسند یها لجاجت ورزی،انکار علم و پیشرفتهای
علمی،خودداری از دانش پژوهی و پایبندی به سنتها وروشهای نا بخردانه نیاکان ،از آن ناشی
می شود.
فقر فرهنگی شد ید ترین نوع فقر به ش5مار می رود ،وریش5ه ای ت5رین عام5ل عقب مان5دگی ،و
مانع بسیاری از حرکتهای توسعه و رشد است ،مشکالت ریادی ار آن برمی خیز ،و درد ن55اگ
ترین بیماریهاست ،.مبارزه با فقر فرهنگی به زمان نیاز دارد و همت و تالش ط55اقت فرس55ایی
را می طلبد.
ب :فقر روحی و معنوی:انسان آمیزه ای از جسم و روح است و همان گونه که جس55م او نیازمن55د
غذا و مواد الزم است ،روح نیز تغذیه متناسب الزم دارد و هرآن ک55ه از آن غاف55ل بمان55د دچ55ار
فقر معن55وی اس55ت ک55ه هم55ان فق55ر نفس ،فلب و روان آدمی اس55ت .این ن55وع از فق55ر ش55اخه ه5ای
متعددی دارد که عبارتند از :
ز
.1طمع یکی از شاخه های فقر روحی است .درنگاه انسان آزمند -ثروتمند باشد یا
تهیدست -امکانات و تواناییهای دیگران بیش از آنچه که هست ،دوست داشتنی و پسندیده
جلوه می کند وی به آنچه خود دارد نمی نگرد ،و همواره چشم طمع به کاالهای د یگران
دارد .این خوی زشت شقاوت زا وفساد آفرین است ،انسان را در دام ذ لت وبندگی دیگران
اسیر میسازد دشمن پارسایی و خرد اندیشی است ،سو خاستگاه رفتارهای نادرست و
زندگی خفت بار و سراسر خطا.
حرص ،سرشتی نفسانی است که آدمی را به اندوختن و جمع چیزهای که الزم ندارد و به حا
ل او سودمند نیست وامی دارد .این خوی مرزو ح55دی نمی شناس55د ،ودر نقط55ه ای درن55گ نمی
کند .حریص درهر سطع از درآمد و ثروت احساس بی نیازی ندارد و ب55ه معن55ای واقعی زی55اده
طلب است .در بعد روحی و درونی حریص55ان دنی55ا طلب از ه55ر فق55یری فقیرترن55د ،تالش آن55ان
برای انباشت ثروت افزونتر ،م55دام و خس55تگی ناپ55ذیر اس55ت ،و ف55راغت و آس55ایش برایش55ان ن55ا
مفهوم .همه لذ تها را درما ل اندوزی نهفته می بینند ،و این شیوه آنان پیری و ن55اتوانی شناس55ند
و تادم مرگ رهایشان نمی کند.
