‫دولت جمهوری اسالمی افغانستان‬

‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫ریاست امور محصالن خصوصی‬
‫مؤسسه تحصیالت عالی خصوصی راه سعادت‬
‫پوهنحی انجنیری‬
‫موضوع درس‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫اهمیت مبادی انجنیری‬

‫مدرس ‪ :‬انجنیر فرهاد بهرنگی‬
‫‪1399‬‬ ‫سال‬
 1

‫مـبــــادی انجنیری‬

Introduction to Engineering
 ‫‪2‬‬
‫چند سؤال ؟‬
‫‪ 1. ‬انجنیر کی است؟‬
‫‪ .2 ‬انجنیران حالل کدام مشکالت ما هستند؟‬
‫‪.3 ‬کدام بخش های دیگر با انجنیری رابطه مشترک دارند‪.‬‬
‫‪ .4 ‬چند رشته انجنیری را میشناسید‪.‬‬
‫‪ .5 ‬وظیفه انجنیران (سیول) چی است؟‬
‫‪.6 ‬در کشور ما به کدام رشته از انجنیری بشتر ضرورت احساس میگردد‪.‬‬
 ‫‪3‬‬
‫انجنیر کی است؟‬
‫‪ ‬خیلی ساده میتوان گفت که انجنیران افرادی اند که دانش ساینس ‪،‬‬
‫ریاضی و اقتصاد را به هم آمیخته و در حل پرابلم های تخنیکی‬
‫که جامعه بشری به آن مواجه است ‪ ،‬میپردازند‪ .‬دانش عملی است‬
‫که انجنیران را از یک ساینس دان تفریق میکند‪.‬‬
‫‪ ‬انجنیر از لحاظ لغوی از انجن اشتقاق یافته که از لفظ التین و به‬
‫معنی خالقیت و خلق کردن ‪ ،‬آفریدن آمده است و قدامت آن را‬
‫میتوان تا ‪ 1500‬سال قبل از میالد ردیابی کرد‪.‬‬
 ‫‪4‬‬
‫انجنیران به مثابه حالل مشکالت‬
‫‪ ‬از لحاظ لغوی انجنیر به کسی نیز‬
‫اطالق میگردد که مشکل را حل‬
‫کند که از این دیدگاه میتوان هر‬
‫کس را که مشکلی را حل مینماید‬
‫انجنیر خواند‪.‬‬
‫‪ ‬مثال طفل که با سامان بازی ‪،‬‬
‫بازی میکند و از وسایل بازی‬
‫دست داشته بلند منزل میسازد‪.‬‬
 ‫ضرورت به انجنیری‪:‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪ ‬واضح و مشهود است که فطرت‬

‫انسان و حس کنجکاوی و تالش آن‬
‫بخاطر کسب آسایش هر چه بیشتر‬
‫ضرورت به انجنیری را بیش از‬
‫هر وقت دیگر بر جسته تر‬
‫میسازد‪.‬‬
‫آغاز انجنیری به شکل دانش نوین و صنف بندی آن‬ ‫‪6‬‬

‫پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد سبب شد تا‬ ‫‪‬‬
‫یکتعداد زیاد انجنیران و دانشمندان در عرصه نظامی‬
‫وظایف خود را از دست دهند و به زندگی ملکی رو‬
‫آورند از همین جهت است که به خیلی زودی شاهد یک‬
‫حادثه هیجان انگیز یعنی اختراع تلویزیون در سال‬
‫‪ 1961‬بودیم و به همین ترتیب میبینیم که پایان جنگ‬
‫سرد یکبارگی به آن چنان شتاب بخشید که تقریبآ غیر‬
‫قابل باور است‪.‬‬
‫‪ ‬از اینجاست که انجنیران به صنف های جدا گانه که‬
‫ذیالً به آن میپردازیم آغاز به فعالیت و از خود خالقیت‬
‫های چشم گیر نشان دادند‪.‬‬
 ‫تیم تکنالوژی‬ ‫‪7‬‬

‫‪ ‬چالش های تخنیکی معاصر ندرتآ‬

‫صرفآ بوسیله یک انجنیر بر آورده‬
‫میگردد انکشاف تکنالوژی یک‬
‫پروسه پیچیده بوده که در برگیرنده‬
‫و ایجاب هماهنگی یک تیم‬
‫تکنالوژی را می نماید که این تیم‬
‫شامل‪:‬‬
 ‫‪ -1‬ساینس دان ‪:‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪ ‬عبارت از افرادی اند که طبعیت را‬

