Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 11
Imię i nazwisko .................................................... 12
13
14
15
1 Przyporządkuj pojęciom A–B właściwe definicje wybrane spośród podanych (1–
16
3). ( ... / 1 p.)
17
1. Prze 18
noszenie zwietrzeliny, czyli
19
materiału skalnego.A. Erozja.
20
2. Osad
21
zanie materiału skalnego.B.
22
Akumulacja.
23
3. Nisz
24
czenie materiału skalnego.
25
2 Rozpoznaj rodzaje wietrzenia na podstawie opisów, a następnie podaj ich nazwy.
26
( ... / 2 p.) A. Wskutek dużych dobowych różnic temperatury dochodzi do
27
przemiennego nagrzewania i ochładzania powierzchni skał. Po wielu takich zmianach
28
zmniejsza się spoistość skały i dochodzi do jej łuszczenia.
Jest to wietrzenie _______________.
B. Rośliny wciskają swe korzenie w spękania skał. Systemy korzeniowe
tych roślinwydzielają kwasy, które działają na skały. Spoistość skał
zmienia się też w wyniku rycia podziemnych korytarzy przez
zwierzęta, a także pod wpływem ich odchodów. Jest to wietrzenie
_______________.
3 Zaznacz nazwy form krasowych, które są widoczne na powierzchni ziemi. ( ... / 1
p.) żłobki krasowe, ostańce krasowe, ponory, stalaktyty, kominy krasowe, korytarze
krasowe
4 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie
jest ( ... / 2 p.) prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.
1. Aby mógł powstać stalagnat, wcześniej musi istnieć stalaktyt. P F
Korytarze krasowe są pionowymi pustkami w skałach
2. P F
wapiennych, a kominy – pustkami poziomymi.
3. Polja mają większe rozmiary niż lejki krasowe. P F

5 Dokończ definicje i wpisz właściwe pojęcia wybrane spośród podanych. ( ... / 2

p.)
źródło, ujście, erozja wgłębna, erozja
boczna, akumulacja, transport A. Przenoszenie przez
rzekę w całym jej biegu materiału skalnego to
____________.
B. Niszczenie brzegów przez wody rzeki to ____________.
C. Budowanie przez rzekę różnych form, na przykład piaszczystych wysp,
to____________.
D. Początek rzeki to ____________.
6 Podaj nazwy opisanych biegów rzeki. ( ... / 2 p.)
A. Kajakarze potrzebują sporych umiejętności, by płynąć w
tym odcinku. W korycie rzekileżą duże kamienie, a woda
płynie szybko, ponieważ ma duży spadek.
Mogą też występować wodospady.
B. W tym odcinku pływanie kajakiem jest łatwe. Woda płynie
wolno, co ułatwiasterowanie. W tym biegu rzeka zostawia
najdrobniejszy materiał skalny.
A.
10

Grupa A | strona 1 z 4
 ( ... / 1 p.)

Uszereguj procesy (A–E) zachodzące w środkowym biegu rzeki. A. Zmniejszenie

spadku rzeki i prędkości, z jaką płynie woda. ( ... / 1 p.)

