ΠΡΥ004

Αξιολόγηση της Μάθησης στη

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Συνάντηση 7

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 1

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Πρόγραμμα 7ης Συνάντησης

◼ Απορίες σε σχέση με την εργασία

◼ Ανάλυση και αξιολόγηση γραπτού: Η ανάλυση ερωτήσεων
❑ Γενικά για την ανάλυση ερωτήσεων και απαραίτητες

προϋποθέσεις
❑ Ο εκπαιδευτικός και η ανάλυση των ερωτήσεων

❑ Δείκτης διάκρισης

❑ Δείκτης δυσκολίας

❑ Σχέση μεταξύ διακριτικότητας και ευκολίας

◼ Διαδικαστικά θέματα

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 2

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Γενικά για την Ανάλυση Ερωτήσεων
◼ Σκοπός είναι να διαπιστωθούν οι «ελαττωματικές» ερωτήσεις,
ώστε να βελτιωθεί το δοκίμιο και ταυτόχρονα να εντοπιστούν
στοιχεία της διδαχθείσας ύλης που δεν έχουν γίνει κατανοητά
◼ Μπορούμε να στηριχτούμε στα αποτελέσματα της ανάλυσης
ερωτήσεων για να επιλέξουμε ερωτήσεις που θα
συμπεριληφθούν σε τράπεζα ερωτήσεων
◼ Στην ουσία πρόκειται για ανάλυση απαντήσεων
◼ Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας ανάλυσης μπορούν να
επηρεάσουν τον τρόπο που θα βαθμολογήσουμε τους μαθητές σε
συγκεκριμένες ερωτήσεις
◼ Η ανάλυση ερωτήσεων περιλαμβάνει:
◼ Τον εντοπισμό του δείκτη δυσκολίας κάθε ερώτησης
◼ Τον καθορισμό της διακριτικής ικανότητας κάθε ερώτησης
(δείκτης διάκρισης)

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 3

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Απαραίτητες Προϋποθέσεις για Ανάλυση Ερωτήσεων

✓ Να περιλαμβάνεται ένας αρκετά μεγάλος ερωτήσεων (σε ένα τεστ

5-10 ερωτήσεων τα αποτελέσματα μίας τέτοιας ανάλυσης είναι
κυρίως ενδεικτικά)
✓ Το τεστ να απαντηθεί από ένα σχετικά μεγάλο αριθμό μαθητών
✓ Επιλογή καλών ερωτήσεων
✓ Οι μαθητές θα πρέπει να είχαν τις ίδιες εμπειρίες σε σχέση με το
υπό εξέταση αντικείμενο (άρα είναι σημαντικές οι εμπειρίες
διδασκαλίας)

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 4

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
 Ο Εκπαιδευτικός και η Ανάλυση Ερωτήσεων

▪ Ποιο νόημα έχει η ανάλυση ερωτήσεων, αφού γίνεται μετά την

εξέταση;
✓ Εντοπισμός ακατάλληλων ερωτήσεων

✓ Εντοπισμός ερωτήσεων που χρειάζονται βελτίωση

✓ Απόκτηση πείρας στην κατασκευή κατάλληλων ερωτήσεων

✓ Η ανάλυση ερωτήσεων επηρεάζει σημαντικά και τη βαθμολόγηση του

δοκιμίου (π.χ. δεν περιλαμβάνονται ακατάλληλες ερωτήσεις στη
βαθμολόγηση)

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 5

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Δυσκολίας (Difficulty Index)
◼ Δείχνει πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι μια ερώτηση (ουσιαστικά
πόσο εύκολη είναι)
◼ Όσο πιο μικρή η τιμή, τόσο πιο δύσκολη η ερώτηση (άρα στην
ουσία πρόκειται για δείκτη ευκολίας)
◼ Αναφέρεται στο ποσοστό των μαθητών που απάντησαν σωστά
μια ερώτηση

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 6

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Δυσκολίας (Difficulty Index)
◼ Δίνεται από τις ακόλουθες σχέσεις:
◼ Ερωτήσεις που βαθμολογούνται με 0 και 1 (διχοτομικά)

