‫حسین عبده تبریزی‬

‫میثم رادپور‬

‫ویراست پنجم‪ :‬سوم مهرماه سال نود و نه ـ تهران‬

‫برای ارائه در دانشگاه امیرکبیر‪ ،‬کالس مباحث منتخب مالی‬
3
‫جایگاه دانش مالی‬

‫اقتصاد‬

‫اقتصاد خرد‬

‫نظریۀ بنگاهها‬

‫مالی‬

‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫حوزة عمل حسابداری‬
‫• اطالعات مالی‬
‫• حسابداری مالی در مقابل حسابداری مدیریت‬
‫• نقش حسابرس‬
‫• برابری اصلی در نگاهداری حسابها‬

‫داراییها= بدهیها ‪ +‬سرمایه‬

‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
 ‫مرز حسابداری و مالی‬

‫حسابداری ≡ ارزش دفتری‬

‫مالی ≡ ارزش بازار‬

‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫سرمایه در حسابداری اقتصاد و مالی‬

‫حسابداری‬

‫• سرمایه‪ ،‬آوردۀ سهامداران شرکت است‪.‬‬

‫• کیفیت ادعای سهامداران و وامدهندگان نسبت به داراییهای شرکت متمایز میشود‪.‬‬

‫اقتصاد‬

‫• سرمایه‪ ،‬مجموع آوردۀ سرمایهگذاران شرکت است‪.‬‬

‫• کیفیت ادعای سهامداران و وامدهندگان نسبت به داراییهای شرکت نادیده انگاشته میشود‪.‬‬

‫مالی‬

‫• گاهی سرمایه به معنی آوردۀ سرمایهگذاران و گاهی به معنی آوردۀ سهامداران شرکت است‪.‬‬
‫• کیفیت ادعای سهامداران و وامدهندگان نسبت به داراییهای شرکت گاهی لحاظ میشـود و گـاهی نادیـده‬
‫انگاشته میشود‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫سرمایهگذاری در حسابداری‪ ،‬اقتصاد و مالی‬

‫حسابداری‬

‫• شامل تمامی اقالمی اسـت کـه بـر اسـاس اسـتانداردهای حسـابداری‪ ،‬سـرمایهگذاری محسـوب‬
‫میشوند‪.‬‬

‫اقتصاد‬

‫• خرید کاالهای مولد نه به منظور مصرف آنی آنها بلکه بهمنظور بهکارگیری آنها در تولید کـاال‬
‫یا خدمت در آینده است‪ .‬بنابراین‪ ،‬در تعریف اقتصادی‪ ،‬سرمایهگذاری بهمعنی بهکارگیری وجوه‬
‫جهت راهاندازی و یا توسعۀ کسبوکارهاست‪.‬‬

‫مالی‬

‫• سرمایهگذاری شامل خرید و نگهداری دارایی (عموماً دارایی مالی) است‪ .‬یعنی در تعریف مـالی‪،‬‬
‫سرمایهگذاری به معنی بهکارگیری وجوه جهت خرید طبقههای دارایی است‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
 ‫رابطۀاقتصاد‪ ،‬حسابداری و مالی‬

‫دانش مالی‬

‫بهره‌گیری‌از‌دانش‌اقتصاد‌‬ ‫استفاده‌از‌داده‌های‌حسابداری‬

‫محاسبۀ ارزش بازار‬

‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬
‫متخصص حسابداری به چه چیزهایی میاندیشد؟‬

‫بدهکار‌یا‌بستانکار‬
‫مدیریت‌مالیات‌ها‬ ‫تنظیم‌صورت‌های‌مالی‬

‫حسابداری‌بر‌مبنای‌فعالیت‬

‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬
‫متخصص مالی به چه چیزهایی میاندیشد؟‬

‫برنامه‌ریزی‌مالی‌بلندمدت‬
‫بودجه‌بندی‌سرمایه‌ای‬
‫ریسک و‌بازده‬
‫قیمت‌گذاری‌ریسک‬
‫سیاست‌تقسیم‌سود‬

‫هزینۀ‌سرمایه‬
‫قیمت‌سهام‬

‫‪11‬‬ ‫‪11‬‬
‫رسالت مالی‬

‫بیشینهسازی ارزش شرکت‬

‫بیشینهسازی ارزش سهام‬

‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫منابع الزم‬ ‫سرمایهگذاری‬
‫• پروژه‌های‌تولیدی‬ ‫• سهامداران‬
‫• پروژه‌های‌خدماتی‬ ‫• مدیران‪‌،‬کارکنان‬ ‫• دارندگان‌قرضه‬ ‫• تحمل‌ریسک‬
‫• ماشین‌آالت‪‌،‬ملزومات‬ ‫• انتظار‌بازده‬

‫شرکت‬ ‫تأمینکنندگان مالی‬

‫دولت‬

‫رقبا‬ ‫عرضهکنندگان‬

‫مشتریان‬

‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬
 ‫• مالک‌مدیر‌عملیات‪‌،‬مدیر‌بازاریابی‪‌،‬مدیر‌مالی‌و‌‪‌...‬است‪.‬‬
‫• تضاد‌درونی‌پایین‌است؛‌مالیات‪‌،‬یک‌مرحله‌ای‌است‪.‬‬
‫تک‌مالکی‬ ‫• منابع‌مالی‌محدود‌است‌و‌فشار‌کمی‌برای‌بدهکار‌شدن‌وجود‌دارد‪.‬‬

‫کارشناسان‌مالی‌بالفاصله بر‌‬ ‫• مسؤولیت‌ها‌تفکیک‌می‌شود‪.‬‬

‫سر‌دو‌راهی‌قرار‌می‌گیرند‪.‬‬ ‫• تضادها‌ایجاد‌می‌گردد‪.‬‬
‫سهامی‌خاص‬ ‫• فرصت‌های‌سرمایه‌گذاری‌افزایش‌می‌یابد‪.‬‬

