You are on page 1of 40

4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3.

4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

„I SÈ TUY˜N TNH

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh

N«m håc 2021-2022

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 1 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Nèi ti¸p kh¡i ni»m ¡nh x¤ trong ch÷ìng 1, ch÷ìng 4 nghi¶n cùu mët lo¤i
¡nh x¤ °c bi»t khi tªp nguçn v tªp ½ch l c¡c khæng gian v²c tì, ÷ñc
gåi l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 2 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh

4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 3 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh

4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh


4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 3 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh

4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh


4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 3 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

ành ngh¾a 4.1


Cho V, W l hai khæng gian v²c tì.
nh x¤ f : V −→ W ÷ñc gåi l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh n¸u f thäa m¢n hai
i·u ki»n sau :
1 f (x + y) = f (x) + f (y) ∀x, y ∈ V ;

2 f (λx) = λf (x) ∀x ∈ V, ∀λ ∈ R.

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 4 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

ành ngh¾a 4.1


Cho V, W l hai khæng gian v²c tì.
nh x¤ f : V −→ W ÷ñc gåi l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh n¸u f thäa m¢n hai
i·u ki»n sau :
1 f (x + y) = f (x) + f (y) ∀x, y ∈ V ;

2 f (λx) = λf (x) ∀x ∈ V, ∀λ ∈ R.

Mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh tø khæng gian v²c tì V v o ch½nh nâ ÷ñc gåi l
mët to¡n tû tuy¸n t½nh hay ph²p bi¸n êi t½nh t½nh tr¶n V .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 4 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

V½ dö 4.1
Cho ¡nh x¤ f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 )

Chùng minh f l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 5 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

V½ dö 4.1
Cho ¡nh x¤ f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 )

Chùng minh f l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.


Líi gi£i :
L§y b§t ký x = (x1 , x2 ) ∈ R2 , y = (y1 , y2 ) ∈ R2 , λ ∈ R
Khi â : x + y = (x1 + y1 , x2 + y2 ) ∈ R2 , λx = (λx1 , λx2 ) ∈ R2 , ta câ :
f (x) = f (x1 , x2 ) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 )

f (y) = f (y1 , y2 ) = (y1 + y2 , y1 − y2 , 2y1 + y2 )

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 5 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

V½ dö 4.1
Kiºm tra hai i·u ki»n :
1)f (x + y)
=f (x1 + y1 , x2 + y2 )
= (x1 + y1 ) + (x2 + y2 ), (x1 + y1 ) − (x2 + y2 ), 2(x1 + y1 ) + (x2 + y2 )


= (x1 + x2 ) + (y1 + y2 ), (x1 − x2 ) + (y1 − y2 ), (2x1 + x2 ) + (2y1 + y2 )


 

=(x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 ) + (y1 + y2 , y1 − y2 , 2y1 + y2 )


=f (x1 , x2 ) + f (y1 , y2 ) = f (x) + f (y).
2)f (λx)
= f(λx1 , λx2 ) = (λx1 + λx2 , λx1 − λx2, 2λx1 + λx2 )
= λ(x1 + x2 ), λ(x1 − x2 ), λ(2x1 + x2 )
= λ(x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 ) = λf (x)
Tø 1) v 2) ta câ f l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 6 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

V½ dö 4.2
Cho ¡nh x¤ f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 + 1, x1 − x2 , 2x1 + x2 )

nh x¤ f câ ph£i l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh khæng ?

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 7 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

V½ dö 4.2
Líi gi£i :
L§y b§t ký x = (x1 , x2 ) ∈ R2 , y = (y1 , y2 ) ∈ R2
Khi â : x + y = (x1 + y1 , x2 + y2 ) ∈ R2
f (x) = (x1 + x2 + 1, x1 − x2 , 2x1 + x2 )
f (y) = (y1 + y2 + 1, y1 − y2 , 2y1 + y2 )
f (x + y)
= f(x1 + y1 , x2 + y2 ) 
= (x1 + y1 ) + (x2 + y2 ) + 1, (x1 + y1 ) − (x2 + y2 ), 2(x1 + y1 ) + (x2 + y2 )
= (x1 + x2 ) + (y1 + y2 ) + 1, (x1 − x2 ) + (y1 − y2 ), (2x1 + x2 ) + (2y1 + y2 )
 

