Mga Istruktura ng Wikang Filipino
at impit na tunog o glottal stop ay
Wika
 Ito ay isang mahalagang instrumento
na ginagamit ng tao upang ipahayag
ang kaisipan at damdamin.
 Ito ay ginagamit sa lahat ng larangan
ng disiplina at sa lahat na gustong
paunlarin tuklasin at pagyamanin.
 Ito ay binubuo ng masistemang
balangkas;
1. Makahulugang tunog o pasalita.
2. Masistemang kayarian kung
pasulat.
 Ito ay may kapangyarihan na
manghikayat, mag-utos, manira,
manggulo, makiusap, magpaalaala,
magturo, magtanong, manakit at iba
pa.
Ang Palatunugan o Ponolohiya
Ponolohiya
 Ito ay pag-aaral ng set ng mga tunog
na bumubuo ng isang salita sa isang
wika.
 Ang tunog ay binubuo at nagiging
daan upang makapagsalita nang
maayos at mabisa ang isang tao.
Ponema
 Ito ang pinakamaliit na makabuluhang
yunit ng tunog.
2 uri ng ponema
a. Segmental
b. Suprasegmental
 Ang pagbigkas na malumi, maragsa
napadagdag sa katinig dahil
nakapagbabago ng kahulugan ng
salita.
mga saklaw:
a. Ponema (tunog)
b. Diin (stress)
c. Pagtaas o pagbaba ng tinig
(pitch)
d. Pagpapahaba ng tunog
(lengthening)
e. Paghinto (juncture)
Salik ng Ponema upang
makapagsalita ang isang tao ng
maayos:
1. Ang hangin
Ito ang nagiging midyum o pahatiran
ng mga alon ng tunog na siya nating
naririnig.
2. Ang enerhiya
Ito ang presyong nalilikha ng
pagpapalabas ng hiningang galing sa
baga.
3. Ang nalikhang tunog na
namodipika ng bibig-patunugan o
resonador
Ang itinuturing na resonador ay ang
bibig at guwang ng ilong.
 Mga bahaging kailangan sa Mga dapat tandan: Patinig:
pagbigkas ng tunog: malapatinig
1. Dila at panga (sa ibaba)
a. Sa /h/, /k/ at /g/ ay hindi ginagamitan
2. Ngipin at labi (sa unahan)
ng gitling
3. Matigas na ngalangala (sa itaas)
4. Malambot na ngala ngala (sa Halimbawa:
likod) pangkatok singkapal
Paraan ng artikulasyon: panghalo singganda
1. Pasara o hinto b. Sa a, e, i, o, u ginagamitan ng gitling
 Sarado o harang ang daanan ng kung ginagamit ng panlaping pang, sing.
hangin/p/ at /b/, /t/ at /d/, /k/ at /a/. Halimbawa:
2. Nasal o pailong pang-umaga pang-inom
 Sa ilong lumalabas ang hangin na sing-ingay mang-akit
harang at hindi na sa
bibig: /m/,/n/,at /ng/. c. Malapatinig na /w/ at /y/ ay hindi na
rin ginagamitan ng gitling sa paglalapi.
3. Pasutsot
Halimbawa:
 Ang hanging tumatakas ay nagdaraan
sa pagitan ng dila ng ngalangala o Pangwalis pangyaya
babangtingang tinig: /s/, /h/. pangwasak pangyarda
4. Pagilid o lateral
 Ang dulo ng dila ay nakadikit sa
harap ng gilagid kaya ang hangin ay
lumalabas sa gilid ng dila:/l/
5. Pakatal o trill
 Ang hangin ay hinaharang at
pinapalabas sa pamamagitan ng
mabilis na paggalaw ng dulo ng
naka-arkong dila: /r/
6. Malapatinig o glayd(glide)
 Ang dila ay nagkakaroon ng galaw
mula sa posisyon sa ibang
posisyon:/w/,/y/