‫امارت اسالمی افغانستان‬

‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫دانشگاه کاتب‬
‫دانشکده اقتصاد (بخش ماستری)‬

‫آنسوی دیوار(اقتصاد چین)‬ ‫موضوع‪:‬‬

‫آرتور آرکروبر‬ ‫مؤلف‪:‬‬
‫سعید ارکان زاده‪ ،‬آزاده اکبری‬ ‫مترجمان‪:‬‬
‫گرد آورنده‪ :‬عبدالواحد "محمدی"‬
‫استاد راهنما‪ :‬دکتور مصطفی"ابراهیمی"‬
‫‪:1402‬‬ ‫سال تحصیلی‬
 ‫مقدمه‪:‬‬
‫این کتاب بر مبنای (‪ )13‬فصل ترتیب شده که قرار ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬نمای کلی‬
‫‪ -2‬اقتصاد روستایی‬
‫‪ -3‬صنعت و ظهور اقتصاد صادراتی‬
‫‪ -4‬توسعه شهری و تاسیسات زیر بنای‬
‫‪ -5‬نظام بنگاه داری‬
‫‪ -6‬نظام مالی و روابط بازار کار مرکزی با ادارات محلی‬
‫‪ -7‬نظام پولی‬
‫‪ -8‬انرژی محیط زیست‬
‫‪ -9‬جمعیت شناسی‬
‫‪ -10‬اقتصاد مصرفی‬
‫‪ -11‬توافق اجتماعی‬
‫‪ -12‬تغییر مدل رشد‬
‫‪ -13‬چین و جهان‬
 ‫‪ -1‬نمای کلی‪:‬‬
‫نظام سیاسی چین چیست و چطور بر اقتصاد تاثیر می گزارد؟‬
‫چین یک کشور تک حزبی در اصل متمرکز و در عمل غیر متمرکز می باشد‪ ،‬که این کشور دیموکراسی و‬
‫دکتاتوری هم نیست‪ ،‬بلکه دیوان ساالر و اقتدار گراست‪ ،‬این کشور دارای سه سمت رهبری بوده ‪ -1‬دبیر کل‬
‫حزب کمونیست ‪ -2‬رئیس کمیسیون نظامی ‪ -3‬رئیس جمهوراین کشور‬
‫حزب کمونیست چین زندگی تمام افراد تحت مطالعه قرار نمی دهد‪ ،‬بلکه تاثیر گذاری شدید بر فضای است که‬
‫فعالیت های سازماندهی شده انجام می شود و این حزب کنترول خویش را انعطاف پذیر اعمال نموده‪ ،‬نه بصورت‬
‫خشک‬
‫و ادارات محلی آن از یک سطح اختیار و خود مختاری باالی‪ ،‬بر خور دار است‪.‬‬
‫بازنشستگی درین کشور سن (‪ )70‬بوده‪ ،‬و کنترول نفوس آن از طریق تک فرزندی در سراسر چین اعمال می‬
‫شود‬
‫فقر روستایی درین کشور از سال(‪ ) 2014-1979‬طبق مطالعه صندول بین المللی از (‪ )54‬به ‪ 25‬در صد رسیده‬
‫است‬
‫عامل اش تمرکز زدایی درین کشور خیلی باال می باشد‪.‬که روسیه در سال ‪ 1979‬به تعداد (‪ )40‬هزار کارخانه و‬
‫چین و به تعداد(‪ )883‬هزار کار خانه در تحت ادارات مرکزی و محلی داشت ‪ ،‬در هر کارخانه (‪ )500‬نفر کار می‬
‫کرد‬
 ‫اقتصاد چین از سال (‪ )1979‬با حضور دنگ شیائوپنگ رهبر جدید حزب کمونیست وقتیکه‬
‫اصالحات اقتصادی خود را درین سال شروع کرد و محراق توجه خویش را مناطق ویژه‬
‫اقتصادی‪ ،‬مالیاتی و سرمایه گزاری تجاری را بجا گذاشت‪.‬‬
‫چین چه درسی از شکست دیگر کشور های کمونیستی گرفته است؟‬
