Tyt Ayt Geometri Soru Bankası

YENi NESiL
MANTIK
TYT-AYT
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
Periyodik Ders İzleme Fasikülleri
yepy
eni en
py i
yep
ye
yep
yeni
yeni
yeni
yep
ye
Öklid
i py
en eni
yepy
GEOMETRİ
Rehberlik Kök Bilgi

ANLATIMLI Bölümü Referanslı
Sorular
1. Fasikül
Üçgenler - I
2. Fasikül
Üçgenler - II
3. Fasikül
Çokgenler ve Dörtgenler
4. Fasikül
Çember ve Daire
5. Fasikül
Katı Cisimler
6. Fasikül
Trigonometri - I
7. Fasikül
Trigonometri - II
8. Fasikül
Analitik Geometri
9. Fasikül
1. Bölüm: Dönüşümler
2. Bölüm: Çemberin Analitik İncelenmesi
YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
REHBERLİK
PUAN YAYINLARI
Tel: 0312 419 07 06
SERTİFİKA GRAFİK www.puanyayin.com BASKI
Puan Yayınları TASARIM bilgi@puanyayin.com
Dizgi Ekibi
44096 Puan Yayınları ANKARA ÖZGÜR WEB OFSET

Grafik Tasarım Ekibi Ostim OSB. 1250 Cad. No:24
DİZGİ YAYINCI Yenimahalle/ANKARA
Tel: 0507 475 29 68
Sertifika No: 46821
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Puan Yayınlarına aittir. Bu kuruluşun izni olmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı;
mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
GEOMETRİ DERSİ TUTUM ÖLÇEĞİ
Sevgili Öğrenciler,
Aşağıdaki ölçekte, geometri ile ilgili bazı ifadeler yer almaktadır. Lütfen her bir ifadeyi okuyunuz. Gerek şimdi gerek geç-
mişte öğrenim yaşantınızda geometrinin zihninizde uyandırdığı duygu ve düşünceleriniz doğrultusunda her bir ifadeyi oku-
duktan sonra ifadeye katılma/katılmama derecenize göre, ilgili sütunu “X” şeklinde işaretleyiniz. Sonuçları değerlendirmek
için okulunuzun rehberlik servisine başvurunuz.
Cümlede belirtilen düşünceye;
hiç katılmıyorsanız A seçeneğini,
katılmıyorsanız B seçeneğini,
kararsız iseniz C seçeneğini,
kısmen katılıyorsanız D seçeneğini,
tamamen katılıyorsanız E seçeneğini
işaretleyiniz.
A B C D E
1. Geometri bilmece gibidir, çözünce zevk alıyorum.
2. Geometri çalışırken aklıma anlamsız şeyler gelir, aklımı toparlayamam.
3. Geometri, matematik konuları içerisinde en çok hoşlandığımdır.
4. Geometri dersine girmek istemem.
5. Herhangi bir derste karşıma çıkan geometri ile ilgili bir konu o dersi eğlenceli kılar.
6. Geometri, bilenlere üstün nitelikler kazandıran bir bilimdir.
7. Geometri konularına daha fazla ders saati ayrılmasını isterim.
8. Geometrik şekilleri çok severim.
9. Boş zamanlarımda geometri sorusu çözerim.
10. Geometri çalışırken uykum gelir.
11. Geometriyi diğer derslerden daha çok severim.
12. Geometri dersi kadar sıkıcı bir ders olamaz.
13. Geometri çalışmak beni dinlendirir.
14. Bir geometri problemi hakkında düşünmek beni sinirlendirir.
2
15. Geometrik ispatlar ilgimi çeker.
16. Geometri, hayatı anlamama yardım eden bir derstir.
17. Geometrinin gerekli olduğunu pek sanmıyorum.
18. Geometri ile ilgili daha çok şey öğrenmek isterim.
19. Bence geometri çok zevklidir.
20. Geometrinin günlük yaşamımızda bir önemi yoktur.
21. Geometri dersini çalışmaya başladığımda kendimi yorgun hissederim.
22. Geometriden korkarım.
23. Geometri öncelikle diğer bilim dallarından daha tatlı geliyor.
24. Geometrinin ileriki yıllarda karşıma çıkmasını istemem.
25. Geometri ile uğraşmaktan asla sıkılmam.
26. Geometri sıkıcı, boş ve gereksizdir.
27. Geometri benim ilgi alanıma girmiyor.
28. Mümkün olsaydı geometri öğretmeni olmak isterdim.
29. Keşke okullarda geometri hiç öğretilmeseydi.
30. Geometriden bir şey anlamıyorum.
31. Geometri bana gereksiz ve anlamsız geliyor.
32. Geometriyi gerçekten seviyorum.
33. Bence geometri insanlık için önemli bir bilimdir.
34. Bence geometri konuları öğrenciler için son derece gereksizdir.
35. Geometri sorusuyla uğraşmak insana zevk verir.
36. Geometri, daima en soğuk olduğum derslerden birisi olmuştur.
37. Oldum olası geometriden nefret ederim.
38. Öğrencilerin geometriden korkmalarına bir anlam veremiyorum.
39. Geometriyi sevmek mümkün değil.
40. Geometriye ayırdığım zamanı boş ve gereksiz bir zaman dilimi olarak görüyorum.
(Kaynak: Recep Bindak, Geometri Tutum Ölçeği, Güvenirlik Geçerlilik Çalışması ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Hazi-
ran 2004)
DEĞERLENDİRME
Sevgili Gençler,
Formu dikkatlice okuyup işaretledikten sonra okulunuzdaki rehber öğretmeninize götürüp sonuçları tartışınız.
3
M O otive lmak
Bazen dersin başına oturmak öyle zor gelir ki… Sanki çalışmaya dair bütün enerjiniz tükenmiş gibi hissedersiniz. Bütün
dünya test kitaplarından, soru bankalarından, konu anlatımlı ders materyallerinden ibaretmiş gibi gelir. Tüm bu isteksizli-
ğin temelinde farklı nedenler yer alabilir. Peki, ne yapmak gerek? Her tarafı sınav sorularıyla kaplı dünyada kendimizi ça-
lışmaya nasıl yönlendirebiliriz?
Her şeyden önce yukarıdaki gibi problemleri zaman zaman yaşamanızın normal olduğunu kabul ederek işe başlayın.
Hedefinize giden yolun engelsiz olabileceğini hiç kimse vadetmedi neticede. Dahası her engelin aslında başarıya
doğru yürüyüşünüzü kamçılayacak özel bir niteliğe sahip olduğunu da unutmayın.
Her zaman çok yüksek motivasyona sahip olmayabilirsiniz. Ancak siz yine de adım atın. Ayağa kalkın ve odanıza yü-
rüyün. Masanızın başına geçin. Motivasyon bazen de arkadan gelir.
Düşük motivasyonun nedeni çok az oranda fiziksel, büyük oranda ise zihinseldir. Motivasyonunuzun düşmesinin ne-
deninin zihninizde henüz net olarak ortaya koyamadığınız bir problemden kaynaklandığını göz önünde bulundurun.
Ve mümkün olan en kısa sürede onu netleştirip çözmeye çalışın.
İşlerinizi küçük parçalara ayırın. Zor mu geldi? Daha küçük parçalara ayırın.
Rutinden kurtulun. Ders çalışma planlarınızı bile zaman zaman değiştirin. Zihin tekdüzelikten hoşlanmaz. Onu şaşır-
tın.
Kendinizi başkalarıyla değil, yalnızca ve yalnızca KENDİNİZLE kıyaslayın. Önemli olan, başlangıç noktanızdan
nereye doğru ilerlediğinizdir.
Çalışamadığınızda bir an durup düşünün. Çalışmamakla kendinizi nelerden mahrum etme riskini alıyorsunuz? Farklı
bir ortam ve arkadaşlıklar, ömür boyu severek yapılacak bir meslek, üretken bir yaşam? Çalışmadığınızda ne olaca-
ğını ve hedefinizden ne kadar uzaklaştığınızı kendinize hatırlatın.
Kendinizi kutlayın. Küçük ya da büyük başarının ne olduğunu siz biliyorsunuz. Bu bazen zor bir soruyu çözmek de
olabilir, deneme sınavında derece yapmak da. Ne olursa olsun sevdiğiniz bir şeyle kendi kendinizi ödüllendirin.
Egzersiz yapın. En fazla yarım saatlik bir fiziksel aktivite sizi yeniden canlandıracaktır. Egzersiz beyne daha fazla ok-
sijen gitmesini sağlar. Bu da çalışma performansınızı artırır.
Gün içinde kendinizle baş başa kalın ve kısa da olsa düşünün. Özellikle belli bir konuya kendinizi odaklayıp düşüne-
bilirseniz çok daha faydalı olacaktır.
4
BİR PORTRE - HYPATİA
Birkaç ünlü matematikçinin ismini saymanız istense ne Bundan da öte onun temel yaklaşımı doğanın matematik-
derdiniz? Pisagor? Öklid? Gauss? Hadi bizden isimler ol- le açıklanabileceğine dair inancıdır. Hypatia’nın buluşları
sun. Ali Kuşçu? Razi, Harezmi? Sayılan tüm isimler el- gök cisimlerinin sınıflandırılmasının yanında hidrometre-
bette ki matematik tarihi açısından oldukça büyük isimler. nin keşfinde ve sıvıların yoğunluk derecelerinin belirlen-
Onların ortaya koydukları kuramlar, keşfettikleri bağıntılar mesinde kullanılmıştır.
ve oluşturdukları formüller geçmişten günümüze dünya- Hypatia, bugün artık kalıntısına dahi rastlayamadığımız
mızın şekil alışında önemli bir yere sahipler. ünlü İskenderiye Kütüphanesinde kurulmuş olan Platon
Bir çırpıda ismini saydığımız isimler genelde erkekler. Okulunda ders verir. Öğrencilerine sürekli olarak inanma-
Peki, kadın matematikçi söyleyin desek? Modern dönem- dan önce sorgulamalarını söyler ve dönemin bağnazlığı-
de pek çok kadın matematikçiden söz edilebilir. Ancak na kurban olur. Bir rahibin ayaklandırdığı bir grup, Hypa-
geçmişte öyle bir isim var ki onu gündemimizde yeterince tia’nın dinsizliğinden dem vurup onu vahşice katleder.
tutmuyoruz. Bir taraftan göz alıcı güzelliği öte yandan on- Günümüzde onun mirası, kadın sanatçıların eserlerinde
dan daha çarpıcı olan zekâsıyla Hypatia (Haypeşya) bili- yaşamaya devam ediyor.
nen ilk kadın matematikçilerdendir. MS 370 ile 415 yılları
arasında yaşamış olan Hypatia’nın Öklid ve Apollonius’un
konikleri üzerine çalıştığı biliniyor.
5
Sevgili Gençler,
Çalışmalarımız esnasında bazı güçlüklerle karşılaşmamız olasıdır. Önemli olan bu
SORUNLAR
güçlüklere takılıp kalmamak ve çözümlerini bulmaktır. Aşağıdaki sorunlardan bir veya
ÇÖZÜM birkaçını yaşıyorsanız sunulan çözüm önerilerini uygulamanız sorunlarınızı giderme-
LER
de ve daha etkili bir çalışma yapmada size yardımcı olacaktır. İyi çalışmalar.
SORUN
Derste anlamadığım yerleri küçük düşerim korkusuyla soramıyorum. Sonra tek başıma
çalışırken de çok zorlanıyorum. Sayıca çok soru çözmeme rağmen bir türlü istediğim
neti çıkaramıyorum. Konulardan eksiğim olmamasına rağmen sınavlarda çok soru ka-
çırıyorum. Bazen çok iyi bildiğim bir konudan çıkan soruları bile yapamıyorum.
• Derste konu işlenirken anlamadığınız yeri sormamak büyük kayıptır. Hiç kimsenin
sizi kınamasından korkmayın. Kınanması gereken, öğrenmeye çalışan bir insana
ÇÖZÜM
engel olunmasıdır. Öz güven sahibi olun ve anlayana kadar gerek öğretmenlerinize
gerek arkadaşlarınıza soru sormaktan çekinmeyin. Çalışma verimi açısından derse
gitmeden önce konuya bir göz atmak, ardından dersi dikkatlice dinlemek hem kav-
rayışınızı artırır hem de unutmayı engeller.
• Çok soru çözdüğünüz hâlde başarılı olamıyorsanız birkaç şeyi gözden geçirmeniz
gerekir: Hangi tip soruları çözmekte zorlanıyorsunuz? Yanlışlarınızın nedeni bilgi
eksikliği mi yoksa dikkatsizlik mi? Sorulara aşırı kaygılı mı yaklaşıyorsunuz?
• Bilgi eksikliğiniz varsa yapmanız gereken konu tekrarıdır. Ayrıca geometriden bir
temiz defteri oluşturabilirsiniz. Derste aldığınız notları bire bir bu deftere geçebilirsi-
niz. Bu, öğrenmenizi kalıcı hâle getirir.
• Bilgi eksikliği yeterince tekrar yapmamaktan dolayı unutmadan da kaynaklanabilir.
Unutmayı engellemek için derse hazırlıklı gitmeniz çok faydalı olur. Konuyu ilk kez
duymamış olursunuz. Ayrıca eve dönüşünüzde ve akşam yatmadan önce de tekrar
yapın.
• Yanlışlarınız dikkatsizlikten kaynaklanıyorsa sınavlarda kısa süreli olarak sorular-
dan uzaklaşın. Zihinsel körleşme yaşıyor olabilirsiniz. Bir an için zihninizi sorulardan
koparmak kendinizi yenilemeniz için fırsat yaratacaktır. Zihinsel körleşmeye yaka-
lanmamanın en etkili yolu soruları turlama tekniği ile çözmektir.
• Yanlışlarınız kaygıdan kaynaklanıyorsa bunu gidermenin en etkili yolu düşünceleri-
nizde değişikliğe gitmenizdir. Kaygınıza nelerin yol açtığını tespit edin. Kaygı, zihin-
sel kökenlidir ve doğru bakış açılarında ısrar edilerek üstesinden gelinebilir.
• Çok iyi bildiğinizi düşündüğünüz bir konudan soru kaçırmanızda aşırı motivasyonun
etkisi olmuş olabilir. Konuyu çok iyi bilmek demek hiç hata yapmayacaksınız demek
değildir. Çok iyi bildiğiniz için hata yapmamanız gerektiğini düşünmeniz sizi hataya
sevk edebilir.
• Ayrıca başkalarına yetişmek adına henüz işlemediğiniz konulara ilişkin soru çözme-
yin. Çok yanlışınız çıkabilir, bu da çalışma motivasyonunuzu kırabilir.
6
SORUN
Geometri soruları çok ağır ve çok fazla formül var. Hepsini aklımda tutamıyorum. Sanı-
rım benim zekâm bunları öğrenmek için yeterli değil. Ayrıca benim istediğim bölüm için
geometri çok gerekli değil.
• Geometri soruları da diğer alanlarda olduğu gibi sizin görmüş olduğunuz müfredatı
içerir. Sorular da kolaydan zora doğru hazırlanır. İstikrarlı bir çalışmayla tüm soruları
çözebilecek kabiliyete erişebilirsiniz.
• Geometri formüllerini ezberlemeye çalışmak yerine her bir formülü tam anlamıyla ÇÖZÜM
kavrayana kadar çalışmak daha doğru olur. Bir formül, bağıntı, aksiyom vb. tam an-
lamıyla öğrenene kadar konu ve soru çalışması yapın. Ardından dönem dönem
tekrar yaparak unutmanın da önüne geçin.
• Geometri konularını öğrenebilmek ya da sorularını çözebilmek zekânıza ilişkin bir
gösterge oluşturmaz.
• Geometri, matematik testi için de ihmal edilemeyecek bir yoğunluğa sahiptir. Arit-
metik ve geometri hep birlikte tüm bölümlere yerleşebilmede tartışmasız çok önem-
lidir. Her bir net sizi binlerce kişinin yukarısına taşıyabilir.
SORUN
Geometri sorularını çözerken çok sıkılıyorum ve çalışmayı bırakıyorum. Ayrıca geçmiş-
te çok çalıştığım hâlde istediğim başarıyı yakalayamadım. Şimdi aynı konuları tekrar
çalışmak içimden gelmiyor. Arkadaşlarımla kendimi kıyasladığımda ise onlara asla ye-
tişemeyeceğimi düşünüyorum.
• Geometri sorularını çözerken sıkılmanızın sebebi geometri değil asla. Sizi sıkan ge-
ometrinin zaman zaman zorlayıcı olması ve sizin ona karşı geliştirdiğiniz ön yargıla-
rınız. Ön yargıların yaşam alanı zihninizin içidir. Öyleyse onlarla zihinsel olarak ciddi
bir mücadele vermek gerekir. Ön yargılarınızdan kurtulduğunuzda çalışma motivas- ÇÖZÜM
yonu da peşinden gelecektir.
• Geçmiş deneyimlerinizden olumsuz sonuçlar çıkarmak yerine onlardan olumlu
olarak da yararlanabilirsiniz. Örneğin, geçmişte geometride yaşadığınız sıkıntılar
üzerine düşünüp neleri değiştirmeniz gerektiğini rahatlıkla görebilirsiniz.
• Daha önceki sınıflarda geometri konularını işlemiş olmanız onlara hâkim olduğunuz
anlamına gelmeyebilir. Öyle bile olsa pratiğinizi kaybetmemek hatta belki hızınızı ar-
tırarak diğer testlere zaman ayırmak için çalışmaya devam etmelisiniz. Eğer konulara
tam anlamıyla hâkimseniz farklı soru tipleri arayışında olmanız da faydalı olabilir.
• Kendinizi asla başkalarıyla kıyaslamayın. Önemli olan sizin hangi noktadan başlayıp
hangi noktaya geldiğinizdir. Unutmayın, siz kendi kendinizle yarışıyorsunuz. Kendi-
niz dışındakilerle kendinizi kıyaslamak yerine onlarla anlamlı bir rekabet içinde olun.
7
SORUN
Geometri sorularını seçeneklerden giderek çözmek daha kolay, hem de zaman kazan-
dırıyor. Geometri sorularını çözerken şekli bir de kenara ben çiziyorum, bu da sorunun
çözümünü kolaylaştırıyor. Sonucu bulamadığımda en yakın seçeneği işaretliyorum, ge-
nelde doğru çıkıyor.
• Geometri sorularını ve aslında tüm derslerin sorularını seçeneklerden giderek

