KAEDAH MENGAJAR

KPD 4046

Unit 2
Matlamat dan Objektif Pengajaran dan
Pembelajaran
Hasil Pembelajaran

⚫ Menghuraikan matlamat dan objektif pengajaran

⚫ Membezakan empat domain hasil pembelajaran iaitu kognitif,

efektif , psikomotor dan sosial

⚫ Menulis hasil pembelajaran mengikut setiap aras setiap

domain dalam mata pelajaran yang diajar.
 Matlamat dan Objektif Pengajaran

“Differentiating between teaching goals and objectives is the

first step to planning a successful teaching plan that is also
stress-free”

Apakah perbezaan antara matlamat dan objektif?

Matlamat pengajaran

Berikut merupakan beberapa matlamat pengajaran

⚫ Mengajar pelajar fakta dan prinsip kandungan pelajaran

⚫ Menjadi model peranan (role model) bagi pelajar
⚫ Membantu pelajar membina kemahiran berfikir aras tinggi
⚫ Menyediakan pelajar menghadapi alam pekerjaan
⚫ Merangsang pembangunan peribadi pelajar
⚫ Membantu pelajar membina kemahiran asas belajar
Objektif Pengajaran

Berikut merupakan beberapa contoh objektif

Pengajaran

⚫ Merancang pengajaran yang mengambil kira kepelbagaian

gaya pembelajaran pelajar
⚫ Menaksir kefahaman pelajar terhadap isi kandungan pelajaran
⚫ Merancang pengajaran yang memberi peluang pelajar
berinteraksi antara satu sama
⚫ Menerang fakta dan prinsip kandungan pelajaran
 Perbezaan antara matlamat dan objektif
“Goals without objectives can never be accomplished while objectives
without goals will never get you to where you want to be”

Matlamat Objektif

Hasrat jangka panjang yang Pencapaian konkrit yang mampu

hendak dicapai dicapai dengan mengikuti
langkah-langkah tertentu dalam
jangka masa yang lebih pendek

Kurang berstruktur Lebih berstruktur dan konkrit

Tidak begitu jelas bagaimana Boleh diukur. Oleh itu boleh

mengetahui matlamat telah diketahui dengan yakin ia telah
dicapai (sukar untuk diukur) dicapai
Mengapa objektif pengajaran diperlukan?

Memberi panduan kepada guru untuk:

⚫ Memilih kandungan pelajaran

⚫ Memilih strategi pengajaran yang sesuai
⚫ Membangun dan memilih bahan pengajaran yang sesuai
⚫ Membina ujian dan instrumen lain untuk menaksir dan menilai
hasil pembelajaran pelajar
Apakah objektif/hasil pembelajaran?

Objektif pembelajaran
⚫ bersifat lebih am dan berfokus kepada guru

Hasil pembelajaran
⚫ Satu penyataan yang menetapkan pengetahuan, kemahiran,
dan sikap serta nilai yang diinginkan hasil daripada aktiviti
pembelajaran
⚫ Satu penyataan yang menjelaskan apa yang pelajar perlu tahu
dan fahami dan/atau dapat lakukan selepas selesai aktiviti
pembelajaran
⚫ Hasil pembelajaran ada 3 domain: Kognitif, psikomotor, dan
afektif
 Bagaimana menulis hasil pembelajaran yang baik?

Guru harus tahu bahawa, penulisan hasil pembelajaran yang

baik perlu mengandungi lima komponen iaitu:

1. Frasa merujuk kepada kumpulan sasaran

2. Kata kerja aktif
3. Objek bagi kata kerja
4. Konteks/keadaan
5. Standard/kriteria
1. Frasa merujuk kumpulan sasaran

⚫ Di akhir pelajaran ini, pelajar boleh …

⚫ Selepas unit ini, pelajar akan dapat …
⚫ Selepas menamatkan aktiviti ini, pelajar akan …
⚫ Di akhir kursus ini, pelajar akan dapat …
2. Kata kerja aktif

