‫پوهنتون کابل‬

‫پوهنځی زمین شناسی‬

‫دیپارتمنت جغرافیه‬

‫نقش محصوالت زراعتی در اقتصاد والیت هرات‬

‫نویسنده‪ :‬فرشته راسخ‬

‫استاد رهنما‪ :‬پوهنیارمحمد( فواد بشرپال‬
‫‪:‬سال‪1400‬‬
 ‫پیشگفتار‬
‫سپاس بی کران آفریدگاری( را که حق ستایشش باالتر از حد ستایشگران( است و نعمت هایش مافوق(‬
‫اندیشه شمارشگران‪ ،‬انسان را در احسن تقویم آفرید و او را قدرت بیان بخشید و به زیور علم و اندیشه‬
‫آراست و پیام آور رحمت‪ ،‬هدایت و روشنایی‪(.‬‬
‫سپاس و ستایش از خداوند( که بنده کوچکش را در دریای( بی کران اندیشه‪ ،‬قطره ای ساخت تا‬
‫وسعت آن از دریاچه ناب آموزگارایی( بزرگ به تماشا نشیند‪ ،‬و مرا یاری رساند تا بتوانم مقطع تحصیلی(‬
‫لیسانس را موفقانه به پایان رسانده و گامی در راستای اعتالی علم بردارم‪(.‬‬
‫اکنون که بنده این مونوگراف حاضر به انجام رسیده است برخود الزم میدانم تا مراتب سپاس را از‬
‫بزرگوارانی به جا آورم( که اگر دست یاری گری شان نبود هرگز این پایان نامه به انجام نمی رسید‪.‬‬
‫با اظهار سپاس و تشکری( فراوان از جناب استاد رهنما پوهنیارمحمد( فواد بشرپال که وجود شان‬
‫همیشه قوتی برای انجام کارهایم( بوده است و بدون شک انجام این پایان نامه بدون کمک و راهنمایی های‬
‫ارزنده آنها امکان پذیر نبوده است و در راستای پیشبرد( این تحقیق از هیچ گونه سعی و تالش با من دریغ‬
‫نورزیده و رهنمای خیلی خوب بوده اند ‪.‬‬
‫تشکر از تمامی اساتید گرامی پوهنتون کابل‪ ،‬پوهنځی زمین شناسی دیپارتمنت جغرافیه که توفیق(‬
‫کسب علم و دانش را در محضر شان داشتم‪.‬‬
‫با وجود( این همه از آنجا که انسان معصوم و عاری از اشتباه نیست شاید نارسایی ها و کاستی های‬
‫در این پایان نامه وجود( داشته باشد بناء از تمام خوانندگان گرامی که این اثر را مطالعه می نمایند‪،‬‬
‫خواهشمندم( تا خوبی های آن را از اثر لطف خداوند عزوجل بدانند و نارسایی( های آن را از بنده و مرا‬
‫معذور قرار( داده رهنمایی نمایند‪.‬‬

‫با احترام‬
‫فرشته راسخ‬
 ‫فهرست مطالب‬
‫مقدمه ‪‌...............................................................................................................‬ج‬
‫پیرامون موضوع ‪1..................................................................................................‬‬
‫‪-1‬دلیل انتخاب موضوع‪1......................................................................................... :‬‬
‫‪-2‬هدف انتخاب موضوع‪1........................................................................................ :‬‬
‫‪-3‬مرتبط بودن موضوع با علم جغرافیه ‪2....................................................................... :‬‬
‫‪-4‬روش تهیه مونوگراف‪2........................................................................................ :‬‬
‫‪-5‬مرور بر منابع‪2................................................................................................ :‬‬
‫بخش اول‬
‫عمومیات‬
‫معرفی والیت هرات ‪3..............................................................................................‬‬
‫ب‪ :‬وجه تسمیه والیت هرات ‪4.....................................................................................‬‬
‫ج‪ :‬نفوس یا جمعیت شناسایی عمومی ‪4...........................................................................‬‬
‫نقش زراعت در اقتصاد افغانستان ‪5...............................................................................‬‬
‫نقش زراعت در اقتصاد والیت هرات ‪6...........................................................................‬‬
‫بخش دوم‬
‫عوامل تاثیرگذار روی زراعت هرات‬
‫بررسی نوعیت خاک های هرات ‪8................................................................................‬‬
‫زمین و آبیاری در والیت هرات ‪8.................................................................................‬‬
‫تحلیل منابع موجود با درنظر داشت شاخص ها ‪9................................................................‬‬
‫اهمیت فضای سبز در کاهش آلوده گی هوای شهر ‪10...........................................................‬‬
‫روش های مبارزه با امراض نباتی ‪11............................................................................‬‬
‫تاثیرات اقلیم باالی محصوالت زراعتی ‪12.......................................................................‬‬
‫انتخاب بذر های مناسب ‪12........................................................................................‬‬
‫بخش سوم‬
‫تولیدات زراعتی هرات‬
‫ارزش محصوالت زراعتی هرات ‪14.............................................................................‬‬
‫میزان محصوالت عمده زراعتی و روستایی ‪15.................................................................‬‬
‫ا‬
 ‫بخش چهارم‬
‫اهمیت اقتصادی محصوالت زراعتی‬
‫اهمیت اقتصادی زعفران در والیت هرات ‪18....................................................................‬‬
‫اهمیت اقتصادی جنگالت پسته در والیت هرات ‪19.............................................................‬‬
‫اهمیت اقتصادی انگور در والیت هرات ‪20......................................................................‬‬
‫اثرات ضایعات محصوالت زراعتی بر جوانب مختلف اقتصادی هرات ‪21...................................‬‬
‫ایجاد چندین سرد خانه در والیت هرات ‪22.......................................................................‬‬
‫اهمیت سرد خانه برای محصوالت زراعتی ‪23..................................................................‬‬
‫نتیجه گیری ‪25.................................................................................................... :‬‬
‫پیشنهادات‪26....................................................................................................... :‬‬
‫منابع‪27............................................................................................................. :‬‬

‫ب‬
 ‫مقدمه‬
‫طوریکه همه میدانیم جغرافیه عبارت از علم بررسی( رابطه متقابل انسان و محیط به منظور( بهب((ود‬
‫زندگی بشر است و زراعت عبارت از آماده ساختن زمین ب((رای ب((ذر و پاش((یدن تخم حبوب((ات‪ ،‬س((بزیجات و‬
‫مواد اولیه نباتی بوده که با توافق( اقلیم‪ ،‬آب و خاک مساعد توسط( وسایل عنعنوی و یا تکنالوژی معاص((ر ب((ه‬
‫طور آبی و یا للمی صورت می گیرد و در فصل ه((ای مختل((ف س((ال‪ ،‬حاص((الت را از زمین می گیرن((د ک((ه‬
‫برای رفع احتیاجات اولیه یی بشر به کار برده می شود‪.‬‬
‫هرات والیتی است با پیشینه تاریخی( و تمدنی که اندیشمندان زیادی را به دامانش پروران((ده اس((ت و‬
‫یکی از کالن شهر های غربی افغانستان و دومین شهر مهم و پرنف((وس‪ ،‬قطب ص(نعتی( و ک((انون فرهن((گ و‬
‫هنرافغانستان( می باشد‪.‬‬
‫زراعت و مالداری شغل اکثریت مردم این والیت را تشکیل داده است و زراعت یک بخش عمده و‬
‫اساسی در رشد اقتصاد والیت هرات می باشد که بعضی از محصوالت زراعتی آن مثل میوه ها‪ ،‬زعف((ران‬
‫و غیره منبع بزرگ صادرات و عایدات را تشکیل می دهد‪.‬‬
‫این مونوگراف( تحت عنوان نقش محصوالت زراعتی در اقتصاد والیت هرات بوده که هدف عم((ده‬
‫و اساسی آن ارایه ارقام( احصائیوی( دقیق و موثق( برای استفاده کنندگان در بخش زراعت والیت ه((رات می‬
‫باشد‪ .‬ارقام ساحات تحت کشت‪ ،‬حاصل فی هکتار و تولیدات مجموعی نبات((ات‪ ،‬ک((اهش ی((ا اف((زایش س((احه و‬
‫تولید‪ ،‬بروز امراض و آفات‪ ،‬وقوع( حوادث ن((اگوار( زراع((تی‪ ،‬هواشناس((ی زراع((تی (درج((ه ح((رارت ‪ ،‬آب‪،‬‬
‫هوا‪ ،‬مقدار بارندگی‪ ،‬ضخامت برف ) و قیمت های محصوالت زراعتی شامل این پایان نامه می باشد‪.‬‬
‫بخش اول این مونوگراف( شامل عمومیات بوده که در رابطه به معرفی والیت هرات‪ ،‬نقش زراعت‬
‫در اقتصاد افغانستان و در اقتصاد هرات مورد( تحقیق قرار( گرفته است‪.‬‬
‫بخش دوم تحت عنوان عوامل تاثیر گذار روی( زراعت هرات است که در رابطه به نوعیت خ((اک‪،‬‬
‫زمین و آبیاری‪ ،‬اهمیت فضای سبز در کاهش آلودگی هوا‪ ،‬روش های مب((ارزه ب((ا ام((راض نب((اتی‪ ،‬ت((اثیرات‬
‫اقلیم باالی محصوالت این والیت و انتخاب بذر های مناسب بحث صورت گرفته است‪.‬‬
‫بخش س((وم تحت عن((وان تولی((دات زراع((تی ه((رات می باش((د ک((ه ش((امل موض((وعات چ((ون‪ :‬ارزش‬
‫محصوالت‪ ،‬م(یزان محص(والت‪ ،‬ص((ادرات‪ ،‬واردات‪ ،‬عوای((د و س(رمایه گ(ذاری( در بخش زراعت و فیص((د‬
‫کاریابی می باشد‪.‬‬
‫بخش چهارم اهمیت اقتصادی محصوالت( زراعتی هرات است که در رابط((ه ب((ه محص((والت عم((ده‬
‫تولیدی و نقش آن در اقتصاد این والیت مورد بحث قرار( گرفته است‪.‬‬

‫ج‬
 ‫پیرامون موضوع‬

‫‪ -1‬دلیل انتخاب موضوع‪:‬‬

‫زراعت اساس تمدن بشری را تشکیل میدهد‪ .‬افغانستان یک کشور زراعتی بوده و اکثریت نفوس‬
‫آن بطور( مستقیم و یا غیر مستقیم مصروف( فعالیت های زراعتی و تربیه مواشی اند و برای امرار معیشت‬
‫متکی به زراعت و مالداری می باشد‪.‬‬
‫تحقیق حاضر( در رابطه به نقش محصوالت( زراعتی در اقتصاد( والیت هرات می باشد از آنجائیکه‬
‫همه میدانیم( محصوالت زراعتی در اقتصاد هر کشور بسیار مهم است؛ بنا ً نیاز است که اطالعات و‬
‫معلومات دقیق در مورد مملکت خویش داشته باشیم(‬
‫چون محصوالت زراعتی در اقتصاد( والیت هرات پیشرفت های زیادی( را نایل گردیده ودارای(‬
‫اهمیت زیادی میباشد( بناءاین مسله من را به آن واداشت تا در رابطه به این موضوع( تحقیق نمایم و اینکه‬
‫محصوالت زراعتی چی اهمیت در اقتصاد( والیت هرات دارد را مورد( بحث قرار دهم‪.‬‬