çözmek gerçekte vakit kaybettirir. Her bir seçeneği denemek zorunda kalabilirsiniz.
Geometride verilenler ve istenenler nettir. Konuya hâkimseniz ve bol soru çözümü
yapmışsanız sonuca sorudan hareket ederek ulaşabilirsiniz. ÇÖZÜM
• Geometride sık yapılan yanlışlardan bir tanesi de şekli kitapçığın yanına tekrar çiz-
mektir. Bu ciddi anlamda zaman kaybettirir. Bunun yerine mümkün olduğunca şekil
üzerinde hareket edin. Şekli çok karalayıp silmeyin. Çözümü bulamadığınızda
soruyu tekrar bakmak üzere bırakın. Soruda verilen şekil üzerinde yaptığınız çizim-
lerden bir sonuca ulaşamazsanız onları silmeyin. Dönüşünüzde yaptığınız çizimle-
rin doğruluğunu ya da yanlışlığını daha kolay görürsünüz.
• Geometri sorularını verilen-istenen-çözüm sıralamasına göre çözmeyi alışkanlık
hâline getirdiğinizde soruda verilen tüm bilgileri kullanma kabiliyetini kazanırsınız.
Matematik testleri bende çok fazla kaygı oluşturuyor. Çok yanlışım çıktığı için genellikle
SORUN matematiğe çalışmıyorum. Sınavlarda “Matematik netlerim düşük olursa arkadaşlarım