⚫ Kriteria kata kerja

◦ Boleh diukur (measurable)
◦ Boleh diperhati (observable)
◦ Spesifik

⚫ Contoh:
◦ Mendefinisi, menganalisis, menyatakan, melukis,
menyelesaikan masalah, menyenaraikan, memberi
kerjasama ………………………………………
3. Objek/ subjek bagi kata kerja

⚫ Menunjukkan tindakan ke atas apa (frasa yang bergaris)

◦ Menyenarai perbezaan antara ciri-ciri multimedia linear dan

tidak linear.
◦ Mendefinisi multimedia
◦ Mempersembahkan secara oral hasil kerja berkumpulan
tentang kegunaan komputer dalam bidang pendidikan,
perbankan, perindustrian
◦ Memberi kerjasama dalam menyediakan perlatan amali
4. Konteks/keadaan

⚫ Menyatakan dalam konteks apa atau keadaan yang bagaimana

tindakan yang diinginkan itu perlu dilakukan (frasa yang
bergaris)

⚫ Contoh:
◦ Menghasilkan sebuah projek multimedia pendidikan
berbentuk interaktif bagi satu tajuk pengajaran.
◦ Membuat penyuntingan grafik menggunakan perisian
………….
5. Standard/Kriteria

⚫ Tahap kualiti yang diinginkan atau yang patut dicapai,

termasuk julat jawapan yang boleh diterima
⚫ Contoh:
menyenaraikan sekurang-kurangnya 4 daripada 5
elemen-elemen muletimedia

Mendefinisikan peranti input menggunakan perkataan sendiri

dengan tepat
Objektif pembelajaran

Di akhir pelajaran ini, pelajar

boleh menyenaraikan
contoh-contoh peranti input
sekurang-kurangnya 4 jenis
secara lisan
 Contoh istilah kata kerja yang tidak jelas
(implisit )

Mengetahui ; murid dapat mengetahui........

Memahami ; murid dapat memahami.........

Istilah-istilah atau kata-kerja yang tidak boleh

digunakan dalam objektif
-Mengetahui - memahami -
melahirkan
- menikmati - menyedari -
meyakini
- mempercayai - menghargai - taqwa
- menghayati - mengamalkan - insaf

Kata kerja di atas adalah tidak jelas kerana tidak dapat

diukur.
 Selain daripada lima komponen di atas hasil
pembelajaran juga harus mensasarkan pencapaian dalam
sekurang kurangnya tiga domain pembelajaran. Domain
pembelajaran boleh dikategorikan kepada :

⚫ Domain kognitif
⚫ Domain psikomotor
⚫ Domain efektif
⚫ Domain sosial
Domain kognitif
Taksonomi kognitif Bloom (Bloom et al. 1989)
Taksonomi Bloom yang telah dipinda (Lori Anderson dan
rakan-rakan)
Domain afektif
Berkait dengan perasaan, emosi, minat, sikap penghargaan dan
nilai. Domain afektif boleh dikelaskan mengikut penghayatan
daripada paling rendah ke paling tinggi

Perwatakan

Organisasi

Penilaian

Gerak balas

Penerimaan

Hieraki Penghaytan Domain Afektif

 Penerimaan

Aras pertama Domain Afektif ialah Penerimaan (Receiving), yang

mewakili kesediaan seseorang untuk menerima sesuatu yang
disampaikan.

Peringkat ini bermula dengan kesedaran penerima, misalnya, penerima

sedar akan kehadiran guru, irama lagu, atau keadaan dalam kelas.

Selepas ada kesedaran, individu berkenaan akan menunjukkan kesediaan

untuk menerima, iaitu individu berkenaan tidak “menjauhkan” diri
daripada rangsangan yang diterima.

Seterusnya, individu berkenaan akan mula bertindak secara terhad, iaitu

cuba membezakan setiap rangsangan yang diterima.

