‫‪,‬‬

‫نوت اهی مضون سیاست اهی عمومی اقتصادی‬

‫شرایط الزم برای سیاست های اقتصاد عملی ‪ :‬دو شرط برای سیاست های اقتصادی علمی وجود دارد‬
‫‪ 1‬عامالن و مجریان سیاست های اقتصادی ‪ 2‬اشتغال علمی به این عملیات یعنی سیاست های اقتصادی به اساس نظریه های‬
‫علمی انجام میشود‪ .‬یعنی هم عامل سیاست های اقتصادی الزم است هم نظریه های علمی‪.‬‬
‫سیاست اقتصادی کلیتی از تدابیر اقتصادی است‪ ،‬سیاست اقتصادی یک بخشی از تدابیر اقتصادی است که برای رسیدن به‬
‫هدف معین از تدابیر استقاده میگردد‪.‬‬
‫سیاست نظام اقتصادی ‪ :‬به این پرسش میپردازد که کدام سیستم اقتصادی اداره کننده اقتصاد باشد که بحث نظام های اقتصادی‬
‫مانند اقتصاد بازار یا اقتصاد متمرکز یا مختلط و‪ ...‬می باشد‪.‬‬
‫نظام اقتصادی حاکم چیست؟زمانیکه از سیاست نظام اقتصادی ذکر به عمل میاید هدف اینست که نظام اقتصادی که فعال در‬
‫کشور است کدام نظام است که سیاست های اقتصادی نیز به اساس همین نظام اقتصادی گرفته میشود‪.‬‬
‫یعنی اگر نظام اقتصادی کشور بازار آزاد باشد سیاست های اقتصادی آن نیز باید به نحوی باشد که از بازار آزاد حمایت کند‪.‬و‬
‫با اصول نظام بازار در تخلف و تضاد نباشد‪.‬‬
‫همچنان اگر نظام متمرکز اقتصادی در کشور وجود داشته باشد سیاست های اقتصادی نیز نباید طوری باشند که باعث کاهش‬
‫مداخله دولت در اقتصاد گردد و به بخش خصوصی آزادی عمل بدهد‪.‬‬
‫سیاست ساختار اقتصادی ‪ :‬از تعیین ساختار های اقتصادی بحث میکند به این معنی که در اقتصاد بخشهای مختلف اقتصادی‬
‫وجود دارد این سیاست تعیین کننده اینست که این بخش های اقتصادی چگونه فعالیت کنند مثال وزارت مالیه باید چقدر سهم در‬
‫اقتصاد داشته باشد یا یک ارگان دیکر چقدر صالحیت داشته باشد یعنی بحث چیدمان است که هر بخش اقتصاد چگونه باشد و‬
‫چگونه فعالیت کند و چقدر قدرت داشته باشد‪.‬‬
‫سیاست فرایند اقتصادی ‪ :‬عبارت از مراحلی است که در اقتصاد طی میشود‪.‬یعنی مراحلی که سیاست های اقتصادی برای‬
‫رسیدن به طی میکند که بحث نظام اقتصادی نیز در آن در نظر گرفته میشود‪.‬‬
‫علم سیاست های اقتصادی ‪ :‬در باره دید گاه های گوناگون مورد نظر سیاست های اقتصادی بحث میکند و کوشش میکند تا‬
‫واقعیت ها را که در جامعه وجود دارند بررسی و درجه بندی کند تا مطابق آن اهداف تعیین گردد‪.‬یعنی علم سیاست های‬
‫اقتصادی نظریه ها را بررسی میکند‪ ،‬تاریخ را میبیند و نتایجی که از سیاست های عملی شده در جوامع بوجود آمده را بررسی‬
‫میکند تا مطابق نتایج سیاستهای اقتصادی بعدی گرفته شود‪.‬‬
‫ساختار منطقی مسایل سیاست های اقتصادی‪ :‬سواالت و مشکالت زیادی در مورد سیاست های اقتصادی وجود دارد که باید‬