benimle alay eder, anneme babama ne derim?” düşüncesinden kurtulamıyorum. Mate-
matik dersinin olduğu günler okula gitmek istemiyorum. Matematik çalışırken karnıma
ağrılar giriyor. Sınavlarda matematik testine gelince boğazım düğümleniyor, nefes al-
makta zorlanıyorum.
• Matematik dersi üniversiteye yerleşmede en önemli derslerden biri olduğu için ma-
tematiğe ilişkin kaygı duymanız normal.
• Kaygı, bir nesnesi olmadan duyulan bir duygu durumudur. Ormanda yürüyen birinin
karşısına ayı çıkmasından korkması kaygıdan öte bir korkudur. Ancak sınavlara ve ÇÖZÜM
derslere ilişkin kaygının nedeni tamamen zihinseldir. Matematiğe ilişkin kaygınızın
nedeni ona gereğinden daha fazla önem vermenizden kaynaklanabilir. Öte yandan
yeterince çalışmadığınızı düşünmeniz de bir kaygı nedeni olabilir.
• Sınavlarda ya da kendi başınıza çalışırken ciddi kaygınız oluşursa çalışmaya ya da
soru çözümüne çok kısa bir ara verin. Temizleyici nefes uygulaması yapın. Burnu-
nuzdan derin nefes alıp içinizden ...88, 89... şeklinde sayıp ağızdan nefes verin.
Bunu birkaç kez tekrarlayın. Kaygınız her arttığında bunu tekrarlayın. Zaman içeri-
sinde kaygınızın azaldığını göreceksiniz.
8
KAVANOZ VE ÇAKIL TAŞLARI
Bir gün profesör derse elinde orta büyüklükte bir kavanoz rek kendilerine yer bulurlar. Profesör tekrar sınıfa döner
ve farklı büyüklükte çakıl taşlarının olduğu torbalarla girer. ve yeniden kavanozun dolup dolmadığını sorar.
Hatta pek girdi de denilemez çünkü torbaları ancak öğ- Öğrenciler şaşkınlıklarını gizleyemeseler de kavanoza
rencilerin yardımıyla taşır ve kürsüye yerleştirir. daha fazla taş konulamayacağını düşünerek kendilerin-
Öğrencileri merakın hüküm sürdüğü bir sessizlik kapla- den emin bir şekilde kavanozun dolduğunu söyleyerek
mıştır. Profesör bu merakın farkındadır ancak bunu gör- cevap verirler. Profesör tepki vermez, yanında getirdi-
mezden gelircesine biraz daha masasında oyalanır. Artık ği çok daha küçük taşların olduğu torbaya elini daldırır
sabırların tükenmeye başladığını düşündüğünde konuş- ve taşları sakince kavanoza boşaltmaya başlar. Bu kü-
maya başlar: çük taşlar da buldukları boşluklara yerleşirler. Tekrar öğ-
– Şu an ne yaptığımı çok merak ediyor olmalısınız. rencilere döner ve “Kavanoz şimdi doldu mu?” diye tek-
rar sorar.
Öğrencilerin başlarını onaylar şekilde sallamasından ne
kadar haklı olduğunu anlar ve yanında getirdiği kavano- Bu kez öğrenciler başka bir sürprizle karşılaşmaktan
zun kapağını açarak şöyle der: korktukları için tereddüt ederler ancak mantıkları onlara
daha fazla taşın konulamayacağını da söylettirir. Profe-
– Gelin bu kavanozu sahip olduğunuz zaman olarak ka-
sör verilen cevaba aldırış etmeksizin yanında getirdiği bir
bul edelim. Şimdi şu büyük çakıl taşlarını içine atalım.
başka torbadaki kum ile elini doldurur ve kavanoza bo-
Daha fazla taşı koyamayacak duruma geldiğinde kavano-
şaltmaya başlar. Öğrencilerin şaşkın bakışları altında ka-
zu işaret ederek öğrencilerine “Kavanoz doldu mu?” diye
vanozun tüm boşlukları dolmuştur şimdi.
sorar.
Öğrenciler profesörün kavanozla olan bu performansın-
Tüm öğrenciler ağız birliği hâlinde dolduğunu söylerler.
daki mesajı tam anlamıyla almışlardır. Profesör o günü
Profesör olumsuz olduğunu belirtmek için başını iki yana
daha fazla uzatmaz. Çıkıp gittiğinde geride zamanlarını
sallar ve sessizce yanında getirdiği daha küçük çakıl taş-
nasıl değerlendirmeleri gerektiğinin tam anlamıyla farkına
larını kavanoza atmaya başlar. Küçük taşlar daha önce
varmış bir grup öğrenci bırakmıştır.
konulmuş olan iri taşların yarattığı boşluklardan süzüle-
9
İKİ BAŞARI HİKÂYESİ
Yıldız Sporcu O Bir Yazar
Bir öğrenci, okulda çıkan yangının arasın- Bu kadın için bir tanıtım yapmamıza gerek
da kalmış ve kurtarılmıştı ancak çocuğun yok aslında. Kendisinin kitapları dünya ge-
yaşayabileceğine kimse ihtimal vermiyor- nelinde 400 milyondan fazla sattı. Ancak
du. Annesi bile yangında vücudunun alt hayatının önceki dönemlerinde kendisine
kısmının çok kötü yandığı için çocuğun klinik depresyon tanısı konuldu, kendisini
öleceğini kabullenmişti. Yaşasa bile tüm bir türlü toparlayamıyordu. Eşinden bo-
hayatı boyunca bir daha ayaklarının üze- şanmak zorunda kaldı, boşandığında reşit
rinde durması imkânsızdı. olmayan bir çocuğu ile işsiz kalakaldı.
Bu cesur çocuk ne ölmeyi kabul etti ne de Devletten yardım almak için ilgili bakanlığa
sakat kalmayı. Tüm doktorları hayrete dü- başvurdu. (Kendisine ve kızına bakama-
şürerek hayatta kaldı. Ancak belinden yacak kadar fakirdi.)
aşağısı için motor hareket becerisini kay- 1990 yılında Manchester’dan Londra’ya
betti. İncecik bacakları cansız bir şekilde dört saat rötar yapmış bir tren yolculuğun-
sallanıyordu. Sonunda hastaneden tabur- dayken aklına büyücülük okuluna giden
cu oldu ancak yürümek için olan azmi genç bir çocuk hakkında bir hikâye
hiçbir şeye boyun eğmese de eve vardı- yazmak geldi. 1995 yılında ilk kitabının
ğında yatak haricindeki zamanlarında te- taslağını eski bir daktiloda tamamladı. Ki-
kerlekli sandalyeye mahkûm oldu. Bir gün tabını 12 yayınevine gönderdi ancak hep-
kendisini tekerlekli sandalyesinden yere sinden ret mesajı geldi. Hatta yayınevleri-
attı ve bahçeye kadar kendini sürükledi. nin birinden, kendisine bir işe girmesini
Çitlere vardığında kolları yardımıyla kendi- çünkü çocuk kitapları yazarak asla para
sini ayağa kaldırdı ve yürümek için elinden kazanamayacağını bile söyleyen oldu.
geleni yaptı. Bunu yürüme azmi ve kendi- Günümüzde kendisi, İngiltere’de yaşayan
sine olan inancıyla birlikte her gün denedi. ve en çok kitap satan yazar olup kendisini
Âdeta çelikten iradesi ve kararlılığı ile İngiltere’nin en zengin kadınlarından biri
önce ayakta durabilmeyi, ardından yürü- yapan 800 milyon sterlinlik bir servete sa-
yebilmeyi ve ardından da koşabilmeyi ba- hiptir. Bahsettiğimiz kişi Harry Potter seri-
şardı. sinin yaratıcısı J. K. Rowling’den bir baş-
Okula önce yürüyerek, sonra koşarak git- kası değil. Harry Potter serisinin kendisinin
meye başladı. Ardından koşmanın kendi- geçmişteki ve gelecekteki en başarılı
sine verdiği mutluluğu fark ettikten sonra ürünü olduğunu söylüyor.
üniversitede koşu takımına katıldı. Herkes
ayakta kalmasının mucize olduğunu ve
hayatta kalsa bile sakat kalacağını düşü-
nürken, kararlı bir çocuk olan Glenn yürü-
yebilme ve koşmaya olan sıkı inancı saye-
sinde New York’ta ünlü Madison Square
Garden’da dünyanın en hızlı koşucusu
oldu. Pozitif düşünmenin gücünün ve bire-
yin kendisine olan inancının en başarılı ör-
neklerinden biri olan Glenn hem kendisi
hem de hikâyesiyle birlikte hâlâ birçoğu-
muza ilham kaynağı olmaktadır. Her şeyin
üstünüze geldiği bir durumda bile kararlılık
ve azim ile dünyanın en başarılılarından
biri olabilirsiniz.
10
MOTİVASYON
Bambu Ağacı
Çinliler bambu ağacını şöyle yetiştirir: Önce ağacın

tohumu ekilir, sulanır ve gübrelenir. Birinci yıl tohum-
da herhangi bir değişiklik olmaz. Tohum yeniden su-
lanıp gübrelenir. Bambu ağacı ikinci yılda da toprağın
dışına filiz vermez. Üçüncü ve dördüncü yıllarda da
her yıl yapılan işlem tekrar edilerek bambu tohumu
sulanır ve gübrelenir. Fakat tohum bu yılda da filiz
vermez. Çinliler büyük bir sabırla beşinci yılda da
bambuya su ve gübre vermeye devam ederler ve ni- Yankı
hayet beşinci yılın sonlarına doğru bambu yeşerme-
ye başlar ve altı hafta gibi kısa bir sürede boyu yakla- Küçük kız babası ile dağda yürüyüş yapar-
şık 27 metreye ulaşır. Akla gelen ilk soru şudur: ken, ayağı takılıp yere düşüyor. Can acı-
Bambu ağacının boyu altı haftada mı yoksa beş yılda sıyla “Ahhh!” diye bağırınca ilerideki dağın
mı 27 metreye ulaşmıştır? Bu sorunun cevabı elbet tepesinden “Ahhh!” diye bir ses duyuyor
beş yıldır. Büyük bir sabırla ve ısrarla tohum beş yıl ve küçük kız, dağın tepesinde başka biri-
boyunca sulanıp gübrelenmeseydi ağacın büyüme- nin olduğunu sanıp bu kez de “Sen
sinden hatta var olmasından söz edilebilir miydi? Bir kimsin?” diye bağırıyor. Aldığı yanıt “Sen
başarının temel şartı yılmadan efor sarf etmek, sab- kimsin?” oluyor. Küçük kız bu yanıta iyice
retmek, pes etmemektir. sinirlenip “Sen bir korkaksın, neden sakla-
nıyorsun?” diye haykırıyor. Dağdan gelen
ses “Sen bir korkaksın.” diye cevap veri-
yor.
Sonunda küçük kız, babasına soruyor:
“Baba ne oluyor böyle?”
“Dinle ve öğren.” diyor adam, bu kez ken-
disi dağa doğru “Sana hayranım.” diye ba-
ğırıyor. Gelen cevap “Sana hayranım.”
Başarı İstenmediği Yere Gelmez oluyor. Baba tekrar bağırıyor: “Sen muhte-
şemsin.” Gelen cevap: “Sen muhteşem-
Yenileceğinizi düşünüyorsanız yenilmişsinizdir.
sin.”
Kaybedeceğinizi düşünüyorsanız çoktan
Küçük kız çok şaşırıyor ama hâlen ne ol-
kaybetmişsinizdir.
duğunu anlayamıyor. Adam, küçük kızına
Alt edileceğinizi düşünüyorsanız alt
hayatın sırrını anlatmaya başlıyor: “Buna
edilmişsinizdir.
‘yankı’ denir. Ama aslında bu ‘yaşam’dır.
Cesur olmadığınızı düşünüyorsanız
Yaşam daima sana, senin verdiklerini geri
korkaksınızdır.
verir. Yaşam, yaptığımız davranışların ay-
Kazanamayacağınızı düşünüyorsanız
nasıdır. Daha fazla sevgi istediğin zaman
kazanamazsınız.
daha çok sev. Daha fazla şefkat istediğin-
Her şey insanın beyninde biter.
de sabırlı olmayı öğren. Çünkü yaşam bir
Yükselmek için büyük düşünmelisiniz.
tesadüf değil, yaptıklarımızın aynadan bir
Bir işe başlamadan önce kendinizden emin
yansımasıdır.”
olmalısınız.
Başarı kazanan kişi en güçlü ya da en hızlı
olan değildir.
Er ya da geç kazanan kişi, kazanacağını
önceden düşünebilen kişidir.
Bir gün anlayacaksınız ki başarı ancak onu
istediğiniz takdirde gelecektir.
O zaman başarıyı iste hatta çok iste.
11
SINAVA HAZIRLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Sınava hazırlanan bir aday ara ara
sağlık kontrolünden geçmelidir. Örne-
ğin kandaki demir eksikliği; yorgun-
Çalıştığınız bilgileri öğrenmeniz ye-
luk, hâlsizlik ve sinirlilik, odaklanama-
terli değildir. Bilgilerin kalıcı olması
ma gibi durumlara sebebiyet verir. Bu
için ara ara tekrarlar şarttır. Bilgile-
hâlleri yaşayan bir adayın sınava ha-
rin hafızada kalması için kodlama
zırlık süreci verimli geçmez. Gerekli
teknikleri, beyin haritaları kullanıla-
tedavilerden sonra sınava hazırlık
bilir.
daha sağlıklı olacaktır.
Sınava hazırlanan bir adayın sağlıklı beslenmesi Çalıştığınız hâlde anlamadığınızı

gerekir. Sağlıklı beslenme ile ilgili bir harita çıkarı- düşündüğünüz bir konuyu mutlaka
labilir. Örneğin, akşamları yağlı ve ağır bir yemek öğretmeninizden öğrenmeniz gerek-
genelde uyku getireceğinden o akşam ders çalış- mektedir.
maya engel olacaktır. Bu nedenle akşamları hafif
yemekler tercih edilmelidir.
Günde en az 10-20 dakikalık düzenli Test hızınızı bol soru çözerek geliş-
egzersiz yapma etkin öğrenmeye yar- tirebilirsiniz. Bu durum konudan
dımcı olur. Kasları ve zihni gevşetir, konuya ve kişiden kişiye değişir
enerjiyi artırır, duygusal olarak rahatla- fakat bir konunun tam öğrenilebil-
tır, öz güvenin artmasına yardımcı mesi için nitelikli 300-400 soru
olur. çözmek gerekir.
Sınava hazırlanacağınız yer veya Başlangıçta çözülen sorular fazla

ders çalışma masanız tam bir sınav zaman alabilir. Sorularda pratiklik
masası ve bir sınav salonu gibi ol- kazandıkça ve soruları tanıdıkça
malıdır. Masanızda sadece çalışa- hızlandığınızı göreceksiniz.
cağınız ders materyalleri ve su bu-
lunmalıdır.
Ders çalışma odanızda kesinlikle TV,

Kendinizi başkaları ile kıyaslamama-
cep telefonu, bilgisayar gibi şeyler ol-
lısınız. Çünkü her zaman sizden
mamalıdır. Bu tarz dikkat dağıtıcı ci-
daha iyi ya da daha zayıf durumda
hazlar, derse odaklanmanızı engeller.
olan birileri olacaktır.
Özellikle cep telefonunun çalışılan
odanın dışında olması gerekmektedir.
12
Bir konuyu kendi kelimeleriniz ve
cümlelerinizle bir başkasına anla- Sınavdan önce sakatlanma ile so-
tabiliyorsanız o konuyu tam öğ- nuçlanabilecek bazı sportif aktivite-
renmiş sayılırsınız. lerden uzak durmalısınız.
Önemli ve kritik olduğunu düşündü- Test çözerken turlama tekniğini kullanabi-

ğünüz bilgileri, ön yüzüne başlığı, lirsiniz. Birinci turda; normal, kolay ve çok
arkasına ilgili bilgi veya formülü kolay soruları çözerek bir testin yaklaşık
olmak üzere kartlara yazıp zaman %70’ine rahatlıkla cevap vermiş olursu-
zaman bu kartların içerdiği bilgileri nuz. İkinci turda ise zor ve çok zor kate-
hatırlamaya çalışınız. gorisindeki sorulara yoğunlaşmak puanı-
nızı daha da artıracaktır.
Hata yapmaktan korkmayınız. Hata- Her testin sonunda doğru-yanlış

larınızı önceden görünüz ki gerçek cevap sayısını mutlaka çıkarınız ve
sınavda aynı hatayı tekrarlamazsı- istatistiği görünüz. Durumunuza
nız. göre eksiklikler üzerine yeniden bir
çalışma yapınız.
Her zaman olumlu düşünmeniz, sizi “İşlem hatası yapmayacağım.”

hedeflerinize daha çok yaklaştıra- şeklinde kendini şartlamak sayı-
caktır. sal branşlarda işlem hatası
yapma ihtimalini sıfıra indirir.
Her zaman pozitif olunuz. Negatif Kitap okumak ve kitaplardan yeni ke-
bir döngüye düştüğünüzde, hemen limeler öğrenmek yorum yapma kabi-
derin nefes alıp “Ben bunu yapabi- liyetini geliştirir. Sorulara hâkimiyeti
lirim.” deyiniz. artırır.
13
GEOMETRİ DERSİ DERS ÇALIŞMA PROGRAMI
Puan P-DİF’ten Puan P-DİF’ten Puan Soru Ban- Puan Soru Ban-
konuyu çalıştım. “Sıra Sende” bö- kası’ndan konu kası’ndan Ta-
Periyotlar Konular / Kök Bilgiler
“Model Soru”ları lümünün testleri- testlerini çöz- rama Testlerini
çözdüm. ni çözdüm. düm. çözdüm.
Doğruda Açılar
1. Periyot Üçgende Açılar
Dik ve Özel Üçgenler
Açılarına Göre Dik Üçgenler
2. Periyot İkizkenar Üçgen
Eşkenar Üçgen
Üçgende Açı Kenar Bağıntıları
Üçgenlerin Eşliği
3. Periyot Üçgenlerde Benzerlik
Temel Benzerlik Teoremi -

Thales Teoremi
Üçgende Benzerlik Özellikleri
4. Periyot Genel Tekrar Testleri
Üçgende Açıortay
5. Periyot Üçgende Kenarortay
Üçgenin Kenar Orta Dikmeleri -

Üçgenin Yüksekliği
Dik Üçgende Trigonometrik
Oranlar
6. Periyot
Birim Çember ve Bir Açının Tri-
gonometrik Oranı
7. Periyot Üçgende Alan
Çokgenler
9. Periyot
Dörtgenler
Yamuk
10. Periyot
Paralelkenar
14
konuyu çalış- “Sıra Sende” bö- kası’ndan konu kası’ndan Ta-
tım. “Model So- lümünün testleri- testlerini çöz- rama Testlerini
ru”ları çözdüm. ni çözdüm. düm. çözdüm.
Eşkenar Dörtgen
11. Periyot
Dikdörtgen - Kare
Çemberin Temel Elemanları
13. Periyot Çemberde Kirişin Özellikleri
Çemberde Açı
14. Periyot Çemberde Uzunluk
Bir Üçgenin Çevrel, İç ve Dış Te-

15. Periyot
ğet Çemberleri
16. Periyot Dairede Uzunluk ve Alan
Prizmalar
18. Periyot
Piramitler
19. Periyot Küre ve Dönel Cisimler
Yönlü Açılar - Birim Çember
21. Periyot Açı Ölçme Birimleri - Esas Ölçü
Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonu
Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonu
22. Periyot Sekant ve Kosekant Fonksiyonu

Özel Açıların Trigonometrik De-
ğerleri
Trigonometrik Fonksiyonların
Bölgelere Göre İşaretleri
90 Dereceden Büyük Açıların x
Eksenine Göre Açılımı
23. Periyot 90 Dereceden Büyük Açıların y
Eksenine Göre Açılımı
Negatif Olan veya 360 Derece-
den Büyük Olan Açıların I. Böl-
geye Taşınması
15
konuyu çalıştım. “Sıra Sende” bö- kası’ndan konu kası’ndan Ta-
“Model Soru”ları lümünün testleri- testlerini çöz- rama Testlerini
çözdüm. ni çözdüm. düm. çözdüm.
Trigonometrik Fonksiyonlarda
Sıralama
25. Periyot Kosinüs Teoremi
Sinüs Teoremi ve Üçgenin Ala-

nı
26. Periyot
Periyodu
Sinüs Fonksiyonunun Grafiği

27. Periyot Kosinüs, Tanjant ve Kotanjant
Fonksiyonlarının Grafikleri
Ters Trigonometrik Fonksiyon-
28. Periyot lar

Toplam-Fark Formülleri
İki Kat Açı Formülleri

29. Periyot
Trigonometrik Denklemler
Dik Koordinat Sistemi

31. Periyot
Doğrunun Analitik İncelenmesi
33. Periyot Dönüşümler
35. Periyot Çemberin Analitik İncelenmesi
• 36 periyotluk esnek ders çalışma programıdır.

• İstenirse bir önceki periyot ile bir sonraki periyot birleştirilebilir.
• Öğrencinin kendini kontrol edebilmesi ve eksik konularını tespit edebilmesi için hazırlanmıştır.
• Tamamlanan her çalışma ✓ şeklinde onaylanmalıdır.
16
YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
1. FASİKÜL
Üçgenler - I
Doğruda Açılar
Üçgende Açılar
Dik ve Özel Üçgenler
Açılarına Göre Dik Üçgenler
İkizkenar Üçgen
Eşkenar Üçgen
Üçgende Açı Kenar Bağıntıları
Üçgenlerin Eşliği
Üçgenlerde Benzerlik
Temel Benzerlik Teoremi - Thales Teoremi
Üçgende Benzerlik Özellikleri
Uzman Öğretmen Görüşü
Geometrinin temeli doğruda açılar ve üçgenlerdir. Bu bölümü iyi öğrenen kişi, geometrinin diğer bölümlerini de çok ko-
lay yapacaktır. Bu nedenle açılar ve üçgenler konusu üzerinde fazlaca durmak gerekir. Bu bölümdeki her bir kök bilgi
ve sorular iyi öğrenilmeli, çözülemeyen her bir sorunun çözümüne de mutlaka ulaşılmalıdır.
Geometri satranç gibidir, nerede hangi hamleyi yapmanız gerektiğini düşünmeniz gerekir. Yapacağınız her hamle sizi
geliştirecektir.
01 Doğruda Açılar - I
Doğru Açı Çeşitleri

Aynı hizada sonsuza giden noktalar kümesidir. Dar Açı
A B Ölçüsü 0° ile 90° arasındaki açılara denir.
d
B 0° < a < 90°
d doğrusu veya AB doğrusu diye isimlendirilir.
Doğru Parçası
a
Bir doğru üzerinde farklı iki nokta arasındaki noktalar kü-
A C
mesidir.
Dik Açı
A B [AB],
Ölçüsü 90° olan açılara denir.
A B ]AB[ veya (AB) [AB ^ [AC
B
şeklinde gösterilir. m(BA∑C) = 90°
Işın
Başlangıç noktası olup sonsuza giden noktalar kümesidir.
A C
A B
Geniş Açı
[AB şeklinde gösterilir. Ölçüsü 90° ile 180° arasındaki açılara denir.
90° < a < 180°
Açı B
Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşimine açı de-

nir. a
B A C
[AB , [AC = BA∑C
= CA∑B
Doğru Açı
Ölçüsü 180° olan açılara denir.
= A
a a = 180°
A C
B A C
B, A ve C noktaları doğrusaldır.
Açının Ölçüsü Tam Açı
B m(BA∑C) = m(CA∑B) Ölçüsü 360° olan açılara denir.
=a a = 360°
a A
B
a Tümler Açılar
A C Ölçüleri toplamı 90° olan iki açıya tümler açı denir.
a + b = 90°
Açıortay a açısına b açısının tümleri ve tümleyeni denir.
Açının ölçüsünü iki eşit parçaya bölen doğruya denir. a nın tümleri 90° – a dır.
B AD açıortay Bütünler Açılar
m(BA∑D) = m(DA∑C) Ölçüleri toplamı 180° olan iki açıya bütünler açı denir.
D a + b = 180°
A a açısına b açısının bütünleri veya bütünleyeni denir. a
C nın bütünleri 180° – a dır.
3
01 Doğruda Açılar - I
1. Komşu bütünler iki açının açıortay doğruları ara- 4. Bir açının tümlerinin ölçüsü ile bütünlerinin ölçü-
sındaki açının ölçüsü kaç derecedir? sünün toplamı 140° olduğuna göre, bu açının öl-
A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90 çüsü kaç derecedir?
A) 60 B) 65 C) 70 D) 75 E) 80
2. Tümler iki açıdan birinin ölçüsü diğerinin ölçüsünün

4 katından 35 eksiktir. 5. x ve y tümler iki açı olmak üzere,
Buna göre, bu açılardan büyük olanın ölçüsü kaç 3x + y = 160°
derecedir? olduğuna göre, y – x farkı kaç derecedir?
A) 50 B) 55 C) 60 D) 65 E) 70 A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
6.
E
3. D
F
E
F
G
D a b
a b
A B C A B C
A, B ve C noktaları doğrusal, [BD] ve [BG] açıortay, A, B ve C noktaları doğrusal, m(AB∑F) = m(FB∑E) = a

m(FB∑E) = 90° m(EB∑D) = m(DB∑C) = b, 3a – b = 30°
Yukarıdaki verilere göre, m(GB∑D) kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?
A) 105 B) 115 C) 125 D) 135 E) 145 A) 30 B) 40 C) 50 D) 55 E) 60
4 1-E 2-D 3-D 4-B 5-C 6-A

02 Doğruda Açılar - II
Paralel İki Doğrunun Bir Kesenle Yaptığı Açı Paralel İki Doğru Arasındaki Ardışık Zıt Yönlü
y
Açılar (Zikzak Açılar)
x
d1 d1
z a
t
d1 // d2
x d1 // d2
b a
d2 b
c d d2
x=a+b
Şekilde d1 // d2 olmak üzere, d3 bu doğruları kesen bir d1
a
doğrudur. b
c
d1 // d2
d
e
Yöndeş Açılar
f
x = a, y = b, z = c, t = d g
d2
a+c+e+g=b+d+f
Aynı yöne bakan açıların toplamları eşittir.
Ters Açılar
d1
x = z, y = t, a = c, b = d a
b
d1 // d2
c
İç Ters Açılar (Z Kuralı) d2
a + b + c = 360°
d1
a1
a2
a3
a4 d1 // d2
z = a, t = b an
d2
a1 + a2 + a3 + a4 + ... + an = (n – 1) : 180°
Dış Ters Açılar a

b
x = c, y = d c
a d
e
g f
Karşı Durumlu Açılar
d1
y a+a+c+e+g=b+d+f
d1 // d2
Doğruda açı sorularında paralellik varsa yardımcı para-

x
d2 lel doğruların çizilmesi soruların çözülmesinde kolaylık
sağlar.
x + y = 180°
5
02 Doğruda Açılar - II
1. A K d1 // d2 4. A B
d1
d1 // d2
d1
x 2x 2y
B m(B) = 140° m(A) = 2x
140°
m(C) = 130° m(B) = 2y
130° C m(KA∑B) = x m(C) = 4x
y m(CD∑L) = y 3y 4x m(D) = 3y
d2 d2
D L D C
Yukarıdaki verilere göre, x + y toplamı kaç dere- x

Yukarıdaki verilere göre, y oranı kaçtır?
cedir?
1 1 2 2 3
A) 90 B) 95 C) 100 D) 105 E) 110 A) B) C) D) E)
3 2 5 3 4
2. C
d2 d1 // d2 5. K A D L d1 // d2
d1
7x 40°
m(C) = 7x x [CD] açıortay
A
d1 m(A) = 10x m(KA∑B) = 40°
10x
2x m(AB∑C) = 2x B [AB] ^ [BC]
B m(CD∑L) = x
d2
Yukarıdaki verilere göre, m(AB∑C) kaç derecedir? C
A) 12 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30 Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
A) 96 B) 100 C) 106 D) 108 E) 115
3. A d1 // d2 6. K d1 // d2
d1 d1
A
[AD] ve [CD] 25° [AB] ^ [BC]
açıortay m(KA∑B) = 25°
D a 70° B B
m(AB∑C) = 70° m(BC∑D) = 20°
D L
d2
m(AD∑C) = a x m(CD∑L) = x
d2 20°
C
C
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
A) 135 B) 145 C) 150 D) 155 E) 160
A) 145 B) 140 C) 135 D) 130 E) 125
6 1-A 2-D 3-B 4-B 5-E 6-C

03 Üçgende Açılar - I
Düzlemde doğrusal olmayan üç noktanın birleştirilmesiy- İkizkenar Üçgende Açılar

le oluşan şekle üçgen denir. İki kenarı eşit veya iki açısı eşit olan üçgene ikizkenar üç-
A gen denir.
x
A |AB| = |AC| ⇔ m(B) = m(C)
a
[AH]: Yükseklik
[AH]: Açıortay
[AH]: Kenarortay
y b c
C
B z
B H C
S a, b ve c üçgenin iç açıları
S x, y ve z üçgenin dış açıları
S Üçgenin iç açılarının toplamı 180°,
A A
a + b + c = 180° dir.
S Üçgenin dış açıları toplamı 360°,
x + y + z = 360° dir.
S Bir üçgenin iki iç açısının ölçüleri toplamı kendilerine
komşu olmayan bir dış açının ölçüsüne eşittir. B D C B D C
A
a + b = z, b + c = x, a + c = y
S Bir içbükey (konkav) dörtgende içbükey köşenin dış-
taki açısının ölçüsü, içteki açıların ölçülerinin toplamı-
na eşittir.
A
B D C
y
Bir üçgende yükseklik, açıortay ve kenarortaydan ikisi
aynı doğru ise üçüncüsü de aynı doğru olur. Bu üçgenle-
D re ikizkenar üçgen denir. Şekildeki ABC üçgenleri ikizke-
x z nar üçgen olur.
a
B
C |AB| = |AC| ve m(B) = m(C) olur.
a=x+y+z
Eşkenar Üçgende Açılar

Kenar uzunlukları eşit veya bütün açıları 60° olan üçgen-
Dik Üçgende Açılar lere eşkenar üçgen denir.
Bir açısı 90° olan üçgene dik üçgen denir. A
A
60°
Hipotenüs
60° 60°
B C B C
Bir dik üçgende hipotenüse ait kenarortay doğrusu hipo- Eşkenar üçgende tüm açıortaylar, kenarortaylar ve yük-
tenüsün yarısına eşittir. seklikler eşittir.
7
03 Üçgende Açılar - I
1. K ABC üçgen 4. A [BE] ve [CE] açıortay

A 100° m(KA∑C) = 100° m(A) = 56°
56°
m(B) = 65° m(D) = 112°
|AD| = |DC| E m(BE∑C) = x
m(AD∑B) = x x
D
65° x
B D C 112°
B C
A) 50 B) 55 C) 60 D) 65 E) 70
A) 72 B) 74 C) 80 D) 84 E) 88
5. A |AB| = |AD| = |BC|

2. A ABC ve KBL
60° m(BA∑D) = 60°
40° üçgen
K
m(AB∑C) = 100°
|AB| = |AC|
x
D m(BC∑D) = a
B 100°
|DC| = |CL| D
m(A) = 40°
a
B C L m(BK∑L) = x
C
A) 65 B) 70 C) 75 D) 80 E) 90
A) 60 B) 70 C) 75 D) 80 E) 90
6. A ABC üçgen
3. A ABC dik üçgen
|AE| = |ED|
64° |AD| = |BD| = |EC|
|DF| = |FC|
D
D m(A) = 64° E
a m(AB∑C) = 125°
x m(BD∑E) = x
m(ED∑F) = a
125°
B E C B F C
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?
A) 51 B) 48 C) 44 D) 41 E) 36 A) 95 B) 105 C) 115 D) 120 E) 125
8 1-E 2-C 3-A 4-D 5-B 6-E

04 Üçgende Açılar - II
S [BD] ve [CD] açıortay olmak üzere,

A
S Bir üçgende iç açıortaylar bir noktada kesişir. Kesim

noktasına iç teğet çemberinin merkezi denir.
D A
B C
O
%
m (BAC)
a = 90° + dir.
2
S [BD] ve [CD] açıortay olmak üzere, B C
A
S Bir üçgende iki dış açıortay ile bu açılara komşu olma-
yan bir iç açıortay bir noktada kesişir. Kesim noktası-
na dış teğet çemberin merkezi denir.
B C
A
a B C
%
m (BAC)
a = 90° - dir. O
2
S [BD] ve [CD] açıortay olmak üzere,
A D
S d3 d1 d1 ^ d3
a
d2 ^ d4 ise
x + y = 180° dir.
y
x
d2
B C
d4
%
m (BAC)
a= dir.
2 S
S A x
y
a
B H N C
x+z
y=
[AN] açıortay, [AH] yükseklik 2
% %
m (ABC) - m (ACB)
a= dir.
2
9
04 Üçgende Açılar - II
1. A ABC üçgen 4. ABC üçgen

A
[AD] ve [BD] D [AD] ve [CD]
25°
açıortay açıortay
D m(AD∑B) = 3a + 20° m(AD∑C) = 25°
2a
m(AC∑B) = 2a m(AB∑C) = a
B C a
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? B C
A) 65 B) 55 C) 45 D) 35 E) 25 Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?

A) 25 B) 40 C) 45 D) 50 E) 55
2. A ABC üçgen
[BD] ve [CD] 5. A ABC üçgen
a
açıortay [BD], [CD], [CE] ve [BE]
B C m(AD∑B) = 20° D açıortay

m(AD∑C) = 30° a m(BD∑C) = a
B C
m(BA∑D) = a m(BE∑C) = i
20° 30°
D i
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? E
A) 60 B) 50 C) 40 D) 35 E) 30 Yukarıdaki verilere göre, a + i toplamı kaç dere-

cedir?
A) 180 B) 150 C) 135 D) 120 E) 90
3. A ABC üçgen
[AD] açıortay
[BC] ^ [DH]
m(HD∑A) = 20° 6. A m(BA∑C) = 100°
40° D
H m(DAC) = 40°
100°
B C
m(AC∑B) = 30°
20°
m(DC∑A) = 75°
a 75°
D 30° m(AB∑D) = a
B C
Yukarıdaki verilere göre, m(AB∑C) – m(AC∑B) farkı
kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?
A) 10 B) 20 C) 25 D) 30 E) 40 A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
10 1-D 2-C 3-E 4-D 5-A 6-B

05 Dik ve Özel Üçgenler
Pisagor Bağıntısı (7 - 24 - 25) Üçgeni

A A (7 - 24 - 25)
(14 - 48 - 50)
c b 7k 24k
h
B a C B 25k C
Bir dik üçgende dik kenar uzunlukların kareleri toplamı hi-

potenüs uzunluğunun karesine eşittir.
m(A) = 90° ⇔ a2 = b2 + c2 dir. S d ^ [BC]
A
a d
x y
Kenarlarına Göre Özel Dik Üçgenler
(3 - 4 - 5) Üçgeni B b c C
d
A (3 - 4 - 5) a2 + c2 = b2 + d2 ve a2 + y2 = d2 + x2
(6 - 8 - 10) S A [AC] ^ [BD]
(9 - 12 - 15) a2 + c2 = b2 = d2
3k 4k a d
(12 - 16 - 20)
(15 - 20 - 25) B D
B 5k C h b c
S Dik üçgen soruları çözülürken soruda kaç dik üçgen

varsa o kadar Pisagor teoremi uygulanır ve soru çö-
(5 - 12 - 13) Üçgeni
zülür.
A (5 - 12 - 13)
(10 - 24 - 26)
h
5k 12k
Öklid Teoremi
Bir dik üçgende hipotenüse ait yükseklik varsa Öklid teo-
B 13k C remi vardır.
A
c b
(8 - 15 - 17) Üçgeni h
A (8 - 15 - 17)
(16 - 30 - 34) B p H k C
h a
8k 15k
m(BA∑C) = 90° ve [AH] ^ [BC] ⇔
c2 = p : a, b2 = k : a
B 17k C h2 = p : k, b : c = a : h
11
05 Dik ve Özel Üçgenler
1. A
[AB] ^ [AC] 4. A [AH] ^ [BC]
|BC| = 12 cm m(BA∑C) = 90°
|AB| = x§7 |BH| = 4 birim

x§7 3x
|AC| = 3x |HC| = 9 birim
B 12 C B 4 H 9 C
AB
Yukarıdaki verilere göre, |AC| kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, oranı kaçtır?
AC
A) 3§6 B) 9 C) 3æ10
9 3 2 4
D) 4§6 E) 3§7 A) B) C) D) E) 1
4 2 3 9
5. A [AB] ^ [AC]
2. A [AB] ^ [BC] |AB| = 8 m
H [BH] ^ [AC] |AC| = 15 m
8 15
|AB| = 6 cm
6 9
x |HC| = 9 cm
|BH| = x
B D C
B C
A noktasındaki hızları aynı olan iki kişi birbirine dik
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? olacak şekilde dik üçgenin kenarlarında yürüyor. Bu
A) 2§5 B) 2§6 C) 3§3 iki kişi D noktasında karşılaşıyor.
D) 2§7 E) 4§2 Buna göre, |DC| kaç metredir?

A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
3. A [AB] ^ [BC]
[AC] ^ [CD] 6. A [AB] ^ [AC]
|BC| = 3 cm [DE] ^ [EC]

x+1
E
|CD| = 2 cm x 4 |AC| = |DC|
x
3 |BD| = 8 birim
|AB| = x C
D |AD| = x + 1 |ED| = 3 birim
D
2 8 |EC| = 4 birim
B
B 3 C |AB| = x
Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin çev- Buna göre, x kaç birimdir?
resi kaç santimetredir? A) 6 B) 7 C) 8 D) 10 E) 12
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
12 1-B 2-C 3-A 4-C 5-D 6-E

06 Açılarına Göre Dik Üçgenler
30° - 60° - 90° Üçgeni 15° - 75° - 90° Üçgeni

30° - 60° - 90° dik üçgeninde 30° nin karşısındaki kenarın A
uzunluğu hipotenüs uzunluğunun yarısına eşittir. 60° nin

karşısındaki kenar uzunluğu 30° nin karşısındaki kenarın 15°
60°
uzunluğunun §3 katıdır. x
2x
A
60° 30° 15°

2x B x§3 2x C
x
15° - 75° - 90° üçgeninde 15° nin karşısındaki ke-
nar uzunluğu x ise 75° nin karşısındaki kenar uzunluğu
30° x§3 + 2x olur.
B x§3 C A
|AC| = 2x ¡ |AB| = x ¡ |BC| = x§3 tür. 15°
x 2x
75° 30° 15°

B H C
2x 2x
45° - 45° - 90° Üçgeni (İkizkenar Dik Üçgen) 4x
İki kenar uzunluğu eşit olan dik üçgene ikizkenar dik üç-
15° - 75° - 90° üçgeninde hipotenüs uzunluğu hipotenüse
gen denir. İkizkenar dik üçgenin hipotenüsü dik kenarla-
ait yükseklik uzunluğunun 4 katıdır.
rın §2 katıdır.
Yani |BC| = 4|AH| olur.
A
45°
x§2
x
45°
B x C
22,5° - 67,5° - 90° Üçgeni

30° - 30° - 120° Üçgeni A
30° - 30° - 120° üçgeninde 120° lik açının karşısındaki ke- 2
45° 2,5°
nar uzunluğu 30° lik açıların karşısındaki kenar uzunluk-
larının §3 katıdır. x x§2
A
45° 22,5°
120°
B x x§2 C
x x
22,5° - 67,5° - 90° üçgeninde 22,5° nin karşısındaki ke-
30° 30° nar uzunluğu x ise 67,5° nin karşısındaki kenar uzunluğu
B x§3 C x + x§2 olur.
13
06 Açılarına Göre Dik Üçgenler
1. A m(AB∑C) = 45° 4. A m(A) = 60°

m(AC∑B) = 30° 60° m(C) = 45°
x 4 |AC| = 4 cm |AB| = 4§6 cm

4§6
|AB| = x |BC| = x
45° 30° 45°

B C B x C
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 2 B) 2§2 C) 3 A) 6§3 B) 8§2 C) 12
D) 2§3 E) 3§2 D) 4æ10 E) 13
2. A [AB] ^ [BC] 5. A [AB] ^ [AD]
3a m(BA∑C) = 3a [DC] ^ [BC]

m(AC∑B) = a D m(B) = 45°
6 x
|AB| = 6 cm |DC| = 4 cm
a
|BC| = x 4 |BC| = 10 cm
C x B 45° |AB| = x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? B 10 C
A) 6 + 6§2 B) 6 + 6§3 C) 6§3 Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?

D) 6§2 + 12 E) 6§3 + 12 A) 5§2 B) 6 C) 6§2
D) 7§2 E) 8
3. A
30° E 6. A m(AD∑B) = 15°

45°
x 12 x m(AB∑D) = 30°
30° 15° m(BD∑C) = 45°
B D
15° 45°
B D C m(DB∑C) = 15°
[AB] ^ [BC], [ED] ^ [BC], m(DA∑C) = 30° |BC| = 4 cm
m(BA∑D) = 45°, |EC| = 12 cm, |AB| = x C |AD| = x
A) 6§3 B) 6§2 C) 6 A) 6 B) 4 C) 2§6
D) 4§2 E) 3§2 D) 3§2 E) 2§3
14 1-B 2-A 3-E 4-C 5-D 6-E

07 İkizkenar Üçgen
A |AB| = |AC| ⇔ S A P ! [BC]

m(B) = m(C)
|BH| = |HC|
H
m(BA∑H) = m(HA∑C)
D
[AH] ^ [BC]
E
B H C B P C
[AH]: Yükseklik, açıortay, kenarortay olur. |AB| = |AC|, [PD] ^ [AC], [PE] ^ [AB] ⇔
|PD| + |PE| = |BH|
S İkizkenar üçgende eşit kenarlara ait yükseklikler eşit-
tir.
A S A
E
E D
D
B C B P C
|AB| = |AC| ⇔ |BD| = |CE|, [ED] // [BC] |AB| = |AC|, [PE] // [AC], [PD] // [AB] ⇔
|PE| + |PD| = |AB| = |AC|
S İkizkenar üçgende eşit açılara ait açıortay uzunlukları
eşittir.
A S A P ! [BC]
H
E D
B C P
D
B C
|AB| = |AC|, [PE] ^ [AB], [PD] ^ [AD]
|AB| = |AC| ⇔ |BD| = |EC|, [ED] // [BC]
|PE| – |PD| = |CH|
S İkizkenar üçgende eşit kenarlara ait kenarortay uzun-
lukları eşittir. S A
A
a x a
E D
B D C
B C |AB| = |AC| = a, |AD| = x, D ! [BC]
|AB| = |AC| ⇔ |BD| = |CE|, [ED] // [BC] |BD| : |DC| = a2 – x2
15
07 İkizkenar Üçgen
1. A |AB| = |AD| 4. A |AB| = |BE|

m(AC∑B) = 30° |DE| = |AC|
8 |AC| = 8 cm m(ED∑B) = 105°

|BD| = 6 cm D m(C) = x
105°
30° x
B 6 D C B E C
Yukarıdaki verilere göre, |AB| kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
A) æ15 B) 3§2 C) 5 A) 55 B) 60 C) 65 D) 70 E) 75
D) 3§3 E) 6
2. A [KL] ^ [AB] 5. A [AB] ^ [BC]

[AC] ^ [LN] [PE] ^ [AD]
30°
m(BA∑C) = 30° [PF] ^ [BC]
P
x 3
m(B) = 75° |AD| = |DC|
E 4
K |LN| = 1 cm |PE| = 3 cm
x
N
75° 1 |AC| = 10 cm |PF| = 4 cm
B D F C
B L C |KL| = x |AB| = x
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
3. A [PE] // [AC] 6. A |AB| = |BC| = 8 cm

[PD] // [AB] |BD| = 7 cm
E |AB| = |AC| 8
D
|PE| = 6 cm 7
D
6 |PD| = 2 cm
2 B 8 C
B P C Yukarıdaki verilere göre, |AD| : |DC| çarpımı kaç-

Yukarıdaki verilere göre, |AB| kaç santimetredir? tır?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12 A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 20
16 1-C 2-C 3-B 4-E 5-E 6-B

08 Eşkenar Üçgen
A a S P noktası ABC eşkenar üçgeni içinde herhangi bir

h= 3
2 noktadır.
Çevre = 3a A
30° 30°
a2 3
h Alan =
4
F
a x a
60° 60° y
E
B a a C P
z
2 2
B D C
a
[PD] // [AB], [PE] // [BC], [PF] // [AC] ⇔

x+y+z=a
S Eşkenar üçgen bir ikizkenar üçgen olduğundan ikizke-

nar üçgenin bütün özelliklerini taşır.
Eşkenar üçgende yükseklik, açıortay ve kenarortay
uzunlukları eşittir. S ABC eşkenar üçgen
A A
30° 30°
h
F E
B D C
30° 30° H
F E
30° 30° z
B D C x y
|AB| = |AC| = |BC| ⇔ |AD| = |BE| = |CF| P
x+y=z+h
• A
S P noktası ABC eşkenar üçgeninin içinde herhangi bir
noktadır.
A
a a
F C
z y E
B D
P
h x E
ABC eşkenar üçgen
B HD C
a D ! [BC]
A, C, E doğrusal
a 3
x+y+z = h =
2 |BD| = |CE| ⇔ |AD| = |DE| olur.
17
08 Eşkenar Üçgen
1. A ABC eşkenar 4. A ABC eşkenar üçgen

üçgen [PF] ^ [AB]
|AD| = |DB| [PD] ^ [BC]
8
D F E
|AE| = 8 cm 5§3 [PE] // [AB]
x 2
E |EC| = 2 cm |PD| = 2§3 birim
P
2
|DE| = x 2§3 |PE| = 2 birim
B C B D C |PF| = 5§3 birim
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, |BC| kaç birimdir?
A) 6 B) 4§3 C) 7 D) 3§6 E) 8 A) 14 B) 16 C) 18 D) 20 E) 22
2. A ABC eşkenar
üçgeninin 5. F ABC eşkenar
K çevresi 36 cm A üçgen
7
|AK| = |CL| [PD] ^ [AC]
x
[KL] ^ [BC] P [PE] ^ [BC]
|BK| = x 3 4 [PF] ^ [AB]
D
B L C [AH] ^ [BC]
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? B H C E |PD| = 3 birim
A) 6 B) 8 C) 9 |PE| = 4 birim, |PF| = 7 birim
D) 4§6 E) 4§7 Yukarıdaki verilere göre, |AH| kaç birimdir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 10 E) 14
3. A ABC eşkenar
üçgen
F
|DK| = 1 cm 6. A ABC eşkenar
D 3
1 |KF| = 3 cm üçgen
K |EK| = 2 cm |BD| = 10 cm
2
x |DC| = 6 cm
B E C |AD| = x
Yukarıdaki verilere göre, ABC eşkenar üçgeninin
çevresi kaç santimetredir? B 10 D 6 C
A) 15 B) 18 C) 9§3 Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
D) 12§3 E) 15§3 A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
18 1-C 2-E 3-D 4-B 5-C 6-D

09 Üçgende Açı Kenar Bağıntıları
Açılar Arasındaki Bağıntı Dar Açılı Üçgen

Bir üçgende büyük açı karşısında uzun kenar, küçük açı A
karşısında kısa kenar ve eşit açı karşısında eşit kenar bu-
lunur. c a
A
a
B b C
c b
a < 90° ¡ a2 < b2 + c2
Geniş Açılı Üçgen

B a C C
m(A) > m(B) > m(C) ise a > b > c
a
b
a
A c B
Kenar Uzunlukları Arasındaki Bağıntı
a > 90° ¡ a2 > b2 + c2
Bir üçgende bir kenarın uzunluğu diğer iki kenarın uzun-
lukları toplamından küçük, farkının mutlak değerinden bü-
İç İçe Üçgenlerde Kenarlar Arasındaki İlişki
yük olur.
A D noktası ABC üçgeni-
A
nin iç bölgesinde bir
c z b noktadır.
c b
x y
D
B a C
B a C
a<x+y<b+c
|b – c| < a < b + c
a+ b+ c
< x + y + z < en büyük iki kenarın toplamı
|a – c| < b < a + c 2
|a – b| < c < a + b
Üçgenlerde Yardımcı Elemanlar Arasındaki
S Bir üçgenin kenarları arasında yukarıda verilen her bir
eşitsizliğe üçgen eşitsizliği denir.
Bağıntı
A |AH| = ha: Yükseklik
|AN| = nA: Açıortay
|AV| = Va: Kenarortay
Dik, Dar ve Geniş Açılı Üçgenlerde Kenarlar
ha nA Va
Arasındaki Bağıntı
Dik Üçgen
B H N V C
C
ha < nA < Va
a m(A) > m(B) > m(C) ⇔
b
a > b > c (Kenar uzunlukları)
ha < hb < hc (Yükseklikler)
A c B nA < nB < nC (Açıortaylar)
a2 = b2 + c2 Va < Vb < Vc (Kenarortaylar)
19
09 Üçgende Açı Kenar Bağıntıları
1. A 4. A |AD| = 6 birim
9
|AE| = 9 birim
z 6 E
|BD| = 7 birim
x
7
B
D
|CD| = 5 birim
25° 35°
|DE| = x
y 5
B D E C |BC| = y
C
ABC üçgen, m(BA∑D) = m(DA∑E) = m(EA∑C) |AB| = z
m(AB∑C) = 25°, m(AC∑B) = 35° Yukarıdaki verilere göre, x + y + z toplamının en
Yukarıdaki verilere göre, en kısa kenar hangisi- büyük tam sayı değeri kaç birimdir?
dir? A) 30 B) 33 C) 36 D) 39 E) 40
A) [BD] B) [DE] C) [EC] D) [AD] E) [AE]
2. A ABC üçgen
[DC] ve [DA] 5. A ABC üçgen
4
3 açıortay |BE| = |EC|
D
|AD| = 3 birim 6 |AB| = 6 birim
x x
B D
|DC| = 4 birim |AD| = 4 birim
4 |AC| = x B E C |DC| = x
Yukarıdaki verilere göre, x in en küçük ve en bü-
C yük tam sayı değerleri toplamı kaç birimdir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç birimdir? A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
3. A ABC üçgen 6. A ABC üçgen
[AD] ^ [BD] |AE| = |ED| = |EB|
|AC| = 6 birim E x |DC| = 9 birim

x 6
|BC| = 8 birim |AC| = x
D
|AB| = x
B D 9 C
B 8 C
Yukarıdaki verilere göre, x in alabileceği tam sayı Yukarıdaki verilere göre, x in en küçük tam sayı
değerleri toplamı kaç birimdir? değeri kaç birimdir?
A) 30 B) 33 C) 35 D) 39 E) 42 A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
20 1-B 2-C 3-E 4-D 5-C 6-B