Contoh hasil pembelajaran peringkat ini ialah murid mengeluarkan buku

nota mencatat arahan guru…….
Gerak balas

Aras kedua Domain Afektif iaitu Gerak Balas (Responding), mewakili

tindak balas terhadap rangsangan yang diterima disebabkan seseorang
mempunyai motif tersendiri untuk berbuat demikian.

Perasaan ingin tahu tentang sesuatu boleh menyebabkan seseorang itu

bertindak balas terhadap rangsangan yang diterima.

Pada peringkat awalnya, gerak balas ini mungkin juga berlaku

disebabkan arahan orang lain.

Bagaimanapun, selepas individu berkenaan mempunyai motif tersendiri,

dia akan bertindak balas sendiri,
Misalnya, Pelajar menunjuk minat dalam aktiviti mencari maklumat
daripada Internet menggunakan engin pencarian yang telah ditetapkan.
 Penilaian
Aras ketiga Domain Afektif ialah Penilaian (Valuing).

Seseorang yang berada pada aras afektif ini memahami nilai sesuatu perbuatan
yang dilakukannya.

Nilai/motif ini, yang boleh dianggap sebagai motivasi luaran yang menjadi
landasan kepada setiap tingkah laku atau tindakan yang ditunjukkan oleh
individu berkenaan.
Penerimaan Menerima semua nilai yang terdedah kepada individu tersebut
semua nilai yang menjadi landasan kepada perlakuannya

Pemilihan nilai Menerima semua nilai yang terdedah kepada individu tersebut
tertentu yang menjadi landasan kepada perlakuannya

Komitmen Memegang teguh kepada sesuatu kepercayaan (satu set nilai) yang
menjadi landasan kepada perlakuannya dan sanggup
mempertahan kepercayaan ini daripada sebarang cabaran.
Organisasi

Aras keempat Domain Afektif ialah Organisasi (Organization). Seseorang

yang berada pada aras afektif ini boleh menyusun semua nilai yang
diterimanya kepada satu sistem yang lebih praktikal.

Penyusunan nilai-nilai ini terbahagi kepada dua peringkat, iaitu pertama,

mengkonsepsualisasi nilai-nilai dan membentuk pertalian antaranya; dan
keduanya menyusun nilai-nilai ini hingga menjadi satu sistem
nilai/kepercayaan.

Contohnya, murid mengajak rakan-rakannya mengumpul maklumat reka

bentuk robotik daripada Internet bagi mengambil bahagian dalam
kempen reka cipta di sekolah.
Perwatakan

Aras kelima dan terakhir Domain Afektif ialah Perwatakan

(Characterization), yang bermaksud seseorang itu mematuhi sesuatu
sistem nilai dan sanggup mengamalkannya sebagai satu cara hidup.

Pada kebiasaannya, individu berkenaan akan kekal memegang sistem

nilai berkenaan. Pada peringkat ini, seseorang itu akan memperlihatkan:
(a) perwatakan berlandaskan kepada nilai tertentu, misalnya dapat
membuat keputusan mengikut keadaan, tanpa berasaskan perasaan atau
sogokan; dan (b) sistem nilai tersendiri, iaitu mempunyai falsafah atau
prinsip hidup tersendiri.

Contohnya, pelajar tidak lagi mematikan komputer secara terus dari

punca elektrik selepas menggunakannya dalam makmal komputer.
Domain psikomotor
Domain yang berkaitan dengan kemahiran pergerakan anggota
fizikal seseorang. Simpson (1972) menyatakan 7 peringkat hasil
pembelajaran psikomotor:
Pergerakan ciptaan

Pergerakan suaian

Pergerakan kompleks

Pergerakan makanistik
Pergerakan terkawal

Persediaan

Persepsi
Persepsi

Aras pertama Domain Psikomotor ialah Persepsi (Perception), yang

mewakili kebolehan memerhati dan membentuk persepsi suatu pergerakan
tertentu, seperti memerhati pergerakan smash dalam permainan badminton.