‫هر سیاست اقتصادی در زمان معین به شکل خاص باشد یعنی سیاست های اقتصادی نظر به زمان و مکان متفاوت اند و باید‬
‫هر سیاست که گرفته میشود در زمان معین و درست آن گرفته شود‪.‬‬
‫هر سیاست اقتصادی دارای سه عنصر است که عبارتند از‪:‬‬
‫وضعیت‪ :‬آنچه که فعال در جامعه واقتصاد است‬
‫هدف ‪ :‬چیزی که باید باشد یعنی چیزی که باید بدست آورده شود‪.‬‬
‫ابزار وسایل رسیدن به هدف است یعنی وسایلی که وضعیت را به اهداف تبدیل میکند‪.‬‬
‫ابزار های مختلف در اقتصاد وجود دارند که شامل ابزار های مالی‪ ،‬پولی‪ ،‬نرخ ربح و مالیات و‪...‬است‪.‬‬
‫حامالن سیاست های اقتصادی به معنی عام وخاص‪ :‬به معنی خاص» حامل به معنی تصمیم گیرنده سیاست های اقتصادی که‬
‫شامل ‪ 7‬گروه میشوند مانند‪:‬قوه مقننه‪ ،‬اجرائیه‪ ،‬قضائیه‪ ،‬اتحادیه های کارگری‪ ،‬سازمان های بین المللی‪ ،‬کارو امور اجتماعی‬
‫و ‪ ...‬اند‪ .‬یعنی اینها سیاست های اقتصادی را در جامعه تصمیم گیری و عملی مینمایند‪.‬‬
‫حامالن سیاست های اقتصادی به معنی عام‪ :‬به نام عوامل نفوذ نیز یاد میگردد و شامل نهاد های است که به شکل غیر مستقیم‬
‫بر سیاستهای اقتصادی تاثیر گذارند‪.‬مانند متخصصین اقتصاد زمانیکه در مورد یک موضوع نظری را ارایه میکنند به شکل‬
‫غیر مستقیم بر تصمیم گیری های اقتصادی سیاسیون تاثیر میگذارد‪.‬‬
‫یا هم شرکت های بزرگ که بین هم پروتوکول ساخته و مانع عملی شدن یک تعداد سیاست های اقتصادی میگردد مثال شرکت‬
‫های مخابراتی در کشور ما که دولت نتوانسته قیمت انترنت شان را ارزان کند‪.‬‬
‫انگیزه های سیاست اقتصادی‪ :‬عواملی اند که باعث میشود سیاست اقتصادی تصمیم گیرنده گان از آن متاثرشود سه انگیزه یا‬
‫عامل در تصمیم گیری های سیاست های اقتصادی رول دارد که عبارتند از‪:‬‬
‫ادیالوژی ‪ :‬یعنی طرز دید مردم در مورد پدیده های اقتصادی که شامل ادیالوژی های لیبرالیزم‪ ،‬محافظه گرایی و ‪...‬‬
‫منافع‪ :‬که شامل منافع عمومی‪ ،‬فردی یا شخصی و منافع گروهی میگردد نیز بر تصمیم گیری های اقتصادی تاثیر گذارند‪.‬‬
‫فشار ها‪ :‬که شامل موضوعات تکنالوژیکی‪ ،‬موضوعات مربوط به محیط زیست و ‪ ...‬میشود‪.‬‬
‫مثال تکنالوژی یکی از موضوعاتی است که به سرعت در حال جهانی شدن است و اگر دولت ها جلو خطرات تکنالوژی را‬
‫نگیرند ممکن باعث ایجاد مشکالت زیادی گردد مثال موضوع مربوط به انتخابات که از طریق تکنالوژی تغییرات در آن‬
‫بوجود آمده میتواند‪.‬‬
‫محیط زیست نیز موضوعی است که باید بخاطر حفظ آن سیاست های اقتصادی طوری اتخاذ گردند که باعث تخریب آن نگردد‪.‬‬
‫مراحل اعمال سیاست های اقتصادی‪ :‬هر سیاست اقصادی که اتخاذ میگردد دارای چهار مرحله است یعنی اوال سیاست‬
