Kurs Na Wychowawcę Wypoczynku, Wybrane Zagadnienia

Kurs na wychowawcę wypoczynku, wybrane zagadnienia
Notatki sporządzone na podstawie:

1. Rozporządzenie MEN z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzie y
2. Rozporz dzenia Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie okre lenia warunków
bezpiecze stwa osób przebywaj cych w górach, pływaj cych, k pi cych si i uprawniaj cych
sporty wodne.
3. Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania
pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i plac wkach
4. Rozporz dzenie Ministra Spraw Wewn trznych z dnia 29 grudnia 2011
r. w sprawie okre lenia wzorów znaków nakazu, zakazu, informacyjnych i ostrzegawczych
stosowanych do oznakowania w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich
5. Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpiecze stwie osób przebywaj cych na obszarach
wodnych.
6. Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpiecze stwie i ratownictwie w górach i na
zorganizowanych terenach narciarskich
7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
8. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym
9. Deka, Polichnowska, Profilaktyczny wymiar kolonii letnich dla dzieci i młodzieży
niedostosowanej społecznie
10. Górecki M., Idea, instytucjonalizacja i funkcje wolontariatu.
11. Pięta J., , Pedagogika czasu wolnego
12. Błasiak K., Skuteczna praca z dzieckiem. Wskaz wki dla wychowawc w kolonii, oboz w i
zielonych szk ł. Trudne sytuacje. Nagradzanie, karanie. http://www.sp25wroclaw.pl/PLIKI/
PUBLIKACJE/12_13Nagradzanieikaranie.pdf
13. Dzik A., Poradnik wychowawcy wypoczynku, https://docplayer.pl/4496630-Poradnik-
wychowawcy-wypoczynku-zebrala-i-opracowala-anita-dzik.html
14. Ogólnopolska Sieć Centrów Wolontariatu: www.wolontariat.org.pl
15. Podręcznik wychowawcy kolonijnego, e-book, https://www.ewychowawca.pl/pliki_pdf/
nowe_pdf/WK_ebook_demo/WK_ebook_demo.pdf
16. Poradnik bezpiecznego wypoczynku, MEN, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/
bezpieczny-wypoczynek-poradnik-men-dla-rodzicow-i-opiekunow-2
17. Zaremba L., Specjalne potrzeby rozwojowe i edukacyjne dzieci i młodzieży, http://
www.bc.ore.edu.pl/Content/671/identyfikowanie+spe_spr.pdf
18. Ziółkowski, Poradnik dla organizatora, kierownika i wychowawcy placówki wypoczynku
dzieci i młodzieży oraz kierownika wycieczki szkolnej, WSG, https://kpbc.umk.pl/Content/
193527/Poradnik_dla_organizatorow_kierownikow_i_wychowawcow.pdf
19. https://www.kuratorium.lodz.pl/priorytety-ministerstwa-edukacji-i-nauki-w-organizacji-
letniego-wypoczynku-dzieci-i-mlodziezy-szkolnej-w-roku-2022/
20. Beata Górnicka, Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia,
Podręcznik akademicki , OPOLE 2016
21. https://www.demewa.com/pl/produkt/dywan-dzieciecy-z-korka-gra-w-klasy/
22. https://natuli.pl/10-zabaw-podworkowych
23. http://sporttopestka.pl/30-zabaw-ze-skakanka/
24. Malorny I., Lokalna sieć wsparcia i profilaktyka wobec zjawiska niedostosowania społecznego
dzieci i młodzieży na przykładzie miasta Bytom. Katowice 2008.
ą
ą
ń
ó
ś
ą
ę
ń
ó
ń
ą
ą
ą
ó
ą
ę
ś
ó
ż
ą
ó
ORGANIZACJA WYPOCZYNKU DZIECI I MŁODZIEŻY
Koordynacyjna rola władz oświatowych
——>>> Rozporządzenie
Z punktu widzenia wychowawcy istotne jest to, że pieczę nad wypoczynkiem dzieci i
młodzieży stanowią Kuratoria Oświaty. Wypoczynek zatwierdza się w kuratorium właściwym
ze względu na adres organizatora wypoczynku, natomiast zwizytować wypoczynek może
kuratorium właściwe ze względu na lokalizację wypoczynku.
Rozporządzenie z 9 grudnia 2009r. zniosło kartę kwalifikacyjną placówki wypoczynku. Natomiast

organizator on-line wypełnia formularz zgłoszenia wypoczynku dzieci i młodzieży, załącza
wymagane dokumenty i w ten sposób zatwierdza wypoczynek. Formularz stanowi załącznik do
rozporządzenia.
Formy wypoczynku:
1. Kolonie, zimowiska – najczęstsza forma wypoczynku dzieci i młodzieży. Zazwyczaj

odbywają się w atrakcyjnym turystycznie miejscu, uczestnicy zakwaterowani się w
budynkach, domkach, rzadziej namiotach (dot. oczywiście tylko kolonii). Jako baz
noclegow , w przypadku kolonii, wykorzystuje si o rodki wczasowe lub kampingi, czasem
domy kolonisty. Ze wzgl du na podniesienie standardów kolonii unika si obecnie
wykorzystywania szkół jako bazy noclegowej. Czas trwania kolonii zale y od organizatora.
Mo e to by kolonia jedno-, dwu- lub trzytygodniowa.
2. Obozy –forma wypoczynku nierozerwalnie związana z zakwaterowaniem w namiotach. Z
reguły s to du e namioty tzw. „enesy”, które mieszcz 8-10 osób i wyposa a si je w łó ka
polowe. Forma ta ró ni si znacznie od kolonii i charakteryzuje si lokalizacj w lasach.. Jest to
wypoczynek mniej komfortowy ze wzgl du na panuj ce warunki, ale pozawala na bli szy
kontakt z natur . Podobnie jak w przypadku kolonii czas trwania obozu zale y od organizatora.
Z reguły wynosi on 1-2 tygodnie. W przypadku obozów harcerskich spotykane s równie
obozy trzytygodniowe. Najpopularniejsze są obozy harcerskie, chociaż coraz częściej
spotyka się obozy specjalnościowe (np. survivalowe) lub obozy dla „cywili”.
3. Obozy wędrowne (kajakowe, piesze, rowerowe) –każdego dnia nocleg w innej
miejscowości. Ze wzgl dów bezpiecze stwa i organizacji nale y przy nich ogranicza liczb
uczestników, maksymalnie 20 uczestników. W wi kszych grupach łatwiej o wypadek i trudniej
o organizacj miejsc noclegowych. PTTK proponuje wiele gotowych tras z programem i bazą
noclegową (pola namiotowe, schroniska). Trasa obozu w drownego zale y od pomysłowo ci
organizatora i swoim charakterem mo e by tras : piesz , rowerow , kajakow , górsk itp.
Atrakcyjno obozów w drownych podnosi fakt przebywania ka dego dnia w innym miejscu.
Czas trwania obozu zale y od organizatora i z reguły wynosi 1-3 tygodnie.
ż
ą
ą
ś
ć
ć
ę
ą
ż
ż
ż
ę
ę
ę
ę
ż
ń
ę
ć
ę
ą
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ż
ż
ę
ą
ż
ż
ż
ą
ż
ą
ę
ę
ą
ć
ą
ż
ż
ś
ę
ż
ę
4. Obozy specjalistyczne (tematyczne) obejmuj zarówno obozy jak i kolonie. S ukierunkowane
na konkretny cel, np. obozy sportowe, muzyczne czy dziennikarskie. Przy organizacji tego typu
obozu wymagane jest zapewnienie odpowiedniej kadry. Jest to wyznacznik jako ci obozu
specjalistycznego. Uwa am, e obozy tematyczne s najlepsz form wypoczynku. Uczestnicy
s bardzo zaanga owani w zaj cia, z reguły chc si czego nauczy i s pozytywnie nastawieni
do zaj .
5. Biwaki – krótsze formy 2-5 dniowe, cz sto urz dza si je na dłu sze weekendy, blisko miejsca
zamieszkania.
6. Półkolonie –zajęcia w miejscowości zamieszkania bez nocowania. Półkolonie s organizowane
w tej samej miejscowo ci, z której pochodz dzieci w nich uczestnicz ce. Jest to ta sza forma
wypoczynku, organizowana dla dzieci z mniej zamo nych rodzin. Półkolonia musi mie
program, który jest realizowany w czasie jej trwania. Ta forma wypoczynku nie przewiduje
noclegów, dlatego dzieci po zaj ciach wracaj do swoich domów. Organizator półkolonii jest
zobowi zany do zapewnienia dzieciom odpowiedniej opieki w postaci wykwalifikowanej
kadry. Kadra jest zobowi zana do wykonania programu, czyli zorganizowania gier, zabaw i
wycieczek.
7. Zimowisko to forma wypoczynku organizowana podczas sezonu zimowego. Z reguły jest
zlokalizowane w rejonach górskich. Program tego typu wypoczynku mo e by dowolny, dobrze
jednak, gdy jest on aktywny, na przykład powi zany z nauk jazdy na nartach, snowboardzie
czy ły wach i uzupełniony zabawami na niegu, takimi jak kulig czy jazda na sankach.
Organizatorami wypoczynku mogą być szkoły i placówki, osoby prawne i fizyczne, a także
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
Przepisy prawne regulujące organizację wypoczynku dzieci i młodzieży:
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r.w sprawie

warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej,
a także zasad jego organizowania i nadzorowania
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 grudnia 2009 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla
dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków
bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i
uprawniających sporty wodne.
ą
ę
ż
ć
ą
ż
ś
ż
ą
ż
ę
ę
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ż
ć
ą
ą
ą
ż
ć
ą
ą
ń
ś
ć
ORGANIZACJA ZAJĘĆ W CZASIE TRWANIA WYPOCZYNKU
Struktura kadry wypoczynku:
1. Kierownik (któremu podlega cała kadra) i jego zastępca

2. Personel pedagogiczny: wychowawcy grup, ratownik, animator k-o, instruktorzy
3. Kadra medyczna: lekarz, pielęgniarka.
4. Personel administracyjno- obsługowy:
- kuchnia: kucharka, pomoce kuchenne
- zaopatrzenie: zaopatrzeniowiec, kwatermistrz, intendent
- obsługa: sprzątaczki, dozorca, konserwator
Obok kadry w czasie trwania wypoczynku może istnieć jeszcze jedna „władza”–samorząd
uczestników. Tworzą go „szefowie” grup. Ma on zazwyczaj głos doradczy. Jego szczegółowe
kompetencje powinna określić personel pedagogiczny wypoczynku.
Obowi zki i zadania kierownika wypoczynku:
Kto może zostać kierownikiem wypoczynku (—->>> rozporządzenie)
Obowiązki kierownika wypoczynku:

1) kierowanie wypoczynkiem;
2) opracowywanie planu pracy oraz rozkładu dnia podczas wypoczynku i kontrola ich realizacji;
3) ustalenie i przydzielenie szczegółowego zakresu czynno ci wychowawcom wypoczynku,
trenerom i instruktorom sportu, rekreacji, animacji kulturalno-o wiatowej, lektorom j zyka i innym
osobom prowadz cym zaj cia podczas wypoczynku;
4) kontrola wykonywania obowi zków przez osoby wymienione w pkt 3;
5) zapewnienie uczestnikom wypoczynku wła ciwej opieki od momentu przej cia ich od rodziców
do czasu ponownego przekazania rodzicom; w przypadku pełnoletnich uczestników wypoczynku –
z miejsca i do miejsca zbiórek wyznaczonych przez organizatora wypoczynku;
6) nadzór i przestrzeganie bezpiecznych i higienicznych warunków wypoczynku;
7) zapewnienie uczestnikom wypoczynku korzystania wył cznie z wyznaczonych obszarów
wodnych, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpiecze stwie osób
przebywaj cych na obszarach wodnych (Dz. U. poz. 1240 oraz z 2015 r. poz. 779, 1642 i 1830), w
obecno ci ratownika wodnego i wychowawcy wypoczynku;
8) zapewnienie zró nicowanej diety uczestnikom wypoczynku;
9) przekazanie organizatorowi wypoczynku niezwłocznie po zako czeniu wypoczynku dziennika
zaj i kart kwalifikacyjnych;
10) udost pnienie na wniosek rodziców albo pełnoletniego uczestnika wypoczynku kopii karty
kwalifikacyjnej uczestnika wypoczynku;
11) nadzór nad realizacj programu;
12) podział uczestników wypoczynku na grupy.
Obowi zków kierownika wypoczynku nie ł czy si z obowi zkami wychowawcy wypoczynku.
Kierownik wypoczynku, o którym mowa w art. 92e ust. 1 ustawy:

ę
ć
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ś
ą
ś
ń
ę
ę
ń
1) opracowuje program wypoczynku;
2) opracowuje regulamin wypoczynku i zapoznaje z nim wszystkich uczestników wypoczynku;
3) zapewnia warunki do pełnej realizacji programu i regulaminu wypoczynku oraz sprawuje nadzór
w tym zakresie;
4) zapoznaje uczestników wypoczynku z zasadami bezpiecze stwa oraz zapewnia warunki do ich
przestrzegania, w tym zapewnia uczestnikom wypoczynku korzystanie wył cznie z wyznaczonych
obszarów wodnych;
5) okre la zadania wychowawcy wypoczynku w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki i
bezpiecze stwa uczestnikom wypoczynku;
6) nadzoruje zaopatrzenie uczestników wypoczynku w sprawny sprz t i ekwipunek oraz apteczk
pierwszej pomocy;
7) organizuje transport, wy ywienie i noclegi dla uczestników wypoczynku;
8) dokonuje podziału zada w ród uczestników wypoczynku;
9) dysponuje rodkami finansowymi przekazanymi na organizacj wypoczynku;
10) dokonuje podsumowania i oceny wypoczynku po jego zako czeniu;
11) rozlicza rodki finansowe przeznaczone na organizacj wypoczynku.
Obowiązki i zadania wychowawcy grupy
Kto może zostać wychowawcą wypoczynku (—->>> rozporządzenie)
Do obowiązków wychowawcy należy: (Dz. U. z 2009 Nr 218, poz. 1696, § 12. 4.)
1) zapoznanie si z kartami kwalifikacyjnymi uczestników wypoczynku;
2) poinformowanie kierownika wypoczynku o specjalnych potrzebach uczestników wypoczynku;
3) prowadzenie dziennika zaj realizowanych podczas wypoczynku, którego wzór okre la
zał cznik nr 5 do rozporz dzenia;
4) opracowywanie planu pracy uczestników wypoczynku zorganizowanych w grup ;
5) organizowanie zaj zgodnie z rozkładem dnia;
6) realizacja programu;
7) sprawowanie opieki nad uczestnikami wypoczynku zorganizowanymi w grup w zakresie
higieny, zdrowia, wy ywienia oraz innych czynno ci opieku czych;
8) zapewnienie bezpiecze stwa uczestnikom wypoczynku zorganizowanym w grup ;
9) zapewnienie uczestnikom wypoczynku, we współpracy z ratownikiem wodnym, opieki w czasie
korzystania z wyznaczonych obszarów wodnych, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18
sierpnia 2011 r. o bezpiecze stwie osób przebywaj cych na obszarach wodnych;
10) prowadzenie innych zaj zleconych przez kierownika wypoczynku.
Wychowawca wypoczynku, o którym mowa w art. 92e ust. 1 ustawy:

1) sprawuje opiek nad uczestnikami grupy w zakresie higieny, zdrowia, wy ywienia oraz innych
czynno ci opieku czych;
2) zapewnia bezpiecze stwo uczestnikom wypoczynku zorganizowanym w grup ;
3) zapewnia uczestnikom wypoczynku, we współpracy z ratownikiem wodnym, opiek w czasie
korzystania z wyznaczonych obszarów wodnych, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18
sierpnia 2011 r. o bezpiecze stwie osób przebywaj cych na obszarach wodnych;
4) współdziała z kierownikiem wypoczynku w zakresie realizacji programu;
ą
ś
ś
ń
ś
ś
ę
ń
ę
ż
ę
ć
ń
ą
ń
ń
ż
ń
ń
ę
ć
ś
ę
ć
ś
ą
ą
ę
ń
ń
ń
ę
ę
ą
ż
ę
ę
ę
ę
ę
ś
ę
5) sprawuje nadzór nad przestrzeganiem regulaminu wypoczynku przez uczestników wypoczynku,
ze szczególnym uwzgl dnieniem zasad bezpiecze stwa;
6) nadzoruje wykonywanie zada przydzielonych uczestnikom wypoczynku;
7) wykonuje inne zadania zlecone przez kierownika wypoczynku.
Rada wychowawców:
Personel pedagogiczny wraz z kierownikiem tworzy radę pedagogiczną wypoczynku. Ale tylko
najważniejsze sprawy i problemy, jak podział uczestników na grupy czy zatwierdzenie decyzji o
usunięciu uczestnika z wypoczynku, wymagają obecności wszystkich tych osób. Bieżącymi
sprawami wychowawczymi uczestników zajmują się wychowawcy, tworzący radę wychowawców.
Taka rada powinna spotykać się codziennie w celu omówienia zajęć przewidzianych
programem na następny dzień, podzieleniem się sprawami poszczególnych grup, rozwiązaniem
problemów poszczególnych uczestników.
Zadania Rady Wychowawców:
1. Rada wychowawców ma obowiązek zapoznać się z planem pracy obozu lub kolonii,
zaopiniować go, zatwierdzić i dbać o jego realizację.
2. Rada wychowawców powinna znać założenia budżetowe wypoczynku, zwłaszcza
wysokość funduszy przeznaczonych na program, by móc rzetelnie i efektywnie zaplanować
swoją pracę w kwestii finansowej.
3. Rada wychowawców opiniuje decyzje kierownika dotyczące spraw organizacyjnych, takich
jak rozkład dnia.
4. Bieżącymi sprawami uczestników zajmują się wychowawcy, ale to rada wychowawców
podejmuje decyzje dyscyplinarne, łącznie z decyzją o usunięciu uczestnika z wypoczynku.
5. Rada wychowawców może wnioskować do kierownika w sprawach żywienia lub opieki
medycznej czy higienicznej.
Rada wychowawców, rada pedagogiczna——->>>> Dzik, s. 108

ę
ń
ń
Grupa jako zespół pedagogiczny:
Przed rozpoczęciem wypoczynku należy podzielić uczestników na grupy. Jeden wychowawca

może mieć po opieką maksymalnie 15 uczestników, którzy nie ukończyli 10 roku życia lub 20
uczestników w wieku 10 –18 lat. (—->>>>Rozporządzenie)
Tradycyjnie dzieli się uczestników ze względu na wiek i płeć, co ma swoje uzasadnienie w
psychologii rozwojowej. Ale nie jest to podział obligatoryjny. Na obozach specjalnościowych
uczestników często dzieli się ze względu na doświadczenie i umiejętności. Obozy harcerskie
pracują zastępami, które są znacznie mniejsze niż grupy wychowawcze, gdyż liczą około 6-8
osób. Jednak nawet na obozie każdy harcerz powinien być przypisany do konkretnego opiekuna.
Nie bez powodu dzieli się uczestników na grupy wiekowe. Jest to związane z ich rozwojem
fizycznym, emocjonalnym, społecznym (kontakty z rówieśnikami i rodzicami), poznawczym,
moralnym.
Dzieci z klas 1-3 (7-10 lat):

- Dzieci są ruchliwe i szybko się męczą
- Potrzeba częstych zmian aktywności.
- Rozwija się zręczność, zwinność.
- U dziewczynek może się rozpocząć okres dojrzewania płciowego.
- Rozwija się koncentracja, dzieci dłużej potrafią skupić uwagę na jednej rzeczy.
- Rozwija się pamięć logiczna, wzrasta szybkość zapamiętywania.
- Dzieci uczą się głównie przez zabawę.
- Dziecko zaczyna rozumieć dlaczego czuje, to co czuje.
- Zaczyna panować nad swoimi uczuciami
- Przeżywane emocje nie są krótkotrwałe i potrafią się utrzymywać przez jakiś czas
- Najważniejsza jest mama, która jest źródłem uczuć i bezpieczeństwa.
- Z ojcem łączą najczęściej przyjacielskie relacje.
- Dziecko dąży do współdziałania z grupą.
- Ważne jest dla niego dobro grupy, stara się być lojalne, potrafi podporządkować się zasadom
panującym w zespole.
- Dla dziecka liczy się opinia grupy.
- Dla dziecka ważne są wartości grupy.
- Stara się przestrzegać panujące zasady, wykonywać obowiązki wobec grupy
- Dziecko przejmuje zdanie innych o sobie
Dzieci z klas 4-6 (10-13 lat):

- Pojawia się „skok pokwitaniowy”, czyli okres gwałtownego wzrostu.
- Dziewczynki przybierają na wadze, pojawia się niezgrabność spowodowana nierównomiernym
wzrostem oraz pierwsze miesiączki
- Pojawiają się drugorzędowe i trzeciorzędowe cechy płciowe.
- U chłopców pojawiają się nocne polucje i mutacja.
- Pojawia się zrozumienie przenośni i symboli.
- Dzieci potrafią zapamiętać najważniejsze informacje z większego materiału.
- Rozwija się myślenie abstrakcyjne.
- Pojawiają się pierwsze zakochania
- Dzieci cechuje niestabilność emocjonalna z przewagą dobrego humoru i radości.
- Przesadna pewność siebie i wiary we własne siły
- Następuje rozluźnienie relacji z rodzicami i krytycyzm.
- Dzieci pragną samodzielności i swobody, co może prowadzić do konfliktów.
- W tym wieku dzieci zaczynają się zrzeszać w paczki, grupy nieformalne, organizacje, gdyż
potrzebują ścisłego współdziałania z grupą rówieśniczą.
- Dziewczęta zaczynają interesować się chłopcami, ale ci jeszcze nie są zainteresowani płcią
przeciwną.
- Częste konflikty między grupami dziewcząt i chłopców.
- Rozwija się wrażliwość na piękno i uczucia wyższe (związane z przeżyciami estetycznymi, z
problemami moralnymi, z uczuciami względem ojczyzny)
- Dzieci zaczynają porównywać swój wygląd i zachowanie z kolegami.
- Dzieci mają emocjonalny stosunek do samego siebie.
Młodzież z klas 7 i 8 SP i 1 LO (13-16 lat):

