‫پوهنتون دنیا‬

‫اقتصاد و استراتیژی جغرافیایی‬

‫‪Geo economics & Geo Strategy‬‬

‫مدرـس‪ :‬حشمت اهلل نورزی‬

‫‪April 2020‬‬
 ‫جلسه اول‬

‫معرفی اقتصاد‬
 ‫‘جغرافیه ما را همسایه ساخته است‪ ،‬تاریخ مارا دوست ساخته است ‪ ،‬اقتصاد ما را شریک و‬
‫ضروریات مارا متحد ساخته است‪’.‬‬

‫‪John F. Kennedy‬‬
‫اهمیت مطالعه اقتصاد‬

‫• اقتصاد یک علم اجتماعی است‬

‫• افراد و سازمان ها را مورد مطالعه قرار میدهد‬
‫• طرح پالیسی های اقتصادی‬
‫• مدیریت منزل‬
‫• مقابله با مشکالت اقتصادی‬
‫مفاهیم اساسی‬
‫• منابع کمیاب‪ ،‬خواهشات نامحدود‬
‫• عوامل تولید‪ :‬زمین ‪ ،‬کار ‪ ،‬سرمایه و معلومات فنی‬
‫• تولیدات ناخالص داخلی‬
‫• تولیدات ناخالص ملی‬
‫• تولیدات خالص ملی‬
 ‫تعاریف اقتصاد‬
‫• اقتصاد عبارت از مطالعه ثروت است (آدم اسمیت‪-‬اقتصاد کالسیک)‬
‫• اقتصاد عبارت از ارتباط میان ثروت و رفاه بشری است‪( .‬الفرید مارشام)‬
‫• اقتصاد عبارت از علم مطالعه رفتار انسانها در ارتباط منابع محدود و ضروریات نامحدود میباشد‪.‬‬
‫(روبین)‬
 BRANCHES OF ECONOMICS

Economics

Microeconomics Macroeconomics

Development International Financial

Economics Economics Economics

Economics of Welfare Agriculture Economics of

Competition Economics Economics Health Care
 ‫سیستم های اقتصاد‬

‫• اقتص‪e‬اد بازار‪ :‬نیرو های بازار ( عرض‪e‬ه و تقاض‪e‬ا) تص‪e‬میم گیرنده ای قیم‪e‬ت ه‪e‬ا ‪ ،‬تخص‪e‬یص و توزیع اجناس‬
‫و خدمات میباشد‪.‬‬
‫• سیستم اقتصاد مختلط‪ :‬دربردارنده عناصر اقتصاد بازار و اقتصاد امری میباشد‪.‬‬
‫• کپیتلیزم‪ :‬تجارت‪ ،‬ص‪e‬نعت و عوام‪e‬ل تولی‪e‬د در ملکی‪e‬ت س‪e‬کتور خص‪e‬وصی میباشد و برای مفاد عملیات‬
‫مینمایند‪.‬‬
 ‫اصول اقتصاد منکیو‬

‫• جبران اقتصادی‬
‫• هزینه چیزی را که میخواهی بدست آوری ‪ ،‬باید پرداخت‪ e‬نمایی‪ .‬مثال‪ ،‬اشخاص نسبی‬
‫• یک تصمیم نسبی وقتی اتخاذ میشود ک‪e‬ه هزینه اضافی کمتر از مفاد اضافی باشد‪.‬‬
‫بازار بهترین روشی برای منسجم کردن فعالیت اقتصادی است‬ ‫•‬
‫دولت باعث افزایش نتایج بازار میشود‪.‬‬ ‫•‬
 ‫ساحه علم اقتصاد‬

‫اقتصاد علم است یا هنر؟‬

‫• بخاطری علم است که از مالحظات‪ ،‬مطالعه و تجربه به شکل سیستماتیک حاصل میشود‪.‬‬
‫• بخاطری هنر است که ما را در راستای انجام دادن اشیا و کاری کمک منماید‪.‬‬
 ‫ختم جلسه اول‬
‫سوال و جواب‬
‫سوال اول‪ :‬فرق بین اقتصاد جغرافیایی و دیگر شاخه های علم اقتصاد چیست؟‬

‫سوال دوم‪ :‬مفهموم اقتصادی جبران اقتصادی را شرح دهید؟‬

 ‫فصل دوم‬

‫اقتصاد جغرافیایی‬

‫مدرس‪ :‬حشمت هللا نورزی‬

‫فهرست مطالب‬

‫• تعاریف‬
‫• ابزار اقتصاد جغرافیایی‬
‫• عملی کننده گان اقتصاد جغرافیایی‬
‫• فرق بین اقتصاد جغرافیایی و سیاست جغرافیایی‬
‫• پروسه طالیی در اقتصاد جغرافیایی‬
‫• سوال و جواب‬
 ‫جفرافیه اقتصادی‬

‫• مطالع‪e‬ه عناص‪e‬ر‪ ،‬فرهن‪e‬گ و بُع‪e‬د اس‪e‬تراتیژیک مناب‪e‬ع ب‪e‬ه هدف بدس‪e‬ت آوردن مفاد رقابتی‬
‫پایدار میباشد‪.‬‬
‫• ادامه سیاست جغرافیایی در حوز‪e‬ه جهانی شدن میباشد‪.‬‬
‫• سازمان های ملی و بین المللی با موضوعات رقابتی جهانی‬
‫• یک نوع دیسیپلین دیگر مطالعه علم اقتصاد میباشد‪.‬‬
 ‫اقتصاد جغرافیایی‪-‬تعاریف‬