‫اقتصادی برنامه ریزی میگردد‪ ،‬بعدآ تصمیم گیری میشود‪ ،‬بعدآ اجرا شده و نظارت میگردد‪.‬نظارت به این خاطر میشود تا‬
‫مشکالتی که در اجرای سیاست اقتصادی وجود داشت در آینده در نظر گرفته شده و از تکرار آن جلوگیری شود‪.‬‬
‫هدفها به عنوان عناصر تشکیل دهنده سیاست اقتصادی است‪:‬هر کار یک هدف میداشته باشد سیاست اقتصادی نیز اهداف‬
‫دارند که باید به دست آورده شوند‪.‬اینکه ما چی میخواهیم بدست آوریم هدف است‪.‬در بحث سیاست های اقتصادی هر فرد هدفی‬
‫را انتخاب میکند که به نفع آنها باشد چون انسان ها خود خواه اند‪.‬‬
‫سیستم هدف نشانی در سیاست های اقتصادی‪ :‬طرحی که ما چگونه اهداف را تعیین میکنیم با وجودیکه در تعیین اهداف‬
‫تفاوت ها وجود دارند اما به طور کلی اهداف دارای یک سلسه مراتب است که به نام اهرم اهداف یاد میگردد و در این چارت‬
‫تشریح شده که کدام اهداف در اقتصاد کشور ها به عنوان ابزار اند و کدام اهداف به عنوان اهداف اساسی در نظر گرفته شده‬
‫اند‪.‬‬
‫امکانات بیان هدف ها و مسایل سیستم هدف ها ‪ :‬در بیان هدف ها سه مساله وجود دارد یکی از مسایل یا مشکالتی که در‬
‫هدف ها وجود دارد اینست که ما نمیتوانیم به صورت واضح هدف را از ابزار جدا کنیم یعنی نمیدانیم که چی را هدف بگوییم‬
‫و چی را ابزار برای رسیدن به هدف‪ .‬مثال اگر رشد اقتصادی را به عنوان هدف در نظر بگیریم ممکن هدف اساسی ما نباشد‬
‫و یک ابزار برای رسیدن به هدف کلی که رفاه است باشد‪.‬‬
‫مساله دیگر اندازه گیری هدف ها است که در مجموع اهداف که کمی اند به راحتی قابل بیان اند اما اهداف کیفی قابل بیان و‬
‫اندازه گیری نیستند‪.‬‬
‫اهداف کمی مانند افزایش رشد اقتصادی به یک فیصدی معین قابل بیان است اما افزایش عدالت را نمی توانیم به فیصدی یا‬
‫عدد ارایه کنیم‪.‬‬
‫مساله دیگر در صورت که اهداف زیاد باشند عبارت از روابط میان اهداف است که اهداف بین هم چگونه رابطه یی دارند‬
‫بعضی از اهداف باهم در تضاد اند مانند افزایش مخارج دولت و جلوگیری از کسر بودجه چون ممکن نیست هردو هدف بدست‬
‫آید‪.‬‬
‫یا زمانیکه دولت میخواهد بیکاری را کاهش دهد در اینصورت تورم نیز به وجود میاید چون افزایش اشتغال باعث افزایش‬
‫عاید مردم شده و باعث افزایش تقاضا و باآلخره باعث افزایش قیمت ها میگردد‪.‬‬
‫بعضی از اهداف بین هم رابطه یی ندارند یعنی بی تفاوت اند و بعضی از اهداف باهم رقابت میکنند‪.‬‬
‫ابزار ها به عنوان عناصر تشکیل دهنده سیاست های اقتصادی‪ :‬ابزار نیز یکی از عناصر سیاست های اقتصادی است که ما‬
‫یکی ابزار داریم یکی تدبیر ‪ ،‬ابزار عبارت از چیزی که ما را برای رسیدن به هدف کمک کند مانند گمرک‪ .‬و تدبیر عبارت‬