‫بمنظور افزایش و ارتقای دانش بشری‬
‫مطالعه مینمایند ‪ .‬هر چند بعضی از‬
‫ساینسدانان در صنایع مشغول کار های‬
‫عملی اند و بعضی هم مصروف امور‬
‫تیوریکی اند که ممکن منتج به تطبیقات‬
‫عملی آنی گردند‪ .‬الزمه آموزش برای‬
‫یک ساینسدان درجات لیسانس( )‪،BSC‬‬
‫ماستری)‪ (MSC‬و دکتورا)‪(PHD‬‬
‫میباشد‪.‬‬
 ‫‪-2‬انجنیران ‪:‬‬ ‫‪9‬‬

‫شامل افرادی میگردد که دانش‬ ‫‪‬‬

‫ساینس ‪ ،‬ریاضی و اقتصاد را بمنظور‬
‫انکشاف موثر و مفید وسایل ‪ ،‬ساختمان‬
‫و پروسس بکار میبرند ‪ .‬الزمه آموزش‬
‫آن درجات لیسانس ‪ ،‬ماستری و دکتورا‬
‫میباشد ‪.‬‬
 ‫‪ -3‬تکنالوجست ‪:‬‬ ‫‪10‬‬

‫شامل افرادی اند که ساینس و‬ ‫‪‬‬

‫ریاضی را بخاطر حل پرابلم های خیلی‬
‫مشخص و واضح بکار می برند که‬
‫ممکن ایجاب دانش خیلی عمیق را مانند‬
‫انجنیران و ساینس دانان نکند و دوره‬
‫لیسانس ممکن کافی باشد ‪.‬‬
‫‪ -4‬تیکنیشن ها ‪:‬‬ ‫‪11‬‬

‫که معموآل توسط انجنیران و ساینس دانان‬

‫مراقبت میگردند تا وظایف مشخص مانند‬
‫پیش نویس پروسیجر البراتوار و مودل سازی‬
‫را انجام میدهند که شاید یک دوره تحصیلی‬
‫دو ساله برای ایشان کافی باشد ‪.‬‬
‫‪ -5‬صنعت گران ‪:‬‬ ‫‪12‬‬

‫آنانی که مهارت مسلکی مانند ولدنگ کاری ‪،‬‬

‫ماشین ‪ ،‬نجاری ‪ ،‬گلکاری وغیره را فرا می‬
‫گیرند ایشان یک دوره دو ساله را بایست‬
‫سپری کنند و به ساختار و عملی نمودن طرح‬
‫های می پردازند که توسط ساینس دانان ‪،‬‬
‫انجنیران تکنالوجست ها و تیکنیشن ها‬
‫مشخص گردیده است ‪ .‬الزمه دوره تحصیل‬
‫همچو افراد مکاتب ثانوی همراه با تجربه می‬
‫باشد ‪.‬‬
‫مثمریت کار طور دسته جمعی‬ ‫‪13‬‬

‫‪ ‬کار مثمر دسته جمعی و گروپی منتج به‬

‫مو فقیت های بزرگ می گردد واقعآ‬
‫آنانیکه یک تیم با هم و در تفاهم با هم و‬
‫در ساختار و شکل گیری مفکوره ها و‬
‫ایده ها با هم سهیم میباشند معجزه‬
‫صورت می گیرد و تیم است که میتواند‬
‫موفقیت های بیشتر را بار آورد‪.‬‬
‫ضرب المثل مشهوری است که میگویند‬ ‫‪‬‬
‫از یک سر دو سر بهتر است در یک تیم‬
‫بایست مشخصات ذیل وجود داشته باشد‪.‬‬
‫مشخصات تیم انجنیری‪:‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪ _1‬احترام متقابل به نظریات سایر اعضای تیم ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ _2 ‬توانایی اعضای تیم در انتقال و اخذ نظریات و‬

‫ایده های تیم ‪.‬‬
‫‪ _3 ‬توانایی کنار گذاری انتقاد در اولین مراحل شکل‬
‫گیری حل پرابلم ‪.‬‬
‫‪ _4 ‬توانایی اثر گذاری در شکل گیری ایده های‬
‫ضعیف (البته در مراحل مقدماتی ‪.‬‬
‫‪ _5 ‬مهارت انتقاد دقیق در برابر حل پیشنهادی و‬
‫تحلیل آن آن از نظر قوت و ضعیف ‪.‬‬
‫‪ _6 ‬صبر و بردباری و کوشش مجدد هنگامیکه یک‬
‫ایده به ناکامی می انجامد و یا حل نا مکمل مینماید ‪.‬‬
‫دسپلین انجنیری و رشته های آن‪:‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪ ‬تا کنون که شما رشته مورد نظر‬