- Nadal utrzymuje się intensywny wzrost ciała.
- Chłopcy poszerzają się w ramionach mężnieją.
- Dziewczętom rosną piersi i zaokrąglają się biodra.
- Chłopcy mają niższy głos, nadal mogą pojawiać się nocne polucje.
- Rozwija się myślenie problemowe.
- Dominuje myślenie logiczne, abstrakcyjne.
- Młodzież stawia hipotezy, przewiduje konsekwencje podejmowanych działań.
- Podejmuje próby obiektywnego oceniania działań i właściwości
- innych osób.
- Rozwija się wyobraźnia, zasób słownictwa
- Młodzieży w tym wieku towarzyszy silne napięcie emocjonalne spowodowane pełnieniem
nowych ról społecznych.
- Młodzież posiada silną potrzebę działania i osiągania sukcesów.
- Pojawia się potrzeba ekspresji, dziewczęta piszą pamiętniki, prowadzą blogi.
- Stają się bardzo wrażliwi na krytykę.
- Snują marzenia, wierzą w ideały
- Młodzież przeżywa kryzys autorytetu rodziców, pragnie wszystko robić po swojemu, często
popada w konflikty z rodzicami.
- Wyżej stawiają wartości grup rówieśniczych, co staje się polem konfliktów.
- Bardzo silna potrzeba identyfikacji z grupą rówieśniczą, wyraża się to poprzez wspólną
ideologię, strój, podobne zachowania, słownictwo.
- Silne zainteresowanie płcią przeciwną.
- Budowanie prawdziwych przyjaźni
- Poszukują wzorów, ideałów, które naśladują.
- Są wrażliwi na piękno.
- Budzi się zainteresowanie pomaganiem innym, pracą społeczną.
- Młodzież w tym wieku silnie odczuwa swoją indywidualność.
- Często analizuje swoje zachowanie, postawy.
- Stara się oceniać swoje poczynania ze względu na wyznawane ideały.
Młodzież LO (16-18 lat):

- Młodzież ma już sylwetkę ukształtowaną, proporcjonalną.
- Jest to okres największej sprawności fizycznej.
- Młodzież osiągnęła pełną dojrzałość płciową.
- Rozwija się umiejętność łączenia wiadomości z różnych dziedzin.
- Jest to okres największej zdolności do przyswajania wiedzy
- W tym czasie dojrzewa osobowość człowieka.
- Kształtują się wartości i ideały.
- Budzi się zainteresowanie wartościami społecznymi i politycznymi, początkowo poprzez
krytycyzm.
- Stawiane są pierwsze cele życiowe.
- Osłabieniu ulega więź emocjonalna z rodzicami i ich autorytet
- Bardzo silna jest potrzeba samostanowienia
- Rozwijają się przyjaźnie.
- Coraz większe jest zainteresowanie płcią przeciwną.
- W grupach rówieśniczych pełnią coraz bardziej odpowiedzialne funkcje.
- Stabilizuje się system wartości.
- Młodzież prowadzi długie dysputy i rozważania na temat problemów moralnych.
- Młodzież uświadamia już sobie jakie ma wady i zalety.
- Powoli kształtuje się dojrzała samoocena młodego człowieka
- Młodzież zaczyna postrzegać siebie jako ludzi dorosłych.
Nie istnieje aden przepis formalny, który regulowałby podział kolonistów na grupy wiekowe.
Generaln zasad jest, e w placówkach wypoczynku dzieci i młodzie y istnieje podział na trzy
grupy:
- grupa najmłodsza ( rednio dzieci w wieku 7–10 lat),
- grupa rednia ( rednio dzieci/młodzie w wieku 11–13 lat),
- grupa najstarsza ( rednio młodzie w wieku 14–17 lat).
Grupy najmłodsze
- „Wdzi czna” grupa lecz w ród wychowawców nie ciesz si „du ym wzi ciem”- trzeba si przy
nich bardzo napracowa i to bez chwili wytchnienia.
- Psychiczna niesamodzielno ć i całkowite uzale nieniem od opieki osób dorosłych.
- Wyjazd na kolonie jako pierwsze oderwanie si na dłu szy czas od rodziny
- Wiele nowych sytuacji, przed którymi dziecko odczuwa l k
- Wra liwe i labilne uczuciowo
- Zainteresowania dziecka w tym okresie s bardzo cz sto krótkotrwałe – szybko si nu y, nawet
je li temat jest bardzo atrakcyjny.
- Zainteresowania uzale nione s od bezpo rednich prze y i dozna dziecka, a wi c dotycz ludzi
i zdarze , w ród których yje, ale tak e postaci ze wiata wyobra ni, ba ni, filmów, ksi ek,
których realno w prze yciach dzieci jest bardzo du a.
- W pisaniu listów czy kartek do rodziców musimy im towarzyszy – nie dlatego, eby je
kontrolowa , ale aby pomóc dzieciom w wyra aniu tego, co chc napisa .
- Dzieci młodsze nie odczuwaj jeszcze powa niejszych problemów zwi zanych z odmienno ci
płci. Podział na grupy chłopi ce i dziewcz ce wynika raczej z przyczyn organizacyjnych i nieco
lepszej sprawno ci fizycznej chłopców. Nie nale y s dzi jednak, e dzieci w tym wieku nie
b d zainteresowane własn seksualno ci . Kontakt ze rodkami masowego przekazu zmienił i
poszerzył zasób wiedzy współczesnego dziecka na ten temat.
- Zabawy ruchowe, tematyczne (anga uj ce wyobra ni dziecka) oraz oparte na
współzawodnictwie – ale wszystkie one musz trwa stosunkowo krótko.
ę
ś
ą
ż
ś
ę
ń
ą
ć
ś
ż
ś
ś
ć
ś
ą
ś
ś
ż
ć
ż
ż
ś
ż
ś
ą
ę
ą
ą
ż
ż
ś
ż
ś
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ż
ę
ż
ą
ż
ć
ż
ę
ś
ż
ą
ż
ą
ś
ć
ę
ć
ę
ź
ą
ę
ż
ń
ź
ż
ć
ć
ą
ż
ę
ś
ę
ę
ż
ż
ą
ę
ą
ż
ś
ą
- Mo na zainteresowa dzieci elementami turystyki, organizuj c niezbyt forsowne wyprawy, które
musz mie wyznaczony do osi gni cia cel, np. doj cie do okre lonego miejsca lub zbieranie
czego po drodze.
- Dzieci ch tnie czytaj lub lubi , gdy s im czytane ksi ki, ba nie. Opowiadane lub czytane
przez wychowawc wieczorem w sypialni mog sta si miłym zwyczajem, ko cz cym dzień
(nie powinny wywoływać lęku i niewłaściwie pobudzać wyobraźnię)
- Zaj cia wietlicowe – rysowanie, malowanie (na zako czenie konkursu plastycznego nagrodzi
wszystkie dzieci, np. umieszczenie rysunków na wystawie.
- Kult dla obrz du – specyficznych zachowa , słów i gestów towarzysz cych tym samym
sytuacjom. Potrzeba poczucia bezpiecze stwa, któr daje powtarzalno sytuacji, a tak e nieco
„magicznym” jeszcze sposobem patrzenia na wiat i zamiłowaniem do zabawy. Zawiłe
wyliczanki i powiedzonka, przekr canie słów według jakiego „klucza”, tajne sposoby
porozumiewania si – wszystko to ma u nich wielki popyt i mo e sta si dobrym no nikiem dla
pracy wychowawczej, a dla dzieci atrakcyjnym elementem zabawy.
- W tej grupie wiekowej, chocia najwi cej jest egoistycznego zachowania, skarg, kłótni, ch ci
indywidualnego sukcesu i wyró nienia si , dzieci maj ju opanowane pewne zasady współ ycia
społecznego – zwłaszcza te, które przez wiele godzin bawi si z rówie nikami bez opieki
dorosłych. Powszechna jest ju umiej tno podporz dkowania si wspólnie ustalanym
przepisom gry, brania udziału w zaj ciach z podziałem ról, dzielenia si z kolegami swoj
własno ci . Jednak e na kolonii, zwłaszcza je li dzieci s na niej po raz pierwszy i s to pierwsze
jej dni, obserwujemy cz sto regres zachowa społecznych i cofni cie si jakby do bardziej
infantylnych form zachowania. Jest to wynikiem zakłócenia poczucia bezpiecze stwa, które daje
dziecku bezpo rednie i bliskie zaplecze rodzinne. Typowym przykładem takiego regresu s
bardzo cz ste kłótnie o własno , skargi typu „prosz pani, ona usiadła na moim kocu” itp.
Opieku cza postawa wychowawcy, jego budz ca zaufanie blisko powinna dzieciom pomóc ten
okres przezwyci y .
- W grupach najmłodszych trzeba kła bardzo du y nacisk na kole e stwo (np. chwal c tego,
który pomógł koledze zasła łó ko), a tak e na umiej tno współdziałania w zespole (np. przy
budowie zamku z piasku).
- Najmłodsze grupy z du ym wysiłkiem osi gaj sukcesy we współzawodnictwie kolonijnym, gdy
jego poszczególne etapy trwaj dłu ej ni par dni. Ich dobra wola załamuje si stosunkowo
szybko, je li nie wzmocni jej jaki namacalny sukces. Dziewczynki, przy nieco wi kszej ni
chłopcy skłonno ci do posłusze stwa, przejawiaj zazwyczaj mniejsz solidarno i bardziej
ceni osobisty sukces od sukcesu całego zespołu.
- Autorytet wychowawcy jest zazwyczaj tak du y i samoistny, e wychowawca nie musi o niego
specjalnie zabiega
Grupy średnie
- S najlepszymi grupami do pracy na kolonii. Zabiegaj o nie wszyscy wychowawcy, a wi c

szczególnie nale y poleci je wychowawcom pocz tkuj cym.
- S w pełni harmonijnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Ust piły ju trudno ci adaptacyjne
i najcz ciej nie wyst puj jeszcze powa ne trudno ci zwi zane z nadchodz cym procesem
dojrzewania.
- Dzieci czuj si pewniej w wiecie dorosłych. Ich zdobyta wiedza pozwala na swobodne
operowanie prostymi poj ciami tłumacz cymi rzeczywisto , a jednocze nie, z racji naturalnych
ogranicze rozwojowych, jest na tyle powierzchowna, e do dziecka nie dociera w pełni
wiadomo skomplikowania otaczaj cego je wiata. Ma wi c ono poczucie satysfakcji, ładu,
ś
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ś
ś
ę
ń
ś
ś
ń
ą
ę
ę
ś
ś
ć
ć
ą
ę
ś
ę
ę
ż
ś
ż
ć
ę
ę
ż
ć
ć
ą
ę
ż
ę
ć
ę
ą
ć
ś
ą
ż
ż
ż
ą
ś
ą
ń
ć
ż
ś
ż
ę
ś
ę
ą
ć
ę
ę
ą
ą
ń
ę
ą
ę
ż
ż
ż
ś
ą
ą
ż
ń
ś
ń
ś
ć
ę
ą
ą
ż
ś
ą
ą
ć
ś
ą
ę
ś
ń
ę
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ś
ą
ż
ś
ż
ć
ć
ą
ę
ą
ż
ą
ż
ś
ą
ć
ś
ś
ę
ś
ż
ć
ę
ń
ś
ć
ą
ę
ś
ę
ż
ę
ę
ś
ą
ń
ą
ś
ń
ę
ą
ś
ć
ą
ś
ę
ż
ą
ż
ę
ę
ć
ą
ą
ż
zadowolenia, wynikaj ce z jego własnej postawy i pozytywnego stosunku do zachodz cych
wokół niego zjawisk.
- Dziecko łatwo nawi zuje kontakt z rówie nikami, umie współ y w zespole, jest ch tne do
podejmowania zaproponowanych przez zespół zada , akceptuje podsuwane inicjatywy.
- Zainteresowania staj si bardziej ustabilizowane i trwałe, konkretyzuj si na okre lonych
„hobby”. Dziecko potrafi wło y wiele zaanga owania w realizowanie swojej pasji, a
jednocze nie jego umysł jest otwarty, chłonie wiadomo ci i ciekawostki, dotycz ce wielu innych
zagadnie .
- Chłopcy w tym wieku maj ju sprecyzowane zainteresowania, lubi co tworzy i ogl da
konkretne efekty swojego działania, s aktywniejsi ni dziewcz ta, którym cz ciej trzeba
podsuwa pomysły, zach ca do zrealizowania jakiego zamiaru. Sytuacja psychofizyczna
sprzyja rozwijaniu autentycznej aktywno ci sportowej. Sprawno fizyczna wyzwala potrzeb
wyładowania rozpieraj cej siły witalnej. Moment współzawodnictwa daje si w pełni
pedagogicznie wykorzysta . Dziecko wytrwale walczy o zwyci stwo dla siebie i grupy, potrafi
by lojalne, ponadto imponuje mu postawa „d entelme skiej gry”. Dotyczy to nie tylko sportu,
ale wszelkich dziedzin, w których rywalizacja bywa stosowana jako rodek wychowawczy.
- Wiek 11–13 lat zwłaszcza dla dziewcz t jest momentem przekroczenia progu wła ciwej
dojrzało ci fizjologicznej, a dla przedstawicieli obojga płci rozpoczyna on okres zupełnie nowy,
pełen konfliktów i napi , ostrych star z dorosłymi i rówie nikami, poczucia własnej dorosło ci
i niezrozumienia tego faktu przez innych; rozbudzenia uczu do przedstawicieli płci przeciwnej,
czasami platonicznych i sentymentalnych, a czasami zupełnie jednoznacznych w swoim kształcie
i wymowie.
- Młodzie w tym wieku wymaga bardzo starannej i taktownej opieki. Jest dra liwa, nie uznaje
autorytetów opartych wył cznie na przesłankach formalnych, a jednocze nie, nie przyznaj c si ,
szuka oparcia i pomocy w zrozumieniu tego wszystkiego, co si w niej samej dzieje. Arogancja i
upór s cz sto poz pokrywaj c prze ywan niepewno i nieumiej tno znalezienia własnego
miejsca w zaistniałej sytuacji.
- Młodzie przede wszystkim chce wiele rzeczy wiedzie . Interesuj j sprawy zwi zane z
funkcjonowaniem ludzkiego ciała, biologi i psychologi miło ci. Moment dojrzewania dla
niektórych dziewcz t jest zaskoczeniem, czasami szokiem, nieraz ma on miejsce wła nie na
kolonii. Czasami łatwiej jest młodemu człowiekowi rozmawia na ten temat z kim obcym, do
kogo ma zaufanie, np z wychowawcą kolonijnym. Rozmowa taka ma charakter bardziej
anonimowy.
- Stara si przezwyci y nieco wła ciwy dla tego okresu egocentryzm młodzie y. Skierowanie
uwagi na innych ludzi, na szersze problemy ycia społecznego ułatwi młodym przebrni cie przez
konflikty okresu dojrzewania, złagodzi ich ostro i sprowadzi do wła ciwych wymiarów i
proporcji. Nale y tak e przekona młodzie , e chocia okres dojrzewania jest zwi zany z
pewnym obni eniem sprawno ci fizycznej, ruch na wie ym powietrzu, sport przyczyni si do
prawidłowego przebiegu dokonuj cych si w organizmie przeobra e .
- Dzieci z grup rednich, przy dobrym pokierowaniu, mog swemu wychowawcy najpełniej da
zazna smaku pedagogicznych sukcesów. Naturalna zwarto zespołowa powstaje tu znacznie
szybciej ni w innych grupach. Dzieci łatwo akceptuj swego wychowawc . Jest to okres
stosunkowo najwi kszego uspołecznienia dzieci i wielkiej potrzeby współ ycia oraz
współdziałania z rówie nikami. Normy i zasady współ ycia ustalone przez grup s pilnie
przestrzegane, a wyłamuj cych si z tych norm grupa ostro pot pia. Precyzowanie norm
współ ycia jest w tym okresie wielk pasj dzieci, daje si to najlepiej zauwa y w zespołowych
grach sportowych.
ć
ć
ć
ż
ą
ś
ż
ż
ę
ś
ń
ć
ę
ż
ż
ś
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ż
ż
ą
ę
ą
ś
ć
ć
ę
ą
ę
ć
ą
ą
ą
ć
ś
ą
ż
ż
ą
ć
ć
ę
ś
ą
ż
ć
ą
ę
ś
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ż
ż
ś
ń
ć
ż
ś
ś
ń
ś
ć
ż
ę
ż
ą
ż
ż
ą
ś
ć
ą
ś
ć
ś
ć
ę
ć
ę
ż
ż
ś
ś
ć
ć
ń
ś
ę
ę
ę
ą
ą
ś
ś
ć
ą
ą
ś
ś
ż
ę
ż
ć
ą
ę
ż
ę
ś
ś
ć
ż
ę
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ś
ś
ś
ą
ą
ą
ę
ś
ę
ć
ę
ć
- Potrzeba zdobycia uznania w rodowisku rówie niczym wi e si z do wyczulonym poj ciem
godno ci osobistej, zwłaszcza u chłopców, którzy cz sto w jej obronie wszczynaj bójki.
Poprzedza je zazwyczaj utarczka słowna, a nawet formalne „wyzwanie”. Cz sto maj one
charakter pojedynków toczonych wobec szerszej widowni.
- Dziewczęta dla ratowania swej pozycji uciekaj si do broni mniej szlachetnej, jak s kłótnie,
obra anie si , a tak e obmowa i inne intrygi.
- Zarówno chłopcy, jak i dziewcz ta – je li wychowawcy uda si ujawni konflikt i prze-
dyskutowa go publicznie lub w cztery oczy – skłonni s przyzna racj logicznym argumentom.
Jest to okres szacunku dla racjonalnego my lenia, które dzieci z zapałem rozwijaj same, tworz c
ła cuchy przyczynowo-skutkowe, dociekliwie poszukuj brakuj cych ogniw, pasjonuj c si
ró nymi zagadkami.
- Dzieci umiej podj zespołowe zadania, przezwyci y przy pomocy wychowawcy konflikty
przy podziale ról, ponosi wyrzeczenia dla dobra interesu społecznego, nie rzucaj pracy przed
zako czeniem, je li nie jest ponad ich siły, a wymierne wyniki uko czonej pracy daj im wielk
satysfakcj . Lubi pokonywa trudno ci. Musz mie przed sob przeszkody i okazj do
ponoszenia ryzyka. Je li im tego zabraknie, stworz je sobie sami wyłamuj c si spod władzy
wychowawcy i nara aj c na nagan lub kar . W tych grupach wiekowych, zwłaszcza w ród
chłopców, najwi cej jest prostych wykrocze daj cych okazj do ponoszenia ryzyka –
wchodzenie na dach, samowolna k piel, ucieczka z grupy, odmówienie wychowawcy
posłusze stwa.
- Czynnikiem silnie konsoliduj cym grup jest zagro enie ze strony zewn trznego przeciwnika.
Dzieci cz sto same stwarzaj sobie takiego przeciwnika, poszukuj c go zazwyczaj w ród
s siednich grup. Konflikty takie s uci liwe dla kolonii, ale mo na je czasami wykorzysta w
kierunku pozytywnym, nadaj c im rol czynnika mobilizuj cego do współzawodnictwa.
Grupy najstarsze
- Tych grup wystrzega si ka dy rozs dny wychowawca. Problemy tam wyst puj ce, a raczej ich
skutki, sprawiaj , e kierownicy kolonii prowadzenie grup najstarszych powierzaj tylko
do wiadczonym wychowawcom, którzy sprawdzili si ju w pracy z młodzie w tym wieku.
- Musimy traktowa j nieco inaczej i stworzy takie warunki, aby na kolonii znalazła ona
zadowolenie, nie utrudniaj c jednocze nie ycia swoim młodszym kolegom.
- Dziewcz ta i chłopcy swoimi zainteresowaniami, sposobem bycia, wygl dem zewn trznym s
bli si rodowisku ludzi dorosłych. Ogl daj te same filmy, czytaj te same ksi ki i gazety. Staj
przed pierwszymi wa nymi decyzjami yciowymi – np. wyboru dalszego kierunku nauki.
Prze ywaj na serio uczucia miło ci, zaczynaj rozumie warto autentycznej przyja ni.
Nurtuj ich pytania natury wiatopogl dowej i społecznej. S krytyczni i bezkompromisowi, a
jednocze nie zbyt poj tni, aby od niektórych dorosłych nie nauczy si cynizmu i zakłamania
ułatwiaj cego ycia. Wychowawca powinien uszanowa ich „dorosło ”, a jednocze nie
pokaza , na czym polega urok autentycznej młodo ci, sta si ich starszym koleg .
- W yciu kolonii najstarsze grupy mog zajmowa troch odr bn pozycj , z któr zwi zane s
pewne przywileje, ale tak e obowi zki podejmowania zada trudniejszych i bardziej
odpowiedzialnych. Np. zorganizowanie zaj rzeczywi cie ich interesuj cych, a tak e stworzenie
wła ciwej atmosfery do dyskusji na obchodz ce młodzie tematy i zainicjowanie odpowiednio
przemy lanych kontaktów z płci przeciwn .
- Młodzie opanowała ju normy społecznego współ ycia, wraz ze wszystkimi dobrymi i złymi
tego konsekwencjami. Grupa potrafi solidarnie przeciwstawi si wychowawcy nie tylko w
otwartej walce, ale, co jest znacznie dla wychowawcy trudniejsze, dokuczliwej i zapami tałej
ą
ń
ż
ś
ż
ż
ś
ż
ż
ń
ś
ś
ą
ć
ś
ą
ż
ń
ę
ś
ę
ę
ą
ć
ę
ą
ż
ą
ś
ę
ą
ć
ż
ą
ż
ć
ż
ą
ę
ś
ż
ę
ą
ż
ć
ą
ż
ś
ą
ż
ą
ś
ą
ć
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ę
ż
ż
ą
ę
ą
ś
ś
ć
ą
ę
ą
ś
ń
ć
ć
ą
ś
ą
ę
ą
ż
ż
ę
ę
ą
ż
ś
ą
ć
ż
ę
ć
ę
ć
ą
ż
ą
ą
ć
ę
ż
ć
ą
ę
ć
ą
ę
ć
ą
ż
ą
ę
ę
ń
ń
ć
ę
ą
ś
ć
ę
ś
ą
ą
ć
ę
ą
ę
ę
ś
ę
ć
ż
ą
ą
ć
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ś
ś
ś
ć
ź
ą
ę
ą
ą
ą
ą
„wojnie podjazdowej”, polegaj cej na o mieszaniu, „graniu na nerwach”, stosowaniu biernego
oporu, podwa aniu, przy pozornym posłusze stwie, wszystkich jego polece .
- Struktura starszej grupy jest czasem bardzo skomplikowana. Pojawiaj si „samotnicy”, tworz
si nieformalne grupki wywieraj ce nacisk, a nawet stosuj ce terror. Wszystkie złe zachowania,
poł czone jeszcze z mask cynizmu i pogardliwej wy szo ci, sprawiaj , e wychowawcy nieraz
skłonni s do demonizowania swej grupy i podejrzewania, e maj do czynienia z młodzie
zdaln do wszelkich wybryków.
- Jest wiele prawdy w tym, e kolonie wydobywaj z 14–17-latków różne nieprzyjemne cechy.
Wszystkie powa ne problemy (przemoc, seks, sekty, papierosy, alkohol, narkotyki, a ostatnio
nawet dopalacze) dotycz wła nie tej grupy wiekowej. Dzieje si to głównie dlatego, e nasze
najstarsze grupy nieodwołalnie wyrosły ju z kolonii. Wszystko tu dla nich jest za łatwe,
wszystko znane i banalne, wielu spo ród nich wcale nie chciało wyjecha na kolonie. Marzył im
si wypad pod namiot z kolegami, bez nadzoru rodziców, a tymczasem zostali zesłani wbrew
swojej woli na koloni . Doda nale y, e cz rodziców, maj c do wyboru lu n form obozu
młodzie owego, decyduje si wysła dorastaj c pociech wła nie na kolonie, licz c na wi ksz
(mo e i lepsz ) opiek ze strony wychowawców. Wybór taki odbierany jest przez młodzie jako
kara, a kolonia przy tej okazji porównywana jest do zakonu lub wi zienia.
- Warunkiem wytworzenia w grupach najstarszych atmosfery akceptacji dla kolonii jest danie im
pewnych odr bnych praw, obwarowanych odpowiedni umow , stawianie przed nimi zada na
miar ich ambicji i potrzebna jest do tego ogromna yczliwo wychowawcy. Ustalenie własnego
systemu samokontroli, pozostawienie dyskretnie kontrolowanej władzy w r kach rzeczywistych
przywódców, danie mo liwo ci realizowania własnych planów, wyboru spo ród ró nych
rodzajów zaj – to najlepsza droga do sukcesu.
- Wszelkie poczynania wychowawcy w stosunku do grupy najstarszej musz w du ym stopniu
opiera si na jego popularno ci i autorytecie w zespole wychowanków. Niestety autorytet,
zwłaszcza u chłopców, zdoby jest trudno, potrzeba no to czasu i nie zdobywa si go nigdy „raz
na zawsze”. Zwi zane jest to mi dzy innymi z burzliwo ci prze y emocjonalnych okresu
dojrzewania, z niespodziewanymi przeskokami nastrojów, ze skłonno ci do ci głego
rewidowania pogl dów. Nasze oddziaływania wzmocnijmy znajomo ci poszczególnych
uczestników grupy, ich upodoba i usposobienia. Mo liwe b dzie to tylko wtedy, gdy
rzeczywi cie b dziemy partnerami dla naszych wychowanków. B d my wi c szczerze
zainteresowani ich problemami, stale dla nich dost pni, po wi my du o czasu na rozmowy z
nimi – słuchaj c, a mało si „wym drzaj c”
Etapy rozwoju osobowości wg Eriksona