‫از عمل استفاده از ابزار برای رسیدن به هدف ها مانند افزایش یا کاهش در گمرکات که باعث تغییرات در عواید دولت یا‬
‫تغییرات در قیمت امتعه های وارداتی میگردد‪.‬‬
‫صندوق ابزار سیاست های اقتصادی‪ :‬هدف از صندوق عبارت از صندوق بین المللی پول یا سازمان ‪ IMF‬است که دولت ها‬
‫برای اعمال سیاستهای اقتصادی معیین میتوانند از این صندوق استفاده کنند‪.‬مثال اگر کشوری به قرض ضرورت داشته باشد‬
‫با استفاده ازین صندوق می تواند نیاز خود را مرفوع بسازد‪.‬‬
‫مسایل تحلیل آثار سیاست اقتصادی ‪ :‬عبارت از پیش بینی تاثیرات اعمال سیاستهای معین است که دولت ها میخواهند قبل از‬
‫اعمال سیاست های اقتصادی در مورد تاثیرات آن بر اقتصاد بدانند‪.‬‬
‫برای پیش بینی آثار سیاست های اقتصادی شیوه های مختلف وجود که یکی از این شیوه ها عبارت از مطالعه تاریخی سیاست‬
‫های اقتصادی مشابه دولت است که بنام شیوه کالسیک تحلیل آثار نیز یاد میگردد‪.‬در این شیوه نتایج تاریخی سیاست های‬
‫اقتصادی جمع آوری و تحلیل میگردد تا از تکرار سیاستهای ناکام و یا اشتباهات جلو گیری شود و نتایج آن نیز از قبل تحلیل‬
‫شود‪.‬‬
‫شیوه دیگر عبارت از شیوه اقتصاد سنجی و استفاده از مدل های اقتصادی است که میتوانیم نتایج سیاست های اقتصادی را قبل‬
‫از عملی شدن با استفاده از مدل ها تحلیل و نتایج آن را پیش بینی کرد‪.‬‬
‫امکانات تحلیل آثار ابزار سیاست اقتصادی ‪ :‬برای استفاده بهینه از ابزار ها باید هدف مناسب تعیین شود که هم به نفع کشور‬
‫و هم به نفع مقامات تصمیم گیرنده باشد‪.‬که در این حالت سیاست ها به کامیابی میرسند‪.‬یعنی در تحلیل آثار نفع افراد و تصمیم‬
‫گیرنده گان در نظر گرفته میشود اگر یک سیاست به نفع همه باشد آنرا عملی واگر نباشد نمیتوانیم عملی کنیم‪.‬‬
‫مساله دیگر در تحلیل آثار عبارت از اینست که ابزار ها حتما باید در چوکات قانون باشند یعنی شکل حقوقی ابزار نیز باید در‬
‫نظر گرفته شود‪.‬‬
‫مساله دیگر در تحلیل آثار ابزار عبارت از هزینه ها است که بعضی از سیاست های اقتصادی دارای هزینه های زیاد اند که‬
‫به آسانی یا درستی پیش بینی نمیشوند و ممکن باعث گردد تا سیاست های معین بنابر افزایش هزینه ها عملی نشوند‪.‬‬
‫راه حل این مسایل و مشکالت عبارت ازین است که اقتصاد دانان بنابر تحلیلی که از آثار سیاست های اقتصادی دارند باید در‬
‫مورد سیاستهای اقتصادی نظر بدهند و وظیفه خود ار انجام دهند چون درک بیشتری از موضوعات اقتصادی دارند و سایرین‬
‫ممکن این تحلیل را نداشته باشند‪.‬‬
‫گستره سیاست نظام اقتصادی ‪ :‬سیاست نظام اقتصادی بسته گی به نظام اقتصادی حاکم در کشور‪ ،‬سطح توسعه و شرایط‬