‫• شرکت‌با‌فرصت‌های‌سرمایه‌گذاری‌زیادی‌مواجه‌می‌شود‪.‬‬
‫• سرمایه‌گذاران‌فعال‌و‌غیرفعال‌وارد‌عرصه‌می‌شوند‪.‬‬
‫سهامی‌عام‬ ‫• منابع‌مالی‌شرکت‌افزایش‌می‌یابد‌و‌حرفهایهای مالی استخدام میشوند‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬
 ‫• خانم‌احمدی‌دبیری‌بازنشسته‌است‌و‌به‌جریان‌نقدی‌فووری‌نیواز‌‬
‫سرمایه‌گذار‌اول‬ ‫دارد؛‌او‌از‌شرکت‌می‌خواهد‌پروژه‌های‌کووکیی‌را‌انتاواو‌و‌اجورا‌‬
‫کند‌که‌با‌سرعت‌فروش‌رفته‌و‌به‌سود‌برسد‪.‬‬

‫• صندوق‌بازنشستگی‪‌،‬سرمایه‌گذاری‌بلندمدت‌در‌پروژه‌های‌بزرگ‌را‌‬
‫سرمایه‌گذار‌دوم‬ ‫ترجیح‌می دهد‪.‬‬

‫• آقای‌صیانت‌پیش‌بینی‌می‌کنود‌کوه‌قیموت‌دالر‌بوه‌زودی‌افوزایش‌‬
‫سرمایه‌گذار‌سوم‬ ‫خواهد‌یافت‌و‌بهتر‌است‌که‌شرکت‌موجودی‌های‌خود‌را‌نفروشد‌و‬
‫منتظر‌آینده‌باشد‪.‬‬

‫حداکثرسازی‌ثروت سرمایه‌گذاران‬
‫یا‬
‫برآوردن‌ترجیحات سرمایه‌گذاران‬

‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬
 ‫ثروت‌سرمایه‌گذار‌حداکثر‌‬
‫به‌لحاظ‌ترجیحات‌زمانی‌مصرف‌‬
‫می‌شود‌و‌در‌نتیجه‌مطلوبیت‌‬
‫(مصرف‌فعلی‌و‌ تی)‌مطلوبیت‌‬
‫سرمایه‌گذار‌حداکثر‌می‌شود‪‌.‬‬
‫سرمایه‌گذار‌حداکثر‌می‌شود‪‌.‬‬

‫نقطۀ‌بهینۀ‌سرمایه‌گذاری‌جایی استت‌‬ ‫ستتتتترمایه‌گذاران‌بتتتتترای‌بتتتتتر ورد‌‬

‫کتته‌نتترز‌بتتازدی‌نهتتایی‌فرصتتت‌های‌‬ ‫ترجیحتتتات‌زمتتتانی‌مصتتترفی‌ختتتود‌‬
‫سرمایه‌گذاری‌با‌نرز‌بهری‌بتازار‌برابتر‌‬ ‫می‌توانند‌با‌نرز‌بهری‌بتازار‌وام‌بدهنتد‌‬
‫شود‪.‬‬ ‫یا‌وام‌بگیرند‪.‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬
 ‫تصمیمات‌‬ ‫تصمیمات‌‬
‫سرمایه‌گذاری‪‌،‬‬ ‫سرمایه‌گذاری‪‌،‬‬
‫مستقل‌از‌ترجیحات‬ ‫مستقل‌از‌شیوۀ‌‬
‫سرمایه‌گذار‌است‪.‬‬ ‫تأمین‌مالی‌است‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪17‬‬
 ‫• مدیر مالی شرکت تولیدی ایران بدون توجه به ترجیحات زمانی مصرف سهاامداران‪ ،‬در‬
‫پروژههایی سرمایهگذاری میکند که ثروت ساامدارن بیشینه شود‪.‬‬
‫مرحلۀ اول‬

‫• اگر سود نقدی حاصل از سرمایهگذاری تکافوی مقدار مصرف مطلوب سهرمایهگذاران را‬
‫ندهد‪ ،‬سرمایهگذار به اندازۀ کسری‪ ،‬وام میگیرد و مصرف فعلی خود را به نقطۀ مطلوب‬
‫میرساند و اگر سود نقدی حاصل از سرمایهگذاری بیش از مصرف سرمایهگذار باشد بهه‬
‫مرحلۀ دوم‬ ‫اندازۀ مازاد‪ ،‬وام میدهد‪.‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬
 ‫مرحلۀ اول‬

‫مدیر‌مالی‌شرکت‌تولیدی‌ایران‌بدون‌توجه‌به‌ترجیحات‌زمانی‌مصرف‌سهامداران‪‌،‬در‌پروژه‌هایی‌سرمایه‌گذاری‌می‌کند‌که‌ثروت‌سهامداران‌‬
‫بیشینه‌شود‪.‬‬

‫مرحلۀ دوم‬
‫اگر‌مدیر‌مالی‌شرکت‌کار‌خود‌را‌به‌درستی‌انجام‌دهد‪‌،‬هر‌سهامدار‌شرکت‌اکنون‌سهامی‌را‌در‌اختیار‌دارد‌که‌قیمت‌مناسبی‌یافته‌است‌و‌در‌‬
‫زمان‌های‌مناسب‌این‌سهامدار‌سهام‌خود‌را‌معامله‌می‌کند‌تا‌ثروت‌خود‌را‌در‌طول‌زمان‌انتقال‌دهد‌و‌به‌این‌ترتیب‌مطلوبیت‌خود‌را‌بیشینه‌‬
‫می‌سازد‪.‬‬