‫‪ -2‬هدف انتخاب موضوع‪:‬‬

‫زراعت در افغانستان از استعداد( فراوانی برای رشد و توسعه برخوردار( است و می تواند ماشین‬
‫اصلی برای رشد اقتصاد کشور( باشد‪ .‬توانمندی هرات در تولید بعضی محصوالت( مانند زعفران و سایر‬
‫تولیدات زراعتی منحصر به فرد یکی از ظرفیت های مهم در افغانستان به حساب میآید‪.‬‬
‫رسیدن به انکشاف اقتصادی یکی از اهداف اساسی جامعه و یک کشور را تشکیل میدهد‪ .‬برای‬
‫آغاز و به حرکت انداختن پروسه انکشاف از طریق محصوالت زراعتی در یک جامعه نیاز است تا‬
‫بررسی دقیق( و علمی از تمام زمینه های اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اقتصادی( و تاریخی( آن صورت می گیرد تا‬
‫بتوان با استفاده از این ارزیابی( مهمترین موانع انکشاف را شناسایی و در راستای رفع آن تالش های را به‬
‫خرج داد‪.‬‬
‫سرمایه گذاری و طرح های حمایتی( دولت می تواند محصوالت را به کلیدی ترین بخش برای رشد‬
‫اقتصاد این والیت تبدیل کند؛ این موضوع بادر نظر داشت اهمیت و ضرورت که دارد مورد بحث و‬
‫بررسی قرار( می گیرد‪.‬‬

‫مرتبط بودن موضوع با علم جغرافیه ‪:‬‬ ‫‪-3‬‬

‫جغرافیه بیان رابطه میان محیط و انسان تلقی می شود؛ یا به عبارتی جغرافیه بیان تمام اجزا و‬
‫ظوابطی( است که در محیط برای انسان نقش سازنده را دارا می باشد ‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫با در نظر داشت شرایط( آب و هوا و اقلیم مناسب والیت هرات‪ ،‬منابع آبی فراوان‪ ،‬زمین کافی و‬
‫خاک مناسب برای تربیه انواع مختلف محصوالت زراعتی که همه این ها مرتبط با جغرافیه می باشد؛‬
‫زراعت و محصوالت آن می تواند عامل مهم در افزایش عواید خانواده از طریق صادرات( و ارز آوری‬
‫در کشور( حساب شود‪.‬‬
‫در شرایط( کنونی زراعت و محصوالت آن شاید تنها گزینه برای ایجاد زیربناهای اقتصادی‬
‫والیت هرات باشد؛ به گفته جانسون و ملور(‪ )۱۹۶۱‬زراعت نه تنها نقش فعال در توسعه ایفا نمی کند بلکه‬
‫می تواند در پایه ریزی ساختاری اقتصادی در کشور های رو به توسعه پنج کمک مهم را انجام دهد که‬
‫عبارتنداز‪ :‬فراهم آوری( نیروی کار‪ ،‬سرمایه‪ ،‬ارز‪ ،‬مواد خام برای بخش رو به انکشاف صنعتی و ایجاد‬
‫بازار مناسب برای کاالی صنعتی( تولید شده در داخل‪.‬‬

‫‪ -4‬روش تهیه مونوگراف‪:‬‬

‫برای تهیه و ترتیب پایان نامه تحصیلی( (مونوگراف) سعی و تالش زیاد ضرورت است تا‬
‫مونوگراف به شکل درست و علمی آن ترتیب گردد بنابر مشکالت فراوان که در کشور ما وجود دارد‬
‫تالش به خرج داده ام تا به صورت( درست این پایان نامه تحصیلی ام را تهیه و ترتیب نمایم و در تحقیق‬
‫حاضر از روش کتابخانه یی استفاده گردیده است یعنی معلومات گردآوردی( گردیده و بعدا تجزیه و تحلیل‬
‫صورت گرفته است‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫بخش اول‬
‫عمومیات‬
‫معرفی والیت هرات‬
‫حدود و موقیعت جغرافیایی والیت هرات ‪:‬‬
‫والیت هرات در ضلع غربی افغانستان و در منطقه نسبتا ُ هموار جغرافیایی( کشور بین خطوط(‬
‫‪۶۷‬درجه و ‪ ۲۹‬دقیقه و ‪ ۴۱‬ثانیه طول البلد شرقی و ‪ ۳۴‬درجه و ‪ ۳۳‬دقیقه و ‪ ۲۲‬ثانیه عرض البلد شمالی‬
‫قرار دارد‪ .‬ارتفاع این والیت از سطح بحر ‪ ۹۶۴‬متربوده که ‪ ۸.۵۶‬فیصد خاک کشور( را احتوا کرده است‪.‬‬
‫والیت هرات از شمال با ترکمنستان از غرب با کشور ایران مرز مشترک دارد؛ همچنان از جنوب با‬
‫والیت فراه از جنوب شرق با والیت غور و از شمال شرق با والیت بادغیس هم جوار است‪.‬‬
‫مساحت مجموعی این والیت ‪ ۶۳۰۹۷‬کیلو متر مربع است‪ .‬مرکز شهر دارای ‪ ۱۵‬ناحیه میباشد( و‬
‫‪ ۱۹‬ولسوالی والیت هرات عبارتنداز( ‪:‬‬

‫جدول ولسوالی های والیت هرات‬

‫نام ولسوالی‬ ‫شماره‬
‫انجیل‬ ‫‪1‬‬
‫گذره‬ ‫‪2‬‬
‫کرخ‬ ‫‪3‬‬
‫کشک کهنه‬ ‫‪4‬‬
‫کشک رباط سنگی‬ ‫‪5‬‬
‫گلران‬ ‫‪6‬‬
‫کهسان‬ ‫‪7‬‬
‫پشت کوه‬ ‫‪8‬‬
‫زیر کوه‬ ‫‪9‬‬
‫زاول‬ ‫‪10‬‬
‫کوه زور‬ ‫‪11‬‬
‫شیندند‬ ‫‪12‬‬
‫غوریان‬ ‫‪13‬‬
‫زنده جان‬ ‫‪14‬‬
‫ادر سکن‬ ‫‪15‬‬
‫اوبه‬ ‫‪16‬‬
‫پشتو زرغون‬ ‫‪17‬‬
‫فارسی چشت شریف‬ ‫‪18‬‬

‫‪3‬‬
 ‫توپوگرافی( هرات حدود ‪ ۵۳.۳‬فیصد اراضی هموار‪۲۵.۵ ،‬فیصد( اراضی کوهستانی‪۱۳.۶ ،‬فیصد(‬
‫اراضی نیمه کوهستانی( و ‪۷.۶‬فیصد( اراضی نیمه هموار را تشکیل می دهد‪ .‬شهر هرات از شمال‪ ،‬شرق‪،‬‬
‫جنوب و غرب توسط کوه ها احاطه شده و به همین دلیل از اقلیم متعدلی برخوردار است‪ .‬در فصل زمستان‬
‫هوا نسبتا سرد و با ریزش برف و باران همراه بوده و در فصل تابستان هوای گرم دارد؛ اما باد های‬
‫مشهور ‪ ۱۲۰‬روز( از اول جوزا( تا پایان ماه سنبله‪ ،‬همواره گرمی را کاهش کاهش میدهد)‬
‫‪Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/2013/09/130828_role_ag_afghan_ec‬‬
‫‪onomy.amp‬‬

‫وجه تسمیه والیت هرات‬

‫بیشتر تاریخ شناسان ریشهء نام هرات را برگرفته از (هریوا) که به معنی پرشتاب است می دانند‪.‬‬
‫نام سرزمین( باستانی هریوا و مرکز آن از نام دریایی( هریرود( که در آن جاری است گرفته شده است ‪.‬‬
‫(هریوا) را با (سریوا) در زبان سانسکریت که نام دریایی( بوده است همانند می دانند‪ .‬برگرفتن نام‬
‫سرزمین ها و شهر اصلی آنها از نام دریایی در سرزمین های باستانی معمول بوده است‪.‬‬
‫اما با بعضی( از روایات دیگر فلسفه نامگذاری( هرات طور دیگری( است‪ .‬با تاریخ مهاجرت‬
‫آریاییان از شمال به جنوب دریایی آمو یکی است یعنی سابقه ‪ ۵۰۰۰‬ساله دارد آریاییان آنگاه که در نواحی‬
‫هند و کوه فرود( آمدند و ساحه های بلهیکا(بلخ)‪ ،‬اریه(هرات)‪ ،‬و درنگیان(سیستان) را اشغال کردند( مسکن‬
‫خودرا آریانا گفتند به مرور( زمان بعد ها ساحات شمال هرات نام بلخ و باختر را گرفت و ناحیه دریاچه‬
‫های جنوب به وادی هیرمند به درنگیانا موسوم( شد‪.‬‬
‫یگانه منطقه که نام آریایی ها را در خود حفظ کرده و آن را تا امروز( انتقال داده است هرات می‬
‫باشد یعنی هرات از کلمه آریک‪ ،‬آریه‪ ،‬آریا ماخذ بوده و به همان معنی هرات است‪ .‬چنانچه در اوستا به‬
‫شکل آریه و آریانه در کتبه داریوش به گونه هریوه و هریوا و در آثار مؤرخان غرب و عرب به صورت‬
‫های هری‪ ،‬هریوه‪ ،‬هراه و هرات به کار برده شده است‪.‬‬
‫بنا به روایتی( دختر ضحاک به اسم هرات بعداز طوفان نوح قلعه یی در محل هرات کنونی بنا‬
‫کرده و اسم هرات از وی گرفته شده است‪ .‬به همین ترتیب در مورد وجه تسمیه هرات بیش از صد روایت‬
‫است که این خود دال بر قدامت و اهمیت این شهر تاریخی( است‪ ،1390( .‬حقیقت پال)‬

‫نفوس یا جمعیت شناسایی عمومی‬

‫هرات یکی از والیات بزرگ و پر نفوس کشور عزیز ماست که از نظر مساحت و نفوس دومین‬
‫والیت شمرده می شود‪ .‬حسب ارقام ارایه شده از جانب احصائیه مرکزی( در سال ‪ ۱۳۹۷‬مجموع نفوس‬
‫هرات (‪ )۲۰۵۰۵۱۴‬نفر می باشد‪ .‬همزمان مبتنی برآرقام( موجود در ریاست کوچی ها حدود ‪۷۰۰۰۰۰‬‬
‫نفر کوچی در والیت هرات وجود دارد ‪ ،1390( .‬حقیقت پال)‬