‫یک راه توصیف چین اقتصاد در حال گذر (یک اقتصاد بازار محور) است‪ ،‬و ویتنام هم مانند چین‬
‫بود‪،‬اما روسیه به دلیل بی توجه یی درسال ‪ 1991‬شکست خورد که (‪ )14‬کشور استقالل خویش را‬
‫گرفت‪ ،‬اینکه چین درسال ‪ 1989‬در تحت تحریم امریکا بود که درسال (‪ )1992‬کمی جان گرفت و‬
‫رئیس جمهور چین اعالن کرد و در تمام بیلبورها نوشت« توسعه فقط قانون آهنین است» و دلیل‬
‫سقوط روسیه را دنگ شیائوپنگ ابله بودن گورباچوف دانست و گفت که این رهبر اصالحات سیاسی‬
‫را جلوتر از اصالحات اقتصادی در نظر گرفت‪.‬‬
‫چین چه درسی از موفقیت های همسایه گان آسیایی شرقی گرفته است؟‬
‫وقتی چین شروع به ظهور کرد درسال ‪ 1979‬محققان چینی به سراسر جهان سفر نمودنند و گفتند که‬
‫ما بسیار از یک اقتصاد و ساختار فنی پیش پا افتاده بر خوردار هستیم‪ ،‬دلیل فقر کشور های را همین‬
‫دانستند و توجه خویش را بطرف ژاپن‪ ،‬کره جنوبی و تایوان نمودنند‪.‬‬
 ‫چه کسانی سیاست های اقتصادی را پیش می برند؟‬
‫بعد از اینکه دینگ شیائوپنگ رهبر عالی مقام چین شد این شخص‬
‫معمار سیاست اقتصادی بود‪ ،‬جهت جهش اقتصادی بازار مالی‪ ،‬پائین آوردن‬
‫نرخ بهره‪ ،‬مدیریت نرخ ارز‪ ،‬کنترول سرمایه و اجازه ندادن سرمایه گذاری‬
‫های خارجی را کنترول وعنوان کرد؛ با این سیاست در سال ‪)2( 1992‬‬
‫میلیارد دالر پس انداز داشت که تا سال ‪ )37( 2001‬میلیارد دالر جهش نمود‪.‬‬
‫برعالوه این کشوردرمورد بیکاری یا نا آرامی اجتماعی هر سال از (‪-2000‬‬
‫‪ 20 ) 2010‬میلیون شغل جدید ایجاد می نماید که تقریبا ً برابر کل نفوس‬
‫استرالیا است و (‪ )8‬میلیون واحد مسکن شهری جدید ایجاد می نماید که تقریبا ً‬
‫(‪ )6‬برابر ساخت مسکن امریکا است‪ ،‬اما ایاالت کشور چین مانند ایالت های‬
‫امریکا و آلمان بصورت آزاد نمی باشد‪.‬‬
 ‫‪ -2‬اقتصاد روستایی‪:‬‬
‫با اینکه چین یک کشور برزگ در اوایل با کشاورزی شروع کرد‪ ،‬کشاورزی‪)9(%‬‬
‫تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می دهد‪ ،‬درصورتیکه صنعت و خدمات ‪ )40(%‬تشکیل می دهد‪ ،‬که‬
‫درسال ‪ 1983-1979‬اقتصاد کشاورزی با یک اتخاذ گروه از زارعان با هم جمع شدن و توافق را امضا‬
‫نمودن که دبیر کل حزب آستان خبر شد در عوض سرکوب کردن از زارعان حمایت کرد که این عامل‬
‫باعث افزایش( درآمد نقدی و پس انداز) شد‪.‬‬
‫بناگاهای شهرو روستایی چه نقشی در توسعه یی اقتصادی چین در دهه( ‪ )1990-1980‬بازی کرد؟‬
