กรมการขนส่งทางราง

Department of Rail Transport

การส่งเสริมให้เอกชนเข้ามา
มีส่วนร่วมในการดาเนินการ
ขนส่งสินค้าทางราง

วันที่ 9 พฤศจิกายน 2565 1

 กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

ประวัติและความเป็นมา

กร มการ ข นส่ งทางร าง จั ด ตั้ ง ขึ้ น ต า ม

พระราชบัญญัติปรับปรุง ทบวง กรม (ฉบับที่18) พ.ศ.
2562
โดยได้ยกฐานะและโอนกิจการ ข้าราชการ มาจาก
สานักงานโครงการพัฒนาระบบราง สานักงานนโยบาย
และแผนการขนส่งและจราจร กระทรวงคมนาคม
 กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

โครงสร้างองค์กร

อธิบดี
รองอธิบดี
กลุ่มตรวจสอบภายใน กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร

สานักงานเลขานุการกรม กองกากับการขนส่งทางราง กองยุทธศาสตร์และแผนงาน

กองกฎหมาย กองมาตรฐานความปลอดภัย
และบารุงทาง
 กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

ภารกิจหลัก 5 ด้าน ของกรมการขนส่งทางราง

 กรมการขนส่งทางราง
กฎหมายการขนส่งทางรางของต่างประเทศเปรียบเทียบกับไทย Department of Rail Transport

ตั้ง ขร. แล้ว

แต่ขาด พรบ.
Safety ขาดหน่วย
Inspection
Division Bureau
สอบสวน
อุบัติเหตุ

ขาดมาตร
ฐาน / กฎ
กระทรวง
 กรมการขนส่งทางราง
สัดส่วนปริมาณการขนส่งสินค้าภายในประเทศ Department of Rail Transport

ถนน น้า ราง อากาศ

หน่วย: %
84.495 84.488 84.891 86.106 84.457

14.06 14.26 13.88 12.49 14.1

1.43 0.015 1.24 0.012 1.22 0.009 1.4 0.004 1.44 0.003

2561 2562 2563 2564 2565

ที่มา: สานักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร
 สัดส่วนสินค้าทางราง
สถิติขนส่งสินค้าทางราง
กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

ประจาปีงบประมาณ
คอนเทนเนอร์ นามันดิบ/ทั่วไป
ประจาปีงบประมาณ ปูนซีเมนต์ LPG 2% พ.ศ. 2565 (ต.ค. 64-ส.ค. 65)
15%
71 % 12 %
นามัน
พ.ศ. 2565 (ต.ค. 64 - ส.ค. 65) (ตัน) 12%
ปูนซีเมนต์ผง/ถุง ก๊าซแอลพีจี
ICD
คอนเทนเนอร์ .
5,657,782 คอนเทนเนอร์
15 % 2%
ทั่วไป 1,095,853 71%
มาบตาพุ ด-แหลมฉบัง 40,726
Inter มาเลเซีย 363,079 ปริมาณขนส่งสินค้าปี 2565 (ต.ค. 64 – ส.ค. 65) ลดลงเมื่อเทียบในช่วงเวลาเดียวกันของปี 2564
Inter สปป.ลาว 25,032 เส้นทางคอนเทนเนอร์
ปีงบประมาณ รวม คอนเทนเนอร์ น้ามัน ปูนซีเมนต์ LPG อื่นๆ 1. ICD (เส้นลาดกระบัง – แหลมฉบัง)
น้ามัน . 2. ทั่วไป (เส้นอื่นนอกเหนือจากตะวันออก)
นา้ มันดิบ 883,843 2563 10,031,790 6,366,546 1,226,310 1,916,269 375,888 146,778 3. มาบตาพุ ด-แหลมฉบัง (ระหว่างสองท่าเรือ)