ج .بخ ل ورزی (خس ت)چ55ه بس55ا انس55انها ک55ه از نظ55ر اقتص55ادی توانمن55د ن55د ،و درعین ح55ا ل
رفتارهای ناخوشا یندی از آنان ب55روزمی کن55د ،زیس55ت آبرومندان55ه ن55دارد ،از مص55رف در ح55د
کفایت ومتناسب با قدرت خرید خودداری می ورزند و در ذلت و خست به سر می برند ،چنین
حالتی را می توان فقر روانی نامید .ریشه ه55ای این ن55وع فق5ر متع55دد اس55ت ،ب5رخی از آنه5ا ب55ه
پیشینه فقر اقتصادی فردو جامعه ب55از می گ55ردد ،و ب55رخی از جه55ان بی55نی نادرس55ت ناش55ی می
شود .در تعالیم دین فقر روانی نوعی از بخل که همان خست و بخل نسبت به خ55ود اس55ت .بش55د
ت نکوهش شده اس55ت .انس55انی ک55ه ب55ه این خ55وی رش55ت مبتالاس55ت ،ب55ه خ55ودظلم می کن55د ون55ا
خواس55ته حس55رت و ن55دامت ب55رای خ55ود می ان55دوزد ،چ55ون فق55یران زن55دگی می کن55د ،و چ55ون
ثروتمندان باید حساب پس دهد ،راحتی و آسایش با چنین فردی بیگانه است ،وان55واع آش55فتگیها
س
و نابس55امانیها در زن55دگیش آش55کار .بخی55ل دی55ر ی55ا زود دوس55تان خ55ود را از دس55ت می ده55د ،و
بامرگش ثروتی انبوه عاید وارثان و بازماند گان می شود .شخص بخیل از ثروت و رفاه که به
دنبال آن است ،بهره ای نمیبرد ،و در فقری غوطه ور است که همواره از آن می راس55ناند.این
اس55ت ک55ه بخیالن نم ی توانن55د افقی روش55ن از آین55ده ترس55یم کنن55د ،آن55ان ب55دترین م55رد من55د ،و
جایگاهشان دوزخ است.
.فقر واقعی
در تعالیم اسالمی نوعی از فقر مطرح است ،که می توان آن رافقر واقعی نامید ،ثروت و فقر
واقعی ،پس از حسابرسی اعمال در جه55ان آخ55رت پدی55دار می ش55ود .ه55ر ک55ه ازنمعت حی55ات و
امکانات دنیا بتواند سرمایه الزم برای خرید بهشت را ف55راهم کن55د ،و وظ55ایف خ55ود را بخ55وبی
انجام دهد ،ب55ه غن55ای واقعی و س55عادت جاوی55د دس55ت یافت55ه اس55ت و ه55ر کس در س55رای آخ55رت
تهیدست محشور شود ،و ه5ر آنچ5ه را دارد در قم5ار خان5ه دنی5ا بب5ازد س ،فق5یر و نگ5ون بخت
خواهد بود.
از سویی پیداست که جهان و آنچه در آن است ،ملک واقعی خداست ،و آدمی جز تغییر مواد و
دگر گ5ونی در ط5بیعت ک5اری انج5ام نمی ده5د ،و آنچ5ه را دارد ،مج5ازی و اعتب5اری اس5ت ،و
امانتداری بیش دانسته نمی شود ،و نیز انسان در مرزبین زندگی و مرگ در عجز کام5ل ق5رار
دارد و در هر آنی از حیات ،نیازمند فیض خداست و همه چیز ب55ا مش55یت و خواس55ت خداس55ت
خدا پدید می آید و نابود می شود ،فرادی هرکس نامعلوم و وابسته به پایداری عوامل نا متناهی
است .بنابر این ،همه انسانها خ55واه تهیدس55ت و خ55واه فق55یر ،قدرتمن55د و ض55عیف در فق55ر و نی55از
واقعی به سر می برند و از این نگ55اه ،هم55ه مس55کین و در مان55ده ان55د .ه55رکس این نیازمن55دی را
بیشتر درک کند ،وارسته تر است.
ش
گفتار دوم :انواع سرمایه گذاری
جزء اول :سرمایه گذاری دولتی و خصوصی
الف :سرمایه گذاری های دولتی
مانند :توسعه بهداشت درم55ان س55رمايه گ55ذاري ب55راي مراک55ز بيمارس55تان ؛ وموس55ات بهداش55ت
براي توسعه فرهنگ ؛ احداث پارک هاي عم55ومي ؛ اح55داث پوهنت55ون ه55ا ؛ ب55اال ب55ردن س55طح
دانش ؛ احداث شفاخانه ها وغيره.