‫اینکه بنگاهای روستایی در حدود (‪ )70‬میلیون اشتغال داشت که در(‪ )1‬دهه بعد ‪ %18‬افزایش نمود که ¼‬
‫حصه تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می کرد‪ ،‬با این حمایت دولت از کشاورزی‪ ،‬کاهش بیکاری و‬
‫فقر مطلق به اساس آمارصندوق بین المللی بین سالهای (‪ )2011-1981‬از ‪ 840‬میلیون نفربه ‪ 84‬میلیون‬
‫نفر رسید یعنی از (‪ %)84‬به ‪ %6‬رسید‪ ،‬حتی زمین داران حق فروش خود را ندارند‪ ،‬دولت چین گفت که‬
‫مزارع و کشاورزی در روستاها باعث شبکه اصلی تامین امنیت اجتماعی روستایی تلقی می شود‪ ،‬و دولت‬
‫چین گفت که زمین های زراعتی نباید از ‪ 120‬میلیون هکتار زمین کم تر شود‪.‬چین (‪ %)95‬خود کفایی در‬
‫بخش غله جات دارد‪ ،‬بر عالوه این کشور در تولید گندم و برنج از هر جریب زمین در میان باالترین‬
‫کشور های قرار دارد‪.‬‬
 ‫‪ -3‬صنعت و ظهور اقتصاد صادراتی‬
‫چرا چین به چنین تولید کننده و صادر کننده یی بزرگی تبدیل شد؟‬
‫چین در سال ‪ 1979‬یک درصد تجارت جهان را شامل بود‪ ،‬اما تا سال ‪ 2014‬به ‪%12‬‬
‫صادر کننده و ‪%18‬تولید کننده جهان شامل بود‪ ،‬به یاد داشته باشید که کشور چین قبال هم در بخش های‬
‫ابریشم و سرامیک صادرات داشت که مانند اروپا ‪ 1/3‬حصه تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‬
‫داد‪.‬و بعد از سال‪ 1990‬شروع به صنعتی شدن نمود‪ ،‬که عامل اش جمعیت تحصیل کرده‪ ،‬سنت های‬
‫ریشه دار تولید‪ ،‬تجارت‪ ،‬داشتن بندر بزرگ (هنگ کنگ)‪ ،‬نظام مالی و حقوقی‪،‬داشتن کشتی های کانتینر‬
‫دارو همسایه گان مناسب بود‪ ،‬هم چنان کشور چین تا سال (‪ )2006‬مبتنی بر سرمایه گزاری های‬
‫خارجی بود که بعد از آن سال سرمایه گزاری های خارجی را کاهش و به فکر بوجود آوردن امکانات‬
‫برای شرکت های داخلی پس از بار ها آزمون ابداع نمودند؟‬
‫‪ -1‬حرکت از صنایع سنگین سرمایه بر به صنایع سبک که نیاز مند نیروی کار زیاد باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬تاکید بر صادارت صنعتی سبک به منظور بدست آوردن ارز خارجی واردات‬
‫‪ -3‬جورکردن راه های منظم جهت اعمار شرکت ها‬
‫‪ -4‬اصالح قیمت و افزایش نقش بازار‬
‫‪ -5‬افزایش مدارا‪ ،‬با بنگاه های خصوصی‬
 ‫با وجود تحت کنترل قرار دادن سرمایه گزاری های‬
‫خارجی بازهم به (‪ % )58‬رسید حتی تا سال ‪ 2012‬به‬
‫باالتر از ‪ %80‬صادارت با فن آوری باال رسید که دلیل آن نیروی کار‬
‫ارزان‪ ،‬تقاضای کاالی تولید شده دلیل این بود که سه کشور همسایه‬
‫چین اتحادیه های نظامی امریکا بود‪ ،‬و سرمایه گزاری های خارجی‬