Konflikt osobowości - ścierające się ze sobą przeciwstawne tendencje, człowiek wybiera ten
kierunek, który znajduje zastosowanie w jego życiu; jest modelowany przez autorytety np. przez
rodziców, przynosi korzyści np. podtrzymuje system rodzinny.
Niemowlęctwo, 1 r.ż.: ufność - nieufność

Stawianie pierwszych kroków, 2-3 lata: autonomia- wstyd, zwątpienie
Wczesne dzieciństwo, 4-5 lat: inicjatywa- poczucie winy
Późne dzieciństwo, 6-11 lat: pracowitość- poczucie niższości
Okres dojrzewania, 12-18 lat: tożsamość- niepewność roli
Wczesna dorosłość, 19-34 lat: intymność - izolacja
Wiek dojrzały, 35-64 lata: kreatywność- stagnacja
Starość, powyżej 65 lat: integralność- rozpacz
ę
ę
ą
ż
ę
ą
ć
ż
ś
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ć
ą
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ż
ą
ę
ż
ę
ć
ć
ś
ś
ą
ś
ą
ą
ę
ń
ć
ż
ś
ż
ą
ś
ń
ż
ę
ą
ś
ć
ą
ą
ż
ę
ż
ą
ę
ś
ą
ż
ś
ś
ś
ć
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ć
ę
ę
ę
ą
ż
ą
ą
ć
ż
ć
ą
ż
ę
ś
ń
ź
ę
ą
ą
ś
ź
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ę
ż
ę
ą
ż
ż
ę
ń
ż
ą
ą
ą
Co w przypadku dzieci lub młodzieży z niepełnosprawnościami i niedostosowaniem
społecznym?
Ustawa stanowi, że w przypadku wypoczynku z udziałem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej
obóz lub kolonie powinny być zorganizowane w obiekcie lub na terenie dostosowanym do potrzeb
wynikających z rodzaju niepełnosprawności uczestników wypoczynku. Brakuje tu
precyzyjniejszych uregulowań, w razie wątpliwości warto spytać w kuratorium.
Potrzeba obj cia ucznia pomoc psychologiczno-pedagogiczn w przedszkolu, szkole i

plac wce wynika w szczeg lno ci (kategorie potrzeb)- rozporządzenie o PPP:
1. z niepełnosprawno ci;
2. z niedostosowania społecznego;
3. z zagro enia niedostosowaniem społecznym;
4. z zaburze zachowania lub emocji;
5. ze szczeg lnych uzdolnie ;
6. ze specyficznych trudno ci w uczeniu si ;
7. z deficyt w kompetencji i zaburze sprawno ci j zykowych;
8. z choroby przewlekłej;
9. z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
10. z niepowodze edukacyjnych;
11. z zaniedba rodowiskowych zwi zanych z sytuacj bytow ucznia i jego rodziny, sposobem
sp dzania czasu wolnego i kontaktami rodowiskowymi;
12. z trudno ci adaptacyjnych zwi zanych z r nicami kulturowymi lub ze zmian rodowiska
edukacyjnego, w tym zwi zanych z wcze niejszym kształceniem za granic .
ę
ó
ż
ó
ó
ń
ń
ś
ś
ń
ę
ś
ś
ń
ą
ó
ś
ń
ą
ą
ą
ś
ę
ś
ś
ó
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ś
Organizacja życia i rozkład dnia
Na kolonię czy obóz przyjeżdżają uczestnicy pochodzący z różnych

środowisk, różnych domów, mają różne doświadczenia. Zadaniem wychowawców
jest scalenie ich w jedną grupę. Integracji uczestników służą:
- Chusty lub koszulki–jednakowe dla całego wypoczynku lub dla danej grupy: świadczą o
przynależności, jak ułatwiają pracę wychowawcom. Na plaży czy na rynku miasta łatwiej jest
policzyć uczestników, którzy wyróżniają się spośród innych ludzi.
- Plakietki –również świadczą o przynależności, stanowią też pamiątkę dla uczestnika.
- Apel poranny i wieczorny – stałe punkty dnia nadają rytm wypoczynkowi, dają uczestnikom
poczucie niezmienności i bezpieczeństwa (dotyczy to zwłaszcza młodszych dzieci). W
czasie apelu zapoznajemy uczestników z planem dnia, przekazujemy ogłoszenia i wszelkie
decyzje dotyczące wspólnego życia obozowego.
- Ognisko, kominek – punkt dnia bardzo budujący atmosferę wypoczynku. Pozwala uczestnikom
lepiej się poznać, ale też wyrazić siebie. Ogniska obrzędowe służą wprowadzeniu uczestników
w klimat podniosłości, pozwalają skupić uwagę uczestników na rzeczach ważnych.
- Współzawodnictwo między grupami –integruje i spaja grupę, buduje poczucie
odpowiedzialności za grupę.
- Konkursy –pozwalają zademonstrować uczestnikom swoje talenty i zainteresowania,
zaspokajają potrzebę wyrażenia siebie.
- Kronika, akcje społeczne, grupy dyżurne / zastępy służbowe, itp.
- Rytm obozowego życia wyznacza ramowy plan dnia. Układając go należy pamiętać, że
uczestnicy przyjechali na wypoczynek i jeżeli nie jest to obóz przetrwania to pobudka o
6:00 jest raczej nie na miejscu. Ważne by posiłki były równomiernie rozłożone, a po nich
pozostawiony czas wolny na posprzątanie i krótki odpoczynek. Cisza nocna musi być
ogłoszona o takiej porze, by do pobudki pozostało przynajmniej 8 h nieprzerwanego snu.
Przykładowy plan dnia:
07.00 pobudka
07.02 gimnastyka poranna
07.13 toaleta poranna
07.20 porządki
07.45 apel
08.00 śniadanie
08.45 zajęcia programowe
13.00 przygotowanie do obiadu
13.30 obiad
14.30 cisza poobiednia
18.30 kolacja
21.15 toaleta wieczorna
21.45 apel wieczorny
22.00 cisza nocna
Ramowy plan dnia
Plan dnia najczęściej uzależniony jest od pór serwowania przez stołówkę posiłków. Co będziemy
robi w ciągu dnia ustala kierownik (najczęściej dzień wcześniej jak dzieci pójdą spa). Idealną
sytuacją jest gdy część dnia cała kolonia spędza razem (np. plażowanie) a część to tzw. zajęcia
własne w grupach czyli kiedy to wychowawca decyduje czy wybrać się z grup na spacer czy
zorganizować zabawę. Wieczory najczęściej cała kolonia spędza razem np. na dyskotece czy przy
ognisku. Ramowy plan dnia wygląda następująco:
7.00 - wstajemy, cała kolonia jeszcze śpi, wtedy mamy czas by wziąć prysznic ubrać się,
zaplanować dzień i posprzątać w swoim pokoju. Nienaganny porządek jest dla nas priorytetem gdy
podopieczni będą nas odwiedzać w pokoju dopóki nie pójdą spać.
7.30 - budzimy podopiecznych, najlepiej na pół godziny przed śniadaniem. Dzieci powinny w tym
czasie umyć się i ubrać. W tym czasie też (7.45 - 7.50) robimy dzieciom jeśli jest ładna pogoda
krótką gimnastyk poranną na świeżym powietrzu (10 min) co je skutecznie rozbudzi i wzbudzi
apetyt gdy śniadanie musi im dać energię na zajęcia aż do obiadu
8.00 - śniadanie - powinno trwa maksymalnie 20 - 30 min. Po nim wychowankowie idą do pokoi i
mają czas na to by (koniecznie) posprzątać pokój. Przed godzin 9.00 następuje sprawdzanie
czystości.
9.00 - zajęcia na świeżym powietrzu (jeli tylko pogoda na to pozwala). Idziemy z dziećmi np. nad
morze. Bardzo ważne jest aby przed wyjściem dzieci nasmarowały się kremem z filtrem
przeciwsłonecznym (nie ważne czy kolonia jest w górach, nad morzem czy nad jeziorem).
Dopilnujmy także aby miały osłoniętą głowę np. czapką z daszkiem. Ważne by wcześniej sprawdzić
też czy dzieci są odpowiednio ubrane (szczególnie młodsze) - dzieci mają zwyczaj w 40
stopniowym upale ubierać polary a w chłodny dzień krótkie spodenki. Polećmy także dzieciom
spakować do plecaka coś do picia. Zajęcia poranne trwaj na ogół 3 - 3,5 godziny.
12.30 - wracamy do ośrodka - dzieci musz mieć czas na przygotowanie się do obiadu w tym kąpiel
po plażowaniu
13.00 - obiad - tak jak śniadanie powinien trwa 20 - 30 min
13.30 - cisza poobiednia. Zwyczajowo trwa 1 - 1,5 godziny. To jedyny czas w ciągu dnia kiedy
dzieci mogą odpocząć i pobyć ze sobą w pokojach, napisać list do rodziców (choć ten jest już
praktycznie wypierany przez telefony komórkowe). Nie pozwalajmy dzieciom wędrować w tym
czasie pomiędzy pokojami. Jest to jedyny czas, który mamy praktycznie dla siebie. Właśnie wtedy
możemy się zrelaksować posiedzieć i napić się kawy czy też pokonwersować z resztą kadry. Mamy
wtedy te czas by zaplanować reszt dnia.
15.00 - zajęcia na świeżym powietrzu. Trwają mniej więcej tyle samo co zajęcia przedpołudniowe
(3 godziny)
18.30 - kolacja - jak każdy posiłek trwa 20 - 30 min

19.00 - przygotowania do zajęć wieczornych (np. do dyskoteki czy ogniska)
19.30 - zajęcia wieczorne
21.30 - zakończenie zajęć wieczornych - przygotowanie do snu (kąpiel)
22.00 - cisza nocna - teoretycznie jest to czas kiedy wychowankowie kładą się spać - warto jednak
czasem nagrodzić podopiecznych dodatkowymi 30 - 60 minutami szczególnie w grupach
najstarszych. W tym czasie podopieczni są już w piżamach.
22.30 - zebranie kadry i ustalenie planu dnia kolejnego oraz wspólne rozwiązywanie bieżących
problemów. Jest to jednak najczęściej czas nieformalnych rozmów przy herbacie często kończący
się późno w nocy (połączony z dyżurem)
24.00 - czas byśmy i my poszli spać choć godzina ta może być zarówno wcześniejsza choć bardziej
prawdopodobne i będzie późniejsza. Uwaga! Kierownik ma prawo wysłać kadrę spać - szczególnie
tę część, która za bardzo do serca wzięła sobie zebranie kadry przy herbacie ;) ponieważ to
kierownik jest naszym przełożonym a nasze niewyspanie będzie rzutowało na naszą pracę dnia
następnego. Może się więc okazać, że my kładziemy spać dzieci o 22.00 a nas kierownik kładzie
spać o 23.30;-)
Rozkład dnia: —->>>poradnik MEN, s. 15

Ramowe plany dnia, w tym też z wycieczką całodzienną:——>>>> WSG, s. 300
Regulamin uczestnika
Ważne, by przed rozpoczęciem wypoczynku dać uczestnikom do podpisania regulamin. Dobrze,

gdy podpiszą go też rodzice uczestników.
Przykładowy regulamin uczestnika:
1. Uczestnik ma obowiązek przestrzegania wszystkich regulaminów obowiązujących na
placówce wypoczynku tj. m. in. regulaminu placówki wypoczynku, regulaminu
bezpieczeństwa, p.poż, kąpieli, poruszania się po drogach.
2. Uczestnik ma obowiązek uczestniczenia w zajęciach programowych organizowanych
przez kadrę wypoczynku.
3. Uczestnik (lub jego rodzice, opiekunowie) ponosi odpowiedzialność, także finansową, za
szkody wyrządzone przez niego podczas pobytu.
4. Zabrania się opuszczania terenu ośrodka bez zgody bezpośredniego opiekuna pod groźbą
wydalenia z obozu.
5. Wyjście z terenu ośrodka dozwolone jest w zorganizowanych grupach, pod opieką
wychowawcy.
6. Zabrania się przyjmowania na terenie ośrodka wszelkich osób postronnych.
7. Zabrania się posiadania oraz palenia tytoniu, wszelkich napojów alkoholowych, a także innych
środków odurzających.
8. Cisza nocna obowiązuje od godz. 22.00 do 7.00, z wyjątkiem zajęć planowanych
organizowanych przez kadrę wypoczynku w godzinach ciszy nocnej.
9. Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności za przywieziony na placówkę sprzęt
elektroniczny, telefony komórkowe i inne rzeczy wartościowe w związku z brakiem ich
zabezpieczenia. Dlatego też, żadne roszczenia w tej sprawie nie będą przyjmowane.
10. W przypadku nie przestrzegania przez uczestnika wypoczynku postanowień regulaminu i
rażącego zachowania, które zagraża zdrowiu i życiu jego samego oraz innych, Kierownik ma
prawo do ukarania uczestnika, włącznie z karnym usunięciem z obozu/koloni, którego koszty
ponoszą rodzice (opiekunowie).
Regulaminy obowiązujące na placówce wypoczynku:

- regulamin koloni
- regulamin uczestnika koloni
- regulamin kąpieli
- regulamin kąpieliska
- regulamin p. poż.
- regulamin BHP
PLANOWANIE PRACY OPIEKUŃCZEJ, WYCHOWAWCZEJ I EDUKACYJNEJ
Program wypoczynku (——->>>> poradnik MEN, s. 14)
W zale no ci od rodzaju wypoczynku przy opracowaniu programu trzeba wzi pod uwag cele
turystyczno-krajoznawcze, rekreacyjno-sportowe, edukacyjne, społeczno-wychowawcze, itp. Mo e
to by na przykład:
1) poznawanie ojczystego kraju, jego rodowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków, kultury i
historii;
2) poznawanie kultury i j zyka innych pa stw;
3) wzbogacanie wiedzy z ró nych dziedzin ycia społecznego, gospodarczego i kulturalnego;
4) poznawanie zasad ochrony rodowiska i wyrabianie umiej tno ci korzystania z zasobów
przyrody oraz przebywania w takich miejscach;
5) podnoszenie sprawno ci fizycznej poprzez udział w aktywnych formach wypoczynku;
6) poprawa stanu zdrowia dzieci z terenów zagro onych ekologicznie;
7) przeciwdziałanie patologiom;
8) nauka zasad bezpiecze stwa w ró nych sytuacjach oraz poszanowania tradycji i umiej tnego
zachowania w miejscach kultury narodowej danego kraju;
9) wiedza i umiej tne zachowanie w sytuacji kryzysowej zwi zanej z bezpiecze stwem podczas
pobytu.
Co powinien zawierać plan pracy obozu / kolonii?

Tak naprawdę w dużej mierze zależy to od wymagań organizatora wypoczynku.
Jednak najczęściej są to:
1. Założenia organizacyjne:
- organizator (nazwa)
- rodzaj obozu/ koloni (stały, wędrowny, pod namiotami, w budynku itp.)
- termin (od momentu odebrania dzieci do chwili ich oddania rodzicom)
- krótki opis miejsca wraz z charakterystyką otoczenia
- charakterystyka uczestników (wiek, pochodzenie)
- kadra (imię, nazwisko, wiek, funkcja, stopień harcerski, instruktorski)
2. Założenia programowe
- fabuła
- cele
- zamierzenia
- sprawności, które uczestnicy bedą mogli zdobyć w czasie zajęć
- regulaminy
- ramowy rozkład dnia
3. Ramowy plan pracy obozu
- data (z podziałem na: do południa, po południu, wieczorem)
- planowane zajęcia na pogodę i niepogodę
- osoba odpowiedzialna za przygotowanie i poprowadzenie zajęć
Ramowy plan pracy opiekuńczo- wychowawczej: —->>> WSG, s. 297- 299

ć
ż
ś
ę
ś
ę
ń
ż
ś
ż
ś
ń
ż
ż
ą
ę
ś
ą
ć
ń
ę
ę
ż
Priorytety Ministerstwa Edukacji i Nauki w organizacji letniego wypoczynku dzieci i
młodzieży szkolnej w roku 2021
Wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany w czasie ferii letnich może być doskonałą okazją do
podejmowania ciekawych i atrakcyjnych inicjatyw, zarówno pod względem edukacyjnym, jak i
rekreacyjnym.
W związku z powyższym Minister Edukacji i Nauki rekomenduje, aby w 2021 r. podczas
organizacji letniego wypoczynku dzieci i młodzieży finansowanego ze środków budżetu państwa
priorytetowo był traktowany wypoczynek:
1) uwzględniający działania w zakresie edukacji historycznej, patriotycznej i obywatelskiej,
związane z kontynuacją obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, w tym
ustanowienia przez Sejm roku 2021 rokiem: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Lema,
Cypriana Kamila Norwida, Tadeusza Różewicza, kardynała Stefana Wyszyńskiego i Konstytucji 3
Maja;
2) promujący pobyt w miejscach związanych ze znanymi postaciami z historii naszego Kraju;
3) wzmacniający postawy prospołeczne, w tym działania z zakresu wolontariatu;
4) integrujący społecznie dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz ze środowisk wiejskich,
uwzględniający ich potrzeby rozwojowe i edukacyjne;
5) promujący i wzmacniający zdrowie, w tym zdrowie psychiczne, postawę prozdrowotną,
ukierunkowany na wsparcie psychologiczno – pedagogiczne oraz na utrwalenie zasad zdrowego
żywienia i aktywności fizycznej.
Priorytety Ministerstwa Edukacji i Nauki w organizacji letniego wypoczynku dzieci i

młodzieży szkolnej w roku 2022
Wypoczynek dzieci i młodzieży, organizowany w czasie ferii letnich, może być doskonałą okazją
do podejmowania ciekawych i atrakcyjnych inicjatyw, zarówno pod względem edukacyjnym, jak i
rekreacyjnym.
W 2022 r. podczas organizacji wypoczynku letniego dzieci i młodzieży, finansowanego ze środków
budżetu państwa Minister Edukacji i Nauki rekomenduje, aby priorytetowo traktowano
wypoczynek:
1. promujący i wzmacniający zdrowie, w tym zdrowie psychiczne, ukierunkowany na pomoc
psychologiczno-pedagogiczną oraz wsparcie rówieśnicze;
2. utrwalający zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej;
3. uwzględniający działania w zakresie edukacji historycznej, patriotycznej, obywatelskiej:
promujący wizyty w miejscach związanych ze znanymi postaciami z historii naszego Kraju,
w tym uwzględniający patronów 2022 r. ustanowionych przez Sejm RP: Marię
Grzegorzewską, Marię Konopnicką, Ignacego Łukasiewicza, Józefa Mackiewicza, Wandę
Rutkiewicz, Józefa Wybickiego.
4. zachęcający do wizyt w miejscach poświęconych Romantyzmowi Polskiemu, w tym
postaciom z nim związanym, m.in. Adamowi Mickiewiczowi, Juliuszowi Słowackiemu,
Cyprianowi Norwidowi, Fryderykowi Chopinowi, Stanisławowi Moniuszce.
5. wzmacniający postawy prospołeczne, w tym działania z zakresu wolontariatu;
6. integrujący społecznie dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz ze środowisk wiejskich
uwzględniający ich potrzeby rozwojowe i edukacyjne.
Opracowanie planu wychowawczego grupy
Dlaczego potrzebny jest plan wychowawczy grupy?