B. Powstawanie meandrów i ich powiększanie.

C. Przerwanie rozwiniętych meandrów i wyprostowanie biegu rzeki.
D. Przenoszenie się nurtu rzeki z jednego brzegu na drugi, podmywanie jednego brzegu
( ... / 2 p.)
iosadzanie piasku na drugim.
E. Odcięcie zakrętów od nurtu i powstanie starorzeczy.
A – __ – __ – __ – E
( ... / 3 p.)
29 Zaznacz nazwy rzek, które mają ujścia lejkowate.
Garonna, Huang He, Missisipi, Parana, Tamiza, Wołga
30 Określ, w którym biegu rzeki występują podane zjawiska.
A. Przewaga erozji – ____________
B. Erozja i akumulacja równocześnie – ____________że
C. Przewaga akumulacji – ____________
31 Zaznacz formy górskiej rzeźby polodowcowej, które powstały w wyniku
działalności erozyjnej. cyrk lodowcowy, dolina U-kształtna, dolina V-kształtna,
morena boczna, morena czołowa ( ... / 4 p.)
32 Przyporządkuj wymienionym formom rzeźby (A–C) odpowiednie opisy wybrane
spośród podanych (1–4).
1. Morena denna. A. Skała wygładzona przez lodowiec o jednym boku
2. Baraniec. stromym, a drugim – łagodnym.
3. Kocioł polodowcowy. B. Pojedyncza skała przyniesiona przez lądolód.
C. Zagłębienie w miejscu dawnego pola firnowego,
często wypełnione wodą tworzącą jezioro.
D. Materiał skalny przetransportowany w spodzie
lodowca.
33 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie ( ... / 1 p.)
jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.
Rynny podlodowcowe powstały w wyniku niszczącej działalności ( ... / 2 p.)
1. P F
wód lodowcowych.
( ... / 2 p.)
2. Sandry to lekko faliste tereny, które powstały na dnie lądolodu. P F
Dowodem na zlodowacenie obszaru Polski w przeszłości są
3. wzgórza morenowe, na przykład w Suwalskim Parku P F
Krajobrazowym.
4. Obecnie lądolody znajdują się na Antarktydzie i na Grenlandii. P F ( ... / 1 p.)
34 Zaznacz element, który nie pasuje do pozostałych. Uzasadnij swój wybór. morena
denna, oz, pradolina, głaz narzutowy A
35 Zaznacz formy rzeźby polodowcowej, które powstały przed czołem lądolodu.
sandr, oz, morena czołowa, morena denna, pradolina
–
36 Skreśl zbędne wyrażenia tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje. A.
Wysokie wybrzeża ulegają budującej / niszczącej działalności morza.
_
B. Wały, które oddzielają jeziora lub zatoki od morza, nazywamy klifami / mierzejami.
_
C. Plaża / Nisza abrazyjna to położony między wodą a lądem piaszczysty pas, którego
szerokość może się zmieniać.
–
37 Uszereguj etapy (A–D) powstawania jeziora przybrzeżnego.
A. Wywoływanie przez prądy przybrzeżne przemieszczania się wody morskiej zgodnie
_
z przeważającym kierunkiem wiatrów z zachodu na wschód.
_
B. Utworzenie jeziora przybrzeżnego odgrodzonego od morza mierzeją.
C. Wyrównywanie brzegu i zamykanie zatoki mierzeją.
–
D. Przenoszenie i osadzanie piasku wzdłuż wybrzeża, tworzenie wąskiego półwyspu.
( ... / 2 p.)
_
_

Grupa A | strona 2 z 4
38 Uzupełnij tabelę. Wpisz brakujące informacje dotyczące różnych typów Jej
wybrzeży. po
Miejsce ma
Typ Charakterystyczne rań
Sposób powstania występowani
wybrzeża elementy czo
a
wo
liczne, nieduże wyspy
-
A szkierowe wygładzone przez
cze
lodowiec
rw
akumulacja materiału one
Polska,
B naniesionego przez prądy wy
Litwa
przybrzeżne dm
39 Przyporządkuj typom wybrzeża (A–C) właściwe miejsca występowania wybrane yo
spośród podanych (1–4). wy
A. Wybrzeże fiordowe. 1. Rosja – obwód kaliningradzki, sok
B. Wybrzeże dalmatyńskie. Litwa. ośc
C. Wybrzeże namorzynowe. 2. Brazylia, Indonezja. iac
3. Norwegia, Nowa Zelandia. h
4. Chorwacja. prz
40 Skreśl zbędne wyrażenia tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje. Do ekr
wybrzeży wysokich należy wybrzeże mierzejowo-zalewowe / klifowe, a do niskich – acz
wybrzeże mierzejowo-zalewowe / klifowe. W Polsce wybrzeże mierzejowo-zalewowe ają
można podziwiać na przykład na Mierzei Wiślanej i w Łebie / na wyspie Wolin i w cyc
Trzęsaczu. h
41 Wybrzeże dalmatyńskie i wybrzeże riasowe powstały w podobny sposób, ale różnią się 30
jedną ważną cechą. 0
A. Rozpoznaj typy wybrzeży i zapisz ich nazwy pod odpowiednimi rysunkami. me
tró
w
( ... / 3 p.)