‫در آن جا ممنون بود‪ ،‬اما چین هم فکر کرد که سرمایه گزاری در بخش‬
‫های مهم به تنهایی بصورت جهانی تولید نمی شود‪،‬‬
‫اینکه چین تقلب می کند یا خیر؟ بدلیل پائین بودن قیمت‪ ،‬نرخ بهره و‬
‫نرخ ارز این اتهام را بوجود می آورد‪.‬‬
‫چین چرا نرخ مبادله ارز و قیمت های انرژی را خیلی پائین نگه‬
‫میدارد‪ .‬آیا در آینده صنعت چین می تواند نو آور باشد؟‬
 ‫‪ -4‬توسعه شهری و تأسیسات زیر بنای‪:‬‬
‫این کشور از سال ‪ 1978-1950‬در حدود ‪ %18‬و تا سال ‪ 2011‬به‬
‫‪ %54‬شهری نشینی را بخود اختیار داد که تقریبا ً ‪ 2‬برابر ایاالت متحده امریکا شهری‬
‫شده است‪ .‬توسعه شهری از(‪ )3‬طریق با رشد اقتصادی در تعامل است‪:‬‬
‫‪ -1‬مدرن شدن و صنعتی شدن اقتصاد‪ ،‬باعث سرسبزی و افزایش درآمد خانوارها می گردد‬
‫که این مرحله را بنام (آهنربا) یاد می شود‬
‫‪ -2‬ساخت و ساز ساختمانها و تاسیسات زیر بنای‬
‫‪ -3‬وجود کارگران ماهر و فن آور(شهر هوشمند) مانند لندن‪ ،‬نیویارک لس آنجلس که چین‬
‫به این مرحله نرسیده است‬
‫هم چنان خصوصی سازی مسکن که باعث انتقال ثروت از دولت به خانوارهای که‬
‫ساالنه‪ 540‬میلیارد دالر درسال(‪ ) 2003‬شده بود‪ ،‬چین ساالنه (‪)7‬میلیون واحد مسکن می‬
‫سازد‪ ،‬ایجاد زیرساخت بزرگراهی تا سال ‪ 2014‬به ‪ 112000‬کیلومتر مربع‪)650(،‬میلیون‬
‫کاربر انترنیت و(‪ )1.3‬میلیارد کاربرن تیلفون‪ 16000،‬خطوط ریلی مسافربری دارد‪.‬‬
 ‫‪ -5‬نظام بنگاه داری‪:‬‬
‫کدام یک مهم تر است‪ :‬بنگاه های دولتی یا شرت های خصوصی؟‬

‫اینکه شرکت های بسیار بزرگ از طرف دولت اداره می شود که بر همه بخش ها تسلط دارند اما در‬
‫معرض اتهام قرار دارند‪ ،‬و یک بخش خصوصی بزرگ هم دارد که سهمش در حال افزایش است اما‬
‫مشکل زمین‪ ،‬انرژی و سرمایه در تحت کنترل دولت باقی مانده است‪ ،‬متباقی در طول (‪ )35‬سال‬
‫پیشرفت های حاصل نمود‪ ،‬اما کشور ژاپن به عنوان نظارت گر تنها کنترل توزیع منابع را در دست‬
‫دارد‪ ،‬و چین ازین نوع سیاست بخاطر خارج شدن کنترل سرمایه جهت متمرکز بودن آن سرمایه‪،‬‬
‫جهت به مصرف رساندن در صنایع کلیدی مثل فوالد‪ ،‬پتروشیمی و موتر سازی مورد استفاده قرار می‬
‫دهد تا اینکه از فرار سرمایه جلوگیری نماید‪.‬‬
‫هم چنان شرکت های دولتی چین از طرف کمیسیون نظارتی با شعار«برزگ را بچسب کوچک را‬
‫رها کن» کنترل می شود که شرکت ها بشیتر در بخش های صنایع سنگین تولیدی می نماید‪.‬‬