‫‪4‬‬
 ‫نقش زراعت در اقتصاد افغانستان‬
‫زراعت عبارت از یک سلسله فعالیت های انسانی می باشد که از طریق آن هسته بیولوژیکی(‬
‫محیط در ارتباط( با شرایط غیر بیولوژیکی( برای بقای انسان مورد( استفاده قرار گرفته و بهره برداری می‬
‫شود‪.‬‬
‫افغانستان به عنوان کشور زراعتی در منطقه و جهان شناخته می شود؛ بر اساس گزارش اداره‬
‫همکاری بین المللی امریکا (‪ )USAID‬و زراعتی ‪ ۸۰‬فیصد( مردم افغانستان به زراعت و مالداری اشتغال‬
‫دارند و ‪ ۳۱‬فیصد( عواید ناخالص ملی از محصوالت زراعتی بدست می آید‪ .‬بخش اعظم صادرات‬
‫افغانستان نیز محصوالت زراعتی است به همین لحاظ در اقتصاد( جامعه افغانی؛ زراعت از اهمیت خاصی‬
‫برخوردار است‪ .‬کارشناسان زراعت را مهم ترین بخش در اقتصاد افغانستان می دانند که تنها با توسعه‬
‫بخش زراعت می توان به رشد و توسعه اقتصادی( مطلوب در افغانستان دست یافت‪ .‬در شرایط( کنونی‬
‫زراعت در افغانستان بهترین و شاید تنها گزینه برای ایجاد زیر بنای های اقتصادی این کشور باشد‪.‬‬
‫ارقام منتشر شده از سوی اداره مرکزی( احصایه افغانستان( از سال ‪ ۱۳۸۴‬خورشیدی( تا کنون نشان‬
‫می دهد که سه بخش خدمات‪ ،‬صنعت و زراعت مهمترین نقش را در اقتصاد( کنونی افغانستان بازی می‬
‫کنند‪ .‬بر اساس اداره احصائیه مرکزی( در سال ‪ ۱۳۸۷‬سهم بخش زراعت ‪ ۷۸‬فیصد‪ ،‬خدمات ‪۱۶‬فیصد و‬
‫صنعت ‪۶‬فیصد بوده است‪ .‬اما براساس ارقام( این اداره در سال ‪ ۱۳۹۰-۱۳۸۹‬سهم زراعت در اشتغال به‬
‫‪۶۷‬فیصد کاهش یافته است‪.‬‬
‫با توجه به اینکه سهم بخش زراعت در میزان اشتغال زایی در کشور کاهش یافته اما هنوز هم بیش‬
‫از دو سوم در بخش زراعت شاغل هستند؛ دیگر اینکه گزارش های وجود( دارد که اغلب این افراد( از‬
‫طریق فعالیت های زراعتی امرار معاش می کنند‪ .‬با توجه به این دو آمار می توان نتیجه گرفت که‬
‫زراعت تاکنون نقش بارزی را در اقتصاد( افغانستان بازی می کند‪.‬‬
‫زراعت یکی از مهم ترین بخش اقتصادی در افغانستان است؛ و اساس اقتصاد( افغانستان ضعیف و‬
‫وابسته به زراعت و مساعدت های جامعه بین المللی باقی مانده است‪ .‬زراعت مهم ترین بخش اقتصاد‬
‫پایدار افغانستان می باشد و در اقتصاد این کشور( بخش زراعت نقش مهمی در رشد اقتصادی‪ ،‬ایجاد شغل‪،‬‬
‫کاهش فقر و امنیت غذایی دارد‪ .‬زراعت به استثنای (اقتصاد خشخاش) تقریبا یک چهارم( تولید ناخالص‬
‫داخلی را تشکیل می دهد‪ .‬بیش از ‪ ۸۰‬فیصد( از کشور( و نزدیک به ‪۹۰‬فیصد( از افراد فقیر در مناطق‬
‫روستایی( زندگی می کنند و زراعت نقش مهمی در معیشت این افراد دارد‪ .‬زراعت عامل اصلی و‬
‫تاثیرگذار( در اقتصاد( افغانستان‪ ،‬در تضمین امنیت غذایی شان‪ ،‬در امورات روزمره زندگی شان و امینت‬
‫ملی شان است زراعت تعیین کننده کامیابی( یا شکست افغانستان در آینده خواهدبود‪.‬‬
‫‪Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/2013/09/130828_role_ag_afghan_ec‬‬
‫‪onomy.amp‬‬

‫‪5‬‬
 ‫نقش زراعت در اقتصاد والیت هرات‬
‫زراعت تهداب اقتصاد هرات است‪ .‬حدود( ‪۳۵‬فیصد از تولیدات این والیت و نیز ‪۷۰‬فیصد( از‬
‫مشاغل موجود( از سکتور زراعت تامین می شود‪ (.‬هرات در ده سال آینده توانایی افزایش تولیدات زراعتی‬
‫ساالنه خود را از مقدار ‪۱۲۵‬میلیون دالر به ‪۲۷۰‬میلیون دالر دارد(این مقدار تقریبا ‪ ۱۰‬تا ‪۲۵‬فیصد تولیدات‬
‫فعلی در کل والیت است)‪.‬‬
‫تولیدات زراعتی هرات شامل حبوبات مصرفی روزانه مانند گندم‪ ،‬میوه های خشک قیمتی و سایر‬
‫محصوالت ارزشمند( مانند زعفران است‪ .‬فرصت های رشد سکتور( زراعت هرات شامل اقداماتی( همچون‬
‫بهبود کیفیت محصوالت تولید( شده زراعتی و افزایش قیمت تولیدات از طریق( اصالح نباتی و ارتقای‬
‫تکنیک های نوین زراعتی‪ ،‬بهسازی سرد خانه های که به نگهداری محصوالت( و پروسس( آنها منجر‬
‫خواهد شد و نیز تامین ارتباطات بهتر بین تولید کننده گان و مشتریان داخلی و بین المللی خواهد گردید‪(.‬‬
‫وضعیت زراعت هرات به تناسب سال های قبل در کل بهبود یافته است و رشد کمی و کیفی در‬
‫محصوالت زراعتی از لحاظ میزان تولیدات و کیفیت مواد بهبود قابل مالحظه نموده است‪ .‬می توان یاد‬
‫کرد مزارع هرات در ادوار مختلف تاریخی یکی از منابع بزرگ تولید انواع میوه ها و ادویه های طب‬
‫یونانی شمرده می شود( و عواید زراعتی هرات از تولید محصوالت( آن می باشد که می تواند هرات را از‬
‫لحاظ اقتصادی خودکفا نماید‪.‬‬
‫زراعت تهداب اقتصادی افغانستان را تشکیل داده و باید به آن به عنوان یکی از ارکان اساسی‬
‫دیدگاه انکشافی( والیت هرات توجه خاص صورت گیرد‪ .‬در حال حاضر( زراعت به عنوان تامین کننده‬
‫حدود ‪۳۵‬فیصد کل تولیدات خالص داخلی‪ ،‬حدود ‪۷۰‬فیصد نیروی( کار داخلی و حدود ‪۹۰‬فیصد( از صادرات‬
‫ملی افغانستان( شناخته می شود‪.‬‬
‫گزارش ارزیابی و آسیب پذیری( و خطرات ملی افغانستان بیان می دارد که عواید ‪۳۶‬فیصدی از‬
‫جمعیت هرات عموما از راه زراعت و ‪۲۰‬فیصد( هم از مالداری( تامین می شود ‪.‬ارزش تولیدات زراعتی‬
‫در والیت هرات ساالنه حدود ‪ ۳۲۵‬میلیون دالر است که بطور تقریبی ‪ 3/1‬عواید ساالنه این والیت (یک‬
‫میلیارد دالر) را تشکیل می دهد‪.‬‬
‫محصوالت زراعتی هرات از قبیل میوه جات‪ ،‬زعفران و منسوجات پشمی توانایی( رقابت در‬
‫بازار های منطقوی( و بازار های جهانی را دارا است‪.‬تولیدات زراعتی مثل میوه وآنجیر که قابلیت صادر‬
‫شدن را دارد از منابع عمده عایداتی به شمار آمده که توجه به آنها می تواند رشد اقتصادی( هرات را تسریح‬
‫بخشد‪.‬‬
‫با این وجود نبود تسهیالت در ذخیره تولیدات زراعتی ‪ ،‬ماشین های پروسس و بسته بندی و‬
‫امکانات ترانسپورتی در حال حاضر توانمندی( های صادراتی این والیت را محدود ساخته است‪ .‬برعالوه‬
‫نبود زیرساخت های کافی به این معناست که بیشتر زارعین به بازار های محلی متصل نیستند چه برسد به‬
‫بازار ملی‪ ،‬منطقوی و جهانی‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫سکتور زراعت می تواند با افزایش( میزان صادرات محصوالت زراعتی و خودکفایی اقتصادی از‬
‫نظر محصوالت زراعتی که جنبه مصرف داخلی دارند و از بیرون وارد می شوند( ماشین رشد اقتصادی‬
‫را به پیش براند‪.‬‬
‫توانمندی( هرات جهت رسیدن به خودکفایی( اقتصادی( و جایگزین کردن محصوالت( زراعتی تولید‬
‫شده در این والیت با مواد غذایی وارد شده بسیار باالست و در صورت تحقق این امر مردم به استفاده‬
‫دوامدار از محصوالت وطنی( روی خواهند آورند‪ .‬برعالوه رسیدن به خودکفایی اقتصادی در استفاده از‬
‫تولیدات زراعتی وطنی‪ ،‬کشور را از نوسانات و تغییرات در بازار( های خارجی در آمان نگه خواهد‬
‫‪1‬‬
‫داشت‪.‬‬

‫‪Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp‬‬

‫‪7‬‬
 ‫بخش دوم‬
‫عوامل تاثیرگذار روی زراعت هرات‬

‫بررسی نوعیت خاک های هرات‬

‫خاک اساس زراعت افغانستان را تشکیل می دهد‪ .‬به طور کلی خاک محل استقرار و منبع تامین‬
‫آب و مواد غذایی برای نباتات است‪ .‬از آغاز پیدایش زراعت؛ خاک محیط طبیعی( برای حفظ و رشد نباتات‬
‫شناخته شده است و ازدیدگاه زراعت به مجموعه فعالی گفته می شود که در سطح زمین از اثر مشترک آب‬
‫و هوا‪ ،‬موجودات زنده(نباتات و جانوران) برسنگ ها‪ ،‬در طول زمان و پس از تکامل تدریجی( به وجود‬
‫میآید‪.‬‬
‫در هرات ‪۲۵۰‬هزار هکتار زمین زراعتی وجود دارد که تنها ‪۱۲۰‬هزار هکتار آن زیر کشت‬
‫است‪ .‬در قسمت های غربی افغانستان زمین ها خشک نوع سندی‪ ،‬سندنی می باشد‪ .‬قسمت های غرب‬
‫هرات از جمله خاک های می باشد که در حرارت ‪ ۸‬الی ‪ ۱۵‬درجه سانتی گراد قرار دارد‪ .‬کلسیم کاربونیت‬
‫والیت هرات در نواحی( ادرسکن ‪ ۲۰‬تا ‪ ۲۵‬فیصد می باشد‪ .‬مقدار ریگ در خاک های غربی افغانستان به‬
‫شمول هرات نسبت به دیگر قسمت ها زیاد می باشد‪.‬‬

‫زمین و آبیاری در والیت هرات‬

‫یکی از محدودیت ها و کمبود های اصلی سد راه تولید محصوالت زراعتی در افغانستان کمبود‬
‫زمین های زراعتی آبی است‪ .‬به خاطر نبود آب کافی زراعتی‪ ،‬تنها نیمی از زمین های قابل کشت‬
‫افغانستان ساالنه زیر کشت میروند‪.‬‬
‫برآورد( ها نشان می دهد که افغانستان در طوالنی مدت آب کافی جهت آب یاری ساختن ‪ ۵‬میلیون‬
‫هکتار زمین زراعتی را دارا است که این مقدار بسیار بیشتر( از ‪ ۲.۶‬میلیون هکتار زمینی است که فعال‬
‫کشت آبی در آنها صورت می گیرد‪ .‬با این حساب افغانستان منابع کافی آب را در اختیار دارد تا زراعت‬
‫خود را در اکثریت قریب به اتفاق زمینهای قابل کشت خود گسترش دهد‪ .‬به این منظور‪ (،‬یک استراژی( همه‬
‫جانبه و فراگیر آبیاری در افغانستان باید موضوعات زیر را احتوا نماید‪ :‬مدیریت درست دریای( ها و آب‬
‫راه ها و ساخت بند های آب زراعتی که از آب آنها جهت آبیاری( استفاده می شود‪ .‬کنترول( بهینه و مناسب‬
‫از آب های موجود در روی زمین و سایر روش های مدیریت توزیع( آب در مزارع و کشتزارها‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫منبع‪) /Https://www.bbc.com/Persian( :‬‬

‫منابع آب والیت هرات‬

‫هرات از نگاه داشتن آبهای جاری و آبه((ای تحت االرض(ی( غ((نی اس((ت مس((احت قاب((ل مالحظ((ه ای از زمین‬
‫های زراعتی هرات توس(ط( آب رودخان((ه ه((ا و جویه((ای کش((یده ش((ده از آن ‪ ،‬آبی((اری میش((ود( ‪ .‬پس ازآبه((ای‬
‫جاری ‪ ،‬آبهای زیرزمینی( یعنی کاریزها( ‪ ،‬چشمه ساران ‪ ،‬چاههای دستی و نیمه عمیق قابل یادآوری است‬