=(x1 +x2 +1, x1 −x2 , 2x1 +x2 )+(y1 +y2 +1, y1 −y2 , 2y1 +y2 )+(−1, 0, 0)
=f (x1 , x2 ) + f (y1 , y2 ) + (−1, 0, 0) 6= f (x) + f (y).
Vªy, ¡nh x¤ f khæng ph£i l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 8 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Nhªn x²t 4.1


Ta câ thº gëp hai i·u ki»n trong ành ngh¾a 4.1 bði mët i·u ki»n sau :
f (λx + γy) = λf (x) + γf (y); ∀x, y ∈ V ; ∀λ, γ ∈ R

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 9 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Nhªn x²t 4.1


Ta câ thº gëp hai i·u ki»n trong ành ngh¾a 4.1 bði mët i·u ki»n sau :
f (λx + γy) = λf (x) + γf (y); ∀x, y ∈ V ; ∀λ, γ ∈ R

V½ dö 4.3
Chùng minh l¤i b i to¡n trong V½ dö 4.1 sû döng Nhªn x²t 4.1

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 9 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.1. Kh¡i ni»m v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

V½ dö 4.3
Líi gi£i :
L§y b§t ký x = (x1 , x2 ) ∈ R2 , y = (y1 , y2 ) ∈ R2 ; λ, γ ∈ R
Khi â : λx + γy = λ(x1 , x2 ) + γ(y1 , y2 ) = (λx1 + γy1 , λx2 + γy2 ) ∈ R2 ,
ta câ :
f (λx + γy)
= f(λx1 + γy1 , λx2 + γy2 )
= (λx1 + γy1 ) + (λx2 + γy2 ), (λx1 + γy1 ) − (λx2 + γy2 ),

2(λx1 + γy1 ) + (λx2 + γy2 )

= (λx1 + λx2 ) + (γy1 + γy2 ), (λx1 − λx2 ) + (γy1 − γy2 ),

(2λx1 + λx2 ) + (2γy1 + γy2 )
= (λx1 + λx2 , λx1 − λx2 , 2λx1 + λx2 ) + (γy1 + γy2 , γy1 − γy2 , 2γy1 + γy2 )
= λ(x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 ) + γ(y1 + y2 , y1 − y2 , 2y1 + y2 )
= λf (x) + γf (y)
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 10 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.2. C¡c ph²p to¡n v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

M»nh · 4.1
N¸u f, g : V →W l hai ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ :
1 ϕ(x) = (f + g)(x) := f (x) + f (y)
2 ψ(x) = (λf )(x) := λf (x)
l c¡c ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 11 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.2. C¡c ph²p to¡n v· ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

M»nh · 4.1
N¸u f, g : V →W l hai ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ :
1 ϕ(x) = (f + g)(x) := f (x) + f (y)
2 ψ(x) = (λf )(x) := λf (x)
l c¡c ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
M»nh · 4.2
N¸u f : V → W v g : W → T l hai ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ ¡nh x¤ t½ch
h = go f công l ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 11 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.1.3. C¡c t½nh ch§t ¦u ti¶n cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

ành lþ 4.3
V v W l hai khæng gian v²c tì. N¸u f : V →W l mët ¡nh x¤ tuy¸n
t½nh th¼ :
1 f (θV ) = θW
2 f (−x) = −f (x), ∀x ∈ V
3 f (x − y) = f (x) − f (y), ∀x, y ∈ V

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 12 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.1. Kh¡i ni»m

ành ngh¾a 4.2


V v W l hai khæng gian v²c tì, f : V → W l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh.
Khi â :
Tªp t§t c£ c¡c ph¦n tû cõa V câ £nh l θW ∈ W gåi l h¤t nh¥n cõa
f , kþ hi»u Ker(f ) :

Ker(f ) := {x ∈ V |f (x) = θW }

Tªp t§t c£ c¡c ph¦n tû cõa W l £nh cõa ½t nh§t mët ph¦n tû cõa V
gåi l £nh cõa f , kþ hi»u Im(f ) :
Im(f ) := {w ∈ W |∃x ∈ V : f (x) = w}

Nh÷ vªy Im(f ) = f (V ).