1. ________________________ 2. ________________________
B. Wyjaśnij, na czym polega podobieństwo w sposobie powstania tych
typówwybrzeży.
C. Podaj cechę, która odróżnia te typy wybrzeża.
42 Podaj nazwy elementów wybrzeża oznaczonych ( ... / 3 p.)
na rysunku numerami 1 i 2.

( ... / 2 p.)
43 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Grzyby skalne powstają w wyniku
A. akumulacji. B. korazji. C. abrazji. D. deflacji.
44 Rozpoznaj pustynie na podstawie opisów i zapisz ich nazwy wybrane spośród
podanych.
Sahara, Namib, Białe Piaski, Czarna Pustynia, Pustynia Pstra ( ... / 3 p.)
A. Ta pustynia ciągnie się wzdłuż wybrzeża Atlantyku, w południowo-zachodniej
Afryce.

Grupa A | strona 3 z 4
( ... / 2 p.) 51 U
po
rz
ąd
ku
j
fo
r
( ... / 1 p.) m
y
rz
( ... / 2 p.) eź
by
wysokości, jak na przykład Dune 7, są jedną z najciekawszych atrakcji turystycznych po
Namibii. lo
B. Ta pustynia znajduje się w Stanach Zjednoczonych, w Nowym Meksyku. do
Zawdzięczaona swój wygląd białemu gipsowi, a jej lśniące wydmy są widoczne z wc
daleka. ow
45 Zaznacz poprawną definicję deflacji. ej
A. Wywiewanie materiału skalnego, a następnie tworzenie się rozległych zagłębień, w
czyli niecek. ko
B. Niszczenie skał, głównie w ich dolnej części, przez uderzające z dużą siłą okruchy lej
skalne. no
46 Podaj nazwy rodzajów pustyń, które opisano poniżej. ści
A. Jej powierzchnię stanowi stwardniały, popękany ił – ____________ od
B. Tworzą ją nagie, popękane skały – ___________ cz
47 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie oł
jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe. a
Na pustyniach piaszczystych występują wyraźnie to
1. P F pn
ukształtowane wydmy.
iej
Wydmy paraboliczne tworzą się w miejscach wilgotniejszych,
2. P F ąc
miejscami porośniętych kępami roślin. eg
Aby powstała wydma gwiaździsta, wiatr musi wiać o
3. P F
przeważnie z jednego kierunku. lą
48 Zaznacz informacje dotyczące wydmy parabolicznej. do
A. Ramiona wydmy przemieszczają się wolniej niż jej część środkowa. lo
B. Ramiona wydmy przemieszczają się szybciej niż jej część środkowa. du
C. Jej ramiona są przytrzymywane przez wilgoć i kępy roślin. .
D. Ramiona wydmy mogą się przemieszczać szybciej niż jej część środkowa, ponieważ
są lżejsze.
E. Wydmy tego rodzaju przypominają gwiazdę, ponieważ cechują się licznymi
ramionami.
49 Uzupełnij zdania. Wpisz brakujące nazwy odpowiednich procesów.
A. Ostatni etap szlaku na Śnieżkę prowadzi przez rumowisko skalne – gołoborze –
powstałe w chłodnym klimacie, w którym woda bardzo często zamarzała i
odmarzała, w wyniku czego zachodziło wietrzenie ____________.
B. Wielki Kanion Kolorado jest głęboką doliną utworzoną wskutek ____________.
50 Uszereguj etapy powstawania formy terenu.
A. Ustąpienie lodowca górskiego i odsłonięcie doliny U-kształtnej.
B. Poszerzenie doliny V-kształtnej przez lodowiec górski.
C. Ocieplenie klimatu i topnienie lodowców górskich.
D. Ochłodzenie klimatu i pojawienie się lodowców górskich.
E. Żłobienie V-kształtnej doliny rzecznej w górach.

