You are on page 1of 132

Σύγχρονες Πολιτικές Υγείας

Δημήτρης Συνοδινός
Ph.D. Οικονομολόγος
Ορισμοί
• Τείνουν να απλουστεύουν τα χαρακτηριστικά του
αντικειμένου ή της έννοιας που επιχειρούν να
σκιαγραφήσουν.
• Μπορεί να μην περικλείουν όλες τις υπάρχουσες
εξαιρέσεις στους κανόνες υπό διατύπωση.
• Αν και δεν είναι εύκολο να τους αμφισβητήσει
κανείς, δημιουργούν την αίσθηση πως
περιγράφουν καταστάσεις που απέχουν από την
πραγματικότητα.
• Γιατί αφιερώνουμε τόσο χρόνο για ορισμούς;
Τι θα επιχειρήσουμε;
• Η επιτυχία σε κάθε υπόθεση προς διαχείριση είναι να
γνωρίζει κάποιος πολύ καλά την «φύση» και τα
χαρακτηριστικά της.
• Όσο καλύτερα έχει κάποιος χαρτογραφημένο τον τομέα
στον οποίο κινείται, έχει και περισσότερες πιθανότητες να
μπορέσει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και τις
προκλήσεις που τον συνοδεύουν.
• Για τον τομέα της Υγείας, θα δώσουμε τους απαραίτητους
ορισμούς, θα παρατηρήσουμε το Ελληνικό και Διεθνές
περιβάλλον και θα μιλήσουμε για το νομικό υπόβαθρο.
• Ίσως το πιο σημαντικό που θα κάνουμε, είναι η ιστορική
αναδρομή που θα μας δώσει πολλές απαντήσεις για την
κατάσταση που επικρατεί στον τομέα σήμερα.
Ο Υγειονομικός Τομέας
• Είναι στις μέρες μας μία αναπτυσσόμενη και
ανταγωνιστική αγορά. Όμως, δεν είχε πάντοτε αυτά τα
χαρακτηριστικά.
• Η απαρχή του τομέα βρίσκεται στην βασική
ανθρώπινη και κοινωνική ανάγκη να επιτευχθεί μία
στρατηγική αντιμετώπισης προβλημάτων υγείας.
• Κάθε σύστημα υγείας στις δυτικές οικονομίες έχει την
φιλοσοφία και την ιστορική του εξέλιξη.
• Όμως στην πορεία του στο χρόνο κάθε σύστημα
εξελίσσεται ανάλογα με την γενική αντίληψη του
αγαθού της υγείας, το μέγεθος της κρατικής
παρέμβασης, τους παράγοντες που επηρεάζουν την
ζήτηση υπηρεσιών υγείας και πολλές άλλες
παραμέτρους…
Ορισμοί της Υγείας
• Οι προσεγγίσεις που οδήγησαν διαφορετικούς
συγγραφείς και Οργανισμούς σε ορισμούς που
δόθηκαν για την Υγεία μπορούν να
κατηγοριοποιηθούν σε τέσσερις κατηγορίες.
• Ορισμένοι έκαναν χρήση «αρνητικών ορισμών»
και άλλοι «θετικών ορισμών». Κάποιοι
επικεντρώθηκαν σε «λειτουργικούς ορισμούς»
και κάποιοι σε «βιωματικούς ορισμούς».
Θετικοί Ορισμοί
• Ορίζουν σαν Υγεία την ευεξία σε όλες τις πτυχές
της ύπαρξης ενός ατόμου.
• Σύμφωνα με τον ορισμό που βρίσκεται στο
εισαγωγικό και επεξηγηματικό κείμενο του
Καταστατικού του Παγκόσμιου Οργανισμού
Υγείας (Π.Ο.Υ) όπως αυτό υιοθετήθηκε το 1946, η
υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους
σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και
όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».
Αρνητικοί Ορισμοί
• Προέρχονται κυρίως από την τάση για
αφαιρετική λογική που καλώς έχουν οι
Ιατρικές πρακτικές.
• Υγεία ορίζουν την απουσία συμπτωμάτων
κάποιας δυσλειτουργίας σύμφωνα με την
γνωμάτευση Ιατρού.
Λειτουργικοί και Βιωματικοί Ορισμοί
• Λειτουργικοί: Εξετάζουν την ικανότητα που
διαθέτει το άτομο να ανταποκρίνεται σε
κοινωνικούς ρόλους. (Parsons 1979)
• Βιωματικοί: Εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο
το άτομο αντιλαμβάνεται την υγεία του.
(Kelman 1975)
Ορισμοί
• «Θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα» και
«Εξασφάλιση συνθηκών για πλήρωση και
αυταξίωση της ανθρώπινης ζωής» (Π.Ο.Υ 1978)
• Οι Διεθνείς Οργανισμοί βασίστηκαν στην
οριοθέτηση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και
έχτισαν ανάλογες οδηγίες για πολιτικές που
ήταν σωστά προσανατολισμένες. Δεν ήταν όμως
ποτέ ενδυναμωμένοι και ισχυροί για να τις
επιβάλουν.
Ορισμοί (Κοινωνική Διάσταση)
• «… η υγεία σε συλλογικό επίπεδο σχετίζεται
περισσότερο με την ικανότητα της κοινωνίας να
οργανώνει τον «κοινό βίο», την παραγωγή της
τροφής, την μετακίνηση των ατόμων, την
διασφάλιση των συνθηκών εργασίας, την
διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων και την
επίτευξη της δημιουργικότητας των πολιτών σ’
ένα κλίμα πολιτιστικής συναίνεσης, και όχι μόνο
να αντιμετωπίζει τις απειλές και τις ασθένειες,
όταν αυτές αναδύονται.»
(Αγραφιώτης 2002)
Αντίθεση και Σύνθεση
• Όπως τείνει να συμβαίνει κατά κανόνα, έτσι και
με το αγαθό της υγείας πολλές από τις
ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί τις έχουν
σφυρηλατήσει πολλά χρόνια αντιπαράθεσης
απόψεων και κοινωνικοοικονομικών
φιλοσοφιών.
• Στην προσπάθεια τους να επικρατήσουν
ακολούθησαν τον δρόμο της παρουσίασης των
ακραίων χαρακτηριστικών τους.
• Πάντοτε όμως, και όποτε παρέλθει αρκετός
χρόνος για ζυμώσεις, παρατηρείται σύνθεση των
συνιστωσών ανεξαρτήτως ποιες φιλοσοφίες
δείχνουν να έχουν επικρατήσει.
Ιδιωτικό και Κοινωνικό Αγαθό
• Ο ορισμός: «Η Υγεία είναι κατεξοχήν ζήτημα
οικονομικής ευθύνης και η βελτίωση της
εξαρτάται από το άτομο» (Fuchs, 1974)
παρουσιάζει την αντίληψη της σαν Ιδιωτικό
Αγαθό.
• Ενώ η υγεία είναι: «Δημόσιο Κοινωνικό
Αγαθό στο οποίο έχουν ισότιμο δικαίωμα
όλοι οι πολίτες άσχετα με την
κοινωνικοοικονομική θέση τους, την φυλή
τους ή τον τόπο κατοικίας τους» σύμφωνα με
τον Μπένο (2007).
Ιδιωτικό και Δημόσιο Αγαθό από
Πολιτική Σκοπιά
• Δημόσιο Αγαθό: Επιφυλάσσει για το κράτος
πολύ πιο ενεργό ρόλο, προκειμένου να
εξασφαλίζεται η παροχή των αναγκαίων
υπηρεσιών υγείας σε όλο τον πληθυσμό.
• Ιδιωτικό αγαθό: που πρέπει να παράγεται και
να κατανέμεται με βάση τους κανόνες της
ελεύθερης αγοράς και χωρίς κρατική
παρέμβαση.
Ιδιωτικό Αγαθό (α)
• Η υγεία λειτουργεί ως ιδιωτικό αγαθό που υπόκειται
στους νόμους της αγοράς.
- Τομέας Προσφοράς: Ιατρικές Υπηρεσίες,
Νοσοκομεία, υλικά, μεταφορές, υπηρεσίες
υποστήριξης, υπηρεσίας φιλοξενίας κτλ)
- Τομέας Ζήτησης: Οι καταναλωτές
- Ομάδα Αγαθών: Όλως των βαθμίδων αλλά κατά
κύριο λόγο ανελαστικά ως προς την τιμή.
• Ο ασθενής μπορεί να κάνει πιο ελεύθερη επιλογή
θεράποντος ιατρού.
Ιδιωτικό Αγαθό (β)
• Σε ένα σύστημα ιδιωτικής φύσης μπορεί να
επιτευχθεί η μείωση του κόστους των υπηρεσιών
υγείας, ελαχιστοποιούνται οι γραφειοκρατικές
πρακτικές, αμβλύνονται κάποια εκ των
χρηματοδοτικών προβλημάτων.
• Υποστηρίζεται η μεγαλύτερη δυνατότητα του
καταναλωτή να επιλέγει μεταξύ προσφερόμενων
υπηρεσιών και ο ανταγωνισμός μπορεί να πιέσει
το αντίτιμο των υπηρεσιών αυτών σε
χαμηλότερα επίπεδα μέσα στο φάσμα όμως των
διαμορφούμενων τιμών των ιδιωτών.
Ιδιωτικό Αγαθό (γ)
• Όμως:
- Είναι μειωμένη η ισχύς της κρατικής παρέμβασης.
- Οι καταναλωτές είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν καλά
την αγορά αναλόγων υπηρεσιών για να έχουν μεγαλύτερο
όφελος από τις διαμορφούμενες ισορροπίες.
- η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών περιορίζεται
σχετικά στη επιλογή εξειδικευμένου παρόχου υπηρεσιών
και λιγότερο στην ποιότητα, την ποσότητα και το κόστος
τους καθώς υπάρχει το φαινόμενο της ασύμμετρης
πληροφόρησης (ο ιατρός καθορίζει και την ζήτηση των
υπηρεσιών βάση της ίδιας της γνωμάτευσής του).
- Τονίζει τις κοινωνικές ανισότητες (οικονομικές και
γεωγραφικές).
Διαφορές Ανταγωνιστικής Αγοράς –
Αγοράς Υγείας
• Οι συνήθεις ανταγωνιστικές αγορές έχουν:
- Μεγάλο αριθμό προμηθευτών
- Ομοιογένεια συναφών προϊόντων
- Σχετικά καλή ενημέρωση καταναλωτών
- Σχετικά άμεσες πληρωμές καταναλωτών.
• Η αγορά υπηρεσιών υγείας έχει:
- Περιορισμένο αριθμό προμηθευτών
- Ετερογένεια αγαθών και προμηθευτών
- Ατελή ενημέρωση καταναλωτών
- Μερική ή και μηδενική κάλυψη δαπανών απ’ ευθείας
από τους καταναλωτές.
(Διαχωρισμός βασισμένος στον Stiglitz – 1988)
Κοινωνικό Αγαθό (α)
• Στις Υπηρεσίες Υγείας δεν μπορεί να ισχύει η
αρχή του αποκλεισμού (Arrow 1963).
- Η φύση ορισμένων ασθενειών δημιουργεί τον
κίνδυνο μετάδοσης τους.
- Μειωμένη ικανότητα του χρήστη να
διαπραγματευτεί τις τιμές και να αξιολογήσει το
προϊόν (συμπεριλαμβανομένης και της
μηδενικής πολυτέλειας χρόνου για να το κάνει).
- Πολλές φορές δεν υπάρχει η δυνατότητα
ελεύθερης επιλογής (π.χ Έκτακτα Περιστατικά)
Κοινωνικό Αγαθό (β)
• Ο κρατικός έλεγχος και ο κεντρικός
σχεδιασμός επιχειρούν να εξασφαλίσουν
αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των
υπηρεσιών.
• Επιχειρείται κρατικός έλεγχος:
- στην κατανομή πόρων
- στην προσφορά υπηρεσιών
- στο σχεδιασμό κοινωνικής πολιτικής
Κοινωνικό Αγαθό (γ)
• Όμως:
- συχνά αμφισβητείται η επίτευξη
αποδοτικότητας και ισοτιμίας ιδιαίτερα όσον
αφορά στις κρατικές κοινωνικές δαπάνες
- Η συμβατότητα με την ήδη υπάρχουσα
ελεύθερη αγορά δείχνει να μην είναι μεγάλη
- Ορισμένες φορές το ίδιο το κοινωνικό σύνολο
δεν θέλει να λογίζεται ως αποκλειστικά
υπεύθυνο απέναντι στο άτομο αφού το ίδιο το
άτομο με επιβλαβείς συμπεριφορές επιβαρύνει
την κατάσταση της υγείας του.
Κοινωνικό Αγαθό (δ)
• Επίσης:
- Παρατηρούνται προβλήματα και ελλείψεις
σε διαχειριστικά ζητήματα που εντείνονται
από την μεγάλη εναλλαγή διοικητικών
στελεχών και στελεχών με μικρή εμπειρία σε
θέματα υγείας.
- Ορισμένες φορές τα κρατικά συστήματα
κατηγορούνται για χαμηλή παραγωγικότητα.
Πολιτική Υγείας
• Εντάσσεται στις κοινωνικές πολιτικές.
• Είναι το σύνολο των κανόνων και των μέτρων
που ρυθμίζουν την παροχή, διανομή και
κατανάλωση των υπηρεσιών υγείας, με σκοπό
την διασφάλιση και την βελτίωση του επιπέδου
υγείας του πληθυσμού.
• Η εφαρμογή των κανόνων αυτών γίνεται σε
τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές
επίπεδο
• Πέραν της θεραπείας, αφορούν και την
επικοινωνία, πληροφόρηση, πρόληψη και
υποστήριξη που είναι αναγκαίες.
Πολιτική Υγείας
• Εξαρτάται από τις εν γένει πολιτικές δομές και την
οικονομική κατάσταση μίας χώρας, όσο και από
παραμέτρους όπως ή γενική κατάσταση υγείας ενός
πληθυσμού, οι συνθήκες ζωής, ατομικές συνήθειες
κ.α.
• Τα κέντρα παραγωγής πολιτικής, εκτός από την
εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί να είναι και τα κόμματα,
οι αυτόνομες πολιτικές μονάδες (π.χ. βουλευτές),
αυτοδιοικητικά όργανα, εκτελεστικά όργανα, φορείς
δημόσιας διοίκησης, μη κυβερνητικοί οργανισμοί,
ομάδες συμφερόντων, ομάδες πολιτών, ειδικοί σε
συμβουλευτικά όργανα και διεθνείς οργανισμοί.
• Για να σχεδιαστεί σωστά απαιτεί καλή αποτύπωση
της υπάρχουσας κατάστασης.
Αποτύπωση Επιπέδου Υγείας
• Αν και είναι ένα μέγεθος κατά μεγάλο ποσοστό
άυλο, η υγεία είναι και μετρήσιμο μέγεθος.
• Η μέτρηση του επιπέδου υγείας ενός πληθυσμού
είναι εφικτή από την μέτρηση των μεταβλητών
παραγόντων που την επηρεάζουν και από την
συσχέτιση κοινωνικοοικονομικών και
δημογραφικών παραγόντων με αυτούς.
• Για την μέτρηση του επιπέδου υγείας γίνεται
χρήση συγκεκριμένων «Δεικτών».
Δείκτες Υγείας
• Ονομάζονται οι δεδομένοι αριθμοί οι οποίοι , με
σχετική ακρίβεια και αναπαραγόμενοι σε
συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, μας
επιτρέπουν να παρακολουθούμε και να
εκτιμούμε την κατάσταση υγείας ενός
πληθυσμού.
• Οι δείκτες οφείλουν να διέπονται από
εγκυρότητα, αξιοπιστία, ευαισθησία, εξειδίκευση
και να επιτρέπουν την παρακολούθηση της
μακροχρόνιας εξέλιξης κάθε φαινομένου
συμβάλλοντας στην αξιολόγηση της επίτευξης
στόχων.
Σκοπός των Δεικτών
• Να καθορίζουν προτεραιότητες στη παροχή
υπηρεσιών υγείας.
• Να καθορίζουν προτεραιότητες στην έρευνα
υγείας.
• Να εντοπίζουν ομάδες ατόμων με υψηλές και
ειδικές ανάγκες και να καθορίζονται πιο εύστοχα
οι τρόποι παρέμβασης.
• Να δημιουργούν ένα συγκρίσιμο μέτρο
προϊόντος υγείας για τους σκοπούς όποιας
αναγκαίας παρέμβασης, προγραμματισμού,
σχεδιασμού και αξιολόγησης.
Προβλήματα Δεικτών
• Απαιτούν να γίνουν πολύ ισχυρές υποθέσεις για την
δημιουργία τους και χρειάζεται πολύ προσεκτική
ρύθμιση τους μετά τις πρώτες τους εφαρμογές για
πιθανές ρυθμίσεις. (Στην υγεία το να ξεκινάς από
υποθέσεις είναι λίγο ασταθές και επικίνδυνο, αλλά
δεν είναι παρά μια ανάγκη μαθηματικής και
στατιστικής φύσης.)
• Γενικεύονται δύσκολα σε διαφορετικές συνθήκες
(ετερογενείς πληθυσμούς, διαφορετικές χώρες κ.α).
• Το κόστος κατασκευής και ενημέρωσης τους είναι
μεγάλο και ο ακριβής υπολογισμός των οφελών που
αποδίδουν πρέπει να αναπτυχθεί περεταίρω για να
υποδείξει την χρησιμότητα τους.
Ο Ορθός Σχεδιασμός Δεικτών
τους Προσδίδει: (α)
• Αξιοπιστία (Reliability): Επαληθεύεται αν
επανειλημμένες έρευνες ιδίων παραμέτρων, την ίδια
περίοδο, αποδίδουν όμοια αποτελέσματα.
• Ακρίβεια (Precision): Επαληθεύεται αν αποδίδουν τον
επιθυμητό βαθμό λεπτομερειών και ανάλυσης.
• Αλήθεια (Validity): Επαληθεύεται αν αντικατοπτρίζουν
με ακρίβεια την κατάσταση χωρίς εξαιρέσεις.
• Ευαισθησία (Sensitivity): Επαληθεύεται αν οι
μεταβολές στα μετρήσιμα μεγέθη αντανακλώνται με
αντίστοιχες μεταβολές στον δείκτη.
• Πληρότητα (Comprehensiveness): Επαληθεύεται αν
υπάρχουν σε πολλά ή όλα τα κράτη και είναι μέρος
κοινά αποδεκτών πρακτικών.
Ο Ορθός Σχεδιασμός Δεικτών
τους Προσδίδει: (β)
• Συγκρισιμότητα (Comparability): Επαληθεύεται αν η
μεθοδολογία είναι ίδια ή βασίζεται σε ίδιες αρχές σε
πολλές ή όλες τις χώρες.
• Συνέπεια (Consistency): Επαληθεύεται αν είναι
συγκρίσιμοι και διαχρονικά.
• Επικαιρότητα (Timeliness): Επαληθεύεται αν η
συγκέντρωση και η επεξεργασία στοιχείων και η
δημοσιοποίηση των δεικτών γίνεται σε επιστημονικά
αποδεκτά χρονικά περιθώρια ώστε οι δείκτες να
εξυπηρετήσουν τον λόγο για τον οποίο σχεδιάστηκαν.
• Ομοιογένεια (Homogeneity): Επαληθεύεται αν δεν
υπάρχει διαχρονική μεταβολή στην γεωγραφική
περιοχή που καλύπτουν.
Θετικοί Δείκτες
• Συγγενεύουν με τους δημογραφικούς δείκτες:
- Δείκτης Γεννητικότητας
- Δείκτης Γονιμότητας
- Προσδόκιμο Επιβίωσης (ή μέσος όρος ετών
που αναμένεται να ζήσει κάποιος κατά την
χρονική στιγμή γέννησης του)
- κ.α.
Αρνητικοί Δείκτες
• Εκφράζουν κυρίως την συχνότητα
παρουσίασης προβληματικών καταστάσεων:
- Δείκτης Νοσηρότητας (επιπολασμός* νόσου)
- Δείκτης Θνησιμότητας
- Δείκτης Βρεφικής Θνησιμότητας
- κ.α.