‫رودها ‪ :‬رودباران( هرات از روزگاران بسیار قدیم در این خط(ه باس(تان جری(ان داش(ته و ب(ه س(ان ش(اهرگ‬
‫های حیات بخش جسم فیاض این والیت تر و تازه نگه داشته ان((د ‪ ،‬ک(ه هری(رود ب(ه عن((وان ش(اهرگ اص(لی‬
‫ش((ایان توص((یف( اف((زون اس((ت ‪ .‬هنگ((ام آب خ((یزی ‪ ،‬روده((ای خ((ورد و ب((زرگ ه((رات در هنگ((ام بارانه((ای(‬
‫زمستانی( و بیشتر در موسم به((ار اس((ت ‪ :‬زمانیک((ه برفه((ای( کوهس((اران آب ش((ده و ب((ارش ه((ای زمس((تانی( و‬
‫بهاری شدت میابد ‪ .‬هرگاه با استفاده از تخنیک پیشرفته و جدید سیالبهای( بهاری( این رودها( مهار شده و در‬
‫مسیر آب های جاری رودخانه ای بن((دهای آبی مناس((ب اح((داث ش((ود ‪ ،‬بی ش((ک ظ((رفیت( آبه((ای مت((ذکره در‬
‫فصل تابستان افزایش( چشمگیر پیدا میکند و میدانهای زراعتی والیت هرات توسعه افزون میابند ‪ .‬از آبهای‬
‫جاری هرات ‪ ،‬برای تولید انرژی برق و به کار انداختن توربین های برق نیز میتوان استفاده مطلوب کرد ‪.‬‬
‫( ‪) https://herat.mfa.ir‬‬

‫تحلیل منابع موجود با درنظر داشت شاخص ها‬

‫تعداد کانال های آبیاری با ظرفیت( آن‬
‫کانال های آبیاری که از طرف ریاست زراعت در این والیت احداث و اعمار و یا احیا گردیده‬
‫است به تعداد ‪ ۴۳‬کانال آبیاری بوده که ظرفیت( شان بین ‪ ۸‬الی ‪۲۲‬اینچ می باشد که بین ‪ ۱.۲‬الی ‪ ۳۶‬متر‬
‫مکعب آب را ظرفیت( دارند‪ .‬عالوه برآن براساس ارقام ارایه شده توسط( ریاست محترم حوزه فرعی‬
‫دریایی هریرود پایینی به تعداد ‪ ۳۱۸‬کانال آبیاری( در والیت هرات تا کنون سروی( و ثبت گردیده است که‬

‫‪9‬‬
 ‫از جمله به تعداد ‪ ۴۱‬کانال بازسازی گردیده و ‪ ۲۳‬کانال دیگر در حال بازسازی می باشد و از ‪ ۰.۵‬الی‬
‫‪ ۲۳‬متر مکعب ظرفیت آبی دارند‪.‬‬
‫تعداد ذخایر آب زراعتی وظرفیت( ان‬
‫ذخایر آبی والیت هرات در واقع شامل منابع آبی این والیت بوده که عبارتنداز‪ (:‬هریرود‪ ،‬رود‬
‫پاشدان و رود ادرسکن می باشد‪ .‬این ذخایر در حالت نورمال آن بین ‪ ۲‬تا ‪ ۳‬میلیون متر مکعب بوده که‬
‫هرگاه به صورت صحیح مدیریت گردد می توان در حدود ‪ ۵۰‬تا ‪ ۶۰‬فیصد زمین های زراعتی هرات را‬
‫آبیاری نماید‪.‬‬
‫زمین های قابل کشت (آبی ‪ ،‬للمی) ‪ /‬ظرفیت( هکتار‪:‬‬
‫والیت هرات با داشتن (‪ )۱۸۵۹۲۰۰‬هکتار اراضی یکی از جمله والیات مهم در عرصه ارایه‬
‫محصوالت زراعتی و مالداری در کشور عزیز مان افغانستان محسوب می گردد‪( .‬دسمبر ‪ ،2016‬وزارت‬
‫مالیه)‬
‫جدول ذیل نشان دهند زمین ها قابل کشت میباشد(‬

‫شماره‬ ‫نوع زمین‬ ‫ساحه به جریب‬ ‫ساحه به هکتار‬ ‫فیصدی‬

‫‪۱‬‬ ‫اراضی زراعتی آبی شخصی‬ ‫‪۵۱۲۳۴۷‬‬ ‫‪۱۰۲۴۶۹.۴‬‬ ‫‪۵.۵‬‬
‫‪۲‬‬ ‫اراضی زراعتی آبی دولتی‬ ‫‪۱۲۱۴۰‬‬ ‫‪۲۴۲۸‬‬ ‫‪۰.۱‬‬
‫‪۳‬‬ ‫اراضی للمی شخصی‬ ‫‪۱۷۱۱۱۴۲‬‬ ‫‪۳۴۲۲۲۸.۴‬‬ ‫‪۱۸.۴‬‬
‫‪۴‬‬ ‫اراضی للمی دولتی‬ ‫‪۸۹۹۶۰‬‬ ‫‪۱۸۰۰۰‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪۵‬‬ ‫علفچر و جنگالت‬ ‫‪۶۱۳۰۹۵۶‬‬ ‫‪۱۲۲۶۱۹۱.۲‬‬ ‫‪۶۶‬‬
‫‪۶‬‬ ‫اراضی دشتی‬ ‫‪۷۹۲۸۶۳‬‬ ‫‪۱۶۰۰۰۰‬‬ ‫‪۸.۵‬‬
‫‪۷‬‬ ‫اراضی وقفی‬ ‫‪۴۴۰۰۰‬‬ ‫‪۸۸۰۰‬‬ ‫‪۰.۵‬‬
‫مجموع‬ ‫‪۹۳۱۲۰۷۵‬‬ ‫‪۱.۸۵۹.۲۰۰‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫(دسمبر ‪ ،2016‬وزارت( مالیه)‬

‫اهمیت فضای سبز در کاهش آلوده گی هوای شهر‬

‫فضای سبز دارای اهمیت اجتماعی و ایکولوژیکی( برای شهر ها بوده و اثرات فضای( سبز در‬
‫شهر ها‪ ،‬نقش محیط زیستی( و ایکولوژیکی( ایفا می نمایند و شهرها را برای زیست مساعد می سازد و با‬
‫اثرات تخریب کننده محیط زیست شهری مانند توسعه صنعتی و حمل و نقل مقابله نموده و از جانب دیگر‬
‫باعث افزایش کیفیت در زندگی( شهروندان می گردد‪ .‬ارزش فضای سبز شهری تا اندازه است که امروز‬
‫وجود این بهره گیری به حیث یکی از شاخص های انکشاف جوامع به حساب میآید‪.‬‬
‫مهمترین اثرات فضای( سبز در شهر ها عبارت از کاهش آلوده گی هوا‪ ،‬کاهش آلوده گی صوتی‪،‬‬
‫تعدیل حرارت‪ ،‬افزایش رطوبت نسبتی‪ ،‬معتدل ساختن هوا و جذب گرد و دود می باشد‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫به گزارش اسپوتنیک؛ در حالی که اداره محیط زیست به تازگی به ارزش ‪ ۹۰‬هزار دالر تجهیزات‬
‫نظارت برکیفیت هوا را به والیت هرات اهدا کرده اما ریاست حفاظت از محیط زیست والیت هرات می‬
‫گوید که تا کنون این دستگاه نصب نشده و ارقام دقیقی از آلوده گی هوا در والیت هرات وجود( ندارد‪.‬‬
‫نصیر احمد فضلی در گفتگو با اسپوتنیک افغانستان گفت که ارقام( ارایه شده در مورد آلوده گی‬
‫هوا در هرات دقیق( نیست زیرا تا کنون در این والیت دستگاهی برای ثبت این ارقام وجود( نداشته است‪.‬‬
‫آقای فضلی وجود( مشکالت فراوان در این زمینه را تایید می کند و در مورد( دالیل آن می گوید‪:‬‬
‫از ده سال بدینسو( تراکم نفوس‪ ،‬کمبود فضای( سبز‪ ،‬وسایط نقلیه بیش از حد و فعالیت های گوناگون‬
‫توانسته یک مقدار محیط زیست را متاثر ساخته اما اعداد و ارقام( در اختیار( ما نیست که ما بتوانیم( فیصد‬
‫آلوده گی هوا را بدانیم( یا آن را با سال گذشته مقایسه کنیم‪.‬‬
‫هوای هرات تا هنوز به اندازه هوای پایتخت آلوده نیست‪ ،‬اما نگرانی شهروندان از آنجا برانگیخته شده که‬
‫میزان آلوده گی در این والیت سال به سال افزایش( می یابد‪ .‬خوشبختانه در این روزها شهروندان هرات‬
‫شاهد تحقق پروژه گسترش فضای( سبز برای حفاظت دیدار محیط زیست و فراهم سازی( شهروندان هرات‬
‫توسط جنگل کاری‪ ،‬کشت بته ها‪ ،‬درخت ها و فرش با حمایت مقام والیت از طریق شاروالی با همکاری(‬
‫سکتور خصوصی در شمال شهرهرات در حال احداث می باشد‪.‬‬

‫اهمیت فضای سبز در کاهش آلوده گی هوای شهر‬

‫‪2‬‬
‫( منبع انترنیتی )‬

‫‪Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/‬‬
‫‪2‬‬

‫‪2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp‬‬
‫‪11‬‬
 ‫روش های مبارزه با امراض نباتی‬
‫روش های مبارزه با امراض نباتی عبارت از انجام روش های است تا از وقوع مرض جلوگیری‬
‫نموده‪ ،‬در مقدار مواد طلقی که باعث ایجاد و انتشار( مرض در نبات می گردد( کاهش به عمل آمده و‬
‫سرانجام خساره ناشی از مرض را کاهش می دهد‪.‬‬
‫روش های مبارزه با امراض نباتی متنوع است و به عامل مرض‪ ،‬نوع میزبان و عکس العمل های‬
‫این دو بستگی دارد‪ .‬هدف از مبارزه با امراض نباتی نجات تک تک نباتات مریض نیست‪ ،‬بلکه نجات‬
‫جامعه آن ها مورد نظر است‪ .‬روش های که در مبارزه با امراض نباتات مورد استفاده قرار می گیرند(‬
‫عبارت اند از ‪ :‬روش های قانونی‪ (،‬زراعتی‪ ،‬بیولوژیکی‪ ،‬فزیکی‪ ،‬و روش های کیمیاوی( می باشند‪(.‬‬
‫در هرات ساختمان البراتوار تثبیت کیفیت مواد غذایی با مصرف( بیش از ‪ ۱۵‬میلیون افغانی( و‬
‫ساختمان البراتوار حفاظت از نباتات به ارزش ‪ ۱۴‬میلیون افغانی از بودجه وزارت زراعت و آبیاری‬
‫افغانستان ساخته شده است که برکیفیت مواد غذایی و سالمت جامعه شهر هرات کمک زیادی( می نماید‪.‬‬
‫مسؤلین ریاست زراعت هرات می گویند( که ‪ ۹۵‬فیصد( از دهقانان این والیت به تخم های اصالح‬
‫شده دسترسی( دارند‪ .‬برعالوه این ‪۹۵‬فیصد زارعین هرات مهارت های جدید زراعتی را فرا گرفته و برای‬
‫حاصالت بیشتر در اراضی( شان از این روش ها استفاده می کنند‪.‬‬
‫اداره زراعت هرات همه ساله سیمینار( های زیادی( از روش های جدید زراعتی به هدف افزایش(‬
‫حاصالت زارعین‪ ،‬برای دهاقین شهر و ولسوالی های هرات برگزار می کند که در حال حاضر ‪ ۹۰‬فیصد(‬
‫آنها از تکنالوژی( جدید در اراضی شان استفاده می کنند‪.‬‬
‫بشیر احمد احمدی معاون اداره زراعت بیان می کند ‪:‬‬
‫دهقانان ما ‪ ۹۵‬فیصد( دسترسی( به تخم اصالح شده دارند و از چندین سال به این طرف اداره زراعت هرات‬
‫برنامه های آموزشی( از روشها( و تخنیک های زراعتی‪ ،‬مبارزه با آفات و امراض در برنامه های عملی و‬
‫تیوری برای دهاقین آموزش می دهند تا ظرفیت دهقان از لحاظ اقتصادی( رشد نماید‪.‬‬
‫(سند‌چارچوب‌ملی‌صلح‌و‌انکشاف‌افغانستان‌(‪( ‌ANPDF‬ورازت‌اقتصاد‌و‌مالیه‪) 1400-‌1395‬‬

