TALAKAG NATIONAL HIGH SCHOOL
6
Fortich National Road
Talakag, Bukidnon
Email: www.thedigitalmirror.wordpress.com
Vol. 1 Issue. 1 S.Y. 2023 - 2024
Pagyakap sa Pagkakapantay-pantay
ByFritzhe B. Barimbad
Sa kabila ng pagkaka-
roon ng lokal na ordinansang
nagbabawal sa diskriminasyon,
patuloy pa rinng nakararanas
ng pangungutya ang Lesbi-
an Gay Bisexual Transgender
Queer+ o LGBTQ+.
Mahigit dalawang
dekada na ang lumipas ngunit
hindi pa rin naisabatas ang
panukalang naglalayong ipag-
bawal ang diskriminasyon, sa
batayan ng sexual orientation,
gender identity, at gender ex-
pression, o SOGIE Bill. Bukod
dito, ang panukalang ito ay ma-
layo sa pagbibigay ng espesyal
na pagtrato sa LGBTQ+, kundi
ito ay tungkol sa pagtiyak ng
pantay-pantay na pagtingin ng
lipunan sa iba’t-ibang kasarian.
Sa kabilang banda, naipabalita
ang insidenteng naranasan ni
Sass Sagot matapos maimbi-
tahang paunahing tagapagsali-
ta sa isang Seremonya ng pag-
tatapos sa isang paaralan. Siya
ay pinatayan ng mikropono at
ilaw sa kalagitnaan ng kanyang
Jeepney Phaseout: The Fall of the King of Roads
By Charles Asher C. Dimakuta pines in shambles. The Unit- els. Moreover, jeepneys tend
Evolve or die - The
jeepney phaseout serves
as ultimatum for the de-
cades-reign of the king of Phil-
ippine roads. A symbol of Fili-
pino innovation, the jeepney
has faithfully served millions
of commuters everyday,
bringing them to their destina-
tions. Needless to say, it has
a deep connection to the com-
mon folk. However, traditional
jeepneys are now in danger
of being replaced with a more
modern alternative.
The end of the second
Word War has left the Philip-
pagsasalita sa entablado. Iyan
ay matapos hindi nagustuhan
ng grupo ng simbahang may-
ari ng lugar, na may kasapi
ng LGBTQ+ na nagsasalita sa
kanilang entablado.
Hindi makatarungan
ang biglang pagpatay ng ilaw
at mikropono sa isang kasa-
pi ng LGBTQ+. Nararapat
na patas ang pakikitungo sa
bawat mamamayan kahit hin-
di magkakatulad ng sekswali-
dad, dahil hindi dapat maging
batayan ang gender at sexual
orientation para mabigyan ng
pantay-pantay na karapatan at
respeto ng bawat tao.
Dagdag pa nito, hin-
di lamang si Sass Sagot ang
napabalitang biktima ng ins-
identeng ito. Matatandaan rin
noong 2014 si Jennifer Laude
– isang transwoman na pina-
tay ng isang hukbo sa Amerika.
Habang noong 2019 naman,
napabalitang may isang tran-
swoman ang na harass sa mall
matapos pumasok sa isang
pambabaeng palikuran.
Samantala, isa rin ang
ed States, in an effort to save
on logistics as they withdrew
forces, left their working jeeps.
To the war-torn, impoverished
Filipinos of the time, these ve-
hicles were nothing short of
a godsend. A few years later,
what was once a transport
used to move forces across
the Philippine map, was retro-
fitted to carry the common folk
to their destinations.
As a mode of trans-
portation, jeepneys are con-
sidered to be flawed. Not only
does it produce more poution
than private vehicles, it is also
based on old, obsolete mod-
Column
Silent Epidemic, nararapat nang matigil
mga mag-aaral sa Talakag Na- Patuloy ang pagda-
tional High School (TNHS) mi ng mga nagkakaroon
na kabilang sa LGBTQ+ ang ng mental health illness
nakararanas ng pangungutya,
sa Pilipinas, lalong-lalo
dahil sa pagsuot ng mga tran-
na ang mga kabataang
swoman ng pambabaeng ka-
may edad 15-17. Kaya,
suotan sa loob ng paaralan.
