Konstrüktivizm (Yapısalcılık)

Akıma adını 1913 yılında Vladimir Tatlin’in tahta ve

demir parçaları kullanarak yaptığı resim ve heykeli
birleştiren çalışmaları için kullanılan Konstrüktivizm
(İnşacılık, yapımcılık) terimi vermiştir. Konstrüktivizm
aslında İtalya çıkışlı olan Fütürüzmin Rusya’da
tamamen farklı bir ideoloji ile ortaya çıkmış makine
estiğine yansımasıdır. Güç ve hız yüceltilir ancak
bunlar İtalya’dakinin aksine Rusya’da toplumun yararı
için kullanılmak amacıyla seçilir. 1917 Rus Devriminin
ardından yaşanan değişimler mimari, resim, heykel vb.
pek çok alana konstrüktivizm ile yansımıştır. Teknik
yaratıcılığın önemsendiği yapıtlarda teknolojinin
üstünlüğü vurgulanmış, işlevsellik en önemli
özelliklerden biri olmuştur.
Vilademir Tatlin (1885-1953) Moskova’da sanat eğitimi
gördükten sonra yenilikçi sanata ilgi duymuştur. Berlin ve
Paris’e gitmiş Picasso ile tanışarak onun sanat dışı
malzemeleri nasıl kullandığını görmüştür. Ancak
Picasso’dan farklı olarak Tatlin başta olmak üzere
Rodçenko ve Lissitzki gibi Rus İnşacıları ideolojik bir
yaklaşımla, devrime katkıda bulunacak eserler üretmek
istiyorlardı. Bu yüzden Tatlin’e 1917 devrimi sonrası
Sovyet toplumunun sanat kurumlarını yeniden örgütleme
görevi verilmiştir. İnşacılar bu dönemde devrime
gönülden bağlı olduklarını vurguluyor ama bir yandan da
Rus sanatında oluşmaya başlayan proleter sanat adı
altında doğabilecek akademizm tehlikesine dikkat
çekiyorlardı.
Bu dönemde Sovyetlerdeki sanatçılar anlayış olarak
işlevsel sanat ve saf sanat ideali arasında gidip
geliyorlardı. Naum Gabo’nun kaleme aldığı «Gerçekçi
Bildiri» İtalyan gelecekçilerinin savaşı, makinayı ve hızı
yüceltmesi ile alay ediyor İnsan yapımı nesnelerin doğa
karşısındaki zavallılığına vurgu yapılıyordu. 1934 yılında
Sovyet Yazarlar Birliği kongresinde toplumsal gerçekçilik
resmi sanat politikası ilan ediliyordu. Sanatın temelinde
gereklilik ilkesinin bulunmalıydı o yüzden sanatçılar
başlangıçta mama sandalyeleri, işçiler için giysiler vb.
pek çok şey tasarlamışlardır.
Vladimir Tatlin
Karşıt kabartmalar 1915
Vladimir Tatlin
III. Enternasyonel anıtı
Modeli 1919
Vladimir Tatlin, Moskova’da sanat eğitimi gördükten sonra Paris’e
gitmiş ve Picasso ile tanışmış ve onun özellikle sanat dışı
malzemeleri seçerek onlardan oluşturduğu sanat eserlerini
benimsemiştir. Tatlin,Rodçenko ve lizinsky gibi Rus sanatçıları
ideolojik bir yaklaşım içindeydiler ve devrime katkıda bulunmak
istiyorlardı. III. Enternasyonel Anıtı, sanatçının en bilinen eseridir.
Neva nehri üzerine yapılması planlanan bu eser işlevselliği ile
sadece sembol olan Paris’deki Eyfel Kulesine bir yanıt olacaktır.
Yerden 60 derecelik bir açıyla yükselen bu sarmal anıt bir matkap
ucu gibi tasarlanmıştır. En alt katta toplantı salonu, orta katta
sekreterlik, en üsttede danışma merkezi ve bir radyo istasyonu yer
alacaktır. Her üç katta hareketli olacak ve belirli aralıklarla kendi
etraflarında döneceklerdir. Ancak eser sadece tasarım olarak kalır
ve gerçekleştirilmez.
Vladimir Tatlin'in Üçüncü Anıtın 1920 Anıtı Ölçeği modeli ...
Miguel Sobreira
Vladimir Tatlin
Karşıt kabartmalar
Vladimir Tatlin
Balık Satıcısı
Aleksander Rodchenko and Stepanova
Rodchenko
Dans
Kazimir Malevich-Beyaz üstüne beyaz kare
Rodchenko Üçleme
Rodchenko
Saf Kırmızı
Rodchenko

Saf Sarı
Rodchenko
Rodchenko
Rodchenko
Dziga Vertov-film kameralı adam
Naum Gabo
Naum Gabo: Sarmal Nesne
Toplumsal gerçekçilik meselesine sanatçıların
yaklaşımları ilginçtir. Bu ideoloji Rusya’da sanatçılara
dayatıldığı için özgürlüğüne düşkün olanlar sanata ara
vermiş ya da ülkeyi terk etmişlerdir. Bu dönemin bireysel
çıkışını yapan sanatçılardan birisi Fransız ressam
Fernand Leger’dir. Sanatçı katıldığı savaşın etkisiyle
(travmasıyla dünyanın makineleşmesi konusunu seçerek
figürler dahil tüm dünyayı makine parçalarına
benzetmeye başlamıştır. Ama sanatçı fütürist değildir
çünkü onlar gibi makine ve hızı övmüyor insanı
makinalaştırıyordu.
Fernand Leger kağıt oynayanlar
Fernand Leger
Fernand Leger
Fernand Leger