นา้ มันทั่วไป 327,626 2564 10,870,613 7,347,887 1,323,059 1,836,028 292,224 71,414
4. Inter มาเลเซีย (ไปท่าเรือของมาเลเซีย)
5. Inter สปป.ลาว (เส้นหนองคาย - ท่านาแล้ง)
2565 10,138,866 7,182,473 1,211,469 1,463,795 228,576 52,553
ปูนซีเมนต์ .
ปูนซีเมนต์ (ถุง) 240,368
ภาพรวมการขนส่งสินค้าย้อนหลังรายเดือน (ตัน : งปม. 63 - 65)
ปูนซีเมนต์ (ผง) 1,223,427
การขนส่งสินค้าข้ามแดน (ไทย–ลาว) (ตัน : งปม. 65)
1,250,000 6,000

LPG 228,576 2563

4,000
สินค้าอื่น ๆ 52,553
1,000,000
2565

2564 2,000
รวม
รวม 10,138,866
0
750,000
พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค.
ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
การขนส่งข้ามแดน ไทย-ลาว ส.ค. 65
ปริมาณการขนส่งสินค้าในเดือน ส.ค. 65 เพิ่ มขึ้นจาก ส.ค. 64 คิดเป็นร้อยละ 11 เพิ่ มขึ้นจาก ก.ค. 65 ร้อยละ 64.85
กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport
 กรมการขนส่งทางราง
ตัวชี้วัดการพัฒนาการขนส่งทางราง Department of Rail Transport

ตัวชี้วัด 1 : สัดส่วนปริมาณการขนส่งสินค้าทางรางต่อปริมาณการขนส่ง สินค้าทั้งหมดภายในประเทศ (ร้อยละ)

ข้อมูลพื้นฐาน (Baseline) ค่าเป้าหมาย สัดส่วนปริมาณการขนส่งสินค้าทางราง (%) =
2561 2562 2563 2564 2565 2566 (ปริมาณการขนส่งสินค้าทางรางทั้งหมดภายในประเทศ
ร้อยละ 1.43 ร้อยละ 1.24 ร้อยละ 1.22 ร้อยละ 1.4 ร้อยละ 1.44 ร้อยละ 1.53 / ปริมาณการขนส่งสินค้าทั้งหมดภายในประเทศ) x100

ตัวชี้วัด 2 : ปริมาณผู้โดยสารระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลทั้งโครงข่าย
ข้อมูลพื้นฐาน (Baseline) ค่าเป้าหมาย
2563 2564 2565 2566
373.33 ล้านเที่ยว-คน
326.17 ล้านเที่ยว-คน 202.30 ล้านเที่ยว-คน 279.01 ล้านเที่ยว-คน

ตัวชี้วัด 3 : ปริมาณการขนส่งสินค้าทางราง ตัวชี้วัด 4 : จานวนครั้งที่เกิดอุบัติเหตุทางรถไฟ

ข้อมูลพื้นฐาน (Baseline) ค่าเป้าหมาย ข้อมูลพื้นฐาน (Baseline) ค่าเป้าหมาย
2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566
11.03 11.78 11.06 12.03 270 301 411
270 ครั้ง
ล้านตัน ล้านตัน ล้านตัน ล้านตัน ครั้ง ครั้ง ครั้ง
 กรมการขนส่งทางราง

สถานะของร่าง พ.ร.บ. การขนส่งทางราง พ.ศ. ....

Department of Rail Transport

การดาเนินการจัดทาร่างพระราชบัญญัติการขนส่งทางราง พ.ศ. ....

ม.ค. - มี.ค. 64 ขร. เสนอร่าง พ.ร.บ. การขนส่งทางราง พ.ศ. .... ต่อ คค. เพื่อทราบหลักการ แนวทางและรายละเอียด
เม.ย. 64 รับฟังความคิดเห็นจากผู้เกี่ยวข้อง (ผ่านระบบกลางทางกฎหมาย /เว็บไซต์ ขร. /มีหนังสือถึงหน่วยงานและเอกชน)
เม.ย. 64 รวบรวมและสรุปผลการรับฟังความคิดเห็น และจัดทารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย
จัดทาเอกสารเสนอร่าง พ.ร.บ. การขนส่งทางราง พ.ศ. .... ต่อ คค. เพื่อเสนอร่าง พ.ร.บ. ฯ ผ่านสานักเลขาธิการ
พ.ค. – มิ.ย. 64
คณะรัฐมนตรี (สลค.) ให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาอนุมัติหลักการ
มิ.ย. – ก.ค. 64 ครม. พิจารณาอนุมัติหลักการร่าง พ.ร.บ. ฯ ส่งให้ สานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณา
ส.ค. 64 - ก.พ. 65 สคก. ตรวจพิจารณาร่าง พ.ร.บ. ฯ /สรุปผลการตรวจพิจารณาและให้หน่วยงานแจ้งยืนยันก่อนส่งไปยัง ครม.
มี.ค. 65 – ก.ค. 65 ครม. เห็นชอบร่าง พ.ร.บ. ฯ ส่งไปยังรัฐสภา (สส. + สว.)
สถานะปัจจุบัน รัฐสภาพิจารณาร่าง พ.ร.บ. ฯ (สส. 3 วาระ + สว. 3 วาระ)