‫جغرافیه یی کشور دارد که در هر کشور سیاست نظام آن متفاوت است‪.‬‬
‫سیاست نظام و سیستم های اقتصادی ‪ :‬سیاست نظام اقتصادی کشور ها نظر به نظام های اقتصادی در هر کشور مختلف‬
‫است یعنی هر کشور برای حل موضوعات اقتصادی خود سیاست های مختلفی را روی دست میگیرد‪.‬‬
‫این تصمیم گیری ها در کشور های که دارای نظام اقتصادی بازار اند بیشتر به آزادی اقتصاد و نهاد ها تاکید میکنند و کشور‬
‫های نظام متمرکز دارند بیشتر به محدودیت بخش خصوصی و فعالیت های آن میپردازند‪.‬‬
‫سیاست نظام در سیستم های اقتصادی گوناگون متفاوت است یعنی موضوعات سیاست های اقتصادی در هر کشور از نظام‬
‫اقتصادی آن متاثر میشود‪.‬‬
‫سیاست نظام در اقتصاد نیولیبرال ها‪ :‬دراین نظام سیاست ها اکثرآ به نفع مردم و بازار آزاد بوده و مداخله دولت در اقتصاد‬
‫کمتر است‪.‬‬
‫التبه این نظام اقتصادی دارای یک سلسله مشکالت مانند عدم توزیع عادالنه‪ ،‬عدم توجه به موضوعات محیط زیست‪ ،‬بیکاری‬
‫و ‪...‬است که دولت با مداخله در اقتصاد این مشکالت را تا حدی حل میکند‪.‬‬
‫سیاست نظام در نظام اقتصادی بازار هدایت شده کلی ‪ :‬دراین نظام دولت سیاست های را اعمال میکند که تمام موضوعات‬
‫اقتصادی را در بر دارد یک نوعی از اقتصاد بازار است که دولت با استفاده از ابزار های مختلف مانند سیاست های مالی‪،‬‬
‫پولی‪ ،‬مقررات و قوانین و‪ ...‬مشکالت اقتصادی را حل میکند‪.‬‬
‫سیاست نظام در اقتصاد هدایت شده ساختاری‪ :‬این نظام نیز یک نوعی از نظام اقتصاد بازار است که دولت در آن تنها بر‬
‫تغییرات در ساختار اقتصاد توجه و نظارت دارد و میخواهد سیاست های را اعمال کند که باعث رشد ساختار ها و زیر بناها‬
‫در اقتصاد شود و سایر بخش های اقتصاد آزاد اند‬
‫سیاست نظام در اقتصاد بازار متمرکز تولیدی ‪ :‬در این نظام نیز اقتصاد آزاد است ولی دولت فقط بر بخش تولید و توزع‬
‫نظار ت دارد و سیاست های را در بخش تولید وتوزیع محصوالت و خدمات اتخاذ میکند تا تولید بیشتر وتوزیع عادالنه تر‬
‫شود‪.‬‬
‫سیاست استحاله ‪ :‬عبارت از تغییر کلی در نظام اقتصادی یک کشور است که به عنوان سیاست اقتصادی در نظر گرفته‬
‫نمیشود‪.‬‬
‫ممکن نظام اقتصادی یک کشور بنابر دالیل مختلف مانند بحران ها‪ ،‬رکود‪ ،‬انقالب و سایر عوامل تغییر کند که بنام استحاله‬
‫یاد میگردد و در اینصورت سیاست های جدید نظر به نظام اقتصادی جدید گرفته مشود‪.‬‬
‫سیاست نظام اقتصادی عبارت از استفاده از ابزار سیاست های اقتصادی مانند سیاست های مالی‪ ،‬پولی‪ ،‬قواعد وقوانین و غیره‬
‫برای رسیدن به اهداف معین مانند رشد‪ ،‬توسعه؛ توزیع ‪ ،‬تعادل و‪...‬است که از نظام اقتصادی کشور ها نیز متاثراست‪.‬‬

‫‪sarwary‬‬