Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus

A_CAÙC CAÛM BIEÁN NHIEÄT ÑOÄ

ECM ñieàu chænh caùc heä thoáng khaùc nhau döïa vaøo tín hieäu nhieät ñoä thu nhaän ñöôïc töø caùc
caûm bieán. Söï ñieàu chænh naøy laøm cho caùc heä thoáng laøm vieäc moät caùch chính xaùc ôû nhieät ñoä
vaän haønh. Vì tín hieäu nhieät ñoä göûi ñeán ECM laø moät tín hieäu chính xaùc neân söï hoaït ñoäng cuûa
ñoäng cô ñöôïc ñaûm baûo chính xaùc. Chaúng haïn, ñeå tính toaùn ñöôïc löôïng nhieân lieäu caàn thieát
phun vaøo ñoäng cô thì ECM phaûi bieát chính xaùc nhieät ñoä ñoäng cô laø bao nhieâu.
Moät soá caûm bieán nhieät ñoä ñöôïc trang bò treân ñoäng cô: Caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laøm maùt
ECT (ECT_Engine Coolant Temperature sensor), caûm bieán nhieät ñoä khí naïp IAT (Intake Air
Temperature)…

I. CAÛM BIEÁN NHIEÄT ÑOÄ NÖÔÙC LAØM MAÙT ECT

(Engine Coolant Temperature sensor)
1. Caáu taïo
Caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laøm maùt coù caáu taïo laø moät truï roãng, coù ren beân ngoaøi, beân trong
laø moät nhieät ñieän trôû aâm (NTC).

Hình 2.1 : Caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laøm maùt

ECT thöôøng ñöôïc boá trí beân trong ñöôøng nöôùc laøm maùt ñi qua ngay tröôùc van haèng nhieät.
ECT ñöôïc noái vôùi chaân THW cuûa ECM.

- 31 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
2. Hoaït ñoäng
Caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laøm maùt phaûn hoài söï thay ñoåi cuûa nhieät ñoä nöôùc laøm maùt ñoäng
cô. Baèng caùch xaùc ñònh nhieät ñoä nöôùc laøm maùt ñoäng cô, ECM bieát ñöôïc nhieät ñoä trung bình
cuûa ñoäng cô thoâng qua söï thay ñoåi ñieän trôû theo nhieät ñoä.
Khi nhieät ñoä ñoäng cô thaáp, giaù trò ñieän trôû caûm bieán cao vaø tín hieäu ñieän aùp taïo ra lôùn.
Thoâng qua boä vi xöû lyù, ECM bieát raèng ñoäng cô ñang laïnh. Khi ñoäng cô noùng, giaù trò ñieän trôû
caûm bieán giaûm keùo theo ñieän aùp giaûm, baùo cho ECM bieát ñoäng cô ñang noùng.

Hình 2.2: Ñöôøng ñaëc tính cuûa caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laøm maùt
Caûm bieán nhieät ñoä ECT thöïc hieän nhieàu chöùc naêng cuûa ECM nhö laø quaù trình phun nhieân
lieäu, thôøi ñieåm ñaùnh löûa, goùc phoái khí, ñieàu khieån quaù trình sang soá…Noù luoân luoân kieåm tra
taïi nhieät ñoä vaän haønh cuûa ñoäng cô vaø göûi tín hieäu nhieät ñoä chính xaùc veà ECM.
3. Kieåm tra chaån ñoaùn
• Kieåm tra söï hôû maïch: Moät daây noái taét vaø moät thieát bò chaån ñoaùn ñöôïc söû duïng ñeå
xaùc ñònh vò trí hö hoûng trong maïch.
• Kieåm tra söï hôû maïch cuûa caûm bieán:

Hình 2.3: Kieåm tra söï hôû maïch cuûa caûm bieán
- 32 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
Noái taét hai ñaàu 1 vaø 2 nhö hình veõ. Neáu nhieät ñoä seõ noùng thì maïch vaø ECM coøn toát vaø coù
söï truïc traëc ôû giaéc noái hoaëc caûm bieán. Neáu nhieät ñoä khoâng noùng thì hö hoûng xaûy ra vôùi maïch
hoaëc vôùi ECM.
• Kieåm tra söï hôû maïch cuûa ECM

Hình 2.4 : Kieåm tra söï hôû maïch cuûa

Noái taét chaân THW vaø mass E2 nhö hình veõ nhieät ñoä caàn phaûi cao. Neáu nhieät ñoä noùng leân,
truïc traëc laø do maïch ñieän. Neáu nhieät ñoä khoâng noùng thì truïc traëïc laø do söï tieáp xuùc cuûa giaéc
noái khoâng toát hay laø do ECM hoaëc caû hai.
• Kieåm tra söï ngaén maïch:
Taïo ra söï hôû maïch taïi nhieàu ñieåm khaùc nhau trong maïch caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laø maùt
seõ taïo ra söï ngaén maïch. Nhieät ñoä seõ ñöôïc ñoïc laø voâ cuøng laïnh thì maïch ñieän bò hôû maïch.

- 33 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus

Hình 2.5: Kieåm tra söï ngaén maïch

Ñeå xaùc nhaän laïi maïch hay ECM bò hö hoûng, ta ruùt giaéc caém taïi ECM. Neáu nhieät ñoä ñöôïc
hieåu laø laïnh hôn thì coù truïc traëc ôû boù daây ñieän hoaëc giaéc caém. Neáu nhieät ñoä khoâng ñöôôïc
hieåu laø laïnh hôn thì truïc traëc xaûy ra vôùi ECM. Söï thaùo rôøi giaéc caém cuûa caûm bieán nhieät ñoä
nöôùc laøm maùt khieán ECM hieåu nhieät ñoä laø laïnh hôn. Neáu nhieät ñoä ñöôïc hieåu laø laïnh hôn thì
truïc traëc laø do caûm bieán; ngöôïc laïi laø do boù daây ñieän.

- 34 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
• Kieåm tra bộ phận cuûa caûm bieán nhieät ñoä:

Hình 2.6: Kieåm tra thaønh phaàn

cuûa caûm bieán nhieät ñoä

Một cảm biến nhiệt độ được kiểm tra độ chính xaùc bằng caùch so saùnh điện trở của cảm biến
với nhiệt độ thực tế. Để chắc chắn sự chính xaùc, bạn cần phải coù một nhiệt kế chính xaùc vaø sự
kết nối tốt với thiết bị đo DVOM.

II. CAÛM BIEÁN NHIEÄT ÑOÄ KHÍ NAÏP IAT (Intake Air Temperature sensor)
1. Caáu taïo

Hình 2.7: Caûm bieán nhieät ñoä khí naïp

- 35 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
Treân caùc xe ñöôïc trang bò caûm bieán aùp suaát tuyeät ñoái treân ñöôøng khí naïp MAP, caûm bieán
IAT ñöôïc boá trí trong ñöôøng khí naïp. Treân caùc xe söû duïng caûm bieán ño löu löôïng khí tính
baèng khoái löôïng MAF, thì caûm bieán IAT laø moät phaàn cuûa caûm bieán MAF. Caûm bieán IAT
ñöôïc noái vôùi chaân THA cuûa ECM.
2. Hoaït ñoäng
Caûm bieán nhieät ñoä khí naïp xaùc ñònh nhieät ñoä cuûa doøng khí naïp. Maët khaùc, caûm bieán
IAT ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh nhieät ñoä khôûi ñoäng laïnh vaø nhieät ñoä khí naïp khi ñoäng cô nung
noùng nhieät ñoä khí naïp. ECM xaùc ñònh nhieät ñoä khôûi ñoäng laïnh baèng caùch so saùnh tín hieäu
nhieät ñoä nöôùc laøm maùt ECT vaø nhieät ñoä khí naïp IAT. Neáu söï cheânh leäch naèm trong khoaûng
80C (150F) thì ECM coi ñoù laø söï khôûi ñoäng laïnh. Söï xaùc ñònh naøy laø quan troïng vì moät vaøi
thieát bò chaån ñoaùn nhö laø thieát bò chaån ñoaùn söï boác hôi nhieân lieäu ñöôïc döïa vaøo nhieät ñoä khôûi
ñoäng laïnh.

