Kompan ipinahahayag sa anomang paraan na ating nais,
pati ang mga taong nagkokomento rito na
Sitwasyong pangwika
Social Media
• Sa pang-araw-araw na buhay natin, hindi na
maiiwasan na pagkagising sa umaga ay
cellphone na kaagad ang ating unang
tinitingnan. Minsan, katabi mo sa pagtulog
subalit hindi mo na nakakausap. Ito ay kaakibat
nang pagiging mahalaga nito sa ating gawain.
Napapanatili natin ang koneksyon sa ating mga
mahal sa buhay na nasa malayong lugar,
maging sa mga gawain sa trabaho ay nalalaman
natin kahit nasa bahay. Hindi tayo nahuhuli sa
mga nangungunang balita kahit hindi
makapanood sa telebisyon, makapakinig sa
radyo o kaya naman ay makapagbasa ng
dyaryo. Ika nga, instant na gamit ang
pagkakaroon nito. Ngunit kumusta kaya ang
paggamit ng wika sa makabagong kagamitang
ito?
• Social Media ang tawag sa kinahihiligan natin
sa internet. Sapagkat dito may mga aplikasyon
na maaari mong magamit kung gusto mong
malaman ng mga tao ang nangyayari sa iyo,
katulad na lamang ng Facebook o FB. Kung
hanap mo naman ay balita sa mga taong
sinusubaybayan mo, sa Twitter ka naman
magpunta. Kung ang nais mo naman ay
makapag-upload ka ng video, sa YouTube ka
naman magtungo. Matutunghayan sa mga
Blogs mo ang mga artikulo para sa isang paksa
na ang pokus ay mistulang diary. Kung agarang
libreng tawag naman ay nariyan ang Skype,
Viber at Messenger. Tunay ngang mahalaga at
malaki ang papel nito sa ating buhay.
• Bagama't may magandang bagay itong
naidudulot sa atin, hindi lahat ng impormasyon
ay madaling makuha lalo na kung ito ay
nakasulat sa wikang Filipino. Kung may
makuha ka man ay walang garantiya na tama
ang gramatika nito o ang pagkakagamit ng
wika. Minsan pa nga, kailangan mo pa ring
haluan ng Ingles kapag ikaw ay nagsasaliksik.
Tulad din sa text, may code switching na
nagaganap o pagpapalit-palit na paggamit ng
wikang Ingles at Filipino. Hindi nakakaligtas
saganitong gawain kapag tayo ay nagpopost sa
social media. Lahat ng saloobin natin ay
minsan pa ay nagkakaroon tayo ng muling
pagbasa rito at naitatama kung ito ay mali
• Walang magsasabi sa iyo na mali ang gramatika
mo, hahayaan ka na gumamit ng mga pohz,
khumusta, eklabu, chenelin, lodi, petmalu, sml,
idk, lol at marami pang pagpapaikli ng mga
salita. Ang pahayag na "Mahal kita" ay isusulat
sa Ingles na I love you sapagkat ito ay mas
naiintindihan nang nakararami sa mundo ng
social media o kung minsan ay nagiging ILY na
lamang o larawan ng puso. Ganyan kabilis ang
takbo ng mga salita sa mga kinagigiliwan
nating social media accounts.
• Paano ba tayo makasasabay sa bilis nito?
Mayaman ang ating wika. Maaari natin itong
simulan sa pamamagitan ng paglalagay sa
internet ng mga wikang Filipinong
diksyunaryo, mga akdang pampanitikan, mga
rebyu ng pelikulang Filipino at patuloy na
paggawa ng blogs na nasusulat sa ating wika.
Ang kailangan ay magkaisa tayo na gamitin ito
nang maayos sa lahat ng pagkakataon at
magtulungan na mapalaganap ito sa mundo ng
Internet.
Pelikula
• Ang pelikula na kilala rin bilang sine at
pinilakang-tabing ay isang larangan na
nagpapakita ng mga gumagalaw na larawan
bilang isang anyo ng sining o balang bahagi ng
industriya ng libangan.
• Pinakamura at abot-kayang uri ng libangan pa.
Anuman ang pelikulang tinatangkilik, tiyakin
lamang na kapupulutan ng aral na magiging
gabay naman ng mga manonood sa nangyayari
sa araw-araw na buhay niya.
Dulang Pilipino
• Ang dula ay hango sa salitang Griyego na
"drama" na nangangahulugang gawin ikilos.
Ang layunin ng dula ay makapagbigay ahw.
Sinasabi ring ang dula ay isang uri ng sining na
may layuning magbigay ng makabuluhang
mensahe sa manonood
 • Ang dula ay isang akdang sa pamamagitan ng
kilos at galaw sa tanghalan ay naglalarawan ng
kawil ng mga pangyayaring naghahayag ng
kapana-panabik na bahagi ng buhay ng tao.
• Sinasabi ring isang genre na panitikan na nasa
anyong tuluyan ang dula na dapat na itanghal sa
entablado, may mga tauhang gumaganap na
nag-uusap sa pamamagitan ng mga diyalogo.
Masasabing may anyong pampanitikang
inihanda para sa dulang ang mga artista ay
kumakatawan sa mga tauhan, ginagawa ang
nararapat na pagkilos ayon sa hinihingi ng mga