Bo zadaniem wychowawcy jest tak zagospodarować czas wolny uczestników, by był on
faktycznie wypoczynkiem, ale również służył rozwojowi ich osobowości. Plan wychowawczy
grupy wynika z planu pracy obozu czy koloni. Plan pracy całego wypoczynku zawiera
dokładny rozkład zajęć.
Plany pracy kolonii „cywilnych” nie są tak dokładnie formułowane. Ujęte są w nich zadania
wspólne dla wszystkich grup, jak dyskoteki, wycieczki, festiwale, olimpiady, konkursy, ale też
pozostawiony jest czas na realizację planów wychowawczych poszczególnych grup.
Plan wychowawczy grupy powinien zawierać cele, jakie opiekun chce zrealizować oraz formy
zajęć, które mają prowadzić do realizacji postawionych celów.
Ważne:
1. Nie jesteśmy w stanie zaplanować pogody, więc musimy mieć zaplanowaną odpowiednią
ilość zajęć na pogodę i niepogodę.
2. Zajęcia należy planować naprzemiennie: jeśli jednego dnia jest ognisko, to następnego
wieczoru zaplanujmy grę, a do ogniska wróćmy dopiero za kilka dni.
3. Plan pracy jest dla opiekuna i grupy, a nie grupa i opiekun dla planu: trzeba zachować
elastyczność i zdrowy rozsądek. Jeśli okaże się, że uczestnicy nie trawią gry w siatkówkę, nie
męczmy ich nią przez 5 dni z rzędu, bo tak sobie zaplanowaliśmy.
Planowanie pracy wychowawczo - opiekuńczej dla grupy:
W opracowaniu planu wychowawczego dla grupy należy wziąć pod uwagę następujące elementy:
- miejsce wypoczynku
- ośrodek, w którym odbywa się wypoczynek
- płeć grupy
- wiek grupy
- liczebność grupy
W planie wychowawczym grupy powinny znaleźć się następujące zajęcia:

a) wychowanie fizyczne i sport - przynajmniej raz dziennie
- gry i zabawy ruchowe
- zajęcia z gier zespołowych
- nauka pływania
- olimpiada
b) turystyka i krajoznawstwo - przynajmniej raz dziennie
- gry terenowe
- organizacja wycieczek krajoznawczych, autokarowych, wycieczki rowerowe, rejsy statkiem
c) zajęcia kulturalno - oświatowe -przynajmniej raz dziennie
- gry i zabawy świetlicowe: konkursy, wystawy, dyskusje, śpiew, muzyka, zabawy ze śpiewem,
organizacja uroczystości, imprez, wieczornic, ognisk
d) zajęcia praktyczno - techniczne
- zajęcia dekoracyjne i zdobnicze
e) prace społecznie użyteczne
- prace w zakresie samoobsługi
- prace na rzecz placówki
- prace na rzecz środowiska
Załącznik 11.3: plan pracy…https://docplayer.pl/4496630-Poradnik-wychowawcy-wypoczynku-

zebrala-i-opracowala-anita-dzik.html
Metody i formy realizacji planów wychowawczych
W planach pracy grup ujmujemy szereg działań wychowawczych, które

można podzielić na kilka grup:
- Kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich.
- Wyrabianie nawyków kulturalnego zachowania się i higieny osobistej.
- Podnoszenie sprawności fizycznej.
- Rozwijanie krajoznawstwa i turystyki.
- Rozwijanie zainteresować kulturalno - artystycznych.
- Upowszechnienie majsterkowania i techniki.
Nie ma jednego, ustalonego sposobu na realizację wyżej wymienionych działań. Wszystko
zależy od pomysłowości opiekuna, warunków placówki wypoczynku i budżetu
przeznaczonego na program.
Dokumentacja wychowawcy
Wychowawca ma obowiązek posiadać dwa dokumenty, które dotyczą grupy:

1. Plan wychowawczy grupy (ew. plan pracy obozu harcerskiego)
2. Dziennik wychowawcy grupy, jest tym dokumentem, który w pierwszej kolejności będzie
sprawdzany przez jakąkolwiek kontrolę. Może też o niego poprosić kierownik. Wzór
dziennika wychowawcy opublikowano w rozporządzeniu z 2009 (Dz. U. z 2009 Nr 218, poz.
1696).
Dokumentem, który grupa może prowadzić, ale nie musi jest kronika grupy. Zwłaszcza w grupach
starszych warto, by prowadzili ją sami uczestnicy, ale i młodszych uczestników można
zaangażować do jej współtworzenia. Pozostanie ona fajną pamiątką, pozwoli też zobaczyć życie
grupy od strony jej członków.
Oczywiście wychowawca oprócz dokumentacji grupy powinien posiadać też swoje dokumenty.
Przede wszystkim jest to oryginał zaświadczenia o ukończeniu kursu przygotowawczego dla
kandydatów na wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży
Rozporządzenie z 9 grudnia 2009 nie definiuje czy wychowawca ma posiadać zaświadczenie o
stanie zdrowia, jednak SANEPID wymaga książeczki zdrowia do celów sanitarno –
epidemiologicznych.
Zanim wyjedziesz.
- Organizowane jest zebranie kadry jeszcze przed wyjazdem - wtedy te następuje podpisanie
stosownych umów (w innym przypadku umowę podpisuje si na miejscu), rozdzielenie pomiędzy
wychowawców grup i przedstawione zostają plany kolonii.
- Koniecznie, mimo i nie ma prawnego obowiązku ubezpiecz si od OC - jest to niewielki wydatek
(pokrywa szkody spowodowane z winy wychowawcy do kwoty).
- Co warto poznać/ przypomnieć sobie przed wyjazdem?
- Do jakiej miejscowości i jakiego ośrodka jedziesz. Warto sprawdzi wcześniej w Internecie jaka
jest charakterystyka miejscowości i ośrodka i dowiedzie si co nieco o miejscowości by móc
cokolwiek powiedzie wychowankom gdy o to zapytaj. Zabierz ze sob regulaminy. Przypomnij
sobie wszelkie zalecenia dotyczące zdrowia i higieny u dzieci. Dobrze jest także przypomnieć
sobie lub poznać gry i zabawy dla dzieci. Przypomnij sobie takie zabawy jak gra w dwa ognie
czy te elementarne zasady gry w ping- ponga, palanta, siatkówkę czy koszykówkę.
Koniecznie spakuj (poza oczywistymi dokumentami):
- oryginał zaświadczenia o odbyciu kursu (pierwsze co sprawdzi kuratorium podczas kontroli)

- sanepidowską książeczkę zdrowia (zaświadczenie) - pierwsze co sprawdzi u Ciebie Sanepid
podczas kontroli
- polisę OC
- NIP i adres Urzędu Skarbowego - jeśli umowa nie została sporządzona przed wyjazdem
Warto także już w domu przygotować sobie potrzebne i przydatne w pracy rzeczy.
- zeszyt, w którym będziemy prowadzili potrzebne w ciągu dnia notatki.

- formularze np. listy uczestników, list finansów uczestników.
- scenariusze gier i zabaw (szczególnie na dni niepogodne) a także potrzebne asortymenty jak np.
marker czy te wydruki komputerowe potrzebne do przygotowanych przez nas zabaw.
- taśmę malarską
- niezbędne leki np. od bólu głowy czy brzucha - jednak nigdy(!) nie podawajmy ich dzieciom - za
ewentualne podawanie jakichkolwiek medykamentów odpowiedzialna jest kolonijna
pielęgniarka.
- gwizdek
Co i jak warto spakować?
- Spakujmy się do jednej torby - tak jest najwygodniej, kiedy podróżujemy z dziećmi.
- Mały plecak, w którym mamy wszystkie niezbędne i najważniejsze w czasie podróży rzeczy jak:
dokumenty, telefon, picie czy jedzenie.
- Ubrania zabieramy z przewagą tych sportowych wygodnych - szczególnie butów
- Bardziej eleganckie ubrania na wieczory (dyskoteki czy eleganckie kolacje dla kolonistów.
- Ubranie na każdą pogodę.
- Ubrania powinny by jak najłatwiejsze w utrzymaniu czystości i w miarę nie gniotące. Warto jest
wziąć trochę za dużo niż za mało.
- Piżama - dobre rozwiązaniem? Czy nie lepiej: krótkie, bawełniane spodenki i t-shirt, w którym w
razie potrzeby będziemy mogli wieczorowo - nocną porą pójść do pokoju wychowanków.
Wyjazd.
- Przybądźmy na miejsce co najmniej (!) na pół godziny przed planowaną zbiórką.

- Nienaganny wygląd i szczery uśmiech.
- Stres dla wychowawcy: spotyka wychowanków i rodziców. Ważne pierwsze wrażenie.
- Atmosfera wyjazdowa jest zazwyczaj napięta i nerwowa.
- Nie pozwalajmy rodzicom wchodzić do autobusu. Powoduje to zbędny tłok i zamieszanie.
- Pożegnanie z rodzicami krótkie,
- "mamusia będzie tęsknić i nie będzie spać po nocach w obawie o pociechę”- wywołuje to w
dziecku strach przed rozstaniem i często potem bardzo trudno jest dziecko uspokoić.
- Podział na grupy odbywa się różnie zależnie od organizatora. (wychowawca plus grupa, lub
różne dzieci w 1 autokarze)
- Uwagi od rodziców zapisać w swoim zeszycie, np choroba lokomocyjna, pieniądze, kościół,
lekarstwa…
- Wszyscy spakowani i na swoich miejscach - ruszamy. Lekarstwa na chorobę lokomocyjną- sami
bez wyraźnego zalecenia rodziców - nie powinniśmy dzieciom takich specyfików podawać.
Woreczki w pogotowiu!
- Przedstawić się dzieciom.
- W czasie podróży- zapoznać się z kartami kwalifikacyjnymi uczestników gdy na placówce
opiekuńczo - wychowawczej nie będzie na to czasu.
- Jeli podróż odbywa się pociągiem, odwiedzajmy co jakiś czas przedziały. Dyżurujący
wychowawcy, szczególnie nocą. Zwrócić uwagę na okna, postoje, aby uniknąć wyjścia na peron
(wagon na czas podróży jest zamykany z każdej strony), hamulec bezpieczeństwa, toalety.
- Postoje podczas podróży autokarem. Przed odjazdem dobrze wszystkich przeliczmy nawet kilka
razy!
- Podróż autobusem- zachowanie dzieci. Niedopuszczalne krzyki i głośne śmiechy (rozpraszające
uwag kierowcy). Dzieci nie powinny bez uzasadnionego powodu wstawać ze swoich miejsc. Na
fotelach siedzą przodem do kierunku jazdy - ze względów bezpieczeństwa niedopuszczalne jest
by dzieci klęczały na fotelach tyłem do kierunku jazdy.
- Przed podró i w trakcie jej trwania kadra wypoczynku przede wszystkim przestrzega zasady –
opiekun wsiada ostatni, a wysiada pierwszy.
- Za bezpiecze stwo dzieci i młodzie y podczas wypoczynku odpowiada cała kadra wypoczynku,
w tym kierownik i wychowawca wypoczynku zgodnie z obowi zkami –od momentu przej cia
uczestnika od rodzica do czasu ponownego przekazania uczestnika rodzicowi po zako czeniu
wypoczynku.
- Za bezpiecze stwo dzieci i młodzie y w czasie podró y odpowiada kadra wypoczynku, w tym
przypadku - kierownik i wychowawcy.
Nie mo na powierza opieki nad uczestnikami wypoczynku kierowcy, przewodnikowi czy
pilotowi wycieczki.
Ponadto kadra wypoczynku (podczas każdej podróży!!!)
1) w sposób ci gły kontroluje stan liczebny dzieci i młodzie y w czasie oczekiwania na przejazd
oraz wewn trz pojazdu;
2) zapewnia bezpieczne wsiadanie i wysiadanie;
ż
ą
ż
ń
ń
ą
ą
ć
ż
ż
ż
ż
ą
ń
ę
3) przestrzega zalecenia wysiadania dzieci i młodzie y tylko na parkingach, a po ka dym postoju
ponownie liczy uczestników;
4) pilnuje bezpiecze stwa uczestników np. w czasie wycieczek, przej cia do miejsca zbiórki,
zwiedzanego obiektu. W razie potrzeby, w zale no ci od usytuowania przystanku czy miejsca
zaparkowania, przeprowadza dzieci na drug stron jezdni;
5) organizuje bezpieczne wysiadanie w razie konieczno ci zatrzymania si na trasie na skutek
zaistniałych okoliczno ci, zmuszaj cych podró nych do opuszczenia pojazdu, zabezpiecza wyj cia
na prawe pobocze, zgodnie z obowi zuj cym kierunkiem jazdy, wyprowadzaj c młodzie w
bezpieczne miejsce;
6) nie dopuszcza do przewozu dzieci i młodzie y w sytuacji zagra aj cej bezpiecze stwu ich
zdrowia i ycia;
7) siada z tyłu, w rodku i z przodu – taki sposób rozlokowania pozwala na optymalne zapewnienie
nadzoru i bezpiecze stwa;
8) ustala sposób porozumiewania si z kierowc w czasie jazdy;
9) zwraca uwag na wła ciwe zachowanie uczestników podczas przejazdu, w tym zapinanie pasów
bezpiecze stwa.
Pierwszy dzień
- Rozlokować dzieci w pokojach.

- Zanim to uczynimy powinniśmy sprawdzi wszelkie sprzęty i elektrykę w pokojach.
- My odpowiadamy za życie i zdrowie maluchów.
- Postarajmy się, aby wychowankowie jednej grupy mieli pokoje obok siebie, ułatwiona kontrola i
opieka.
- Powinniśmy również dołożyć wszelkich starań, aby dzieci były w pokojach w takim składzie w
jakim chcą (rodzeństwo, kuzynostwo czy przyjaciele)
- Czas na rozpakowanie, młodszym pomóc
- Poprosić, by zgłaszały wszelkie usterki, które zauważyły a my przegapiliśmy.
- W czasie kiedy dzieci się rozpakowują zostawmy ich na trochę samych i w tym czasie zróbmy to
samo. Chwila na odświeżenie.
- Po sprawdzeniu czy wszystkie dzieci się rozpakowały zbieramy grupę i wspólnie staramy się
zapoznać z ośrodkiem kolonijnym. Bardzo dobrym pomysłem jest też usiąść gdzieś na trawie
przy ośrodku i poznać się z dziećmi. Dopiero teraz mamy możliwość swobodnego,
bezstresowego kontaktu z wychowankami (dojechaliśmy, jesteśmy na miejscu, wszyscy mamy
już swoje pokoje i jesteśmy rozpakowani więc czeka nas już tylko zabawa). Jest to jednoczenie
taka oficjalna chwila by powiedzieć coś o sobie, może jeszcze raz się przedstawić. Jest to te
idealny moment by spróbować poznać wszystkich wychowanków. Musimy zapoznać dzieci z
wszystkimi regulaminami. Jest to mało przyjemne zadanie dla nas ale przede wszystkim dla
dzieci. Jest to też czas, by jasno postawić warunki współżycia w grupie, przekazać czego od
dzieci oczekujemy (jak dyscyplina). Warto jednak to spotkanie zakończyć optymistycznym
akcentem opowiadając o tym, ile wspaniałych rzeczy nas czeka.
- Pierwszy dzień jest raczej dniem spokojnym, gdzie wszyscy poznają wszystkich i wszystko.
Powinien być on jak najbardziej integracyjny- zabawy integracyjne a nie mecze!!!
- Pierwszy dzień może okazać się naszym najdłuższym dniem na kolonii. Zintegrowane dzieci
mogą chcieć się integrować w nocy, nocne spacery… Wzmocnić czujność w trzeciej, czwartej
nocy… do 4.00.
- Integracja kadry. Mówimy sobie po imieniu.
ń
ż
ę
ś
ń
ś
ń
ś
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ż
ż
ś
ż
ś
ż
ś
ą
ę
ą
ż
ń
ż
ś
Trudności adaptacyjne, kłopotliwe dzieci i sytuacje:
- dzieci przylepki- U takiego dziecka zmiana sytuacji yciowej i t sknota za domem przeradza si
w potrzeb bliskiego, stałego i namacalnego obcowania z opiekunem grupy. Dziecko takie
chciałoby stale trzyma za r k i przytula si do wychowawcy. Mimo woli prowokuje swym
zachowaniem inne dzieci do rywalizacji o te wszystkie wzgl dy. Dziecko takie, w zale no ci od
swego uroku osobistego, wyda si nam albo wdzi czne i miłe, albo natarczywe i nachalne. Cho
sytuacja ta nie ma charakteru wyra nego konfliktu, wprawia nas cz sto w stan zakłopotania,
rodzi utarczki mi dzy rówie nikami i skłania do rozmy la : „jak z tego wybrn ?”.
Rozwiązanie: zaabsorbowanie dziecka tokiem ycia w grupie, doprowadzenie do tego, aby
poczuło si cz stk zespołu, ustanowienie „kolejki” tych, którzy siadaj koło wychowawcy przy
stole, id koło niego w czasie wycieczki itp.
- płacz ce dziecko (utorowa mu drog do społeczno ci rówie niczej oraz zainteresowa yciem
kolonijnym, powierzanie zada i funkcji)
- wesołek, błazen, kozioł ofiarny itp
- dra ni ce wychowawc demonstrowanie przez dziecko pogardliwego stosunku do kolonii i
wszystkiego, co si z ni wi e
- telefony od/do rodziców, dyżury, wyznaczony czas
- trudno ci zwi zane z utrzymaniem dyscypliny: niewykonywanie polece , nieposłusze stwo,
oddalanie si od grupy, łamanie nakazów i zakazów dawanych przez wychowawc .
- odmówienie przez dziecko udziału w zaj ciach grupy zaplanowanych na dan cz dnia
- niewłaściwy stosunek dzieci do własno ci prywatnej i społecznej (kradzie , niszczenie mienia
społecznego b d cego własno ci kolonii oraz gubienie i nieszanowanie rzeczy osobistych
przywiezionych z domu, poszanowania dla własności społecznej)
- relacje damsko- męskie między kolonistami
- używki,
- przemoc
- ——->>>> Poradnik WSG, s. 250-276
Dzieci a rodzice
- Rozdra nienie, napastliwo , niesłuszne zarzuty, nieufno rodziców

- Telefony, smsy
- Odwiedziny
- Nie s to bowiem zwykłe wizyty, lecz „wizytacje”. Trwaj tylko kilka godzin, a straty
wychowawcze, jakie cz sto z nich wynikaj , trudno nadrobi nawet do ko ca turnusu.
- Pieniądze. W grupach młodszych pieni dze dzieci powinien przechowywa bezwzgl dnie
wychowawca, prowadz c zarazem odpowiedni zeszyt z rachunkami, aby wiadomo było, kto, ile i
kiedy wydał.
- Odbieramy telefon od rodzica, e dziecku ukradziono... np. grzebie , pieni dze, telefon itp.
Mo liwe rozwi zania problemu
Uspokajamy rodzica, zobowi zujemy si wyja ni spraw jak najszybciej. Najcz ciej dzieci gubi
takie rzeczy w swoim pokoju, lub bezmy lnie zostawiaj je na terenie budynku. Pomagamy wi c
dziecku szuka „skradzioną” rzecz. Zarz dzamy generalne porz dki, r wnie dla wsp łlokator w,
kt re nadzorujemy. Je li rzecz si nie znajdzie, a nie jest szczeg lnie cenna np. grzebie dziecko
mo e dosta nowy w nagrod ; je li chodzi o pieni dze przypominamy, e miało mo liwo i było
ó
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ę
ę
ć
ę
ą
ć
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ć
ę
ą
ę
ą
ś
ć
ć
ą
ż
ę
ę
ą
ń
ż
ę
ś
ś
ę
ę
ś
ą
ź
ę
ą
ę
ś
ę
ą
ś
ą
ć
ś
ę
ż
ć
ę
ą
ż
ś
ś
ą
ę
ć
ć
ę
ś
ś
ą
ę
ą
ó
ń
ń
ę
ą
ó
ż
ń
ć
ą
ń
ż
ą
ż
ę
ę
ę
ś
ś
ć
ę
ż
ó
ż
ć
ż
ń
ń
ś
ś
ć
ą
ć
ę
ć
ó
ę
ą
poinformowane o tym, e mo e je odda wychowawcy w depozyt itd. Przypominamy pozostałym
dzieciom o pilnowaniu swoich rzeczy i porz dkach.
Inne sytuacje trudne związane z relacjami z rodzicami i trudnościami adaptacyjnymi, nagradzanie,

karanie: http://www.sp25wroclaw.pl/PLIKI/PUBLIKACJE/12_13Nagradzanieikaranie.pdf
Rodzic:
- Jest przekonany o tym, e oddał dziecko w „dobre r ce”, pi spokojnie, bo jego pociecha jest
bezpieczna i zadowolona, pod opiek odpowiedzialnych, kompetentnych i lubi cych swoj prac
ludzi.
- Odbiera od dziecka telefony z wyrazami zadowolenia, podekscytowania, a nie skarg, płaczu. Na
fotorelacji ogl da u miechni te, zadbane i bawi ce si dziecko.
- Wie, e otrzymał to, za co zapłacił i to w najlepszym wydaniu.
- Otrzymuje na bie co informacje o dziecku. [je li zadzwoni i o nie poprosi]. Jest potraktowany
powa nie, kulturalnie.
- Dziecko zostało zakwaterowane zgodnie z jego yczeniem.
- O swoim dziecku słyszy lub czyta dobre rzeczy.
Koniec koloni:
- Zielona noc
- Noc, która staje si czasami chwil rozrachunków osobistych i grupowych.
- Figle i zabawy
ż
ż
ą
ż
ę
ą
ś
ż
ż
ę
ż
ą
ą
ć
ą
ą
ż
ś
ę
ę
ś
ą
ą
ę
RUCH I REKREACJA
Dwie najwa niejsze postacie sportu:

- sport wyczynowy – pojmowany jako d enie poprzez systematyczny trening do osi gni cia
najlepszego wyniku, zwyci stwa w zawodach ró nej rangi, od regionalnych do olimpijskich,
- sport rekreacyjny – w którym d y si do utrzymania sprawno ci fizycznej, rozwoju, zdrowia
psychicznego i dobrego samopoczucia.
Uprawianie sportu, bycie aktywnym fizycznie sprawia m.in., e młody człowiek:

- rozwija wol – poprzez systematyczny trening mobilizuje si do koncentracji w czasie
współzawodnictwa,
- rozwija sfer emocjonaln – prze ywa sukces sportowy lub pora k , do wiadcza uznania jako
zwyci zca,
- kształtuje postaw etyczn – poprzez współdziałanie w wysiłku sportowym, poszanowanie reguł
gry, stosowanie zasady uczciwo ci, fair play,
- rozwija intelekt – poznaje przepisy gier sportowych, obserwuje i uczy si od innych.
Zalecane wiczenia ruchowe dla dzieci i młodzie y, to m.in.:

- zabawy na ladowcze,
- zabawy konstrukcyjne,
- zabawy rytmiczno-taneczne,
- jazda na rowerze,
- skakanie na gumie,
- gry zespołowe i ruchowe,
- gry na wie ym powietrzu i w wodzie,
- jazda konna
- jazda na nartach i sankach
- joga,
- basen,
- kajaki,
- bieganie,
- spacery,
- pływanie
Korzyści wicze ruchowych, m.in.:

- nabycie zdolno ci ruchowych,
- rozwijanie cech motorycznych,
- zapobieganie wadom postawy,
- wyzwalanie emocji,
- wdra anie do rywalizacji,
- integracja ze rodowiskiem,
- kształtowanie osobowo ci,
- wyrabianie estetyki ruchu,
- odporno organizmu,
- utrzymanie sprawno ci fizycznej i psychicznej,
ż
ę
ś
ś
ć
ć
ć
ś
ż
ż
ę
ę
ś
ś
ń
ę
ś
ś
ą
ą
ę
ś
ą
ż
ż
ę
ą
ż
ż
ż
ż
ś
ż
ę
ę
ę
ś
ą
ę
- zapobieganie chorobom cywilizacyjnym i zawodowym,
- prawidłowy rozwój biologiczny,
- odreagowanie, odpr enie, relaks,
- opó nienie procesów starzenia,
- poprawa ruchomo ci stawów i kr gosłupa,
- podtrzymywanie sprawno ci fizycznej,
- walka z otyło ci ,
- lepsze samopoczucie,
- wypełnianie czasu wolnego,
- oderwanie si od kłopotów i stresów dnia codziennego
W wychowaniu fizycznym powinno si d y do uzyskania pewnych warto ci, które s ródłem

celów tego wychowania. S to:
- zdrowie i wszechstronny rozwój fizyczny człowieka,
- w pełni dojrzała, harmonijnie i wysoce rozwini ta osobowo ,
- pozytywna postawa wobec własnej egzystencji, postawa do własnego zdrowia i kultury
fizycznej,
- wysoka sprawno fizyczna i zaradno yciowa,
- przygotowanie człowieka do uczestnictwa w szeroko poj tej kulturze fizycznej, poprzez
wyposa enie go w odpowiedni wiedz i umiej tno ci ruchowe – sportowo-rekreacyjne i tury-
styczne,
- przygotowanie ucznia do korzystania z zasobów wiedzy o zdrowiu i kulturze fizycznej,
- przygotowanie do ycia społecznego i rodzinnego oraz do ochrony rodowiska naturalnego.
Podstawowe motywatory w uprawianiu aktywno ci fizycznej:

- motyw wypoczynku,
- motyw zmiany otoczenia,
- motyw współuczestnictwa,
- motyw prze ycia (emocjonalny),
- motyw poznawczy,
- motyw samorealizacyjny,
- motyw zdrowotny.
Podstawowym celem wychowania fizycznego jest kształtowanie aktywnych postaw wobec

własnego ciała, sprawno ci fizycznej i zdrowia.
Zadaniem wychowania fizycznego i sportu w czasie trwania wypoczynku jest:

• zapewnienie wszystkim uczestnikom mo liwo ci aktywnego wypoczynku poprzez udział w
ró nego typu zaj ciach ruchowych, w ilo ci i nat eniu odpowiednim do potrzeb młodego
organizmu,
• zainteresowanie młodzie y osobist sprawno ci , kształtowanie i utrwalanie nawyków
systematycznego podnoszenia i kontrolowania sprawno ci fizycznej oraz umiej tno ci sportowych,
• zapoznanie uczestników z dobrymi wzorami aktywnego sp dzania wolnego czasu,
• rozwijanie u dzieci i młodzie y aktywnej postawy i samorz dno ci, stwarzanie jej mo liwo ci
współuczestniczenia w planowaniu, wyborze i realizacji zaj sportowych.
ż
ź
ż
ż
ę
ś
ą
ś
ć
ś
ę
ż
ę
ż
ś
ś
ą
ż
ą
ż
ę
ś
ć
ę
ę
ż
ą
ą
ż
ż
ś
ć
ę
ę
ś
ś
ś
ś
ę
ą
ś
ż
ś
ę
ę
ć
ć
ę
ą
ś
ś
ś
ę
ś
ą
ź
ż
ś
Gimnastyka poranna
- bezpo rednio po pobudce, przed toalet porann

- 15 – 20 minut
- na powietrzu w kostiumach gimnastycznych (w chłodne dni w dresach).
- na pla y nadmorskiej, na terenie pokrytym traw - boso
- niekorzystne warunki atmosferyczne: w pomieszczeniach zamkni tych (np. sala gimnastyczna),
jednak koniecznie przy otwartych oknach.
Ka da gimnastyka poranna składa si z trzech cz ci:

1) wprowadzaj ca – trwa od 2 do 4 minut, obejmuje przygotowanie do zwi kszonego wysiłku w
drugiej cz ci zaj – swobodny marsz, wolny bieg w trakcie którego wykonujemy wiczenia
kształtuj ce (wymachy ramion, ugi cia, kr enia itp.),
2) zasadnicza – trwa od 5 do 10 minut, intensywna gra lub zabawa (bie na, skoczna, z
mocowaniem) lub wiczenia wzmacniaj ce układ mi niowy ramion, nóg, tułowia we wszystkich
płaszczyznach, wiczenia rozci gaj ce (najlepiej w parach) i zwinno ciowe,
3) ko cowa – trwa od 2 do 5 minut, uspokajaj ca – lekki bieg z przej ciem do marszu ze
swobodnymi wymachami ramion i skłonami tułowia, wiczenia oddechowe. Zadaniem tej cz ci
wicze jest regulacja układu oddechowego i kr enia (uspokojenie akcji serca).
Masowa nauka pływania

Przed przyst pieniem do zaj ratownik zapoznaje si z umiej tno ciami swoich podopiecznych i w
zale no ci od nich dzieli młodzie na grupy:
- pocz tkuj cych (po raz pierwszy rozpoczn nauk pływania,
- umiej cych pływa (potrafi przepłyn ponad 15 m),
- pływaj cych dobrze i bardzo dobrze (posiadaj kart pływack )
Szczegółowe warunki bezpieczeństwa osób korzystających z kąpielisk i pływalni: ——>>>>

rozporządzenie dotyczące warunków bezpiecze stwa osób przebywaj cych w górach, pływaj cych,
k pi cych si i uprawniaj cych sporty wodne. —->>> DZik, s. 21
Bezpieczeństwo podczas kąpieli wodnych:

- Nigdy nie nale y organizowa k pieli bez ratownika na terenach niestrze onych.
- Je eli grupa wchodzi do wody, zawsze pilnuje jej przynajmniej jeden wychowawca, a najlepiej
dwóch. Jeden opiekun stoi na brzegu i obserwuj grup , drugi stoi w wodzie, tyłem do jeziora i
przodem do k pi cych si . W ten sposób mamy zapewnione bezpiecze stwo z dwóch stron.
Dodatkowo, cało jest nadzorowana przez ratownika. Grupa k pi ca si na pływalni krytej nie
mo e liczy wi cej ni 15 osób na jedn osob prowadz c zaj cia.
- Je eli grupa wchodzi do wody, zawsze pilnuje jej przynajmniej jeden wychowawca, a najlepiej
dwóch. Jeden opiekun stoi na brzegu i obserwuj grup , drugi stoi w wodzie, tyłem do jeziora i
przodem do k pi cych si . W ten sposób mamy zapewnione bezpiecze stwo z dwóch stron.
Dodatkowo, cało jest nadzorowana przez ratownika. Grupa k pi ca si na pływalni krytej nie
mo e liczy wi cej ni 15 osób na jedn osob prowadz c zaj cia.
ć
ą
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ń
ś
ż
ą
ń
ś
ą
ą
ę
ć
ć
ś
ę
ą
ą
ą
ż
ę
ę
ą
ć
ś
ś
ą
ą
ć
ć
ć
ę
ć
ć
ż
ż
ą
ę
ę
ą
ę
ć
ć
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ę
ą
ą
ń
ą
ą
ę
ę
ę
ż
ę
ś
ę
ą
ę
ę
ś
ę
ę
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ś
ą
ż
ę
ę
ń
ń
ę
ś
ż
ć
ą
ę
ś
Plażowa torba:
- ręcznik,
- okulary,
- czepek,
- ochrona głowy (czapka, kapelusz, chustka)
- krem z filtrem do opalania
- woda niegazowana
- strój kąpielowy
- klapki
Miejsca przeznaczone do opalania i k pieli s zawsze wydzielone i sprawdzone pod wzgl dem
bezpiecze stwa.
K pielisko jest ograniczone specjalnymi bojami, zró nicowanymi kolorystycznie zale nie od
gł boko ci wody. Zawsze nale y jednak bra pod uwag swoje umiej tno ci pływackie.
- Boje czerwone oznaczaj , e nie posiadaj c karty pływackiej, mo na porusza si tylko do linii
przez nie wyznaczonej. Woda ma tam gł boko ok. 1,2-1,3 metra. To jest najbezpieczniejsze
miejsce do k pieli.
- Boje ółte wyznaczaj granice k pieliska. Woda ma tam gł boko ok. 4 metrów.
Z tej strefy korzystaj wył cznie dobrzy pływacy. Nigdy nie wolno wchodzi do wody wbrew
zakazowi ratownika oraz w czasie, kiedy jest wywieszona czerwona flaga. Wypoczywaj c na
nadmorskich pla ach, nie wolno spacerowa ani opala si na wydmach, przede wszystkim
trzeba te unika miejsc niebezpiecznych, takich jak ostrogi i falochrony, bo tam mog wyst pi
gwałtowne spadki dna, wsteczne pr dy, liskie powierzchnie, poro ni te wodorostami lub
pokryte ostrymi mał ami.
Czasami zdarza si , e k pi cy si jest wiadkiem wypadku kogo innego. Wtedy istotne jest
post powanie ze szczególn rozwag , bo bardzo łatwo mo na z osoby ratuj cej sta si ofiar .
Najbezpieczniejsza akcja ratunkowa to podpłyni cie do ton cego bez wchodzenia do wody np.
łodzi . Je li wi c zauwa ysz ton cego lub wypadek nad wod , natychmiast wezwij pomoc i
powiadom ratownika WOPR.
Numer alarmowy WOPR to 601 100 100
Warto zapozna si z materiałami informacyjnymi opublikowanymi na stronach internetowych
danej miejscowo ci turystycznej, słu b danego regionu
czy Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej przygotowywanymi w
ramach akcji informacyjno-edukacyjnych.
Przykładowy regulamin kąpieli
1. K piel mo e odbywa si tylko w miejscu uprzednio zbadanym i ci le oznaczonym.

2. K piel mo e odbywa si tylko pod kontrol ratownika lub innej osoby posiadaj cej
odpowiednie uprawnienia i w obecno ci innych wyznaczonych przez kierownika osób
(wychowawcy-opiekunowie, piel gniarka itp.).
3. K piel mo e odbywa si wył cznie w małych grupach, nieprzekraczaj cych 10 osób.
4. Wyznaczona grupa mo e wchodzi do wody i wychodzi z niej tylko na sygnał podany przez
osob kieruj c k piel .
5. Dzieciom i młodzie y nie wolno wchodzi do wody bez wiedzy i zgody opiekuna –
wychowawcy grupy.
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ś
ż
ń
ś
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ć
ć
ę
ś
ż
ą
ę
ę
ż
ć
ć
ą
ą
ż
ż
ą
ż
ć
ą
ę
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ć
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ś
ć
ś
ć
ć
ą
ś
ć
ą
ę
ę
ż
ć
ć
ę
ż
ę
ą
ś
ś
ć
ą
ż
ś
ę
ś
ą
ś
ś
ę
ć
ć
ą
ę
ą
ć
ę
ą
ż
ą
ą
ę
ć
ą
6. Na sygnał wyj cia z wody i na sygnał alarmu (kilka dono nych krótkich gwizdków) nale y
natychmiast wyj z wody i uda si na brzeg w wyznaczone wcze niej miejsce zbiórki.
7. W przypadku złego samopoczucia, bólu lub zawrotu głowy, a tak e innych dolegliwo ci nale y
natychmiast wyj z wody i powiadomi o tym opiekuna lub kieruj cego k piel .
8. W przypadku zauwa enia toni cia nale y natychmiast alarmowa ratownika!!! W miar
mo liwo ci nale y udzieli pomocy potrzebuj cemu.
9. Na gł bi bezpo redniej pomocy ton cemu mog udziela tylko wy- kwalifikowani ratownicy,
natomiast inni mog udziela pomocy tylko na brzegu.
10. Nie wolno niszczy urz dze i sprz tu k pieliska oraz za mieca wody i terenu.
11. Nale y pami ta o zachowaniu pełnego bezpiecze stwa podczas k pieli, unika lekkomy lnych
artów, potr ce , wrzucania do wody!!!
12. Przed rozpocz ciem k pieli jej uczestnicy musz by zaznajomieni z obowi zuj cymi
sygnałami d wi kowymi.
Przykładowy regulamin plażowania:
1. Opalanie si i przebywanie na sło cu kryje w sobie niebezpiecze stwo.

2. W wyniku złej regulacji czasu przebywania dzieci na sło cu mo e nast pi stan zapalny skóry
lub udar słoneczny.
3. K piele słoneczne powinny by dawkowane i rozpocz si od k pieli powietrznych.
4. Teren do k pieli słonecznych powinien by tak dobrany, aby dzieci przed i po na wietleniu
mogły odpocz w cieniu.
5. Najlepsza pora do k pieli słonecznych to godziny od 9:00 do 12:00.
6. Dawkowanie k pieli słonecznych zaczyna si od 4 minut do 20 minut dla dzieci młodszych, a
do 30 minut dla dzieci starszych.
7. Głowy dzieci podczas na wietlania słonecznego powinny by bezwarunkowo zawsze chronione
nakryciem.
8. Po k pieli słonecznej dzieci powinny wypocz w cieniu co najmniej pół godziny, a dopiero
potem obmy si z potu i ewentualnego kurzu czy piasku.
Gry i zabawy ruchowe
Pedagogika zabawy, zabawy z chustą animacyjną:

1. Zabawy ułatwiaj ce wzajemne poznanie i integruj ce grup
2. Zabawy wicz ce współdziałanie
3. Zabawy wicz ce refleks i spostrzegawczo
4. Zabawy wicz ce zwinno i zr czno
5. Zabawy oparte na zaufaniu do grupy
6. Zabawy wprowadzaj ce odpr enie i relaks
7. Zabawy wicz ce sprawno manualn
8. Zabawy wicz ce umiej tno rozpoznawania kolorów
9. Zabawy w ganianego
10. Zabawy oparte na zgadywaniu
11. Zabawy wymagaj ce dodatkowych rekwizytów
12. Zabawy przy muzyce
Więcej zabaw: ——>>> Dzik

ż
ą
ż
ż
ą
ę
ć
ć
ć
ć
ć
ś
ę
ą
ą
ź
ć
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ń
ć
ę
ć
ś
ę
ę
ż
ś
ś
ą
ć
ć
ą
ć
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ś
ś
ć
ć
ś
ć
ń
ć
ś
ę
ć
ż
ć
ę
ć
ę
ń
ę
ę
ą
ś
ą
ć
ć
ą
ż
ś
ć
ć
ę
ą
ą
ć
ą
ą
ń
ą
ą
ć
ś
ć
ń
ę
ę
ć
ć
ś
ć
ń
ą
ż
ż
ś
ą
ą
ć
ą
ą
ć
ć
ą
ś
ą
ś
ś
ą
ż
ż
ę
Gry zespołowe:
W grach zespołowych wykorzystuje si dwa systemy rozgrywek:

- Przy du ej ilo ci graj cych dru yn bardziej popularnym jest system pucharowy. Zapewnia on, w
najkrótszym czasie, najprostszy sposób przeprowadzenia zawodów sportowych. System
pucharowy polega najogólniej na tym, e wszystkie zgłoszone do zawodów dru yny, w drodze
losowania, zestawia si w pary. Przegrywaj ce dru yny odpadaj , wygrywaj ce znów tworz
pary, i tak a do momentu, kiedy zostaj dwie dru yny, które rozgrywaj finał. Nie jest to jednak
system do ko ca sprawiedliwy, cz sto bowiem zdarza si , e silniejsze dru yny odpadaj , a
słabsze awansuj . Stosunkowo proste jest rozstawienie zawodów przy czterech czy o miu
zespołach.
- System "ka dy z ka dym" jest bardziej sprawiedliwy. W grze zawodnicy (dru yny) spotykaj si
ka dy z ka dym raz lub dwa razy (mecz, rewan ), dzi ki czemu wszystkie dru yny maj
mo liwo wykazania swoich mo liwo ci i umiej tno ci. System ten ma tylko jedn wad , jest
on mo liwy do zastosowania przy niewielkiej liczbie zawodników (dru yn) i dostatecznej ilo ci
terminów na rozgrywki.
Lekkoatletyka
- Lekkoatletyka bazuje na naturalnych ruchach ludzkiego ciała, takich jak marsz, bieg, skoki,
rzuty... Wypoczynek stwarza wiele mo liwo ci wprowadzania lekkoatletyki do codziennych
zaj dzieci i młodzie y, niekoniecznie stricte w formie zaj znanych uczestnikom z lekcji w-f.
Spacer w górzystym terenie czy po pla y, rzut szyszk kto dalej, abie skoki jako tor przeszkód
s ciekaw form wprowadzania tego typu zaj .
Olimpiady sportowe
- ka de wydarzenie sportowe powinno mie odpowiedni reklam i promocj

- cz uczestników mo e zaj si przygotowaniem plakatów, zaprosze
- impreza na wysokim poziomie powinna mie te swoj opraw artystyczn - dziewczęta ch tniej
zaanga ują si w taniec i muzyk , ni w gry zespołowe czy sporty indywidualne
ą
ę
ż
ż
ę
ż
ś
ć
ć
ż
ż
ż
ś
ć
ą
ż
ż
ż
ę
ś
ń
ą
ą
ż
ą
ż
ż
ę
ą
ć
ż
ę
ę
ż
ę
ż
ę
ą
ż
ś
ż
ż
ć
ć
ą
ę
ś
ć
ż
ż
ę
ż
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ę
ę
ć
ż
ę
ę
ż
ą
ń
ą
ż
ę
ą
ż
ż
ą
ż
ą
ż
ę
ę
ś
ą
ą
ś
ą
ę
ą
TURYSTYKA I KRAJOZNAWSTWO
Turystyka – słowo „turystyka” pochodzi od francuskiego poj cia „tour”, które oznacza wycieczk ,
podró ko cz c si powrotem do miejsca, sk d nast pił wyjazd.
Turystyka to forma czynnego wypoczynku poł czonego z poznawaniem ró nych miejsc oraz
elementami sportu.
Cechy turystyki:
- działalno turystyczna jest dobrowolna,
- odbywa si w okre lonej przestrzeni, któr turysta pokonuje lub w której przebywa,
- ma ona ró ne cele z wył czeniem zarobkowych,
- działalno ta przebiega w czasie wolnym.
Funkcje turystyki ze względu na proces edukacyjny:
1. Funkcja wychowawcza
- oddziaływanie na osobowość: aktywno , wspólnota prze y , wi zy kole e stwa,
odpowiedzialno , odwaga, zaradno , cechy osobowo ci i postawy społecznie po dane w
procesie wychowania oraz przygotowania człowieka do ycia w społecze stwie
- kształtuje emocje i uczucia, dostarcza niezapomnianych prze y , uwra liwia na pi kno, uczy
tolerancji wobec odmiennych pogl dów oraz szacunku do tego, co ró ni ludzi
- lekcja odpowiedzialno ci za siebie i za innych, okazja do sprawdzenia si , pokonania trudno ci,
uczy adaptacji do nowych warunków i okoliczno ci
- stwarza mo liwo ci działania twórczego- W czasie wyjazdów w warunkach uwolnienia si od
codziennych stresów oraz bod ców dostarczanych przez np. pi kno krajobrazu, powstaj
wspaniałe dzieła
2. Funkcja kształceniowa
- Pozwala ona zaspokoi potrzebę człowieka: ciekawo wiata.
- „podró e kształc ”, poniewa turystyka uczy (poszerza wiedz ) oraz przysparza wielu
umiej tno ci praktycznych
- element w koncepcji kształcenia ustawicznego.
3. Funkcja edukacji kulturowej