(*συχνότητα εμφάνισης ενός φαινομένου)


Δείκτες σε «Μίκρο»-Επίπεδο
• Δείκτες Εισροών και Επάρκειας:
- Ανθρώπινοι Πόροι (π.χ. απασχολούμενοι ανά κλίνη)
- Υλικοί Πόροι (π.χ. αριθμός κλινών)
- Οικονομικοί Πόροι: (π.χ. έσοδα)
• Δείκτες Εκροών και Παραγωγικότητας:
- Απλοί (π.χ. μέση διάρκεια νοσηλείας)
- Σύνθετοι (π.χ. παραγωγικότητα, ποσοστά επιτυχίας
θεραπειών)
- Αποδοτικότητας (π.χ. αριθμός επεμβάσεων ανά
χειρουργό, ρυθμός διεκπεραίωσης υποθέσεων από το
διοικητικό προσωπικό)
Δείκτες σε «Μάκρο»-Επίπεδο
• Εισροών και Επάρκειας:
- Ανθρώπινοι Πόροι (π.χ. σύνολα απασχολούμενων)
- Υλικοί Πόροι (π.χ. αριθμοί νοσοκομείων)
- Οικονομικοί Πόροι (π.χ. επενδύσεις στο Ε.Σ.Υ)
• Εκροών: Δείκτες μέτρησης του παραγόμενου
λειτουργικού προϊόντος και δείκτες χρησιμοποίησης
της κατανάλωσης.
• Αποτελεσμάτων: Δείκτες νοσηρότητας, θνησιμότητας,
θνητότητας*, διασωθέντων ετών ζωής, ποιότητας
ζωής, ικανοποίησης ασθενών κτλ.

(*Οι διαδικασίες που προσδιορίζουν ποια ζωή και ποιος θάνατος


λογίζεται λογικός, ανθρώπινος, αποδεκτός)
Δείκτες Διεθνών Οργανισμών
• Π.Ο.Υ -> Πέντε κύριες κατηγορίες &
συγκεκριμένοι προσδιοριστές υγείας.
• Ο.Ο.Σ.Α -> Βάση δεδομένων με δέκα κύριες
κατηγορίες με μεγάλη επικέντρωση σε
οικονομικά και αναπτυξιακά μεγέθη.
• Ε.Ε -> Μεγάλη ποικιλία δεικτών και
κατηγοριοποιήσεις ανάλογα με όλες τις
κοινωνικές, οικονομικές, εθνικές και άλλες
διαστρωματώσεις, με επίκεντρο τα Κράτη
Μέλη της Ένωσης και σχετιζόμενες Τρίτες
Χώρες.
Προσδιοριστές Υγείας Π.Ο.Υ
• To εισόδημα, η κοινωνική διαστρωμάτωση και η κοινωνική
θέση των ατόμων.
• Το άγχος (Stress) και η δυνατότητα αντιμετώπισης
καταστάσεων που προκαλούν άγχος.
• Τα πρώτα χρόνια της Ζωής.
• Η κοινωνική συμμετοχή, ή αντίθετα, ο κοινωνικός
αποκλεισμός.
• Η εργασία και οι συνθήκες εργασίας (& συνθήκες
παραγωγής) ή αντίθετα η ανεργία.
• Η κοινωνική υποστήριξη (& τα κοινωνικά δίκτυα).
• Ο Εθισμός σε όλες του τις εκφράσεις, με κυριότερες μορφές
τον εθισμό στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τον καπνό.
• Η επαρκής και υγιεινή διατροφή.
• Οι μετακινήσεις και μεταφορές σε ατομικό και συλλογικό
επίπεδο.
Η Έννοια Ενός «Συστήματος»
• Σύνολο στοιχείων που αλληλεπιδρούν και
αλληλεξαρτώνται με βάση καθορισμένους
κανόνες.
• Σύνολο οργάνων που επιτελούν από κοινού μία ή
περισσότερες λειτουργίες.
• Σύνολο μηχανισμών ή οργάνωση πραγμάτων που
σχηματίζουν δίκτυο για την εξυπηρέτηση ενός
κοινωφελούς σκοπού.