‫• استفاده ابزار اقتصادی بمنظور نایل شدن باالی اهداف سیاست های جغرافیایی‬
‫• اثر‪ e‬متقابل میان اقتصاد بین الملل‪ ،‬سیاست جغرافیایی و استراتیژی جغرافیایی میباشد‬
‫• اقتصاد جغرافیایی در قاموس اقتصاد در سال ‪ 1990‬توسط مقاله ای از طر‪e‬ف ادوارد‬
‫لوتک بعد از جنگ سر‪e‬د به میان آمد که گفته شده بود ‪،‬جایگاه قدرت نظامی توسط قدر‪e‬ت‬
‫اقتصاد جغر‪e‬افیایی تبدیل گر‪e‬دیده است‪.‬‬
 ‫عوامل به میان آمدن اقتصاد جغرافیایی‬

‫• برخیستن چین در استفاده ابزار‪ e‬اقتصادی بخاطر‪ e‬پیش بینی قدرت‬

‫• رواب‪e‬ط عمی‪e‬ق تجارت جهان‪e‬ی ب‪e‬ا بازار های مال‪e‬ی ‪ ،‬ابزار اقتص‪e‬اد جغرافیای‪e‬ی را قوی تر‬
‫ساخته است‪.‬‬
‫• به میان آمدن شر‪e‬کت های دولتی و شرکت های خصوصی با کنترول جدی دولت‬
‫• دولت ها منابع بیشتر اقتصادی را در دسترس داشتند‬
 ‫ابزار جغرافیای اقتصادی‬

‫سیاست سرمایه‬ ‫تحریم ها‬ ‫سیاست پولی‬ ‫کاالها و انرژی‬

‫سیاست‬ ‫گذاری‬ ‫سایبری‬
‫ تجارتی‬Trade Eco, & Financial & Energy and
policy Investment Financial Monetary Commoditie Cyber
Policy sanctions policy s
 ‫عملی کننده گان استراتیژی جغرافیه اقتصادی‬

‫• چین برجسته ترین عملی کنند است‪.‬‬

‫• بیجینگ بخاطر تضعیف توکیو و حل بحران ارضی بحیر چین (شرق) مکررآ واردات اتومبیل را از‬
‫توکیو متوقف نموده است و صادرات را نیز متوقف نموده است ‪.‬‬
‫• با کمک های مادی به کشور های افریقا‪ ،‬چین توانست که در سازمان ملل رای آنها را دریافت نماید‪.‬‬
‫• روسیه و امریکا‬
‫روسیه بخاطر بدست آوردن اهداف استراتیژیک خود ‪ ،‬از منابع انرژی استفاده نموده است‪.‬‬ ‫•‬
‫• در سال ‪ ،2008‬روسیه پایپالین گاز را از قسمت های اروپا قطع نمود تا مسله ای اوکراین (کریمیه) را حل‬
‫نماید‪.‬‬
 ‫‪...‬عملی کننده گان استراتیژی اقتصاد جغرافیایی ادامه‪a‬‬

‫• در جواب به روسیه‪ ،‬امریکا و دیگر هم پیمانانش قوای خویش را به خاک اوکراین نفرستادند بلکه تحریم‬
‫ها را باالی روسیه معرفی نمودند‪.‬‬
‫• امریکا نیز برای تحت تاثیر قرار دادن ایران‪ ،‬تحریم های مالی و اقتصادی را باالیش وضع نموده است‪.‬‬
‫فرق بین سیاست جغرافیایی و اقتصاد جغرافیایی‬
 ‫بازی بزرگ ‪))THE GREAT GAME‬‬

‫• هر چیز سیاست است و سیاست همگام با اقتصاد میباشد‬

‫• ما شاهد نتنها رقابت در حوزه روغنیات بوده ایم بلکه رقابت باالی طال‪ ،‬مس و دیگر م‪e‬نابع زیر زمینی وجود‬
‫دارد‪.‬‬
‫• در آینده نه چندان دور شاهد رقابت باالی آب خواهیم بود‪.‬‬
 ‫بازی بزرگ ‪))THE GREAT GAME‬‬

‫• توسط جهانی شدن‪ ،‬میتوان امیدی برای آینده داشت‪ .‬بطور مثال ‪ 500‬میلیون چینایی قبال از فقر نجات داده شدند‪.‬‬
‫• با این وضع‪e‬یت رقابتی در هنگام پیدا کردن تسلط باالی جهان ‪ ،‬بنام بازی بزرگ یاد شده است‪ .‬با مراجعه به هدف‬
‫بریتانیای کبیر بخاطر تحت کنترول آوردن شمال هند و رسیدن به آبهای هند و روسیه ‪ ،‬میتوان بازی بزرگ را‬
‫تشریح داد‪.‬‬
 ‫ارتباط میان استراتیژی‪ ،‬جغرافیای اقتصادی و سیاست اقتصادی‬
‫• هردو با مطالعه استراتیژی که باعث تهیه پالن سازمانی میگردد‪ ،‬ارتباط دارد‪.‬‬