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 13 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.1. Kh¡i ni»m

V½ dö 4.4
X¡c ành Ker(f ) v Im(f ) cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f trong V½ dö 4.1
Líi gi£i :
f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 )

Ta câ :
Ker(f ) = {x = (x1 , x2 ) ∈ R2 |f (x) = θW = (0, 0, 0)}
L§y b§t ký x = (x1, x2 ) ∈ Ker(f ), khi â :
x1 + x2 = 0
 (
x1 = 0
f (x) = (0, 0, 0) ⇔ x1 − x2 = 0 ⇔
 x2 = 0
2x1 + x2 = 0

Vªy Ker(f ) = {x = (0, 0)} = {θV }
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 14 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.1. Kh¡i ni»m

V½ dö 4.4
Im(f ) = w = (a, b, c) ∈ R3 |∃x = (x1 , x2 ) ∈ R2 : f (x) = w


L§y b§t ký w = (a, b, c) ∈ Im(f ). Khi â : Tçn t¤i x = (x1 , x2 ) ∈ R2 º


f (x) = w, hay : (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 ) = (a, b, c)
x1 + x2 = a
Suy ra h» ph÷ìng tr¼nh x1 − x2 = b (1) câ nghi»m

2x1 + x2 = c

X²t ma trªn mð rëng cõa h» (1) :
   
1 1 a 1 1 a
A = 1 −1 b  ⇔ 0 −2 b−a
2 1 c 0 −1 c − 2a
   
1 1 a 1 1 a
⇔ 0 −1 c − 2a ⇔ 0 −1 c − 2a 
0 −2 b−a 0 0 3a + b − 2c
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 15 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.1. Kh¡i ni»m

V½ dö 4.4
º h» ph÷ìng tr¼nh (1) câ nghi»m th¼ :
r(A) = r(A) ⇒ 3a + b − 2c = 0 ⇒ b = −3a + 2c
Vªy Im(f ) = {w = (a, b, c) ∈ R3 |b = −3a + 2c}
= {w = (a, −3a + 2c, c)|a, c ∈ R}

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 16 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.1. Kh¡i ni»m

V½ dö 4.5
Cho ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
f : R3 → R2
x = (x1 , x2 , x3 ) 7→ w = f (x) = (x1 − x2 + x3 , 2x1 + x2 − x3 )

T¼m Ker(f ), Im(f )?


Líi gi£i :
Ta câ :
Ker(f ) = {x = (x1 , x2 , x3 ) ∈ R3 |f (x) = θW = (0, 0)}
L§y b§t ký x = (x(1 , x2 , x3 ) ∈ Ker(f ), khi â( :
x1 − x2 + x3 = 0 x1 = 0
f (x) = (0, 0) ⇔ ⇔
2x1 + x2 − x3 = 0 x2 = x3
Vªy Ker(f ) = {x = (0, x2 , x2 )|x2 ∈ R}
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 17 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.1. Kh¡i ni»m

V½ dö 4.5
Im(f ) = w = (a, b) ∈ R2 |∃x = (x1 , x2 , x3 ) ∈ R3 : f (x) = w


L§y b§t ký w = (a, b) ∈ Im(f ). Khi â : Tçn t¤i x = (x1 , x2 , x3 ) ∈ R3 º


f (x) = w, hay : (x1 − x(
2 + x3 , 2x1 + x2 − x3 ) = (a, b)

Suy ra h» ph÷ìng tr¼nh x1 − x2 + x3 = a (2) câ nghi»m


2x1 + x2 − x3 = b
X²t ma trªn mð rëng cõa h» (2) :
   
1 −1 1 a 1 −1 1 a
A= ⇔
2 1 −1 b 0 3 −3 b − 2a
Ta câ : r(A) = r(A) = 2 ∀a, b ∈ R
Vªy Im(f ) = {w = (a, b)|a, b ∈ R} = R2

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 18 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.2. T½nh ch§t

ành lþ 4.4
N¸u f : V l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ :
→W
1 Ker(f ) l khæng gian con cõa khæng gian v²c tì V.
2 Im(f ) l khæng gian con cõa khæng gian v²c tì W.

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 19 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.2. T½nh ch§t

ành lþ 4.4
N¸u f : V l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ :
→W
1 Ker(f ) l khæng gian con cõa khæng gian v²c tì V.
2 Im(f ) l khæng gian con cõa khæng gian v²c tì W.