‫‪19‬‬ ‫‪19‬‬
 ‫خانم‌احمدی‬

‫• سهام‌سرمایه‌گذاری‌ایران‌را‌به‌قیمت‌افزایش‌یافته‌می‌فروشد‌و‌وجوه‌حاصل‌را‌بالفاصله متورد‌استتفاده‌‬
‫قرار‌می‌دهد‪.‬‬

‫مدیر‌صندوق‌بازنشستگی‬

‫• سهام‌سرمایه‌گذاری‌ایران‌را‌نگاه‌می‌دارد‌و‌همۀ‌عایدات‌ ن‌را‌تا‌هنگامی‌که‌به‌کتل‌وجتوه‌نیتاز‌دارد‪‌،‬‬
‫سرمایه‌گذاری‌مجدد‌می‌کند‪.‬‬

‫قای‌صیانت‬

‫• حداقل‌بخشی‌از‌سهام‌خود‌را‌می‌فروشد‌و‌به‌خرید‌دالر‌روی‌متی‌ ورد‌کته‌پیش‌بینتی‌می‌کنتد قیمتت‌‬

‫ن‌ها‌افزایش‌خواهد‌یافت‪.‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬
 ‫شناسایی و اجرای‬
‫پروژههای ارزشزا‬

‫بیشینهسازی ثروت‬
‫سهامداران‬

‫گردآوری منابع مالی‬

‫با حداقل هزینه‬

‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬
 ‫در‌چه‌پروژه‌هایی‌‬ ‫چه‌گونه‌‌‌‌‌‌پول‌‬
‫سرمایه‌گذاری‌کنیم؟‬ ‫پروژه‌ها‌‌‌را‌پرداخت‌‬
‫کنیم؟‬

‫‪22‬‬ ‫‪22‬‬
 ‫معیار‌ارزش‌فعلی‌خالص‬

‫ارزش‌فعلی‌‬ ‫ارزش‌فعلی‌‬
‫ارزش‌فعلی‌‬
‫جریان‌های‌نقدی‬ ‫جریان‌های‌نقدی‬
‫خالص‬
‫ورودی‬ ‫خروجی‬

‫اگر‌ارزش‌فعلی‌خالص‌پروژه‌مثبت‌باشد‪‌،‬انتخاب‬
‫می‌شود‪.‬‬

‫‪23‬‬ ‫‪23‬‬
24 24
‫سود‌عملیاتی‬ ‫هزینۀ‌سرمایه‌‬ ‫ارزش‌افزودی‌‬
‫بعد‌از‌مالیات‬ ‫بعد‌از‌مالیات‬ ‫اقتصادی‬

‫)‪EBIT(1-T‬‬ ‫‪WACC * OC‬‬ ‫‪EVA‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬
26 26
 ‫انواع دارایی‬

‫دارایی مالی‬ ‫دارایی واقعی‬

‫• ارزش‌ ن‌ناشی‌از‌ادعا‌بر‌در مدهای‌ تی‌است‪.‬‬ ‫• ارزش‌ ن‌ناشی‌از‌ویژگی‌های‌فیزیکی‌است‪.‬‬
‫• مانند‌سهام‪‌،‬اوراق‌قرضه‬ ‫• مانند‌ساختمان‪‌،‬زمین‪‌،‬ماشین‌ الت‬

‫‪27‬‬ ‫‪27‬‬
 ‫ابزار مالی‬

‫• تعهد قانونی یک طرف نسبت به طرف دیگـر (یـا‬

‫طرفین نسـبت بـه یکـدیگر) بـرای انتقـال ارزش‬
‫تعریف‬

‫(معموالً پول) در زمـانی در آینـده و بـر اسـاس‬

‫شرایطی معین است‪.‬‬

‫‪28‬‬ ‫‪28‬‬
29 29
 ‫بنگاههای مالی = نهادهای مالی‬

‫نهادهایی‌هستند‌که‌خدمات‌مربوط‌‬
‫به‌دارایی‌های‌مالی‌ارائه‌می‌دهند‪.‬‬

‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬
 ‫انواع بازارها‬

‫بازار‌غیرمالی‬
‫بازار‌مالی‬

‫‪31‬‬ ‫‪31‬‬
‫بازارهای مالی‬

‫• محلی‌است‌که‌در‌ ن‌ابزار‌مالی‬
‫خرید‌و‌فروش‌می‌شود‪.‬‬

‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬
33 33
 ‫حوزههای عمدۀ مالی‬

‫م ا ل ی ‌ ش ر ک ت‌ ه ا‬ ‫•‬
‫بازارها‌و‌نهادهای‌مالی‬ ‫•‬
‫م د ی ر ی ت ‌ س ر م ا ی ه‌ گ ذ ا ر ی‬ ‫•‬
‫مهندسی‌مالی‌و‌مدیریت‌ریسک‬ ‫•‬

‫‪34‬‬ ‫‪34‬‬
 ‫روابط متقابل‬

‫مالی شرکتها‬

‫مهندسی مالی‬
‫و مدیریت‬
‫ریسک‬

‫مدیریت‬ ‫بازارها و‬
‫سرمایهگذاری‬ ‫نهادهای مالی‬

‫‪35‬‬ ‫‪35‬‬
 ‫جایگاه مدیر مالی در نمودار سازمانی‬
‫هیأتمدیره‬

‫مدیرعامل‬

‫معاون تولید‬ ‫معاون مالی‬ ‫معاون بازاریابی‬

‫مدیر مالی‬ ‫رئیس حسابداری‬

‫تأمین‌مالی‬

‫مدیربت‌حسابداری‌بهای‌‬
‫مدیریت‌اعتبار‬ ‫مدیریت‌وجوه‬ ‫مدیریت‌مالیات‬ ‫تمام‌شده‬

‫بودجه‌بندی‌سرمایه‌ای‬ ‫برنامه‌ریزی‌مالی‬ ‫مدیریت‌حسابداری‌مالی‬ ‫مدیریت‌پردازش‌اطالت‬