(τμήμα εξήγησης από το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας,


Μπαμπινιώτη, 1998)
Σύστημα Υγείας
• Ένα θεσμικά οργανωμένο σύστημα για έναν
δεδομένο πληθυσμό, του οποίου η
χρηματοδότηση, η διοίκηση, η αποστολή και οι
επιμέρους υπηρεσίες, καθορίζονται μέσω της
νομοθεσίας και άλλων επισήμων κειμένων και
διατάξεων. Το σύστημα διασφαλίζει υπηρεσίες οι
οποίες αποσκοπούν στην βελτίωση της υγείας
και παρέχονται στον πληθυσμό, σε
συγκεκριμένους χώρους, όπως κατ’ οίκον, σε
ακαδημαϊκά ιδρύματα, εργασιακούς χώρους,
δημόσιους χώρους, στην κοινότητα, σε
νοσοκομεία και κλινικές. (Π.Ο.Υ, 1998)
Μορφές Συστημάτων Υγείας (α)
• Ιδιωτικό
• Κρατικό η Εθνικό (μοντέλα Shemasko,
Beveridge, κ.α.)
• Κοινωνικής Ασφάλισης (Bismark)
• Κεντρικής και τοπικής αυτοδιοίκησης
(Σκανδιναβικό Μοντέλο)
• Μικτά Συστήματα
Μορφές Συστημάτων Υγείας (β)
• Ο Morrison ταξινόμησε τα συστήματα υγείας
σε τέσσερις κατηγορίες:
– Κοινωνικοποιημένη Ιατρική
– Κοινωνικοποιημένη Ασφάλιση
– Υποχρεωτική Ασφάλιση Υγείας
– Εθελοντική (εκούσια) Ασφάλιση Υγείας
Μορφές Συστημάτων Υγείας (γ)
• Κοινωνικοποιημένη Ιατρική
– Αυτό είναι το είδος συστήματος υγείας όπου το
κράτος κατέχει και ελέγχει το ιατρικό σύστημα.
Παραδείγματα αυτού του μοντέλου (προτύπου) είναι
το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και η Δανία. Με
βάση αυτό το μοντέλο ο ιατρός εργοδοτείται είτε από
το κράτος είτε εξαρτάται σχεδόν εξολοκλήρου από
αυτό. Χαρακτηρίζεται από χαμηλό κατά κεφαλή
κόστος, και παράδειγμα του πιο οικονομικού
συστήματος, σε όρους κατά κεφαλή εξόδων σε όλες
τις αναπτυγμένες χώρες, αποτελεί το Ηνωμένο
Βασίλειο.
Μορφές Συστημάτων Υγείας (δ)
• Κοινωνικοποιημένη Ασφάλιση
– Αυτό το σύστημα υγείας περιλαμβάνει βασική
ασφαλιστική κάλυψη για όλες τις αναγκαίες
ιατρικές υπηρεσίες. Ο Καναδάς είναι το πιο
πλήρες παράδειγμα αυτού του μοντέλου. Η
Αυστραλία και η Γαλλία αντιπροσωπεύουν αυτό
το μοντέλο, αλλά έχουν επίσης συμπληρωματικές
ασφαλιστικές καλύψεις. Τα κόστη αυτού του
μοντέλου πλησιάζουν τον στατιστικό μέσο, όπως
π. χ. ο Καναδάς έρχεται 10ος από 26 χώρες με ένα
κόστος $1816 ανά άτομο.
Μορφές Συστημάτων Υγείας (ε)
• Υποχρεωτική Ασφάλιση Υγείας
– Αυτό το σύστημα υγείας περιλαμβάνει μεγάλους μη
κερδοσκοπικούς οργανισμούς ασφάλισης υγείας, που
ονομάζονται Κεφάλαια Ασθενείας για κάλυψη των
εργοδοτουμένων και των εξαρτωμένων τους. Αυτό το
μοντέλο εφαρμόζεται από την Ιαπωνία, τη Γερμανία
και την Ολλανδία. Με βάση αυτό το μοντέλο το
κράτος καλύπτει αυτούς που δεν εργοδοτούνται
(άνεργους) και έτσι εξασφαλίζεται η καθολικότητα
του συστήματος. Το σύστημα χαρακτηρίζεται από
υψηλό κατά κεφαλή κόστος. Παράδειγμα αυτού του
συστήματος, σε όρους κατά κεφαλή εξόδων, αποτελεί
η Γερμανία με $2365 κατά κεφαλή έξοδα που έρχεται
2η μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες ($3724).
Μορφές Συστημάτων Υγείας (στ)
• Εθελοντική (εκούσια) Ασφάλιση Υγείας
– Είναι το πιο πολυδάπανο κατά κεφαλή μοντέλο και
προσφέρει κάλυψη για ένα συγκεκριμένο τμήμα του
πληθυσμού και για ένα συγκεκριμένο σύνολο ιατρικών
υπηρεσιών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι το πιο
χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του μοντέλου, όπου η
πρόσβαση περιορίζεται σε αυτούς που έχουν ασφαλιστική
κάλυψη που τυπικά σχετίζεται με την απασχόληση.
Φιλανθρωπικοί οργανισμοί προσφέρουν φροντίδα για
αυτούς που δεν καλύπτονται από ασφάλιση. Αυτό το
σύστημα έχει τα υψηλότερα κατά κεφαλή έξοδα. Αυτά τα
στοιχεία αποκαλύπτουν ότι υπάρχει μια ανταλλαγή
(εξισορρόπηση) μεταξύ του περιορισμού των κοστών και
της ελευθερίας εκλογής. Οι ΗΠΑ τοποθετούν την
ελευθερία εκλογής σαν την πιο υψηλή προτεραιότητα του
συστήματος αυτού.
Κριτήρια Αξιολόγησης
Συστημάτων Υγείας
• Ισότητα / Ανισότητα(Αξιακός Χώρος)
Ύπαρξη και Επίπεδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
Ύπαρξη και Έκταση της Παραοικονομίας
• Αποδοτικότητα (Οικονομικός Χώρος)
Τρόποι Κατανομής Πόρων (κατανεμμητική αποδοτικότητα)
Πιθανά Ελλείμματα (οικονομική αποδοτικότητα)
Χρήση Πόρων (τεχνική αποδοτικότητα)
• Προσπελασιμότητα (Χώρος Πολιτών)
Βαθμός Ικανοποίησης Προσδοκιών Γενικά
Βαθμός Ικανοποίησης των Ίδιων των Ασθενών
• Αποτελέσματα (Ποιοτικός Χώρος)
Δείκτες Κλινικής Απόδοσης (θνησιμότητα, επανεισαγωγή κ.α.)
Ικανοποίηση Ασθενών και Ποιότητα Ζωής
(βασισμένο στον Σισσούρα, 2008)
Οικονομικά Υγείας
• Οι πόροι είναι σπάνιοι συγκριτικά με τις
ανθρώπινες ανάγκες και ιδιαιτέρως σπάνιοι
βάση των ανθρώπινων επιθυμιών.
• Υπάρχουν εναλλακτικές και ανταγωνιστικές
χρήσεις για τους πόρους.
• Κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες και
διαφορετικές προτιμήσεις για την χρήση
πόρων.
«Ανεκτίμητη» Ζωή
• Είναι η ζωή πρακτικά «ανεκτίμητη»;
– Υπάρχει ενδεχόμενο κάποιος να πουλήσει
την ζωή του;
– Υπάρχει πιθανότητα να υπάρχει
τιμοκατάλογος;
Σημαντικά Ερωτήματα
• Αν δεν είναι πρακτικά ανεκτίμητη, πόσο
κοστίζει;
• Ποιος ρυθμίζει αυτές τις τιμές;
• Είναι αυτή η ρύθμιση σωστή;
• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από το ενδεχόμενο
λάθος ρύθμισης;
• Πως αυτόδιορθώνεται το σύστημα
τιμολόγησης;
Πειραματική Εφαρμογή
• Οι περισσότερες θετικές επιστήμες
προσφέρουν στην υπηρεσία του ερευνητή
τους την δυνατότητα να ελέγξει τμήμα των
θεωριών που έχει αναπτύξει μέσω των
πειραμάτων. Αυτή η εξομοίωση συνθηκών
μικρής κλίμακας είναι εξαιρετικά δύσκολο να
επιτευχθεί στην οικονομική επιστήμη και για
τον λόγο αυτό η παρατήρηση παίζει
πρωταρχικό ρόλο στην ανάπτυξη της.
Παρατήρηση – Θεωρία - Επαλήθευση
• Η παρατήρηση πρέπει να έχει στοιχεία:
- Ικανής χρονικής διάρκειας
- Επαρκούς γεωγραφικής κάλυψης
- Αρκετών διαφορετικών συνθηκών
- Εξαιρέσεων και λόγων για την εμφάνιση
τους
• Τα φυσικά πειράματα που προσφέρει η
ιστορία, είναι για τους οικονομολόγους ένα
υποκατάστατο των εργαστηριακών
πειραμάτων.
Τα Θεωρητικά Παραδείγματα
• Χάρτες
• Ανθρώπινο σώμα για το μάθημα ανατομίας
• Εξομοιωτές πτήσης για τους πιλότους
• Ομοιώματα κατασκευών για τους αρχιτέκτονες

• Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το παράδειγμα


μπορεί να εξηγήσει ένα φαινόμενο καλύτερα
από ένα πιστό αντίγραφο!
Οικονομικά Μοντέλα
• Παραλείπουν πολλές λεπτομέρειες,
βοηθώντας μας να εστιάσουμε την προσοχή
μας στα στοιχεία που είναι σημαντικά.
• Βασίζονται σε υποθέσεις. (Για παράδειγμα,
εάν θεωρήσουμε ότι υπάρχουν μόνο δύο
κράτη που αλληλεπιδρούν σε μία εμπορική
συνδιαλλαγή)
Συνάρτηση Παραγωγής Υγείας
Υ = Α(Χ1)