‫تاثیرات اقلیم باالی محصوالت زراعتی‬

‫اقلیم تاثیرات مختلف باالی نوعیت و کیفیت نباتات داشته و گیاهان و اشجار( در مجموع در‬
‫موجودیت (آب و هوا) در خاک رشد می نماید؛ طوریکه علم ثابت ساخته است رشد هر نبات تابع شرایط(‬
‫اقلیمی همان منطقه می باشد‪.‬‬
‫شهر هرات از شمال و شرق( کوهستانی‪ ،‬از غرب و جنوب نسبتا کوهستانی می باشد اقلیم این شهر‬
‫معتدل بوده که در زمستان به ‪ -۱۰‬درجه سانتی گراد هم می رسد؛ در زمستان باران ها و برف ها در این‬
‫شهر می بارند و در تابستان هوا گرم و گاهی اوقات به ‪ ۳۸‬درجه سانتی گراد می رسد در بهار هم هوا‬
‫معتدل و دلپذیر است‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫هرات دارای آب و هوای معتدل بوده‪ ،‬بهاری دلپذیر‪ ،‬تابستانی( با بادهای زیاد که به بادهای ‪۱۲۰‬روزه‬
‫معروف اند‪ ،‬خزان معتدل و زمستان نه چندان سرد است‪ .‬مساعد بودن شرایط اقلیمی‪ ،‬استفاده از تخم های‬
‫بذری اصالح شده و ریزش باران ها از عوامل عمده اند که بر میزان افزایش محصوالت زراعتی در‬
‫والیت هرات تاثیرات چشم گیری( داشته است‪ (.‬سند‌چارچوب‌ملی‌صلح‌و‌انکشاف‌افغانستان‌(‪‌ANPDF‬‬
‫(ورازت‌اقتصاد‌و‌مالیه‪) 1400-‌1395‬‬

‫انتخاب بذر های مناسب‬

‫بسیار مهم است تا بذرهایی( برای کشت انتخاب شوند( که بیشترین تاثیر اقتصادی را دارا هستند‪.‬‬
‫بزرگترین دسته بندی های زراعتی عبارتنداز‪ :‬حبوبات(مثل گندم)‪ ،‬مواشی و باغداری مثل میوه جات تازه‬
‫و خشک می باشند‪.‬‬
‫پروسه انتخاب بذر اغلب نیازمند( یک سلسه پیش شرط ها و یا به عبارت دیگر طی کردن یک‬
‫دوره رشد است تا اهداف گسترده که مدنظر( است تحقق یابد‪ .‬در قدم اول‪ ،‬دهاقین که جهت تغییر نوعیت‬
‫بذر پیشگام می شوند( باید قناعت داده شوند که طی سال های اولیه‪ ،‬به کارگران بیشتری جهت کار روی‬
‫زمین نیاز است و در کنار آن‪ ،‬باید قطعه ای از زمین ها به پرورش بذر جدید اختصاص داده شود‪.‬‬
‫بعداز قناعت دهقان اولی و حصول کامیابی( مرحله اول چرخه رشد‪ ،‬شاید چند دهقان دیگر که‬
‫عالقه مند به تغییر نوعیت بذر بوده اند‪ ،‬تردید( را کنار گذاشته و قطعه زمین را به کشت بذر جدید‬
‫اختصاص دهند‪ .‬با پیوستن دهقانان جدید‪ ،‬دهقانان دیگری نیز به دوره رشد خواهند( پیوست و به تکرار این‬
‫موفقیت اقدام خواهند کرد‪.‬‬
‫بدیهی است که حتی در خوشبینانه ترین حالت ممکن‪ ،‬چندین دوره رشد باید طی شود تا دهقانان‬
‫یک قریه بطور( گسترده ای به کشت بذر جدید مبادرت ورزند‪.‬‬
‫در هرات حدود ‪ ۴۰‬فیصد از دهقانان یک هکتار زمین و یا کمتر از آن در اختیار دارند‪۵۰ ،‬فیصد‬
‫دیگر شان بین ‪ ۱.۲‬تا ‪ ۶‬هکتار و متباقی( ‪ ۱۰‬فیصد زارعین‪ ،‬بیشتر از ‪ ۶‬هکتار زمین در اختیار دارند‪ .‬بنا‬
‫تغییر دادن نوعیت بذر به صورت فوری‪ ،‬تنها برای ‪ ۶۰‬فیصد از زارعین هرات ممکن و شدنی است‪.‬‬
‫برای ‪ ۴۰‬فیصد باقیمانده‪ ،‬تکنیک های مثل گرو کردن زمین دیگران و کشت کردن زمین بصورت دسته‬
‫جمعی‪ ،‬می تواند به شگوفایی( و انکشاف زراعتی والیت هرات کمک کند‪.‬‬
‫میزان تقاضای بازار‪ ،‬نقش تعیین کننده و حیاتی را در تصمیم گیری زارعین جهت انتخاب بذر‬
‫جدید بازی می کند‪ .‬قبل از اینکه در نوعیت بذر زراعتی مورد( نیاز دهقانان در ابعاد گسترده تغییر وارد‬
‫شود‪ ،‬باید ظرفیت( های موجود( برای انتخاب روش های که در آن بازار( های داخلی و بازار( های صادراتی(‬
‫مدنظر بوده و توانایی( تحمل تغییر ناگهانی محصوالت( زراعتی را داشته باشد‪ ،‬در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫انتخاب بذر های مناسب‬

‫‪13‬‬
 3
) ‫(منبع انترنیتی‬

Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/
3

2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp
14
 ‫بخش سوم‬

‫تولیدات زراعتی هرات‬

‫مهمترین محصوالت زراعتی والیت هرات عبارت اند از‪:‬‬
‫‪ ‬غله جات‪ :‬گندم آبی و للمی‪ /‬جو آبی و للمی‪ /‬جواری‪ (/‬ارزن‪ /‬برنج‬
‫‪ ‬حبوبات‪ :‬نخود‪ /‬ماش‪ /‬لوبیا‪ /‬باقلی و عدس‬
‫‪ ‬نباتات صنعتی‪ (:‬پنبه‪ /‬کنجد‪ /‬ارزن‪ /‬جواری‪ /‬زعفران‬
‫‪ ‬نباتات علوفه ای‪ :‬رشقه‪ /‬شبدر‬
‫‪ ‬محصوالت فالیزی‪ (:‬خربوزه‪ /‬تربوز‪ /‬بادرنگ‬
‫‪ ‬سبزیجات‪ :‬کچالو‪ /‬بادنجان‪ /‬مرچ‬
‫‪ ‬میوه جات‪ :‬انگور‪ /‬آلو‪ ،‬سیب‪ /‬شفتالو‪ /‬انار‪ /‬بهی‪ /‬ناک‪ /‬انجیر‪ /‬توت‪ /‬چهارمغز‪ (/‬پسته‪ /‬بادام‬
‫‪ ‬سایر محصوالت‪ :‬زیره‬
‫متخصصین اقتصادی( والیت هرات می گویند؛ افزایش تولیدات اکنون فقط ‪ ۱۵‬تا ‪ ۲۰‬فیصد تقاضای‬
‫بازار را رفع می کند اما می تواند تاثیرات را بر قیمت ها در بازار خرید و فروش( داشته باشد‪).‬‬
‫‪(1391‬مجله کرنه)‬

‫ارزش محصوالت زراعتی هرات‬

‫ارزش محصوالت عمده زراعتی والیت هرات قرار( ذیل می باشد‬
‫جدول ذیل ارزش محصوالت زراعتی هرات را نشان میدهد‬

‫محصوالت عمده جات زراعتی‬ ‫ارزش مجموعی محصوالت به افغانی‬

‫غله‬ ‫‪۲۰۳۶۴۵۶۰۰۰۰‬‬
‫حبوبات‬ ‫‪۲۸۲۸۴۰۰۰۰‬‬
‫نباتات صنعتی‬ ‫‪۳۶۹۶۹۷۵۰۰۰۰‬‬
‫زعفران‬ ‫‪۸۷۰۰۰۰۰۰۰‬‬
‫میوه جات‬ ‫‪۶۱۶۱۵۸۰۰۰۰‬‬
‫منبع‪ 1391(:‬مجله کرنه)‬

‫‪15‬‬
 ‫میزان محصوالت عمده زراعتی و روستایی‬
‫محصوالت عمده زراعتی والیت هرات شامل غله جات‪ ،‬حبوبات‪ ،‬نباتات صنعتی‪ ،‬زعفران‪ ،‬میوه‬
‫جات‪ ،‬سبزیجات‪ ،‬علوفه جات ونباتات طبی بوده که ساحه تحت کشت و مقدار محصوالت آن قرار ذیل می‬
‫باشد‪:‬‬
‫میزان محصوالت عمده زراعتی و روستایی‬
‫محصوالت عمده زراعتی و روستایی‬ ‫ساحه تحت کشت به هکتار‬ ‫مقدار محصوالت‬
‫غله جات‬ ‫‪۲۵۷۸۴۰‬‬ ‫مقدار ‪ ۵۰۹۱۱۴‬تن‬
‫حبوبات‬ ‫‪۶۲۲۵‬‬ ‫مقدار ‪ ۴۷۱۸‬تن‬
‫نباتات صنعتی‬ ‫‪۶۰۵۶‬‬ ‫مقدار ‪ ۷۳۹۵‬تن‬
‫زعفران‬ ‫‪۳۴۵۰۰‬‬ ‫مقدار ‪ ۸.۷‬تن‬
‫میوه جات‬ ‫‪۱۷۲۱۵‬‬ ‫مقدار ‪ ۲۰۵۳۸۶‬تن‬
‫سبزیجات‬ ‫‪۸۵۹۵‬‬ ‫مقدار ‪ ۱۲۷۷۱۸‬تن‬
‫علوفه جات‬ ‫‪۷۶۱۲‬‬ ‫مقدار ‪ ۱۲۴۰۹۷‬تن‬
‫صفی جات‬ ‫‪۱۵۱۷‬‬ ‫مقدار ‪ ۸۶۲۸۵‬تن‬
‫نباتات طبی‬ ‫‪۳۹۴۶‬‬ ‫مقدار ‪ ۱۵۵۱‬تن‬
‫منبع ‪ :‬ریاست( زراعت آبیاری و مالداری ‪۱۳۹۷‬‬

‫محصوالت عمده صادراتی زراعتی‬

‫اقالم عمده صادراتی زراعتی ساالنه شامل زعفران‪ ،‬کنجد‪ ،‬کشمش‪ ،‬میوه جات خشک‪ ،‬کرابیه‪،‬‬
‫زیره‪ ،‬و نباتات طبی در مجموع ‪۴۷۱۷۰‬متریک تن بوده که قرار ذیل شرح می گردد‪.‬‬

‫محصوالت عمده صادراتی زراعتی‬

‫مقدار صادرات‬ ‫اقالم عمده صادراتی زراعتی‬

‫‪‌7000‬کیلوگرام‬ ‫زعفران‬
‫‪‌1790‬متریک‌تن‬ ‫کنجد‬
‫‪‌10178‬متریک‌تن‬ ‫کشمش‬
‫‪‌24890‬متریک‌تن‬ ‫میوه جات خشک‬
‫‪‌780‬متریک‌تن‬ ‫کرابیه‬
‫‪‌170‬متریک‌تن‬ ‫زیره‬
‫‪‌2362‬متریک‌تن‌‬ ‫نباتات طبی‬
‫‌منبع( ‪ 1397‬وزارت اقتصاد)‬