‫‪36 36‬‬
 ‫‪5‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫شرکت‬ ‫مدیر مالی‬ ‫بازارهای مالی‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫گردآوری وجوه‬ ‫سرمایهگذاری وجوه در‬

‫ادارۀ وجوه حاصل از عملیات‬
‫از سرمایهگذاران‬ ‫پروژههای ارزشزا‬

‫بازپرداخت وجوه به‬ ‫سرمایهگذاری دوبارۀ وجوه‬

‫سرمایهگذاران‬ ‫در پروژههای جدید‬

‫‪37‬‬ ‫‪37‬‬
‫ترازنامۀ بنگاه غیر مالی‬

‫نمونۀ ترازنامۀ یک بنگاه غیرمالی‬

‫بدهی و سرمایه‬ ‫دارایی‬

‫تأمین مالی‬ ‫سبد کسب‌وکار‬

‫(تماماً‌تعهدات‌مالی)‬ ‫(عمدتاً‌دارایی‌های غیر مالی)‬

‫‪38‬‬ ‫‪38‬‬
‫تخصص مالی در بنگاههای غیرمالی‬

‫نقش‬ ‫قلمرو‬

‫مدیرمالی‬ ‫مالی‌شرکت‌ها‬

‫‪39‬‬ ‫‪39‬‬
‫مسائل اساسی حوزة مالی شرکتها‬

‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬
‫تخصص مالی در بنگاههای مالی‬

‫نقش‬ ‫قلمرو‬

‫مدیر‌سبد‌‬ ‫مدیریت‌‬
‫دارایی‌ها‬ ‫سرمایه‌گذاری‬

‫‪41‬‬ ‫‪41‬‬
 ‫مراجعه به بازارهای مالی‬

‫مدیر‌مالی‌‬ ‫مدیر‌سرمایه‌گذاری‬

‫تأمین‌مالی‌‬ ‫تأمین‌مالی‌سبد‌‬
‫پروژه‌ها‬ ‫سرمایه‌گذاری‬

‫‪42‬‬ ‫‪42‬‬
‫ترازنامۀ بنگاه مالی‬

‫نمونۀ ترازنامۀ یک بنگاه مالی‬

‫بدهی و سرمایه‬ ‫دارایی‬

‫تأمین مالی‬ ‫سبد‌سرمایه‌گذاری‬

‫(تماماً‌تعهدات‌مالی)‬ ‫(عمدتاً‌دارایی‌های‌مالی)‬

‫‪43‬‬ ‫‪43‬‬
‫مسائل اساسی حوزة مدیریت سرمایهگذاری‬

‫‪44‬‬ ‫‪44‬‬
‫تأمین مالی روی دیگر سرمایهگذاری‬

‫از دید ناشر‬ ‫از دید سرمایهگذار‬

‫(فروشنده)‬ ‫(خریدار)‬

‫تأمین مالی‬ ‫سرمایهگذاری‬

‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬
‫تعهد مالی روی دیگر دارایی مالی‬

‫از‌دید‌ناشر‬ ‫از‌دید‌سرمایه‌گذار‬

‫(فروشنده)‬ ‫(خریدار)‬

‫تعهد‌مالی‌‬ ‫دارایی‌مالی‬

‫‪46‬‬ ‫‪46‬‬
‫سرمایۀ مبتنی بر بدهی روی دیگر دارایی مبتنی بر بدهی‬

‫از‌دید‌ناشر‬ ‫از‌دید‌سرمایه‌گذار‬

‫(فروشنده)‬ ‫(خریدار)‬

‫سرمایۀ‌مبتنی‌بر بدهی‬ ‫دارایی‌مبتنی‌بر‌بدهی‬

‫‪47‬‬ ‫‪47‬‬
‫سرمایۀ مبتنی بر حقوق سهامداران روی دیگر دارایی‬
‫مبتنی بر حقوق سهامداران‬

‫از‌دید‌ناشر‬ ‫از‌دید‌سرمایه‌گذار‬

‫(فروشنده)‬ ‫(خریدار)‬

‫بدهی‌مبتنی‌بر‌حقوق‌‬ ‫دارایی‌مبتنی‌بر‌حقوق‌‬
‫سهامداران‬ ‫سهامداران‬

‫‪48‬‬ ‫‪48‬‬
‫تصمیمات سرمایهگذاری در بنگاه مالی و غیرمالی‬

‫• بنگاه غیرمالی‬
‫• ورود‌به‌کسب‌وکارها‌از‌طریق‌استراتژی‌های‌کسب‌وکار‌تعیین‌می‌شود‪.‬‬
‫مالی شرکتها‬ ‫• ترکیب‌دارایی‌ها‌از‌طریق‌بودجه‌بندی‌سرمایه‌ای‌تعیین‌می‌شود‪.‬‬

‫• بنگاه مالی‬
‫• ورود‌به‌سرمایه‌گذاری‌ها‌از‌طریق‌تخصیص‌دارایی‌ها‌صورت‌می‌گیرد‪.‬‬
‫مدیریت‬
‫• ترکیب‌دارایی‌ها‌از‌طریق‌مدیریت‌سبد‌سرمایه‌گذاری‌تعیین‌می‌شود‪‌.‬‬
‫سرمایهگذاری‬