Όπου:
Υ: Η στάθμη υγείας του πληθυσμού ή
οι παρεχόμενες υπηρεσίες
Χ1: Οι συντελεστές παραγωγής
των υπηρεσιών υγείας
Α: Το οργανωτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο
πραγματοποιείται η διαδικασία της παραγωγής.
Στρεβλώσεις στην Αγορά
Υπηρεσιών Υγείας
• Υπάρχει πιθανή έλλειψη ανταγωνιστικών
συνθηκών και αυτό δεν ωφελεί την
πληροφόρηση όλων των εμπλεκομένων μερών
σε αγορές.
• Τεχνητή πρόκληση ζήτησης όπου χαλαρώνει το
ηθικό υπόβαθρο που καθορίζει τον ρόλο των
Ιατρών ως τμήμα της αλυσίδας παραγωγής του
τομέα της προσφοράς υπηρεσιών υγείας.
• Σε γενικές γραμμές παρατηρείται μικρότερο
ποσοστό επηρεασμού της αγοράς από τον
καταναλωτή από όση έχει σε άλλους τύπους
αγορών.
Αιτίες Όξυνσης των Στρεβλώσεων
• Μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού.
• Ύπαρξη προγραμμάτων αγωγής υγείας.
• Αριθμός ιατρών (όταν μεγάλος αριθμός μπορεί
να δώσει κίνητρα για δημιουργία ζήτησης).
• Έλεγχος για την προστασία των πολιτών/πελατών
και αποτρεπτική ισχύς των κυρώσεων (κρατικών
ή ιδιωτικών).
• Η μεγάλη αγοραστική δύναμη μπορεί να
οδηγήσει σε έντονες υγειονομικές και κοινωνικές
ανισότητες (όπως και σε όλες τις άλλες αγορές).
Το Ελληνικό Σύστημα Υγείας
• Δημόσιος Τομέας:
- Ε.Σ.Υ (Νοσοκομεία, Κ.Υ, Π.Π.Ι, Π.Ι)
- Κέντρα Αποκατάστασης
• Ευρύτερος Δημόσιος Τομέας (τοπική διοίκηση ή μη
κερδοσκοπικός):
- Δημοτικά και άλλα Ιατρεία Τοπικών Αυτοδιοικήσεων
- Ιατρεία και Συμβεβλημένοι Ιατροί Οργανισμών
Κοινωνικής Ασφάλισης
- Νοσοκομεία και υπηρεσίες Σωμάτων Στρατού και
Υπουργείου Δικαιοσύνης
• Ιδιωτικός τομέας:
- Νοσοκομεία, κλινικές, απεικονιστικά κέντρα, εργαστήρια,
κέντρα αποκατάστασης
- Ιδιώτες Ιατροί
Πριν την Αρχή…
• Σύμφωνα με τον Καπανίδη (1988), στις αρχές του 19ου Αιώνα,
οι κάτοικοι του Ελλαδικού χώρου βρίσκονται υπό οθωμανικό
καθεστώς. Αν και έχει ανέβει η διάθεση όλων για μεγαλύτερη
μόρφωση και ανάπτυξη της βιοτεχνίας, δεν έχουν γίνει
προσπάθειες για παράλληλη ανάπτυξη του τομέα
υγειονομικής περίθαλψης. Σύμφωνα με την έρευνα του
Υπουργείου Εσωτερικών το 1899, με τίτλο «Τα εν Ελλάδι
Φιλανθρωπικά Ιδρύματα», οι πρώτες υγειονομικές δομές
καταγράφονται στα Επτάνησα και αφορούν στην δημιουργία
«Νοσηλευτηρίων» με παλαιότερα το «Αττικόν» στην Ζάκυνθο
το 1661 και το «Αστικόν» στην Κέρκυρα το 1726. Αντίθετα,
στον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο, δεν καταγράφονται
νοσηλευτήρια παρά μόνο κατά την διάρκεια την Ελληνικής
Επανάστασης, τα οποία στήνονται πρόχειρα για να
εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των μαχών.
1η Περίοδος: 1833*-1922 (α)
• Ίδρυση των πρώτων δημόσιων νοσοκομείων
(1827 Σύρος).
• Ίδρυση της Ιατρικής Σχολής του
Πανεπιστημίου Αθηνών (1837)
• Ίδρυση Σχολής Μαιών (1838).
• Ίδρυση της πρώτης κλινικής («Πολυκλινική
Αθηνών») το 1903.
* Στις3 Φεβρουαρίου 1830 συντάχθηκε το Πρωτόκολλο που εγκαθίδρυε
ανεξάρτητο ελληνικό κράτος ενώ το 1833 αρχίζει η Οθωνική Περίοδος. Το
1833 έχει από την βιβλιογραφία οριοθετήσει την αρχή τους συστήματος
υγείας αν και ορισμένα γεγονότα χρονολογούνται νωρίτερα.
1η Περίοδος: 1833-1922 (β)
• Ίδρυση Νοσηλευτικής Σχολής του Ελληνικού
Ερυθρού Σταυρού (1911).
• Προς το τέλος αυτής της περιόδου
δημιουργήθηκαν και οι πρώτοι Νόμοι οργάνωσης
του υγειονομικού τομέα (Ν.346/1914*).
* σύμφωνα με τον οποίο προβλέπεται η δημιουργία κεντρικής υγειονομικής
υπηρεσίας στο Υπουργείο Εσωτερικών και η διασύνδεση της με την
περιφέρεια μέσω του διορισμού ενός νομίατρου σε κάθε νομό. Το 1916, στην
προσπάθεια να βοηθηθούν οι πρόσφυγες που είχαν συσσωρεύσει στην
Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη η
Ανωτάτη Διεύθυνση Περιθάλψεως η οποία συγκεντρώνει σε ενιαία κρατική
υπηρεσία τις διάφορες μορφές περίθαλψης που παρεχόταν στους
πρόσφυγες. Μερικούς μήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 1917, η Ανωτάτη
Διεύθυνση Περιθάλψεως καταργείται και στη θέση της ιδρύεται το Υπουργείο
Περιθάλψεως. Το 1922, με τον ν. 2882, το Υπουργείο Περίθαλψης
μετεξελίσσεται σε Υπουργείο Υγιεινής και Κοινωνικής Αντιλήψεως,
συγκεντρώνοντας το μεγαλύτερο μέρος των υγειονομικών αρμοδιοτήτων, οι
οποίες μέχρι τότε ήταν διεσπαρμένες σε διάφορα υπουργεία.
1η Περίοδος: 1833-1922 (γ)
• Β.Δ. 26/4/1919: Ίδρυση του Ινστιτούτου Παστέρ ()
• 1920 – Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας Κ.Ε.Δ.Υ.
μία προσπάθεια να αντιμετωπιστούν λοιμώδεις νόσοι.
Από το 2005, με το Ν. 3370/05, η αρμοδιότητά του
περιήλθε στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.
• ΝΔ της 6.9.1925: Προβλέπεται η ίδρυση της
Υγειονομικής Σχολής Αθηνών. Το Νομοθετικό
Διάταγμα δεν ενεργοποιείται.
• Ν. 4333/29: Ιδρύεται το Υγειονομικό Κέντρο Αθηνών
και η Υγειονομική Σχολή. Δημιουργείται σύμφωνα με
τις συστάσεις της Ειδικής Επιτροπής Υγιεινολόγων της
Κοινωνίας των Εθνών και είναι μία από τις πρώτες
αντίστοιχες σχολές που ιδρύθηκαν στην Ευρώπη (από
τον Ελευθέριο Βενιζέλο).
1η Περίοδος: 1833-1922 (δ)
• Έλλειψη επαρκών οικονομικών και υλικών πόρων.
• Το Κράτος και οι άλλοι φορείς παρεμβαίνουν
ασυντόνιστα και περιστασιακά για την αντιμετώπιση
προβλημάτων υγείας του πληθυσμού.
• Το Κράτος, όντας νεοσύστατο, παρεμβαίνει
αποσπασματικά και πυροσβεστικά με κύριο λόγο
κινητοποίησης την προσπάθεια καταπολέμησης
λοιμωδών νόσων.
• Ξεκινά ο σχεδιασμός από συγκεκριμένες
επαγγελματικές ομάδες για κατοχύρωση των
εργασιακών τους δικαιωμάτων μεταξύ των οποίων και
το δικαίωμα στην υγεία και την ασφάλιση αλλά η
κρατική αντίδραση είναι αναιμική και δεν υπόσχεται
εξελίξεις.
2η Περίοδος: 1922 – 1945 (α)
• Οικονομική ύφεση, μεγάλη ανεργία, υψηλός
πληθωρισμός και εισροή προσφύγων από την Μικρά
Ασία.
• 1923 - Σύσταση του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών
Ελλάδος (ΕΣΝΕ).
• 1929 – Ο ΕΣΝΕ γίνεται μέλος του International Council
of Nurses (ICN) ή Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών.
• Οικονομική κρίση (1930), μεγάλες μάζες πληθυσμού
σε κατάσταση φτώχιας και εξαθλίωσης. (Η.Π.Α. 1929)
• Οι πόροι δεν δίδονται για ανάπτυξη ολοκληρωμένης
υγειονομικής πολιτικής αλλά για την βελτίωση των
συνθηκών υγιεινής και κατοικίας.
• Οι επαγγελματικές ομάδες δημιουργούν ταμεία για
κάλυψη κινδύνων γήρατος, ανεργίας και ασθένειας.
2η Περίοδος: 1922 – 1945 (β)
• Η κυβέρνηση ποτέ δεν επιχείρησε να οργανώσει
ή να ενοποιήσει αυτά τα ταμεία. Προσθέτως, τα
ταμεία αυτά δεν κάλυπταν όλες τις κοινωνικές
ομάδες αν και κάποιες από αυτές εργάζονταν
(π.χ. Παιδική Εργασία).
• Οι κίνδυνοι για την υγεία των εργαζομένων
πολλαπλάσιοι λόγω ελλείψεων στοιχειωδών
θεσμοθετημένων μέτρων ασφάλειας αλλά και
πολλών περισσότερων ωρών σκληρής εργασίας
σε συνεχόμενες βάρδιες.
• Ν. 2882/22: Ίδρυση του Υπουργείου «Υγείας,
Πρόνοιας και Αντίληψης».
2η Περίοδος: 1922 – 1945 (γ)
• Οικονομική βοήθεια για βελτίωση συνθηκών
υγιεινής και δημιουργία 35 νέων προσωρινών
νοσοκομείων.
• Ν. 6298/34: Ίδρυση του Ιδρύματος
Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α).
• Ν. 965/37: Θέσπιση προϋποθέσεων ενιαίας
οργάνωσης και λειτουργίας των δημόσιων
νοσοκομείων .
3η Περίοδος: 1945 - 1974 (α)
• Η Ελλάδα κινείται από την Γερμανική κατοχή στον
αμέσως ακόλουθο εμφύλιο πόλεμο και μέχρι την
περίοδο της δικτατορίας.
• Η χώρα μαστίζεται από γενικευμένη φτώχια, υλικές
καταστροφές, πρόωρους θανάτους και καταρράκωση
ανθρώπινων υπάρξεων από τρομερούς σωματικούς
και ψυχικούς τραυματισμούς.
• Δραματικές, πλέον, ελλείψεις σε υποδομές και
εξοπλισμό ενώ η παροχή υγειονομικής περίθαλψης
παραμένει αντικείμενο ενός συνονθυλεύματος
φορέων και υπηρεσιών.
• Πρώτες καλές επιδόσεις του κατασκευαστικού τομέα
και απαρχή μονοσήμαντης αλλά απαραίτητης τόνωσης
της Εθνικής οικονομίας.
3η Περίοδος: 1945 - 1974 (β)
• Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος»
ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, ως αποκεντρωμένη δημόσια
υπηρεσία. Αρχικά ονομάστηκε Πυρηνικό Ερευνητικό Κέντρο
«Δημόκριτος». Αρχικός σκοπός του κέντρου ήταν η χρησιμοποίηση
των πλεονεκτημάτων της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς
σκοπούς. Το 1985, το κέντρο μετονομάστηκε σε Εθνικό Κέντρο
Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» (Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δ») και έγινε
αυτοδιοικούμενο Ν.Π.Δ.Δ., υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας
Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπ. Ανάπτυξης. Οι επιστημονικές
δραστηριότητες του κέντρου υλοποιούνται μέσω οκτώ διοικητικά
αυτόνομων ινστιτούτων. Ενδιαφέρον έχουν:
– Το Ινστιτούτο Πυρηνικής Τεχνολογίας και Ακτινοπροστασίας
(Ι.Π.Τ.Α.).
– Το Ινστιτούτο Φυσικοχημείας (Ι.ΦΧ.).
– Το Ινστιτούτο Βιολογίας (Ι.Β.).
– Tο Ινστιτούτο Ραδιοϊσοτόπων και Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων
(Ι.Ρ.Ρ.Π.).
3η Περίοδος: 1945 - 1974 (δ)
• Ν.Δ. 2592/53: «Περί Οργανώσεως της
Κοινωνικής Αντίληψης» επιχειρεί
αναδιοργάνωση. Υιοθετείται αποκεντρωτική
πολιτική και κοινωνικός έλεγχος των
υπηρεσιών υγείας .
• Ν. 4169/61: Δημιουργία του Οργανισμού
Γεωργικών Ασφαλίσεων.
• Ν.Δ. 67/68: Καθιέρωση υπηρεσίας υπαίθρου
για τους νέους Ιατρούς γνωστή και ως
«αγροτικό».
3η Περίοδος: 1945 - 1974 (ε)
• 1965: Ίδρυση του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού.
Ν.Π.Ι.Δ. εποπτευόμενο από το Υπουργείο Υγείας και
Κοινωνικής Αλληλεγγύης, διοικείται από Διοικούσα
Επιτροπή, που ορίζεται από τον υπουργό. Σε αυτό
λειτουργεί και το επιστημονικό συμβούλιο, το οποίο
αποτελείται από τους διευθυντές των διευθύνσεων και
τομέων του. Σκοπός του Ι.Υ.Π. είναι να παρέχει
εξειδικευμένο έργο πρόληψης και Δημόσιας Υγείας και
να αναπτύξει ερευνητική και εκπαιδευτική
δραστηριότητα στο πεδίο της υγείας του παιδιού. Είναι
ο φορέας που υλοποιεί τα τρία εθνικά ανιχνευτικά
προγράμματα κληρονομικών νοσημάτων της νεογνικής
ηλικίας, για ολόκληρη τη χώρα.
4η Περίοδος: 1974 – 2000
Πριν το Ε.Σ.Υ
• Πρόταση του κέντρου Προγραμματισμού και
Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) για την δημιουργία
Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας, ενοποίηση των
ασφαλιστικών φορέων και κοινωνικό σχεδιασμό για
την κάλυψη των υγειονομικών αναγκών.
• Το 1980 κατατίθεται το Σχέδιο Νόμου από τον
Υπουργό Υγείας κ. Δοξιάδη για «Μέτρα Προστασίας
της Υγείας», το οποίο και δεν υλοποιήθηκε.
• Ν. 1287/82: Λίγο πριν τον νόμο τους Ε.Σ.Υ, Ιδρύεται το
Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας – ΚΕ.Σ.Υ.
• Ν. 1316/83: Ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού
Φαρμάκων – Ε.Ο.Φ.
4η Περίοδος: 1974 – 2000
Μετά το Ε.Σ.Υ (α)
• Με το Νόμο 1397/83 θεσπίστηκε το Εθνικό Σύστημα Υγείας
(Ε.Σ.Υ) με κύρια χαρακτηριστικά:
- αποκέντρωση
- κοινωνικός έλεγχος
- ενιαίος προγραμματισμός
- έμφαση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και δημιουργία
των Κέντρων Υγείας
- αφιερώνονται πόροι που ανέρχονται στο 5,5% των δημοσίων
δαπανών και 8% του Α.Ε.Π για άμεση ανάπτυξη.
• 1988: Ιδρύεται το Ερευνητικό Κέντρο Ελέγχου Βιολογικών
Υλικών (Ε.Κ.Ε.ΒΥΛ. Α.Ε.). Ανώνυμη Εταιρία που σε ποσοστό 88%
ανήκει στον Ε.Ο.Φ. και 12% στον Ε.Ο.Μ.ΜΕ.Χ., και εποπτεύεται
από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Δραστηριοποιείται στη διενέργεια εργαστηριακών δοκιμών και
ελέγχων σε ιατροτεχνολογικά προϊόντα, με βάση ευρωπαϊκά και
διεθνή πρότυπα, ενώ από το 1998 το κέντρο πιστοποιεί
ιατροτεχνολογικά προϊόντα και χορηγεί τη σήμανση CE.
4η Περίοδος: 1974 – 2000
Μετά το Ε.Σ.Υ (β)
Ν. 2071/92:
- Δίνει τη δυνατότητα παροχής ΠΦΥ και από ιδιωτικές και δημόσιες μονάδες
εκτός ΕΣΥ.
- Διευρύνει τις παροχές των ΚΥ με υπηρεσίες αγωγής υγείας, πρόληψης,
ιατρικής της εργασίας και σχολικής υγείας.
- Υπάγει τα ΚΥ και τα ΠΙ στις διευθύνσεις υγείας των Νομαρχιών (και
οικονομικά συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης από τον
προϋπολογισμό των Νομαρχιών).
- Οι ιατροί μπορούν να επιλέγουν μεταξύ πλήρους και μερικής απασχόλησης.