‫• در مطالعه استراتیژی‪ ،‬تصامیم خوب وابسته به استخبارات است‬

‫• برای سازمان های مدرن امروزی ‪ ،‬تحقیق بازار تنها کافی نیست‬

‫• اطالعات را به شکل سیستماتیک بدست بیاورند‬

‫• رقبا‪ ،‬عرضه کننده گان‪ ،‬محیط بزرگ‬

 ‫منطق جغرافیای اقتصادی و سیاسی با هم یکجا در چرخش اند‬

‫• در قرون ‪ 19‬و ‪ ،20‬مفاد رقابتی توسط تصامیم دولت با براه انداختن جنگ حاصل میشد‪.‬‬
‫• در قرن ‪ ،21‬ملت ها منابع جنگی خویش را به طرف علم‪ ،‬معارف‪ ،‬تولیدات و تجارت (‪)SEPT‬‬
‫سوق داده اند‪.‬‬
‫پروسه طالیی در اقتصاد جغرافیایی‬

‫بنا جغرافیای اقتصادی ‪ ،‬سیاسی و استراتیژی مفاد رقابتی کشور های حساب میشود‪.‬‬
 ‫ختم جلسه دوم‬

‫سوال و جواب‬
‫سوال اول‪ :‬رابطه میان استخبارات تجارتی ‪ ،‬اقتصاد جغرافیایی و سیاسی‬
‫چیست؟‬
‫سوال دوم‪ :‬چگونه ملت ها بخاطر پیش بینی و رونمایی قدرت‪ ،‬از ابزار‬
‫اقتصادی کار میگیرند؟‬
 ‫فصل سوم‬

‫تشکل ثروت و تجارت بین الملل‬

‫فهرست مطالب‬

‫• تشکل ثروت‬
‫• برنده گان و بازنده گان در پروسه تشکل ثروت‬
‫• تجارت بین الملل (‪ )Intl. Business‬و (‪)Intl. Trade‬‬
‫• نتیجه گیری‬
‫• سوال و جواب‬
‫تشکیل ثروت چیست؟‬

‫• ثروت یک مفهوم اساسی در اقتصاد میباشد‬

‫• ترکیب از کاالهای خصوصی و دولتی‬
‫• سرمایه گذاری در حفظ و رشد ثروت ضروری میباشد‪.‬‬
 ‫‪...‬تشکیل ثروت ادامه‬

‫• تشکیل یا ایجاد ثروت با پایدار بوده و تقاضا را مرفوع بسازد‪.‬‬

‫• چه چیز باعث انگیزش مردم ‪ ،‬شرکت ها و کشور های در تشکیل ثروت میگردد‪.‬‬
‫• منافع شخصی‪ ،‬نفس‪ ،‬زنده ماندن و خواستن قدرت‬
‫• وقتیگه فعالیت های اقتصادی باالی تشکیل ثروت توجه دارد‪ ،‬انگیزه های دیگر آن نیز است مثال‬
‫روحیه ای تصدی‪ ،‬برای دیگران کمک نمودن ایجاد میگردد‪.‬‬
 ‫برنده گان و باختگان در پروسه ایجاد ثروت‬

‫• طرف برندگان ‪ 30 ،‬سال عالی بود (‪ )1975-1845‬فرانسه‪ ،‬معجزه ای اقتصادی در جرمنی‪ ،‬جاپان‬
‫و چهار شیران آسیا (کوریای جنوبی‪ ،‬تایوان ‪ ،‬سنگاپور و هانگ کانگ) و بعضی کشور های هماسیه‬
‫از قبیبل مالیزیا‪ ،‬تایلند و اندونیزیا‬

‫• بازندگان عبارت از شرق میانه ‪ ،‬امریکای التین و کشور های بالک کمونیستی اند‬
CRITERIA FOR WINNERS AND LOSERS

GDP

Environmental Per capita

Criteria income
upgradation

Population over the

years
 ‫تجارت بین الملل‬
‫‪ :International Business‬ت‪aa‬جارت ب‪aa‬ین لا‪aa‬ملل‬
‫• مطالعه معامالتی که فراتر از سرحدات ملی به هدف بدست آوردن ضروریات افراد و سازمان اتفاق‬
‫میفتد‪.‬‬

‫‪ :International Trade‬مراودا‪a‬ت ب‪aa‬ین لا‪aa‬ملل‬

‫• واردات و صادرات‬
‫• بخاطر توسعه بازار برای اجناس و خدمات میباشد‬
‫• نتیجه آن‪ ،‬رقابت بزرک ‪ ،‬قیمت های رقابتی و در نهایت تولیدات ارزانتر‬
‫‪FACTORS AFFECTING INTERNATIONAL TRADE‬‬

‫فاصله‬
‫تا ختم قرن ‪ ،19‬بزرگترین مشکل بود‪.‬‬

‫بخاطر سهل سازی تجارت جهانی ‪ ،‬بیشتر از ‪180‬‬

‫اسعـار‪Currency‬‬
‫اسعار استفاده میشود‬
‫نــرخ ‪Interest rates‬‬
‫رـبـح‬ ‫نرخ ربح مختلف‬
‫سـیستمـ ‪Tax system‬‬ ‫‪ VAT‬مالیات مستقیم ‪ ،‬غیر مستقیم ‪،‬‬
‫مـلاــیات‬
 ‫عوامل تاثیر گزار باالی تجارت بین الملل‬

Legal System
‫ چی باید انجام داد و چی انجام نداد‬،‫سیستم و یا قانونی که میگوید‬.
‫نظام حقوقی‬

Democratic political system (90% of trade is carried out in

Political System Democratic political systems).
‫نظام سیاسی‬ Dictatorship. E.g. of North Korean,
Corrupted governments

Custom & Ethics

‫عنعنات عمال عمومی است که از قبل در یک کشور عملی میگردد‬
‫عرف و اخالق‬
 ‫تجارت جهانی‪ :‬مقدمه‬