V½ dö
V½ dö 4.4. nh x¤ tuy¸n t½nh f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 )
câ : Ker(f ) = {θV } v Im(f ) = {w = (a, −3a + 2c, c)|a, c ∈ R}.
V½ dö 4.5. nh x¤ tuy¸n t½nh f : R3 → R2
x = (x1 , x2 , x3 ) 7→ w = f (x) = (x1 − x2 + x3 , 2x1 + x2 − x3 )
câ : Ker(f ) = {x = (0, x2 , x2 )|x2 ∈ R} v Im(f ) = R2 .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 19 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.3. H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh. ành lþ v· sè chi·u

H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh


ành ngh¾a 4.3
N¸u f : V → W l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ sè chi·u cõa khæng gian £nh
÷ñc gåi l h¤ng cõa ¡nh x¤ f , kþ hi»u rank(f ).
Nh÷ vªy rank(f ) = dim(Im(f )).

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 20 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.3. H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh. ành lþ v· sè chi·u

H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh


ành ngh¾a 4.3
N¸u f : V → W l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ sè chi·u cõa khæng gian £nh
÷ñc gåi l h¤ng cõa ¡nh x¤ f , kþ hi»u rank(f ).
Nh÷ vªy rank(f ) = dim(Im(f )).
V½ dö 4.7
Axtt f : R3 → R2
x = (x1 , x2 , x3 ) 7→ w = f (x) = (x1 − x2 + x3 , 2x1 + x2 − x3 )

câ : Im(f ) = R2 n¶n rank(f ) = dim(Im(f )) = dim(R2 ) = 2

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 20 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.3. H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh. ành lþ v· sè chi·u

ành lþ v· sè chi·u
ành lþ 4.5
N¸u f : V →W l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ :
dim(Im(f )) + dim(Ker(f )) = dim(V ).

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 21 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.3. H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh. ành lþ v· sè chi·u

ành lþ v· sè chi·u
ành lþ 4.5
N¸u f : V →W l mët ¡nh x¤ tuy¸n t½nh th¼ :
dim(Im(f )) + dim(Ker(f )) = dim(V ).

V½ dö 4.8
nh x¤ tuy¸n t½nh f : R3 → R2
x = (x1 , x2 , x3 ) 7→ w = f (x) = (x1 − x2 + x3 , 2x1 + x2 − x3 )

câ : Ker(f ) = {x = (0, x2 , x2 )|x2 ∈ R} v Im(f ) = R2


n¶n : dim(Ker(f )) + dim(Im(f )) = 1 + 2 = 3 = dim(V ).
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 21 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.2.3. H¤ng cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh. ành lþ v· sè chi·u

V½ dö 4.9
Cho ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
f : R3 → R2
x = (x1 , x2 , x3 ) 7→ w = f (x) = (x1 − x2 + x3 , 2x1 + x2 − x3 ).

T¼m Ker(f ), Im(f )?


H÷îng d¨n :
Ta câ : Ker(f ) = {x = (0, x2 , x2 )|x2 ∈ R} n¶n dim(Ker(f )) = 1.
p döng ành lþ v· sè chi·u :
dim(Ker(f )) + dim(Im(f )) = dim(R3 ),

⇒ dim(Im(f )) = dim(R3 ) − dim(Ker(f )) = 3 − 1 = 2.


M°t kh¡c : Im(f ) ⊆ R2 , dim(R2 ) = 2,
⇒ Im(f ) = R2 .
Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 22 / 30
4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.1. Kh¡i ni»m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Gi£ sû V v W l hai khæng gian v²c tì vîi c¡c cì sð t÷ìng ùng :


B = {u1 , u2 , · · · , un } v B 0 = {w1 , w2 , · · · , wm }

X²t ¡nh x¤ tuy¸n t½nh


f : V −→ W
x 7−→ f (x)
(x)B = (x1 , x2 , · · · , xn ) , xi ∈ R v (f (x))B 0 = (y1 , y2 , · · · , ym ) , yi ∈ R
l c¡c v²c
 tìtåa ë cõa x v  f (x)trong c¡c cì sð B v B 0 t÷ìng ùng.
x1 y1

 ...  v [f (x)]B 0 =  ...  l c¡c ma trªn tåa ë cõa x v f (x)


 x2   y2 
[x]B =    

xn ym
trong c¡c cì sð B v B t÷ìng ùng.
0

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 23 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.1. Kh¡i ni»m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

ành ngh¾a 4.4


Ma trªn A cï m × n thäa m¢n :
[f (x)]B 0 = A [x]B

÷ñc gåi l ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f : V −→ W èi vîi cì sð B


trong V v B 0 trong W .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 24 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.1. Kh¡i ni»m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