ص
دولت دربخش س55رمايه گ55ذاري انتف55اعي قص55د کن55ترول و تهيه درآم55د ب55راي ت55امين مص55ارف
عم55ومي جامع55ه را دارد .مث55ل انحص55ارات دول55تي ک55ه فق55ط آن انحص55ارتوليد دراختيار دولت
ميباشد .مانند دخانيات بخش ديگرفع55اليت انتف55اعي دولت اس55ت .ک55ه بخش خصوص55ي ب55ه علت
نبودن مفاد فوري حاضر به انجام آن نميباشد .وبراي بخش سرمايه گذاري نميکند .مثل سرمايه
گذاري انرژ ي اتمي و صنايع توليد هوا پيماي سازي و البته بخش مسکن به علت نياز جامع55ه
دولت داو طلب واحدها خصوصي ميباشد.
:عبارت از آن سرمايه گذاري هاي است که از طرف دولت صورت بگرفته بلک55ه اف55راد الف
و اشخاص که خصوصي بکاربردن .ودرمرحله اول بمظهوربکار انداختن چنين س55رمايه ه55اي
بدست آوردن مفاد ميباشد.
درحاليکه سرمايه گذاري هاي دولتي ب5راي بدس5ت آوردن مف5اد ب5راي دولت را درنظ5ر
نگرفته و سعي مينمايد که سرمايه گذاري هاي مذکور به نف55ع اک55ثريت ب55ه راه انداخت55ه ميش55ود.
گرچ55ه بين س55رمايه خصوص55ي و دول55تي ازنقط55ه نطرخصوص55يات و م55اهيت آ ن ک55دام تف55اوت
موجود نيست چنانچه تمام عوامل توليدو سايل مورد ضرورت که درتصد يه55ا ي خصوص55ي
وجود دارد .به عين ش55کيل درتص55ديهاي دول55تي نيزفع55اليت مينماين55د .ام5ا بين اس5تفاده س55رمايه
دولتي وخصوصي تفاوت موجود است که از حاصالت سرمايه گذاري دولت تمام دفراد جامعه
اس55تفاده مينماين5د .ام5ا توليدات ک55ه ازس55رمايه گ5ذاري ه5اي خصوص55ي بدس5ت ميآيد ازطريق
مارکيت هاي عرضه گرديده بعداز پرداخت قيمت معينه ازآن استفاده صورت گرفته ميتواند.
چنانچ55ه س55رمايه گ55ذاري انتف55اعي دولت ب55ه تش55بثات دول55تي نيزدرمقاب55ل پ55رداخت قيمت
تصويب شده ميتواند بدست آيد .ولي نبايد با توليدات سرمايه گذاري ه55اي خصوص55ي ب55ه يک
شکل پنداشته شوند .زيرا تصد يهاي دولتي و تشبثات دولتي که محصوالت توليد ي خ55ودي ب55ه
بازار عرضه مينمايند .ازافزايش توليدات خ55ود ب55االي مس55تهلکين مص55ارف خ55و يش55را تکم55ل
مينمايند .منظورآنها بدست آوردن مفاد نبوده و بلکه خ55دمت دراقتص55ادمجموعي و همگ55اني در
سطح جامعه ميباشد .اما طوريک55ه قبال نيزيا د آوري ش55دم اقتص55اد تص55ديهاي دول55تي ازط55رف
ض
دولت وضع است .که هرکشورميتواند احتياجات خود را دربخش ه55اي مختل55ف س55رمايه ازس55ه
طريقه درفوق ذکرشد تامين نمايند.
چنانچه درپالن هاي انکشافي درتوسعوي متوسط سرمايه گ55ذاري ه55اي خصوص55ي ويا
س55رمايه ه55اي دول55تي ت55امين ميگ55ردد .ودربعض55ي م55ورد و ابس55تگي ب55ه اقتص55اد خ55ارجي
مجبورميسازد .تاسرمايه گذاري هاي خارجي اگرمنفيت نداشته باشد استفاده نمايند.