‫‪49‬‬ ‫‪49‬‬
‫اشکال مدیریت سرمایهگذاری در نهادهای مالی‬

‫بانک‪‌:‬ترازنامه‬ ‫• مدیریت‌دارایی‪ -‬بدهی‬

‫بانک‪‌:‬اعتبارات‬ ‫• مدیریت‌سبد‌اعتباری‬

‫بانکداری‌اختصاصی‬ ‫• مدیریت‌ثروت‬

‫صندوق‌سرمایه‌گذاری‬ ‫• مدیریت‌صندوق‬

‫شرکت‌‌سرمایه‌گذاری‬ ‫• مدیریت‌سبد‌سرمایه‌گذاری‌‬

‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬
 ‫مکاتب مالی‬

‫مالی استاندارد‬ ‫مالی رفتاری‬

Standard Behavioral
Finance Finance

51 51
52 52
 ‫مالی شرکتها‬

‫تعریف‬
‫مالی‌شترکت‌ها‌مطالعتۀ‌ارتبتاط‌بتین‌‬
‫تصمیمات‌مربوط‌به‌کستب‌وکار‌بتر‌‬
‫ارزش‌سهام‌ ن‌کسب‌وکار‌است‪.‬‬

‫‪53‬‬ ‫‪53‬‬
‫مالی شرکتها و انواع کسبوکار‬

‫حیطۀ عمل مدیریت مالی‬

‫• شرکتهای تکمالکی‬
‫• شرکتهای تضامنی‬
‫• شرکتهای سهامی‬

‫‪54‬‬ ‫‪54‬‬
‫محیط قانونی شرکتها‬

‫قوانین و مقررات خارجی‬

‫قوانین و مقررات داخلی‬

‫‪55‬‬ ‫‪55‬‬
 ‫قوانین و مقررات خارجی‬

‫• قانون‌تجارت‬
‫• قانون‌بازار‌اوراق‌بهادار‬
‫• قانون‌بانکی‌و‌پولی‌کشور‬
‫قوانین و مقررات‬
‫• قانون‌مبارزه‌با‌پولشویی‬
‫• قانون‌بیمه‬

‫‪56‬‬ ‫‪56‬‬
‫قوانین و مقررات داخلی‬

‫شرکتداری‬
‫)‪(Corporate Governance‬‬

‫تنظیم‌روابط‌میان‌ذینفعان‬

‫• حل‌مسألۀ‌نمایندگی‌‬

‫‪57‬‬ ‫‪57‬‬
58 58
‫معموالً‌اشاره‌به‌نگاهداری‌دارایی‌های‌جاری‌یا‌کوتاه‌مدت‌ازقبیل‌وجته‌نقتد‪‌،‬حستاب‌های‌‬
‫دریافتنی‪‌،‬موجودی‌ها‪‌،‬و‌اوراق‌بهادار‌قابل‌معامله‌دارد‪‌.‬‬

‫به‌این‌اقالم‌سرمایۀ‌در‌چرخش‌)‪ (circulating capital‬می‌گویند‪‌.‬‬

‫به‌سرمایه‌در‌گردش‌هم‌چنین‌سترمایۀ‌گتردان‌)‪ (revolving‬یتا‌سترمایۀ‌کوتاه‌متدت‌نیتز‌‬
‫می‌گویند‪‌.‬‬

‫‪59‬‬ ‫‪59‬‬
‫مسایل سرمایه در گردش‬

‫مدیریت وجوه نقد‬

‫• چه‌سطحی‌از‌وجوه‌نقد‌نگهداری‌شود؟‌‬

‫مدیریت موجودیها‬

‫• موجودی‌انبار‌به‌چه‌میزان‌باشد؟‬

‫سیاست حسابهای دریافتنی‬

‫• نقدی‌و‌یا‌نسیه‌بفروشیم؟‬

‫‪60‬‬ ‫‪60‬‬
 ‫دو برداشت از سرمایه در گردش وجود دارد‪:‬‬

‫• مفهوم ترازنامهای‬
‫• مفهوم چرخۀ عملیات‬

‫در مفهوم ترازنامهای‬

‫• مازاد داراییهای جاری به بدهیهای جاری (خالص سرمایه در گردش)‬

‫• جمع داراییهای جاری یا ناخالص داراییهای جاری‬

‫در مفهوم چرخۀ عملیات‬

‫• خرید مواد اولیه‪ ،‬تولید محصول‪ ،‬و توزیع (فروش) محصول‬

‫• وقتی شرکتها از کسری سرمایه در گردش صحبت میکنند‪ ،‬آنها به کمبود منابع نقدی اشاره دارند‬

‫‪61‬‬ ‫‪61‬‬
 ‫چرخۀ عملیاتی شرکت‬

‫وصول وجوه نقد‬

‫فروش اعتباری محصول‬
‫خرید مواد اولیه‬
‫پرداخت برای‬
‫خریدهای انجامشده‬

‫دورۀ تبدیل موجودی‬ ‫دورۀ تبدیل حسابهای دریافتنی‬

‫دورۀ تعویق ـ پرداختیها‬ ‫چرخۀ تبدیل نقدینگی‬

‫چرخۀ عملیات‬

‫‪62‬‬ ‫‪62‬‬
63
‫اندازه و ماهیت سرمایهگذاری در داراییهای جاری به عوامل متعددی چون‬

‫• نوع محصوالت تولیدی‪،‬‬

‫• مدت زمان چرخۀ عملیاتی‪،‬‬
‫• سطح فروش‪،‬‬
‫• سیاستهای حفظ موجودی‪،‬‬
‫• میزان تقاضای پیشبینینشده برای محصوالت‪،‬‬
‫• زمان پیشبینینشده برای دریافت مواد اولیۀ جدید‪،‬‬
‫• سیاستهای نسیهفروشی (فروش اعتباری)‬
‫• و ‪...‬‬
‫• بستگی دارد‪.‬‬