‫خویش یعنی انجنیری را انتخاب‬
‫نموده اید روی دسپلین انجنیری‬
‫خود تصمیم گرفته اید‪.‬‬
‫‪ ‬اینک مختصرآ دسپلین و رشته‬
‫های مربوط انجنیری را معرفی‬
‫میداریم‪:‬‬
‫انجنیری سیول (‪)Civil Engineering‬‬ ‫‪16‬‬

‫انجنیری سیول که یکی از با قدامت ترین رشته های‬ ‫‪‬‬

‫انجنیری محسوب میگردد که میتوان سوابق آن را به تمدن‬
‫مصر و اعمار اهرم های مصری گره زد (حدود ‪3000‬‬
‫قبل از میالد) اهرم های مصر که در شش مرتبه هر یک‬
‫به ارتفاع ‪ 30‬فت اعمار گردیده ‪ ،‬ارتفاع مجموعی آن‬
‫حدود ‪ 200‬فت میگردد ‪ .‬متعاقبآ ‪ 70‬سال بعد اهرم دیگری‬
‫در عزه به ارتفاع ‪ 340‬فت و به مساحت چهارچند بالک‬
‫های شهری اعمار گردید ‪.‬‬
‫‪ ‬عمدتآ انجنیران سیول در اعمار پروژه های مانند سرک ‪،‬‬
‫تعمیر ‪ ،‬میدان هوایی ‪ ،‬بند ‪ ،‬پل ‪ ،‬کانال ‪ ،‬سیستم های آب ‪،‬‬
‫بدرفت و تنظیم سیستم های آبرسانی شهری و کانالیسیون‬
‫مسئو لیت دارند ‪.‬‬
‫انجنیری میخانیک ‪:‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪ ‬انجنیران میخانیک در ساختن ماشین ها‬

‫‪ ،‬موتر ‪،‬ریل ‪ ،‬طیاره ‪ ،‬ماشین های تغیر‬
‫حرارت ‪ ،‬وسایل صنعتی ‪ ،‬تولید انرژی‬
‫‪ ،‬سیستم های حرارتی ‪ ،‬یخچال ‪،‬‬
‫ایرکندیشن و تهویه مصروف اند‬
‫انجنیران میخانیک باید معلومات کافی‬
‫از سترکچر ‪ ،‬انتقال حرارت ‪ ،‬فلوید‬
‫میخانیک ‪ ،‬ماده ترمودینامیک وغیره‬
‫داشته باشند ‪.‬‬
 ‫انجنیری برق ‪:‬‬ ‫‪18‬‬

‫به محض اینکه فزیکدانان از برق آشنایی پیدا‬ ‫‪‬‬

‫کردند انجنیری برق به مثابه یک رشته جداگانه‬
‫عرض اندام کرد برق دو وظایف اساسی را در‬
‫جامعه انجام داد ‪ .‬انتقال انرژی و معلومات‬
‫کسانیکه متخصص انتقال انرژی بودند وسایل‬
‫مانند جنراتور های برقی ‪ ،‬ترانسفارمر ‪ ،‬موتور‬
‫های برقی و سایر وسایل به انرژی بلند را‬
‫بوجود آوردند و آنانیکه در انتقال معلومات‬
‫تخصص یافتند وسایل مانند رادیو ‪ ،‬تلویزیون ‪،‬‬
‫کمپیوتر ‪ ،‬آنتن ‪ ،‬کنترول کننده ها و وسایل‬
‫مخابراتی را ساختند ‪.‬‬
 ‫انجنیری کیمیا ‪:‬‬ ‫‪19‬‬

‫انجنیری کیمیا بیشتربا ریکتور های کیمیاوی ‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫تبدیل حرارت ‪ ،‬پمپ کمپریسور وغیره سرو کار‬
‫دارد انجنیری کیمیای مواد خام مانند پطرولیم ‪،‬‬
‫ذغال ‪ ،‬درخت وغیره را تصفیه و به مواد پخته‬
‫مانند گسیولین ‪ ،‬تیل حرارتی ‪ ،‬پالستیک ‪ ،‬کاغذ‬
‫وغیره مبدل میسازد البته انجنیری کیمیا حیاتی‬
‫یکی از شقوق است که در بطن انجنیری کیمیا‬
‫رشد کرد و مراحل بیولوژیکی را با کیمیا‬
‫انجنیری معمولی مدغم کرده و به تولید غذا و‬
‫ادویه می پردازد هکذا پروسس مواد فضله جز‬
‫از انجنیری کیمیا حیاتی است ‪.‬‬
‫انجنیری صنعتی ‪:‬‬ ‫‪20‬‬