ولي نکته قابل تذکراين است که کشورهاي فاقد سرمايه چگون5ه ميتوان5د کمب5ود س5رمايه
گذاري خويشرا دربخش هاي مختلف اقتص55ادي رف55ع نماين55د .آن هم م55وقعي من55افع داخلي انه55ا
جوابگ55وي نيازمن55د ه55اي اقتص55اد داخلي ش55ان نباش55د .پس ازاين ص55ورت جلب ج55ذب س55رمايه
گذاري هاي خارجي در رش55ته ه55اي مختل55ف الزمي و ض55روري پنداش55ته ميش55ود .بايد مت55ذکر
شدکه کشورهاي فاقد سرمايه به منظور پشبرد فعاليت هاي اقتصادي خويش هميشه به سرمايه
گذاري خارجي نيازمند بوده و مجب55ور ان55د ک55ه ض55روريات س55رمايوي خويش55را درکش55ورهاي
پيشرفته به هرطريق ممکن باشد رفع نمايد.
سرمايه گ55ذاري ه55اي خصوص55ي عموم55ا ازنگ55اه مملکت س55رمايه ب55ه اش55کال مختل55ف
صورت ميگيريد .و درستيم بازارآزاد رول بيشتر داشته و تقربيآ اکثريت سرمايه گ55ذاري ه55ا
دراين سسيتم متوسط سکتور خصوصي ص55ورت مي گيريد .زيرا س55تيم ب55ازارآزاد س55رمايه
گذاري هاي تشويق نموده و سرمايه گذاري هاي دولتي را به ضرراقتصادملي مي داند.
جزء دوم :سرمایه گذاری های خارجی وسرمایه گذاری ازمنابع داخلی
:درص55ورت ک55ه ب55ا قليل واردات و توس55عه ال ف :س رمایه گ ذاری ه ای خ ارجی
صادرات احتياجات مالي پالن هاي انکشافي ب55رآورده نگ55ردد درين ص55ورت س55رمايه گ55ذاري
هاي الزمي ضرورت است .ولي بايد دانس55ت ک55ه بهترازنيازمن55دهاي و ض55روري ب55ه س55رمايه
گذاري ازطريق س55رمايه گ55ذاري خصوص55ي ب55رآورده گ55ردد .ويا انيک55ه دولت ه55اي خ55ارجي
وسازمان پولي و بين المللي قرضه هاي طوالمدت جهت رفع کمبود سرمايه و س55رمايه گ55ذاري
اخذ گردد .ولي نقطه قابل تذکراين است ک55ه کش55ورهاي فاقدس55رمايه چگون55ه ميتوان55د ب55ا کمب55ود
سرمايه وسرمايه گذاري دربخش هاي مختلف رفع نمايد .وآ ن هم موقعي که من55افع داخلي آنه55ا
ط
جوابگوي نيازمن55د اقتص55اد داخلي آنه55ا نباش55د پس دراين ص55ورت جلب ج55ذب س55رمايه گ55ذاري
خارجي بر رشته هاي مختلف اقتصادي پنداش55ته مي ش55ود .بايد متذکرش55د ک55ه کش55ورهاي فاق55د
سرمايه به منظورپشبرد فعاليت هاي اقتصادي خوش همه به سرمايه گذاري خارجي نيازمن55د
بوده و مجبوراند ضروريات سرمايوي خويشرا پشرفته به طريق ممکن رفع نمايند.
منابع داخلي نمرکزسرمايه متعدد هستند بهترين آنها عبارت اند از
احتک55ار و کن55ترول ک55ردن پ55ول ج :تاس یس موسس ات م الی س ازمان یافت ه:
بصورت نقد طال و زيوراآالت و ديگردرآمد هاي اضافي خرج نشده ب55ه ش55کل داراي ازج55انب
مردم درکشورهاي درحال توسعه ؛ اغلب به دليل دانش کم مردم ازمنافع بلند مدت انهاي است.