Grupa A | strona 4 z 4
 A. Wzgórze moreny czołowej. B. Pradolina. C. Sandr.
52 Podkreśl nazwy form powstałych w wyniku działalności akumulacyjnej lodowca i
wód lodowcowych.
korazja, stalaktyt, pradolina, wał moreny czołowej, grzyb skalny, klif, sandr
53 Podaj nazwę opisanego rodzaju rzeźby terenu, a następnie wyjaśnij, w jaki sposób
ona powstaje.
Wojtek odwiedził pewien park krajobrazowy. Wspinał się na ostańce skalne o różnych
kształtach i rozmiarach. Jednak najbardziej podobało mu się zwiedzanie jaskiń, których
pokonywanie wymagało nie tylko umiejętności wspinaczkowych do pokonywania
kominów, lecz także niezwykłej orientacji przestrzennej.
( ... / 1 p.)

( ... / 2 p.)

( ... / 1 p.)

( ... / 1 p.)

( ... / 2 p.)

( ... / 2 p.)

( ... / 1 p.)

( ... / 1 p.)

( ... / 2 p.)

Grupa A | strona 5 z 4
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 62
Imię i nazwisko .................................................... 9 O
c
e
ń
1 Przyporządkuj pojęciom A–B właściwe definicje wybrane spośród podanych (1–
,
3).
c
1. Niszczenie materiału skalnego.A. z
Akumulacja. y
2. Przenoszenie zwietrzeliny, czyli p
materiału skalnego.B. Erozja. o
3. Osadzanie materiału skalnego. d
2 Rozpoznaj rodzaje wietrzenia na podstawie opisów, a następnie podaj ich nazwy. a
A. Woda w szczelinach skał zamarza i zwiększa swoją objętość. W ten sposób n
powiększaszczeliny, aż w końcu rozsadza duże bloki skalne. e
Jest to wietrzenie _______________. i
B. Woda zawierająca dwutlenek węgla rozpuszcza skały, na przykład dolomity. n
Jest to wietrzenie _______________. f
3 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedzi A lub B i 1 lub 2.
o
Gołoborza powstają w klimacie r
m
chłodnym i dużych zmian temperatury powietrza w ciągu doby i
A. w 1. a
wilgotnym działania Słońca.
warunkac c
gorącym dobowych zmian temperatury około 0°C oraz j
B. h 2.
i suchym zamarzania i odmarzania wody. e
4 Zaznacz nazwy form krasowych, które występują pod powierzchnią ziemi. s
żłobki krasowe, ostańce krasowe, ponory, stalaktyty, kominy krasowe, korytarze krasowe ą
5 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie z
jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe. g
1. Stalaktyty, stalagmity i stalagnaty powstają w wyniku akumulacji. P F o
Żleby to podłużne bruzdy utworzone przez wodę, która spływa po d
2. P F n
powierzchni skał wapiennych.
3. Draperie naciekowe powstają na ścianach ostańców skalnych. P F e
z
6 Rozpoznaj, którego zjawiska krasowego – ponoru czy wywierzyska – dotyczy
p
poniższy opis. Zapisz odpowiednią nazwę.
r
Jedną z atrakcji Doliny Kościeliskiej jest Lodowe Źródło. Pod ciśnieniem
wypływa z niego 600–700 litrów wody w ciągu sekundy. Bez względu na porę
roku woda ma temperaturę około 4°C i zawiera sporo wapnia.
Takie źródło krasowe nazywa się ______________.
7 Dokończ definicje i wpisz właściwe pojęcia wybrane spośród podanych. źródło,
ujście, erozja wgłębna, erozja boczna, akumulacja, transport A. Pogłębianie dna rzeki i
jej doliny to ____________.
B. Przenoszenie przez rzekę w całym jej biegu materiału skalnego to
____________.
C. Nanoszenie przez rzekę materiału skalnego to ____________.
D. Miejsce, w którym rzeka wpada do innej rzeki lub do morza, to
____________.8 Podaj nazwy opisanych biegów rzeki.
A. Ten odcinek jest najprzyjemniejszy do pokonania dla kajakarzy. Woda
płyniewystarczająco szybko, by nie męczyć się wiosłowaniem, a w korycie nie ma
wielkich głazów, lecz głównie piasek. W dodatku płynie się malowniczymi
zakrętami.
B. W tym biegu rzeka się kończy, a jej wody zasilają rzekę główną lub zbiornik –
morzelub jezioro. Dno i brzegi często są muliste, ponieważ rzeka osadza
najdrobniejszy materiał.