‫در اواخر سالیان ‪ 1800‬مسئولین‬ ‫‪‬‬

‫صنایع آغاز به استفاده از مدیریت علمی‬
‫‪Scientific Management‬‬
‫نمودند تا موثریت را باال بردند در این‬
‫روش بیشتر کوشش گردیده تا از تعداد‬
‫کارگران کاسته و همگام با آن تولید را‬
‫افزایش بخشد البته انجنیری صنایع یا‬
‫صیعتی ‪ ،‬پل است میان انجنیری و‬
‫مدیریت‪.‬‬
 ‫انجنیری فضایی ‪:‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪ ‬انجنیران فضایی به دیزاین واسطه های‬

‫می پردازد که در فضاء فعالیت مینمایند‬
‫که میتوان ساختن طیاره ها ‪ ،‬صفینه ها ‪،‬‬
‫راکت ها وغیره را نام برد ‪.‬قابل تذکر‬
‫است که انجنیران فضایی با پرابلم های‬
‫مانند مسایل مربوط به باد و تاثیرات آن‬
‫‪ ،‬آلودگی هوا و سایر پدیده های فضایی‬
‫مواجه اند ‪.‬‬
‫انجنیری مواد ‪:‬‬ ‫‪22‬‬

‫‪ ‬انجنیری مواد میتواند به بخش های‬

‫ذیل تقسیم بندی گردد ‪.‬‬
‫‪.‬انجنیری جیولوژیکی ‪:‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪ ‬که به مطالعه سنگ ها ‪ ،‬خاک ‪،‬‬

‫تشکالت جیولوژیکی به منظور‬
‫دریافت ذخایر و معادن ریزرفی‬
‫پرداخته و آنرا مطالعه مینمایند ‪.‬‬
 ‫‪.2‬انجنیری معادن ‪:‬‬ ‫‪24‬‬

‫که مصروف استخراج معادن‬ ‫‪‬‬

‫مانند ذغال سنگ ‪ ،‬آهن وغیره اند‪.‬‬

 ‫‪.3‬انجنیری پطرولیم ‪:‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪ ‬که در دریافت ‪ ،‬تولید و انتقال گاز‬

‫طبیعی مصروف اند ‪.‬‬
‫‪ .4‬انجنیری سرامیک ‪:Ceramic Engineering‬‬ ‫‪26‬‬

‫‪ ‬که دربرگیرنده تولیدات منرال‬

‫های غیرآهنی میباشد‪.‬‬
‫‪.5‬انجنیری پالستیک‬

‫عبارت از انجنیران است که مصروف‬

‫تولیدات پالستیک اند‬
‫‪ .6‬انجنیری فلزات ‪Meteorological Engineering‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪ ‬کسانیکه مصروف تولیدات‬

‫عناصر فلزی ویا تولید الیاژ‬
‫های فلزی میباشد‪.‬‬
 ‫‪.7‬انجنیر پیمایش میخانیک مواد‬ ‫‪28‬‬
‫‪:Material Science Engineers‬‬
‫‪ ‬کسانیکه اساسات ساینس را در‬
‫عقب خواص مطالعه مینمایند مانند‬
‫مقاومت ‪ ،‬هدایت برقی ‪ ،‬مواد‬
‫وغیره‪.‬‬
‫انجنیری سروی و استخراج معادن ‪:‬‬ ‫‪29‬‬

‫درین رشته تمام موضوعات و علوم مربوط‬ ‫‪‬‬

‫ساختار جیولوژیکی کره زمین تفحص و کشف‬
‫معادن مفیده سطح زمین و اعماق آن تغیر شکل‬
‫های تکتونیکی به تفصیل مطالعه میشود ‪.‬‬
‫طوریکه میدانیم در عصر حاضر زندگی بدون‬
‫دانستن و داشتن صنایع انرژی نا ممکن گردیده‬
‫و استخراج معادن مفیده زمین در رشد سطح‬
‫اقتصادی هر کشور مقام خاص را دارا میباشد‬
‫از این رو محصلین جیولوژی و معادن نیز از‬
‫اهمیت فراوانی برخوردار میباشد ‪.‬‬
 ‫انجنیری زراعتی ‪:‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪ ‬انجنیران زراعت بیشتر دهاقین را در‬

