a.

De pluralistische hypothesen

John Hick heeft één van de meest indrukwekkende benadering ontwikkeld over het pluralisme.
Hij is ook van mening dat religie een menselijk project is. Hij argumenteert dat er pluralistische
wegen zijn tot redding en alle grote godsdiensten in de wereld bieden zulk een weg.
Hij is gebaseerd op Kants filosofie over ‘noumena” (dingen zoals ze zijn op zichzelf) en
‘phenomena’ (dingen zoals die ervaren zijn door de mogelijkheid van de categorieën van ons
verstand). Hij is van mening dat een ervaring of beschrijving afhankelijk is van de interpretatie
van de begrippen (denkbeelden) waardoor men ziet, structureert en begrijpt.
Persoonlijke ervaring – kennis van de Uiterste Realiteit of van het Echte wordt in theïstische
categorieën begrepen (bv. Allah en Jahweh). Onpersoonlijke ervaring en kennis gebruiken
pantheïstische categorieën (bv. Nirguna Brahman). Volgens Hick zijn wij als de blind mens in onze
contact met het Echte – ons standpunt is beperkt door ons culturele denkbeelden.
Het voorbeeld is de parabel van de blinde mannen en de olifant. God is als een grote olifant
omringend door blinde mannen. De ene man raakt de olifantenstaart aan en denkt dat het een
touw is. De andere raakt de slurf aan en denkt dat het een slang is. De derde raakt de been aan
en denkt dat het een pilaar is. De vierde raakt de buik aan en denkt dat het een lemen muur is.
Ze hebben een ervaring van dezelfde olifant, maar op verschillende manieren. Hetzelfde gebeurt
t.a.v. Godservaringen in de verschillende religies.
Over het bestaan van een Uiterste Realiteit twijfelt hij niet. “Dat daar een Uiterste werkelijkheid
is dat ik het Echte noem dat in zichzelf transcategorial is (onuitsprekelijk), buiten de grenzen van
onze conceptuele systemen, van wie de universele aanwezigheid wordt ervaren in verschillende
vormen afhankelijk van onze conceptueel-linguïstische systemen en geestelijke praktijken.”
Doctrines en dogma's zijn belangrijk volgens Hick, maar als het gaat om religie zijn de persoonlijke
transformatie(ontwikkelingen) belangrijker en fundamenteler. Deze verandering raakt het hele
bestaan van de mens die vanuit egocentrisme naar gerichtheid op het Echte overgaat.
De pluralistische hypothese wordt beschreven met verschillende analogieën: een van de
bekendste is het beeld van de eend-konijn.
In een cultuur waar er ontelbare eenden zijn maar de mensen niet gewend zijn met konijnen,
gaan de mensen de eend beter (sneller) identificeren dan het konijn.
Hick’s analogie is dat de onuitsprekelijke Echte kan worden ervaren in verschillende religies,
afhankelijk van iemands religieuze begrippen (wereldbeelden) waarin de individuele ervaring kan
plaatsvinden.