III. CAÛM BIEÁN NHIEÄT ÑOÄ LUAÂN HOÀI KHÍ XAÛ EGR
(Exhaust Gas Recirculaiton temperature sensor)
1. Caáu taïo caûm bieán EGR:

Hình 2.8 : Caáu taïo caûm bieán Hình 2.9: Ñaëc tính caûm bieán EGR

Caûm bieán vò trí EGR ñöôïc boá trí treân thaân van EGR vaø phaùt hieän ñoä cao cuûa van EGR.
ECM söû duïng tín hieäu naøy ñeå ñieàu khieån ñoä cao cuûa van EGR. Caûm bieán vò trí van EGR bieán
ñoåi söï di chuyeån vaø vò trí cuûa van EGR thaønh tín hieäu ñieän aùp. Söï hoaït ñoäng gioáng heät caûm
bieán TPS ngoaïi tröø con tröôït tín hieäu ñöôïc di chuyeån bôûi van EGR.
Van EGR môû khi nhieät ñoä taêng leân. Töø söï taêng nhieät ñoä, ECM bieát ñöôïc van EGR ñaõ môû
vaø khí xaû ñang thoåi qua.

- 36 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
2. Chaån ñoaùn
• Kieåm tra ñieän aùp chaân VC vaø mass:
Thaùo giaéc noái caûm bieán vaø ño ñieän aùp taïi cöïc VC vaø mass. Neáu giaù trò ñieän aùp laø 5V thì
daây daãn toát vaø ECM ñang cung caáp moät ñieän aùp chính xaùc. Neáu giaù trò ñieän aùp ño ñöôïc
khoâng phaûi laø 5V thì hö hoûng xaûy ra vôùi daây daãn hoaëc ECM.

Hình 2.10: Kieåm tra ñieän aùp chaân

VC vaø mass

VC

• Kieåm tra ñieän aùp chaân VC vaø chaân E2 cuûa ECM:

Baïn thöïc hieän quaù trình kieåm tra naøy khi khoâng ño ñöôïc 5V taïi chaân VC cuûa giaéc noái
TPS. Neáu ño ñöôïc 5V thì truïc traëc laø ôû beân trong, neáu khoâng ño ñöôïc 5V thì truïc traëc laø ôû
maïch ñieän aùp VC cuûa ECM.

Hình 2.11: Kieåm tra ñieän aùp chaân VC vaø E2

- 37 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
Caûm bieán nhieät ñoä khí EGR ñöôïc boá trí trong van EGR vaø ño nhieät ñoä cuûa khí xaû. Caûm
bieán nhieät ñoä EGR ñöôïc noái vôùi chaân THG cuûa ECM.
Giaù trò ñieän trôû neáu thay ñoåi raát ít. Giaù trò ñieän trôû phuï ôû nhieät ñoä cao coù theå laøm cho ECM
nghó raèng ñoäng cô laïnh hôn nhieät ñoä thöïc teá khoaûng chöøng 200F ñeán 300F. Ñieàu naøy seõ laøm
giaûm coâng suaát ñoäng cô, tieâu toán nhieân lieäu, vaø coù theå laøm ñoäng cô noùng leân.

Hình 2.12: Van EGR

3. Keát luaän
• Söï hoaït ñoäng cuûa caûm bieán nhieät ñoä: IAT, ECT & EGR
Maëc duø caùc caûm bieán naøy thöïc hieän caùc chöùc naêng khaùc nhau nhöng taát caû chuùng ñeàu coù
caùch thöùc hoaït ñoäng gioáng nhau. Töø tín hieäu ñieän aùp cuûa caûm bieán nhieät ñoä, ECM bieát ñöôïc
nhieät ñoä. Khi nhieät ñoä caûm bieán taêng leân, tín hieäu ñieän aùp giaûm. Söï giaûm tín hieäu ñieän aùp
ñöôïc gaây ra do söï giaûm ñieän trôû. Söï thay ñoåi ñieän trôû laøm tín hieäu ñieän aùp giaûm.
Caûm bieán nhieät ñoä ñöôïc maéc noái tieáp nhau thaønh moät ñieän trôû coù giaù trò cho tröôùc. ECM
cung caáp ñieän aùp 5V cho maïch vaø xaùc ñònh söï thay ñoåi ñieän aùp giöõa giaù trò ñieän trôû cho tröôùc
vaø nhieät ñoä caûm bieán.
Khi caûm bieán laïnh, ñieän trôû cuûa caûm bieán taêng, vaø tín hieäu ñieän aùp taêng. Khi caûm bieán
noùng leân, thì ñieän trôû cuûa noù giaûm vaø tín hieäu ñieän aùp giaûm. Töø tín hieäu ñieän aùp, ECM coù theå
xaùc ñònh nhieät ñoä cuûa nöôùc laøm maùt, nhieät ñoä khí naïp hoaëc nhieät ñoä khí xaû.
Daây mass cuûa caûm bieán thöôøng laø chaân E2 cuûa ECM. Caùc caûm bieán naøy laø nhöõng nhieät
ñieän trôû aâm.
• Kieåm tra
Caùc maïch cuûa caûm bieán nhieät ñoä ñöôïc kieåm tra vôùi:
+ Hôû maïch.
+ Ngaén maïch.
+ Coù ñieän aùp.
+ Ñieän trôû caûm bieán.
Baûng döõ lieäu cuûa thieát bò chaån ñoaùn coù theå phaùt hieän ra vaán ñeà. Moät söï hôû maïch (hay
maïch coù ñieän trôû raát cao) seõ ñöôïc ECM ñoïc laø nhieät ñoä laïnh nhaát coù theå. Moät söï ngaén maïch
(maïch coù ñieän trôû thaáp) seõ ñöôïc ECM hieåu laø nhieät ñoä raát cao. Muïc ñích cuûa söï chaån ñoaùn laø
phaân loaïi vaø caùc nguyeân nhaân gaây ra hö hoûng suaát phaùt töø maïch ñieän vaø ECM.
Giaù trò ñieän trôû cao trong maïch seõ laøm cho ECM nghó raèng nhieät ñoä laïnh hôn bình thöôøng.
Ví duï khi ñoäng cô haâm noùng, giaù trò ñieän trôû cuûa caûm bieán nhieät ñoä nöôùc laøm maùt ECT seõ
- 38 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
giaûm daàn, nhöng giaù trò ñieän trôû phuï trong maïch seõ taïo ra ñieän aùp rôi cao hôn. Ñieàu naøy caàn
ñöôïc chuù yù khi maø ñoäng cô ñaït ñeán nhieät ñoä laøm vieäc bình thöôøng. Chuù yù raèng taïi nhieät ñoä
cao hôn cuûa möùc cuoái cuûa tæ leä nhieät ñoä vaø ñieän trôû, giaù trò ñieän trôû cuûa caûm bieán nhieät ñoä
nöôùc laøm maùt thay ñoåi moät löôïng raát nhoû. Vaø ñieän trôû phuï ôû nhieät ñoä cao coù theå laøm ECM
hieåu raèng ñoäng cô ñang laïnh hôn nhieät ñoä thöïc söï laø khoaûng 200-300F. Vaø ñieàu naøy laøm giaûm
hieäu suaát ñoäng cô, tieâu hao nhieân lieäu, laøm noùng ñoäng cô.

- 39 -