‫افزایش تولیدات غذایی و فایبری کمک‬
‫مینمایند هکذا انجنیران زراعت در‬
‫قسمت انکشاف وسایل میکانیزه کار‬
‫نمودند تا از کمیت کارگران که در فارم‬
‫کار مینمایند کاسته شود انجنیران‬
‫زراعت در بخش های مواد غذایی ‪،‬‬
‫کیمیای حیاتی ‪ ،‬آب و کیفیت محیط‬
‫زیست ‪ ،‬غذا ‪ ،‬تغذی و پروسس بایبر‬
‫تخصص حاصل مینمایند‬
 ‫انجنیری هسته یی ‪:‬‬ ‫‪31‬‬

‫انجنیران هستوی مصروف دیزاین سیستم های‬

‫اند که در آن انرژی هسته یی به کار رفته‬
‫باشد مانند دستگاه تولید نیروی هستوی ‪،‬‬
‫کشتی های هستوی ‪ ،‬صفینه های فضایی‬
‫بعضی از انجنیران با تداوی هستوی و بعضی‬
‫در طرح ریکتور های هستوی نیز مصروف اند ‪.‬‬
 ‫انجنیری مهندسی ‪:‬‬ ‫‪31‬‬

‫این دسته از انجنیران دانش انجنیری‬

‫مانند سترکچر ‪ ،‬مواد و صوت ‪ ،‬حرارت‬
‫و مقاومت را با دانش مهندسی‬
‫مدغم نموده و در طرح های روی کاغذ‬
‫میپردازند ‪.‬‬
 ‫انجنیری بایومیدیکل ‪:‬‬ ‫‪32‬‬

‫در انجنیری بایومیدییکل بخش های صنعتی انجنیری‬

‫مانند انجنیری میخانیک ‪ ،‬انجنیری برق و کیمیا و‬
‫صنعت با هم یکجا شده بخاطر تداوی و فیزیولوژی‬
‫انسان مصروف اند ‪ ،‬کار گران این رشته در بخش تولید‬
‫اعضای مصنوعی مانند گردن مصنوعی ‪ ،‬قلب مصنوعی‬
‫وغیره مصروف اند و انکشافات اخیر نشان میدهد که‬
‫انجنیران بایومیدییکل در قسمت اینکه چگونه کور را‬
‫قادر میسازد تا بینا گردد و یا کر را قادر سازد که‬
‫شنوایی خویش را بدست آورد کار مینمایند ‪.‬‬

‫رشته های انجنیری عبارتند از انجنیری‬ ‫‪‬‬
‫سیول‪ ،‬میخانیک‪ ،‬برق‪ ،‬کیمیا‪ ،‬صنعتی‪،‬‬
‫فضائی‪ ،‬مواد‪ ،‬جیولوجیکی‪ ،‬معادن‪،‬‬
‫پطرولیم‪ ،‬سرامیک‪ ،‬پالستیک‪ ،‬فلزات‪،‬‬
‫میخانیک مواد‪ ،‬سروی و استخراج‬
‫معادن‪ ،‬زراعتی‪ ،‬هسته ئی‪ ،‬مهندسی‪،‬‬
‫بایومیدکل‬
‫وظایف انجنیران سیول عبارت است از‬ ‫‪‬‬
‫اعمار سرکها‪ ،‬تعمیر‪ ،‬میدان هوائی‪ ،‬بند‪،‬‬
‫پل‪ ،‬کانال سیستم های آبیاری‪ ،‬بدرفت ها‬
‫و کانالیزاسیون‬
‫نتیجه گیری‬ ‫‪33‬‬
‫‪ ‬انجنیران کاسنی اند که دانش‪ ،‬ساینس‬
‫ریاضی و اقتصاد را به هم آمیخته ور‬
‫در حل پرابلم های تخنیکی که جامه با‬
‫آن مواجه است میپردازد‪.‬‬
‫‪ ‬انجنیران به اسر کنجکاوی و تال ش به‬
‫خاطر کسب آسایش دیگارن خدمت‬
‫میکند‪.‬‬
‫‪ ‬بخش های تکنالوژست ها‪ ،‬ساینس‬
‫دانان‪ ،‬تکنیشن ها و صنعت گران با‬
‫انجنیری رابطه مشترک دارند‪.‬‬
 ‫‪34‬‬
‫در صورتیکه به سوال مواجه‬
‫شیدین به کانال تلیگرام با ما‬
‫شریک نماید‪.‬‬
‫تشکر از توجه تان‬