‫شکیلمیدهد)‬
‫خشعمده‪ e‬را ت‪eee‬‬
‫ف‪eee‬لا‪ee‬یتهایمتع‪e‬دد را ا‪e‬نجام‪ e‬میدهند ( واردا‪e‬تو ص‪e‬ادرا‪e‬ت ب‪eee‬‬
‫ع‪e‬‬ ‫• ‪MNEs‬‬
‫• در سال ‪ 2000‬بزرگترین واردکننده گان و صادرکننده گان جرمنی ‪ ،‬جاپان ‪ ،‬انگلستان و فرانسه‬
‫بودند‪.‬‬
‫• امریکا ‪ ،‬کانادا و مکسیکو اعضای ‪ NAFTA‬اند‪.‬‬
 ‫اقتصاد جهانی‬
‫ی ا‪e‬جتماعیو حکومتداریدر آ‪e‬ن‬
‫ک‪ eee‬موضوعاتا‪e‬قتصاد ‪،‬‬
‫ک‪ eee‬دارا‪e‬یچه‪e‬ارجوبی ا‪e‬ست ه‪e‬‬
‫وده‪ e‬ه‪e‬‬ ‫• ‪ OECD‬دارا‪e‬ی‪ 30‬ک‪eee‬‬
‫شور عضو ب‪eee‬‬
‫حثمیشود‪.‬‬
‫ب‪eee‬‬
‫• اختالفات تجارتی بین کشور های اتحادیه اروپا و امریکا باالی میوه جات از قبیل کیله ‪ ،‬گوشت و سبسایدی صادرات‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫• این موضوعات تجارتی توسط ‪ WTO‬حل میگردد‪.‬‬
‫• ‪ GATT‬موافقتنامه دیگری است که تخفیف های تجارتی را برای کشور های عضو مذاکره مینماید‪.‬‬
 ‫پروسه بین المللی شدن (‪)INTERNATIONALIZATION‬‬

‫عبارت از پروسه است که یک سازمان در بازارهای خارجی داخل میشود‪.‬‬

‫• جواز‪ :‬عبارت از ترتیبات قراردادی است که یک شرکت برای اختراه ‪ ،‬نشان تجارتی و یا تکنالوجی‬
‫خوب برای شرکت دیگر در مقابل فیس یا حق امتیاز تهیه مینماید‪.‬‬

‫• جواز گیرنده ‪Licencee‬‬

 ‫اقتصاد تجارتی‬

‫ادغام اقتصادی ‪ :Economic Integration‬تاسیس قواعد و مقررات واحد بین کشور ها جهت تقویه اقتصاد‬
‫تجارت‬

‫• ایجاد تجارت ‪ :Trade Creation‬پروسه که اعضای یک ادغام اقتصادی باالی اجناس و خدمات که برای آنها مفاد‬
‫مقایسوی میدهد‪ ،‬بکار انداخته و بین هم تجارت مینمایند‪.‬‬

‫شور هایغیر‬
‫روپادغام‪ a‬ا‪a‬ق‪a‬تصادی ت‪aa‬جارت خ‪a‬ویشرا اب‪ aa‬ک‪aaa‬‬
‫ک‪ aaa‬گ‪aa‬‬ ‫• ‪ :Trade diversion‬منقسم‪ a‬ت‪: aa‬‬
‫جارتی وق‪a‬تی ا‪a‬تفاقمیفتد ه‪a‬‬
‫اهشداده‪ a‬و ب‪aa‬ینهم‪ a‬ت‪aa‬جارترا ا‪a‬فزا‪a‬یشمیدهند‪.‬‬
‫عضو ک‪aa‬‬
 ‫تیوری های تجارت بین الملل‬

A. The Comparative Advantage Theory‫یوریمفاد مقایسوی‬

eee‫ت‬
B. The Imperfect Market Theory‫اتکمیل‬e‫ازار ن‬
eee‫یوری ب‬
eee‫ت‬
C. The Product Life Cycle Theory ‫ولید‬
eee‫نطولعمر ت‬e‫یوریدورا‬
eee‫ت‬
D. The Mercantilism Theory e‫یوریمیرکانتلیزم‬
eee‫ت‬
E. The Absolute Advantage Theory‫یوریمزیتمطلق‬
eee‫ت‬
F. Porter’s National Competitive Advantage ‫ورتر‬
eee‫یوریمفاد رقابتیملی پ‬
eee‫ت‬
 ‫الف) تیوری مفاد مقایسوی‬
‫ب) تیوری بازار ناتکم‪a‬یل‬
‫الف) توانایی یک سازمان یا فرد که تولیدات و خدمات را با مصارف کمتر تولید نماید‪.‬‬
‫• جاپان و امریکا در تولید لوازم تکنالوژی مفاد مقایسوی نسبت به چین ‪ ،‬مالیزیا و جمیکا دارند ولی این‬
‫کشورهای دیگر در کارگر مفاد مقایسوی دارند‪.‬‬

‫ب) بازاریکه معلومات به تمام اشتراک کننده گان بازار سریعآ پخش نگردد و خریداران و فروشنده گان‬
‫سریعآ باهم یکجا نشوند‪ ،‬بنام بازار ناتکمیل یاد میشود‪.‬‬
‫• این بازار برای سازمان انگیزه جستجوی فرصت های خارجی را میدهد‪.‬‬
 ‫‪ )C‬ت‪aa‬یوریدورا‪a‬ن ب‪aa‬ین لا‪aa‬مللیطولعمر ت‪aa‬ولید‬
‫سازمان ها در کشورهای محلی بنابر مفاد رقابتی تاسیس میشوند‪ .‬ولی در سطح بین المللی دوران ذیل را سپری مینمایند‪:‬‬
 ‫‪ )D‬ت‪aa‬یوریمرکانتلیزم‪a‬‬