‫‪64‬‬ ‫‪64‬‬
 ‫سه سیاست مختلف برای سرمایه در گردش‬

‫خطمشی محافظهکارانه‬

‫خطمشی میانه‬
‫داراییهای جاری (ریال)‬

‫خطمشی پرریسک‬

‫فروش (ریال)‬
‫‪65‬‬ ‫‪65‬‬
 ‫بخش متغیر سرمایه در گردش‬
‫میزان‬

‫سرمایه در گردش دائمی‬

‫زمان‬

‫‪66‬‬ ‫‪66‬‬
 ‫بخش متغیر سرمایه در گردش‬
‫میزان‬

‫سرمایه در گردش دائمی‬

‫زمان‬

‫‪67‬‬ ‫‪67‬‬
‫نیازهای تأمین مالی در طول زمان‬

‫جمع داراییها‬
‫ریال‬
‫داراییهای جاری در نوسان‬

‫داراییهای جاری دائمی‬

‫داراییهای ثابت‬

‫زمان‬

‫‪68‬‬ ‫‪68‬‬
‫رویکرد انطباق در تأمین مالی داراییها‬

‫ریال‬

‫کل داراییها‬
‫بدهی کوتاهمدت‬

‫داراییهای جاری در نوسان‬

‫داراییهای جاری دائمی‬ ‫بدهی بلندمدت بهعالوه‬

‫سهام سرمایه‬

‫داراییهای ثابت‬

‫زمان‬

‫‪69‬‬ ‫‪69‬‬
‫رویکرد محافظهکارانه در تأمین مالی داراییها‬

‫کل داراییها‬

‫بدهی کوتاهمدت‬
‫ریال‬
‫داراییهای جاری در نوسان‬

‫داراییهای جاری دائمی‬

‫بدهی بلندمدت بهعالوۀ‬
‫سهام سرمایه‬

‫داراییهای ثابت‬

‫زمان‬

‫‪70‬‬ ‫‪70‬‬
 ‫رویکرد پرریسك در تأمین مالی داراییها‬

‫کل دارایی‬

‫بدهی کوتاهمدت‬
‫ریال‬
‫داراییهای جاری در نوسان‬

‫داراییهای جاری دائمی‬ ‫بدهی بلندمدت بهعالوۀ‬

‫سهام سرمایه‬

‫داراییهای ثابت‬

‫زمان‬

‫‪71‬‬ ‫‪71‬‬
‫یک مسأله جدی‬

‫بروز مشکل‬
‫سرمایه در گردش‬

‫‪72‬‬ ‫‪72‬‬
 ‫تنگنای اعتباری‬

‫تولید بسیار کمتر پول پرقدرت‬

‫عدمتوان بانکها در وصول مطالبات و خلق پول متناسـب بـا‬

‫نیازهای طرف عرضه‬

‫‪73‬‬ ‫‪73‬‬
‫انتخاب طرحهای سرمایهگذاری‬

‫بودجهبندی سرمایهای‬

‫‪74‬‬ ‫‪74‬‬
‫اجرای طرح‪ :‬نیاز به دو نوع سرمایهگذاری‬

‫دارایی‌های‌ثابت‬
‫سرمایه‌در‌گردش‬

‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬
 ‫بودجهبندی سرمایهای‬
‫به این سؤال پاسخ میدهد که کدام داراییهای‬
‫ثابت باید خریداری شوند‪.‬‬

‫بودجهبندی سرمایهای‬
‫‪76‬‬ ‫‪76‬‬
‫فرآیند بودجهبندی سرمایهای‬

‫• طرح‌های‌مختلت ‌بتر‌استاز‌هزینتۀ‌سترمایه‬
‫ارزیابی‌می‌شوند‪.‬‬
‫• طرح‌هتتتایی‌انتختتتاب‌می‌شتتتوند‌کتتته‌ارزش‌‬
‫شرکت‌را‌به‌میزان‌بیشتری‌باال‌می‌برند‪.‬‬

‫‪77‬‬ ‫‪77‬‬
‫تأمین مالی کوتاهمدت‬

‫‪78‬‬ ‫‪78‬‬
‫تأمین مالی کوتاهمدت‬

‫مالی تجاری‬
‫• اعتبارات‌اسنادی‬
‫• ضمانت‌نامه‌ارزی‌و‌ریالی‬
‫• ضمانت‌نامه‌اعتبار‌خرید‬
‫• بیمه‌نامه‌خرید‌دین‬
‫• بیمه‌نامه‌خاص‌صادرات‬

‫‪79‬‬ ‫‪79‬‬
 ‫تأمین مالی کوتاهمدت‬

‫• اسناد‌خزانه‬
‫• اوراق‌تجاری‬
‫• گواهی‌سپردی‌قابل‌معامله‬
‫ابزار مالی‬ ‫• اوراق‌بهادار‌به‌پشتوانۀ‌حساب‌های‌دریافتنی‬
‫• سایر‬

‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬
81 81
‫ابزار‪ ،‬نهادها و‬ ‫• چگونه‌تأمین‌‬
‫بازاهای مالی‬ ‫مالی‌کنیم؟‬

‫‪82‬‬ ‫‪82‬‬
 ‫بازارهای مالی‬

‫بازار سرمایه‬ ‫بازار پول‬

‫بازاری است که‬ ‫بازاری است که‬
‫ابزار مالی با سررسید‬ ‫ابزار مالی با سررسید‬
‫یک سال یا بیشتر در‬ ‫کمتر از یک سال در‬
‫آن معامله میشود‪.‬‬ ‫آن معامله میشود‪.‬‬

