ถอดความกาพย์เห่เรือ

เห่ครวญ
 สรวล = หัวเราะ
โคลงสี่สุภาพ นุช = ผู้หญิง,คนรัก
ทรามวัย = ผู้หญิง,คนรัก
๏เสี ยงสรวลระรี่ น้ ี เสี ยงใด บังอร = ผู้หญิง,คนรัก
เสี ยงนุชพีฤ่ ๅใคร ใคร่ รู้ สมร = ผู้หญิง,คนรัก
เสี ยงสรวลเสี ยงทรามวัย นุชพี่ มาแม่
เสี ยงบังอรสมรผู้ อื่นนั้นฤๅมี
ถอดความ เสียงหัวเราะนี้เป็นของใคร เสียงน้องของพี่หรือใครกัน พี่อยากรู้
เสียงหัวเราะของน้องเหมือนตามพี่มา เสียงของน้องนั้นยากที่จะหาหญิงอื่น
มาเทียบเทียมได้
 กาพย์ยานี ๑๑ สรวล = หัวเราะ

๏ เสี ยงสรวลระรี่ น้ ี เสี ยงแก้วพี่หรื อเสี ยงใคร

เสี ยงสรวลเสี ยงทรามวัย สุ ดสายใจพี่ตามมา

ถอดความ เสียงหัวเราะนี้เป็นเสียงของน้องหรือเสียงใครกันแน่ เสียงนั้นช่าง

เหมือนกับเสียงของน้อง เหมือนว่าน้องนั้นตามพี่มา
 นาสา = จมูก
๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง หอมเรื่ อยต้องคลองนาสา
เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง

ถอดความ ลมแผ่วๆ พัดกลิ่นหอมของน้องมาปะทะจมูกของพี่ เหมือนน้องตามมา

แต่พอมองหากลับไม่เห็นน้อง
 นกยูง
ยามสอง = ช่วงเวลา
๒๑.๐๐. - ๒๔.๐๐ น.
ฆ้องยามย่่า = การตีฆ้องบอก
๏ยามสองฆ้องยามยํ่า ทุกคืนคํ่ายํา่ อกเอง เวลา
เสี ยงปี่ มี่ครวญเครง เหมือนเรียมครํ่ารํ่าครวญนาน ย่่าอก = ตีอก อาการทุกข์โศก
เรียม = พี่

ถอดความ เวลายามสอง เสียงฆ้องดังบอกเวลา ทุกคืนพี่ทุกข์ระทมใจ เสียงปี่ที่

บรรเลงเหมือนเสียงของพี่ที่คร่่าครวญคิดถึงน้อง
การนับเวลากลางคืนสมัยโบราณ
 ยามสาม=ช่วงเวลา๒๔.๐๐.-๐๓.๐๐น.
๏ล่วงสามยามปลายแล้ว จนไก่แก้วแว่วขันขาน บันดาล = เกิดขึ้น,มีขึ้น
ม่อยหลับกลับบันดาล ฝันเห็นน้องต้องติดตา เพรางาย = เวลาเย็นและเวลาเช้า
๏เพรางายวายเสพรส แสนกําสรดอดโอชา (เพรา=เย็น,งาย = เช้า)
อิ่มทุกข์อิ่มชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล ก่าสรด(อ่านก่า-สด) = สลด,เศร้า
ชลนา = น้่าตา

ถอดความ ล่วงเวลาตีสามใกล้จะรุ่งเช้า มีเสียงไก่ขัน พี่เคลิ้มหลับก็ฝันเห็นน้องติดตา

ตั้งแต่เย็นจนกระทั่งถึงเช้า พี่มีแต่ความเศร้าหมอง อดกินของรสอร่อยเพราะอิ่มไป
ด้วยความทุกข์ อิ่มไปด้วยน่้าตา และอิ่มความเศร้าโศกน่้าตานองหน้า
การนับเวลากลางคืนสมัยโบราณ
 นกแก้ว
๏ เวรามันแล้ว จึงจําแคล้วแก้วโกมล เวรา = เวรกรรม
แก้วโกมล = ผู้หญิง
ให้แค้นแสนสุ ดทน ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสี ยดาย
ค่าหวาน = ค่าพูด
๏ งามทรงวงดัง่ วาด งามมารยาทนาดกรกราย
งามพริ้ มยิม้ แย้มพราย งามคําหวานลานใจถวิล
ถอดความ เวรกรรมตามมาทันแล้ว จึงท่าให้พี่ต้องจากน้อง พี่คิดแล้วก็แค้นใจนัก ไก่ฟ้า
ทุกข์ระทมคิดถึงแต่น้อง เศร้าและเสียดายยิ่งนัก
ทรวงทรงของน้องงดงามดั่งช่างมาวาดไว้ งามทั้งมารยาทเดินเหิรช่าง
งดงาม งามทั้งรอยยิ้ม งามทั้งค่าพูดของน้อง ท่าให้พี่คิดถึงน้องตลอดเวลา
(ความงามของน้องนั้นงามพร้อม)
 อาจิณ = เสมอ, เนืองๆ
๏แต่เช้าเท่าถึงเย็น กลํ้ากลืนเข็ญเป็ นอาจิณ
ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ

ถอดความ ตั้งแต่เช้าถึงเย็น พี่กล้่ากลืนแต่ความทุกข์ทรมานใจตลอดเวลา

ไม่มีชายใดในแผ่นดินนี้ที่จะตรอมใจเท่ากับพี่
 โคลงสี่สุภาพ
เรียม = พี่
๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า ถึงเย็น สมร = ผู้หญิงคนรัก
มาสู่สุขคืนเข็ญ หม่นไหม้ ปิ้ม = ราวกับ
ชายใดจากสมรเป็ น ทุกข์เท่า เรียมเลย
นกสัตวา
จากคู่วนั เดียวได้ ทุกข์ปิ้มปานปี

ถอดความ พี่ทนทุกข์แต่เช้าถึงเย็น จากความสุขมาทุกข์ระทม ชายคนใดที่จาก

หญิงคนรักจะทุกข์เท่าพี่คงไม่มีอีกแล้ว จากน้องเพียงวันเดียวพี่ทุกข์ราวกับหนึ่งปี