Difficulty Index=R/N
R= αριθμός μαθητών που απάντησαν σωστά την ερώτηση
Ν= συνολικός αριθμός μαθητών

▪ Ερωτήσεις που βαθμολογούνται σε ισοδιαστημική

κλίμακα:
Difficulty Index=Σx/Σxmax
Σx= το άθροισμα των βαθμών που συγκέντρωσαν οι μαθητές
απαντώντας στην ερώτηση
Σxmax= το ανώτατο δυνατό άθροισμα βαθμών που θα μπορούσαν να
συγκεντρώσουν οι μαθητές απαντώντας στην ερώτηση

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 7

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Δυσκολίας (Difficulty Index)
◼ Παραδείγματα:

◼ Αν σε μια ερώτηση κλειστού τύπου ενός τεστ που

βαθμολογείται με 0-1 (λάθος/σωστό) απάντησαν σωστά 18
από τους 24 μαθητές που πήραν μέρος στην εξέταση, βρέστε
τον δείκτη δυσκολίας της συγκεκριμένης ερώτησης.

◼ Αν σε μια ερώτηση κρίσεως που βαθμολογείται συνολικά με

10 μονάδες απάντησαν 24 μαθητές και κάποιοι
βαθμολογήθηκαν με 10, άλλοι με 8, άλλοι με 6 κ.ο.κ, και
τελικά το άθροισμα των μονάδων που πήραν οι μαθητές της
τάξης στη συγκεκριμένη ερώτηση ήταν 120, βρέστε τον
δείκτη δυσκολίας της άσκησης αυτής.

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 8

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Δυσκολίας (Difficulty Index)
Πρακτικές Εισηγήσεις για την Επιλογή Ερωτήσεων με
Βάση τον Δείκτη Δυσκολίας
◼ Θα πρέπει να επιλέγονται ερωτήσεις με δείκτη δυσκολίας που
κυμαίνεται μεταξύ 0.30 και 0.85

◼ Για διενέργεια διαμορφωτικής αξιολόγησης θέλουμε ερωτήσεις

διαφορετικού δείκτη δυσκολίας για να εντοπίσουμε τις ανάγκες
μαθητών διαφορετικών ικανοτήτων

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 9

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Δυσκολίας (Difficulty Index)
Εφαρμογή
◼ Κάνατε διαγώνισμα σε μια B’ Λυκείου και
οι 18 μαθητές της τάξης εξέφρασαν
παράπονα για την Άσκηση 3 (ότι ήταν
υπερβολικά δύσκολη). Η Άσκηση 3 ήταν
ανοιχτού τύπου και αξιολογούσε την
ικανότητα ανάλυσης των μαθητών με
βάση την ταξινομία του Bloom.
Αξιοποιώντας την επίδοση των μαθητών
στην άσκηση αυτή κρίνετε την ερώτηση
με βάση τον δείκτη δυσκολίας της.
◼ Τι απόφαση θα λαμβάνατε
αναφορικά με τη χρήση της
ερώτησης αυτής σε μελλοντικά σας
δοκίμια;