ành ngh¾a 4.4


Ma trªn A cï m × n thäa m¢n :
[f (x)]B 0 = A [x]B

÷ñc gåi l ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f : V −→ W èi vîi cì sð B


trong V v B 0 trong W .
ành lþ 4.6
Gi£ sû ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f : V −→ W câ ma trªn l A trong mët c°p cì
sð n o â cõa V v W . Khi â :
rank (f ) = rank (A) .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 24 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.1. Kh¡i ni»m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

N¸u V = W v B 0 = B th¼ ma trªn A t÷ìng ùng gåi l ma trªn cõa


¡nh x¤ tuy¸n t½nh f èi vîi cì sð B . Ta vi¸t :
A [x]B = [f (x)]B .

Khi B v B 0 l c¡c cì sð ch½nh t­c trong V v W , th¼ ma trªn A cõa


¡nh x¤ tuy¸n t½nh f èi vîi c°p cì sð B, B 0 ÷ñc gåi l ma trªn ch½nh
t­c cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 25 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.1. Kh¡i ni»m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

Ph÷ìng ph¡p t¼m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh

T¼m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f : V −→ W câ


B = {u1 , u2 , · · · , un } v B 0 = {w1 , w2 , · · · , wm } l c¡c cì sð cõa khæng
gian v²c tì V v W .
1 T½nh f (u ), f (u ), · · · , f (u ).
1 2 n
2 T¼m ma trªn tåa ë cõa f (u ), f (u ), · · · , f (u ) trong cì sð B 0
1 2 n

[f (u1 )]B 0 , [f (u2 )]B 0 , · · · , [f (un )]B 0 .

3 Lªp ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f nhªn


[f (u1 )]B , [f (u2 )]B , · · · , [f (un )]B l cët 1, cët 2, · · · , cët n.
0 0 0

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 26 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.2. C¡c v½ dö

V½ dö 4.10
Cho ¡nh x¤ f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 ).

T¼m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f èi vîi c°p cì sð ch½nh t­c cõa R2
v R3 .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 27 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.2. C¡c v½ dö

V½ dö 4.10
H÷îng d¨n :
Ta câ :
B = {e1 = (1, 0), e2 = (0, 1)} l cì sð ch½nh t­c cõa R2
B 0 = {e01 = (1, 0, 0), e02 = (0, 1, 0), e03 = (0, 0, 1)} l cì sð ch½nh t­c cõa R3
Khi â : f (e1 ) = f (1,0)= (1, 1, 2); f (e2 )= f (0, 1) = (1, −1, 1).
1 1
Suy ra : [f (e1 )]B0 = 1 ; [f (e2 )]B0 = −1
2 1
Vªy, ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f èi vîi c°p cì sð ch½nh t­c cõa R2
v R3 l :  
1 1
A = 1 −1
2 1

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 28 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.2. C¡c v½ dö

V½ dö 4.11
Cho ¡nh x¤ f : R2 → R3
x = (x1 , x2 ) 7→ w = f (x) = (x1 + x2 , x1 − x2 , 2x1 + x2 )

T¼m ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f èi vîi c°p cì sð


B = {u1 = (1, 3) , u2 = (−2, 4)} ,
B 0 = {v1 = (1, 1, 1) , v2 = (2, 2, 0) , v3 = (3, 0, 0)}
trong khæng gian v²c tì R2 v R3 .

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 29 / 30


4.1. nh x¤ tuy¸n t½nh 4.2. H¤t nh¥n v £nh cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh 4.3. Ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh
4.3.2. C¡c v½ dö

V½ dö 4.11
H÷îng d¨n :
Ta câ :
f (u1 ) = f (1, 3) = (4, −2, 5); f (u2 ) = f (−2, 4) = (2, −6, 0)
Khi â :    
5 0
[f (u1 )]B 0 = − 27  ; [f (u2 )]B 0 = −3
8
2 3
Vªy, ma trªn cõa ¡nh x¤ tuy¸n t½nh f èi vîi c°p cì sð B v B 0 trong
khæng gian v²c tì R2 v R3 l :
 
5 0
A = − 72 −3
8
2 3

Ch÷ìng 4. nh x¤ tuy¸n t½nh H÷ng Y¶n - 2021 30 / 30

You might also like