Melalui pemerhatian ini, seseorang itu akan dapat mengingat pergerakan

motor (motor movement) berkaitan dengan pergerakan yang dilihat.

Misalnya, apabila murid melihat pergerakan smash dalam permainan

badminton, dia akan ingat cara bagaimana gurunya melakukan ‘smash’
tersebut.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Persepsi ialah ‘Murid dapat

menjelaskan cara guru memasang kabel untuk menghidupkan komputer’.
Persediaan

Aras kedua Domain Psikomotor ialah Persediaan (Set), yang mewakili

kesediaan dari segi mental, emosi dan fizikal untuk melakukan sesuatu
pergerakan.

Misalnya, melalui pemerhatian terhadap sesuatu pergerakan, seperti

memerhati pergerakan smash dalam permainan badminton, murid dapat
mengingat pergerakan tersebut (persediaan mental) dan dengan itu
bersedia untuk melakukannya.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Persediaan ialah ‘Murid dapat

menjelaskan cara memasang kabel untuk menghidupkan komputer’.
Pegerakan terkawal

Aras ketiga Domain Psikomotor ialah Pergerakan Terkawal (Guided

Response), yang mewakili kebolehan melakukan pergerakan awal
berkaitan kemahiran yang ingin dipelajari.

Pergerakan ini biasanya dilakukan secara peniruan dan cuba jaya.

Misalnya, murid meniru bagaimana guru melakukan pergerakan smash

dalam permainan badminton.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Pergerakan Terkawal ialah ‘Murid

dapat melakukan pergerakan awal cara melakukan smash dalam
permainan badminton’.
 Pegerakan mekanisma

Aras keempat Domain Psikomotor ialah Pergerakan Mekanistik

(Mechanistic Response), yang mewakili kebolehan melakukan sesuatu
pergerakan yang ingin dipelajari secara mahir dan yakin.

Misalnya, murid berjaya melakukan pergerakan smash dalam permainan

bola tampar seperti yang perhatikan, iaitu berjaya meniru pergerakan
guru.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Pergerakan Mekanistik ialah ‘Murid

dapat meniru cara melakukan smash dalam permainan badminton’.
Pegerakan kompleks

Aras kelima Domain Psikomotor ialah Pergerakan Kompleks (Complex

Response), yang mewakili kebolehan melakukan sesuatu pergerakan
yang kompleks secara cekap dan licin.

Misalnya, murid berjaya melakukan pergerakan smash dalam permainan

badminton dengan cekap dan tepat, iaitu berjaya melakukan pergerakan
ini sendiri, tanpa meniru guru.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Pergerakan Kompleks ialah ‘Murid

dapat melakukan smash dalam permainan badminton dengan cekap dan
tepat.
 Pegerakan suaian

Aras keenam Domain Psikomotor ialah Pergerakan Suaian

(Adaptive Response), yang mewakili kebolehan melakukan
sesuatu pergerakan secara cekap dan tepat dalam keadaan
tertentu.

Contoh objektif pengajaran peringkat Pergerakan Sesuaian

ialah ‘Murid dapat melakukan smash dalam permainan
badminton dengan cekap dan tepat semasa bola tanggung
 Pegerakan ciptaan

Aras ketujuh dan terakhir Domain Psikomotor ialah

Pergerakan Ciptaan (Originative Response), yang mewakili
kebolehan melakukan sesuatu pergerakan baru secara cekap
dan licin dalam sesuatu keadaan tertentu.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Pergerakan Ciptaan

ialah ‘Murid dapat melakukan smash baru dalam permainan
bola tampar dengan cekap dan tepat semasa bola tanggung.
Beberapa contoh kata kerja psikomotor lain:

• menulis dengan jelas dan teratur

• melukis semula peta dengan tepat
• memandu motokar dengan cekap
• bermain piano dengan cekap
• menunjuk cara berenang dengan betul
• menganyam bakul dengan teliti
• mencipta gerakan baru dalam sesuatu tarian dalam seni
persembahan, lakonan, tarian kreatif
• melukis gambar rajah sinar
• membasuh tabung uji dengan betul
Domain sosial

Selain aktiviti yang berlaku dalam tiga domain utama ini, kita dapati aktiviti
dalam bidang hubungan sosial tidak diberi perhatian sewajarnya. Contohnya,
hubungan murid dengan murid, murid dengan guru atau murid dengan orang
tua.
Sehubungan itu, Dettmer (1997) mencadangkan satu domain khusus untuk
hubungan/tingkah laku sosial, iaitu Domain Sosial.

Domain ini terdiri daripada lapan peringkat hasil pembelajaran, iaitu:

1. Berhubung
2. Berkomunikasi
3. Melibatkan diri
4. Berunding
5. Bekerjasama
6. Menghakim
7. Memulakan
8. Menukar
 Berhubung

Hasil pembelajaran peringkat pertama Domain Sosial ialah

Berhubung (Relating), yang mewakili cubaan seseorang
menunjukkan tingkah laku membuat kontak (contact)
terhadap seseorang lain, seperti membuat kontak mata (eye
contact).

Di sini, kontak mata merupakan permulaan kepada

‘perkenalan’ yang berakhir dengan berlakunya sesuatu
komunikasi. Contoh hasil pembelajaran peringkat Berhubung
ialah ‘Murid menyedari guru akan memulakan pengajaran’.
Berkomunikasi

Hasil pembelajaran peringkat kedua Domain Sosial ialah

Berkomunikasi (Communicating), yang mewakili cubaan
seseorang itu berkomunikasi dengan seseorang lain, iaitu
cuba memberi atau menerima mesej, seperti ingin bertanya
tentang sesuatu.

Di sini, tingkah laku ingin bertanya itu menyebabkan orang

kedua turut bertindak untuk berkomunikasi. Contoh hasil
pembelajaran peringkat Berkomunikasi ialah ‘Murid
bertanya kepada rakannya’.
 Melibatkan diri

Hasil pembelajaran ketiga Domain Sosial ialah Melibatkan

Diri (Participating), yang mewakili kebolehan melibatkan
diri secara sukarela dalam sesuatu aktiviti berkumpulan,
seperti berbual-bual dengan beberapa orang lain.

Di sini, tingkah laku berbual akan menggalakkan ahli

kumpulan turut mengambil bahagian dalam aktiviti tersebut.
Contoh hasil pembelajaran peringkat Melibatkan Diri ialah
‘Murid mengambil bahagian dalam aktiviti berkumpulan
 Berunding

Hasil pembelajaran keempat Domain Sosial ialah Berunding

(Negotiating), yang mewakili kebolehan membuat
perbincangan dengan ahli-ahli kumpulan tentang sesuatu
isu/masalah yang timbul, seperti berbincang untuk membuat
sesuatu keputusan.

Di sini, tingkah laku berbincang menunjukkan seseorang itu

ingin membantu untuk menyelesaikan masalah yang dihadapi
kumpulannya.

Contoh hasil pembelajaran. Peringkat Berunding ialah

‘Murid cuba mencadangkan sesuatu supaya suatu masalah
yang dihadapi dapat diselesaikan dengan segera’.
 Bekerjasama

Hasil pembelajaran kelima Domain Sosial ialah Bekerja sama

(Collaborating), yang mewakili kebolehan berkerjasama
dengan ahli-ahli kumpulan untuk menjayakan sesuatu projek,
seperti berkerjasama untuk membersihkan kawasan sekolah.

