Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 21
Imię i nazwisko ...................................

1 Rozpoznaj warstwę wnętrza Ziemi na podstawie opisu, a następnie podaj jej nazwę. (.../3 pkt)

A. Ta warstwa leży nad płaszczem dolnym Ziemi. Charakteryzuje się dużą

plastycznością, a jej temperatura wynosi około 1600°C. ____________
B. Ta warstwa leży nad jądrem wewnętrznym. Ma cechy ciała ciekłego, a jej temperatura
wynosi około 4500°C. ____________
C. Jest to zewnętrzna warstwa litosfery. Jej grubość jest zróżnicowana – większa pod
kontynentami, a mniejsza pod oceanami. ____________

2 Dokończ definicje i wpisz odpowiednie pojęcia wybrane spośród podanych. (.../1 pkt)

kamienie szlachetne, skały, minerały skałotwórcze

A. Naturalne skupiska jednorodnych lub różnych minerałów to ____________________.

B. Pospolite minerały budujące skorupę ziemską to ________________________.

3 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest (.../2 pkt)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Wyróżnia się dwa typy skorupy ziemskiej: skorupę zewnętrzną i skorupę wewnętrzną.
P/F
B. Gorąca masa roztopionych skał znajdująca się we wnętrzu Ziemi nosi nazwę magmy.
P/F
C. Litosferę tworzy skorupa ziemska wraz z górną częścią płaszcza zewnętrznego. P / F

4 W każdym podpunkcie wybierz i zaznacz element, który nie pasuje do pozostałych. (.../3 pkt)
Następnie uzasadnij swój wybór.

A. Węgiel kamienny, węgiel brunatny, bazalt, ropa naftowa.

Uzasadnienie: ___________________________________________________________
B. Rudy żelaza, srebro, rudy miedzi, gaz ziemny.
Uzasadnienie: ___________________________________________________________
C. Sól kamienna, piasek, wapień, granit.
Uzasadnienie: ___________________________________________________________

5 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest (.../2 pkt)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Subdukcja zachodzi, gdy jedna płyta litosfery wsuwa się pod drugą. P / F
B. Rowy oceaniczne powstają w strefie ryftowej. P / F
C. Prądy konwekcyjne, które prowadzą gorącą magmę z wnętrza Ziemi w kierunku
powierzchni, są uznawane za przyczynę przemieszczania się płyt litosfery. P / F

6 (.../2 pkt)
Na rysunku przedstawiono jeden z typów gór.
Podaj nazwę tego typu gór, a następnie
zaznacz nazwę pasma górskiego o takiej
budowie wybraną spośród podanych.

Typ gór – ________

Karpaty, Bałkany, Góry Stołowe

Grupa A | strona 1 z 2
7 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest (.../2 pkt)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Obniżające ruchy lądotwórcze można obserwować na przykład w Zatoce

Neapolitańskiej. P / F
B. Góry fałdowe powstają w wyniku subdukcji, czyli wsuwania się płyt oceanicznych
pod płyty kontynentalne. P / F
C. Ruchy górotwórcze, wybuchy wulkanów i trzęsienia ziemi należą do procesów
wewnętrznych kształtujących powierzchnię Ziemi. P / F

8 Uszereguj etapy wybuchu wulkanu. (.../2 pkt)

A. Zastygnięcie lawy na stokach i wewnątrz krateru.

B. Wydobywanie się lawy w różnej postaci i materiałów z rozerwanego stożka
na zewnątrz.
C. Obniżenie ciśnienia wewnątrz krateru.
D. Gromadzenie się magmy w zbiorniku pod powierzchnią ziemi.
E. Wzrost ciśnienia wewnątrz zbiornika magmy i wypychanie jej przez komin
wulkaniczny.

D – __ – __ – __ – A

9 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest (.../2 pkt)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Miejsce w głębi Ziemi, w którym powstaje trzęsienie ziemi, nosi nazwę hipocentrum.
P/F
B. Trzęsienia ziemi występują w tych samych miejscach, w których występują wulkany.
P/F
C. Przyczyną tsunami może być wybuch wulkanu lub trzęsienie ziemi pod wodą. P / F

10 Przeczytaj opis, a następnie dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedzi A–D oraz 1–4. (.../1 pkt)

Skała, z której wykonano kolumnę pod posąg króla Zygmunta, pochodzi z chęcińskiego
kamieniołomu w Czerwonej Górze. Mylnie nazywano ją marmurem, ponieważ składała
się ze sklejonych spoiwem ziaren piasku i żwiru różnej wielkości, a nie – z wapieni
przeobrażonych przez działanie wysokiej temperatury i ciśnienia. Prawdopodobnie
dlatego ta skała, choć piękna, nie była tak trwała jak marmur i w czasie transportu pękła.
Po latach potomek Zygmunta III Wazy postanowił wykorzystać dłuższy fragment walca.
Kolumnę przetransportowano do stolicy na specjalnej platformie ciągniętej przez woły,
a potem – na specjalnej tratwie. W końcu oszlifowano ją i ustawiono na placu
Zamkowym.

Kolumna Zygmunta została wykonana z

A. bazaltu, B. granitu, C. zlepieńca, D. marmuru,
który należy do skał
1. magmowych głębinowych. 2. metamorficznych. 3. magmowych wylewnych.
4. osadowych

11 Wpisz we właściwej kolejności brakujące nazwy warstw budujących wnętrze Ziemi. (.../1 pkt)

skorupa ziemska – _________ – _________ – jądro zewnętrzne – jądro wewnętrzne

Grupa A | strona 2 z 2