‫‪83‬‬ ‫‪83‬‬
‫مبتنی بر بدهی‬
‫مبتنی بر سرمایه‬

‫‪84‬‬ ‫‪84‬‬
‫ارتباط شرکت با بازارهای مالی‬

‫تأمین‌مالی‬
‫بازارهای‌مالی‬
‫شرکت‌در‌دارایی‌ها‌‬
‫سرمایه‌گذاری‌مجدد‌جریان‌نقدی‬ ‫(پول‌‪ -‬سرمایه)‬
‫سرمایه‌گذاری‌می‌کند‪:‬‬
‫‪‬بدهی‌کوتاه‌مدت‬
‫‪‬دارایی‌های‌جاری‬
‫جریان‌نقدی‌حاصل‌از‬ ‫بهره‌و‌سود‌تقسیمی‬ ‫‪‬بدهی‌بلندمدت‬
‫‪‬دارایی‌های‌ثابت‬ ‫دارایی‌های‌شرکت‬
‫‪‬سهام‬

‫دولت‬
‫سایر‌ذینفعان‬

‫‪85‬‬ ‫‪85‬‬
‫ابزار تأمین مالی (گرایش به بازار سرمایه)‬

‫مبتنی بر بدهی‬
‫مبتنی بر حق مالی‬
‫ماهیت دوگانه‬
‫بار ض ه‬
‫اوراق‌ق‬ ‫•‬
‫•• ا وسرها اقم‌ ‌م عش ا ر‬
‫ادکیت‬
‫•• ص ک و ک‬
‫سهام‌ممتاز‬
‫• سهام‌پروژه‬
‫• وام‌بلندمدت‬
‫گواهی‌خرید‌سهام)ص ی‬
‫گا‬ ‫••• ا جصانر ید ‌ بول نقد‌ مسده ا‬
‫ت ‌م(‌لای زخیتن ص‬
‫‌تبدییل‬
‫صص‬‫تخل‬
‫قرضۀی قاب‬ ‫••• و اصمن‌ س‬
‫اوراقود یق‌ک اه یای‬
‫دن‬
‫• تأمین‌مالی‌پروژه‬
‫• سایر‬
‫سایر‬
‫• سایر‬

‫‪86‬‬ ‫‪86‬‬
‫نهادهای مالی‬

‫نهادهای سپردهپذیر‬

‫نهادهای غیرسپردهپذیر‬

‫‪87‬‬ ‫‪87‬‬
‫صندوقهای تخصصی‬

‫صندوق‌بهره‌برداری‬

‫‪88‬‬ ‫‪88‬‬
 ‫ابزارهای اسالمی انتفاعی‬

‫ابزار‌با‌بازدهی‌معین‬ ‫ابزار‌با‌بازدهی‌انتظاری‬

‫اوراق‌مرابحه‬ ‫اوراق‌مشارکت‬

‫اوراق‌اجاره‬ ‫اوراق‌مضاربه‬

‫اوراق‌منفعت‬ ‫اوراق‌مزارعه‬

‫اوراق‌استصناع‬ ‫اوراق‌مساقات‬

‫‪89‬‬ ‫‪89‬‬
 ‫ابزار با بازدهی معین‬

‫اوراق‌استصناع‌(سفارش‌ساخت)‬

‫براساز‌قرارداد‌استصناع‌یکی‌از‌طرفین‌قرارداد‪ ،‬در‌مقابل‌‬
‫دریافت‌مبلغی‌معین‪‌،‬ساخت‌و‌تحویل‌چیز‌مشخصی‌را‌در‌‬
‫زمان‌معین‌برای‌طرف‌دیگر‌به‌عهده‌می‌گیرد‪.‬‬

‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬
91 91
‫ساختار سرمایه و هزینۀ سرمایه‬

‫‪92‬‬ ‫‪92‬‬
‫نظریۀ ساختار‬
‫سرمایه‬

‫‪93‬‬ ‫‪93‬‬
94 94
‫میانگین موزون هزینۀ سرمایه‬

‫‪WACC  Wd K d (1  T)  Wps K ps  Ws K s‬‬

‫• ‪‌:Kd‬نرز‌بازدی‌موردنظر‌اوراق‌قرضه‌‬
‫• ‪‌:Wd‬وزن‌نسبی‌اوراق‌قرضه‌در‌‌تأمین‌مالی‬
‫• ‪‌:Kps‬نرز‌بازدی‌موردنظر‌سهام‌ممتاز‬
‫• ‪‌:Wps‬وزن‌نسبی‌سهام‌ممتاز‌در‌‌تأمین‌مالی‬
‫• ‪‌:Ks‬نرز‌بازدی‌موردنظر‌سهام‌عادی‬
‫• ‪‌:T‬نرز‌نهایی‌مالیات‌بر‌در مد‌شرکت‬

‫‪95‬‬ ‫‪95‬‬
‫نرز‌بازدی‌‬
‫بدون‌ریسک‬

‫هزینۀ‌‬
‫سرمایه‬
‫صرف‌‬
‫ریسک‬

‫‪96‬‬ ‫‪96‬‬
‫ساختار سرمایه‪ ،‬هزینۀ سرمایه‪ ،‬ارزش شرکت‬

‫طرحهای‬ ‫ساختار‬
‫سرمایهگذاری‬ ‫سرمایه‬
‫هزینۀ‬
‫سرمایه‬
‫ریسك تجاری‬ ‫ریسك مالی‬