Di sini, tingkah laku berkerja sama menunjukkan seseorang itu

ingin semua ahli sama-sama menyelesaikan projek/masalah
yang dihadapi.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Berkerjasama ialah

‘Murid dapat menguruskan ahli-ahli kumpulan untuk
menjayakan projek’.
 Menghakim

Hasil pembelajaran keenam Domain Sosial ialah Menghakim

(Adjudicating), yang mewakili kebolehan bertindak untuk
mendamaikan sesuatu keadaan apabila terdapat perbezaan
pendapat, seperti meleraikan satu pertengkaran.

Di sini, tingkah laku meleraikan pertengkaran menunjukkan

seseorang itu ingin mengekalkan keharmonian di kalangan
ahli kumpulannya.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Menghakim ialah

‘Murid dapat menyelesaikan perbalahan di kalangan ahli
kumpulan’.
 Memulakan

Hasil pembelajaran ketujuh Domain Sosial ialah Memulakan

(Initiating), yang mewakili kebolehan memulakan sesuatu
aktiviti berkumpulan yang baru, walaupun terpaksa menghadapi
risiko tertentu, seperti berkhemah di tepi sungai.

Di sini, tingkah laku mengadakan perkhemahan menunjukkan

seseorang itu ingin melihat ahli-ahli kumpulannya mendapat
pengalaman baru.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Memulakan ialah ‘Murid

berjaya mencadang dan melaksanakan projek baru bersama
ahli-ahli kumpulannya’.
Menukar

Hasil pembelajaran kelapan dan terakhir Domain Sosial ialah

Menukar (Converting), yang mewakili keupayaan menukar gaya
hidup ahli kumpulan kepada gaya hidup baru, seperti mencintai
alam sekitar.

Di sini, tingkah laku mendorong ahli-ahli kumpulan mencintai

alam sekitar menunjukkan seseorang itu ingin melihat ahli
kumpulannya hidup dalam persekitaran yang lebih harmoni.

Contoh hasil pembelajaran peringkat Menukar ialah ‘Murid

berjaya mendorong ahli-ahli kumpulannya membersihkan
kawasan sekolah setiap minggu’.
 Domain hasil pembelajaran

Domain Domain Domain Domain sosial

kognitif Afektif Psikomotor

6 aras 5 aras 7 aras 8 aras

1.Pengetahuan. 1.Penerimaan 1.Persepsi 1.Berhubung

2.Kefahaman. 2.Gerakbalas 2.Persediaan 2.Berkomunikasi
3. Aplikasi 3. Penilaian 3.Terkawal 3.Melibatkandiri
4.Analisis 4.Organisasi 4.Mekanistik 4.Berunding
5.Sintesis: 5.Perwatakan 5.Pergerakan 5.Bekerjasama
6.Penilaian kompleks 6. Menghakim
6.Pergerakan 7.Memulakan
suaian 8.Menukar
7.Pergerakan
ciptaan
Aktiviti menjana hasil pembelajaran

⚫ Bekerja dalam satu kumpulan (4 orang).

⚫ Rujuk Huraian Sukatan Pelajaran ………………….
Tingkatan 1, 2 dan 4.
⚫ Pilih satu tajuk kecil dan janakan hasil pembelajaran
bagi setiap domain mengikut kriteria yang telah
dibincangkan.
⚫ Terangkan kepada rakan-rakan lain dengan mengenal
pasti setiap komponen hasil pembelajaran.

EDU3046 Pengajaran, Teknologi,

dan Penaksiran I
 EDU3046 Pengajaran, Teknologi, dan Penaksiran I

Refleksi/Penutup

⚫ Nyatakan perbezaan antara pendidikan dan pengajaran

⚫ Nyatakan perbezaan antara matlamat dan objektif
⚫ Apakah yang dimaksudkan dengan hasil pembelajaran dan
apakah domain serta komponennya?
⚫ Huraikan secara ringkas prinsip pembelajaran mengikut teori
pembelajaran yang telah anda peroleh.
⚫ Apakah langkah-langkah utama model pengajaran berasaskan
teori yang anda peroleh?