‫• عبارت از فلسفه اقتصادی است که بر اساس عقیده ای اینکه ثروت یک ملت وابسته به خزانه جمع‬
‫آوری شده معموال طال بمنظور افزایش ثروت میباشد‪.‬‬
‫• افزایش صادرات و کاهش واردات‬
‫• پیشنهاد مینماید تا یک کشور تا حدالمقدور مازاد تجارتی داشته باشد‪.‬‬
 ‫‪ )E‬ت‪aa‬یوریمزیتمطلق‬
‫‪ )F‬ت‪aa‬یوریمفاد رقابتی پ‪aa‬ورتر‬

‫شور دیگر ت‪aa‬ولید مینماید‪،‬‬

‫شور مقدار مشابه‪ a‬ی‪a‬کج‪a‬نسو ای‪ aa‬خ‪a‬دمترا اب‪ aa‬ا‪a‬ندک‪a‬تریداده‪ a‬ها ن‪a‬سبت ب‪a‬ه‪ a‬ک‪aaa‬‬ ‫‪ ) .E‬وق‪a‬تی ی‪a‬ک ک‪aaa‬‬
‫ب‪aa‬نام‪ a‬مزیتمطلق ی‪aa‬اد میشود‪.‬‬
‫• وقتی یک کشور در تولید اجناس و خدمات نسبت به کشور های دیگر بسیار مؤثر باشد‪.a‬‬

‫کتور هایذیلمیباشد‪:‬‬
‫ک‪ aaa‬ن‪a‬تیجه‪ a‬آ‪a‬ن ف‪aaa‬‬
‫اب‪aaa‬الیمفاد رقابتی ت‪aa‬حقیقیرا ا‪a‬نجام‪ a‬داده‪ a‬ا‪a‬ست ه‪a‬‬ ‫‪ )F‬مایکل پ‪aa‬ورتر‬
‫• شرایط فکتوری (زمین ‪ ،‬کارگر و سرمایه)‬
‫• شرایط تقاضا‬
‫• صنعت های وابسته و حمایت شده‬
‫• ساختار سازمان ها‬
 ‫ختم جلسه سوم‬

‫سوال و جواب‬

‫سوال اول‪ :‬بعضی از سازمان های اقتصادی جهانی را نام گرفته و وظایف آنرا بیان دارید؟‬

‫سوال دوم‪ :‬چگونه کشور ها مفاد رقابتی خویش را حفظ مینمایند؟‬

 ‫فصل چهارم‬

‫عناصر اقتصاد جغرافیایی‬

 ‫فهرست مطالب‬

• The doctrine of the Nareland ‫ طبعی‬e‫رزمینمنابع‬e‫صول س‬e‫ا‬

• Normative intelligence analysis ‫ وی‬e‫اعده‬ee‫ت ق‬e‫ستخبارا‬e‫حلیل ا‬
eee‫ت‬
• A victory for historical materialism‫یی‬e‫ا‬eee‫گ‬
‫یروزیمادی ر‬
eee‫ پ‬e‫اریخچه‬
eee‫ت‬
• Competitive advantage of nations: theories and realities ‫مفاد رقابتیملتها‬
• Nation states controlled by multinational‫ازمانهایچندینملتی‬e‫وسط س‬
eee‫نترولدولتها ت‬
eee‫ک‬

• Multinationals controlled by the nation state‫وسط دولت‬

eee‫ازمانهایچندینملتی ت‬e‫نترول س‬
eee‫ک‬
• Q&A
 ‫‪THE DOCTRINE OF THE NARELAND .1‬‬
‫اصول سرزمین منابع طبعی‬

‫• شرق میان‪a‬ه منحی‪a‬ث قل‪a‬ب زمی‪a‬ن بنابر داشت‪a‬ن مناب‪a‬ع زیرزمین‪a‬ی یاد گردیده اس‪a‬ت ک‪a‬ه ب‪a‬ه اساس مفکوره های‬
‫سیاست جغرافیایی تصمیم به کنترول جهان متمدن بوده است‪.‬‬
‫• با آمدن جغرافیای اقتصادی ‪ ،‬موقعیت های جغرافیایی کشور های نیز مورد مطالعه قرار گرفت‪.‬‬
‫• دخیل بودن امریکا در شرق میانه‪ ،‬و دخیل بودن چین در استخراج نفت قاره افریقا نشان دهنده رشد‬
‫کشور ها و استفاده جغرافیای اقتصادی بوده است‪.‬‬
 ‫‪1. THE DOCTRINE OF THE NARELAND‬‬
‫ا‪a‬صول س‪a‬رزمینمنابع‪ a‬طبعی‬

‫• نتایج جنگ منافع فرانسه و امریکا در افریقا به اساس منطق سیاست جغرافیایی ; فقر‪ ،‬فساد و طبقه بندی سیاسی بوده‬
‫است‪poverty, corruption, and political elitism .‬‬