- stwarza szersze mo liwo ci poznania warto ci kulturowych.
- „okno na wiat”, przez które dostrzec mo na bogactwo i ró norodno kultur, np. pozna ró ne
formy kultów religijnych, rozmaite style architektoniczne, malarstwo, rze b i wiele innych
elementów kultury, ró norodno obyczajów, ubiorów, stylów ycia.
- turysta nie tylko przyzwyczaja si do odmienno ci, ale tak e uczy si wychodzi poza własne
stereotypy my lenia i kryteria estetyczne
4. Funkcja kształtowania świadomości ekologicznej

- Otaczaj ce nas zasoby przyrodnicze – a zwłaszcza te nienaruszone działalno ci człowieka – s
dzisiaj postrzegane jako dobra rzadkie.
ę
ż
ż
ś
ś
ą
ż
ś
ś
ń
ć
ć
ę
ż
ą
ś
ą
ś
ć
ś
ą
ś
ę
ż
ż
ć
ś
ą
ś
ż
ś
ć
ź
ę
ą
ś
ć
ą
ż
ś
ą
ś
ć
ś
ś
ą
ą
ś
ć
ś
ż
ś
ż
ż
ę
ż
ż
ć
ż
ż
ę
ę
ś
ć
ę
ć
ń
ż
ę
ź
ę
ę
ś
ż
ć
ą
ę
ż
ż
ą
ć
ń
ę
ż
ś
ą
ę
ą
Walory turystyczne to dobra dane przez natur , histori lub działalno ludzk , na które wyst puje
popyt.
W ród walorów przyrodniczych wyró ni mo emy nast puj ce:

- walory przyrodnicze, które powstały bez ingerencji człowieka: osobliwo ci flory i fauny, skałki,
grupy skał, w wozy, doliny, przełomy rzeczne, o wodospady, ródła, jaskinie i groty, głazy
narzutowe i głazowiska, wydmy, kotły polodowcowe, klif;
- walory przyrodnicze powstałe przy znikomej ingerencji człowieka: o punkty widokowe, parki
narodowe, parki krajobrazowe;
- walory przyrodnicze utworzone przez człowieka: parki zabytkowe, muzea i zbiory przyrodnicze,
ogrody botaniczne.
Walory antropogeniczne, czyli związane z działalnością człowieka to:

- muzea i rezerwaty archeologiczne,
- muzea etnograficzne, skanseny i o rodki twórczo ci ludowej,
- zabytki architektury i budownictwa,
- muzea sztuki i zbiory artystyczne,
- muzea biograficzne,
- muzea specjalistyczne i obiekty unikatowe,
- obiekty historyczne, wojskowe i wa ne miejsca pami ci,
- miejsca i muzea martyrologii,
- zabytki działalno ci gospodarczej i techniki,
- współczesne imprezy kulturalne,
- miejsca ruchu pielgrzymkowego.
Walory o charakterze materialnym (takie, które mo na dotkn ) to:

- obiekty,
- przedmioty,
- muzea,
- zabytki.
Walory o charakterze niematerialnym (których nie mo na dotkn ) to:

- imprezy kulturalne,
- wydarzenia turystyczne,
- rajdy.
Ze wzgl du na motywy podró owania walory turystyczne dzielimy na:

- wypoczynkowe, podstawowym motywem podró y jest ch wypoczynku. Do tego rodzaju
walorów zaliczamy takie elementy, jak: klimat, pla a, woda, obecno lasu.
- krajoznawcze, podstawowym motywem jest ch zwiedzania, podró owania poznawania
zabytków i kultury. Do tych walorów zaliczamy: muzea i zabytki, walory przyrodnicze, walory
antropogeniczne.
- specjalistyczne, głównym motywem jest ch aktywnego sp dzenia czasu. Walory te s
powi zane z obecno ci walorów przyrodniczych, jak: obecno skał, czysta woda, gł bokie
zbiorniki wodne, bogata flora i fauna, odpowiednie warunki klimatyczne itp.
ś
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ż
ś
ż
ż
ć
ż
ę
ę
ć
ś
ż
ż
ę
ż
ć
ę
ż
ę
ę
ą
ę
ą
ć
ć
ą
ś
ę
ć
ź
ć
ś
ć
ś
ć
ś
ż
ą
ę
ę
ą
Rekreacja jako forma wypoczynku
Słowo „rekreacja”: łac. „recreo” (odnowi , o ywi ), „na nowo stworzy ” (przedrostek „re” +
„kreacja”).
Znaczenie rekreacji:
- zespół zachowa , które realizowane s przez człowieka w czasie wolnym;
- proces wypoczynku, tj. regeneracji sił z uzasadnieniem skutków zm czenia;
- rozwijaj ce si zjawisko kulturowo-społeczne, którego podstaw jest wykorzystanie wolnego
czasu, jak i zwi zane z nim formy zachowa ludzi.
- ogół zjawisk składaj cych si na poczucie odpr enia i relaksu człowieka, ma na celu o ywienie
i odnow sił witalnych, chodzi tu o ciało i umysł, a co za tym idzie – rozrywk intelektualn .
Wypoczynek
- zespół zachowa zwi zanych z rekreacj ruchow (jako czynno ciami wykonywanymi w czasie
wolnym w celu regeneracji sił fizycznych, umysłowych i psychicznych) oraz turystyk
(rozumian jako przemieszczanie si poza miejsce zamieszkania w celu wypoczynkowym lub
poznawczym). Tak poj ty wypoczynek jest wi c pewnym procesem realizowanym poprzez
turystyk i rekreacj , maj cym na celu likwidacj zm czenia fizycznego i psychicznego.
- Wypoczynek bierny – polega na ograniczeniu do minimum aktywno ci umysłowej i mi niowej.
Jego najbardziej efektywn form jest sen.
- Wypoczynek czynny – umo liwia odpoczynek poprzez działalno własn . Aktywno mo e
wi za si z umiarkowanym lub znacznym wysiłkiem fizycznym, aktywnym sp dzaniem czasu
poza miejscem zamieszkania, utrzymywaniem kontaktów inter- personalnych.
- Wypoczynek czynny samopoznawczy – daje człowiekowi najwi cej korzy ci. Zawiera elementy
aktywno ci oraz rozwijania swoich umiej tno ci, zach ca do poznania samego siebie oraz zasad,
jakie kieruj ludzkim zachowaniem. Wypoczynek utrwala poczucie rado ci, dzi ki czemu
poprawia si jako ycia
Krajoznawstwo:
Cele krajoznawstwa:
- jest no nikiem idei potrzebnych jednostkom, zbiorowo ciom regionalnym oraz społecze stwu
jako cało ci do rozwoju, idee te to: kształtowanie postaw patriotycznych nowego typu,
nastawionych na obron warto ci, jakimi s ojczyzna, pa stwo, codzienna odpowiedzialno w
działaniu, uczciwo i tolerancja;
- daje mo liwo harmonijnego rozwoju człowieka w całym jego yciu, anga uj c pozytywne
emocje oraz intelekt bez wzgl du na miejsce zajmowane w społecze stwie oraz bariery
stwarzane przez stan posiadania i formalne wykształcenie;
- daje szans na ochron i umacnianie to samo ci narodowej obywateli zamieszkuj cych Polsk ,
na wej cie do struktur europejskich bez kompleksów, z pełn wiadomo ci bogactwa
wnoszonego dziedzictwa oraz posiadanego potencjału.
Wycieczki
ą
ć
ś
ś
ę
ą
ę
ż
ś
ę
ś
ą
ę
ę
ą
ś
ę
ć
ą
ń
ń
ś
ć
ś
ę
ć
ż
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ą
ę
ż
ś
ą
ę
ę
ą
ż
ą
ę
ń
ą
ć
ś
ś
ę
ż
ę
ż
ą
ę
ć
ę
ę
ś
ń
ś
ę
ą
ę
ś
ż
ć
ś
ą
ś
ś
ć
ń
ą
ę
ś
ż
ę
ś
ą
ą
ą
ę
ę
ż
ś
ś
ć
ą
ń
ś
ć
ż
ę
ą
Realizacja programu wycieczki stwarza warunki do spełnienia zało onych celów (edukacyjnych,
wychowawczych i wypoczynkowych). Udział w wycieczce pozwala na:
- poznanie swojego najbli szego otoczenia,
- osi ganie lepszych wyników w nauce,
- zainteresowanie si przedmiotem,
- wzbudzenie aktywno ci, podejmowanie dyskusji przez uczniów,
- kształtowanie własnego spojrzenia na wiat.
Postawy wpajane dzieciom i młodzie y poprzez wycieczki i krajoznawstwo:

- postawy społeczne (społeczne zaanga owanie, u yteczno ci, patriotyzmu, dyscypliny,
gospodarno ci, odpowiedzialno ci, społecznej otwarto ci),
- postawy ideowe (szacunek do pracy, umiłowanie wolno ci, humanizmu, demokratyzmu),
- postawy interpersonalne (szacunek do godno ci człowieka, szacunek do zdrowia i ycia,
opieku czo ci, tolerancji, rzetelno ci, poszanowania własno ci, informacji),
- postawy intrapersonalne (osobistej samokontroli, godno ci, perfekcjonizmu, optymizmu,
odpowiedzialno ci za siebie, odwagi, dzielno ci).
Kształtowanie osobowo ci dzieci i młodzie y jest podstawowym celem wychowawczym turystyki.

Powinna ona w charakterotwórczym zakresie wyrabia nast puj ce cechy osobowo ci:
- siln wol ,
- samodzielno ,
- zaradno ,
- wytrwało ,
- przedsi biorczo ,
- sprawiedliwo ,
- solidarno grupow ,
- umiej tno pokonywania przeciwie stw i trudno ci,
- gospodarno ,
- sprawiedliwo ,
- dyscyplin i samodyscyplin ,
- samokontrol ,
- godno osobist ,
- sumienno i odpowiedzialno ,
- otwarto , optymizm i perfekcjonizm,
- odwag , gotowo do po wi ce , obowi zkowo i yczliwy stosunek do innych,
- tolerancj wobec cudzych upodoba i przyzwyczaje ,
- punktualno , uprzejmo , umiej tno wyrzecze ,
- uznawanie woli wi kszo ci i umiej tno współ ycia w zespole
Funkcje wycieczek:
- Funkcja poznawcza – polega na przekazywaniu uczniom informacji o wiecie na bazie

najbli szego otoczenia. Wycieczka stwarza mo liwo zetkni cia si z faktami przyrodniczymi w
warunkach naturalnych.
- Funkcja kształc ca – to rozwijanie spostrze e niezb dnych do pracy umysłowej, tworzenia
wyobra e , kształtowania poj , rozwijania mowy. Wycieczka stwarza mo liwo ci wyrabiania
orientacji w terenie, nabywania okre lonych umiej tno ci i kształtowania nawyków.
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ń
ę
ć
ż
ś
ś
ć
ę
ć
ę
ś
ś
ń
ę
ś
ś
ć
ć
ć
ć
ś
ś
ś
ś
ć
ę
ś
ć
ś
ś
ć
ć
ć
ś
ś
ą
ą
ś
ć
ć
ę
ę
ą
ś
ś
ż
ś
ś
ś
ć
ę
ę
ś
ę
ć
ć
ń
ś
ę
ś
ę
ń
ś
ń
ż
ś
ś
ć
ś
ć
ą
ż
ż
ś
ż
ż
ż
ś
ń
ś
ć
ń
ś
ę
ń
ż
ś
ć
ć
ś
ś
ż
ś
ę
ę
ś
ę
ś
ą
ś
ę
ż
ż
ś
ś
ś
ż
- Funkcja motywacyjna – wi e si z rozwijaniem aktywno ci poznawczej ucznia, wyrabianiu i
rozwijaniu zainteresowa otaczaj c rzeczywisto ci , wyzwalaniu ch ci do eksperymentowania,
pracy fizycznej, sportu i rekreacji. Wycieczka stanowi podstaw do obserwacji, samodzielnych
wypraw w celu zaspokojenia ciekawo ci oraz ró nych potrzeb: intelektualnych, estetycznych,
zdrowotnych.
- Funkcja integracyjna – sprowadza si do synchronizacji w nauczaniu zbli onych do siebie tre ci
programowych ró nych przedmiotów. Wycieczka praktycznie stosowana zapewni mo e
wielostronne spojrzenie na tre ci kształcenia, przez co nast puje pogł bienie rozumienia
otaczaj cej rzeczywisto ci.
- Funkcja zdrowotna – rol wycieczki jest wyrabianie sprawno ci fizycznej.
- Funkcja wychowawcza – polega na dostosowaniu wzorów post powania i kształtowaniu
umiej tno ci zachowania si wobec kolegów, społecze stwa, przyrody i wytworów ludzkiej
pracy. Wycieczka uczy umiej tno ci planowania, racjonalnego gospodarowania, zaradno ci
yciowej. Wyrabia poczucie dyscypliny, systematyczno ci, odpowiedzialno ci i dokładno ci w
pracy.
- Aspekt resocjalizacyjny wycieczek opiera si na: rozwijaniu poczucia wiary w siebie, zwróceniu
uwagi młodego człowieka na warto ci, kształtowaniu odpowiedniego stosunku do siebie,
rówie ników, pracy i nauki, wzbudzeniu motywacji do pokonywania trudno ci, ukazaniu
dobrych stron współkreowania ze społecze stwem, o stworzeniu korzystnych warunków, aby
warto ciowo y .
Ze wzgl du na cel wycieczki mo na podzieli na:
- rodowiskowe, maj ce na celu poznawanie rodowiska i kultury odwiedzanego kraju, regionu,

miejscowo ci (zabytków, instytucji, wydarze kulturalnych),
- przyrodnicze, maj ce na celu obserwowanie i poznawanie przyrody – ro lin, zwierz t, form
geologicznych, obszarów wodnych,
- rozwijaj ce umiej tno ci, maj ce na celu zdobywanie i rozwijanie umiej tno ci lingwistycznych,
organizacyjnych, komunikacyjnych, umiej tno ci korzystania z ró nych ródeł informacji,
- przygodowo-integracyjne, maj ce na celu integracj uczestników, rozwój emocjonalny, rozwój
tolerancyjno ci, umiej tno ci współpracy w zespole, odpowiedzialno ci za siebie i innych oraz
przestrzeganie regulaminu,
- wypoczynkowo-rekreacyjne, maj ce na celu uprawianie aktywno ci, które pozwalaj na
zachowanie zdrowia: w drówek pieszych, rajdów rowerowych, wycieczek górskich, eglarskich,
kajakowych, narciarskich, motorowodnych, autokarowych.
Wycieczki górskie:
- Rekomenduje si , aby na terenie le cym powy ej 1000 m n.p.m. wycieczk prowadził górski
przewodnik.
- Wszystkie potrzebne informacje mo na otrzyma w placówkach Górskiego Ochotniczego
Pogotowia Ratunkowego, mo na tam tak e pozna aktualnie panuj ce warunki w górach i na
szlakach.
- Przed wyruszeniem na w drówk w miejscu pobytu nale y pozostawi wiadomo o trasie
wycieczki i przewidywanej godzinie powrotu.
- Górskie wyprawy dobrze jest rozpoczyna rano, przy dobrej pogodzie i widoczno ci. Aura psuje
si zwykle wczesnym popołudniem.
ż
ś
ę
ś
ś
ę
ą
ą
ę
ś
ś
ś
ż
ć
ę
ę
ą
ż
ą
ś
ę
ś
ę
ń
ą
ś
ę
ą
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ś
ą
ż
ę
ę
ą
ą
ś
ż
ę
ą
ż
ś
ś
ć
ę
ż
ę
ń
ń
ś
ć
ś
ż
ś
ż
ć
ć
ą
ę
ś
ń
ś
ż
ś
ę
ę
ż
ą
ę
ę
ś
ś
ź
ę
ż
ć
ś
ś
ś
ę
ę
ś
ś
ż
ś
ć
ą
ć
ś
ą
ś
ś
ż
- Podstaw ekwipunku turysty górskiego jest odpowiednie i wygodne obuwie oraz plecak, w
którym niezale nie od pory roku i pogody powinny si znajdowa :
1) czapka i r kawiczki, zapasowe skarpety i koszula;
2) ubranie przeciwdeszczowe, wiatrochronne;
3) podr czna apteczka, latarka.
Numer alarmowy GOPR 601 100 300 w ka dym telefonie górskiego turysty!
W przypadku zagubienia szlaku turystycznego przy dobrej pogodzie nale y stara si rozpozna :
1) kierunek, z którego przyszli my;
2) kierunek, w którym winien prowadzi szlak;
3) na jakiej formacji górskiej si znajdujemy i któr dy w tym rejonie powinien przebiega szlak
turystyczny.
Je eli natomiast szlak znika przy złych warunkach atmosferycznych (mgła, deszcz), trzeba przede
wszystkim ustali :
1) kierunek, z którego przyszli my;
2) na jakiej formacji górskiej si znajdujemy;
3) w którym miejscu i kiedy widzieli my ostatni znak turystyczny na szlaku.
Opiekunowie i przewodnicy musz pami ta , e niedopuszczalne jest rozej cie si całej grupy w
celu poszukiwania szlaku.
Wszyscy ruszaj cy po górsk przygod powinni zachowa w pami ci osiem punktów, które w
razie przykrej niespodzianki mog uratowa ycie:
1. W drówka dłu sz tras ma zawsze odbywa si w grupie, w której jest przynajmniej jedna
osoba znaj ca tras .
2. Przed wyruszeniem na wycieczk zostawiamy w miejscu zamieszkania wiadomo o wyborze
trasy i przybli onym czasie powrotu.
3. Sprz t narciarski (narty biegowe, ladowe, turystyczne lub do skialpinizmu) mo e by u ywany
stosownie do charakteru terenu i stanu niegu.
4. Dobrze przygotowana wyprawa to uzyskanie pewnych informacji o stanie zagro enia
lawinowego i pokrywy nie nej, sprawdzenie najnowszego komunikatu meteorologicznego i
ledzenie warunków pogodowych na trasie. Kiedy pogarsza si pogoda, nale y koniecznie
zawróci .
5. Intensywne opady niegu, nagłe ocieplenie i mgła w górach nie s dobrymi warunkami do
jakiejkolwiek wycieczki.
6. Na szlaku trzeba omija strome stoki i nie wchodzi do niebezpiecznych lebów, którymi mog
zej lawiny nie ne.
7. W przypadku zabł dzenia najwa niejsz rzecz jest dotarcie najkrótsz drog do doliny, lecz
nie lebem, ale grzbietem lub grz d .
8. W razie wypadku wołajmy o pomoc jakimkolwiek sygnałem akustycznym lub wietlnym sze
razy na minut z jednominutow przerw . Wypadek trzeba zgłosi w najbli szym punkcie
ratowników górskich.
ś
ż
ę
ś
ż
ć
ę
ć
ę
ą
ą
ę
ś
ż
ę
ż
ż
ą
ć
ż
ę
ą
ą
ś
ć
ą
ś
ż
ą
ś
ś
ę
ę
ę
ą
ż
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ś
ę
ć
ą
ę
ą
ć
ż
ż
ć
ć
ż
ą
ę
ć
ę
ę
ć
ć
ę
ą
ć
ę
ą
ż
ż
ś
ą
ś
ż
ż
ć
ż
ś
ć
ę
ę
ć
ż
ż
ć
ś
ą
ć
ć
Szczegółowe zasady organizowania wycieczek oraz zbiorowych imprez turystycznych i sportowych
w górach , Rozporządzenie…—->>> Dzik, s. 41
Bezpieczeństwo na drodze
- Bardzo wa ne jest u wiadomienie dzieciom zasad przechodzenia przez jezdni i zwrócenie ich
uwagi na konieczno zachowania ostro no ci oraz korzystania z wyznaczonego przej cia dla
pieszych, tzw. zebry. Mo na przekracza jezdni poza przej ciem dla pieszych tylko pod
warunkiem, e nie spowoduje to zagro enia bezpiecze stwa ruchu lub utrudnienia ruchu
pojazdów.
- Od 31 sierpnia 2014 r. wprowadzony został obowi zek noszenia odblasków przez wszystkich
pieszych, bez wzgl du na wiek. Obowi zek ten nie dotyczy pieszych poruszaj cych si po
drodze przeznaczonej wył cznie dla pieszych, po chodniku czy w strefie zamieszkania, gdzie
cała szeroko drogi jest do dyspozycji pieszego, który ma tam pierwsze stwo przed pojazdem.
Poruszanie si po drogach w kolumnie.
1. Kolumn pieszych id cych po jezdni musi prowadzi osoba w wieku powy ej 18 lat.
2. Kolumna pieszych, z wyj tkiem dzieci w wieku do 10 lat, mo e si porusza tylko praw stron
jezdni. Obok siebie mog i najwy ej cztery osoby, pod warunkiem e kolumna nie zajmuje
wi cej ni połow szeroko ci jezdni.
3. Piesi w wieku do 10 lat mog i w kolumnie tylko dwójkami pod nadzorem co najmniej jednej
osoby pełnoletniej. Taka kolumna musi korzysta z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie
ich braku − z pobocza. Kolumna pieszych w wieku do 10 lat poruszaj ca si po poboczu lub
jezdni ma obowi zek przemieszczania si lew stron drogi.
4. Je eli przemarsz kolumny pieszych odbywa si w warunkach niedostatecznej widoczno ci:
- pierwszy i ostatni z id cych z lewej strony nios latarki: pierwszy ze wiatłem białym,
skierowanym do przodu, a ostatni ze wiatłem czerwonym, skierowanym do tyłu;
- w kolumnie o długo ci przekraczaj cej 20m id cy po lewej stronie z przodu i z tyłu s
zobowi zani do u ywania elementów odblaskowych, a ponadto id cy po lewej stronie musz
nie dodatkowe latarki ze wiatłem białym, rozmieszczone w taki sposób, aby odległo mi dzy
nimi nie przekraczała 10m; wiatło latarek powinno by widoczne z odległo ci co najmniej
150m.
adna kolumna pieszych (oprócz wojskowej) nie mo e porusza si po drodze w czasie mgły, a
kolumny pieszych w wieku do 10 lat tak e w warunkach niedostatecznej widoczno ci.
Organizacja wycieczek
- Przed ka d wycieczk , równie tak organizowan w czasie kolonii i obozu powinna by

sporz dzona karta wycieczki.
- Uczestnicy musz zosta zapoznani z regulaminem wycieczki.
- Wi kszo miast turystycznych zabrania oprowadzania grup bez licencjonowanego przewodnika
danego miasta.
Ż
ż
ę
ę
ś
ć
ą
ą
ę
ś
ż
ż
ć
ż
ą
ś
ę
ć
ż
ą
ą
ę
ż
ę
ś
ś
ą
ć
ś
ą
ć
ą
ą
ą
ś
ą
ż
ś
ś
ą
ć
ś
ś
ć
ż
ż
ś
ą
ą
ż
ę
ż
ą
ć
ż
ś
ą
ę
ć
ą
ę
ć
ą
ą
ż
ą
ą
ć
ń
ż
ć
ś
ę
ę
ą
ż
ń
ą
ż
ć
ę
ś
ę
ś
ś
ą
ś
ś
ą
ć
ś
ę
ę
ą
ą
ą
ć
- Tempo i długo marszu, obci enie, wzniesienie do pokonania musz by dostosowane do
najsłabszego uczestnika wycieczki.
Organizacja biwaków
- Biwak organizowany w czasie wakacji lub ferii zimowych nale y zatwierdza na tych samych
zasadach co koloni czy obóz.
Gry terenowe:
- Gry spostrzegawczo – obserwacyjne