‫ارزش شرکت‬

‫‪97‬‬ ‫‪97‬‬
‫شرکت چگونه ارزشیابی میشود؟‬

‫ارزشیابی شرکت‬

‫ارزشیابی اوراق بهادار‬

‫ارزش شرکت‬

‫ارزش بازار سهام ‪ +‬ارزش بازار بدهی‬

‫‪98‬‬ ‫‪98‬‬
 ‫بدهی و سرمایه‬ ‫دارایی‬
‫مدلهای ارزشیابی شرکت‬

‫•بدهی‌های‌جاری‌‬ ‫•دارایی‌های‌جاری‬
‫مدل‌گوردن‬
‫•بدهی‌بلندمدت‬ ‫•داریی‌های‌ثابت‬
‫جریان‌های‌نقدی‌ زاد‬
‫•سهام‬
‫ارزش‌افزودی‌اقتصادی‬

‫سایر‌مدل‌ها‬ ‫ارزش روز بدهیها و سهام‬ ‫ارزش روز داراییها‬

‫‪99‬‬ ‫‪99‬‬
‫‪K S  K RF  Business Risk Premium‬‬
‫‪ Finsncial Risk Premium‬‬

‫صرف ریسک مالی‬

‫نرخ بازدة‬
‫صرف ریسک تجاری‬ ‫موردنظر‬

‫نرخ بازدة بدون ریسک‬

‫سهامداران‬

‫‪100 100‬‬
101 101
102 102
 ‫سیاست تقسیم سود‬
‫‪ ‬سیاستتت‌ستتود‌تقستتیمی‌شتترکت‌‬
‫چگونه‌باشد؟‌‬
‫یا‌بازار‌نسبت‌به‌سیاست‌سود‌تقستیمی‌‬ ‫‪‬‬

‫حساز‌است؟‬
‫یا‌نیازهای‌تأمین‌مالی‌شرکت‌از‌محتل‌‬ ‫‪‬‬

‫سود‌انباشته‌تأمین‌شود؟‬
‫ارتبتتاط‌بتتین‌ستتاختار‌ستترمایه‌و‌سیاستتت‌‬ ‫‪‬‬

‫سود‌تقسیمی‌چیست؟‬
‫نسبت‌سود‌تقسیمی‌به‌چه‌میزان باشد؟‬ ‫‪‬‬

‫‪103 103‬‬
 ‫نظریههای سیاست تقسیم سود‬

‫ارتباط سیاست تقسیم سود و ارزش سهام‬

‫• نظریۀ‌پرنده‌در‌دست‬
‫• نظریۀ‌بی‌ارتباطی‬
‫• نظریۀ‌اثر‌ارباب‌رجوع‬

‫‪104 104‬‬
105 105
‫مسیرهای رشد‬

‫‪106 106‬‬
 ‫• شتتتترکت‌در‌ ینتتتتده‌در‌کتتتتدام‌طرح‌هتتتتا‌‬
‫برنامه ریزی مالی بلندمدت‬

‫سرمایه‌گذاری‌می‌کند‌و‌چگونه‌ ن‌‌ها‌را‌تأمین‌‬
‫مالی‌می‌کند؟‬

‫‪107 107‬‬
 ‫ادغام و قبضۀ مالکیت (تصاحب)‬

‫• فر یند‬

‫مسائل‌ادغام‌و‌‬ ‫• نحوی‌پرداخت‬
‫• هم‌افزایی‬
‫قبضۀ‌مالکیت‬ ‫• قیمت‌گذاری‬
‫• تجدید‌ساختار‬

‫‪108 108‬‬
 ‫ریسکهای شرکت‬
‫ریسک تجاری و غیرتجاری‬

‫‪109 109‬‬
‫ریسكهای پیشروی شرکت‬

‫ریسک تجاری‬

‫ریسک غیرتجاری‬

‫• ریسک مالی‬
‫• سایر ریسکهای غیرتجاری‬
‫‪110 110‬‬
‫ریسك تجاری‬

‫‪111 111‬‬
 ‫ریسك مالی‬

‫• هر‌نوع‌ریسک‌اضافی‌که‌در‌نتیجۀ‌دریافت‌‬
‫در شرکتهای غیرمالی‬ ‫وام‌به‌صاحبان‌سهام‌عادی‌تحمیل‌می‌شود‪.‬‬
‫(تعریف محدود)‬

‫• هرگونتته‌ریستتکی‌کتته‌بتته‌علتتت‌نگهتتداری‬
‫در مؤسسات مالی‬ ‫دارایی‌های‌مالی‌ایجاد‌می‌شود‪.‬‬
‫(تعریف وسیع)‬

‫‪112 112‬‬
 ‫ریسک تجاری‬
‫• ریسک‌‌کاال‌و‌خدمت‬

‫ریسک مالی‬
‫• ریسک‌ناشی‌از‌اهرم‌مالی‬
‫• ریسک‌نرز‌بهره‬
‫• ریسک‌نرز‌ارز‬
‫• ریسک‌بازار‌اوراق‌بهادار‬
‫• ریسک‌اعتباری‬

‫‪113 113‬‬
‫ابزار مالی پوشش ریسك‬

‫اوراق مشتقه‬
‫اختیارمعامله‬

‫قرارداد‌ تی‪‌،‬پیمان‌ تی‬

‫قراداد‌سو پ‬

‫‪114 114‬‬
 ‫توسعۀ بینالمللی‬
‫قلمرو جهانی و مدیریت مالی‬

‫‪115 115‬‬
‫فعالیتهای شرکت به خارج از مرزها توسعه مییابد‪.‬‬

‫‪116 116‬‬
 ‫ورشکستگی‬
‫پایان حیات یا آغازی دیگر‬

‫‪117 117‬‬
‫مسایل مربوط به ورشکستگی‬

‫‪118 118‬‬
119