به منظور تهييج و تشو يق مردم و شنا ساندن منافع بلند مدت آنهاي ؛ به تاس55يس موس55ات م55الي
سازمان يا فته احتيا ج هست تا پس اندازکنند گان کوچک بتواند درآم5دهاي اض5افي خ5ود را ب5ا
اطمينان کامل دراين موسات پس اندازکند .ايجاد بازارهاي پولي و سرمايه توسط ب55ا نکه55اي
مرکزي ميتواند جريا ن تمرکزسرمايه را تقويت کند.
ظ
درقدم اول به منظورتمرکزپس اندازهاي درآمد هاي مردم بايد اعتماد آنهاي را ازطريق تبل55غ
ص55رف پس ان55دازه ه55اي ب55راي مص55ارف زيرا جلب ک55رد .برداش55ت ازحق55وق ب55ه منظوربميه
بازنشستگي ؛ حق بميه ؛ طرحهاي بميه عمر؛ احداث بانکهاي پس انداز ؛ بانکهاي تخصصي
در مناطق رو ستاي و نيز بسيج منابع پس انداز ازطريق ايجاد شرکتهاي تع55اوني ؛ ازآن جمل55ه
احداث تعاونهاي زراعتي و خدمات و بانکهاي تعاوني اين موسات مالي نه تنها س55بب ميش55وند
وجوه کوچک پس اندازها جمع آوري و سپس سرمايه گذاري شوند؛ بلکه اين امکان را ب55راي
صاحبان پس اندازها ايجاد ميکن55د .ک55ه مع55امال ت ف55ردي خ55ود را حف55ظ نماين55د و پ55روژه ه55اي
سرمايه گذاري جمعي را ازنظرمالي دربلند مدت تامين کنند.
د :پس انداز های روستایی :بس55يج پس ان55دازهاي روس55تايي يکي ديگرازاق55دامات مهمي
است که بسياري ازاقتصادي دان55ان آن را ب55ه منظورتش55ويق پس ان55دازهاي ب55راي ت55امين وج55وه
سرمايه توصيه ک55رده ان55د .اص55وال تمرکزس55رمايه توص55ه ک55رده ان55د .يکي ازکم55ک ه55اي بخش
روستايي به توسعه بخش صنعت محسوب ميشود.
ديگروظ5ايف اين بخش درامرتوس5عه ص5نعتي ت5امين م5واد غ5ذا؛ ت5امين م5واد اوليه ؛ و
نيروي کاراست ؛ مناطق روستايي زمينه هاي قابل توجهي براي س55رمايه گ55ذاري ه55اي دول55تي
ايجاد ميکنند.
جزءسوم -:سرمایه گذاری از منابع خارجی
الف -:کمک های خارجی :دراين صورت مواجهه با فق55دان وج55وه س55رمايه داخلي ب55راي
تامين منابع م55الي ؛ پ55روژه ه55اي س55رمايه گ55ذار ي؛ يکي ازراه ح55ل ه55اي مط55رح درس55طح بين
اللملي ؛ واردت سرمايه ازخارج ب55ه ش55کل قرض55ه ؛ اعتب55ار؛ کم55ک ه55اي بالع55وض و انتق55ال
ازکشورهاي به پيشرفته است که ظ55اهراً ب55دون هيچ وابس55تگي واقتص55ادي انج5ام ميگ55يرد .ام55ا
بهترين روش وبسيار معمول دربين کش5ورهاي درح5ال توس5عه ايج5اد پ5روژه مش5ارکت اس5ت.
چراکه نه تنها سرمايه بلکه تکنولوژي و دانش استفاده ازآن را نيزدرپي خواهد داش55ت س55رمايه
را ميتوان بطورغيرمستقيم 5ازافزايش ص55ادارت بدس55ت آورد.ک55ه به55ترين راه ح55ل اس55ت زيرا
ع
صادارت مخارج واردت را نيز نقل ميکن55د .ام55ا اين ح55الت نادراس55ت چ55را اقتص55اد ه55اي عقب
افتاده امکان افزايش صادارت را درسطح که بتواند وجوه و من55ابع س55رمايه الزم ب55راي ش55روع
روند توسعه را تامين کند ندارند.