Grupa B | strona 1 z 4
 awdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest B. Pr
fałszywe. ze
A. Meander jest jeziorem powstałym w miejscu, w którym rzeka wcześniej rw
tworzyłastarorzecza – malownicze zakręty koryta rzecznego. P / F an
B. Rzeki kończą się ujściem do jeziora, morza lub do innej rzeki. ie
( ... / 1 p.) ro
z
wi
ni
ęt
( ... / 2 p.)
yc
h
m
ea
nd
( ... / 1 p.)
ró
w
i
w
yp
ro
st
( ... / 1 p.) o
w
( ... / 2 p.) an
ie
bi
eg
u
rz
ek
( ... / 1 p.)
i.
C. Pr
ze
no
sz
( ... / 2 p.)
en
ie
si
ę
nu
rt
u
( ... / 2 p.)
rz
ek

( ... / 2 p.)

C. U ujścia Parany i ujścia Tamizy naniesiony przez rzekę materiał skalny jest
zabieranyprzez prądy morskie, w wyniku czego tworzą się estuaria.
10 Uszereguj procesy (A–E) zachodzące w środkowym biegu rzeki. A. Zmniejszenie
spadku rzeki i prędkości, z jaką płynie woda.

Grupa B | strona 2 z 4
 i z jednego brzegu na drugi, podmywanie jednego brzegu i osadzanie piasku na ( ... / 1 p.)
drugim.
D. Powstawanie meandrów i ich powiększanie. ( ... / 1 p.)

E. Odcięcie zakrętów od nurtu i powstanie starorzeczy.

A – __ – __ – __ – E
11 Zaznacz nazwy rzek, które mają ujścia deltowe.
( ... / 2 p.)
Garonna, Huang He, Missisipi, Parana, Tamiza, Wołga
12 Określ, w którym biegu rzeki występują podane zjawiska.
A. Przewaga akumulacji – ____________
( ... / 3 p.)
B. Erozja i akumulacja równocześnie – ____________
C. Przewaga erozji – ____________
13 Zaznacz formy górskiej rzeźby polodowcowej, które powstały w wyniku
działalności akumulacyjnej.
cyrk lodowcowy, dolina U-kształtna, dolina V-kształtna, morena boczna, morena
czołowa
14 Przyporządkuj wymienionym formom rzeźby (A–C) odpowiednie opisy wybrane
spośród podanych (1–4).
1. Morena środkowa. A. Skała wygładzona przez lodowiec o jednym boku
2. Kocioł polodowcowy. stromym, a drugim – łagodnym.
3. Głaz narzutowy. B. Materiał skalny transportowany na środku jęzora
( ... / 4 p.)
powstałego z połączenia dwóch jęzorów
lodowcowych.. C. Pojedyncze skały przywleczone
przez lądolód.
D. Zagłębienie w miejscu dawnego pola firnowego,
często wypełnione wodą tworzącą jezioro.
15 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie
jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.
Rynny podlodowcowe powstały w wyniku budującej działalności
1. P F
wód lodowcowych.
Morena denna to lekko falisty teren, który znajdował się pod ( ... / 1 p.)
2. P F
lądolodem.
Dowodem na zlodowacenie obszaru Polski w przeszłości są ( ... / 2 p.)
3. P F
jeziora rynnowe na pojezierzach.
( ... / 2 p.)
4. Obecnie lądolody znajdują się w Himalajach i w Alpach. P F
16 Zaznacz element, który nie pasuje do pozostałych. Uzasadnij swój wybór. sandr,
oz, głaz narzutowy, rynna polodowcowa
17 Zaznacz formy rzeźby polodowcowej, które powstały pod lądolodem. sandr,
rynna polodowcowa, oz, morena czołowa, morena denna
( ... / 1 p.)
18 Skreśl zbędne wyrażenia tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje.
A. Plaża / Nisza abrazyjna to położony między wodą a lądem piaszczysty pas, którego
szerokość może się zmieniać.
B. Wysokie wybrzeża ulegają budującej / niszczącej działalności morza.
C. Wały, które oddzielają jeziora lub zatoki od morza, nazywamy klifami / mierzejami.
19 Uszereguj etapy (A–D) niszczenia wysokiego brzegu. A. Uderzanie fal morskich o
stromy brzeg.
B. Transportowanie przez morze materiału skalnego z nawisu i tworzenie
platformyakumulacyjnej w morzu niedaleko od brzegu.
C. Powstanie nawisu z materiału skalnego powyżej niszy abrazyjnej, oberwanie
sięnawisu i upadek materiału skalnego do morza.
D. Powstawanie w miejscu uderzania fal zagłębienia – niszy abrazyjnej.
( ... / 2 p.)