‫چین در سال ‪ 2013‬به تعداد (‪ )150‬هزار بنگاه های دولتی داشت که مجموعه دارایی‬
‫آنها(‪)16.8‬هزار میلیارد دالربود‪ ،‬ازین جمله شرکت ها (‪ )92‬شرکت گلوبل است‪.‬‬
 ‫در کل(‪ %)35‬تولید ناخالص داخلی این کشور را شرکت های دولتی(‪ %)60‬را‬
‫شرکت های خصوصی و (‪ %)5‬را شرکت های تحت کنترل سرمایه گزاران خارجی‬
‫در دست دارد‪.‬‬
‫چین (‪ )2‬بنگاه های انحصاری در بخش نمک و تنباکوداشت در سال(‪ )2014‬لغو شد‬
‫همیشه کشورچین کوشش می نماید که بیساری از سیاست های خویش را از طریق وضع‬
‫تعرفه با همکاری کمیسیون نظارتی به نفع خود بچرخاند‪ ،‬همچنان نظر به تحقیق محقیق‬
‫می گوید که بسیاری از بنگاه های دولتی چین که تحت اثر شی جین پنگ قرار دارد به هدف‬
‫ضد فساد استفاده می نماید‬
‫با این وجود ظهور بخش خصوصی مانند نرخ رشد باال‪ ،‬بهره وری‪ ،‬اشتغال‪ ،‬وام های جدید‬
‫و مازاد تجارتی بخود اختصاص داده که در سال (‪ )2014‬در حدود (‪)2400‬نفر میلیونر و‬
‫(‪ )324‬نفر میلیاردر داشت که توانای رشد آینده این کشور وابسته به شرکت های‬
‫خصوصی خواهد بود‬
 ‫‪ -6‬نظام مالی و روابط دولت مرکزی با ادارات محلی‪:‬‬
‫ادارات محلی در مقایسه با دولت مرکزی چقدر قدرت مند است؟‬
‫چین در عمل یک کشور غیر متمر کز است که همیشه جدال بین حکومت محلی و مرکزی وجود‬
‫داشت که سهم ادارات محلی آن در آمد و مخارج (‪)2‬برابر کشور های توسعه یافته است اما سهم آنها‬
‫در تعیین نرخ مالیات بسیار کم و یا صفر است‪ ،‬اما نرخ مالیات ها در ایالت های امریکا از طرف خود‬
‫همان ایالت تعیین می شود؛ بر عالوه بسیاری از کارهایکه از جانب حکومت ایالتی انجام می شود‬
‫پاسخگو نمی باشند‪ ،‬که حکومت مرکزی با آنها مدارا می نماید‪.‬‬
‫اهمیت اصالح مالیات در سال ‪ 1994‬از سوی حکومت مرکزی جهت افزایش درآمد های دولت از‬
‫مالیات بر ارزش افزوده که بعد از قانون جدید سهم دولت مرکزی (‪ %)75‬و از ادارات محلی(‪%)25‬‬
‫شده یعنی درآمد های دولت از (‪ %)22‬به (‪ % )52‬افزایش نمود‪.‬‬
‫بنابرین بدهی ادارات محلی یک مشکل بزرگ اما قابل مدیریت است و بدهی دولت مرکزی تا (‪)70‬‬
‫‪ %‬تولید ناخالص داخلی است که غرض استفاده تاسیسات زیر بنای و مخارج مجدد خدمات رفاهی‬
‫کشور می شود‪ .‬و مشکل نظام مالی انتقال تخصیص بودجه بر ادارات محلی که از کدام طریق بهتر‬
‫صورت می گیرد و برای چه کاری استفاده می شود‪.‬‬
‫ساختار نامناسب وام گیری و عدم باز پرداخت وام نسبت به آینده از طرف افراد ‪ ،‬شرکت و دولت‬
‫نتیجه گیری‬
‫اظهار سپاس از توجه تان‬