ب -:محدودیت واردات :محدود ک5ردن واردات کااله5اي مص5رفي يکي ازمن5ابع خ5ارجي
براي تمرکزسرمايه اس55ت و ورود تم5ام ک55اال ه5اي ل5وکس ب55ه داخ5ل کش55وربايد ش5ديداً کن5ترول
شود.و ذخاير ازرخارجي را براي وارد کاال هاي س55رمايه اي ب55ه منظ55ورافزايش 5توليد درآم55د
اشتغال درداخل بکار برد .اين عمل تنها زماني موقعيت آميزخواهد بود ک55ه من55ابع بدس55ت ام55ده
ازمحدود ک5ردن واردات کااله5اي مص5رفي ؛ ص5رف اف5زايش ظ55رفيت ه5اي توليدي درداخ5ل
کشورشود .تا بتوان توليد اين محصوالت را درکمترين زم55ان ممکن اف55زايش داد .اگرمص55رف
کنندگان شروع به خروج درآمد هاي خ5ود ب5راي خريد ک5االي ه5اي مص5رفي درداخ5ل کن5د .؛
سياست تحديد ک5ردن واردا ت محص5والت مص5رفي تنه5ا درکان5ال ه5اي مص5رفي ک5اال ه5اي
مصرفي ديگرخواهد افتاد .درحاليکه هدف اص55لي اس55تفاده ازاين من55ابع اف55زايش ظ55رفيت ه55اي
توليدي است.
بنابراين افزايش درپس ان55دازهاي داخلي درنتيج55ه ک55اهش واردات ک55االي ل55وکس و ن55يزافزايش
تمرکز سرمايه خالص تنها زماني امکان پذيرخواهد بود که ميت55وان اين درآم55د ه55ارا درکان55ال
هاي مولد اقتصادي بکارانداخت.
د :بيالنس هاي مطلوبتر :اگربيالنس هاي خارجي يک کشورمثبت باش55د موقعيتي بوج55ود
ميآيد که بتوان کاال هاي سرمايه اي نياز را ازخ5ارج وارد ک5رد .ب5راي اس5تفاده ازاين م5وقعيت
ض55روري اس55ت ک55ه ازم55ازاد بيالنس ه55اي ب55راي اف55زايش درآم55د ب55ه دليل درآم55د ص55ادراتي
بيشتراستفاده ميشود.که بتوان بازدهي سرمايه گذاري را افزايش داد .اگردرآم55د اض55افي کس55ب
شده صرف کاال هاي مصرفي وارداتي گردد .روند تمرکزسرمايه به همين جا ختم خواهد ش55د.
درحاليکه استفاده ازاين وجوه به منظور واردات کاالهاي سرمايه س55بب تمرکزمج55دد س55رمايه
خواه55د ش55د .ازآنج55ا ک55ه تمرکزس55رمايه ازاين روش خودبخ55ود ص55ورت نميگ55يردد .ب55ه عقيده
نورکس اين پس اندازها بايد ازطريق بستن ماليا ت ايج55اد ميش55ود .ت55ا امک55ان تس55لط ب55رواردات
کاالي هاي سرمايه اي اضافي بوجود آيد.
غ
ف
فصل دوم
تاثیرات سرمایه گذاری در کاهش فقر در افغانستان
مبحث اول:عوامل و ّپیامد های فقر در افغانستان
گفتار اول:عوامل فقر در افغانستان :
به اساس بررسی( ۲)NRVAتصویری را از وسعت فقر در افغانستان فراهم نموده است
ابتدا فقررا به دوشاخه تقسیم نموده است .فقر روستایی وفقر شهری .که هر کدام آن را مورد
بررسی قرار میدهیم.