สลค. ตรวจสอบความถูกต้องก่อนนาขึ้นทูลเกล้าเพื่อทรงลงพระปรมาภิไธย

ประกาศในราชกิจจานุเบกษาใช้บังคับเป็นกฎหมาย 10
 กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

การใช้รางเพื่อการขนส่งร่วมกัน
- การเชื่อมต่อรางเพื่อการขนส่งทางรางร่วมกัน
- การจัดสรรความจุ ตารางเวลาการเดินรถขนส่งทางราง
และเส้นทาง

14
 กรมการขนส่งทางราง

มาตราที่เกี่ยวข้องกับการประกอบกิจการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

ใบอนุญาต

มาตรา 42 : ใบอนุญาตประกอบกิจการขนส่งทางราง มี 3 ประเภท

1) ประกอบกิจการรางเพื่อการขนส่ง
2) ประกอบกิจการเดินรถ
3) ประกอบกิจการรางเพื่อการขนส่งและการเดินรถ

มาตรา 48 อธิบดีตรวจคาขอรับใบอนุญาตและคุณสมบัติ ก่อนเสนอรัฐมนตรี

มาตรา 49 ใบอนุญาตแต่ละประเภท มีอายุไม่เกินสามสิบปี

 กรมการขนส่งทางราง

มาตราที่เกี่ยวข้องกับการประกอบกิจการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

การจัดสรรความจุ ตารางเวลาการเดินรถขนส่งทางราง และเส้นทาง

มาตรา 71 รัฐมนตรี ตั้งคณะกรรมการจัดสรรเวลาการเดินรถขนส่งทางราง

มาตรา 76 ผู้จัดการโครงสร้างพื้นฐานมีหน้าที่จัดสรรความจุ ตารางการเดินรถ

ขนส่งทางราง และเส้นทาง

มาตรา 79 ให้ผู้ซึ่งประสงค์จะประกอบกิจการขนส่งทางรางเข้าดาเนินการจัดทาสัญญาการ
เข้าใช้รางกับผู้จัดการโครงสร้างพื้นฐาน

มาตรา 80 ค่าใช้ประโยชน์จากราง ให้เป็นไปตามข้อตกลงระหว่างผู้จัดการโครงสร้างพื้นฐาน

และผู้ประกอบกิจการขนส่งทางราง ทั้งนี้ต้องไม่เกินอัตราขั้นสูงที่ คกก. กาหนด
มาตราที่เกี่ยวข้องกับการประกอบกิจการขนส่งทางราง

ผู้ประจาหน้าที่

มาตรา 101 : ผู้ประจาหน้าที่จะต้องมีใบอนุญาต

การจดทะเบียนรถ

มาตรา 111 : รถที่ใช้ประกอบกิจการต้องจดทะเบียน

มาตรา 114 : รถที่จดทะเบียนต้องมีคุณลักษณะตามที่กาหนด ผ่านการ

ตรวจสอบจากนิติบุคคลที่ได้รับการรับรองจากอธิบดี

มาตรา 116 : รถต้องติดแผ่นป้ายทะเบียน

14
 กรมการขนส่งทางราง
ข้อเสนอการเปิดให้เอกชนดาเนินการขนส่งสินค้าทางรถไฟ Department of Rail Transport