‫• چین با استفاده استراتیژی قیمت پایین ‪ ،‬اکثریت کشور های افریقایی را محاصره نموده است‪.‬‬
 ‫‪2. NORMATIVE INTELLIGENCE ANALYSIS‬‬
‫ت‪aa‬حلیل ا‪a‬ستخبارا‪a‬ت ق‪aa‬اعده‪ a‬وی‬
‫• در تحلیل استخبارات قاعده وی ‪ ،‬فکتور های ماکرو مطالعه میشود اما در استخبارات رقابتی فکتور های مایکرو‬
‫•‬
‫• تصامیم مؤثر به اساس تحلیل معلومات اتخاذ میگردد‪.‬‬

‫• نمیتوانیم که با تحلیل نمونه ‪ ،‬عمومی تصمیم بگیریم‪.‬‬

 ‫‪3. A VICTORY FOR HISTORICAL MATERIALISM‬‬
‫گ‪aaa‬ا‪a‬یی‬
‫ت‪aa‬اریخچه‪ a‬پ‪aa‬یروزیمادی ر‬

‫• ختم جنگ های سرد نباید پیروزی آزادی مطلق اقتصادی خطاب کرد‪laissez-faire .‬‬
‫• اما به عوض پیروزی مادی گرایی بود‪ ،‬افزایش ثروت نتیجه مستقیم تولید و تجارت بوده است‬
‫(‪)Growing Financial Sector‬‬
‫• به اساس نظریه مارکس‪ ،‬تاریخچه ای پیروزی مادی گرایی به این معنی است که انکشاف در یک‬
‫جامعه توسط قوه های مفید از قبیل وسایل و ابزار‪ ،‬زمین ‪ ،‬مواد خام‪ ،‬علوم انسانی و تکنالوژی مهیا‬
‫گردیده است‪.‬‬
‫• جهانی شدن ‪ Globalization‬نیز کلمه ای دیگر در ایجاد ثروت و دیدن جهان منحیث یک فرصت‬
‫بزرگ میباشد‪.‬‬
 ‫‪4. COMPETITIVE ADVANTAGE OF NATIONS‬‬
‫مفاد رقابتیملتها‬

‫آسیا مملو از پروژه ها و اروپا مملو از سیاست ها و مشکالت میباشد‬

‫• ثروت یک جامعه مجموعه اجراآت اقتصادی افرادش میباشد‪.‬‬

‫• رقابتی بودن به فکتور های مختلف از قبیل مکاتب‪ ،‬سرکها ‪ ،‬زیربنا ‪ ،‬و غیره اطالق میشود‪.‬‬
‫• مثال (چین و امریکا)‬
‫‪- High-tech goods‬‬ ‫‪- Developed road system - The labour - Know-how theory‬‬
 ‫‪5. NATION STATES CONTROLLED BY MULTINATIONALS‬‬
‫نترولملتها ت‪aa‬وسط س‪a‬ازمانهای چ‪a‬ندینملیتی‬
‫ک‪aaa‬‬

‫• نظام کپتالیزم‬
‫• امورات خارجی توسط تحلیل سیاست جغرافیایی خوب میتواند فهمیده شود‪.‬‬
‫• منافع عامه و خصوصی در یک خط متوازی باید در حرکت باشد‪.‬‬
‫• اینها باهمدیگر توسط همکاری میتواند رقابتی باشد‪ .‬دولت ها باید قدرت و بقای خویش را تامین نمایند‪.‬‬
‫• کشورهای که سازمان های استخباراتی موفق داشتند مانند بریتانیه در قرن ‪ 19‬و اسپانیه در قرن ‪ ،16‬از لحاص‬
‫اقتصادی شگوفا بوده اند‪.‬‬
 ‫‪6. MULTINATIONALS CONTROLLED BY THE NATION STATE‬‬
‫نترول س‪a‬ازمانهای چ‪a‬ندینملتی ت‪aa‬وسط دولتها‬
‫ک‪aaa‬‬

‫• دول‪a‬ت ه‪a‬ا ب‪a‬ه تنهای‪a‬ی نم‪a‬ی توانن‪a‬د بقای زندگ‪a‬ی اتباع را از لحاظ اقتص‪a‬ادی تامی‪a‬ن کنن‪a‬د بلک‪a‬ه سازمان های‬
‫خصوصی میتوانند‪.‬‬

‫• مالیات‬

‫• در کشورهای اروپایی سازمان های چندین ملتی قویتر از دولت ها میباشد‪.‬‬

 ‫‪DIFFERENCE B/W NATION STATE AND MNES‬‬
‫ت‪aa‬فاوتمیاندولتها و س‪a‬ازمانهای چ‪a‬ندینملتی‬
‫‪ ‬تفاوت اصلی در اهداف است‬

‫‪ ‬زاویه دید دولت ها سیاسی بوده در حالیه از سازمان های چندین ملتی اقتصادی بوده است‪.‬‬

‫‪ ‬با انتقال قدرت از سکتور عامه به سکتور خصوصی‪ ،‬میراث سیستم اجتماعی نیز انتقال یافته است‪.‬‬
 ‫ختم جلسه چهارم‬

‫سوال و جواب‬

‫سوال ‪ :‬به اساس اقتصاد جغرافیایی کدام بهتر است‪State owned economic or‬‬
‫‪?private‬‬
 ‫فصل پنجم‬

‫‪Geo-strategy‬‬
‫استراتیژی جغرافیایی‬
 ‫فهرست مطالب‬

• Overview and definition of geo-strategy ‫ریف‬a‫ع‬aa‫ و ت‬a‫مقدمه‬

• Theory and methodology ‫یوریو روش‬aa‫ت‬
• History of geo-strategy a‫اریخچه‬aa‫ت‬
• Q &A ‫ب‬a‫وا‬a‫لو ج‬a‫وا‬a‫س‬
 ‫مقدمه‬