‫محصوالت عمده وارداتی‬

‫ساالنه کود کیمیاوی( و ادویه جات زراعتی به مقدار ‪ ۱۵۵۸۸۳‬متریک تن وارد والیت هرات می‬
‫گردد و مقدار ‪ ۴۶۵۶۴‬متریک تن واردات زراعتی شامل میوه جات‪ ،‬سبزیجات‪ ،‬گندم خوراکی و حبوبات‬
‫بوده است‪.‬‬
‫‪16‬‬
 ‫خودکفایی اقتصادی (تبدیل نمودن اقتصاد( مبتنی بر واردات و تولید داخلی آن دسته از محصوالتی(‬
‫که از بیرون از کشور( وارد می شوند در حالی که تولید( آنها در داخل ممکن است)‪ ،‬اغلب فرصت خوبی‬
‫جهت رشد یک کشور است و اکثریت مشاغل موجود در کشور های در حال انکشاف‪ ،‬به تولید محصوالت(‬
‫مصرفی( داخلی و صنایعی که استفاده محلی دارند‪ ،‬تعلق می گیرد‪.‬‬
‫به عنوان نمونه افغانستان در سال های ‪ ۲۰۱۰-۲۰۰۹‬در حدود ‪ ۵.۹‬میلیارد( دالر کاال از کشور(‬
‫های همسایه وارد کرده است که ازین مقدار‪۲۲ ،‬فیصد( آن از گمرکات والیت هرات به کشور( وارد شده‬
‫است‪ .‬از این مقدار واردات‪ ،‬تقریبا ‪۳۰‬فیصد( آن می تواند در داخل هرات و توسط تولیدکننده گان داخلی‬
‫فراهم شود‪ ،‬به عبارت دیگر‪ ،‬تولید این مقدار مواد در داخل هرات گامی در راستای( تبدیل نمودن مواد‬
‫وارداتی محسوب شده و یک فرصت بالقوه رشد در کوتاه مدت برای این والیت شمرده می شود‪،1397(.‬‬
‫وزارت اقتصاد)‬

‫عواید و سرمایه گذاری در بخش زراعت‪:‬‬

‫بودجه انکشافی( ساالنه و میزان ( تخصیص و مصرف ) آن در سکتور( زراعت طی سال های ‪-۱۳۹۵‬‬
‫‪: ۱۳۹۶‬‬
‫عواید و سرمایه گذاری در بخش زراعت‪:‬‬
‫‪1,036,392,921‬‬

‫بودجه‬ ‫تخصیصات‬ ‫مصارف‬

‫‪822,816,180‬‬

‫‪800,973,372‬‬
‫‪765,116,870‬‬

‫‪663,098,832‬‬

‫‪630,227,388‬‬

‫سال‌‪1395‬‬ ‫سال‌‪1396‬‬

‫منبع( ‪ ،1397‬وزارت( اقتصاد)‬

‫فیصدی( کاریابی در سکتور زراعت‬
‫در سکتورزراعت بادر نظر داشت بلند رفتن فیصدی( شهرنشینی( مردمان دهات و مسکونی( شدن‬
‫اراضی زراعتی طی یک دهه گذشته و کاهش منابع آبی در کل نظر به سروی( دفتر( ‪ ) FIO‬در سال‬
‫‪ ۱۳۹۵‬در والیت هرات ‪۵۴‬فیصد مردم به زراعت و مالداری مصروفیت دارند که ‪ ۴۷‬فیصد مردان و ‪۷‬‬
‫فیصد زنان شامل میشود‪(.‬‬
‫براساس معلومات ریاست زراعت بصورت مستقیم ‪ ۲۵۶۰۰۰‬دهقان به سکتور( زراعت فعالیت‬
‫دارند و حدود( ‪ ۹۲۵‬نفر کارمند به صورت مستقیم در مؤسسات و برنامه های زراعت مصروف اند‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫بر اساس معلومات ریاست احیا و انکشاف دهات تعداد کارمندان رسمی و غیر رسمی به تفکیک جنسیت‬
‫قرار ذیل است‪:‬‬
‫‪ ‬کارمندان رسمی ( ‪ ۲۹‬مرد و ‪ ۱‬خانم )‬
‫‪ ‬کارمندان غیر رسمی ( که شامل اجیران‪ ،‬اداری و قراردادی( ‪ ،‬خدماتی( و قراردادی می باشد به‬
‫تعداد ‪ ۱۴۹‬مرد و ‪ ۶۷‬خانم می باشد‪ ،1397( .) .‬وزارت( اقتصاد)‬

‫‪18‬‬
 ‫بخش چهارم‬
‫اهمیت اقتصادی محصوالت زراعتی‬

‫اهمیت اقتصادی زعفران در والیت هرات‬

‫زعفران از لحاظ وزن گران ترین محصول زراعتی دنیا می باشد که مانند طال به گرام و اونس‬
‫خرید و فروش( می شود‪ .‬زعفران به دلیل اهمیت اقتصادی که دارد مورد توجه و حمایت وزارت( زراعت‪،‬‬
‫آبیاری و مالداری قرار گرفته و در وقت کم توانست به یک نبات مهم استراتیژیک کشور( ما مبدل گردد‪.‬‬
‫نبات عایداتی زعفران از چند سال بدینسو( در والیت هرات از ارزش خاص اقتصادی برخوردار(‬
‫بوده که درحال حاضر اوسط درآمد حاصله از یک هکتار زعفران حدود( ‪ ۸۰۰۰‬تا ‪ ۱۲۰۰۰‬دالر در سال‬
‫است و بیش از ‪۳۶۰۰‬نفر از دهاقین به کشت زعفران می پردازند‪.‬‬
‫کشت زعفران در دوازده ولسوالی والیت هرات در سال ‪ ۱۳۹۴‬به ‪ ۹۵۹‬هکتار می رسید در‬
‫والیت هرات ‪ ۳۱‬انجمن زنانه و مردانه زعفران فعالیت داشته که اکثر دهاقین در آنها عضویت دارند‪.‬‬
‫ساالنه از هر جریب زمین به طور اوسط یک کیلوگرام( زعفران بدست می آید‪ ،‬طوریکه در سال ‪۱۳۹۴‬‬
‫در والیت هرات ‪ ۴۱۶۰‬کیلوگرام( و در سال ‪ ۱۳۹۵‬از ‪۲۵۴۰‬هکتار زمین به طور اوسط به مقدار ‪۱۰۸۳‬‬
‫کیلوگرام( زعفران بدست آمده است که قسمت اعظم آن تا کنون از طریق شرکت های صادر( کننده به‬
‫کشور های ایاالت متحده امریکا‪ ،‬فرانسه‪ ،‬امارات متحده عربی و هندوستان( صادر گردیده است‪.‬‬
‫از هر جریب زمین (‪۲۰۰۰‬کیلوگرام) زعفران و بعداز سال چهارم و پنجم در حدود‬
‫‪۴۰۰۰‬کیلوگرام الی ‪۴۵۰۰‬کیلوگرام( پیاز زعفران بدست می آید‪ .‬زعفران هرات به دلیل کیفیت خوب آن‬
‫دارای قیمت قابل مالحظه ای می باشد‪ .‬درسال ‪ 1394‬هر کیلو زعفران ‪ ۸۰۰۰۰‬افغانی( بفروش می رسید‬
‫و در سال جاری قیمت هر کیلوی آن بین ‪۳۰۰۰۰‬تا ‪ ۴۰۰۰۰‬افغانی افزایش یافته است‪‌A ،1400-1395( .‬‬
‫‪،NPDF‬وزارت اقتصاد( و وزارت مالیه)‬
‫‌‬
‫اهمیت اقتصادی زعفران در والیت هرات‬

‫منبع‪،‌ANPDF ،1400-1395( (:‬وزارت اقتصاد و وزارت مالیه)‬

‫‪19‬‬
 ‫تحلیل وضعیت‬
‫الف‪ :‬نقاط قوت‬
‫موجودیت اراضی( وسیع‪ ،‬موجودیت شرایط اقلیمی مناسب‪ ،‬موجودیت شرکت های خصوصی( پروسس‬
‫زعفران ‪،‬موجودیت( تخم پیاز اصالح شده زعفران در کشور‪ ،‬موجودیت فضای مناسب در کشور برای‬
‫تولید و پروسس( این نبات ‪ ،‬نیروی کار فراوان جهت کشت و برداشت نبات زعفران‪ ،1397(.‬وزارت(‬
‫اقتصاد)‬
‫ب‪ :‬نقاط ضعف‬
‫کمبود شرکت های معیاری( تولی((دات زعف((ران‪ ،‬کمب((ود هزین((ه ب((رای تج((ارت نب((ات زعف((ران‪ ،‬کمب((و ده((اقین‬
‫حرفوی( و آموزش دیده برای پرورش( درست نبات زعفران‪ ،‬عدم امکانات و بودجه کافی دولت ب((رای رش((د‬
‫هر چی بیشتر نبات زعفران ‪ ،‬آبیاری مزارع زراعتی زعفران با آب های آلوده‪ ،‬خشک کردن زعف((ران ب((ه‬
‫شکل غیر معیاری( ‪ ،‬ذخیره نمودن زعفران در مکان های غیر معیاری ‪ ،‬ت((اخیر در برداش((ت‪ ،‬جداس((ازی( و‬
‫خشک کردن زعفران‪ ،‬عدم سرعت و درجه بندی زعفران‪ ،1397(.‬وزارت اقتصاد)‬
‫ج‪ :‬فرصت ها‬
‫شرایط و اقلیم مناسب برای تولید زعفران ‪ ،‬تقاضای بلند مارکیت برای زعفران هرات‪ ،‬موجودیت زمینه‬
‫صادرات زعفران به کشور( های همسایه ‪ ،‬مارکیت مناسب جهت فروش محصوالت‪(.‬‬
‫در سال ‪ 1395‬یک کیلوگرام زعفران در بازار های هرات تا ‪ ۶۰۰۰۰‬افغانی به فروش می رسد‪.‬‬
‫ارقام های ریاست زراعت هرات نشان می دهد که در سال ‪ 1394‬میالدی بیش از ‪ ۱۵‬تن زعفران از این‬
‫والیت بدست آمده است‪ .‬پایین بودن قیمت‪ ،‬نبود بازار فروش( مناسب و مشکالت در بخش پروسس و بسته‬
‫بندی از جدی ترین مشکالت در راستای( رشد زعفران در این والیت گفته می شود‪ ، 1397(.‬وزارت‬
‫اقتصاد)‬