- Gry terenoznawcze
Więcej—->>>DZik, s. 42-46
Przykładowe regulaminy dotyczące:

- zasad poruszania się po drogach w czasie wycieczki, w marszu i na biwaku —->>> WSG, s. 317
- przewozu dzieci autokarem ——>>> WSG s. 318
- wycieczek pieszych —->>> WSG, s. 319
- wycieczek górskich—->>> WSG, s. 320
- wycieczek rowerowych ——>>> WSG, s.321
- przewożenia dzieci pociągiem——>>> WSG, s. 322
- poruszania się z grupą w miastach —>> WSG, s. 323
Karta wycieczki, —-> WSG, s. 324

Harmonogram wycieczki —->> WSG, s. 325
Przykładowe plany wycieczek (tytuł, cel, przebieg, czas)—->>> WSG s. 301-305
ś
ć
ę
ą
ż
ż
ą
ć
ć
ZAJĘCIA KULTURALNO- OŚWIATOWE
Gry i zabawy
Zabawa, nauka, praca jako formy aktywności

Zabawa to działanie wykorzystywane dla własnej przyjemno ci, oparte na udziale wyobra ni
tworz cej now rzeczywisto .
Wyró nia si nast puj c klasyfikacj gier i zabaw:

- ruchowe, opieraj ce si na sprawno ci fizycznej (szybko , zwinno , gibko )
- umysłowe (logiczne), polegaj one głównie na kreowaniu sytuacji problemowej, aktywizacji
intelektu celem rozwi zywania nietypowych problemów za pomoc wł czenia niestandardowych
procesów my lowych
- dydaktyczne, jednostka uczestnicz ca w tego typu zabawach przyst pniej rozumie tre ci
wł czone w proces edukacyjny
- sytuacyjno-symulacyjne, gry wyja niaj ce, projektuj ce, badawcze, gry komputerowe –
interaktywne
- strategiczne, wi si one z grami logicznymi, jednak ró ni si od nich wieloetapowym
rozwi zywaniem problemów oraz podejmowaniem decyzji, które w zale no ci od poziomu
wynikaj jedna z drugiej albo wymagaj całkowitego przemodelowania my lenia i przyj cia
innej koncepcji zrealizowania zało onego celu.
- estetyczne, b d ce odzwierciedleniem harmonii, rytmu, pi kna oraz wdzi ku. W ród
opisywanych zabaw znajduj si : balet, przedstawienia teatralne, wi ta
Elementami odró niaj cymi czynno ci zwi zane z zabaw od wszelkich innych zaj s :
- oderwanie od rzeczywisto ci w poł czeniu z zaanga owaniem w stworzony wiat fikcji,
- brak interesu, a przynajmniej materialnego (motywacj jest „interes” emocjonalny),
- pojawienie si reguł,
- wyst powanie okre lonej przestrzeni i czasu.
Funkcje zabawy:
1. rozwój społeczny, przekazywania wiedzy na temat jednostki, jej pracy w grupie, umiej tno ci
współpracy, ale i umiej tno ci pracy samodzielnej, jak np. wytrwało ci czy cierpliwo ci, co
tak e ma istotne znaczenie dla jej relacji społecznych
2. efektywne uczenie si , rozwijanie wyobra ni oraz intelektu.
3. przedstawienie okre lonych rzeczy, np. wcielenie się w rolę
4. funkcja integrująca, wzajemne poszukiwanie i osi ganie celów z innymi
5. funkcja dezintegrująca, polega na:
- rozwijaniu umiej tno ci negocjacji,
- budowaniu samooceny w oparciu o informacje zwrotne na temat danej jednostki,
ą
ż
ę
ż
ą
ą
ą
ę
ę
ś
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ż
ę
ą
ś
ś
ę
ś
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ę
ś
ą
ś
ś
ć
ą
ę
ż
ą
ś
ś
ą
ę
ś
ą
ź
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ć
ż
ś
ś
ą
ę
ą
ś
ć
ę
ę
ą
ś
ę
ś
ś
ć
ż
ś
ś
ę
ć
ę
ą
ę
ś
ś
ś
ę
ś
ź
- elastyczno ci (w trakcie zabawy powstaj nowe pomysły, zmieniaj si warunki, okoliczno ci,
przestrze ),
- umiej tno ci podejmowania decyzji,
- dominacji, walce o bycie liderem, osob decyduj c ,
- rozwijaniu sposobów radzenia sobie z przykrymi emocjami i uczuciami, jak odrzucenie,
oboj tno , zagro enie, nierówno i obco ,
- solidarno ci, uprzejmo ci, stanowczo ci,
- umiej tno ci wyrzekania si pewnych dora nych dozna , odraczania przyjemno ci.
6. Funkcja dezintegrująca
- ch ć odizolowania si od grupy w celu poszukiwania własnych predyspozycji, cech i
mo liwo ci. W poprawnym rozwoju etap ten wiadczy o potrzebie odpowiedzialno ci,
autonomiczno ci oraz samostanowieniu. Cechy te stanowi o dojrzałej osobowo ci.
- Funkcja ta nie jest oczywi cie funkcj po dan z punktu widzenia nauczyciela czy
wychowawcy, poniewa jednostki wyra aj ce swój sprzeciw, odmienno i niech do
podporz dkowania si likwiduj spójno grupy. Zaburzaj równie jej jednomy lno oraz ład
społeczny.
Gry i zabawy wywieraj ogromny wpływ na wszechstronny rozwój dzieci, poniewa :

- oddziałuj kształc co i wychowawczo na młodzie i dzieci,
- przyczyniaj si do rozwoju dodatnich cech i woli dziecka; wyrabiaj takie cechy, jak:
cierpliwo , zaradno , samodzielno , wytrwało , odwaga, pomysłowo , odporno na trud,
zm czenie i ból, pomagaj uwierzy we własne siły,
- wzbogacaj wiedz dziecka o wiecie i samym sobie,
- ucz postrzega otaczaj ce przedmioty i zjawiska ze wszystkich stron i we wszystkich ich
wzajemnych powi zaniach,
- dostarczaj dzieciom wielu nowych wiadomo ci o otoczeniu,
- ucz spostrzegawczo ci i logicznego my lenia w zwi zku z praktyczn działalno ci , o ile
stanowi ona tre zabawy,
- doskonal my lenie dziecka, pami , uwag , spostrzegawczo , orientacj , refleks, wyobra ni
oraz inwencj twórcz ,
- wzbogacaj skal prze y , rozwijaj estetyk dziecka dzi ki utrzymaniu ładu i porz dku,
- przyczyniaj si do powstania i rozwoju dodatnich cech społecznych u dziecka, takich jak:
poczucie przyja ni i solidarno ci, wdro enie do karno ci i dyscypliny, tolerancja w stosunku do
innych dzieci, umiej tno i ch podporz dkowania swoich ycze woli zespołu
podwórkowego i działania na jego korzy , przestrzeganie norm i reguł gry, współpraca w grupie
i umiej tno pogodzenia si z przegran ,
- wszechstronnie wpływaj na rozwój fizyczny organizmu,
- rozładowuj napi cie nerwowe, uspokajaj , łagodz stany frustracji,
- wprowadzaj dobre samopoczucie i radosny nastrój,
- podnosz stan zdrowotny,
- stwarzaj najlepsze warunki dla czynnego wypoczynku,
- wzmagaj ogólny rozwój,
- wyrabiaj dodatnie cechy charakteru, a w szczególno ci wiadom dyscyplin i karno oraz
umiej tno zespołowego współdziałania i współzawodnictwa,
- wpływaj na rozwój fizyczny dziecka, a przede wszystkim na rozwój ko ca i muskulatury,
- poprzez zabaw dziecko poznaje wiat, w którym yje, uczy si go rozumie , uczy si dostrzega
ró nice mi dzy rzeczywisto ci a wyobra ni i fantazj ,
ż
ę
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ę
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ń
ą
ą
ą
ś
ś
ć
ś
ś
ś
ą
ć
ś
ę
ą
ą
ć
ą
ś
ą
ą
ą
ć
ę
ś
ś
ę
ś
ć
ę
ź
ę
ć
ę
ę
ż
ą
ą
ę
ś
ą
ę
ś
ć
ż
ś
ę
ę
ż
ą
ą
ć
ą
ą
ę
ę
ś
ś
ć
ś
ś
ą
ś
ą
ś
ś
ć
ę
ć
ą
ć
ś
ś
ę
ć
ć
ą
ż
ą
ś
ś
ć
ź
ć
ą
ą
ś
ź
ś
ą
ż
ć
ę
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ż
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ć
ś
ą
ą
ś
ń
ś
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ę
ć
ż
ą
ą
ś
ę
ć
ż
ś
ę
ą
ć
ć
ą
ś
ń
ć
ś
ś
ę
ś
ą
ę
ś
ś
ś
ć
ć
ż
ą
ś
ę
ć
ć
ź
ś
ś
ę
ć
- kształtuj sprawno i umiej tno ci dzieci, na przykład: sprawno ci manualne, koordynacj
wzrokowo-ruchow , umiej tno ci odró niania i poznawania kształtów, barw i wielko ci
przedmiotów, rodzaju materiału, z którego s zrobione,
- rozwijaj u dziecka my lenie przyczynowo-skutkowe,
- aktywno zabawowa ma zawsze zabarwienie emocjonalne, towarzyszy jej uczucie
przyjemno ci, zadowolenia z osi gni tego rezultatu, poczucie satysfakcji,
- dzi ki zabawie dziecko uczy si współ y z innymi dzie mi, podporz dkowuje si przepisom i
prawidłom obowi zuj cym w grupie, rozwija swoje uczucia społeczne,
- zabawa jest czynnikiem wychowania moralnego,
- słu jako uj cie nadmiaru energii (tłumiona i niewyładowana wywołuje u dziecka napr enie,
nerwowo , dra liwo ),
- zabawa pomaga dziecku zrozumie i poznawa wiat, w którym yje,
- umo liwiaj wypróbowanie swoich zdolno ci bez brania pełnej odpowiedzialno ci za czyny
Zajęcia kulturalno- oświatowe:

- Popularne: gry w statki, głuchy telefon, państwa- miasta, wisielca, berek, zabawa w chowanego
(więcej: —->>> WSG, s. 52- 58)
- Gry i zabawy świetlicowe: —->>>Dzik, s. 47- 60 (zabawy wstępne i zapoznawcze, zabawy
integracyjne, zabawy aktywizujące)
- Gry i zabawy na koncentrację uwagi
- Konkursy
- Dyskusje
- Śpiew i muzyka (piosenki na ognisko, patriotyczne, harcerskie, ludowe…)
- Taniec, np. hiszpanka
- Zajęcia plastyczne i wystawy
ż
ę
ą
ż
ą
ą
ś
ś
ć
ć
ś
ą
ś
ż
ą
ą
ś
ć
ś
ą
ć
ś
ę
ę
ę
ś
ą
ć
ś
ę
ż
ż
ć
ś
ą
ć
ś
ć
ż
ś
ą
ś
ę
ę
ż
ś
ę
ZAJĘCIA PRAKTYCZNO- TECHNICZNE
- zaj cia praktyczno – techniczne cz sto wynikaj z realizacji prac społecznie-u ytecznych
- to wszystkie celowe działania własne uczestników zmierzaj ce do wykonania wytworu –
plastycznego, technicznego, u ytkowego lub zdobniczego.
- działania: twórcze i odtwórcze
Cele zaj praktyczno – technicznych:

- zdobywanie konkretnej wiedzy i umiej tno ci
- rozwijanie swoich zdolno ci
- odkrywanie nowych zainteresowa
- nauka zaradno ci, przedsi biorczo ci i rzetelno ci
- nauka szacunku dla ludzkiej pracy
- sprawdzenie swoich mo liwo ci.
- rozwijanie wyobra ni,
- wspieranie rozwoju zdolno ci manualnych dzieci,
- rozwijanie poczucia estetyki i wra liwo ci,
- rozwijanie dyscypliny, samodzielno ci, odpowiedzialno ci,
- kształtowanie umiej tno ci współpracy w celu wykonania danej pracy,
- wpływanie na tolerancj ,
- dowarto ciowywanie dzieci – szczególnie słabszych,
- kształtowanie i wzmacnianie wiary w samego siebie,
- integracja grupy przez wspólne zadania,
- zapoznanie dzieci z ró nymi formami pracy.
Zadania zaj praktyczno – technicznych:

- Zabawa i integracja zespołu
- Uzupełnianie i wspomaganie innych form zaj kolonijnych i obozowych
- Rozwijanie twórczego my lenia
- Rozwój estetyczny
Rodzaje zaj praktyczno – technicznych:

- Zaj cia plastyczne – malowanie, rysowanie, lepienie itp.
- Zaj cia techniczne – wytwarzanie rzeczy potrzebnych i u ytecznych
- Zabawy dydaktyczne – nauka poprzez własn działalno manualn
- Zabawy integracyjne – plastyczno-techniczne
- Prace dekoracyjne i zdobnicze
Przykłady zaj :
- majsterkowanie
- dekoracje okoliczno ciowe
- zdobnictwo obozowe, kolonijne
- stroje i rekwizyty
- pami tki
- prace plastyczne, np. malowanie,
- stemple z ziemniaków,
- figurki gipsowe,
- haftowanie,
ę
ę
ę
ą
ś
ę
ć
ę
ę
ć
ć
ś
ę
ć
ź
ę
ś
ż
ę
ż
ś
ś
ę
ś
ś
ś
ż
ń
ż
ś
ę
ś
ę
ś
ś
ą
ę
ć
ś
ą
ś
ś
ć
ż
ą
ą
ż
- robienie witra y,
- wydzieranki,
- modelowanie,
- szycie,
- zbieranie okazów przyrody,
- konkursy z nagrodami
Rozwój zainteresowa kolonistów:

- Udost pnianie nowych dziedzin działalno ci twórczej
- Pokazywanie nowych ciekawych form i mo liwo ci wykorzystania dost pnych materiałów
- Rozwijanie zainteresowa
- Pozwolenie na własn eksploracje twórcz
- Rozwijanie twórczego my lenia
Zaj cia specjalistyczne:

- Mog one by zasadniczym celem programowym placówki (obozy czy kolonie o bardzo
wyspecjalizowanym charakterze, np. kolonie j zykowe, muzyczne, folklorystyczne itp.).
- Różne formy np. zaj cia maj ce charakter minikonkursu na najciekawsze zdj cie wykonane w
okolicy placówki.
ę
ą
ę
ż
ć
ą
ę
ń
ń
ś
ą
ą
ś
ż
ę
ś
ę
ę
PRACE SPOŁECZNIE UŻYTECZNE
Wychowawcze znaczenie:
- ucz one wielu przydanych w pó niejszym yciu człowieka umiej tno ci,
- kształtuj cenne nawyki,
- wyrabiaj po yteczne przyzwyczajenia,
- wpajaj ich uczestnikowi pozytywne cechy charakteru rozwijaj c jednocze nie osobowo
- satysfakcja,
- po ytek,
- wyrabianie rzetelnych nawyków przez prac ,
- poszanowanie dla pracy drugiego człowieka,
- przyczyniaj si do bogacenia do wiadcze ,
- daj mo liwo sprawdzenie samego siebie,
- ucz obowi zkowo ci,
- ucz zdrowej rywalizacji i współzawodnictwa,
- pomagaj naby nowe umiej tno ci organizatorskie,
- rozwijaj niezale no i samorz dno ,
- ucz odpowiedzialno ci, obowi zkowo ci i dyscypliny,
- pobudzaj odwag i poczucie godno ci,
- ucz pomocy,
- ukazuj wiedz o kraju i jego problemach,
- kształtuj takie cechy charakteru, jak: uczciwo , rzetelno , umiej tno współ ycia w grupie
- koloniści pracuj na czyj korzy , nie oczekuj c w zamian adnego wynagrodzenia.
Prace w zakresie samoobsługi

- dyżurni
- przygotowanie stołówki do posiłku
- sprz tanie po sobie na stoł wce
- sprzątanie pokoju
Prace na rzecz miejsca wypoczynku (placówki kolonijnej, obozu czy biwaku):

- prace zwi zane z utrzymaniem porz dku na terenie placówki,
- prace zwi zane z drobnymi naprawami i konserwacj sprz tu (zarówno tego, który znajduje si
w pomieszczeniach mieszkalnych uczestników, jak i tych, z których korzystaj wszyscy – bo-
iska, sprz t sportowy, urz dzenia w wietlicy czy w stołówce itp.),
- prace konserwacyjne w najbli szym otoczeniu placówki (np. po- malowanie płotu, prace przy
trawnikach i kwiatach itd.),
- inne prace, których efektem b dzie poprawa estetyki i funkcjonalno ci pomieszcze lub urz dze
znajduj cych si w placówce.
Prace na rzecz rodowiska:

- pomoc przy niwach, zbiorze owoców itp.,
- prace porz dkowe w lesie, w parkach, w ziele cach,
- czynny udział w działalno ci ekologicznej (np. patrole ekologiczne, przeciwpo arowe),
- zbieranie materiałów dla miejscowych instytucji (zgodnie z ich zapotrzebowaniem) – np. dla
urz du gminy, muzeum regionalnego, o rodka kultury.
Aby wł czy dzieci do prac na rzecz rodowiska, nale y:

ż
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ż
ż
ś
ę
ć
ę
ć
ę
ą
ś
ż
ę
ś
ś
ś
ć
ą
ą
ś
ś
ó
ę
ę
ż
ą
ą
ź
ś
ś
ś
ć
ą
ś
ś
ś
ć
ś
ś
ś
ń
ę
ż
ń
ś
ć
ą
ą
ż
ś
ć
ę
ż
ą
ę
ę
ś
ś
ś
ć
ś
ż
ż
ą
ń
ś
ć
ą
ń
ę
- przekona ich o potrzebie i u yteczno ci pracy, któr maj wykona (nie wolno nam anga owa
dzieci do pracy w sposób czysto administracyjny),
- przygotowa ich do czynno ci zwi zanych z dan prac ,
- zapewni ka demu uczestnikowi prac i odpowiednie do niej narz dzia,
- zadba o dobr organizacj pracy (podział zada , współpraca z dorosłymi słu bami, czas pracy,
przerwy, posiłek itd.)
Kontakt i wspólna zabawa z rówie nikami „miejscowymi”

Ka da placówka wypoczynku mo e w tym zakresie by organizatorem:
- imprez sportowych z udziałem dzieci i młodzie y miejscowego rodowiska,
- imprez kulturalnych, na które zapraszamy miejscowe dzieci (ogniska, na których dzieci z
zewn trz niekoniecznie musz by wył cznie obserwatorami – cz sto ch tnie sami wyst puj ,
zabawy i wieczornice, jak i spotkania nad wod , w lesie itp.)
Nie ka de prace społecznie u yteczne s jednak warto ciowe wychowawczo.