‫• جیواستراتیژی‪ ،‬یک نوع از سیاست خارجی است که توسط فکتورهای جغرافیایی بخاطر‬
‫آگاهی دهی‪ ،‬موانع و تحت تاثیر‪ a‬قر‪a‬اردادن پالن گذاری نظامی و سیاسی ‪ ،‬هدایت میشود‪.‬‬
‫• جیواستر‪a‬اتیژی با پوره نمودن ضرور‪a‬یات از طریق منابع سروکار دار‪a‬د‪.‬‬
‫• دسترسی داشتن به ر‪a‬اه های تجار‪a‬تی و ترانزیتی‪ ،‬در‪a‬یاها‪ ،‬جزیره ها‪ ،‬ابحار و غیره‬
 ‫تعاریف‬

‫• عبارت از ارزیابی مشخصات سیاسی و جغرافیایی مناطق مختلف ‪ ،‬بالخصوص تاثیرات‬

‫جغرافیه باالی سیاست میباشد‪.‬‬

‫• طرح موجودیت سیاسی در سیستم بین الملل‬

‫• جیواستراتیژی عبارت از مسیر جغرافیایی یک کشور بخاطر سیاست های خارجی میباشد‪.‬‬
 ‫تعاریف‪----‬ادامه‬

‫• مفاهیم سیاست جغرافیایی‪ ،‬ستراتیژی جغرافیایی و ستراتیژی به معانی ذیل آمده است‪:‬‬

‫• سیاست جغرافیایی عبارت از ترکیب موقعیت های جغرافیایی و فکتورهای سیاسی‬

‫میباشد‪ ،‬و تاثیرات جغرافیه را باالی سیاست نشان میدهد‪.‬‬
‫• ستراتیژی به معنی تطبیق مقیاس های همه جانبه و پالن شده بخاطر نیل به اهداف‬
‫مرکزی‪ ،‬دراز مدت و شگوفایی دارایی های امنیتی میباشد‪.‬‬
‫• استراتیژی جغرافیایی عبارت از ادغام استراتیژی و سیاست جغرافیایی میباشد‬
 ‫تاریخچه جیوستراتیژی‬

‫• کلم‪a‬ه جیوس‪a‬تراتیژی اولی‪a‬ن بار توس‪a‬ط فریدری‪a‬ک س‪a‬کومن در مقال‪a‬ه اش در س‪a‬ال ‪ " 1942‬بیایی‪a‬د سیاست‬
‫جغرافیایی خویش را بیاموزیم‪ ).‬به میان آمد‪.‬‬

‫• از کلمه جرمنی (‪ )Wehrgeopolitik‬مشتق شده است‪.‬‬

‫• سیاست جغرافیایی جنگ ‪ ،‬مفهموم دیگری است که برای جیوستراتیژی استفاده میشود‪.‬‬
 ‫اهداف‬

‫• تقویت نظامی و شگوفایی‪ -‬شک‪a‬ل دادن نسبت به شکل یافتن‬

‫• دسترسی به راه های ترانزیتی ‪ ،‬تجارتی ‪ ،‬دریاها‪ ،‬ابحار وغیره‬
‫• پیش بنی قدرت های بحری و نظامی‬
‫• ساختن شبکه متحدین‬
‫روش ها‬

‫• جیوستراتیژی از تحلیل نظری و عملی کار میگیرد‪.‬‬

‫• به اسا تاریخ نیز بدست میاید‪.‬‬
‫• فرهنگ نیز نقش دارد‪.‬‬
‫• مثال ‪،‬تمدن غرب از دریای نیل مصر آغاز گردید‪.‬‬
 ‫ختم جلسه پنجم‬

‫سوال و جواب‬

‫سوال اول‪ :‬کدام یک‪ a‬در‪ a‬حوزه مدر‪a‬ن ار‪a‬تباط دار‪a‬د; جیوستراتیژی یا اقتصاد جغرافیایی؟‬
‫بحث نمایید‪.‬‬
‫سوال دوم‪ :‬جیوستر‪a‬اتیژی را با مثال زنده شرح دهید؟‬
 ‫فصل ششم‬

‫نگاه به وضعیت اقتصاد جغرافیایی افغانستان‬

 ‫معرفی‬
‫• بر‪e‬ای قرن های متمادی‪ ،‬افغانستان دهلیز طبعی برای تجاران فاتح که کاروان خویش را‬
‫از غرب به شرق ‪ ،‬بین شرق میانه و هند انتقال میدادند‪ ،‬بود‪.‬‬
‫• ‪ 328‬سال قبل از میالد‪ ،‬اینجا جای بود که سکندر کبیر قدم نهاد‪.‬‬
‫• امروز‪ ،‬افغانستان فراتر‪ e‬از یک دهلیز است‪ ،‬چهار‪e‬راه بز‪e‬رگ تجارتی در آسیا است‪.‬‬
‫• کوها های هندوکش درکشور‪ ،‬شمال شر‪e‬ق را به جنوب غرق وصل میسازد‪.‬‬
‫• ای‪e‬ن کوه ه‪e‬ا از حاکمی‪e‬ت بزر‪e‬گ س‪e‬رشار‪ e‬بوده و ار‪e‬تباطات میان والی‪e‬ت های مختلف‪ e‬را‬
‫تامین مینماید‪.‬‬
 ‫منطقه سیاسی‬