‫اهمیت اقتصادی جنگالت پسته در والیت هرات‬

‫اهمیت اقتصادی( پسته که معروف به طالی سبز می باشد و به هیچ کس پوشیده نبوده جایگاه خاص در‬
‫زراعت کسب نموده؛ نظر به توافق( محیطی این نبات در شرایط کم آبی و خشک سبب گردید جایگاه‬
‫مناسب در کشت طبی و زراعتی حاصل نماید‪.‬‬
‫گفته می شود در افغانستان یک میلیون و هفتصد هزار هکتار جنگل وجود( دارد که چهارصد و پنجاه هزار‬
‫هکتار آن را جنگالت پسته تشکیل می دهند؛ که در ارتفاعات ‪ ۶۰۰‬متر الی ‪ ۱۰۰۰‬متر از سطح بر باالی‬
‫تپه های خاکی که بارندگی ساالنه این مناطق( از ‪ 300‬الی ‪ 600‬میلی متر بیشتر است موقعیت دارد‪ .‬ساالنه‬
‫یک ونیم هزار تن پسته از جنگالت پسته جمع آوری و به خارج از کشور( صادر می گردد‪.‬پسته افغانستان‬
‫بیشتر به کشور هند صادر می شود در گذشته پسته از طریق( ایران به کشور( های ترکیه و امارات عربی‬
‫نیز صادر می شد‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫جنگالت پسته عمدتا در والیت بادغیس‪ ،‬فاریاب‪ ،‬جوزجان‪ ،‬بلخ‪ ،‬سمنگان‪ ،‬بغالن‪ ،‬کندز و تخار موقعیت(‬
‫دارد که بیشترین ساحات آن در هرات است‪.‬‬
‫والیت هرات مرکز پروسس پسته افغانستان شمرده می شود‪ ،‬معموال حاصالت جمع آوری شده ی پسته از‬
‫هرات و بادغیس در هرات پروسس و برای صادرات آماده می شود هر کیلو پسته در هرات تا یک هزار‬
‫و پنجصد( افغانی به فروش می رسد‪.‬‬
‫در والیت هرات عالوه بر صادرات مغز پسته؛ از پوست آن نیز به عنوان سوخت استفاده می شود‪ .‬پسته‬
‫هرات از لحاظ مغز‪ ،‬جنس‪ ،‬رنگ‪ ،‬طعم و کیفیت جایگاه ویژه دارد‪.‬‬
‫گفتنی است که هدف از ترویج کشت پسته جلوگیری از فرسایش خاک‪ ،‬آلوده گی هوا و بهبود وضعیت‬
‫محیط زیست است از همین جهت اداره زراعت هرات ‪ ۲۰۰‬تن از دهقانان ولسوالی( های انجیل‪ ،‬گذره‪،‬‬
‫زنده جان‪ ،‬کرخ‪ ،‬کهسان‪ ،‬کشک و رباط( سنگی را در بخش ترویج جنگالت پسته آموزش داده است‪.‬‬
‫مسؤالن ریاست زراعت می گویند‪ :‬این دهقانان در بخش های نهال شانی‪ ،‬پیوند‪ ،‬تولید نهال‪ ،‬سورت بندی‪،‬‬
‫پروسس و بازار یابی محصوالت باغداری آموزشی( دیده اند‪ ،‬قرار است این برنامه در چندین ولسوالی‬
‫دیگر والیت هرات نیز برگزار( شود‪ ( .‬اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬

‫‪4‬‬
‫منبع انترنیتی‬

‫اهمیت اقتصادی انگور در والیت هرات‬

‫والیت هرات با داشتن بهترین و نفیس ترین انگور جهان به عنوان معدن انواع انگور یاد می شود‪.‬‬
‫پیدایش انگور در این والیت به صد ها سال قبل بر می گردد‪(.‬‬
‫به گفته مسؤالن در ریاست زراعت والیت هرات در حال حاضر( اضافه تراز ‪ ۵۰‬نوع انگور در‬
‫باغات والیت هرات در حال پرورش بوده که کیفیت و طعم شیرین آن شهرت جانی را به خود کسب نموده‬
‫است‪.‬‬
‫در کلکسیون حفظ منابع جنیتکی باغداری در مرکز انکشاف باغداری فارم( اردو خان ‪ ۱۳۹‬نوع‬
‫انگور زراعتی وجود دارد که همه ساله تحقیقات الزم باالی شان صورت( می گیرد‪ .‬و عمده ترین مناطق(‬

‫‪Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/‬‬
‫‪4‬‬

‫‪2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp‬‬
‫‪21‬‬
 ‫پرورش دهنده این محصول ولسوالی های اوبه‪ ،‬گذره‪ ،‬پشتون زرغون و انجیل بوده که بیشترین ساحات‬
‫تاکستان را به خود اختصاص داده اند‪.‬‬
‫با این حال یعقوب مشعوف کارشناس( اقتصادی‪ ،‬انگور هرات را قلم عمده ی صادراتی این والیت‬
‫خوانده گفت‪ ،‬برای جلوگیری از فاسد شدن انگور و رشد اقتصاد( باغداران‪ ،‬ساخت کشمش خانه ها بسیار‬
‫مفید می باشد‪.‬‬
‫آقای مشعوف تاکید دارد که اگر حکومت بصورت( مداوم روی پروسس( انگور و کشمش تمرکز‬
‫داشته باشد بر افزایش صادرات این میوه تاثیر مثبت خواهد داشت‪.‬‬
‫مدیر ترویج ریاست زراعت والیت هرات همچنان گفت‪ :‬که در سال جاری خورشیدی( به دلیل‬
‫موجودیت ویروس( کرونا و محدودیت در ترانزیت‪ ،‬بیش از ‪ ۶۰‬فیصد( انگور این والیت به کشمش تبدیل‬
‫شده و به والیات و کشور( های مختلف صادر( خواهد شد‪ .‬بشیر احمد احمدی تاکید کرد برای تهیه کشمش‬
‫قرار است اضافه تر از ‪ ۱۰۲۶‬کشمش خانه در هرات به مصرف بیش از ‪ ۵۰۰‬میلیون افغانی( در ولسوالی‬
‫های مختلف این والیت ساخته و تا سه ماه دیگر به بهره برداری( سپرده شود‪.‬‬
‫موسم انگور در هرات با در نظر داشت تنوع گونه ها متفاوت است‪ ،‬چنانچه از اواسط( فصل بهار‬
‫میوه انگور بخصوص نوع روچه و خلیلی به بازار آمده و الی اواخر ماه میزان بخصوص انواع انگور‬
‫میر احمدی و فخری ادامه دارد‪.‬موجودیت( انواع فراوان این میوه شیرین در هرات باعث شده تا برنامه‬
‫های ویژه ای در قسمت تولید‪ ،‬توزیع( و معرفی( آن به بازار های ملی و بین المللی روی دست گرفته شود‪.‬‬
‫در سال ‪ ۱۳۹۳‬خورشیدی بزرگترین جشن انگور در مرکز این شهر برگزار و دهها نوع انگور به نمایش‬
‫گذاشته شد که مورد( دلچسپی و عالقه مندی و تولید کننده گان و مصرف( کننده گان در سراسر کشور( و‬
‫حتی فراتر( از آن قرار گرفت‪ .‬فصل انگور در هرات پیوسته با جشن و نشاط دهاقین و باغداران همراه‬
‫بوده و از این ایام انگوری به خوشی استقبال می کنند‪ .‬مشهور ترین انگور هرات به نام لعل باقلی دانه یاد‬
‫شده که خصوصیات منحصر( به خود را ( شیرین‪ ،‬نازک‪ ،‬بدون دانه‪ ،‬روشن‪ ،‬زود( فصل ) دارا می باشد‪( .‬‬
‫اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬
‫انواع انگور های موجود( و مشهور( هرات شامل نام های محلی زیر است ‪:‬‬
‫لعل باقلی دانه ‪ ،‬لعل کالن دانه‪ ،‬لعل آبی ‪ ،‬لعل سرخ ‪،‬فخری سفید ‪ ،‬فخر پشت گل‪ ،‬فخری( شصت عروس‪،‬‬
‫حسینی ‪ ،‬میر احمدی ‪ ،‬کشمشی میده دانه‪ ،‬کشمشی دانه بلند ‪ ،‬صایبی( ‪ ،‬سرکه ای ‪ ،‬روچه سفید ‪ ،‬روچه‬
‫سرخ ‪ ،‬خلیلی ‪ ،‬فوشنجی ‪ ،‬سنگک ‪ ،‬عسکری‪ ،‬لوغی سرخ‪ ،‬لوغی سیاه ‪ ،‬کس نداره ‪ ،‬مسکه ای ‪ ،‬وشندل(‬
‫خانی‪ ( .‬اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬

‫اثرات ضایعات محصوالت زراعتی بر جوانب مختلف اقتصادی هرات‬

‫یکی از سیاست های جدی و مهم دولت ها در امر امنیت غذایی‪ ،‬همانا کاهش ضایعات مواد غذایی‬
‫است و از طرف دیگر سازمان غذایی و زراعت (‪ )FRO‬راه های را برای جلوگیری از ضایعات مواد‬
‫غذایی به مسؤالن سکتور زراعت و تامین کننده گان مواد غذایی دولت های عضو این سازمان ارائه کرده‬
‫است‪.‬‬
‫در این راستا باید دو راه حل در نظر گرفته شود راه حل اول مرتبط به باال بردن سطح آگاهی‬
‫عامه در خصوص کاهش ضایعات از طریق روش های جلوگیری از ضایعات می باشد البته این راه حل‬

‫‪22‬‬
‫در پروسه دراز مدت مفیدیت خوبی خواهد داشت‪ .‬راه حل دوم مربوط به تدوین سیاست ها از طرف دولت‬
‫ها می باشد اجرای این سیاست ها بعداز تدوین اثرگذاری سریعتری در کاهش ضایعات خواهد داشت‪.‬‬

‫ضایعات از چند جهت بر اقتصاد والیت هرات ضربه وارد می کند‪:‬‬

‫‪ .1‬میزان تولید را کاهش می دهد ‪:‬‬
‫از جمله عوامل که سبب کاهش میزان تولید محصوالت زراعتی و ضایعات آن می گردد عبارت اند‬
‫از‪:‬‬
‫عدم رعایت تناوب زراعتی ‪ ،‬آماده نکردن اراضی با اصول و روشهای صحیح‪ ،‬کوتاهی در انجام عملیات‬
‫الزم قبل از کشت‪ ،‬عدم استفاده از بذر های اصالح شده‪ ،‬کشت دست پاش و ضایعات حاصل از کشت بیش‬
‫از اندازه بذر ‪ ،‬عدم رعایت زمان مناسب کشت (تاریخ موجه کشت) برای محصوالت و مناطق مختلف‪،‬‬
‫متناسب نبودن میزان مصرف کود‪ ،‬عدم مبارزه مؤثر با گیاهان هرز و آفات نباتی ‪ ( .‬اسد و سنبله ‪،1385‬‬
‫محیط زیست)‬

‫نیاز به واردات را افزایش می دهد ‪:‬‬ ‫‪.2‬‬

‫بنابر افزایش ضایعات و کاهش تولیدات داخلی در این والیت سبب می گ((ردد ت((ا واردات اف((زایش نمای((د‬
‫که شدیدا باعث رکود( اقتصادی والیت هرات می گردد‪ .‬مثال عمده آن ص((نعت زعف((ران این والیت می‬
‫باشد؛ بشیر احمد رشیدی‪ ،‬ریس اتحادیه زعفران افغانستان در والیت هرات می گوید‪ :‬ک((ه ض((ایعات در‬
‫صنعت زعفران بزرگترین چالش دهاقین زعفران است و امی((دوار( اس((ت ک(ه ب((ا دس((تگاه ه((ای جدی((د این‬
‫مشکل تا حدودی برطرف( شود به گفته او پروسس معی((اری می توان((د از ض((ایعات زعف((ران جلوگ((یری(‬
‫کند‪.‬‬
‫تخم های اصالح شده‪ ،‬تکنالوژی( بهتر زراعتی و تاسیس((ات الزم ب((رای ذخ((یره محص((والت ده((اقین ک((ه‬
‫امکانات ناچیز دارند( کمک می کند تا مصؤنیت غذایی را باال برده و دهاقین را هم در رفتن از حالت امرار‬
‫معاش به حالت حاصالت مازاد کمک می نماید‪ .‬ب(ا ص(نعتی نم(ودن زراعت‪ ،‬بهب(ود( کن(ترول کیفیت و بس(ته‬
‫بندی بهتر که باعث کاهش ضایعات و به هدر رفتن محصوالت این والیت می شود‪ ،‬می توان ه((رات را از‬
‫یک والیت وارد کننده ای محصوالت زراعتی به ی((ک والیت ص((ادر( کنن((ده ای آن محص((والت تب((دیل ک((رد‪.‬‬
‫( اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬

‫ایجاد چندین سرد خانه در والیت هرات‬

‫در والیت هرات یک باب سرد خانه از کمک های(‪ )PRT‬احداث شده که در منطقه سرجنگل واقع‬
‫می باشد و یک با دیگر به ظرفیت( ‪ ۵۰۰۰‬تن درکنار( میدان هوایی در حال احداث می باشد که الی سال‬
‫‪ 1400‬باید به بهره برداری سپرده شود و در قسمت سکتور خصوصی به تعداد ‪ ۷‬باب سردخانه های‬
‫کوچک در شهرک صنعتی( ساخته شده که ظرفیت شان کم بوده و صرف برای گوشت های یخچالی بعضی‬
‫مواد پکچ شده مناسب می باشد ولی برای ذخیره سازی مواد زراعتی از جمله میوه جات و سبزیجات(‬
‫مناسب نمی باشد‪ ( .‬اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬

‫‪23‬‬
 ‫سرد خانه در والیت هرات‬

‫منبع ‪ ( :‬اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬

‫اهمیت عملی سرد خانه برای محصوالت زراعتی‬

‫مکانی برای سرد نگه داشتن اجناس را سردخانه گویند‪ .‬در مجموعه ای از ساختمان و تاسیسات‬
‫برای حفظ کیفیت یک کاال می باشد‪.‬‬
‫وزارت زراعت برای همکاری با سکتور خصوصی و دهقانان‪ ،‬تا این دم ‪ ۳۱۶۴‬سردخانه اعمار‬
‫کرده است؛ این سردخانه ها اکثرا در جریان پنج سال اخیر ساخته شده اند‪ .‬ظرفیت نگهداری مجموعی این‬
‫سردخانه ها ‪ ۱۱۰‬هزار و ‪۴۳۰‬تن محصول زراعتی است‪.‬‬
‫افغانستان یک کشور زراعتی می باشد؛ ایجاد سردخانه ها برای نگهداری و محصوالت میوه و‬
‫سبزیجات کشور بسیار( مهم و حیاتی است؛ چون باعث نگهداری محصوالت‪ ،‬کنترول بازار‪ ،‬جلوگیری از‬
‫احتکار و افزایش قیمت و مانع متضرر( شدن دهقانان می شود‪ (.‬در نبود سردخانه ها بخشی ازمحصوالت‬
‫خراب و بخشی دیگر با قیمت ناچیز فروخته می شود‪(.‬‬
‫همچنان مهاجرت های معکوس‪ ،‬بهبود معیشت مردم و زمین داران‪ ،‬تنظیم بازار و خودکفایی‬
‫خانواده‪ ،‬از فواید دیگر سردخانه های زراعتی است‪.‬‬

‫مفاد سردخانه‬
‫سردخانه می تواند در تمام سال محصوالت( را عرضه نماید‪ ،‬کیفیت نبات از بین نمی رود‪ ،‬جلوگیری( از‬
‫حمله آفات حشرات و زنده جان ذره بینی می گردد‪ ،‬اقتصاد دهقانان و کشور بلند می رود‪ ،‬کشور( غنی از‬
‫ذخیره مواد غذائی می شود‪ ،‬سردخانه به عنوان حلقه وسط میان تولید و بازار بوده در حفظ کیفیت‬
‫محصوالت نقش اساسی را ایفا می کند‪ ،‬جلوگیری از عرضه تمامی محصوالت یکدم به بازار( می نماید‪.‬‬
‫( اسد و سنبله ‪ ،1385‬محیط زیست)‬
‫‪24‬‬
 ‫دوره تولید محصوالت زراعت در هرات‬
‫هرات در دوره ارزشی( تولید محصوالت زراعتی خویش با تعدادی( از مشکالت و چالش ها مواجه است‪.‬‬
‫این مشکالت در نتیجه عدم مزیت و تولیدی( عوامل مختلف دخیل در پروسه تولید به بار میاید که از قبیل‪:‬‬
‫میزان اندک تقاضا برای محصوالت تولید شده‪ ،‬کیفیت پایین تولیدات و ضایعات قابل توجه محصوالت‬
‫تولید شده در وقت برداشت محصول( و نیز حین انتقال آنها به بازار مصرفی‪.‬‬
‫مشکالت یاد شده باعث شده تا سود حاصله از کشت و کار دهاقین تا حد قابل مالحظه ای کاهش‬
‫پیدا کند‪ .‬برعالوه نبود ’’ ظرفیت( های محلی در رده های پایین اجتماع در پروسس و بسته بندی‬
‫محصوالت تولید شده باعث شده تا دهاقین تولیدات خویش را بالفاصله بعداز برداشت (که قیمت‬
‫محصوالت به دلیل فراوانی بسیار پایین است) به فروش برسانند که در نتیجه سود بسیار اندکی نصیب شان‬
‫می شود‪.‬‬
‫این روند باعث می شود تا دوره از افراد ناخلف و استفاده جو‪ .‬این افراد محصوالت دهاقین را با‬
‫قیمت بسیار( پایین خریداری( می کنند‪ ،‬آنها را پروسس کرده و یا در کشور های همسایه انبار می کنند‪ ،‬با‬
‫تمام شده موعد برداشت محصول و کمیاب شدن محصوالت زراعتی آنها را دوباره به افغانستان وارد کرده‬
‫و به قیمت باال می فروشند‪(.‬‬
‫سرمایه گذاری در کارخانه های که در رده های پایین اجتماع به پروسس( و تولید مواد غذایی از‬
‫محصوالت زراعتی می پردازند‪ ،‬این توانمندی را دارد تا ارزش قابل مالحظه ای را به چرخه تولید‬
‫محصوالت زراعتی هرات افزوده‪ ،‬در نتیجه میزان سوددهی( زراعتی را برای زارعین هراتی باال ببرد‪.‬‬
‫مثال علیرغم اینکه هرات مشهور به داشتن باغ های فراوان انگور است‪ ،‬نبود یا کمبود( وسایل و‬
‫تجهیزات پروسس انگور باعث شده تا توانایی( های بالقوه هرات به عنوان یکی از صادر( کننده گان کشمش‬
‫به بازار( های جهانی تا حدی زیادی( ناشگفته باقی بماند‪.‬‬
‫سرمایه گذاری در تاسیسات( تولید و پروسس( کشمش (از طریق( وارد کردن تجهیزات و ماشین‬
‫آالت ضروری( و شریک ساختن مهارت های تخنیکی و نحوه مدیریت مراکز تولیدی) یک مثال ساده و کم‬
‫خرج از سلسه اقدامات و سرمایه گداری های است که می تواند در رده های پایین اجتماع صورت( پذیرفته‬
‫و در نتیجه ارزش قابل توجهی را به کل چرخه تولیدی( محصوالت زراعتی والیت هرات بیافزاید‪،1393(.‬‬
‫تنیوال)‬

‫‪25‬‬
 ‫نتیجه گیری ‪:‬‬
‫بعد از ‪ 30‬سال جنگ در افغانستان خالی معلوماتی بزرگی( در مورد( احصایه و ارقام اقتصادی در جامع((ه‬
‫افغانی به چشم می خورد‪ .‬در خالل این سند تحقیقی تالش های زیادی صورت گرفته تا از معلومات موجود(‬
‫هر چند اندک استفاده بهینه و اعظمی به عمل آید‪.‬‬
‫تحقیق حاض(ر( در رابط(ه ب(ه نقش محص(والت( زراع(تی در اقتص(اد( والیت ه(رات می باش(د ه(رات یکی از‬
‫والیت بزرگ و پرنفوس افغانستان بوده ک((ه از نظ((ر مس((احت و نف((وس دومین والیت ش((مرده میش((ود‪ .‬ش((هر‬
‫والیت هرات از چهار سمت توسط( کوه ها احاطه شده م به همین دلیل از اقلیم متعدل برخوردار است‪.‬‬
‫زراعت ته((داب اقتص((اد ه((رات اس((ت ح((دود ‪ 35‬فیص((د از تولی((دات این والیت و ن((یز ‪ 70‬فیص((د از مش((اغل‬
‫موجود از سکتور زراعت تامین میشود هرات در ده س((ال آین((ده توان((ایی اف((زایش تولی((دات زراع((تی س((االنه‬
‫خود را از مقدار ‪ 125‬میلیون دالر به ‪ 270‬میلیون دالر دارد‪.‬‬
‫گزارش ازریابی و آس(یب پزی(ری( و ح((وادث ملی افغانس((تان بی(ان می دارد ک(ه عوای(د ‪ 36‬فیص(د( از نف((وس‬
‫هرات عموما ً از راه زراعت و ‪ 20‬فیصدهم( از مالداری تامین می شود ‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫پیشنهادات‪:‬‬
‫‪ -1‬نبود تسهیالت در ذخیره تولیدات زراعتی و امکانات ترانس((پورتی( در ح((ال حاض((ر توانمن((دی ه((ای‬
‫صادراتی( والیت هرات را محدود ساخته است و نبود زیر بنا های کافی( به این معناس((ت ک((ه بیش((تر‬
‫دهاقین به بازار های عمل متصل نیستند‪.‬‬
‫‪ -2‬با توجه به اهمیت زعفران در والیت هرات تقاضا م((یرود درع((ایت حف((ظ الص((حه در تم((ام مراح((ل‬
‫کشت برداشت پروسس( و بسته بندی زعفران صورت بگیرد و برنام((ه ه((ای توس((عه وی در س((ایر‬
‫ولسوالی های والیت هرات برای بلند بردن کیفیت این محصول ایجاد گردد‪.‬‬
‫‪ -3‬سرد خانه به عنوان حلقه وسط میان تولید و بازار بوده در حفظ کیفیت محص((والت( نقش اساس((ی را‬
‫ایفا می کند بنابرین باید در این عرصه توجه جدی صورت بگیرد‪.‬‬
‫‪ -4‬سرمایه گذران در تاسیسات تولید و یسته بندی کشمش یک مثال ساده و کم خرچ از سلسله اق((دامات‬
‫و سرمایه گذاری های است که می تواند در رده های پایین اجتم((اعی ص((ورت( پزیرفت((ه و درنتیج((ه‬
‫ارزش قابل توجه را کل دوره تولیدی محصوالت( زراعتی والیت هرات بیفزاید‪.‬‬
‫‪ -5‬برای بلند بردن سطح حاصل خیزی از عوامل عمده تولید زراعتی مانند کود کیمی((اوی( تخم اص((الح‬
‫شده ماشین آالت و تجهیزات زراعتی و تسهیالت کریدتی به پیمانه وسیع استفاده به عمل آید‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫منابع‪:‬‬
‫ٰ‬
‫ظریف‪ ،‬تابستان ‪ ،1393‬انتشارات( مطبعه کاروان‪.‬‬ ‫تنیوال‪ ،‬محمد‬
‫حقیقت پال‪ ،‬ربانی‪ ،1390 ،‬تاثیرات تغیر اقلیم باالی زراعت کشور‪ ،‬ناشر ریاست نشرات و تبلغات‬
‫زراعتی‪ ،‬وزارعت زراعت ابیاری( و الداری‪.‬‬
‫محیط زیست‪ ،‬ماهنامه اداره ملی حفاظت محیط زیست شماره مسلسل ‪ 27-26‬سال سوم اسدو سنبله ‪1389‬‬
‫کابل افغانستان‪.‬‬
‫مجله‬
‫پروفایل‌والیتی‌مالی‌و‌بودجه‌–‌ریاست‌بودجه‌والیتی‌ ‌‪-‬وزارت‌مالیه‌افغانستان‌سال‪‌ 397‬‬
‫‪1‬‬
‫‪‌–‌)NPPs‬وزارت‌مالیه‌افغانستان‌دسمبر‪‌2016‬‬
‫‌‬ ‫خالصه‌برنامه‌های‌ملی‌دارای‌اولویت( (‬
‫خالصه‌طرح‌های‌اقتصادی‌و‌ظرفیت‌موجود‌بالقوه‌والیات‌–‌وزارت‌اقتصاد‌‌سال‪‌1397‬‬
‫سند‌چارچوب‌ملی‌صلح‌و‌انکشاف‌افغانستان‌(‪( ‌ANPDF‬ورازت‌اقتصاد‌و‌مالیه‪1400-‌1395‬‬
‫مجله علم وفن‪ ،‬پوهنتون کابل‪ ،‬شماره سوم و چهارم سال ‪.1395‬‬
‫مجله کرنه‪ ،‬دور دوم سال ‪ 1391‬هـ ش‬
‫منبع انترنیت‪:‬‬
‫‪Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/‬‬
‫‪2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp‬‬

‫‪28‬‬