• 1993: Ιδρύεται το «Εθνικό Κέντρο Έρευνας, Πρόληψης και Θεραπείας του


Σακχαρώδη Διαβήτη και των Επιπλοκών του» (Ε.ΚΕ.ΔΙ.). Νομικό Πρόσωπο
Ιδιωτικού Δικαίου. Είναι εποπτευόμενο και επιχορηγούμενο από το
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Επιδιώκει, σε συνεργασία με
τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) και τη Διεθνή Ομοσπονδία για το
Διαβήτη (IDF), να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της νόσου και να δώσει
ώθηση στην επιστημονική γνώση γύρω από αυτή.
4η Περίοδος: 1974 – 2000
Μετά το Ε.Σ.Υ (γ)
• Ν. 2194/94: Επαναφέρει σε ισχύ τις διατάξεις του Ν. 1397/83
και επαναφέρει τα ΚΥ και ΠΙ στα νομαρχιακά νοσοκομεία.
• Π.Δ. 372/96: Δημιουργήθηκε το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών
Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών με σκοπό τη διασύνδεση της
βασικής με την εφαρμοσμένη βιοϊατρική έρευνα, στο πλαίσιο
των σύγχρονων ευρωπαϊκών αντιλήψεων. Είναι διαρθρωμένο
σε 8 μείζονα ερευνητικά κέντρα βασικής και κλινικής
έρευνας.
• Ν. 2519/97:
- Δημιουργία δικτύων ΠΦΥ,
- θεσμοθέτηση οικογενειακού ιατρού,
- ίδρυση του Ινστιτούτου έρευνας και Ελέγχου Ποιότητας των
Υπηρεσιών Υγείας,
- δημιουργία Διεύθυνσης Σχολικής Υγείας,
- σύσταση Ανώτατου Ειδικού Επιστημονικού Συμβουλίου
Υγείας.
4η Περίοδος: 1974 – 2000
Μετά το Ε.Σ.Υ (δ)
• Ν. 2646/98: Αναφέρεται στην ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος
Κοινωνικής Φροντίδας κυρίως για τις ευπαθείς ομάδες
πληθυσμού, ενώ παράλληλα δημιουργεί το Εθνικό Συμβούλιο
Κοινωνικής Φροντίδας και το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής
Βοήθειας (ΕΚΑΚΒ).
• Ν. 2716/99: Αφορά στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των
υπηρεσιών ψυχικής υγείας με βάση τις αρχές της τομεοποίησης,
της κοινωνικής ψυχιατρικής και της αποϊδρυματοποίησης.
• Ν. 2741/99: Ίδρυση του ΕΦΕΤ. Ν.Π.Δ.Δ. υπό την εποπτεία του Υπ.
Ανάπτυξης. Στόχος η προστασία των καταναλωτών με την
διασφάλιση εισαγωγής, παραγωγής και διακίνησης υγιεινών
τροφίμων. Επίσης, η πιστοποίηση της ποιότητας , η ποιοτική
αναβάθμιση τροφίμων, η αποτροπή φαινομένων νοθείας καθώς
και η μέριμνα για τη αποτροπή της παραπλάνησης με παράλληλη
προστασία των οικονομικών συμφερόντων του καταναλωτή.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (α)
• Ν. 2889/01:
- Δημιουργία 17 Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας (Πε.Σ.Υ).
- Μετατροπή νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ από Ν.Π.Δ.Δ. σε
αποκεντρωμένες μονάδες των Πε.Σ.Υ.
- Εφαρμογή του θεσμού διοικητή/μάνατζερ στα νοσοκομεία
με 5ετή θητεία και συμβόλαιο αποδοτικότητας.
- Δημιουργία Συμβουλίων διοίκησης στα νοσοκομεία,
γραφείων υποδοχής ασθενών και αυτοτελών τμημάτων
εκτάκτων περιστατικών (Τ.Ε.Π).
- Σύσταση υπηρεσιών ποιότητας.
- Θεσμοθέτηση λειτουργίας απογευματινών ιατρείων.
- Σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Πρόληψης Βιολογικών και
Τοξικών Κινδύνων.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (β)
• Ν.2920/01: Ιδρύει το Σώμα Επιθεωρητών
Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Υ.Π) για
την διενέργεια συστηματικών ελέγχων σε όλες
τις υπηρεσίες και τους φορείς αρμοδιότητας του
Υπουργείου και των ασφαλιστικών φορέων.
• Ν. 2955/01: Ρυθμίζει τις προμήθειες
νοσοκομείων και μονάδων ΠΦΥ, κυρίως μέσω
των Πε.Σ.Υ.Π, με την κατάρτιση μητρώου, την
σύσταση πενταμελών επιτροπών
εμπειρογνωμόνων και την δημιουργία ειδικών
πιστωτικών συμβάσεων.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (γ)
• Ν. 3106/03: Αναδιοργάνωση του Εθνικού
Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας με την
υπαγωγή της πρόνοιας στα Πε.Σ.Υ. και την
μετονομασία τους σε Πε.Σ.Υ.Π. Δημιουργία
Εθνικού Παρατηρητηρίου Ατόμων με Αναπηρία
(Ε.Π.Α-Αμ.Ε.Α).
• Ν. 3172/03: Οργάνωση και εκσυγχρονισμός των
υπηρεσιών δημόσιας υγείας σε κεντρικό και
περιφερειακό επίπεδο με την δημιουργία του
Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας, της
Διαγραμματειακής Συντονιστικής Δημόσιας
Υγείας και την ίδρυση αυτοτελούς Χάρτη Υγείας
και Πρόνοιας.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (δ)
• Ν. 3204/03: Αναφέρεται σε θέματα διορισμού
και αξιολόγησης Ιατρών του Ε.Σ.Υ, θέματα του
Ε.Ο.Φ., των νοσοκομειακών φαρμακοποιών, του
Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών - Ο.ΚΑ.ΝΑ,
του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων -
Κ.Ε.Ε.Λ και του Ε.Κ.Α.Β.
• Ν. 3235/04: Αφορά στην οργάνωση της ΠΦΥ με
την καθιέρωση του οικογενειακού και
προσωπικού ιατρού, την ηλεκτρονική κάρτα
υγείας και την λειτουργική υπαγωγή όλων των
μονάδων ΠΦΥ στην εποπτεία των Πε.Σ.Υ.Π.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (ε)
• Ν. 3252/04: Ιδρύει την Ένωση Νοσηλευτών
Ελλάδος και καθιερώνει τις προϋποθέσεις για τη
άδεια άσκησης του επαγγέλματος του
νοσηλευτή. Συγκροτεί περιφερειακά συμβούλια
επιλογής ιατρών του Ε.Σ.Υ.
• Ν. 3329/05: Καταργεί τα Πε.Σ.Υ.Π και τα
αντικαθιστά με τις Διοικήσεις Υγειονομικής
Περιφέρειας (Δ.Υ.Πε). Συγκροτεί το Κεντρικό
Συμβούλιο Υγειονομικών Περιφερειών και
επαναφέρει τα νοσοκομεία στο καθεστώς
Ν.Π.Δ.Δ με διοικητικά συμβούλια.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (στ)
• Ν. 3370/05: Αφορά στην δημόσια υγεία. Ιδρύει
Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας και καθιστά
το Εθνικό Συμβούλιο Δημόσιας Υγείας
ανεξάρτητη αρχή, ενώ μετονομάζει το Κ.Ε.Ε.Λ σε
Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων –
ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.
• Ν. 3418/05: Καθιερώνει κώδικα ιατρικής
δεοντολογίας για την εξασφάλιση της ποιότητας,
ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των
ιατρικών πράξεων, καθώς και την υποχρέωση
των ιατρών για συνεχιζόμενη εκπαίδευση.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (ζ)
• Ν. 3527/07: Μειώνει τις Δ.Υ.Πε από 17 σε 7.
• Ν. 3580/07: Συγκροτεί Ενιαία Επιτροπή Προμηθειών
Υγείας η οποία διενεργεί ή εγκρίνει όλες τις
προμήθειες των φορέων που εποπτεύονται από το
Υ.Υ.Κ.Α.
• Ν. 3730/08: Προστασία ανηλίκων από τον καπνό &
αλκοόλ, απαγόρευση καπνίσματος, θέματα ιατρών
κλπ., όπως και «μεταφορά-αποστάσεις φαρμακείων».
• ΑΠΟΦ. 6209/09: Προδιαγραφές Κανόνων Καλής
Παραγωγής Ιατρικών Βοηθημάτων.
• ΑΠΟΦ. 6206/09: Προδιαγραφές Κανόνων Καλής
Παραγωγής Συμπληρωμάτων Διατροφής και
προϊόντων Ειδικής Διατροφής.
5 η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (η)
• Ν. 3754/09: Ρυθμίζει μισθολογικά θέματα και θέματα
εξέλιξης των ιατρών του Ε.Σ.Υ (πολυδιευθυντικό
σύστημα).
• ΥΑ 882//09: Απαγόρευση καπνίσματος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ
(ΒΛ.Ν.3868/2010 άρθρ.17)
• ΥΑ Υ10//09: Συμπλ. ΚΥΑ Α3α/οικ.15230/89 (732/Β) για
κίνητρα κάλυψης υγειονομικών αναγκών της
υπαίθρου. (κρίνονται κάποια Κ.Υ ως άγονα)
• (ΚΑΝ_ΕΟΚ 1235/10: Θέσπιση κοινοτικών διαδικασιών
χορήγησης άδειας & εποπτείας στα φάρμακα προς
ανθρώπινη-κτηνιατρική χρήση).
• (ΟΔΓ_ΕΟΚ 0084/10: Φαρμακοεπαγρύπνηση.
Κοινοτικός κώδικας για φάρμακα που προορίζονται για
ανθρώπινη χρήση).
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (θ)
• (ΟΔΓ_ΕΟΚ 0053/10: Πρότυπα ποιότητας & ασφάλειας
των ανθρώπινων οργάνων που προορίζονται για
μεταμόσχευση).
• ΠΔ 12/10: Καταλληλότητα αιμοδοτών: Εναρμόνιση με
Οδηγία ΕΕ 2009/135/ΕΚ.
• Ν 3842/10: ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ: φορολ. δικαιοσύνης,
αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής κλπ. (π.χ. «Το 0,5 της
μονάδας στρογγυλοποιείται στην ανώτερη ακέραια
μονάδα…η παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής και
ιατρικής περίθαλψης και διάγνωσης, καθώς και οι
στενά συνδεόμενες με αυτές παραδόσεις αγαθών και
παροχές υπηρεσιών, που ενεργούνται από
οργανισμούς δημοσίου δικαίου. Με τις υπηρεσίες
αυτές εξομοιώνονται και οι υπηρεσίες που παρέχονται
στις εγκαταστάσεις θεραπευτικών λουτρών και
ιαματικών πηγών…» )
5 η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (ι)
• Ν 3894/10: Επιτάχυνση και διαφάνεια
υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων
• Ν 3850/10: Κώδικας νόμων για την ΥΓΕΙΑ και την
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
• Ν 3846/10: Θέματα εργασιακά-κοινων.
Ασφάλισης - ΟΑΕΕ-ΟΓΑ - ιατροφαρμακευτική
περίθαλψη.
• (ΟΔΓ_ΕΟΚ 0024/11: Δικαιώματα των ασθενών
στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής
περίθαλψης).
• ΕΓΚ 10/11: Πλαίσιο συνεργασίας των
Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας του ΕΣΥ με τα
Στρατ. Νοσοκομεία.
5η Περίοδος: 2000 έως Σήμερα (κ)