الف :کمبود درآمد :بیکاری رئیس خانواه یکی از مهمترین عناصر تعین کننده فقر ،اگرچه
تعداد خانواده ،حالت مدنی رئیس خانواده وتعداد اطفال نیز از عوامل مهم میباشد.
د -بیگانه گی وناتوانی درداد وگرفت متقابل ومستفید شدن ازعواملی که مولدیت
زنده گی سهم دارند:
مردمان فقیر روستایی ازعوامل مهم معیشتی مانند تکنالوژی جدید و فرصت های مربوطه
آن برای مولدیت بیشتر بیگانه استند .آنها همچنان ازداشتن فرصت های اموزشی وتربیوی
مهارت های مناسب وقابل فروش دربازار ،وامکانات برای مشارکت در اداره ،تجارت وداد
وستد محروم استند .بطور عموم ،مردمان فقیر درمناطق روستایی بیشتر اقتصادی هر
گروه دیگر به فقدان دارایی های مولده همچون زمین ،وسایل تولید ،مواشی ،وسایل وماشین
آالت ،که برخی از عوامل اساسی برای ارتقای مولدیت وخود کفایی میباشند ،مواکه استند.
ﻫ -وابسته گی:
بسیاری از مردمان فقیر روستایی ازحقوق مالکیت دارایی بی بهره استند ،به ویژه از
نظر داشتن زمین ،وبه اعتبار قرضه نیز دسترسی ندارند .درنتیجه بسیاری از آن ها به کمک
های نامطمئین سایر مردم ،به شمول ادامه بشری اتکا میکند.
ك
زیرا آنها مواجه شدن و یا جلوگیری از چنین مشکالت کمترین توانایی وآمادگی را دارا می
باشند.
ی -فرسایش فرهنگ های بومی ،ارزشها وشبکه های رفاه اجتماعی :
فروپاشی نهادهای اجتماعی درساحات روستایی افغانستان ،سبب بیجایی ،مهارت های
سازگاری وساختارهای سنتی تصمیم گیری رامتأثر ساخته است .این امر منجر به فرسایش
ارزشها وسیستم ها رفاه اجتماعی گردیده وبرخویشاوندی خانواده گی وسیستم های حمایت
متقابل در جوامع محلی تاثیر گذاشته است.
همه این عوامل متقابل متکی بهم میتوانند به فقر مزمن منجر گردند :ظهور نفوسی بسیار
فقیر باظرفیت ها نهایت محدود انکشاف بشری وفرصت ها برای این مردم ،فقر ازیک نسل
به نسل دیگر انتقال مییابد.
بررسی ( )NRVAکه مدرکی را درباره مناطق روستایی جمع آوری کرده است ،مشابهت
ها وتفاوت های بالقوه یی را درمیان شهری و روستایی در افغانستان بر مبنای دریافت های
عمده ارزیابی های موجود ،عمدتا ً مربوط به کابل ،پیشنهاد مینماید این بررسی چنین میپندارد:
الف -بنابر تراکم زیاد مردم ،شاید خانواده های شهری درمقایسه به همتاهای روستایی شان
برای رفع نیازهای خود ،اکثر اوقات بیشتر به سیستم ها پیچیده عرضه خدمات عامه متکی
میباشند .ستیزه وبی ثباتی دوامدار منجربه فروپاشی سیستم ها اساسی برای مدیریت شهری
ل
وسرمایه گذاری در افغانستان گردیده است ،ومدارک درباره معلولیت وشیوع اسهاالت
دراطفال زیر پنج سال تفاوت ها کم را درمیان مناطق شهری روستایی نشان میدهد.
-فرصت های استخدامی درشهرها وشهرک های افغانستان معموالً خیلی نامطمین ب
میباشند ،وتغیر مکان مکرر خانواده ها(که اکثراً درخانه های کرایی زنده گی میکنند) میتواند
به شبکه های حمایتی جوامع محلی اثر منفی داشته باشد ،که مردمان فقیر را دروضعیت فوق
العاده آسیب پذیر قرار میدهد.