Warto pami ta , e w ród nich znajduj si i takie, których wykonywanie przez dzieci i młodzie
jest wr cz surowo zabronione. S to m.in.:
- obsługa maszyn, urz dze rolnych,
- prace przy skrzynkach elektrycznych i ródłach pr du,
- prace przy urz dzeniach wodoci gowych i kanalizacyjnych,
- prace przy dołach ciekowych,
- prace przy mietnikach,
- prace przy myciu okien,
- prace przy urz dzeniach pod ci nieniem,
- podnoszenie ci arów
Wolontariat
Definicje:
- wolontariat to świadoma, dobrowolna działalność podejmowana na rzecz innych, wykraczającą
poza więzi rodzinno- przyjacielsko- koleżeńskie
- wolontariusz to osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia
Wolontariat popularyzuje wartości bezinteresownej pracy dla dobra drugiego człowieka i

środowiska, w szczególności na rzecz kultury, nauki, opieki, społeczności lokalnych, promocji
zdrowia, przeciwdziałania patologiom społecznym i pomocy ofiarom klęsk żywiołowych, katastrof
i konfliktów zbrojnych.
Wolontariusze angażując swój wolny czas i entuzjazm do pracy w działania prospołeczne na terenie
placówki, stanowią doskonały przykład działania dla swoich kolegów i koleżanek.
Zyski uczestniczenia w wolontariacie:

- sposobność konfrontacji siebie z innymi rówieśnikami- wolontariuszami,
- umożliwienie identyfikowania się z ważną ideą,
- rozwijanie zainteresowań,
- czynienie dobra
- zagospodarowanie czasu wolnego
ż
ą
ć
ę
ż
ć
ć
ś
ć
ę
ż
ą
ą
ą
ć
ę
ż
ż
ś
ą
ś
ń
ę
ś
ż
ą
ż
ś
ą
ą
ż
ą
ć
ś
ę
ś
ź
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ń
ą
ą
ą
ą
ć
ś
ą
ś
ę
ć
ę
ę
ż
ż
ę
ą
ć
ż
NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE
Niedostosowanie społeczne- definicje:

- Maria Grzegorzewska: zespół wszystkich nieletnich wymagających specjalnych metod
wychowawczych, metodyczno- psychologicznych i medycznych
- Otto Lipkowski: niedostosowana społecznie jednostka, która- ze względu na zaburzenia
charakterologiczne spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami
rozwoju- wykazuje wzmożone trudności w dostosowaniu się do uznawanych norm społecznych i
w realizacji swych zadań życiowych.
- Lesław Pytka: zachowania, które pozostają w jaskrawej sprzeczności z powszechnie
uznawanymi normami i oczekiwaniami społecznymi
- Zachowania, które nie spełniają norm oraz zasad współżycia społecznego.
Czesław Czapów (twórca warszawskiej szkoły resocjalizacji) 3 typy niedostosowania:

- zwichnięta (wadliwa) socjalizacja, spowodowana nieodpowiednią opieką rodziców oraz
zaniedbaniami wychowawczymi,
- demoralizacja- dziecko, którego proces socjalizacji przebiegł prawidłowo zmienia się pod
wpływem innej obyczajowości,
- socjalizacja podkulturowa- mechanizmy psychologiczne funkcjonują prawidłowo, ale jednostka
kieruje się w swoim życiu normami podkulturowymi, przez co pozostaje w sprzeczności z
normami społecznymi.
3 typy osób niedostosowanych (C.E. Sullivan, M.Q. Grant):

- typ aspołeczny: Obejmuje osoby, które traktują innych instrumentalnie i nie są przy tym w stanie
przewidywać zachowań innych ludzi, co wywołuje u nich złość i agresję, działania impulsywne i
prowadzi do całkowitego braku kontroli nad własnym zachowaniem;
- typ konformistyczny: Dotyczy osób, które podporządkowują się osobom dla nich znaczącym lub
ludziom wpływowym, przy czym zachowanie to ma charakter pozorny, w rzeczywistości
bowiem próbują nimi manipulować w celu osiągnięcia własnych korzyści. Wobec braku kontroli
postępują według własnych przekonań;
- Typ neurotyczny: Charakteryzuje osoby, które zinternalizowały określony zasób wartości i
wiedzą, jak należy postępować zgodnie z normami, lecz obawiają się, że nie będą w stanie
sprostać stawianym przed nimi oczekiwaniom, co prowadzi u nich do poczucia winy i
bezradności, a w rezultacie wywołuje zachowania nieakceptowane społecznie.
Symptomy niedostosowania społecznego (Jan Konopnicki)- dziecko niedostosowanie

społecznie:
- podejmuje działania niezgodne z jego interesem,
- angażuje się w zachowania/ sytuacje będące źródłem kłopotów, których później nie umie
samodzielnie rozwiązać,
- reaguje w sposób, którego nie można przewidzieć,
- nie osiąga sukcesów,
- czuje się nieszczęśliwe z powodu ich braku.
Zaburzenia zachowania
okre la si jako powtarzaj cy si i utrwalony wzorzec zachowania, cechuj cy si gwałceniem albo
podstawowych praw innych os b, albo powa niejszych norm i reguł społecznych wła ciwych dla
wieku, trwaj cy co najmniej 6 miesi cy, w czasie kt rych wyst puj niekt re z nast puj cych
ś
ę
ą
ą
ó
ę
ę
ż
ó
ę
ą
ą
ó
ę
ś
ę
ą
przejaw w. Do spełnienia kryterium wystarczy cho by jednorazowe wyst pienie objaw w
wymienionych w punktach 11, 13, 15, 16, 20, 21 i 23.
1. wybuchy zło ci nadzwyczaj cz ste lub ci kie w stosunku do poziomu rozwojowego,
2. cz ste kł tnie z dorosłymi,
3. cz sto aktywne odrzucanie wymaga dorosłych lub niespełnienie reguł,
4. cz sto jakby rozmy lne robienie rzeczy, kt re budz gniew u innych ludzi,
5. cz ste oskar enia innych za swoje własne pomyłki lub niewła ciwe zachowania,
6. cz sta „dra liwo ” i łatwo wprowadzania w zło przez innych,
7. cz ste wpadanie w gniew lub roz alenie,
8. cz sta zło liwo i m ciwo ,
9. cz ste kłamstwa lub zrywanie obietnic w celu uzyskania d br lub przywilej w.
10.cz ste inicjowanie star fizycznych (nie obejmuje to star z rodze stwem),
11. u ywanie broni, kt ra mo e powodowa u innych powa ne uszkodzenia ciała (np. kij,
cegła, rozbita butelka, n , strzelba),
12. pozostawanie poza domem po zapadni ciu zmroku, mimo zakazu rodzic w
(rozpoczynaj ce si przed 13 rokiem ycia),
13. przejawianie fizycznego okrucie stwa wobec innych os b (np. ranienie lub podpalanie),
14. przejawianie fizycznego okrucie stwa wobec zwierz t,
15. rozmy lne niszczenie własno ci innych os b (inaczej ni poprzez podpalanie),
16. rozmy lne podkładanie ognia ze stwarzaniem ryzyka lub z zamiarem spowodowania
powa nych zniszcze ,
17. kradzie e przedmiot w o niebanalnej warto ci bez konfrontacji z ofiar , zar wno w
domu, jak i poza nim (np. kradzie e w sklepach, włamania, fałszerstwa),
18. cz ste wagary ze szkoły, rozpoczynaj ce si przed 13 rokiem ycia.
19. co najmniej dwukrotne ucieczki z domu rodzicielskiego lub zast pczego, albo ucieczka
jednorazowa trwaj ca dłu ej ni jedn noc (nie obejmuje opuszczania domu w celu
unikni cia molestowania fizycznego lub seksualnego),
20. popełnianie przest pstw wymagaj cych konfrontacji z ofiar (wł czaj c: kradzie e
kieszonkowe, wymuszenia, napady),
21. zmuszanie innych os b do aktywno ci seksualnej,
22. cz ste terroryzowanie innych (np. rozmy lne zadawanie b lu lub ran poł czone z
uporczywym zastraszaniem, dr czeniem, molestowaniem),
23. włamania do cudzego domu, budynku lub samochodu
Kryteria diagnostyczne osobowo ci antyspołecznej
Kryteria diagnostyczne według DSM IV:

1.brak umiej tno ci dostosowywania si do norm społecznych, co potwierdzone jest zachowaniami
łami cymi prawo i stanowi cymi podstaw do aresztowania
2. skłonno do oszustwa przejawiaj ca si cz stym stosowaniem kłamstwa, u ywaniem
fałszywych nazwisk oraz oszukiwaniem innych dla zysku lub przyjemno ci,
3. impulsywno oraz brak umiej tno ci planowania,
4. dra liwo i agresywno , widoczna w powtarzaj cych si b jkach i napadach,
5. lekkomy lne lekcewa enie bezpiecze stwa własnego i innych,
6.całkowita nieodpowiedzialno , wyra aj ca si niezdolno ci do systematycznej pracy i
przestrzegania zobowi za finansowych,
ą
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ż
ę
ż
ż
ę
ę
ę
ó
ś
ś
ż
ó
ś
ś
ś
ć
ś
ć
ę
ą
ż
ż
ś
ś
ć
ś
ś
ą
ę
ć
ś
ć
ń
ś
ę
ó
ą
ś
ó
ó
ż
ó
ż
ż
ń
ć
ś
ć
ą
ż
ś
ś
ć
ć
ę
ż
ś
ś
ę
ę
ć
ż
ś
ż
ń
ń
ą
ż
ś
ą
ń
ś
ę
ń
ą
ą
ż
ę
ę
ć
ę
ż
ś
ó
ą
ó
ę
ś
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ć
ą
ć
ó
ż
ż
ć
ó
ę
ó
ą
ś
ó
ś
ż
ą
ę
ą
ń
ś
ą
ą
ó
ą
ó
ó
ą
ż
ż
ó
7. brak wyrzut w sumienia, co wyra a si oboj tno ci w takich sytuacjach, jak zranienie kogo ,
le traktowanie czy okradanie go
Kryteria diagnostyczne według ICD-10:

1. bezwzgl dne nieliczenie si z uczuciami innych
2. silna i utrwalona postawa
nieodpowiedzialno ci i lekcewa enia norm, reguł i zobowi za społecznych.
3. bardzo niska tolerancja frustracji i niski pr g wyzwalania agresji, w tym zachowa gwałtownych,
4. niezdolno prze ywania poczucia winy i korzystania z do wiadcze , a w szczeg lno ci - z
do wiadczanych kar,
5. wyra na skłonno do obwiniania innych lub wysuwania pozornie mo liwych do uznania
racjonalizacji zachowa , kt re s r dłem konflikt w z otoczeniem.
Obejmuje nast puj ce postacie szczeg łowe: osobowo amoralna, antysocjalna, asocjalna,
psychopatyczna, socjopatyczna
Rejestr objawów niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży według Sekiery:

- napady krzyku, płaczu lub złości nieproporcjonalne do działających bodźców,
- uczulenie fizyczne i psychiczne na określone bodźce,
- nadpobudliwość emocjonalna,
- bezsenność oraz częste marzenia na jawie,
- brak apetytu lub tendencje do żarłoczności,
- ucieczka w chorobę,
- regresja do form zachowania z wcześniejszych faz rozwojowych,
- lęk i poczucie zagrożenia,
- poczucie depresji i izolacji,
- bezradność i nieporadność,
- lekceważenie obowiązków w domu i w szkole,
- zaniedbanie w nauce- negatywna postawa wobec szkoły,
- nagminne kłamanie,
- częste wagary,
- ucieczki z domu,
- kradzieże,
- agresja w stosunku do osób i zwierząt,
- palenie papierosów,
- alkoholizm,
- nadużywanie leków i środków odurzających,
- chuligaństwo i wandalizm,
- przynależność do grup nieformalnych,
- tatuaże,
- pasożytniczy tryb życia,
- ucieczka przed krytyką.
Otton Lipkowski:
Niedostosowanie społeczne objawia się w ogólnej postawie dziecka i młodocianego:
- w nonszalancji i arogancji,
- w niechlujnym wyglądzie i zaniedbaniu,
- w cynizmie i bezczelności,
- w skrytym, złośliwym intryganctwie lub nieopanowanej agresywności.
ź
ś
ź
ę
ś
ć
ó
ę
ś
ą
ż
ś
ć
ń
ó
ę
ż
ą
ź
ó
ż
ó
ę
ó
ę
ó
ś
ą
ą
ś
ć
ń
ś
ń
ż
ń
ó
ś
ś
Profilaktyczny wymiar kolonii dla niedostosowanych społecznie:
- alternatywna forma pracy z dziećmi i młodzieżą,
- konstruktywne zagospodarowanie czasu wolnego,
- zainicjowanie pozytywnej zmiany u niedostosowanych społecznie,
- ukierunkowanie na prawidłowe postrzeganie i rozumienie rzeczywistości
Psycholog zatrudniony na koloniach:

- prowadzenie programów profilaktycznych, terapeutycznych i socjoterapeutycznych,
- sporządzanie sprawozdań psychologicznych z pobytu grupy,
- prowadzenie arkuszy obserwacyjnych uczestników wypoczynku,
- projektuje oddziaływania na podstawie informacji zawartych w kartach kwalifikacyjnych,
- nadzorowanie pracy wychowawców,
- przeprowadzanie rozmów dyscyplinujących w obecności wychowawcy grupy,
- przeprowadzanie interwencji w nagłych przypadkach.
Wychowawcy i reszta kadry instruktorskiej:

- współpracują z psychologiem,
- wprowadzają elementy profilaktyki do swoich zajęć,
- zapewniają poczucie bezpieczeństwa,
- uważnie obserwują wychowanków,
- podejmują szybkie reakcje na wypadek wystąpienia nietypowych, niepokojących zachowań u
podopiecznych,
- mają widzę na temat ryzyka i mechanizmów ich osłabiania.
Podopieczni niedostosowani społecznie kierowanie są przez:

- ośrodki pomocy społecznej,
- świetlice środowiskowe,
- komisje alkoholowe,
- urzędy miasta,
- urzędy gminy,
- fundacje.
Programy proflaktyczne:
- Kraina 100-milowego lasu
- Sport- TAK, Nałóg- NIE”
- Akademia młodego obywatela
- Ja i ty zawsze bezpieczni
- Survival
- Młody artysta
- W zdrowym ciele- zdrowy duch
- Program promujący ideę wolontariatu
„Kraina 100-milowego lasu”:

- Skierowany do dzieci z rodzin alkoholowych
- Koloniści poznają bohaterów książki: Kubusia Puchatka, Prosiaczka, Kłapouchego, Tygryska,
Królika, Maleństwo, Kangurzycę. Każdy wybiera, którym z bohaterów chciałby być i podczas
trwania turnusu stara się zmienić swoje cechy i zachowania, tak aby stać się jak najbardziej
podobnym do wybranego przez siebie bohatera.
Cele programu:
- rozwój umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami związanymi ze współżyciem w grupie
rówieśniczej,
- rozwój zdolności asertywnego wyrażania własnego zdania
- tworzenie sytuacji umożliwiających konstruktywne wyrażanie siebie,
- lepsze radzenie sobie ze stresem i napięciem nerwowym
- kształtowanie i rozwijanie umiejętności myślenia o sobie w kategoriach pozytywnych.
„Sport- TAK, Nałóg- NIE”- zadania:

- odmitologizowanie posiadanej przez młodzież wiedzy na temat środków psychoaktywnych i
innych zachowań ryzykownych.
- rozwijanie umiejętności społecznych oraz umiejętności alternatywnych wobec tych, które
prowadzą do picia oraz zażywania narkotyków,
- promocja zdrowego stylu życia,
- zachęcanie do budowania silnej osobowości młodego sportowca, który potrafi czerpać
wewnętrzną siłę witalną z treningu i walki z samym sobą,
- ukazywanie zagrożeń psychicznych, jakie mogą wynikać zarówno z osiągnięcia sukcesu, jak i
poniesienia porażki,
- nauka sposobów radzenia sobie ze stresem i emocjami bez użycia alkoholu, narkotyków,
- przygotowanie młodzieży do samodzielnego życia społecznego, podkreślając znaczenie zdobycia
wykształcenia i zawodu, pozwalających utrzymać rodzinę.
„Akademia młodego obywatela”:

- Hasło: Człowiek jest wielki, nie przez to, co posiada, lecz przez to, kim jest, nie przez to co ma,
lecz przez to, czym dzieli się z innymi”
- poszerzenie świadomości jednostki jako obywatela,
- przekazanie podstawowych informacji dotyczących państwa, obywateli oraz demokracji,
- uświadomienie roli człowieka w społeczeństwie,
- zapoznanie z podstawowymi formami aktywności obywatelskiej,
- zwiększenie świadomości dotyczącej obowiązków i praw młodego człowieka,
- wzmacnianie zachowań prospołecznych kolonistów,
- wzmacnianie ich pozytywnego wizerunku,
- zwiększenie reaktywności na świat zewnętrzny,
- zwiększenie empatii w stosunku do drugiego człowieka i jego sytuacji.
Inne programy:
„Ja i ty zawsze bezpieczni”

- przygotowanie do samodzielności i dbania o własne bezpieczeństwo,
- podniesienie poziomu bezpieczeństwa i wiedzy u dzieci w zakresie unikania zagrożeń w życiu
codziennym,
- spotkanie z ratownikiem WOPR,
- zajęcia z pierwszej pomocy.
„Survival”:
- nauka samodzielności,
- nabywanie wiedzy, jak sobie radzić w trudnych sytuacjach (jak wyjść z sytuacji bez wyjścia).
„Młody artysta”:
- sztuka rozwija wiele sfer w życiu człowieka,
- własna twórczość uspokaja dziecko, daje odprężenie i pozwala rozładować emocje.
„W zdrowym ciele- zdrowy duch”:

- poznanie zdrowego i aktywnego stylu życia,
- kształtowanie odpowiednich nawyków żywieniowych,
- dbanie o higienę osobistą.
„Program promujący ideę wolontariatu”

Składa się z 6 bloków tematycznych:
- „Na czym polega pomaganie?”,
- „Kiedy pomaganie staje się wolontariatem”?
- „Warto pomagać! Jak zostać wolontariuszem? Akcje charytatywne, organizacje pożytku
publicznego”
- „Zawody sportowe: Zawsze fair play- starsi młodszym”
- „Muzyka łagodzi obyczaje- karaoke, konkurs piosenek promujących ideę pomocy innym”
Cele:
- zyskanie wiedzy o wolontariacie, jak narodziła się jego idea, jak zostać wolontariuszem,
- uświadomienie kolonistom znaczenia wzajemnej pomocy,
- kształcenie umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć, które im towarzyszą, gdy udzielają
komuś pomocy lub gdy sami ją otrzymują,
- uświadomienie wagi udzielania pomocy potrzebującym,
- uwrażliwienie kolonistów na potrzeby innych,
- motywowanie ich do postępowania zgodnie z zasadą fair play.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Zadania obozów dla niepełnosprawnych

- wzrost niezależności i nauka samodzielności w zakresie przygotowania posiłku, toalety, ubrania
się, sprzątania lub innych czynności samoobsługowych,
-
Kolonie integracyjne:
- ośmielenie dzieci niepełnosprawnych do kontaktów z dziećmi zdrowymi,
- by dzieci zdrowe pozbyły się społecznych zahamowań związanych z przebywaniem, zabawą,
rozmowami z dziećmi niepełnosprawnymi
PFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Różne rodzaje terapii:

- hipoterapia,
- dogoterapia
-

Kurs Na Wychowawcę Wypoczynku, Wybrane Zagadnienia

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kurs Na Wychowawcę Wypoczynku, Wybrane Zagadnienia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kurs na wychowawcę wypoczynku, wybrane zagadnienia

Notatki sporządzone na podstawie:

Koordynacyjna rola władz oświatowych

Rozporządzenie z 9 grudnia 2009r. zniosło kartę kwalifikacyjną placówki wypoczynku. Natomiast

1. Kolonie, zimowiska – najczęstsza forma wypoczynku dzieci i młodzieży. Zazwyczaj

Przepisy prawne regulujące organizację wypoczynku dzieci i młodzieży:

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r.w sprawie

Struktura kadry wypoczynku:

1. Kierownik (któremu podlega cała kadra) i jego zastępca

Obowi zki i zadania kierownika wypoczynku:

Kto może zostać kierownikiem wypoczynku (—->>> rozporządzenie)

Obowiązki kierownika wypoczynku:

Kierownik wypoczynku, o którym mowa w art. 92e ust. 1 ustawy:

Obowiązki i zadania wychowawcy grupy

Kto może zostać wychowawcą wypoczynku (—->>> rozporządzenie)

Wychowawca wypoczynku, o którym mowa w art. 92e ust. 1 ustawy:

Rada wychowawców, rada pedagogiczna——->>>> Dzik, s. 108

Przed rozpoczęciem wypoczynku należy podzielić uczestników na grupy. Jeden wychowawca

Dzieci z klas 1-3 (7-10 lat):

Dzieci z klas 4-6 (10-13 lat):

Młodzież z klas 7 i 8 SP i 1 LO (13-16 lat):

Młodzież LO (16-18 lat):

- S najlepszymi grupami do pracy na kolonii. Zabiegaj o nie wszyscy wychowawcy, a wi c

Etapy rozwoju osobowości wg Eriksona

Niemowlęctwo, 1 r.ż.: ufność - nieufność

Potrzeba obj cia ucznia pomoc psychologiczno-pedagogiczn w przedszkolu, szkole i

Na kolonię czy obóz przyjeżdżają uczestnicy pochodzący z różnych

Przykładowy plan dnia:

13.00 - obiad - tak jak śniadanie powinien trwa 20 - 30 min

18.30 - kolacja - jak każdy posiłek trwa 20 - 30 min

19.30 - zajęcia wieczorne

21.30 - zakończenie zajęć wieczornych - przygotowanie do snu (kąpiel)

Rozkład dnia: —->>>poradnik MEN, s. 15

Ważne, by przed rozpoczęciem wypoczynku dać uczestnikom do podpisania regulamin. Dobrze,

Regulaminy obowiązujące na placówce wypoczynku:

Program wypoczynku (——->>>> poradnik MEN, s. 14)

Co powinien zawierać plan pracy obozu / kolonii?

Ramowy plan pracy opiekuńczo- wychowawczej: —->>> WSG, s. 297- 299

Priorytety Ministerstwa Edukacji i Nauki w organizacji letniego wypoczynku dzieci i

Dlaczego potrzebny jest plan wychowawczy grupy?

Planowanie pracy wychowawczo - opiekuńczej dla grupy:

W planie wychowawczym grupy powinny znaleźć się następujące zajęcia:

Załącznik 11.3: plan pracy…https://docplayer.pl/4496630-Poradnik-wychowawcy-wypoczynku-

Metody i formy realizacji planów wychowawczych

W planach pracy grup ujmujemy szereg działań wychowawczych, które

Wychowawca ma obowiązek posiadać dwa dokumenty, które dotyczą grupy:

Koniecznie spakuj (poza oczywistymi dokumentami):

- oryginał zaświadczenia o odbyciu kursu (pierwsze co sprawdzi kuratorium podczas kontroli)

- zeszyt, w którym będziemy prowadzili potrzebne w ciągu dnia notatki.

Co i jak warto spakować?

- Przybądźmy na miejsce co najmniej (!) na pół godziny przed planowaną zbiórką.

Ponadto kadra wypoczynku (podczas każdej podróży!!!)

- Rozlokować dzieci w pokojach.

- Rozdra nienie, napastliwo , niesłuszne zarzuty, nieufno rodziców

Inne sytuacje trudne związane z relacjami z rodzicami i trudnościami adaptacyjnymi, nagradzanie,

Dwie najwa niejsze postacie sportu:

Uprawianie sportu, bycie aktywnym fizycznie sprawia m.in., e młody człowiek:

Zalecane wiczenia ruchowe dla dzieci i młodzie y, to m.in.:

Korzyści wicze ruchowych, m.in.:

W wychowaniu fizycznym powinno si d y do uzyskania pewnych warto ci, które s ródłem

Podstawowe motywatory w uprawianiu aktywno ci fizycznej:

Podstawowym celem wychowania fizycznego jest kształtowanie aktywnych postaw wobec

Zadaniem wychowania fizycznego i sportu w czasie trwania wypoczynku jest: