‫میکروسیلیس چیست؟ از سیر تا پیاز پودر میکروسیلیس و کاربرد آن در بتن‬

‫‪27‬‬
‫فروردین‬
‫میکروسیلیس یکی از افزودنی‌های پرکاربرد در مخلوط بتن است که باعث ایجاد بهبود عملکرد دوام بتن‪،‬‬
‫افزایش مقاومت آن‪ ،‬ایجاد آب‌بندی مناسب و… می‌شود‪ .‬این افزودنی‪ ،‬سرشار از خواص و ویژگی‌های‬
‫شگفت‌انگیز است که در مقاله «میکروسیلیس چیست» بالگ رامکا درصدد هستیم ضمن تبیین پودر‬
‫میکر وسیلیس‪ ،‬به بیان کاربردها و خواص عالی آن در بتن بپردازیم‪ .‬همچنین پودر و ژل میکروسیلیس را‬
‫قیاس نموده و به این سؤال اساسی پاسخ گوییم که چرا استفاده از ژل میکروسیلیس بهتر از پودر‬
‫میکروسیلیس است‪ .‬پس با ما همراه باشید‪.‬‬
‫فهرست مطلب‬
‫میکروسیلیس چیست؟‬
‫میکروسیلیس (‪ )Microsilica‬یا دوده سیلیسی یا پودر میکروسیلیکا‪ ،‬سیلیس غیربلوری (آمورف) از‬
‫جنس دی اکسید سیلیکون است که در کوره‌های قوس الکتریکی به عنوان محصول جانبی تولید عنصر‬
 ‫سیلیسیم یا آلیاژهای حاوی سیلیسیم تولید می‌شود‪ .‬بنابراین می‌توان گفت این ماده‪ ،‬محصول فرعی‬
‫کارخانه‌های تولید سیلیسیم و آلیاژ‌های آن است‪ .‬این محصول در صنایع بسیاری به کار گرفته می‌شود‪،‬‬
‫اما به عنوان پوزوالنی ممتاز (سوپر پوزوالن) برای بهبود خواص بتن شناخته شده است‪.‬‬

‫کوره قوس الکتریکی‬

‫تاریخچه میکروسیلیس‬
‫در نروژ پس از گذشت ‪ ۲۰‬سال‪ ،‬بر اثر محدودیت‌های زیست محیطی در صنعت ذوب‪ ،‬مقدار زیادی دوده‬
‫سیلیسی در فرآیند فیلتر نمودن تولید شد‪ .‬همین امر باعث شد فعالیت‌های پژوهشی وسیعی به منظور یافتن‬
‫کاربردهای گوناگون این ماده صورت گیرد‪.‬‬
 ‫کارخانه فیسکا در نروژ‬
‫بنابراین برای اولین بار در سال ‪ ۱۹۵۲‬در نروژ‪ ،‬میکروسیلیس در بتن مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج‬
‫به دست آمده نشان داد بتن‌های حاوی دوده سیلیسی‪ ،‬مقاومت باالتری داشته و در محیط سولفاتی بهتر از‬
‫بتن‌های سیمان پرتلند معمولی عمل می‌کنند‪.‬‬
‫بیشتر بخوانید‪ ۹ :‬تأثیر میکروسیلیس در بتن‬
‫روش تولید میکروسیلیس چیست؟‬
‫این افزودنی بتن که بکارگیری آن در مخلوط بتنی موجب دوام بتن می‌شود و همین امر‪ ،‬موجب افزایش‬
‫استفاد ‌ه از آن شده است‪ ،‬طی چند گام تولید می‌شود که در ادامه مقاله میکروسیلیس چیست به تبیین آن‬
‫خواهیم پرداخت‪:‬‬

‫گام اول‪ :‬حرارت دادن کوارتز با خلوص باال‪ ،‬معموًال تا ‪ ۲۰۰۰‬درجه سانتی‌گراد در یک کوره‬ ‫‪‬‬
‫قوس الکتریکی‬
‫گام دوم‪ :‬افزودن زغال سنگ‪ ،‬کک و خرده‌های چوب به کوره‪ ،‬جهت حذف اکسیژن از دی‬ ‫‪‬‬
‫اکسید کربن‬
‫گام سوم‪ :‬جمع شدن آلیاژ در پایین کوره الکتریکی‬ ‫‪‬‬

‫گام چهارم‪ :‬تغلیظ بخار دی اکسید سیلیسیم خارج شده از کوارتز‪ ،‬به صورت کره‌های ریز در‬ ‫‪‬‬
‫بخش‌های باالیی کوره‬
‫گام پنجم‪ :‬بیرون راندن دوده از کوره‪ ،‬با باد شدید حاصل از پروانه‌های قدرتمند‬ ‫‪‬‬
 ‫گام ششم‪ :‬راندن دوده‌ها به داخل کیسه‌های فیلتری ویژه در محفظه کیسه‌ها‬ ‫‪‬‬

‫در این فرآیند‪ ،‬ذرات درشت‌تر چوب یا کربن نسوخته حذف می‌شود‪.‬‬

‫نمودار شماتیک تولید میکروسیلیس‬

‫در ذیل می‌توانید جزئیات واکنش‌های شیمیایی مراحل فوق را مشاهده کنید‪:‬‬

‫در دماهای باالتر و بیش از ‪ ۱۵۰۰‬درجه سانتی‌گراد در کوره‪ ،‬دی اکسید سیلیکون با کربن‬ ‫‪‬‬
‫واکنش داده و ‪ SiC‬تولید می‌شود‪.‬‬
‫‪SiO2+3C --> SiC+2CO‬‬

‫در دماهای باالتر از ‪ ۱۸۰۰‬درجه سانتی‌گراد‪ SiC ،‬با دی اکسید سیلیسیم واکنش داده و ‪Si‬‬ ‫‪‬‬
‫حاصل می‌شود‪.‬‬
‫‪۳ SiO2+2SiC --> Si+4SiO+2CO‬‬

‫کوره با اکسیژن واکنش داده و دی اکسید سیلیسیم یا دوده به صورت گاز ناپایدار در باالی‬ ‫‪‬‬
‫سیلیس تولید می‌شود‪.‬‬
‫‪۴ SiO+2O2 --> 4SiO2‬‬

‫ذرات کوچک دی اکسید سیلیسیم با افت دما در دودکش متراکم می‌شوند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫الزم به ذکر است متوسط قطر دوده سیلیسی حدود ‪ ۰٫۲‬تا ‪ ۰٫۳‬میکرون است‪ .‬بنابراین ذرات بزرگ‌تر از‬
‫‪ ۰٫۳‬میکرون ممکن است بر اثر کلوخه شدن ذرات کوچک‌تر مشاهده شوند‪.‬‬

‫دوده سیلیسی‬
‫اشکال مختلف میکروسیلیس چیست؟‬
‫میکروسیلیس به اشکال متفاوتی تولید و عرضه می‌شود‪ .‬این محصول می‌تواند به صورت غیرمتراکم‪،‬‬
‫متراکم‪ ،‬گلوله شده و دوغابی مورد استفاده قرار گیرد که در ادامه مقاله میکروسیلیس چیست به بررسی‬
‫اشکال آن خواهیم پرداخت‪:‬‬

‫میکروسیلیس غیرمتراکم‪ :‬چگالی حجمی این ماده غیرمتراکم‪ ،‬حدود ‪ ۲۰۰ kg/m3‬تا ‪۳۰۰ kg‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ /m3‬بوده و استفاده از آن در صنعت بتن دشوار است‪.‬‬
‫میکروسیلیس متراکم‪ :‬میکروسیلیس متراکم دارای چگالی حجمی بیشتری بوده (بیش از‪۵۰۰‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ) kg/m3‬که این امر بکارگیری آن را آسان‌تر و حمل ونقل آن را نسبت به پودر غیرمتراکم‬
‫ارزان‌تر می‌کند‪.‬‬
‫میکروسیلیس گلوله شده‪ :‬فرآیند گلوله شدن‪ ،‬شامل تبدیل میکروسیلیس به گلوله‌هایی با قطر‬ ‫‪‬‬
‫حدود ‪ ۰٫۷‬تا ‪ ۱‬میلی‌متر و چگالی حجمی بیشتر از ‪ ۶۰۰ kg/m3‬روی یک میز گلوله‌سازی‬
‫است‪ .‬استفاده از میکروسیلیس به حالت گلوله شده برای ساخت بتن مناسب نیست‪.‬‬
‫میکروسیلیس دوغابی (دوغاب میکروسیلیس)‪ :‬حالت دوغابی این ماده‪ ،‬دارای چگالی‬ ‫‪‬‬
‫مخصوص ‪ ۱۴۰۰ kg/m3‬بوده و از طریق اختالط میکروسیلیس غیرمتراکم با مقدار آب‬
‫یکسان از نظر وزنی تولید می‌شود‪ .‬ذرات کوچک دوده سیلیسی در مخلوط بتن با حالت‬
‫دوغابی بهتر پخش می‌شود و این شرایط منجر به تهیه‌ی مخلوط همگن‌تر می‌گردد‪.‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫پاور ژل میکروسیلیس اومگا پالس ‪OMEGA+‬‬
‫الیافی و بدون الیاف‪ ،‬آب‌بند کننده بتن‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫پاور ژل میکروسیلیس اولترا پالس ‪ULTRA+‬‬
‫ایجاد چسبندگی در مالت و کاهش نفو‌ذپذیری بتن‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫مکمل بتن مجیک ‪MAGIC‬‬
‫بهبود دهنده ویژگی‌های آب‌بندی بتن‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫پاور ژل میکروسیلیس اومگا ‪OMEGA‬‬
‫مناسب برای آب‌بندی و دوام بتن‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫سوپر ژل میکروسیلیس سیگما ‪SIGMA‬‬
‫آب‌بند و کاهش‌دهنده میزان نفوذپذیری بتن‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫دوغاب میکروسیلیس آلفا ‪ALPHA‬‬
‫ساخت بتن مقاوم و نفوذناپذیر‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫سوپر ژل میکروسیلیس پرو ‪PRO‬‬
‫الیافی و بدون الیاف | آب‌بندی و دوام بتن‬
‫امتیاز ‪ 4.50‬از ‪5‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫پاور ژل میکروسیلیس اولترا ‪ULTRA‬‬
‫الیافی و بدون الیاف | آب‌بندی و دوام بتن‬
‫امتیاز ‪ 4.25‬از ‪5‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫مکمل بتن پالس ‪PLUS‬‬
‫بهبود رئولوژی و خواص آب‌بندی و دوامی بتن‬
‫امتیاز ‪ 4.33‬از ‪5‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ژل میکروسیلیس‬
‫دوغاب میکروسیلیس میکرو ‪MICRO‬‬
‫ساخت بتن آب‌بند و بادوام‬
‫امتیاز ‪ 3.67‬از ‪5‬‬
‫کاربرد میکروسیلیس در بتن و مالت‬
‫کاربرد میکروسیلیس در مالت و بتن‪ ،‬از اواخر دهه ‪ ۱۹۷۰‬آغاز شد و برای اولین بار از این افزودنی‪،‬‬
‫جهت تولید بتن پر مقاومت استفاده شد‪ .‬از جمله کاربردهای دیگر میکروسیلیس‪ ،‬می‌توان به تولید انواع بتن‬
‫بادوام‪ ،‬شاتکریت‪ ،‬آب‌بند‪ ،‬کفسازی و… اشاره کرد که در ذیل به معرفی هر یک می‌پردازیم‪.‬‬
‫بتن پر مقاومت‬
‫بتن‌های پر مقاومت (محدوده ‪ ۱۲۰ MPa‬تا ‪ )۱۸۰ MPa‬بر اساس طرح اختالط ویژه‌ای که در آن از‬
‫سنگدانه‌های ویژه‪ ،‬میکروسیلیس و عامل کاهنده آب (روان کننده بتن) استفاده شده است‪ ،‬تولید می‌شوند‪ .‬در‬
‫ادامه این بخش از مقاله میکروسیلیس چیست‪ ،‬به تعدادی از بتن‌های پر مقاومت اشاره خواهیم کرد‪.‬‬
 ‫بتن پر مقاومت‬

‫اولین استفاده صنعتی از دوده سیلیسی‪ ،‬در سال ‪ ۱۹۸۱‬جهت احداث پل نیوجارن در سوئد به‬ ‫‪‬‬
‫منظور دستیابی به مقاومت فشاری در حدود ‪ ۵۰ MPa‬بود‪.‬‬
‫احداث آسمان‌خراش ‪ ۶۵‬طبقه در شماره ‪ ۳۱۱‬واکر درایو جنوبی در شیکاگو در سال ‪،۱۹۹۰‬‬ ‫‪‬‬
‫نمونه دیگری از بکارگیری میکروسیلیس در بتن برای دستیابی به مقاومت ‪ ۸۳ MPa‬است‪.‬‬
‫برج بتروناس در کواالالمپور مالزی‪ ،‬بلندترین ساختمان بتنی تا سال ‪ ۱۹۹۷‬است که در آن بتن‬ ‫‪‬‬
‫حاوی میکروسیلیس با مقاومت فشاری ‪ ،۸۰ MPa‬برای ستون‌ها در پایین‌ترین سطح مورد‬
‫استفاده قرار گرفت‪.‬‬
‫بتن بادوام‬
‫همان گونه که پیش از این بیان شد‪ ،‬بتن‌های حاوی میکروسیلیس نفوذپذیری کمتری داشته و در محیط‌های‬
‫مهاجم بادوام هستند‪ .‬همین مزیت باعث شده اغلب در مخلوط‌های بتن که دوام باالتری مورد نیاز است‪،‬‬
‫استفاده شوند‪ .‬استفاده از این بتن که با نام بتن توانمند یا ‪ HPC‬در بازار شناخته می‌شود‪ ،‬امروزه در‬
‫پروژه‌های دریایی در حال افزایش است‪ .‬در ادامه مقاله میکروسیلیس چیست با ما همراه باشید تا با‬
‫نمونه‌هایی از این پروژه‌ها و دالیل بکارگیری بتن توانمند در آن بیشتر آشنا شوید‪.‬‬

‫ترمیم حوضچه‌های آرامش سد کینزو در ایاالت متحده‪ :‬این پروژه‪ ،‬اولین پروژه مشهور جهت‬ ‫‪‬‬
‫استفاده از دوده سیلیسی در بتن برای افزایش دوام در برابر خوردگی است‪.‬‬
‫استفاده از بتن توانمند (‪ )HPC‬در احداث برج بینونا در ابوذبی‪ ،‬هتل ساحلی شیکاگوبیچ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫امتداد فرودگاه دوبی و چندین پروژه در عربستان سعودی‪.‬‬
 ‫احداث سازه‌های بتنی منطقه خاورمیانه و خلیج فارس‪ :‬بنا بر مقررات ملی دوام بتن‪ ،‬در این‬ ‫‪‬‬
‫نواحی بکارگیری میکروسیلیس (دوده سیلیسی) در بتن به دلیل جلوگیری از حمله سولفاتی و‬
‫کلریدی در سازه‌های بتنی توصیه شده است‪ .‬از جمله این پروژه‌ها می‌توان به سازه‌های بتنی‬
‫پاالیشگاه گاز عسلویه‪ ،‬مجتمع بندرعباس‪ ،‬مجتمع بندر امام‪ ،‬مجتمع بندر نوشهر در شمال و‬
‫برخی سدها‪ ،‬مثل کرخه‪ ،‬ستارخان‪ ،‬مجتمع بندر بوشهر و… اشاره کرد‪.‬‬
‫ساخت پل بزرگ خلیج فارس‪ :‬این پل بندرعباس را به جزیره قشم متصل می‌کند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫مجتمع بندر بوشهر در دست ساخت‬

‫بیشتر بخوانید‪ :‬ژل میکروسیلیس‬
‫بتن پاششی (شاتکریت)‬
‫کاربرد دیگر میکروسیلیس در پروژه‌هایی است که در آن مالت یا بتن پاشیده می‌شود‪ .‬دوده‬
‫سیلیسی‪ ،‬چسبندگی بتن تازه را افزایش داده و پیوستگی آن را بهبود می‌بخشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬ماده‌ی بسیار‬
‫مفیدی برای هر دو بتن پاششی خشک و تر‪ ،‬جهت کاهش بازگشت مصالح بتن است‪ .‬همچنین‪،‬‬
‫واکنش‌پذیری و چسبندگی باالی بتن پاششی (شاتکریت)‪ ،‬مقدار تسریع‌کننده‌های قابل استفاده جهت گیرش‬
‫اولیه بتن را کاهش داده یا نیاز به آنها را برطرف می‌کند‪.‬‬
 ‫بتن پاششی (شاتکریت)‬
‫بتن آب‌بند‬
‫استفاده از میکروسیلیس در سازه‌های بتنی آب‌بند‪ ،‬مانند‪ :‬سدها‪ ،‬پل‌ها‪ ،‬تونل‌ها‪ ،‬کانال‌ها و مخازن آب‪ ،‬به‬
‫دلیل تأثیر این افزودنی بر کوچک‌سازی ساختار حفره‌های خمیر سیمان امری ضروری است‪ .‬در واقع‬
‫استفاده از میکروسیلیس در قالب ژل میکروسیلیس‪ ،‬باعث می‌شود اندازه حفرات بزرگ خمیر سیمان به‬
‫حفرات کوچک‌تر تغییر کند‪ .‬این امر با اینکه روی میزان تخلخل کل تغییری ایجاد نمی‌کند‪ ،‬اما باعث‬
‫کاهش نفوذپذیری بتن شده و بتن را به بتن آب‌بند تبدیل می‌کند‪.‬‬
‫بتن آب‌بند ساخته شده از میکروسیلیس‬
‫همچنین افزودن میکروسیلیس به مخلوط بتن‪ ،‬ناحیه انتقال (‪ )ITZ‬بین خمیر سیمان و سنگدانه‌ها را بهبود‬
‫می‌بخشد و در نتیجه‪ ،‬مقدار هیدروکسید کلسیم در ‪ ITZ‬بر اثر واکنش پوزوالنی میکروسیلیس کاهش‬
‫می‌یابد‪ .‬این امر موجب کاهش تخلخل و نفوذپذیری بتن‌ها در ناحیه انتقال شده و پیوستگی خمیر و سنگدان ‌ه‬
‫را افزایش می‌دهد‪.‬‬
‫تأثیر میکروسیلیس بر نفوذپذیری مخلوط‌های بتنی‪ ،‬از میزان تأثیر آن بر مقاومت فشاری بتن مهم‌تر است‪.‬‬
‫در پژوهشی مشخص شد‪ ،‬مخلوط بتنی حاوی ‪ ۱۰۰ kg/m3‬سیمان پرتلند‪ ٪۲۰ ،‬میکروسیلیس و یک فوق‬
‫روان کننده بتن‪ ،‬تخلخلی تقریبًا مشابه بتن معمولی حاوی ‪ ۲۵۰ kg/m3‬سیمان پرتلند را نشان می‌دهد‪ ،‬در‬
‫حالی که عمق نفوذ آب در بتن حاوی میکروسیلیس حدود ‪ ۶‬برابر کمتر از بتن معمولی است‪.‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن فیوژن پالس ‪FUSION+‬‬
‫افزاینده مقاومت بتن و کاهنده آب قوی در مدت کم‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن نئون پالس ‪NEON+‬‬
‫افزایش اسالمپ بتن با نسبت آب به سیمان پایین در کوتاه‌مدت‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن فیوژن ‪FUSION‬‬
‫کاهنده سریع و قوی آب‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫روان کننده بتن‬
‫روان کننده بتن ایندکس ‪INDEX‬‬
‫افزایش اسالمپ بتن در پای کار‪ ،‬ویژه پمپاژ طوالنی‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫روان کننده بتن‬
‫روان کننده بتن کربن ‪CARBON‬‬
‫افزایش اسالمپ و مقاومت بتن در تابستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫فوق روان کننده بتن‬
‫فوق روان کننده بتن اوپال ‪OPAL‬‬
‫افزایش میزان روانی بتن در لوله‌های طوالنی پمپ‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫فوق روان کننده بتن‬
‫فوق روان کننده بتن توتال ‪TOTAL‬‬
‫افزایش اسالمپ و مقاومت بتن در تابستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن کریپتون ‪KRYPTON‬‬
‫ویژه تولید بتن با حفظ اسالمپ در زمستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن وانادیوم ‪VANADIUM‬‬
‫تسهیل روان کردن بتن در محل پروژه‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن تالیوم ‪THALIUM‬‬
‫افزایش‌دهنده مقاومت بتن و کاهنده آب پر قدرت‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن نئون ‪NEON‬‬
‫کاهنده قوی آب و روان کننده بتن در مدت بسیار کوتاه‬
‫امتیاز ‪ 4.00‬از ‪5‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن آرگون ‪ARGON‬‬
‫مناسب برای تولید بتن در کارخانه‌ها و پروژه‌ها‬
‫امتیاز ‪ 4.00‬از ‪5‬‬
‫بتن کفسازی‬
‫استفاده از میکروسیلیس از چند جهت می‌تواند به کیفیت و بهره‌وری بتن‌های مورد استفاده در کفسازی‬
‫کمک کند‪ .‬برای مثال بتن‌های کفسازی‌ معموًال باید نفوذپذری کمی داشته باشند تا دوام باالتری از خود‬
‫نشان دهند‪ .‬بنابراین قطعًا بتن حاوی میکروسیلیس به دلیل خاصیت آب‌بندی‪ ،‬گزینه‌ی بسیار مناسبی برای‬
‫این کفسازی‌ها است‪.‬‬
‫همچنین در کفسازی‌ها‪ ،‬بخصوص در کفسازی‌های فرودگاه‌ها و محل تردد ماشین‌آالت سنگین‪ ،‬مقاومت‬
‫سایشی و ضربه‌ای بتن اهمیت بسیار زیادی دارد‪ .‬بکارگیری دوده سیلیسی می‌تواند مقاومت سایشی و‬
‫ضربه‌ای بتن کفسازی را تا حد بسیار زیادی افزایش دهد‪.‬‬
‫تأثیر میکروسیلیس در بتن‬
 ‫تأثیر میکروسیلیس در بتن تازه چیست؟‬

‫افزایش چسبندگی و کاهش اسالمپ بتن‪ :‬از آن‌جا که بکارگیری میکروسیلیس در طرح اختالط‬ ‫‪‬‬
‫بتن باعث افزایش چسبندگی و به طبع کاهش اسالمپ بتن می‌شود‪ ،‬الزم است همزمان با استفاده‬
‫از میکروسیلیس از افزودنی‌های کاهنده‌ی آب در بتن استفاده شود‪ .‬البته نکته‌ی قابل توجه این‬
‫است که گرچه با استفاده از میکروسیلیس مقدار اسالمپ بتن کاهش یافته‪ ،‬ولی خاصیت ُپر‬
‫کنندگی بتن در قالب‪ ،‬توسط ویبره (کارایی بتن) افزایش می‌یابد‪ .‬به همین دلیل آزمایش‬
‫اسالمپ‪ ،‬آزمایش مناسبی برای اندازه‌گیری کارایی بتن حاوی میکروسیلیس نیست‪.‬‬
‫جلوگیری از آب انداختگی و جداشدگی‪ :‬طبیعتًا مواد پودری ریزدانه (میکروسیلیس) با کاهش‬ ‫‪‬‬
‫آب انداختگی و جداشدگی‪ ،‬باعث افزایش قوام بتن می‌شود‪.‬‬
‫افزایش زمان گیرش‪ :‬این امر در تابستان و هوای گرم بسیار مفید است‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫دوغاب میکروسیلیس‬
‫تأثیر میکروسیلیس در بتن سخت شده چیست؟‬
‫میکروسیلیس اثرات زیادی روی بتن سخت شده دارد که در ذیل به طور خالصه به چندی از آن اشاره‬
‫خواهیم کرد‪:‬‬

‫افزایش مقاومت بتن و مالت‬ ‫‪‬‬

‫افزایش ضریب ارتجاعی بتن‬ ‫‪‬‬

‫کاهش خزش بتن‬ ‫‪‬‬

 ‫کاهش نفوذپذیری بتن‬ ‫‪‬‬

‫افزایش دوام بتن‬ ‫‪‬‬

‫و…‬ ‫‪‬‬

‫مقدار مصرف میکروسیلیس در بتن‬

‫میزان مصرف دوده سیلیسی با نوع بتن ساخته شده کنترل می‌شود‪ .‬اما به صورت تئوریک‪ ،‬میزان‬
‫استاندارد این محصول در بتن معادل ‪ ۳‬تا ‪ %۱۵‬وزن سیمان است و باید به همان اندازه از وزن سیمان کم‬
‫شود‪ .‬در ادامه مقاله میکروسیلیس چیست‪ ،‬به بررسی دو نمونه از مقدار مصرف میکروسیلیس با توجه به‬
‫تغییر نوع بتن ساخته شده می‌پردازیم‪.‬‬

‫ساخت بتن آب‌بند‪ :‬میزان مصرف میکروسیلیس در بتن برای دستیابی به دوام و آب‌بندی‬ ‫‪‬‬
‫مناسب‪ ،‬با توجه به طرح اختالط بتن بین ‪ ۳‬تا ‪ %۱۰‬وزن سیمان است که مقدار ‪ %۷‬را‬
‫می‌توان حد وسط مناسبی برای آن در نظر گرفت‪.‬‬
‫ساخت بتن پرمقاومت‪ :‬برای دستیابی به بتنی با مقاومت باال‪ ،‬الزم است از ‪ ۵‬تا ‪ %۱۷‬وزن‬ ‫‪‬‬
‫سیمان از میکروسیلیس در بتن استفاده شود‪ .‬در این میان‪ %۱۲ ،‬را می‌توان مقدار میانگین و‬
‫حد مناسبی برای ساخت بتن پرمقاومت در نظر گرفت‪.‬‬
‫برای دستیابی به اهداف خاص در ساخت بتن با دوده سیلیسی‪ ،‬الزم است تست آزمایشگاهی و کارگاهی‬
‫انجام شود و عدد دقیق مقدار مصرف میکروسیلیس در طرح اختالط بتن تعیین گردد‪ .‬در نظر داشته باشید‬
‫در بعضی موارد گزارش شده استفاده از میکروسیلیس بیش از ‪ %۲۰‬وزن سیمان‪ ،‬باعث کاهش مقاومت‬
‫می‌شود‪.‬‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن فیوژن پالس ‪FUSION+‬‬
‫افزاینده مقاومت بتن و کاهنده آب قوی در مدت کم‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن نئون پالس ‪NEON+‬‬
‫افزایش اسالمپ بتن با نسبت آب به سیمان پایین در کوتاه‌مدت‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن فیوژن ‪FUSION‬‬
‫کاهنده سریع و قوی آب‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫دیرگیر بتن‬
‫دیرگیر بتن دلکو ‪DELCO‬‬
‫باال بردن زمان گیرش بتن در تابستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ضد یخ بتن‬
‫ضد یخ مالت مایع اپکس ‪APEX‬‬
‫تسریع‌کننده گیرش مالت‪ ،‬حاوی کلر‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ضد یخ بتن‬
‫ضد یخ بتن مایع نیترو ‪NITRO‬‬
‫تسریع‌کننده گیرش بتن‪ ،‬فاقد کلر‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫روان کننده بتن‬
‫روان کننده بتن ایندکس ‪INDEX‬‬
‫افزایش اسالمپ بتن در پای کار‪ ،‬ویژه پمپاژ طوالنی‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫روان کننده بتن‬
‫روان کننده بتن کربن ‪CARBON‬‬
‫افزایش اسالمپ و مقاومت بتن در تابستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫فوق روان کننده بتن‬
‫فوق روان کننده بتن اوپال ‪OPAL‬‬
‫افزایش میزان روانی بتن در لوله‌های طوالنی پمپ‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫فوق روان کننده بتن‬
‫فوق روان کننده بتن توتال ‪TOTAL‬‬
‫افزایش اسالمپ و مقاومت بتن در تابستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن کریپتون ‪KRYPTON‬‬
‫ویژه تولید بتن با حفظ اسالمپ در زمستان‬
 ‫مشاهده سریع‬
‫ابر روان کننده بتن‬
‫ابر روان کننده بتن وانادیوم ‪VANADIUM‬‬
‫تسهیل روان کردن بتن در محل پروژه‬
‫روش مصرف میکروسیلیس در بتن‬

‫افزودن دوده سیلیسی خشک به مواد خشک بتن در حال اختالط‪ :‬در این روش با مشکالتی‬ ‫‪‬‬
‫چون پخش شدن میکروسیلیس در هوا‪ ،‬خوب ترکیب نشدن و کلوخه شدن میکروسیلیس و…‬
‫مواجه خواهید شد‪ .‬البته استفاده از میکسر و همزن قوی در ساخت بتن‪ ،‬می‌تواند تا حدی این‬
‫مشکل را برطرف نماید‪.‬‬
‫افزودن میکروسیلیس به بتن تازه در تراک میکسر یا بچینگ بعد از اختالط کامل تمام مواد‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫در این روش نیز همانند روش قبل‪ ،‬تا حدی احتمال ترکیب نشدن میکروسیلیس با بتن و پخش‬
‫شدن در هوا وجود دارد‪.‬‬
‫مخلوط کردن دوده سیلیسی با قسمتی از آب بتن و افزودن آن به بتن‪ :‬در این روش‪ ،‬شما‬ ‫‪‬‬
‫دوغاب میکروسیلیس را تهیه نموده و بعد آن را به بتن اضافه می‌کنید‪ .‬استفاده از دوغاب‬
 ‫میکروسیلیس به دلیل پخش یکنواخت در بتن بسیار مناسب است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬از آن‌جا که‬
‫پودر میکروسیلیس سمی است‪ ،‬عدم پخش آن در هوا به سالمت فرد در دراز مدت کمک‬
‫شایانی می‌کند‪.‬‬
‫پیشنهادات رامکا در نحوه مصرف میکروسیلیس‬
‫‪ )۱‬استفاده از دوغاب آماده میکروسیلیس به جای پودر میکروسیلیس‪ :‬استفاده از دوغاب‪ ،‬خطر ورود‬
‫ذرات میکروسیلیس را به مجاری تنفسی به حداقل می‌رساند‪.‬‬
‫‪ )۲‬استفاده از ژل میکروسیلیس به جای دوغاب یا پودر میکروسیلیس‪ :‬استفاده از دوغاب یا پودر‬
‫میکروسیلیس‪ ،‬باعث جذب مقدار زیادی از آب بتن می‌شود که این امر در بتن سخت شده‪ ،‬به صورت ترک‬
‫خوردگی خود را نشان می‌دهد‪ .‬بنابراین الزم است در راستای حفظ اسالمپ‪ ،‬پخش شدن بهتر دوغاب یا‬
‫پودر در بتن و حفظ دوام و مقاومت بتن‪ ،‬از فوق روان کننده بتن استفاده کنید‪ .‬از آن‌جا که تعیین مقدار دقیق‬
‫مصرف روان کننده بتن امری زمان‌بر است‪ ،‬مجموعه رامکا با تهیه ژل میکروسیلیس – که ترکیبی‬
‫مناسب از میکروسیلیس و روان کننده است – این مشکل را به طور کامل برطرف نموده است‪.‬‬

‫ژل میکروسیلیس‬
‫مشخصات فنی میکروسیلیس (آنالیز میکروسیلیس)‬
‫خواص فیزیکی میکروسیلیس‬
‫ذرات میکروسیلیس بسیار کوچک بوده و بیش از ‪ ٪۹۵‬آن‪ ،‬کوچک‌تر از ‪ ۱‬میکرون هستند‪ .‬اغلب ذرات‪،‬‬
‫کروی شکل با قطر متوسط ‪ ۰٫۲۲‬میکرون است‪ .‬از آن‌جا که ذرات میکروسیلیس بسیار کوچک هستند‪،‬‬
‫مساحت سطح بسیار بزرگی دارند‪ .‬مساحت سطح مخصوص ذرات دوده سیلیسی‪ ،‬بین ‪ ۱۵۰۰۰ m/kg‬و‬
‫‪ ۳۰۰۰۰ m/kg‬متغیر است‪.‬‬
 ‫مساحت سطح باالی دوده سیلیسی عامل مهمی است که بر واکنش‌پذیری ذرات اثر می‌گذارد‪ .‬همچنین این‬
‫ماده دارای چگالی مخصوص حدود ‪ ۲٫۲‬است که کمتر از سیمان پرتلند می‌باشد‪ .‬بنابراین افزودن آن به‬
‫مخلوط بتن‪ ،‬چگالی مخلوط را افزایش نمی‌دهد‪.‬‬