การประชุมคณะกรรมการพัฒนาระบบการบริหารจัดการขนส่งสินค้าและบริการของประเทศ (กบส.) ครังที่ 1/2565

เมื่อวันที่ 7 มีนาคม 2565
ที่ประชุมได้พิจารณาแนวทางการใช้ประโยชน์จากโครงสร้างพื้นฐานทางรถไฟในการขนส่งสินค้า และมีมติเห็นชอบ
ในหลักการข้อเสนอการเปิดให้เอกชนดาเนินการขนส่งสินค้าซึ่งไม่ใช่สินค้าของตนเองทังเที่ยวไปและเที่ยวกลับ
เพื่อให้เกิดการใช้ประโยชน์จากโครงสร้างพื้นฐานการขนส่งทางรถไฟเพิ่มมากขึ้น โดยมอบหมายให้กระทรวงคมนาคม
พิจารณากาหนดแนวทางการดาเนินการที่ชัดเจนและสอดคล้องกับกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

กรมการขนส่งทางรางได้จัดประชุมพิจารณาแนวทางการสนับสนุนภาคเอกชนเป็นผู้ร่วมให้บริการเดินรถ เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2565

โดยมีผู้ตรวจราชการกระทรวงคมนาคม (นายจุฬา สุขมานพ) เป็นประธาน พร้อมทั้งผู้แทนจาก สคก. สศช. สคร.
และ รฟท. เข้าร่วมประชุม ที่ประชุมได้พิจารณาแนวทางการสนับสนุนภาคเอกชนเป็นผู้ร่วมให้บริการเดินรถ ภายใต้
บทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยการร่วมลงทุนระหว่างรัฐกับเอกชน ซึ่งมีมติมอบหมายให้ ขร. เสนอแนวทางการสนับสนุน
ภาคเอกชนเป็นผู้ร่วมให้บริการเดินรถ เพื่อหารือต่อคณะกรรมการนโยบายการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน
ซึ่งมีหน้าที่และอานาจวินิจฉัยกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและ
เอกชน พ.ศ. 2562 เพื่อให้คณะกรรมการนโยบายการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน วินิจฉัยแนวทางดังกล่าว
 กรมการขนส่งทางราง
การหารือแนวทางการให้ภาคเอกชนสามารถให้บริการขนส่งทางราง Department of Rail Transport

แนวทางที่ 1 แนวทางที่ 2

เอกชนลงทุน เอกชนเดินรถ เอกชนจ่ายค่าใช้ทาง รถไฟของ รฟท. รฟท. เดินรถ เอกชนจ่ายค่าระวาง

 กรมการขนส่งทางราง
ผลการพิจารณาของคณะกรรมการนโยบายการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน Department of Rail Transport

แนวทางที่ 1

เอกชน เอกชนเดินรถ เอกชนจ่ายค่าใช้ทาง

ลงทุน

การดาเนินการตามข้อหารือตามแนวทางที่ 1
ย่อมเข้าข่ายเป็นโครงการร่วมลงทุนที่ต้อง
ปฏิบัติตาม พ.ร.บ. การร่วมลงทุนฯ ปี 2562
แนวทางที่ 2
ยังไม่ปรากฏข้อเท็จจริงที่ชัดเจนเกี่ยวกับรูปแบบและ
ลักษณะการดาเนินงาน จึงขอให้ ขร. พิจารณาหารือ
ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ข้อเท็จจริงเป็นที่ยุติ
รถไฟของ รฟท. รฟท. เดินรถ เอกชนจ่ายค่าระวาง เสียก่อน และอาจพิจารณาหารีอมายัง สคร. อีกครั้งต่อไป
 กรมการขนส่งทางราง
ข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณา พ.ร.บ. การขนส่งทางราง พ.ศ. .... สภาผูแ้ ทนราษฎร Department of Rail Transport

การประชุมคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณา พ.ร.บ. การขนส่งทางราง พ.ศ. .... สภาผู้แทนราษฎร ครังที่ 17

