თუკი ფუძის ანგელოზის სამოქმედო ასპარეზი ერთიოჯახით შემოიფარგ

ლებოდა, სოფელსა და იქმოსახლე ადამიანებს, აგრეთვე ცალკეულ ადგი

ლებსმფარველობდა უფრო მაღალი რანგის ღვთაება, რომელსაც ადგილი
ს დედას უწოდებდნენ. სახელისმიხედვითაც ჩანს, რომ ისიც მიწასთანდა
კავშირებულია, მაგრამ ფუძის ანგელოზთანშედარებით, უფრო ფართო ა
რეალს პატრონობს. ვაჟა-ფშაველა წერდა;
`ფშაველის წარმოდგენით, თვითეულს ადგილს, მთას, გორას, ხევს ჰყავს
დედა, რომელსაც `ადგილის დედას~ ეძახის. მონადირესრომ დაუღამდეს
სადმე მთაში ან ხევში, მიებარებაადგილის დედას;
`ემ ადგილის დედავ, შენგებარებოდე, შამინახე შენის მადლით დადავლა
თით~. როგორც ყველა ოჯახს ჰყავდა ფუძისანგელოზი, ისე ყველა სოფე
ლს ჰყავდა თავისიპატრონი, რომელსაც იქ მოსახლე ადამიანების გარდას
ტუმრად მოსულებიც სცემდნენ საკადრის პატივს.
ხალხს სჯეროდა, რომ ყველა ადგილის დედა თავისადგილს, კუთვნილ მ
ონაკვეთს მკერდით იჭერს. მათითქმით,
`ადგილის დედა უმზეო დედაა _ დედამიწისდამჭერი. უმზეო დედა არის
გულაღმა მწოლიარე. ამგულით ატარებს დედამიწას~.
ამ ღვთაებებს უმზეოს იმიტომ უწოდებდნენ, რომ ისმიწის განსახიერებაა,
მიწისქვეშეთშია მისისამყოფელი და ზემოთ თითქმის არ ამოდის. რაცშეე
ხება `დედამიწას~, მთქმელი გულისხმობს მიწისიმ მონაკვეთს, რომელიც
ადგილის დედისგამგებლობაში შედის. მთლიანად დედამიწისპატრონობ
ა მის უფლებებს აღემატება. ამ ფუნქციასმასზე ძლიერი ღვთაება _
`მიწის დედა~ _ ასრულებდა.
როგორც მიწის ღვთაებას, ადგილის დედას მიწისბარაქიანობასა და მოსავ
ლის სიუხვეს შესთხოვდნენ. ამიტომაც მისთვის განკუთვნილი რიტუალე
ბიგაზაფხულზე ტარდებოდა, რაც დროისთვალსაზრისით ემთხვევა აგრა
რული კულტებისდღესასწაულებს. თვითონ ადგილის დედა თავისიარსი
თ აგრარული კულტის ერთ-ერთი უძველესიგანსახიერებაა. საქართველო
ში ბევრგან ტარდებდოაასეთი რიტუალი: გაზაფხულზე ქალებიფეხშიშვე
ლები ჩამოივლიდნენ სოფელს. ისინიყველა ოჯახში მოვიდოდნენ, ხელს
ჩააბამდნენსაფერხულოდ და მღეროდნენ:
`დიდება და ღმერთსადიდება...~. მართალია, ამ ტექსტში ადგილის დედა
აღარ იხსენიება, მაგრამ ეს წეს-ჩვეულება რომმისთვის იმართებოდა, ამას
ქალების ფეხშიშველისიარულიც ადასტურებს, რაც მიწის ღვთაებისპატი
ვისცემისა და მასთან უშუალოდ შეხებისნიშანია. ოჯახებში სიარულით კ
ი მონაწილეები მთელსოფელს რთავდნენ ადგილის დედის დღეობაში, რ
ადგან ლოცვა-ვედრება ყველას სახელითაღევლინებოდა.ადგილის დედი
სთვის განკუთვნილიდღეობები ჩრდილოეთ კავკასიაშიც გაზაფხულზე, ს
ამეურნეო წლის დასაწყისში ტარდებოდა. ლოცვაშეიცავდა ბარაქიანობის
, უხვი მოსავლის, ადამიანთაკეთილდღეობის თხოვნას. გარდა ამისა, მასშ
ესთხოვდნენ შუამდგომლობას დედამიწასთან, რათა იგი მოწყალე ყოფი
ლიყო. ბალყარელებისდღეობის `ტეპანას~ დროს ანთებდნენ კერიისცეცხ
ლს და მასზე გამომცხვარ რიტუალურნამცხვრებს ურიგებდნენ კარდაკარ
მოსიარულემონაწილეებს. ეს ხომ იმას ნიშნავს, რომ ადგილისდედა და ფ
უძის ანგელოზი ერთმანეთთან არიანდაკავშირებულნი. .