‫توزیع اندازه ذرات معمول میکروسیلیس‌های مختلف‬

‫خواص شیمیایی و معدنی میکروسیلیس چیست؟‬
‫ترکیب شیمیایی میکروسیلیس به مواردی چون‪ :‬ترکیب مواد خام مورد استفاده در کوره و طرح‬
‫کوره وابسته است‪ .‬طرح کوره‪ ،‬ممکن است افت ناشی از سرخ شدن کمتر یا بیشتر را متناظر با مقدار‬
‫کربن کمتر یا بیشتر در محصول نهایی ایجاد کند‪ .‬مقدار سیلیس دوده سیلیسی عمومًا باالتر از ‪ ٪۸۰‬است؛‬
‫البته این میزان‪ ،‬برای دوده‌های به دست آمده از آلیاژهای دیگر‪ ،‬مانند‪ Ca – Si :‬و ‪ Si – Mn‬نیست‪.‬‬
‫در اکسیدهای دیگر مانند ‪ Fe2O3، Al2O3‬و ‪ ،CaO‬مقادیر قلیایی میکروسیلیس نسبتًا پایین است‪ .‬البته‬
‫مقدار اکسید منیزیم نیز در اغلب مواد خام پایین است‪ ،‬اما میزان آن در دوده ‪ Fe – Cr – Si‬به طور‬
‫جزئی باال است که ممکن است برای بتن مضر نباشد‪.‬‬
‫مقدار کربن بین ‪ %۰٫۵‬و ‪ ٪۱٫۵‬متغیر بوده و معموًال کمتر از ‪ ٪۲‬است‪ .‬ترکیب شیمیایی دوده سیلیسی‬
‫حاصل از یک منبع‪ ،‬از یک روز تا روز دیگر تغییر نمی‌کند‪ .‬این موضوع اساسأ ناشی از مواد خام‬
‫خالصی است که برای تولید فلز سیلیسم با پوزوالن‌های طبیعی متفاوت استفاده می‌شود‪ .‬این ماده‌ی پودری‪،‬‬
‫اساسًا از ساختار سیلیسی نامنظم (غیربلوری) با ذرات بلوری بسیار کوچک تشکیل شده است‪.‬‬
‫نمایش ترکیب معدنی انواع میکروسیلیس با استفاده از تحلیل پراش پرتو ایکس‪ .‬مرکز یک اوج عریض در‬
‫حدود ‪ ۲۲‬درجه سانتی‌گراد برای انواع مختلف میکروسیلیس‌ مشاهده می‌شود‪.‬‬
‫بیشتر بخوانید‪ :‬مقدار و روش مصرف ژل میکروسیلیس در بتن‬
‫عوارض میکروسیلیس چیست؟‬
‫استنشاق گرد و غبار دوده سیلیسی برای ریه‌ها مضر است‪ .‬همچنین ممکن است این ذرات از راه پوست و‬
‫چشم وارد بدن شوند و عوارضی را برای سالمتی به بار آورند‪ .‬تخمین زده شده است ساالنه ‪ ۲۳۰‬تن به‬
‫دلیل قرار گرفتن در معرض گرد و غبار میکروسیلیس در محل کار‪ ،‬به بیماری مبتال می‌شوند‪.‬‬
 ‫استفاده از دستکش حین کار با‬
‫میکروسیلیس‬
‫البته همه کارگران در معرض بیماری نیستند و اگر به مدت طوالنی و مستمر در معرض دوده سیلیسی‬
‫قرار بگیرند و نکات ایمنی‪ ،‬چون استفاده از ماسک‪ ،‬عینک و دستکش را رعایت نکنند‪ ،‬ممکن است در‬
‫معرض خطر ابتال به بیماری قرار گیرند‪ .‬نکته‌ی قابل توجه این است که عوارض سیلیس آمورف‬
‫(میکروسیلیس غیربلوری) بسیار زیاد نیست و فقط سیلیس بلوری ریزدانه‪ ،‬باعث ایجاد بیماری‌ها مختلف‬
‫ریوی می‌شود‪ .‬بنابراین الزم است هنگام استفاده از این محصول‪ ،‬حتمًا از ماسک‪ ،‬عینک و دستکش‬
‫استفاده شود‪.‬‬
‫بسته‌بندی میکروسیلیس‬
‫به طور معمول‪ ،‬این ماده در بازار ایران در ‪ ۴‬بسته‌بندی به فروش می‌رسد‪:‬‬

‫کیسه‌های ‪ ۲۰‬کیلوگرمی‪ :‬برای استفاده‌های خرد و سریع‬ ‫‪‬‬

‫کیسه‌های ‪ ۴۰‬کیلوگرمی‪ :‬برای استفاده‌های آسان‌تر و سریع‌تر‬ ‫‪‬‬

‫بیگ بگ (جامبو) ‪ ۱۰۰۰‬کیلوگرمی‪ :‬جامبو‌های ‪ُ ۱‬تنی به حجم تقریبی ‪ ۱‬متر مکعب‬ ‫‪‬‬