Grupa B | strona 3 z 4
 A – __ – __ – __ ha
20 Uzupełnij tabelę. Wpisz brakujące informacje dotyczące różnych typów m
wybrzeży. ad
Charakterystyczne Miejsce a
Typ wybrzeża Sposób powstania to
elementy występowania
pu
zatrzymanie osadów w
liczne, nieduże st
czasie przypływu przez
A namorzynowe wyspy wygładzone yn
korzenie podporowe i ia
przez lodowiec
oddechowe roślin ka
długie wyspy mi
B położone równolegle Chorwacja en
do brzegu ist
21 Przyporządkuj typom wybrzeża (A–C) właściwe miejsca występowania wybrane a.
spośród podanych (1–4). W
A. Wybrzeże 1. Bałtyk – między Finlandią a Szwecją. cz
mierzejowozalewowe. 2. Wielka Brytania, zachodnia Irlandia, ęś
B. Wybrzeże riasowe. Hiszpania. ci
C. Wybrzeże szkierowe. 3. Chorwacja. ac
4. Polska, Rosja – obwód kaliningradzki, Litwa. h
22 Skreśl zbędne wyrażenia tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje. Do pi
wybrzeży niskich należy wybrzeże mierzejowo-zalewowe / klifowe, a do wysokich – as
wybrzeże mierzejowo-zalewowe / klifowe. W Polsce wybrzeże klifowe można zc
podziwiać na przykład na Mierzei Wiślanej i w Łebie / na wyspie Wolin i w Trzęsaczu. zy
23 Wybrzeże dalmatyńskie i wybrzeże riasowe powstały w podobny sposób, ale różnią st
się jedną ważną cechą. yc
A. Rozpoznaj typy wybrzeży i zapisz ich nazwy pod odpowiednimi rysunkami. h
m
oż
na
zo
ba
cz
yć
na
jw
1. ________________________ 2. ________________________ yż
B. Wyjaśnij, na czym polega podobieństwo w sposobie powstania tych sz
typówwybrzeży. e
C. Podaj cechę, która odróżnia te typy wybrzeża. w
24 Podaj nazwy elementów wybrzeża oznaczonych yd
na rysunku numerami 1 i 2. m
y
o
( ... / 3 p.)

25 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Grzyby skalne powstają w wyniku

A. abrazji. B. akumulacji. C. korazji. D. deflacji.
26 Rozpoznaj pustynie na podstawie opisów i zapisz ich nazwy wybrane spośród
podanych.
Sahara, Namib, Białe Piaski, Czarna Pustynia, Pustynia Pstra
A. Jest to największa gorąca pustynia na świecie. Na powierzchni około 9 mln
km2znajdują się różne rodzaje pustyń, które noszą lokalne nazwy, na przykład

Grupa B | strona 4 z 4
( ... / 3 p.) 29 O
c
e
ń
,
c
z
( ... / 2 p.) y
p
o
d
( ... / 3 p.) a
n
e
i
n
f
o
r
m
a
c
j
e
s
ą
z
( ... / 2 p.) g
o
d
n
e
z
p
r
( ... / 1 p.)

