Wykładnia prawa

Wykładnia prawa

W sensie pragmatycznym W sensie apragmatycznym

Ogół czynności zmierzających do ustalenia Rezultat czynności …
znaczenia przepisu prawneg

Koncepcja klaryfikacyjna Koncepcja derywacyjna

Wykładnia powinna mieć miejsce jedynie,
gdy przepis budzi wątpliwości
interpretacyjne. Jeśli przepis jest jasny,
można odstąpić od jego wykładni (zasada
clara non sunt interpretanda)
Wykładnia jest równoznaczna rozumieniu;
aby zastosować przepis, musimy go
zrozumieć, zaś aby go zrozumieć, musimy go
zinterpretować - wszystko interpretować
(zasada omnia sunt interpretanda)

Wykładnię prawa można dzielić ze względu na:

• Jej zakres,
• Podmiot jej dokonujący (moc wiążąca);
• Stosunek (efektu)do prawa obowiązującego

Podział ze względu na zakres:

o Wykładnia literalna (ścisła, regorystyczna)- wykładnia, której rezultat pokrywa się z
rezultatem wykładni językowej. Dosłowne rozumienie przepisów
o W. rozszerzająca - daje wynik szerszy od wykładni językowej
o W. zwężająca - każda wykładnia, która daje znaczenie węższe od wyniku wykładni
językowej

WSZYSTKIE PRZPISY PRAWA POWINNY BYĆ INTERPRETOWANE LITERALNIE, CHYBA, ŻE

ISTNIEJĄ RACJE, BY NADAĆ IM INTEPRETACJE ZWĘŻAJĄCĄ LUB ROZSZERZAJĄCĄ

• Przepisy kompetencyjne i ograniczające prawa lub wolności obywatelskie powinny

być interpretowane w sposób literalny
• …
• Zakaz wykładni rozszerzającej wyjątków i norm lex specialis, przepisów
kompetencyjnych, których redukcja sugeruje, że powinny być rozumiane ściśle (tylko,
jedynie, wyłącznie)

Podział ze względu na podmiot dokonujący

• W. autentyczna - wykonywana przez organ, który ustanowił interpretowaną normą;
ma moc prawną równą mocy aktu normatywnego - największa moc - rzadki
• W. legalna - w. dokonywana nie przez organ, który ustanowił daną normę a przez
organ upoważniony do interpretacji określonych przepisów prawa (np.: uchwały TK)
 • W. operatywna - w. dokonywana przez sady i inne organy stosujące prawo w toku
rozpoznawania indywidualnych spraw - proces stosowania prawa
• W. doktrynalna - w. dokonywana przez przedstawicieli doktryny prawniczej

Podział ze względu na stosunek do obowiązującego prawa:

• Secundum legem - wykładnia zgodna z prawem ("wg prawa")
• Praeter legem - w sferze wolności, ani nie zgodny ani nie sprzeczny ("obok prawa")
• Contra legem - wyniki wykładni sprzeczny z prawem, niezgodność z prawem

Dyrektywy wykładni I stopnia:

• Pozwalają rozpoznać hipotezy interpretacyjne - możliwe rozumienia danego przepisu
• Dzielą się na:
o Dyrektywy (argumenty) wykładni językowej:
• Ar. Z języka prawnego - odwoływanie się do znaczeń nadawanych
różnym określeniom przez samego prawodawcę
• Ar. Z języka prawniczego - odwoływanie się do znaczeń ustalanych w
dyskursie prawniczym
• Ar. Z języka ogólnego - , jakie określenia używane przez prawodawcę
mają w j. ogólnym (za pomocą słowników języka polskiego)
• Ar. Z języka specjalistycznego - , jakie określenia używane przez
prawodawcę mają w j. specjalistycznych
o Systemowej:
• Ar. Systemowy - do kontekstu innych przepisów zawartych w tym
samym akcie prawnym
• Argumentum a rubrica - odwoływanie się do strukturalnych ele tekstu
prawnego ---- gdzie został zapisany, jak się nazywa
• Ar. Ze zmian normy prawnej - odwoływanie się obowiązującego
przepisu i jego poprzednio obowiązujących wersji dla ustalenia, które
ele uległy zmianie i co wynika z tej zmiany - aby rozumieć szerzej
o Funkcjonalnej/celowościowej:
• Ar. Z celu/ funkcji przepisu - odwołuje się wprost jaka jest funkcja/ cel
przepisu (przykład z plakatem)
o Historycznej:
• Ar. Z historii legislacyjnej - odwołuje się do materiałów legislacyjnych -
odtworzenia faktyczną wolę prawodawcy
• Ar. Z historycznego kontekstu - jakie wydarzenia spowodowały
wprowadzenie tej normy
Dyrektywy II stopnia (mówią czy wyniki I stopnia są dobre i nie)
▪ Zakaz wykładni synonimicznej - nie powinno się intepretować różnych terminów żeby
oznaczały to samo, bo jest przyczyna, że są różne
▪ Zakaz wykładni homonimicznej - należy odrzucić hipotezę interpetacyjną, która
prowadzi do nadania różnych znaczeń temu określeniu
▪ Zakaz wykładni per non est - każde ze słów jest istotne, niesie ze sobą odrębną treść
▪ Dyrektywa lege non distinguente - odrzucić jeśli prowadzi do zawężenia zakresu
nazwy użytej przez prawodawcę
 ▪ Nakaz wykładni prokonstytucyjnej - jeśli przepis byłby niezgodny z konstytucją (lub z
aktem prawnym hierarchicznie nadrzędnym)
▪ Nakaz wykładni prounijnej - jeśli przepis byłby niezgodny z prawem Unii Europejskiej
▪ Zakaz wykładni prowadzącej do absurdalnych rezultatów
▪ Argument z autonomii pojęciowej dyscypliny prawa - które nie uwzględnia celów
danej dyscypliny prawa
▪ Ar. Ze spójności terminologicznej systemu prawa - która prowadziłaby do nadania
różnego znaczenia tym samym określeniom występującym w różnych dyscyplinach
prawa

Koncepcje wykładni - pewne zespoły poglądów, czym jest wykładnia i jej celów
• Teorie normatywne - odpowiadające na pytanie jak należy dokonywać wykładni
tekstu prawnego (jak powinno)
• Teorie opisowe - jak dokonuje się wykładni tekstu prawnego

SLAJDY
Koncepcja tradycyjna - cel -> dotarcie do prawdziwego sensu norm ustawodawczych
Koncepcja klaryfikacyjna -
Koncepcja derywacyjna
Koncepcja poziomowa - to z sposobem odczytu biblii
Koncepcja intencjonalistyczna - kładzie nacisk na intencje prawodawcy flaszka
Koncepcja tekstualistyczna - należy czytać tekst prawny jaka pewna całość, nie wolno
interpretować osobnie -- wykładnia dynamiczna - małżeństwa

wykładnia prawnicza
• Sensu stricto - dotyczy sytuacji, które zostały expressis verbis uregulowane przez
prawodawcę, uzależnienie norm w oparciu o dyrektywy w. I i II stopnia
o Argumentum a simile - wnioskowanie z podobieństwa
• Analogia z ustawy (analogia legis) - na podstawie konkretnego
przepisu prawnego
• Analogia z prawa (analogia iuris) - instytucji bądź ogólnych zasad
prawa
o Argumentum a contrario - przeciwieństwo - jeśli nie powiedział coś
prawodawca to to nie jest uregulowane
o Argumentum a fortiori - jeżeli a to tym bardziej b, wnioskowanie z większego
na mniejsze i z mniejszego na większe
o Reguły instrumentalnego nakazu - nakazane jest wszystko co jest konieczne
do dokonania celu
o Reguły instrumentalnego zakazu - przeciwieństwo
• Sensu largo -