• Ν 3933/11: Συμφωνία Υποδοχής σχ. ίδρυση
Γραφ. Υποστήριξης Πρόληψης κλπ των μη
Μεταδιδόμενων Ασθενειών.
• Ν 3934/11: Μνημόνιο Συνεργασίας με το Κατάρ
στον τομέα Υγείας και Ιατρικής.
• Ν 3984/11: Δωρεά - μεταμόσχευση
οργάνων/θέματα φαρμακείων, ΕΚΑΒ κλπ.
• Ν 3991/11: Αναθεωρημένος Διεθνής
Υγειονομικός Κανονισμός του Παγκόσμιου
Οργανισμού Υγείας.
• Ν 4025/11: Συγχώνευση Θεραπευτηρίων, Κέντρα
Αποκατάστασης, ΙΑΤΡΟΙ, ΦΑΡΜΑΚΑ κλπ.
N.H.S – Μεγάλη Βρετανία (α)
• 1η Περίοδος (1948-1962): Στηριζόταν στις αρχές του
Beveridge και του Keynes. Η κεντρική κυβέρνηση ήταν ο
κύριος χρηματοδότης με πόρους από την φορολογία των
πολιτών. Τα νοσοκομεία ήταν κρατικοποιημένα. Οι γιατροί
ήταν έμμισθοι και αμείβονταν ανά ασθενή ενώ υπήρχαν
και ιδιώτες ιατροί. Το 1952 έτος σταθμός για τις φτηνές
συνταγές φαρμάκων.
• 2η Περίοδος (1962-1982): Το Υπουργείο Υγείας
διασπάστηκε στα δύο (Ministry of Social Services και
Ministry of Health) και οι 14 περιφέρειες των Βρετανικών
νησιών χωρίστηκαν σε 90 μικρότερες (districts). Βελτίωση
παλαιών και χτίσιμο νέων νοσοκομείων με πτέρυγες
γηριατρική και ψυχιατρικής. Βελτίωση της θέσης των
νοσηλευτών και διεκδίκηση αύξησης απολαβών με
μεγάλες απεργίες. Η Έκθεση Black (1980) διαπιστώνει
ανισότητα στην κοινωνική πρόσβαση στο NHS. Σημαντική
άνοδος στους δείκτες υγείας.
N.H.S – Μεγάλη Βρετανία (β)
• 3η Περίοδος (1982-1989) - Thatcher και 4η
Περίοδος (1989-Σήμερα): Η έκθεση Whitehead
(1987) και η έκθεση Acheson (1998) βρίσκουν
ισχύουσα την ανισοκατανομή πόρων και την
άνιση πρόσβαση πολιτών στο NHS. Το 1990 η
NHS Community Care Act όλες οι δομές γίνονται
ανεξάρτητες. Τα νοσοκομεία πωλούν υπηρεσίες
στις υγειονομικές περιφέρεις και όλοι οι δομικοί
λίθοι τους συστήματος έχουν ξεχωριστούς
προϋπολογισμούς. 1998 μεγαλύτερη ανάπτυξη
ΠΦΥ (NHS walk in centers) και ηλεκτρονικές
υπηρεσίες. 2009 – προληπτικοί έλεγχοι υγείας
για άτομα από 40 έως και 74 ετών.
Χαρακτηριστικά του Ε.Σ.Υ (α)
• Οι δαπάνες για την περίθαλψη παρουσιάζουν
σημαντική αύξηση αλλά δεν παρατηρείται ανάλογη
βελτίωση στους βασικούς δείκτες σε σχέση με το
προσδόκιμο επιβίωσης τα τελευταία χρόνια.
• Δεν παρέχει ακόμα καθολική κάλυψη ισότιμη και
αποδοτική στον πληθυσμό της χώρας με παροχή
ποιοτικών υπηρεσιών υγείας.
• Ξένοι αναλυτές κατατάσσουν την κατάσταση υγείας
των Ελλήνων σε μία από τις καλύτερες στον κόσμο, και
παρατηρούν ότι παρά το γεγονός αυτό οι Έλληνες δεν
είναι ικανοποιημένοι με το σύστημα παροχής υγείας.
Χαρακτηριστικά του Ε.Σ.Υ (β)
• Μεταξύ αυτών και ο ΟΟΣΑ αποδίδουν την καλή υγεία
στις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες (όπως την
ηλιοφάνεια και το ήπιο κλίμα) και σε άλλους
«προσδιοριστές» της υγείας (όπως την διατροφή).
• Την αντίσταση του προσδόκιμου επιβίωσης στην
φυσιολογική άνοδο χάρη στο σχετικά καλό σύστημα
την αποδίδουν σε παράγοντες ατομικής ευθύνης των
πολιτών αλλά και ευθύνης του κράτους . Όπως τα
υψηλά ποσοστά καπνιστών, τα πολλά ατυχήματα
στους δρόμους και άλλους λόγους.
Χαρακτηριστικά του Ε.Σ.Υ (γ)
• Το σύστημα είναι ιδιαιτέρως
Νοσοκομειοκεντρικό και απουσιάζει εμφανώς η
ΠΦΥ.
• Υπάρχει πλήθος Ιατρών αλλά μεγάλη έλλειψη
νοσηλευτών.
• Οι ανισότητες στην πρόσβαση στο προϊόν της
περίθαλψης είναι μεγάλες.
• Παρατηρείται σημαντική έλλειψη ευελιξίας που
οφείλεται κυρίως στον δημόσιο χαρακτήρα του.
• Οι πολίτες καταφεύγουν σε μεγάλο βαθμό στην
ιδιωτική δαπάνη για να απολαύσουν την
υγειονομική περίθαλψη που επιθυμούν.
Χαρακτηριστικά του Ε.Σ.Υ (δ)
• Έλλειψη κουλτούρας ελέγχου απόδοσης,
βελτίωσης, λογοδοσίας και στρατηγικού
προγραμματισμού.
• Δεν υπάρχει αποτελεσματικότητα στον τρόπο
χρηματοδότησης των μονάδων υγείας.
• Απουσία σοβαρών κινήτρων για αυξημένη
παραγωγικότητα και στελέχωση μονάδων
υγείας στην περιφέρεια.
ΟΟΣΑ 2010 – Πληρωμές στην Υγεία ως
ποσοστό του ΑΕΠ το 2008
ΟΟΣΑ 2010 – Πληρωμές κατά κεφαλήν
σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα (2008)
Προσδόκιμο Επιβίωσης κατά την
Γέννηση στην Ελλάδα έως και το 1995
Προσδόκιμο Επιβίωσης κατά την
Γέννηση στην Ελλάδα – 1996 – 2006
Βασικές Ηλιακές Ομάδες Πληθυσμού -
Πρόβλεψη έως το 2050
Ευρωπαϊκή Πολιτική Υγείας
• Στην Ιδρυτική Συνθήκη της Ε.Ο.Κ (Ρώμη) όπου
στόχος ήταν η δημιουργία κοινής αγοράς με
ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών,
κεφαλαίων και ανθρώπων δεν υπήρχε ευθεία
αναφορά στην υγεία αλλά σε παρεμφερείς
τομείς που την επηρεάζουν όπως, οι
προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας στην
παραγωγή και διακίνηση τροφίμων,
φαρμάκων και ιατρικών μηχανημάτων.
1987 Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη
• Άρθρο 100Α: Περιγράφεται η ανάγκη υψηλού
επιπέδου προστασίας της υγείας, στο βαθμό
που αυτή σχετίζεται με την λειτουργία της
ενιαίας αγοράς.
• Άρθρο 118Α: Περιγράφεται η προστασία της
ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων στο
χώρο εργασίας.
• Άρθρο 130Π: Τονίζεται η παράμετρος στη
περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Κ.
Έως το 1992 (α)
• Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέπτυξε πολιτικές υγείας
που αφορούσαν:
- Βιοιατρική Έρευνα.
- Πρόληψη και καταπολέμηση καρκίνων, AIDS και
εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες.
- Βελτίωση ποιότητας και ασφάλειας
φαρμακευτικών προϊόντων και ιατρικών
μηχανημάτων.
- Αμοιβαία αναγνώριση των υγειονομικών
πτυχίων και τον συντονισμό των σχετικών
εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Έως το 1992 (β)
- Διαμόρφωση υγειονομικών προδιαγραφών
για τα γεωργικά προϊόντα (κρέατα, αβγά,
γάλα, κτλ).
- Συντονισμός της νομοθεσίας για την
κοινωνική ασφάλιση.
- Γενικά όλο αυτό το διάστημα, από την μία
πλευρά παρατηρείται αυξανόμενη ανάμειξη
της Ε.Ε. στα ζητήματα υγείας, χωρίς όμως να
υπάρχει ολοκληρωμένη πολιτική υγείας ή
υπεύθυνο κέντρο υγειονομικών αποφάσεων.
Συνθήκη του Μάαστριχτ - 1992
• Προσπερνάει την οικονομική ενοποίηση και
επιδιώκει να προωθήσει την πολιτική και
νομισματική σύγκλιση.
• Στο Άρθρο 129, προβλέπει την διάρθρωση του
θεσμικού πλαισίου ώστε όλες οι συνιστώσες της
Κοινοτικής πολιτικής να «λαμβάνουν υπόψη
τους» τα ζητήματα υγείας.
• Εφαρμόζει την αρχή της «επικουρικότητας». Η
Ε.Ε. συμπληρώνει και υποστηρίζει τις δράσεις
των Κρατών Μελών, χωρίς να θίγονται οι
αρμοδιότητες των χωρών αυτών στο πεδίο της
οργάνωσης και της παροχής υγειονομικών
υπηρεσιών.
Συνθήκη του Άμστερνταμ – 1999 (α)
• Συνέπεσε μα την απειλή της σπογγώδους
εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών.
• Στο Άρθρο 152, αναφέρεται ότι η «ανάγκη για υψηλό
επίπεδο προστασίας της υγείας θα πρέπει να λαμβάνεται
υπόψη στο σχεδιασμό και την εφαρμογή όλων των
δράσεων και των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
• Διατύπωσε την ανάγκη μιας νέας στρατηγικής για την
μείωση των κινδύνων που απειλούν την υγεία και της
πρόληψη της αρρώστιας.
• Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής συγκροτήθηκε Νέα
Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Προστασίας του
Καταναλωτή.
• Επίσης στο Άρθρο 152 αναφέρεται ότι τα θέματα υγείας
διέπονται από την αρχή της συναπόφασης Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και Συμβουλίου με τα δύο σώματα να
μοιράζονται την εξουσία στην λήψη αποφάσεων.
Συνθήκη του Άμστερνταμ – 1999 (β)
• Κατάρτιση προγράμματος δημόσιας υγείας για
την πενταετία 2003-2008 που περιλαμβάνει
δραστηριότητες σε τρείς κύριους τομείς:
- Τομέα ενημέρωσης και πληροφόρησης κοινού.
- Τομέας άμεσης αντίδρασης απέναντι στους
κινδύνους για την υγεία των πολιτών.
- Τομέας αντιμετώπισης των ευρύτερων
παραγόντων που επιδρούν στην υγεία με την
ανάπτυξη της πρόληψης και την προαγωγής
υγείας.
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την
Πρόληψη και τον Έλεγχο Νοσημάτων
• Ιδρύθηκε τον Μάιο του 2005 με ιδιαίτερη
έμφαση στην αντιμετώπιση χρόνιων
νοσημάτων που πηγάζουν από:
- καταναλωτικές συνήθειες,
- επιπτώσεις της γήρανσης,
- αυξανόμενες απαιτήσεις των πολιτών,
- κοινωνικές ανισότητες στην υγεία.
Επακόλουθα των Ενεργειών
• Ανάγκη περισσότερων πόρων για χρηματοδότηση των
προγραμμάτων υγείας.
• Διεύρυνση της Ε.Ε. και ιδιαίτερα προβλήματα
δημόσιας υγείας που αντιμετώπιζαν πολλές από τις
νέες Χώρες.
• Παρατηρούμενη έλλειψη διαφάνειας και κατανόησης
των Ευρωπαϊκών πολιτικών υγείας από τον μέσο
Ευρωπαίο πολίτη.
• Απουσία υποδομών και μηχανισμών για την μέτρηση
και αξιολόγηση των επιπτώσεων στην υγεία όλων των
εφαρμοζόμενων Ευρωπαϊκών πολιτικών και δράσεων.
• Πολλές τριβές και διαφωνίες στο ζήτημα εναρμόνισης