( ... / 2 p.)

wysokościach przekraczających 400 m.

B. Ta pustynia znajduje się w Stanach Zjednoczonych, w Arizonie. Słynie z pagórków
owielokolorowych pasach, zmieniających kolory w zależności od pory dnia.
Zawdzięcza ona swój wielobarwny krajobraz występowaniu skał pochodzących z
różnych okresów geologicznych.
27 Zaznacz poprawną definicję korazji.
A. Wywiewanie materiału skalnego, a następnie tworzenie się rozległych zagłębień,
czyli niecek.
B. Niszczenie skał, głównie w ich dolnej części, przez uderzające z dużą siłą okruchy
skalne.
28 Podaj nazwy rodzajów pustyń, które opisano poniżej.
A. Są pokryte materiałem skalnym o ziarnach większej grubości niż piasek –
______________
B. Na tych pustyniach spotkamy wyraźnie ukształtowane wydmy – ______________

Grupa B | strona 5 z 4
 awdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest ( ... / 1 p.)
fałszywe.
1. Wydmy powstają na obszarach suchych, zasobnych w piasek. P F
Barchany tworzą się w miejscach wilgotniejszych, porośniętych
2. P F
kępami roślin.
Aby powstała wydma gwiaździsta, wiatr musi wiać z różnych
3. P F
kierunków.
30 Zaznacz informacje dotyczące barchanu. ( ... / 2 p.)
A. Ramiona wydmy przemieszczają się szybciej niż jej część środkowa.
B. Ramiona wydmy przemieszczają się wolniej niż część środkowa.
C. Wydmy tego rodzaju przypominają gwiazdę, ponieważ cechują się licznymi
ramionami.
D. Ramiona wydmy mogą się przemieszczać szybciej niż jej część środkowa, ponieważ ( ... / 2 p.)
są lżejsze.
E. Jej ramiona są przytrzymywane przez wilgoć i kępy roślin.
31 Uzupełnij zdania. Wpisz brakujące nazwy odpowiednich procesów.
A. W australijskim rezerwacie Karlu Karlu atrakcją są wielkie granitowe głazy o
kulistymkształcie, które powstały w gorącym i suchym klimacie w wyniku
wietrzenia _________. B. Suwalski Park Krajobrazowy słynie z malowniczych ( ... / 1 p.)
wzgórz morenowych i głębokich jezior, które są efektem _______________ na tym
terenie.
32 Uszereguj etapy powstawania formy terenu. ( ... / 1 p.)
A. Poszerzenie doliny V-kształtnej przez lodowiec górski.
B. Ustąpienie lodowca górskiego i odsłonięcie doliny U-kształtnej.
C. Żłobienie V-kształtnej doliny rzecznej w górach. ( ... / 2 p.)
D. Ocieplenie klimatu i topnienie lodowców górskich.
E. Ochłodzenie klimatu i pojawienie się lodowców górskich.
33 Uporządkuj formy terenu występujące w dolinie rzecznej w kolejności od formy
występującej w górnym odcinku rzeki.
A. Meander. B. Delta. C. Dolina V-kształtna z wodospadem.
34 Podkreśl nazwy form powstałych w wyniku działalności erozyjnej lodowca i wód
lodowcowych.
deflacja, stalagnat, oz, jezioro rynnowe, mierzeja, wydma gwiaździsta, pradolina
35 Podaj nazwę opisanego rodzaju rzeźby terenu, a następnie wyjaśnij, w jaki
sposób ona powstaje.
Wojtek odwiedził pewien park krajobrazowy. Wspinał się na ostańce skalne o różnych
kształtach i rozmiarach. Jednak najbardziej podobało mu się zwiedzanie jaskiń,
których pokonywanie wymagało nie tylko umiejętności wspinaczkowych do
pokonywania kominów, lecz także niezwykłej orientacji przestrzennej.
( ... / 1 p.)

( ... / 2 p.)

( ... / 1 p.)

Grupa B | strona 6 z 4