-ساحات شهری همانند مقناطیسی برای جذب خانواده های نهایت فقیر وبیچاره وافرادی ج-
که شاید برای بقای حیات شان خیلی متکی به حمایت استند ،میباشند .اگر چه درعین زمان،
به سبب تناسب بیشتر خرج باالی ،به طور مثال کرایه خانه وبهای مواد سوخت درساحات
شهری ،بسیاری از خانواده های فقیر شاید به نا امنی غذایی مواجه گردند.
برای بسیاری از خانواده های فقیر شهرهای افغانستان محیطی پرخطر رامی نمایند: د-
تصادفات (حادثات ترافیکی ،آتش سوزی وغیره ) خشونت شخصی وشرایط زندگی پرازدحام
وغیر بهداشتی به صورت وسیعی گزارش گردیده است.
و -با آنهم ،یک سروی ابتدایی در میان خانواده های بسیار آسیب پذیر درساحات کابل نشان
داد که بیشتر از نیم خانواه های سروی شده گزارش داده اند که اینک نسبت به یک سال
گذشته چیزی بیشتری برای خوردن دارند ،درمقایسه به 19درصد آنهایی که طی این سروی
گزازش کرده اند غذایی کمتری مصرف می کنند.
گفتاردوم :پیامد های فقر در افغانستان :پیامد های فقر شهری وروستائی در افغانستان
میتواند به گونه ذیل صنف بندی شود.
فقدان درآمد به معنای دسترسی محدود به خدمات یازیربنا است که به طور فزاینده یی ،با
درنظر داشت پیش منظر انکشافی به رهبری سکتور خصوصی ،پرداخت بها را ایجاب
میکند.
فرصت های محدود برای مشارکت درتصمیم گیری پیرامون مسایلی که به زنده گی خود
آنها ارتباط دارد ،ازاینرو فقر بشری مشارکت مردم را درروند جدید دموکراتیک افغانستان
مانع میگردد.
اطفالی که درالیه های فقیر جامعه تولد میشوند احتمال بلند رادرمصاب شدن به فقر دارا می
باشند ،که بعداً این فقر از نسلی به نسلی دیگری انتقال میکند.
ن
ب -محدودیت درمصرف وفقدان استفاده از تسهیالت:
خانواده های فقیر حتی درتدارک مواد غذایی ابتدایی شان نیز مشکالت دارند ،واز نهاد
های صحی کمتر استفاده میکنند .خرچ پرداخت مصارف طبی برای یک فرد در میان
تهیدستان شهری یا روستایی اکثر اوقات بسیار کمتر اقتصادی خرچ یک فرد مربوط به گروه
پردرآمد می باشد.
د -رفتار پرمخاطره :فقر وبیکاری وتالش برای شکستاندن این حلقات اکثر اوقات
باجنایت وگناهان وهمچنان خشونت توأم می باشد.
ه
مبحث دوم :تاثیرات سرمایه گذاری در کاهش فقر در
افغانستان
و
گفتار اول :تاثیرات سرمایه گذاری دولتی و خصوصی در کاهش فقر در افغانستان
جز ء اول :تاثیرات سرمایه ګذاری دولتی در کاهش فقر در افغانستان
تاثیرات سرمایه گذاری در داخل کشور مزایایی زیاد دارد چون سرمایه گذاری دولت عام المنفعه است به معنی این که هرشخص در هر
تصدی که از طرف دولت ایجاد شده باشد نیرو کار از داخل کشور به کار گوماشته 5میشود عاید که به دست می اید بودجه دولت باال
میرود .بنا سرمایه گذاری دولتی تاثیرات باال کاهش فقر رابطه مستقیم دارد.
ى