των συστημάτων υγείας των Κρατών Μελών.
Μέχρι το 2000
• Η οργάνωση και η διοίκηση των συστημάτων υγείας
παραμένει στην αποκλειστική δικαιοδοσία των Εθνικών
κυβερνήσεων.
• Τα στοιχεία που εναρμονίζονται, κυρίως σε θέματα κοινής
αγοράς, ασφάλειας στην εργασία και την εκπαίδευση,
οδηγεί σε έμμεση αλλά σταθερά εξελισσόμενη σύγκλιση
των συστημάτων υγείας των Κρατών Μελών.
• Μέχρι το 2000 έχουν εκδοθεί ήδη περίπου 250 επίσημες
αποφάσεις για θέματα που αφορούσαν την λειτουργία των
υπηρεσιών υγείας στα Κράτη Μέλη (το 1/3 των οποίων
αποτελούσαν αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου)
(Piha, 20000).
• Η Ε.Ε. υιοθέτησε το 1996 τις κατευθύνσεις του Π.Ο.Υ., χωρίς
όμως να μπορέσουν αν εφαρμοστούν από το σύνολο των
μελών (τουλάχιστον μέχρι και το 2007).
Συνθήκη της Νίκαιας - 2000
• Υιοθέτηση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου.
• Περιέλαβε την προστασία της υγείας ως μία από τις
βασικές συνιστώσες της αλληλεγγύης, δηλαδή ως ένα
από τα έξι θεμελιώδη δικαιώματα.
• Ανέφερε ξανά την ανάγκη για σύγκλιση των Εθνικών
συστημάτων υγείας και ανέφερε πως το γεγονός αυτό
δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απειλή για τα
Εθνικά δικαιώματα ή για επενδυμένα συμφέροντα,
αλλά ως πρόκληση για την περεταίρω βελτίωση των
συστημάτων υγείας στην Ευρώπη.
Η Φιλοσοφία των Σ.Υ. στην Ε.Ε. (α)
• Η μονάδα δράσης μετατοπίζεται από τον ασθενή
στην σχέση ασθενή-επαγγελματία υγείας, με όλα τα
επιμέρους στοιχεία του συστήματος να εξελίσσονται
από κοινού (Kenrick, 2004).
• Δίδεται έμφαση στην σχέση ανάμεσα στα μέρη του
συστήματος και στην κατανόηση των αιτίων που
παράγουν τα πρότυπα συμπεριφοράς τους.
• Η ποικιλομορφία, η συσχέτιση, η ανάδραση, και η
αυτοοργάνωση θεωρούνται σημαντικά δεδομένα
που προσδίδουν στα Σ.Υ την ικανότητα να
αναδεικνύουν νέα πρότυπα.
• Τα Σ.Υ. αντιμετωπίζονται ως Οικοσυστήματα. Όλα τα
μέρη προσαρμόζονται μαθαίνοντας να επιβιώνουν
σε μία τοπογραφία που διαμορφώνεται από
συνυπάρχοντα και μεταλλασσόμενα στοιχεία.
Η Φιλοσοφία των Σ.Υ. στην Ε.Ε. (β)
• Τα Σ.Υ. πρέπει:
- Να Ισορροπούν τους ρόλους του κράτους και της
αγοράς.
- Να ενισχύουν το ρόλο της δημόσιας υγείας και να
εφαρμόζουν διατομεακές στρατηγικές ικανές να
αντιμετωπίζουν τους ευρύτερους παράγοντες που
διαμορφώνουν το φαινόμενο της υγείας και της
αρρώστιας (κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και
ανθρώπινης συμπεριφοράς).
- Να ενδυναμώνουν τους πολίτες στα διάφορα
επίπεδα του Σ.Υ., με την ενίσχυση και την διεύρυνση
της νομοθεσίας για τα δικαιώματα τους, την εισαγωγή
μηχανισμών συμμετοχής τους στον καθορισμό
προτεραιοτήτων και στην αύξηση των επιλογών
χρήσης υπηρεσιών.
Η Φιλοσοφία των Σ.Υ. στην Ε.Ε. (γ)
• … Τα Σ.Υ. πρέπει:
- Να μετατοπίζουν μέρος των δαπανών προς την
πλευρά της ζήτησης, με την μορφή της συμμετοχής
(έστω και περιορισμένης) στις δαπάνες, με την τον
περιορισμό των παροχών στις απολύτως απαραίτητες
ή και με την ενίσχυση της ιδιωτικής ασφάλισης.
- Να αυξάνουν την αποτελεσματικότητα και
αποδοτικότητα των υπηρεσιών με διάφορες
στρατηγικές, όπως είναι οι αποκεντρωμένες μορφές
διοίκησης, οι σύγχρονες μορφές χρηματοδότησης, η
αναδιοργάνωση της νοσοκομειακής περίθαλψης, η
προώθηση της ανάγκης για τεκμηριωμένη ιατρική
περίθαλψη και η εφαρμογή προγραμμάτων βελτίωσης
της ποιότητας.
Η Φιλοσοφία των Σ.Υ. στην Ε.Ε. (δ)
• Δύο Μοντέλα στην Ε.Ε.:
- Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο.
- Το Μοντέλο του Ελεύθερου Ανταγωνισμού
της Εσωτερικής Αγοράς.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
• Υιοθέτησε (Χάρτα της Λιουμπλιάνας) ορισμένες βασικές
κατευθύνσεις που πρέπει να διέπουν τα Σ.Υ. διεθνώς ώστε
τα Σ.Υ:
- Να καθοδηγούνται από τις αξίες της ανθρώπινης
αξιοπρέπειας, ισότητας, αλληλεγγύης και επαγγελματικής
ηθικής.
- Να επικεντρώνονται στον άνθρωπο, επιτρέποντας στα
άτομα να επηρεάζουν τις υπηρεσίες υγείας και να
αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους στα ζητήματα υγείας.
- Να εστιάζουν στην ποιότητα χωρίς όμως να αγνοείται η
σχέση κόστους – αποτελέσματος.
- Να βασίζονται σε βιώσιμη χρηματοδότηση.
- Να παρέχουν καθολική κάλυψη και ισότιμη πρόσβαση.
- Να προσανατολίζονται στην ΠΦΥ.
Η Κατάσταση Σήμερα (α)
• Τα Σ.Υ. δέχονται ισχυρές πιέσεις για να αλλαγές από
Δημογραφικούς, Νοσολογικούς, Τεχνολογικούς,
Κοινωνικούς και Οικονομικούς παράγοντες.
• Η διεθνώς σημαντική γήρανση του πληθυσμού αυξάνει
την ζήτηση για ιατρική φροντίδα (τα άτομα άνω των 70
ετών αν και αποτελούν το 10% του πληθυσμού,
καταναλώνουν το 50% των υπηρεσιών υγείας).
• Η εισροή μεταναστών στις οικονομίες δυτικού τύπου
αλλάζει τα δεδομένα σε όλο το φάσμα εφαρμογής ενός Σ.Υ.
θετικά, αρνητικά και με τρόπους που ακόμα είναι υπό
ισχυρή αμφισβήτηση.
• Μεταβάλλεται ριζικά το νοσολογικό φάσμα.
• Παρατηρείται ότι κυριαρχούν όλο και περισσότερο τα
χρόνια νοσήματα με επιπτώσεις στο κόστος της
περίθαλψης αλλά και με ανάγκες για νέες υπηρεσίες και
προγράμματα.
Η Κατάσταση Σήμερα (β)
• Υπάρχουν νέες επιδημικές απειλές αναδεικνύουν τον
παραμελημένο τομέα της πρόληψης στην δημόσια υγεία.
• Υπάρχουν σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις σε όλους τους
τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας στην ιατρική και
στην φαρμακολογία.
• Η θνητότητα σε πολλά νοσήματα μειώνεται αλλά αυτό με
την σειρά του αυξάνει το κόστος της περίθαλψης ακόμα
και όταν μειώνεται σταδιακά και ο απαραίτητος χρόνος
νοσηλείας (Saltman and Figueras, 1997).
• Οι κοινωνικές ανισότητες σε πολλές χώρες βαθαίνουν,
παρά την αύξηση του εθνικού πλούτου, καθώς η
παγκοσμιοποίηση και το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον
πιέζουν για χαμηλό κόστος εργασίας, και συνακόλουθα για
περικοπές στις κοινωνικές παροχές (Λιαρόπουλος, 2006),
κλονίζοντας έτσι τα θεμέλια του παραδοσιακού κράτους
πρόνοιας (WHO, 1996).
Η Κατάσταση Σήμερα (γ)
• Οι Ευρωπαίοι πληρώνουν περισσότερο από 250 Ευρώ σε
άμεσες ιδιωτικές πληρωμές για την υγεία ενώ στις Η.Π.Α
πάνω από 580 Ευρώ (σε τιμές 2005).
• Τα Σ.Υ. δεν έχουν καταφέρει να εξισορροπήσουν τις τρείς
βασικές αρχές που πρέπει να τα διέπουν (ισότητα,
ποιότητα και αποδοτικότητα) καθώς η αύξηση της ισότητας
σημαίνει μείωση της ποιότητας ενώ η αποδοτικότητα
σημαίνει πως για αύξηση της ισότητας και της ποιότητας
πρέπει να εξευρεθούν πρόσθετοι πόροι.
• Μετατοπίζεται όλο και περισσότερο το σχετικό ενδιαφέρον
από την δευτερογενή πρόληψη (εξετάσεις ή checkup) στην
πρωτογενή πρόληψη. Αυτή αφορά την καταπολέμηση των
αιτιολογικών παραγόντων οι οποίο λογίζονται ως πιο
σημαντικοί για την προστασία της ανθρώπινης υγείας (π.χ.
κάπνισμα, διατροφή, έλλειψη άσκησης, άγχος, οδική
αγωγή, περιβαλλοντική προστασία κτλ.)
Διοίκηση Μονάδων Υγείας
• Ιδιομορφίες μονάδων υγείας:
- Κοινωνική ευαισθησία για κάθε πρόβλημα υγείας.
- Υψηλές απαιτήσεις για άριστο επίπεδο υπηρεσιών από όλες
τις πλευρές.
- Αυξημένος κρατικός παρεμβατισμός.
- Αδυναμία του ασθενή να λάβει αποφάσεις και διάσταση
μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
- Συνθήκες έντασης στην προσπάθεια διοίκησης και οργάνωσης.
- Καθεστώς συνεχούς λειτουργίας και ετοιμότητας.
- Τρόπος κατανομής των εξουσιών και των ευθυνών ασύνδετος.
- Αύξηση των δαπανών υγείας, μείωση της
αποτελεσματικότητας τους.
- Τρομερές γεωγραφικές και κοινωνικές διαφορές στον Ελληνικό
χώρο.
Προγραμματισμός
• Καθορισμός στόχων του Οργανισμού Υγείας και
των μέσων για την επίτευξη τους.
- Διασφαλίζει την παροχή υπηρεσιών υγείας
στους ασθενείς από ικανούς και παραγωγικούς
επαγγελματίες υγείας.
- Εντοπίζει τις ανάγκες της νοσηλευτικής
φροντίδας του ασθενούς και καθορίζει σχέδιο
δράσης για την ικανοποίηση τους.
- Συλλέγει και αναλύει δεδομένων και
ενημερώνει δείκτες.
Καθορισμός Στόχων
• Καθορισμός αναγκών των ασθενών, του είδους
ασθενών και ασθενειών και των αναγκών
εκπαίδευσης.
• Καθορισμός αναγκών των εργαζομένων και
εξασφάλιση της μέγιστης παραγωγικότητας τους.
• Καθορισμός ανθρώπινων αναγκών και υλικών
πόρων για την αποδοτική παροχή ποιοτικών
υπηρεσιών επιλέγοντας την κατάλληλη μέθοδο
εκτίμησης της αποτελεσματικότητας (ποιοτικός
έλεγχος, συστήματα στατιστικής απόδοσης της
φροντίδας υγείας κ.α.).
Εκτίμηση και Πρόβλεψη
Μελλοντικών Τάσεων
• Εκτίμηση του εσωτερικού περιβάλλοντος:
Δυνατά και αδύνατα σημεία του οργανισμού.
• Εκτίμηση του εξωτερικού περιβάλλοντος:
Ευκαιρίες και Απειλές που αντιμετωπίζει ο
οργανισμός.
• Έκθεση Προϋπολογισμού:
Προγραμματισμένες δαπάνες που
απαιτούνται για την επίτευξη ή και την