เมื่อวันที่ 15 กันยายน 2565 โดยมีข้อสังเกต ดังนี
คณะกรรมาธิการวิสามัญ ได้มีข้อสักเกตว่า
การจะเข้าใช้รางของเอกชนตามมาตรา 63 มาตรา 64
และมาตรา 80 ตาม พ.ร.บ. การขนส่งทางราง
พ.ศ. .... ย่อมไม่อาจดาเนินการได้ โดยต้องดาเนินการ
ตาม พ.ร.บ. การร่วมลงทุนฯ อันจะทาให้ไม่สามารถ
ใช้โครงสร้างพื้นฐานทางรางได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
จึงเห็นควรนาข้อสังเกตดังกล่าว มอบให้
คกก.นโยบายการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและ
เอกชนพิจารณาทบทวนในประเด็นดังกล่าวว่าไม่
เข้าข่ายต้องดาเนินการตาม พ.ร.บ. การร่วมลงทุนฯ
ขร. จะส่งข้อหารือต่อ สคก. เพื่อขอหารือแนวทางการให้ภาคเอกชนสามารถให้บริการขนส่งทางราง
ตาม พ.ร.บ. การร่วมลงทุนฯ ที่ยังมีความเห็นต่างจากหน่วยงานที่รักษากฎหมายว่าด้วยการร่วมลงทุนและหลักการ
ตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางราง ตามอานาจหน้าที่ มาตรา 7 (2) แห่ง พ.ร.บ. คณะกรรมการกฤษฎีกา
พ.ศ. 2522 และระเบียบคณะกรรมการกฤษฎีกา ว่าด้วยการรับปรึกษาให้ความเห็นทางกฎหมายของกรรมการ
กฤษฎีกา พ.ศ. 2522 ในข้อ 4
 กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

การจัดทาหลักเกณฑ์การออกใบอนุญาตขับรถไฟ รถไฟฟ้าและรถไฟความเร็วสูง
หลักเกณฑ์
1. ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการขอ การออก การขอต่ออายุ
การขอใบแทน และอายุของใบอนุญาตเป็นพนักงานขับรถขนส่งทางราง
2. ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยคุณสมบัติของผู้ขออนุญาตเป็นพนักงานขับรถขนส่งทางราง
3. ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยการรับรองสถาบันและหลักสูตรการฝึกอบรมพนักงาน
ขับรถขนส่งทางราง
สถานะ
1. คณะทางานจัดทาหลักเกณฑ์การออกใบอนุญาตขับรถไฟ รถไฟฟ้าและรถไฟความเร็วสูงได้ข้อสรุป
การจัดทากฎหมายลาดับรองตามร่างพระราชบัญญัติการขนส่งทางราง พ.ศ. .... ประกอบด้วย
• ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการขอ การออก การขอต่ออายุ การขอใบแทน และอายุของ
ใบอนุญาตเป็นพนักงานขับรถขนส่งทางราง
• ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยคุณสมบัติของผู้ขออนุญาตเป็นพนักงานขับรถขนส่งทางราง
• ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยการรับรองสถาบันและหลักสูตรการฝึกอบรมพนักงานขับรถขนส่งทางราง
2. ได้มีการประชุมคณะทางานฯ ครั้งที่ 5-1/2565 เมื่อวันที่ 30 พ.ค. 65 โดยที่ประชุมเห็นชอบตามแนวทางการ
แก้ไขเพิ่มเติมข้อบังคับและระเบียบการเดินรถ พ.ศ. 2549 ของ รฟท. เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนพนักงานขับ
รถไฟ
19
 กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

การศึกษาและจัดทามาตรฐานการขนส่งสินค้าอันตรายทางรถไฟ
ได้มีการทดสอบการขนส่งสินค้าอันตรายทางรถไฟ (ก๊าซธรรมชาติเหลว) และ
รวบรวมผลการทดสอบ เพื่อเสนอคณะทางานจัดทามาตรฐานการขนส่งสินค้า
อั น ตรายทางรถไฟและมี ม ติ เ ห็ น ชอบ ร่ า งมาตรฐานการขนส่ ง สิ น ค้ า
อันตรายทางรถไฟ เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2565
กรมการขนส่งทางราง
Department of Rail Transport

จบการนาเสนอ

21