วิเคราะหแ

์ ละตีความบทประพันธ์
ว่าพลางทางชมคณานก โผนผกจับไม้อึงมี 
เบญจวรรณจับวัลย์ชาลี เหมือนวันพีไกลสามสุดามา 
นางนวลจับนางนวลนอน เหมือนพีแนบนวลสมรจินตะหรา 
จากพรากจับจากจํานรรจา เหมือนจากนางสการะวาตี 
แขกเต้าจับเต่าร้างร้อง เหมือนร้างท้องมาหยารัศมี 
นกแก้วจับแก้วพาที เหมือนแก้วพีทังสามสังความมา 
ตระเวนไพรร่อนร้องตระเวนไพร เหมือนเวรใดให้นริ าศเสน่หา 
เค้าโมงจับโมงอยูเ่ อกา เหมือนพีนับโมงมาเมือไกลนาง 
คับแคจับแคสันโดษเดียว เหมือนเปล่าเปลียวคับใจในไพรกว้าง 
ชมวิหคนกไม้ไปตามทาง คะนึงนางพลางรีบโยธี

1. บทประพันธต ์ อ ้ งการส่อ ื อารมณ์และความรู้ สก ึ อยา่ งไร?

บทประพันธน ์ ้ี ส่อ
ื ถึงอารมณ์คด ิ ถึงคนรักและความรู้ สก ึ ที่ตอนทาํ อะไรก็จะวนไปคิด
ถึงคนๆนัน้ เหมือนในความโศกเศร้าอยา่ งหนัก
2. ฉากของบทประพันธ์ (เกิดขึ้นสถานที่ใด)?
ฉากอยูใ่ นป่าตอนที่อิเหนาตอ ้ งกลับและทิ้งจินตะหราใว้
3. ความสวยงามทางภาษาของบทประพันธค ์ ืออะไร?
บทประพันธน ์ ้ี มีคาํ สั มผัสเยอะและทาํ ให้ทุกอยา่ งเขา้ กันมากขึ้นตอนอา่ น
ทนต์แดงดังแสงทับทิม เพริศพริมเพรารับกับขนง 
เกศาปลายงอนงามทรง เอวองค์สารพัดไม่ขด
ั ตา 
 

บทประพันธข์ า้ งตน ้ เป็ นการช่ืนชมสงิ่ ใด?

บทประพันธน ์ ้ี เขียนช่ืนชมหญิงสาวผูห ้ นึ่ ง
เมื่อนัน
้ วิหยาสะกาํ ใจกลา้
้ ั งคั่งแคน
ไดฟ ้ แทนบิดา จึงร้องตอบวาจาวา่ ไป
ดูกอ
่ นอริ ราชไพรี อยา่ พาทีลบหลูท
่ า่ น
ผูใ้ หญ่
 โอหังบังอาจประมาทใคร จะนบนอบยอมไหวอ้ ยา่
พึงนึ ก
มิเราก็เจา้ จะตายลง อยา่ หมายจิตคิดทะนง
ึ
ในการศก
ยังมิทันพันตูมาขูศ ึ
่ ก จะรับแพแ
้ ลลึกไมม
่ ี
ลาย

จากบทประพันธข์ า้ งตน
้ วิหยาสะกาํ แสดงความใจกลา้ อยา่ งไร?
่ “มิเราก็เจา้ จะตายลง
วิหยาสะกาํ แสดงความใจกลา้ ดว้ ยคาํ พูด ยกตัวอยา่ งเชน
ึ ”
อยา่ หมายจิตคิดทะนงในการศก

แลว้ วา่ อนิ จจาความรัก พึ่งประจักษ์ดั่ง

สายนํา้ ไหล
้ จ่ ะเช่ียวเป็ นเกลียวไป
ตังแต ที่ไหนเลย
จะไหลคืนมา
สตรี ใดในพิภพจบแดน ไมม
่ ีใครไดแ
้ คน
้ เหมือน
นอกขา้
ดว้ ยใฝ่รักให้เกิดพักตรา จะมีแต่
เวทนาเป็ นเนื องนิ ตย ์

จากบทประพันธข์ า้ งตน้ ตอ้ งการส่อ

ื อารมณ์และความรู้ สก ึ อยา่ งไร?
์ ้ี ส่อ
บทประพันธน ื อารมณ์อกหักจากความรักที่เจ็บชาํ ้ ดว้ นการเปรี ยบเทียบวา่ ความ
้ เหมือนสายนํา้ และยอ้ นกลับมาไมไ่ ด้
รักนัน
 เมื่อนัน
้ ระเดน
่ มนตรี ชาญ
สมาน
พระกรกรายลายกริ ชติดตาม ไมเ่ ข็ดขามคร้ามถอย
คอยรับ
หลบหลีกไววอ่ งป้องกัน ผัดผันหันออกกลอก
กลับ
ปะทะแทงแสร้างทาํ สาํ ทับ ่ ิไดย้ ั ง้
ยา่ งกระหยับรุ กไลม
เห็นระตูถอยเทา้ กา้ วผิด พระกรายกริ ชแทงอก
ตลอดหลัง
ลม ้ิ กาํ ลัง
้ ลงดาวดิ้นสน มอดมว้ ยชีวังปลดปลง

จากบทประพันธข์ า้ งตน
้ ฉากของวรรณกรรมคืออะไร?
ฉากของวรรณกรรมคือสงครามระหวา่ งระตูและพระกรายกริ ช

เป็ นฉากของตัวละครใดในวรรณกรรมอิเหนา?
ระเดน่ มนตรี และพระกรกรายลายกริ ชและระตู

กรุ งกษัตริ ยข์ อขึ้นก็นับร้อย เราเป็ นเมืองน้อยกระจิ

หริ ด
ดังหิ่งห้อยจะแขง่ แสงอาทิตย ์ เห็นผิดระบอบบุราณมา

บทประพันธข์ า้ งตน้ คาํ วา่ “ดั่งหิ่งห้อยจะแขง่ แสงอาทิตย”์ หมายความวา่ อยา่ งไร?

หิ่งห้อยเปรี ยบเสมือนเมืองเล็กและแสงอาทิตยค์ ือเมืองใหญ่ ถา้ เขา้ ศก
ึ สงคราม
แสงอาทิตยก์ จ็ ะชนะเพราะใหญก่ วา่
จากบทประพันธ์ หมายถึงสงิ่ ใด?
์ ้ี หมายถึงเมืองใหญจ่ ะชนะเมืองเล็ก
บทประพันธน