υπέρβαση προκαθορισμένων στόχων.
Προϋπολογισμοί
• Επαυξανόμενος ή Αυξητικός: Εφαρμογή του στα Ελληνικά
νοσοκομεία. Στηρίζεται στα δεδομένα της προηγούμενης
χρονιάς και στην συνέχεια προστίθεται ποσό ίσο με την
αυξητική επιρροή του αναμενόμενου πληθωρισμού.
• Μηδενικής Βάσης: Καμία δαπάνη δεν θεωρείται δεδομένη. Οι
δαπάνες εκτιμούνται διαρκώς για το ύψος και την σκοπιμότητα
τους.
• Ελαστικός: Στηρίζεται στην πρόβλεψη του μεταβλητού κόστους,
το οποίο αυξάνεται και μειώνεται ανάλογα με τον οικονομικό
προγραμματισμό του νοσοκομείου.
• Προγραμματικός: Οι δαπάνες κατατάσσονται σύμφωνα με τους
στόχους που έχουν τεθεί.
• Σφαιρικός: Ετήσια, εκ των προτέρων, πληρωμή μίας συνολικής
σφαιρικής χρηματοδότησης των λειτουργιών της μονάδας και
συντάσσεται με κοινή δράση των υπευθύνων.
Σχεδιασμός Θέσεων Εργασίας
– Στελέχωση
• Διαδικασία καθορισμού εργασιακών καθηκόντων που
κάθε άτομο η ομάδα αναλαμβάνει σύμφωνα με την
αποστολή και τους στόχους του οργανισμού.
• Η διαίρεση του έργου ορίζει και τις απαραίτητες
εξειδικεύσεις όπως και την σύσταση των ομάδων.
• Η διαδικασία στελέχωσης περνά από τις φάσεις:
- ανάλυσης την υπάρχουσας κατάστασης και
αποτίμησης των αναγκών.
- Δημιουργίας της Μελέτης Στελέχωσης.
- Σχεδιασμού της στελέχωσης.
- Ενεργειών στελέχωσης.
Χαρακτηριστικά Δομής Οργάνωσης
• Αυστηρή εξειδίκευση εργασίας όπου ο κάθε εργαζόμενος
γνωρίζει τα ακριβή καθήκοντα του και το εύρος ελέγχου
του.
• Αποκέντρωση λήψης αποφάσεων όπου οι κατάλληλες
αποφάσεις λαμβάνονται στο σωστό επίπεδο ιεραρχίας και
όχι όλες από την κορυφή.
• Τυποποίηση εργασιών από συγκεκριμένους κανονισμούς
και ρυθμίσεις.
• Ιεραρχία με δίκαιες και προκαθορισμένες γραμμές
εξουσίας και επικοινωνίας προϊσταμένων προς
υφισταμένους.
• Εύρος ελέγχου όπου κάθε προϊστάμενος έχει συγκεκριμένο
αριθμό αρμοδιοτήτων και υφισταμένων.
Οι 4 Κύριοι Τομείς
• Ιατρική Υπηρεσία.
• Νοσηλευτική Υπηρεσία.
• Διοικητική Υπηρεσία.
• Τεχνική Υπηρεσία.
Διοίκηση (α)
• Ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών σχεδίων
για την επίτευξη της αποστολής, του οράματος,
των στόχων και των σκοπών του οργανισμού.
• Παροχή προγραμμάτων εκπαίδευσης και
κατάρτισης.
• Διευκόλυνση της επικοινωνίας και του
συντονισμού μεταξύ των επιστημονικών κλάδων
και τμημάτων του οργανισμού.
• Ηγεσία μέσω υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.
• Ενέργειες που ευνοούν την εμπιστοσύνη, την
ομαδική εργασία και την συνεργασία με
παράλληλη προσφορά κινήτρων.
Διοίκηση (β)
• Τακτικές επίλυσης συγκρούσεων.
• Διαδικασίες ελέγχου της ποιότητας, παραγωγικότητας
και συνεχής αξιολόγηση με αντικειμενικότητα.
- Καθορισμός προτύπων
- Αξιολόγηση και μέτρηση
- Σύγκριση αποτελεσμάτων με τα πρότυπα
- Εντοπισμό αιτίων αποκλίσεων
- Διόρθωση αποκλίσεων
• Διαχείριση παραπτωμάτων και πειθαρχικών ποινών.
• Διαχείριση ανθρώπινων πόρων.
• Διαχείριση Κρίσεων.
Πρακτική Διοίκηση (α)
• Σκληρή εργασία που μπορεί να μετρηθεί από τους
συνεργάτες σας.
• Διάδοση αισθήματος δικαιοσύνης μέσω κάθε μικρής ή
μεγάλης απόφασης.
• Η ευθύνη βαραίνει κυρίως εσάς ως κορυφή της διοικητικής
πυραμίδας για κάθε ενέργεια του οργανισμού. Αυτό
πρέπει να είναι εμφανές στις καθημερινές σας κινήσεις
είτε ευθυγραμμίζετε με αυστηρότητα τις υπηρεσίες σας
προς έναν στόχο είτε αποδίδετε εύσημα για καλή
απόδοση.
• Εμφανής αντιμετώπιση κάθε συνεργάτη σαν σημαντικό
τμήμα λειτουργίας του οργανισμού.
• Επαφή με ΟΛΟΥΣ τους υφιστάμενους συχνά
(υψηλόβαθμους) και περιοδικά (χαμηλότερων βαθμίδων).
Πρακτική Διοίκηση (β)
• Προσεκτική επιλογή καταστάσεων όπου θα αποδοθεί η
δυνατότητα πρωτοβουλίας σε συνεργάτες.
• Προσεκτική τήρηση της ιεραρχίας ακόμα και όταν η επαφή
με συνεργάτες κατώτερων βαθμίδων απαιτεί απευθείας
εντολή χωρίς γνώση των προϊσταμένων τους.
• Συνειδητοποίηση του γεγονότος πως η εργασία των
υφισταμένων σας αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της ζωής
τους. Επομένως σας βαραίνει όλη η ευθύνη για την
καθημερινή τους εργασιακή ισορροπία από την
παραγωγική της διάσταση έως την ατομική τους
πνευματική ευεξία και φυσικά η ασφάλεια τους.
• Διοικείτε ολόκληρο τον οργανισμό και δεν αφήνετε
πολιτικές προτιμήσεις και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
να παρεισφρήσουν στον τρόπο που λειτουργείτε εσείς, οι
υφιστάμενοι σας και ο οργανισμός.
Ψυχολογία Διοίκησης
• «Ανοικτή Πόρτα» και επικοινωνία με κάθε
έναν εκ των συνεργατών που το θεωρεί
αναγκαίο.
• Όποιος έχει πίστη στις δυνατότητες του δεν
χρειάζεται να οχυρώνεται πίσω από υλικά και
άυλα εμπόδια που εμποδίζουν τους
συνεργάτες του να τον νιώσουν ουσιαστικά
στην κορυφή της ιεραρχίας και εμποδίζουν
τον ίδιο να γνωρίζει όλη της δομή – και
κυρίως την βάση – του οργανισμού που
διοικεί.
Βιβλιογραφία (i)
• Αγραφιώτης Δ., (2002). Υγεία, Αρρώστια, Κοινωνία. Τόποι και
τρόποι σύμπλεξης, Δαρδάνος, Αθήνα.
• Γαρδίκας Κ.,Δ., (2000). Εθνικά Συστήματα Υγείας Διαφόρων
Χωρών, Εκδ. Παρισιανου, Αθήνα.
• Ζηλίδης Χ., (2005). Αρχές και εφαρμογές πολιτικής Υγείας,
Εκδ. Mediforce.
• Ζοπουνίδης Κ., (2007). Θέματα Μάνατζμεντ Υπηρεσιών
Υγείας, Κλειδάριθμος, Αθήνα.
• Θεοδώρου Μ., Σαρρής Μ., Σούλης Σ., (2001). Συστήματα
Υγείας. Σειρά : Κοινωνικές Επιστήμες και Υγεία, Εκδόσεις
Παπαζήση, Αθήνα.
• Καλογεροπούλου Μ., Μουρδουκούτας Π., (2009). Υπηρεσίες
Υγείας, Κλειδάριθμος, Αθήνα.
Βιβλιογραφία (ii)
• Καριώτης Π,Σ.,(1992). Management Υπηρεσιών Υγείας &
Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Εκδόσεις euroclinica, Πρώτη
Έκδοση, Αθήνα.
• Κοντούλη-Γείτονα, Μ., (1997). Πολιτική και Οικονομία Υγείας,
Εξάντας, Αθήνα.
• Κυριόπουλος Γ., Νιάκας Δ., (1994). Θέματα οικονομικών και
Πολιτικών της Υγείας, Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών της
Υγείας, Αθήνα.
• Λιαρόπουλος, Λ., (2006). Παγκοσμιοποίηση και κοινωνικό
κράτος: Ευρώπη και Αμερική. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
• Μπουραντάς Δ., (2002). Μάνατζμεντ: Θεωρητικό Υπόβαθρο,
Σύγχρονες Πρακτικές, Εκδ. Γ. Μπένου, Αθήνα.
• Οικονόμου Χ., (2004). Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα και τις
Ευρωπαϊκές Χώρες, Διόνικος, Αθήνα.
Βιβλιογραφία (iii)
• Π.Ο.Υ., Αξιολόγηση Προγραμμάτων Υγείας – Κατευθυντήριες αρχές,
Geneva 1981, Επιστημονική Επιμέλεια Γεωργούση Ε., ΥΥΠΚΑ –
Υγειονομική Σχολή Αθηνών από W.H.O. (1981), Development of
indicators for monitoring progress towards health for all by the year
2000, in «Health for All», Series, No 4.
• Π.Ο.Υ. «Ιδρυτική Διακήρυξη» 1946
• Π.Ο.Υ. «Διακήρυξη της Άλμα Άτα» 1978
• Π.Ο.Υ. «Διακήρυξη της Οτάβα» 1986
• Σισσούρας Α., Υφαντόπουλος Γ. (1994). Η Προβληματική για την
αναμόρφωση του ΕΣΥ, στο: Μελέτη για το σχεδιασμό και δομή του
συστήματος, Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
Αθήνα.
• Σούλης Σ., (1992). Δείκτες Αξιολόγησης του Συστήματος Υγείας,
Εκδόσεις ΤΕΙ- Αθηνών, Αθήνα.
• Τούντας Γ., (2008). Υπηρεσίες Υγείας, Εκδόσεις Οδυσέας/Νέα
Υγεία, Αθήνα.
Βιβλιογραφία (iv)
• Gooijer, W.J., (1997). On solidarity in changing health
care systems. Europe in search of a new balance.
Hospital Committee of the E.U., Leuven.
• Kenrick, D., (2004). Complexity and healthcare
organization. A view from the street. Radcliff Medical
Press, Oxford.
• McKee, M., (2005). “European heath policy. where
now?”, European Journal of Public Health, vol. 15,n.6
• Minogiannis, P., (2003). European integration and
health policy. Transaction Publishers, New Brunswick,
Canada.
• Mossialos, E., and Le Grand, J., (1999). Health care and
cost containment in the European Union. Ashgate,
Aldershot.
Βιβλιογραφία (v)
• Piha, T., (2000). The new EU strategy: Moving
forward through communication and debate,
Eurohealth.
• Saltman, R.B., and Figueras, J., (1997). European
health care reform. Analysis of current strategies.
European Series no. 72. WHO Regional Office for
Europe, Copenhagen.
• Stiglitz, J. (1988), Economics of the public sector,
Norton Company, New York.
• WHO (1996). Health care systems in transition.
WHO Regional Office for Europe, Copenhagen.
Χρήσιμοι Δικτυακοί Τόποι
• http://www.who.int/en/ - Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
• http://ec.europa.eu/health-eu/index_el.htm - Δικτυακή
Πύλη Ε.Ε. για την Υγεία

• Δείκτες Υγείας:
• Π.Ο.Υ (βάση δεδομένων):
http://apps.who.int/whosis/database/core/core_select.cfm
• Ε.Ε. : http://ec.europa.eu/health-
eu/health_in_the_eu/ec_health_indicators/index_el.htm
• Ο.Ο.Σ.Α:
http://www.oecd.org/document/30/0,3343,en_2649_3463
1_12968734_1_1_1_1,00.html

You might also like