pangyayari at sinasabi ang nakasulat na usapan.
Ang mgan halimbawa ng dulang Pilipino:
Sinag sa Karimian ni Dionisio Salazar, Sa Pula
sa Puti ni Soc Rodrigo, Sarimanok ni Patrick C
Fernandez, Karaniwang Tao ni Joey Ayala,
Anghel ni Noel De Leon, at iba pa.
Ang Dula Sa Kasalukuyang Panahon
• Sa kasalukuyang panahon, mas umunlad,
maraming nabago, at marami na tayong iba't
ibang dula gaya ng panradyo, pangtelebisyon,
at pampelikula, sa panahong ito, ang mga dula
ay itinatanghal sa mas malalaking entablado at
aknewal na napapanood ng mga tao. ng ating
tradisyon Mga tradisyong nagbibigay identidad
sa mga Baiping an paglipas ng taon, nagbabago
ang anyo ng mga dulang Pilipino. Ngunit isa
lang ang layunin ng mga mandudula ang
magbigay aliw sa mga mamamayang Pilipino,
at higit sa lahat, ang bigyang buhay ang mga
pangyayari sa buhay ng Pilipino.
Sitwasyong Pangwika sa Pelikula
• Bagama't mas maraming banyaga kaysa lokal
na pelikula ang naipalalabus sa ating bansa
taon-taon, ang mga lokal na pelikulang
gumagamit ng midyum na Filipino at mga
barayti nito ay mainit ding tinatangkilik ng mga
manonood. Katunayan, sa dalawampung
nangungunang pelikulang ipinalabas noong
2014, batay sa kinita, lima sa mga ito ang lokal
na tinatampukan din ng mga lokal na artista,
lyon nga lang, Ingles ang karaniwang pamagat
ng mga pelikulang Pilipino tulad ng One More
Chance, Starting Over Again, It Takes A Man
and A Woman, Bride for Rent, You're My Boss,
You're Still the One, at Filipino, Taglish, at iba
pang barayti ng wika. iba pa. Ang wikang
ginagamit ay
• Hindi na nga maitatatwang Filipino ang wika o
lingua franca ng telebisyon, radio, diyaryo, at
pelikula. Maaaring sabihing ang pangunahing
layunin ng mga ito sa paggamit ng Filipino
bilang midyum ay upang makaakit nang mas
maraming manonood, tagapakinig, o
mambabasang makauunawa at malilibang sa
kanilang palabas, programa, at babasahin upang
kumita sila nang mas malaki. Subalit, hindi rin
mapasusubalian ang katotohanang dahil sa
malawak na impluwensiya ng wikang
ginagamit sa mass media ay mas maraming
mamamayan sa bansa ngayon ang
nakapagsasalita, nakauunawa, at gumagamit ng
wikang Filipino. Isang mabuting senyales para
sa lalong pag-unlad at paglago ng ating wikang
pambansa.
• Bagamat laganap na sa mass media,
mapapansin pa rin na ang wikang Filipino ay
madalas na ginagamit sa mga programa sa
radyo at telebisyon, sa tabloid, at sa pelikula
kung saan ang nananaig na tono ay impormal,
at waring hindi gaanong estrikto sa pamantayan
ng propesyonalismo. Sa maraming babasahin at
palabas na Filipino, ang tila nangingibabaw na
layunin ay mang-aliw, manlibang, at lumikha
ng ugong o ingay ng kasayahan (Tiongson,
2012). Isang pag-asam at hamon para sa mga
taong nasa likod ng mass media at mga taong
tumatangkilik sa mga ito na hindi lang basta
lumaganap ang Filipino kundi magamit din ito
ng mga nasabing midyum upang higit na
maitaas ang antas ng ating wika
Kakayahang Linggwistiko:
Pasalitang Pagbaybay
- Paletra sa wikang Filipino na nakaayos sa
tunog-Ingles ng mga titik maliban sa Ñ.
 - Isa-isa binibigkas sa maayos na Gitling
pagkakasunod-sunod ang mga titik na 1. inuulit na salita
bumubuo sa isang salita, pantig, daglat, 2. para sa tunog (onomatopoeia)
inisyal, akronim, simbolong pang-agham, at 3. paghiwalay ng katinig at patinig
iba pa. 4. paghiwalay sa sinusundang banyagang salita
5. paghiwalay sa sinusundang pangngalang
Pasulat na Pagbaybay pantangi
- Pagbaybay ng walong titik na (c, f, ñ, j, q, v, x, 6. pantig na may kakaibang bigat sa pagbigkas
z) para sa: 7. bagong tambalang salita
8. paghiwalay sa numero at petsa (ikinakabit sa
1. Pagpapanatili ng mga kahawig na tunog sa pagsulat ika at alas)
ng mga salitang mula sa mga katutubong wika sa 9. kasunod ng de
Pilipinas. 10. kasunod ng di
Hal: 11. Apelyido ng babaeng may asawa na ngunit
● Palavvun (Ibanag) Bugtong gusto pa rin na makita ang apelyido noong
● Kazzing (Itawes) Kambing dalaga pa
● Tambanggan (Tausug) Halaman
● Safot (Ibaloy) Sapot ng Gagamba Kakayahang Sosyo-linggwistik
● Masjid (Tausug, Meranaw) Gusaling - kakayahang gamitin ang wika sa pag-aangkop
sambahan ng mga Muslim sa sitwasyon