‫‪East‬‬
‫‪• Pakistan‬‬

‫‪North‬‬
‫‪• Central Asia‬‬
‫‪• China‬‬

‫‪West‬‬
‫‪• Iran‬‬

‫• افغانستان نتیجه بازی بزرگ بوده است‪ ،‬منازعات جیوستراتیژیک میان بریتانیا و امپراطوری روسیه در آسیای میانه در‬
‫جریان قرن ‪ 19‬بوده است‪.‬‬
 ‫منطقه سیاسی‬

‫• دهلیز واخان در شمال شرق افغانستان‪ ،‬نقش کلیدی را با چین داراست‪.‬‬

‫• مانع بز‪a‬رگ صد راه کشورهای بزرگ در‪ a‬صورت بروز جنگ میباشد‪.‬‬
‫• این منطقه بخاطر انتقال انرژ‪a‬ی از چین به کشور حایز اهمیت میباشد‪.‬‬
 THE GEOPOLITICAL LESSONS OF AFGHANISTAN’S
HISTORY

• The geopolitical region’s history and particularly the one of Afghanistan clarify certain keys aspects
that we must take into account when revising the strategy of the Coalition for the current conflict.
• In 1725 the Loya Jirga was created in Kabul; it’s a meeting of tribal chiefs, who in 1747 founded the
Afghan State controlled by a monarchy of the Durrani tribe and extended their domain through the
North at the expense of Turkmen, Uzbek, and Tajik. They also conquered certain parts of the East, in
the Punjab, Kashmir and Balochistan
• Over time, the political control of the Pashtuns has retracted on Kabul and the rest of ethnic groups
have been systematically marginalized from Government posts. This fact has caused a number of riots
between ethnic groups.
 THE GEOPOLITICAL LESSONS OF AFGHANISTAN’S HISTORY

• After establishing itself in India, the British Empire competed against the Russian Empire for the geopolitical
control of Afghanistan.
• In 1830, the Afghan asked the Russian assistance, leading to the rejection of the British. This achievement
was the spark that provoked the first of the three Anglo-Afghan Wars which took place between 1839 and
1842.
• The British had to renounce its dominance in Afghanistan, since they were defeated. Thirty-six years later, the
advancement of Russia in the region was clear, and this started the Second Anglo-Afghan War that lasted two
years. This confrontation ended with the purchase of the Pashtun tribal chiefs’ political will.
• They signed the Treaty of Rawalpindi, according to which Afghanistan became an associated State of British
India. Great Britain recognized Afghanistan’s independence in 1919, after being defeated during the third war.
 THE GEOPOLITICAL LESSONS OF AFGHANISTAN’S HISTORY

• That is, the British didn’t achieve a military victory, but political and it was only possible through
negotiations with the Pashtun chiefs.
• This historical lesson should be remembered when facing the challenges at the present time.
 ‫افغانستان‪ :‬دهلیز مهم انتقال انرژی‬

‫• برعالوه که افغانستان سرشار از منابع طبیعی است‪ ،‬موقعیت جغرافیایی آن ارزش کشور را دوچند ساخته است‪.‬‬
‫• افغانستان مکان ترانزیتی انرژی که از ایران و ترکمنستان به پاکستان ‪ ،‬هند و حتی چین انتقال میکند‪ ،‬میباشد‪.‬‬
‫• ایجاد پایپ الین نفت و گاز توسط افغانستان به پاکستان و هند باعث افزایش بازده منابع انرژی در آسیای مرکزی‬
‫و ایران میگردد‪.‬‬
 ‫ دهلیز مهم انتقال انرژی‬:‫افغانستان‬

• TAPI project-2008

• Turkmenistan-Afg-Pak-India gas pipeline

• With intermediary of ADB
• Length- 1814 KM
• Worth $ 22,5 Billion
• Kandahar and Herat benefited
• Afg estimated earning-$400 Million, Annual 500 million cubic meters of gas
 ‫ دهلیز مهم انتقال انرژی‬:‫افغانستان‬

• CASA 1000: Central Asia-South Asia Power project-

$ 1.16 Billion worth:

• Export of hydroelectricity from Kyrgyzstan and

Tajikistan to Afg and Pak.
• Ground breaking was done in May 2016
• 1300 MW electricity will come to Afg
• Af will receive $50M in transit duty annually
 ‫نقش پاکستان و هندوستان‬

• To Pakistan, the worst hypothesis is for Afg to fall under the influence of India .
• Pakistan could be tempted to unsettle the Afghan Government, in order to promote a
more favourable change for it;
• The failure of the Afghan politics could create important tensions in the critical
balance of Pakistan’s internal politics.
• India has taken advantage of the Afghan conflict to introduce its companies in the
country as well as development aid.
 ‫نقش پاکستان و هندوستان‬

• Pak, Ind and other nations have significant roles

• A possible solution would be for India to give up any influence in Afghanistan,
handing it over to Pakistan in exchange of Pakistan doing the same regarding
Kashmir
• It’s indispensable for countries directly involved in the conflict as the USA and states
of the area such as Pakistan, India, Iran, China, Tajikistan, Turkmenistan, Kyrgyzstan
and Russia to take part in the conflict’s resolution.
 ‫ختم جلسه ششم‬

‫سوال وجواب‬

‫مفاد افغانستان از رقابت های اقتصاد جغرافیایی چه میباشد؟‬

‫ختم کورس‬

‫!تشکر‬

‫‪‬‬