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 10

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Δυσκολίας: Εισηγήσεις για Αξιοποίηση
(Α) Πίνακας Προδιαγραφών
◼ Αφού υπολογίσετε τον δείκτη δυσκολίας κάθε ερώτησης,
ομαδοποιήστε τις ερωτήσεις σας με βάση (α) τον στόχο που κάλυπτε
κάθε ερώτηση και (β) τις γνωστικές λειτουργίες στις οποίες
αποσκοπούσε να εμπλέξει τους μαθητές
◼ Υπολογίστε τον μέσο όρο του δείκτη δυσκολίας για αυτές τις
ομαδοποιήσεις
◼ Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε πρωτίστως για τη
διδασκαλία μας και κατά δεύτερο λόγο για τους μαθητές μας;
(Β) Εξέταση συμπεριφοράς συγκεκριμένων μαθητών;
▪ Μήπως υπάρχουν μαθητές που απαντούν δύσκολες ερωτήσεις αλλά
αποτυγχάνουν σε εύκολες ερωτήσεις; Πόσο έντονο είναι αυτό το
φαινόμενο; Γιατί συμβαίνει;
(Γ) Χρήση ερωτήσεων σε μεταγενέστερα χρόνια:
◼ Τοποθέτησα όντως εύκολες ερωτήσεις στην αρχή του δοκιμίου και πιο
δύσκολες στη μέση/τέλος του δοκιμίου;
Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 11
Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Διάκρισης (Discrimination Index)
◼ Η διάκριση (ή διακριτικότητα μιας ερώτησης) αναφέρεται στην
ικανότητα της ερώτησης να διαφοροποιεί τους μαθητές σε
ικανούς και λιγότερο ικανούς
◼ Απαντά στην ερώτηση αν οι μαθητές με υψηλή επίδοση ήταν
καλύτεροι στο να απαντήσουν μια ερώτηση σε σχέση με τους
μαθητές με πιο χαμηλή επίδοση.
◼ Εκφράζεται με τη βοήθεια εντοπισμού του δείκτη διάκρισης, ο
οποίος κυμαίνεται μεταξύ 0 και 1
◼ Επειδή η διάκριση των μαθητών στηρίζεται στην ολική τους
επίδοση σε ένα δοκίμιο, η διακριτικότητα μιας ερώτησης
εδράζεται στη συσχέτιση ανάμεσα στην επίδοση των μαθητών
στην ερώτηση αυτή και στην επίδοσή τους σε ολόκληρο το
δοκίμιο

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 12

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Διάκρισης (Discrimination Index)
◼ Τρόπος υπολογισμού:
◼ Τοποθετούμε τους μαθητές σε αύξουσα/φθίνουσα σειρά με
βάση την επίδοσή τους σε όλο το δοκίμιο
◼ Τους χωρίζουμε σε τρεις ομάδες
◼ Υψηλές, μέτριες και χαμηλές επιδόσεις (Ομάδες Α, Β και Γ)
◼ Οι τρεις ομάδες μπορεί να είναι ισοδύναμες
◼ Μπορούμε να πάρουμε το 25-30% των πιο υψηλών και το
25-30% των χαμηλών βαθμολογιών (τα ποσοστά αυτά
πρέπει να είναι ίσα, το πιο ιδανικό είναι το 27%)
◼ Χρησιμοποιούμε τους τύπους που φαίνονται στη συνέχεια

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 13

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Διάκρισης (Discrimination Index)
◼ Ερωτήσεις που βαθμολογούνται με 0 και 1 (διχοτομικά):
Discrimination Index
RA − RC
RA= αριθμός μαθητών Ομάδας Α που απάντησαν σωστά DI =
RC= αριθμός μαθητών Ομάδας Γ που απάντησαν σωστά N A + NC
ΝA= αριθμός μαθητών Ομάδας Α 2
ΝC=αριθμός μαθητών Ομάδας Γ

◼ Ερωτήσεις που βαθμολογούνται σε ισοδιαστημική κλίμακα:

Discrimination Index
ΣA= άθροισμα των βαθμών Ομάδας Α στην ερώτηση  A − C
ΣC= άθροισμα των βαθμών Ομάδας Γ στην ερώτηση DI =
 max A +  max C
ΣmaxA= μέγιστο δυνατό άθροισμα των βαθμών Ομάδας Α
ΣmaxC= μέγιστο δυνατό άθροισμα των βαθμών Ομάδας Γ 2

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 14

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Διάκρισης (Discrimination Index)

Παράδειγμα: Υπολογίστε τον δείκτη διάκρισης για τις πιο

κάτω ερωτήσεις

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 15

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Διάκρισης (Discrimination Index)
Πρακτικές Εισηγήσεις για την Επιλογή Ερωτήσεων με
Βάση το Δείκτης Διάκρισης
◼ Θα πρέπει να επιλέγονται ερωτήσεις με δείκτη διάκρισης πάνω από
0.40
◼ Θεωρητικά υπάρχει το ενδεχόμενο ο δείκτης διάκρισης να είναι
αρνητικός. Σε μια τέτοια περίπτωση η ερώτηση έχει πολύ κακή
διατύπωση και δεν θα πρέπει να βαθμολογηθεί καθόλου.
◼ O Ebel (1972) διακρίνει τις ερωτήσεις στις πιο κάτω κατηγορίες, με
βάση το δείκτη διάκρισής τους:

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 16

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Δείκτης Διάκρισης (Discrimination Index)
Εφαρμογή
◼ Κάνατε διαγώνισμα σε μια Β’
Γυμνασίου και οι γονείς (ειδικά των
υποψήφιων λαβαροφόρων)
διαμαρτύρονται ότι όλοι οι μαθητές
σας λίγο ή πολύ παίρνουν τους
ίδιους βαθμούς. Χρησιμοποιώντας
τα δεδομένα του πίνακα δίπλα
ελέγξτε το βαθμό διάκρισης της
ερώτησης 3.
◼ Τι απόφαση θα λαμβάνατε
αναφορικά με τη χρήση της
ερώτησης αυτής σε μελλοντικά
σας δοκίμια;

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 17

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
 Δείκτης Δυσκολίας και Δείκτης Διάκρισης

▪ Παρόλο που τόσο ο δείκτης δυσκολίας όσο και ο δείκτης διάκρισης

αναφέρονται σε ιδιότητες της κάθε ερώτησης ξεχωριστά, είναι
δυνατόν να υπολογίσουμε τόσο το επίπεδο δυσκολίας όσο και τη
διακριτικότητα ολόκληρου του δοκιμίου.
▪ Για τον σκοπό αυτό, αρκεί να υπολογιστούν οι αντίστοιχοι μέσοι όροι
του δείκτη δυσκολίας και του δείκτη διάκρισης.
▪ Αν ζητηθεί να κατασκευαστεί δοκίμιο κανονικής διακριτικότητας και
δυσκολίας, μπορούμε να τοποθετήσουμε τις ερωτήσεις σύμφωνα με τον
δείκτη διάκρισής τους και τον δείκτη δυσκολίας τους σε σύστημα αξόνων,
όπως φαίνεται στη συνέχεια. Στη συνέχεια, μπορούμε να επιλέξουμε τις
ερωτήσεις που βρίσκονται στο ορθογώνιο και που περιλαμβάνει ερωτήσεις
με δείκτη διάκρισης μεγαλύτερο του 0.40 και βαθμό δυσκολίας από 0.30
μέχρι 0.85.

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 18

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Σχέση μεταξύ Δεικτών Διάκρισης και Δυσκολίας

1.00

0.80

0.60
Δείκτης
Διάκρισης
0.40

0.20

0.00
0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00
Δείκτης Δυσκολίας

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 19

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
 Γενικά για την Ανάλυση Ερωτήσεων

◼ Οι αποφάσεις που παίρνονται από την ανάλυση αυτή θα πρέπει

να είναι σε σχέση με τον σκοπό της εξέτασης
◼ Παράδειγμα: Ποιες ερωτήσεις θα πρέπει να μας
προβληματίσουν; Τι αποφάσεις θα πρέπει να πάρουμε;

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 20

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
 Ομαδική Εργασία

◼ Υπολογισμός βαθμού διάκρισης και βαθμού δυσκολίας (30

λεπτά)

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 21

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7
Διαδικαστικά Θέματα
Συνάντηση 8η
◼ Βασικές αρχές αποτελεσματικής αξιολόγησης: Πώς αξιοποιούμε τα
αποτελέσματα της αξιολόγησης:
❑ Γενικά για τη βαθμολόγηση γραπτού δοκιμίου

❑ Κλίμακες βαθμολόγησης

❑ Μέθοδοι ερμηνείας βαθμών

❑ Γενικές αρχές διόρθωσης

❑ Καταγραφή αποτελεσμάτων

❑ Παρουσίαση/κοινοποίηση αποτελεσμάτων (σε μαθητές και γονείς)

❑ Ανατροφοδότηση

Αξιολόγηση Μάθησης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 22

Χ. Χαραλάμπους
Χειμερινό Εξάμηνο 2023-2024: Συνάντηση 7