2. Bagong hiram na salita sa wikang banyaga. Akronim ni Dell Hymes (1974)

Hal: S - setting
● Selfie, Digital Detox P - participant
E - ends
3. Mga pangalang pantangi na hiram sa wikang A - act sequence
banyaga. Mga salitang mahirap irespel. K - key
Hal: I - instruments
Jason, Mexico, Nueva Viscaya, Zeitgeist, Quorum N - Norms
G - Genre
Din at Rin (d vs r)
Diptonggo
TEAM D TEAM R
- magkatabing patinig at malapatinig sa isang
1.Kapag Consonant and 1.Kapag patinig (a, e, i, pantig
dulo ng salita o, u) ang dulo ng salita Ex.
o malapatinig aw, ew, iw, ow, uw
ay, ey, iy, oy, uy
2.kapag tunog r ang dulo
ng salita Klaster
- kambal katinig. dalawa o higit pang
Nang vs ng magkatabing katinig sa isang pantig
Digrapo
Ginagamit ang Nang; - kombinasyon ng dalawang magkaibang
1.bilang kasing kahulugan ng "Noong" katinig para lumikha ng ibang tunog
2.Kapalit ng "upang" o "para"
3.pinagsamang "na" at "ng" Pares-minimal
4.pagtukoy sa pang abay na pamamaraan at pang - dalawang salita na may ibang kahulugan
gaano ngunit isang letra lang ang pinagkaiba
Pragmatiko
5.pang angkop ng inuulit na salita
- magamit at maintindihan ang wika
 - malaman ang intensyon ng tagasalita
Di-verbal na komunikasyon
1. kinesika - kilos o galaw ng katawan
2. proksemika - distansya sa pag uusap
- (sa ilalim ng paralanguage)
Ponemang supra segmental
● diin
● tono
● antala
3. paralanguage - paano ka nagsasalita
4. pandama - hawak/touch
5. katahimikan - may mensahe sa walang
salita/galaw
6. kapaligiran - lugar na pinag uusapan
Maggoy (2002)
- binigyang high context ang kulturang pilipino
- pagpapahayag sa mataas na pakikiramdam
Mga uri ng pahiwatig:
1.di-tuwirang/palihis
A. Pahaging - sadyang ipamintis ang mensahe
B. Padaplis - sadyang malihis ang pinapatamaan
2.Parinig at Pasaring
3.Paramdan - pandama ng mensahe
4. Papansin - layuning humingi ng atensyon
5.Sagasaan - Tinututulan ang tagapakinig na may
masasaktan
6. Paandaran - Nakapokus sa paksang hindi
maipahayag ngunit paulit-ulit sinasabi
Tatlong antas ng komunikasyon
● intrapersonal
● interpersonal
● Pampublikong komunikasyon
● Media
● komunikasyong organisasyonal
● Interkultural na komunikasyon
Kakayahang Diskorsal:
- pakakaugnay ng malinaw na pangyayari upang
magkaroon ng malinaw na pangyayari tungkol
sa teksto
- Sarignon (2007) nakatuon ang koneksiyon sa
magkakasunod na pangungusa
2 uri nito:
A. Kakayahang Tekstwal - Maunawaan ang
iba't-ibang tekstong pasulat na komunikasyon
B. Kakayahang Retorikal - Maunawaan ang
taga pagsalita at makapag bigay ng
opinyon/feedback
2 bagay na dapat isaalang-alang
- Coherence (pagkakaugnay-ugnay)
- Cohesion (pagkakaisa)

Introduksyon sa Pananaliksik:
Kabanata I - ang suliranin at kaligiran nito
1.Chapter title at subtitle
2.Magsisimula Macro hangang Micro development na
nagbibigay kaalaman sa iyong pananaliksik
3.Ang mananaliksik ay pamilyar sa literatura upang
ang introduksyon ay madevelop
4.Nakapaloob ang konsepto at ideya na nanggagaling
mula sa iba't-ibang sanggunian. Dapat inilalatag ang
mga sanggunian sa papamamagitan ng journal form

Kaligirang pangkasaysayan:
1.Ang diskusyon ng problemang nakikita ay dapat
alamin bakit interesado ang mananaliksik
2.mga konsepto at ideya na patungkol sa problema

Kakayahang pragmatiko:
Light bawn at spada (2006) - tumutukoy sa pag-aaral
sa paggamit ng wika sa isang partikular na kontexto