Sa kabuuan, ang mga usapin nararapat na maglung-
at pangyayaring ito ay nagpa- sad ng mga programang
makakatulong sa kalu-
pakita lamang ng pangangail-
sugan ng kabataan at ka-
angan na magkaroon ng pam-
ligtasan ng mamamayan.
bansang batas na naglalayong
Mental health -
maprotektahan ang karapatan
ang kakayahan ng bawat
ng mamamayan. Dapat nang
isa na makaramdam,
dinggin ang panawagang mao-
pasa ang SOGIE Bill Law upa- makapag-isip, at maka-
ng mabigyang lunas ang suli- galaw sa mga paraan na
raning ito. Nararapat lamang mapalago ang kakayah-
itong pagtuunan ng pansin da- an na maaliw ang buhay.
hil palakas na ang panawagan Sa katunayan,
na magkaroon ng pantay-pan- mayroon ng mga isinaga-
tay na karapatan. wang panukala noon at
Ang Pamahalaan at ngayon na may iisang
Tagapagpatupad ng batas ay layunin, kagaya lang ng
kaakibat ng mamamahayag sa
Republic Act 11036 o
paglutas ng suliraning ito. Ipasa
ang Mental Health Act at
at bigyang bisa ang SOGIE Bill
Mental Health Strategic
upang maitaguyod ang kara-
patang pantao ng bawat tao sa Framework 2024-2028.
iba’t-ibang panig ng mundo. Nagkaroon din ng maliit
na pakulo ang STEM stu-
dents noong Intramurals
ng Talakag National High
School na pinamagatang
‘Sayo Yarn’ kung saan na-
glaan sila ng iba’t-ibang
kulay ng yarn na may iba’t-
ibang kahulugan na na-
glalarawan sa emosyon
o damdamin ng tao upa-
ng ibigay. Layunin nitong
ipadama sa kapwa mag-
aaral na hindi sila nag-iisa.
Dahil dito, nar-
arapat na bantayan ang
kabataan dahil karami-
han sa kanila ay sen-
sitibo pagdating sa us-
aping emosyonal na
to overload passengers, pri- kadalasan ay nahahan-
oritizing profit for passenger tong sa pagpapatiwakal.
comfort. It is also unsafe, be-
Sa kabila ng mga
ing poorly maintained.
To solve the problems batas na ito, humigit ku-
caused by jeepneys, the gov-
ernment has resolved to mod-
ply put, the modern jeepney is
ernize the king of the roads.
too foreign-looking.
However, not only is it not
Despite its flaws,-
economical for its drivers and
jeepneys should not be
operators, it is also reported to
phased out - at least for now.
have higher fares. Additonally,
Barring its deep historical and
modern jeepneys look nothing
cultural significance, it has fed
like its traditional counterpart.
countless mouths in its life-
One of the main features of
time. Not only barkers, oper-
a jeepney is its vibrant and
ators, and drivers, commuters
unique design, perks not pres-
also stand at the summit of
ent in modern itterations. Sim-
mulang 3.6 million na
Pilipino pa rin ang nag-
durusa. Sa kasalukuyan,
imbes na pababa na ang
kaso ng nahahawaan ng
COVID-19, pataas naman
ang kaso ng Mental Health
Illness, ayon sa sarbey na
isinagawa ng council for
the Welfare of Children
(CWC). Mayroong 54% ng
mga kabataan ang nagpa-
hayag ng takot at pan-
gamba dahil sa pandemya.
Makikitang may
epekto ang pandemya,
lalong-lalo na sa pang-
kaisipang kalusugan
ng tao. Kaya, nararapat
nang matigil ito upang
masigurong mapana-
tili ang health literacy.
Sa katapusan, nar-
arapat na alagaan ng
mabuti ang sarili upang
maging ligtas sa anumang
sakit sa isip at katawan at
maka-pokus sa pag-aaral
at magkaroon ng magan-
dang kinabukasan. Saka-
ling makakaramdam man
ng sintomas sa anumang
MH illness mabuting ko-
munsulta sa espesyalis-
ta o health professionals
upang agad na maagapan.
Dahil dito, nar-
arapat na maglunsad na
ang pamahalaan, LGU,
DepEd, at DOH ng mga
programa tulad ng aware-
ness drives para sa mga
guro dahil sila ang puma-
pangalawa sa pag-aalaga
ng kalusugan ng kabata-
an, pagbuo ng mga peer
support groups at pagsa-
sagawa ng anti-bullying
campaign upang mapaba-
ba ang kaso ng mental
health illness sa Pinas.
its benefits. Although mod-
ern jeepneys may be able to
better serve the interests of
commuters, the simple truth is
that changing now would most
likely kill the jobs generated
by the traditional jeepney in-
dustry. The jeepney is not just
another aging mode of trans-
portation - it is an identity and
a heritage.