ROŚLINY

OKRYTOZALĄŻKOWE
 Cechy
 Przemiana pokoleń z dominującym sporofitem – organy wegetatywne i
generatywne.
 Przewodzącym elementem drewna jest są naczynia, a łyka – rurki sitowe.
 Kwiat jest obupłciowy i oprócz pręcików zawiera słupek (zrośniecie
owocolistka). W dolnej części słupka (zalążni) znajdują się zalążki.
 Podczas rozmnażania wstępuje podwójne zapłodnienie. Powstaje zygota
(2n), z której rozwija się zarodek rośliny oraz do wytworzenia triploidalnego
bielma (3n) - tkanki spichrzowej, odżywiającej zarodek.
 Po zapłodnieniu kwiaty przekształcają się w owoce. Z zalążków - nasiona, a
z ściany zalążni powstaje owocnia.

 FORMY ROŚLIN
wieloletnie DWULETNIE JEDNOROCZNE
drzewa krzewy krzewiki byliny
Gruba łodyga Krótka łodyga, Budowa Pędy Pędy Zyka tylko jeden
(pień), która nisko nad krzewów, obumierają nadziemne sezon
rozgałęzia się ziemią. ale pod koniec obumierają wegetacyjny.
wysoko nad znacznie sezonu, a pod koniec
ziemia. mniejsza. rośliny sezonu
zimują w wegetacyjnego
postaci , a rośliny
pędów zimują w
podziemnych postaci korzeni
. spichrzowych.

Głóg
Dąb Wrzos
Chaber
Kosaciec bławatek

Marchew
drzewiaste ZIELNE

 BUDOWA KWIATU OBUPŁCIOWEGO

Okwiat, jest niezróżnicowany – składa się z działek okwiatu lub zróżnicowany na
kielich i koronę. Kielich budują działki kielicha, a koronę – płatki korony. Okwiat nie
bierze bezpośredniego udziału w rozmnazaniu, lecz jego funkcja jest przywabianie
zwierząt zapylających oraz ochrona pręcików i słupków.

SŁUPEK, powstaje w wyniku zrośnięcia się owocolistków. Jego dolna część tworzy
zalążnie, która przechodzi w szyjkę zakończoną znamieniem. Wewnątrz zalążni
znajduje się 1 lub kilka zalążków.
 Pręcik, jest zbudowany z nitki i główki, w której są dwa pylniki połączone
łącznikiem. Każdy pylnik składa się z dwóch woreczków pyłkowych.

 Kwiatostany
Kwiaty roślin okrytonasiennych występują często w skupieniach zwanych kwiatostanami.
o KWIATOSTANY GRONIASTE
Rozgałęzienia pędów bocznych odchodzą od jednej osi kwiatostanowej, jeśli kwiaty
tworzą się na zakończeniach pędów bocznych pierwszego rzędu mamy do czynienia
z kwiatostanami prostymi, a jeśli na zakończeniach drugiego lub dalszych rzędów
– z kwiatostanami złożonymi.

o KWIATOSTANY WIERZCHOTKOWATE
Rozgałęzienia pędów bocznych odchodzą od wielu osi kwiatostanowych.
  ROZMNAŻANIE PŁCIOWE
W kwiatach zachodzi wytwarzanie makrospor i mikrospor (haploidalne), a następnie rozwój gametofitów
żeńskich i męskich. Gametofity żeń skie wytwarzają komórki jajowe, a męskie komórki plemnikowe.
o Rozwój makrospory i gametofitu żeńskiego
I. Zachodzi w kwiatach żeńskich,
II. W ośrodku zalążka wyodrębnia się komórka macierzysta makrospor (2n), która dzieli
się na 4 1n makrospory,
III. 3 z 4 obumierają, a 1 rozwija się w gametofit żeński – woreczek zalążkowy,
IV. Powstaje 8 1n jąder potomnych, przez 3-krotny podział mitotyczny jadra kom.
makrospory,
V. 3 z nich otaczają się cytoplazma i na jednym z biegunów tworzą aparat jajowy,
VI. Aparat jajowy składa się z komórki jajowej oraz 2 komórek pomocniczych –
synergid,
VII. Naprzeciwległym biegunie 3 kolejne jądra formują komórki zwane antypodami,
VIII. Pozostałe 2 jadra układają się w środkowej części gametofitu i łącza się, tworząc 2n
wtórne jadro woreczka zalążkowego,
IX. Jest ono jądrem dużej komórki centralnej.

o Rozwój mikrospory i gametofitu Męskiego

I. Zachodzi w kwiatach męskich,

II. W woreczkach pyłkowych wyodrębnia się komórka macierzysta mikrospor
(2n), która dzieli się na 4 1n mikrospory,
 III. Pojedyncza mikrospora przechodzi podziały mitotyczne i powstaje gametofit
męski – ziarno pyłku,
IV. Ziarno pyłku składa się z dużej komórki wegetatywnej oraz malej
generatywnej,
V. Komórka generatywna dzieli się mitotycznie na 2 komórki plemnikowe, a
komórki wegetatywnej powstaje łagiewka pyłkową,
VI. Wytworzenie łagiewki pyłkowej odbywa się poza pręcikiem, gdy ziarno pyłku
zostanie przeniesione na znamię słupka kwiatu.

 SPOSOBY ZAPYLENIA
Zapylenie – przeniesienie ziaren pyłku na znamię słupka, odbywa się za pośrednictwem wiatru, zwierząt
oraz rzadko – wody.
o ROSLINY WIATROPYLNE

Kwiaty roślin wiatropylnych wytwarzają dużą ilość

lekkiego, sypkiego pyłku. Nitki ich pręcików są długie i
wiotkie, a znamiona słupków – duże i łatwo dostępne.
Okwiat zazwyczaj jest bezwonny i nie wytwarza nektaru.
o ROŚLINY ZAPYLANE PRZEZ ZWIERZĘTA

Kwiaty wytwarzają
pyłek ciężki, lepki i w
znacznie mniejszej ilości. Okwiat tych roślin jest
barwny, często wonny i wydziela nektar.

 Podwójne Zapłodnienie
 SAMOZAPYLENIE A ZAPYLENIE KRZYŻOWE
Kwiaty roślin okrytonasiennych zazwyczaj są obupłciowe. Stad u wielu z nich
zachodzi samozapylenie, czyli przeniesienie ziaren pyłku z pręcików na słupek tego
samego kwiatu lub innych kwiatów tej samej rośliny. Lecz jednak jest to zjawisko
niekorzystne, ponieważ, ogranicza możliwości rekombinacji genów.

Dlatego u roślin występują mechanizmy, ułatwiając zapylenie krzyżowe, czyli

obcopylność (pyłek z pręcików jednej rośliny na słupek innej rośliny tego gatunku).

Do tych mechanizmów należą:

 Samosterylność – zapylenie własnym pyłkiem nie prowadzi do wytworzenia
nasion,

 Zróżnicowanie czasu dojrzewania słupków i pręcików – jeżeli słupki dojrzewają

wcześniej niż pręciki – przedsłupność, jeśli pręciki dojrzewają wcześniej
niż słupki – przedprątność.

 Heterostylia – powstają 2 rodzaje słupków: u jednych osobników słupki

krótkie (pręciki wysoko położone) a u innych słupki długie (pręciki
nisko położone).