10 Üçgenlerin Eşliği
İki üçgen arasında yapılan bire bir eşlemede, açılar ve A D

açıların karşısındaki kenar uzunlukları eşit ise bu iki üç-
gene “eş üçgen” denir.
A D
c b f e
B C E F
m(B) = m(E), m(C) = m(F) ve |BC| = |EF| olduğundan ABC
ve DEF eştir ve AB∆C , DE∆F olarak yazılır.
B a C E d F Dolayısıyla m(A) = m(D), |AB| = |DE| ve |AC| = |DF| ola-
Eşlik ifadesi; caktır.
m(A) = m(D) ¡ a = d
m(B) = m(E) ¡ b = e
m(C) = m(F) ¡ c = f
eşitlikleri sağlanıyorsa
Kenar - Kenar - Kenar (K.K.K) Eşlik Teoremi
AB∆C , DE∆F şeklinde yazılır.
Karşılıklı üç kenarı da birbirine eş olan iki üçgen, kenar -
İki üçgenin eş olması için en az bir kenar olmak üzere üç
kenar - kenar eşlik teoremine göre eştir.
elemanın eş olması yeterlidir.
A D
Kenar - Açı - Kenar (K.A.K) Eşlik Teoremi

İkişer kenarı ile bu kenarların oluşturduğu açıları eş olan
iki üçgen kenar - açı - kenar eşlik teoremine göre eştir. B C E F
A D |AB| = |DE|, |AC| = |DF| ve |BC| = |EF| olduğundan ABC ile

DEF eştir ve AB∆C , DE∆F olarak yazılır.
Dolayısıyla m(A) = m(D), m(B) = m(E) ve m(C) = m(F)
olacaktır.
S Eş üçgenlerde karşılıklı yükseklikler, açıortaylar ve
kenarortaylar birbirine eşittir.
B C E F A D
m(A) = m(D), |AB| = |DE|, |AC| = |DF| olduğundan ABC ile

DEF eştir ve AB∆C , DE∆F olarak yazılır.
Dolayısıyla
m(B) = m(E), m(C) = m(F), |BC| = |EF| olacaktır.
B C E F
AB∆C , DE∆F +
Va = Vd, Vb = Ve ve Ve = Vf (V: kenarortay)
Açı - Kenar - Açı (A.K.A) Eşlik Teoremi
ha = hd, hb = he ve hc = hf (h: yükseklik)
Karşılıklı iki açısı ve bunlar arasındaki kenar uzunluğu
aynı olan iki üçgen, açı - kenar - açı eşlik teoremine göre nA = nD, nB = nE ve nC = nF (n: açıortay)
eştir. olur.
21
10 Üçgenlerin Eşliği
1. A [AB] ^ [BC] 4. A ACD ve EBC

[BD] ^ [AE] birer üçgen
9
[DC] ^ [BD] AC∆D , EB∆C
x
D |AB| = |BC| |CD| = 5 cm
5 B
4 |ED| = 5 cm F |AB| = 9 cm
E |DC| = 4 cm x |BC| = x
B C |AE| = x |DE| = y
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? C 5 D y E
A) 5 B) 7 C) 9 D) 12 E) 15 Yukarıdaki verilere göre, x + y toplamı kaç santi-

metredir?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20
2. E A [AB] ^ [BC]
[FE] ^ [AE]
[BA] ^ [EA] 5. A
65°
x
|FE| = |BC|
F D
|AE| = |AB|
a m(EF∑A) = 65°
B C
m(FC∑B) = a
B 6 E 15 C
ABC üçgen, m(BA∑E) = m(DE∑C), |AE| = |DE|
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
|AB| = |AC|, |BE| = 6 cm, |EC| = 15 cm, |AD| = x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
3. B
E 6. E A ABC üçgen
2x + 3
[AE] // [BC]
3x – 9
|AB| = |AC|
A |DC| = |AE|
C D
|BE| = (2x – 7) birim
m(AC∑B) = m(EC∑D), |AC| = |CE|, |BC| = |CD| B D C
|AD| = (2y + 5) birim
|AB| = (2x + 3) birim, |DE| = (3x – 9) birim
Yukarıdaki verilere göre, x – y farkı kaç birimdir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç birimdir?
A) 12 B) 9 C) 8 D) 6 E) 4
A) 4 B) 6 C) 10 D) 11 E) 12
22 1-C 2-C 3-E 4-B 5-A 6-D

11 Üçgenlerde Benzerlik
Benzerlik O hâlde ABC üçgeni ile DEF üçgeni benzer ve
Bir şeklin belli oranda büyütülmesi veya küçültülmesiyle AB∆C + DE∆F olarak yazılır.
oluşan şekil bu şeklin benzeridir. Benzer üçgenlerde eşit açıların karşısındaki kenarları
Örneğin; maket bir ev, uçak ve arabalar asılların belirli bir orantılı olacağından
oranda küçültülmüş birer benzeridir. a b c
BO = = = = k olur.
d e f
Bir atlastaki değişik ölçülerdeki Türkiye haritaları birbiriyle
veya aslıyla benzerdir. Fotoğraftaki resim, fotokopi maki-
nesinde alınan bir çıktı aslıyla benzerdir.
Kenar - Açı - Kenar (K.A.K) Benzerlik Teoremi

Üçgenlerde Benzerlik
İki üçgenin birer açısı eşit ve açıyı oluşturan kenarlar da
Açıları eşit veya kenarları orantılı üçgenlere benzer üç-
orantılı ise bu üçgenler benzerdir ve üçüncü kenarların
genler denir.
oranı da benzerlik oranına eşittir.
A D
A D
c b f e
c b f e
B a C E d F
B a C E d F
AB∆C + DE∆F (+ işareti şekillerin benzer olduğunu gösterir.)
b c a
m(A) = m(D) ve e = = k ise = k olup AB∆C + DE∆F dir.
AB∆C + DE∆F ğ m(A) = m(D) f d
m(B) = m(E), m(C) = m(F) olur. Eşit açıları oluşturan kenarları oranlarken büyük kenarın
(Eş açılar aynı sırada yazılır.) paydasına diğer üçgendeki büyük kenar, küçük kenarın
paydasına diğer üçgendeki küçük kenar yazılır.
a b c
AB∆C + DE∆F ğ = = = k olur.
d e f
Kenar uzunlukları arasındaki orana, benzerlik oranı veya
benzerlik katsayısı denir. BO ile gösterilir. Buna göre k sa-
yısı benzerlik oranıdır. BO = k dir.
Kenar - Kenar - Kenar (K.K.K) Benzerlik
Teoremi
Açı - Açı (A.A) Benzerlik Teoremi İki üçgenin üç kenarı da orantılı ise bu iki üçgen benzer-
dir.
İki üçgenin iki açısı eşit ise üçüncü açıları da eşit olaca-
A D
ğından bu üçgenler benzerdir. Benzerlik oranı, eşit açıla-
rın karşısındaki kenarların oranına eşittir.
A D f e
c b
c b f e
B a C E d F
Dolayısıyla m(A) = m(D), m(B) = m(E)
B a C E d F m(C) = m(F) olur.

m(A) = m(D) ve m(B) = m(E) olduğundan m(C) = m(F) Bu oranlama yapılırken büyük kenarlar, ortanca kenarlar
olacaktır. ve küçük kenarlar birbiriyle oranlanır.
23
11 Üçgenlerde Benzerlik
1. A AB∆C + DE∆F 4. A [AB] ^ [BD]
75° m(BA∑C) = 75° [ED] ^ [BD]

y E
m(AB∑C) = 70° E [AC] ^ [CE]
F
80° x
m(DE∑C) = 80° |BC| = 12 birim
3
x m(FD∑B) = x |CD| = 2 birim
70°
B D C m(AE∑F) = y |ED| = 3 birim
B 12 C 2 D
Yukarıdaki verilere göre, x + y toplamı kaç dere- |AB| = x
cedir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç birimdir?
A) 70 B) 75 C) 80 D) 85 E) 90 A) 18 B) 16 C) 12 D) 10 E) 8

[DF] ^ [AC] |AC| = 6 cm
F [FH] ^ [BC]
6 |DC| = 4 cm
x 6
D [ED] ^ [AB] |AD| = 8 cm
8
4
|BC| = 12 birim |BD| = 5 cm
5
E |EF| = 4 birim B 5 D 4 C |AB| = x
B H C |ED| = 5 birim Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
|DF| = 6 birim A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 16
Yukarıdaki verilere göre, |AC| – |AB| farkı kaç bi-
rimdir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
6. A ABC üçgen
|BD| = |DC|
|BE| = 3 birim
3. A ABC üçgen 4 6
|ED| = 2 birim
E
m(BA∑C) = m(AD∑B)
3 |AB| = 4 birim
2
|AB| = 6 cm
6 |AC| = 6 birim
|DC| = 16 cm B D C m(AC∑B) = 3x – 10°
|BD| = x
m(EB∑D) = 2x + 10°
B x D 16 C Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
24 1-A 2-B 3-D 4-E 5-C 6-A

12 Temel Benzerlik Teoremi - Thales Teoremi
Temel Benzerlik Teoremi Thales Teoremi

Bir üçgende bir kenara paralel doğru parçası çizildiğinde En az üç paralel doğru iki keseni uzunlukları orantılı par-
bu üçgene benzer olan bir üçgen oluşur. çalara ayırır. [CF] // [BE] // [AD]
A
C x F
b
a c a c
y
i a B E
D E
m
b d b d
z
A D
i a
B n C
a c y-x
b d z-y
= =
[DE] // [BC]
Yöndeş açılarda açılar şekildeki gibi yerleştirilirse
AB∆C + AD∆E olur.
a i b
. . .
a c m a c
BO = = n ve =
=
a+b c+d b d Kelebek Benzerliği
A a B
b i
b c
a
C
a
f e
i b
D d E
[AB] // [DE] Ş AB∆C + ED∆C olur.

a i b
. . .
Üçgende Orta Taban a b c
BO = = e=
d f
A
D
D E E z
x
y
x
B a F b C
B 2x C
Bir üçgende iki kenarın orta noktasını birleştiren doğru [AB] // [EF] // [DC] Ş
parçasına orta taban denir. 1 1 1
x=y+z
Orta taban daima üçüncü kenara paralel ve üçüncü kenar
y a y z
uzunluğunun yarısına eşittir. z = b veya a = b olur.
25
12 Temel Benzerlik Teoremi - Thales Teoremi

5 6 [ED] // [BC] 9 [ED] // [BC]
E D |BC| = |CD| |AE| = 9 cm
4 E D
x |AE| = 5 cm 6 |DF| = 6 cm
x F
|ED| = 4 cm |BF| = 10 cm
10
|AD| = 6 cm |EB| = x
B C |EB| = x B C
A) 5 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15 A) 10 B) 8 C) 7 D) 6 E) 4
5. A
2. A ABC üçgen D
[DE] // [CF]
8
[FD] // [BC] E
E 24
x
4 |AE| = 8 cm
8
F D |EF| = 4 cm
x
|FB| = x B F C
B C m(AB∑C) = m(EF∑C) = m(DC∑B) = 90°

Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? |AB| = 24 cm, |EF| = 8 cm, |DC| = x
A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 10 Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20
3. D 5 C [AB] // [DC] // [EF] 6. E x F1G [EG] // [AC]
3 x |AE| = 9 birim [AG] « [EC] = {D}

|ED| = 3 birim |FG| = 1 cm
E F D
7 |EF| = 7 birim |BC| = 9 cm
9 12 |DC| = 5 birim |EF| = |AB| = x
|BF| = 12 birim
A y B |CF| = x
|AB| = y A x B 9 C
Yukarıdaki verilere göre, y – x farkı kaç birimdir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 13 B) 12 C) 11 D) 10 E) 9 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
26 1-C 2-B 3-E 4-D 5-A 6-B

13 Üçgende Benzerlik Özellikleri
A Açıortayların Oranı
A D
B G
C H c b f e
nA
nD
D K
E L
B G C E H F
a d
F M
AB∆C + DE∆F Ş AB∆G + DE∆H olur.
|AB| = |BC| = |CD| = |DE| = |EF| ve
Buna göre
|AG| = |GH| = |HK| = |KL| = |LM| ¡
a b c nA nB nC
[BG] // [CH] // [DK] // [EL] // [FM] olur. BO = = = = n = n = n olur.
d e f D E F
Aynı zamanda |BG| = x olursa

|CH| = 2x, |DK| = 3x, |EL| = 4x, |FM| = 5x olur.
İki üçgen benzerse benzerlik oranı eşit açıların karşısın- Kenarortayların Oranı
daki kenarların oranı olduğu gibi orantılı kenarlara ait; A D
S yüksekliklerin oranı,
S açıortayların oranı,
c Va b f Vd e
S kenarortayların oranı,
S çevrelerin oranı da
benzerlik oranına eşittir.
B G C E H F
a d
AB∆C + DE∆F Ş AB∆G + DE∆H olur.

Buna göre
a b c Va Vb Vc
BO = olur.
d e
= = = = =
f Vd Ve Vf
Çevrelerin Oranı
Yükseklik Oranı
A D
A D
c b f e
c ha b f ha e
B a C E d F
B G C E H F
a d AB∆C + DE∆F ğ
&
AB∆C + DE∆F ğ a b c Ç (ABC)
BO = =e= =
d f &
a b c ha hb hc Ç (DEF)
BO = olur.
d e
= = = = =
f hd he hf a+b+c
BO = olur.
(AB∆C + DE∆F ğ AB∆G + DE∆H) d+e+f
27
13 Üçgende Benzerlik Özellikleri

|ED| = 4 cm 4 [ED] // [BC]
|BC| = 12 cm |AE| = 4 cm
E E D
K D |AK| = 3 cm |EB| = 6 cm
m(AD∑E) = m(AB∑C) 6
C
L
B B C
Yukarıdaki verilere göre, |AL| kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin çevresi-
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 15 nin AED üçgeninin çevresine oranı kaçtır?
2 2 3 5
A) B) C) 1 D) E)
5 3 2 2
2. E [AD] + [CE] = {B}

A 5. A [AF] ve [DH]
12 6 |AF| = |FC|
y H D
açıortay
x |EH| = |HD|
B 6 E |AF| = 6 cm
F 9
D |BE| = 6 cm 12 4
18 |DH| = 4 cm
x
|BD| = 9 cm F H |AB| = 12 cm
C |BC| = 18 cm
|DC| = x
|AB| = 12 cm, |FB| = x, |BH| = y B C
x
Yukarıdaki verilere göre, y oranı kaçtır? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
1 3 5 A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
A) B) 1 C) D) 2 E)
2 2 2
6. A [GF] // [BC]
3. A ABC ikizkenar E
D [FE] // [CD]
D
üçgen
|GF| = 6 cm
|AB| = |AC|
G F |BC| = x
|EC| = |BF| 6
F
N |FM| = 4 cm
x B x C
4 |EN| = x
AFE üçgeninin çevresinin ACD üçgeninin çevre-
B M E C 3
sine oranı olduğuna göre, x kaç santimetre-
m(BF∑M) = m(MF∑E) = m(DE∑N) = m(NE∑C) 5
dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
28 1-C 2-D 3-C 4-E 5-C 6-E

01 Üçgenler - I
1. A A, D, E doğrusal 4. Aşağıda bir yemek masası üzerindeki bardaklar ve

|DC| = |AıC| bu bardakları birleştiren doğru parçaları çizilmiştir.
35°
m(BA∑E) = 35° m(MK∑Y) = 50°
K
m(BAı∑C) = 105° 50° m(MS∑Y) = a
D
B C M Kırmızı renkli bar-
m(AE∑B) = a
a Y a S dak; mavi, sarı ve
E yeşil renkli bardak-
105°
lara eşit uzaklıkta-
Aı dır.
Şekildeki ABC üçgeninin BC doğrusuna göre yansı-
ması BCAı üçgenidir.
Buna göre, a kaç derecedir?
Buna göre, a kaç derecedir?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 40
A) 50 B) 60 C) 65 D) 70 E) 75
(03, 04 kök bilgileri içermektedir.)
(03 kök bilgiyi içermektedir.)
5. A [AB] ^ [BC]
[AE] // [DC]
2. [AB] // [DE]
E
9 3 |AE| = |DC|
D |AB| = 9 cm
|BC| = 8 cm
B 8 C |DE| = 3 cm
Yukarıdaki verilere göre, |DC| kaç santimetredir?
Saat 18.50 iken akrep ile yelkovan arasındaki açı
15 13
kaç derecedir? A) B) 7 C) D) 6 E) 5
2 2
A) 80 B) 84 C) 90 D) 95 E) 96 (05 kök bilgiyi içermektedir.)
6. A m(A) = m(B) = 60°

3. A [MN] // [AC] 60° 4 [DC] ^ [BC]
M |AD| = |DC| |AE| = |EB|
D
80° m(AB∑M) = 80° E |AD| = 4 cm
2§7
B [AD] açıortay |ED| = 2§7 cm
x
D m(CB∑N) = x 60° |BC| = x
N
C B x C
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 40 B) 45 C) 50 D) 60 E) 65 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
(01, 02, 03, 04 kök bilgileri içermektedir.) (06 kök bilgiyi içermektedir.)
29 1-E 2-D 3-A 4-C 5-E 6-C

01 Üçgenler - I
7. A 10. A [BE] açıortay

m(AC∑B) = 80°
8 15 m(BE∑A) = a
a E
B K C 80°
m(A) = 90°, |AB| = 8 cm, |AC| = 15 cm, [BC] üzerinde B D C
B ve C den farklı bir K noktası alınıyor. Şekildeki ABC üçgeni [AD] boyunca katlandığında B
Buna göre, [AK] nın en küçük ve en büyük tam ve C noktaları çakışıyor.
sayı değerleri toplamı kaçtır? Buna göre, a kaç derecedir?
A) 20 B) 21 C) 22 D) 23 E) 24 A) 120 B) 115 C) 110 D) 100 E) 90
(09 kök bilgiyi içermektedir.) (03, 04 kök bilgileri içermektedir.)
8. A ABC ve ECD
8 eşkenar üçgen
|AE| = 8 cm 11. A |AB| = |AC|
E
|BD| = x m(AB∑C) = 80°
D %
x m (B ›› C ›› B) = a
B C
80°
B C
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 Şekil-I
Şekildeki ABC ikizkenar üçgensel bölgesi verilmiştir.
A
9. A ABC ve EDF Bıı

a
Cıı
dik üçgen
x D
|BE| = |EC| = |CF|
Bı Cı
6 |EK| = 2 cm
K B C
2 |KD| = 6 cm Şekil-II
3
|KC| = 3 cm Bu üçgensel bölgeden beş tanesinin tepe noktası ve
B E C F
|AK| = x kenarları çakıştırılarak Şekil-II elde ediliyor.
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? Buna göre, a kaç derecedir?
15 20 A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
A) 10 B) 9 C) 8 D) E)
2 3
(01, 02, 03, 04 kök bilgileri içermektedir.)
30 7-C 8-E 9-B 10-A 11-C

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
2. FASİKÜL
Üçgenler - II
Üçgende Açıortay
Üçgende Kenarortay
Üçgenin Kenar Orta Dikmeleri - Üçgenin Yüksekliği
Dik Üçgende Trigonometrik Oranlar
Birim Çember ve Bir Açının Trigonometrik Oranı
Üçgende Alan
Üçgenler - II bölümü geometrinin temel yapı taşlarındandır. Bu bölümle ilgili soru beklendiğinden ve diğer geometri
konularının temeli olduğundan mutlaka iyi öğrenilmelidir.
01 Üçgende Açıortay
Açıortay
Açının kollarına eşit uzaklıktaki noktaların geometrik yeri-
ne açıortay denir. S Üçgende açıortaylar bir noktada kesişir. Bu kesişim
noktası çember merkezidir.
B A
K
L O
A D E B C
[AK, açıortay İç açıortayların kesişim noktası, iç teğet çemberin
|CL| = |LD|, |BK| = |EK| merkezi olan O noktasıdır.
Açıortay simetri eksenidir. S A
AK∆B / AK∆E olur.
c S3 S2 b
O
İç Açıortay Teoremi S1
A B a C
Açıortayların oluşturduğu üçgenlerin alanları tabanları
ile orantılıdır.
c b S1 S2 S3
nA a = b = c
C B
S A
B x N y C
[AN] = nA açıortay
c x
= , n = b:c-x:y
b y A B x D y E z C
c C y z
=
b B
eşitliği vardır. x = x + y + z ve [DA] ^ [AC] olur.
S A
Dış Açıortay Teoremi
c b
A
I
c nA
b B N C
a
ABC üçgeninde [AN] açıortay, I açıortayların kesişim
B C x D
y noktası olmak üzere,
x b AI b+c
y=c IN
= a oranı vardır.
nA = x : y - b : c
3
01 Üçgende Açıortay
60° [CK] açıortay [BE] ve [CE] açıortay

12
m(A) = 60° [ED] ^ [BC]
K m(B) = 45° 13
x |AB| = 13 cm
x |AK| = 12 cm E |BD| = 7 cm
45°
|BK| = x |DC| = 4 cm
B C B 7 D 4 C |AC| = x
A) 6§6 B) 8§2 C) 6§2 A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
D) 15 E) 16

2. A ABC üçgen [BD] ve [CD]
[DC] « [AE] = F 8 x açıortay
6 6 |AD| = |AC| = 6 cm |AB| = 8 cm
D
|BC| = 10 cm |BC| = 10 cm
F |DB| = 3 cm
D B 10 C |AD| = x
3 C
E |DF| = |FC| Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
x
B |BE| = x A) 2 B) 2§2 C) 3
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? D) 2§3 E) 4
11 13
A) 5 B) C) 6 D) E) 7
2 2
6. ABC dik üçgen

3. A ABC üçgen A
[AB] ^ [NC]
[BN] açıortay
5 13 [AN] açıortay
N 11 |AB| = 10 cm
10 |AB| = 5 cm
x
|BC| = 12 cm
|AC| = 13 cm
|AC| = 11 cm N x B C
|NB| = x
B 12 C |BN| = x
9 13 15
A) 3æ10 B) 4§6 C) 6§3 A) 4 B) C) 5 D) E)
2 2 2
D) 4§5 E) 2æ21
4 1-A 2-C 3-A 4-B 5-B 6-E

02 Üçgende Kenarortay
Bir üçgende kenarı iki eşit parçaya bölen doğruya kena- Kenarortayda Alanlar
rortay doğrusu denir. G: ABC üçgeninin ağırlık merkezi ise
Üçgende kenarortaylar bir noktada kesişir. Kesim nokta- A A
sına üçgenin ağırlık merkezi denir. Ağırlık merkezi G ile
gösterilir. Ağırlık merkezi kenarortay doğrusunu kenara
1 birim, köşeye 2 birim olacak şekilde böler. A A
F E A A
G
A |AG| = 2|GD| G
A A
|BG| = 2|GE| A A A
2x |CG| = 2|GF| B D C B C
F y z E A
G
2z 2y
x 3x
3A 3A
B D C
A F E
A A
S Bir dik üçgende hipotenüse ait kenarortay hipotenü- x
4A G 4A
sün yarısına eşittir. A
A A 2x
A
4A 4A
B D C
B D C
|BD| = |DC| = |AD| Kenarortay Formülleri

A
S Ağırlık merkezinden çizilen paralel, kenarı x ve 2x ola-
rak böler.
A G ağırlık merkezi
c b
Va
[DE] // [BC] ⇔
2y
2z
2x |AE| = 2|EC|
|AD| = 2|BD| olur.
G B D C
D E
y a x a
z
a2
B C 2V 2a + = b2 + c2
2
3a 3 (a 2 + b 2 + c 2) = 4 (V 2a + V 2b + V 2c )
S A G ağırlık merkezi A |AD| = Va
|GC| = |AB| ⇔ |BE| = Vb
b m(AG∑B) = 90° dir. |CF| = Vc
c E E
m(AG∑B) = 90° ⇔ F |BC| = 2Va
G
5c2 = a2 + b2
B D C
B D C
a
5V 2a = V 2b + V 2c
5
02 Üçgende Kenarortay

|AE| = |EC| |DF| = |FL| = |LC|
8 |BD| = |DC| |BE| = |EC|
E
3
G
|AG| = 8 birim D |KF| = 6 cm
F
y |GE| = 3 birim
x 6 L
|BG| = y K
B D C
|GD| = x B E C
Yukarıdaki verilere göre, x + y toplamı kaç birim- Yukarıdaki verilere göre, |AE| kaç santimetredir?
dir? A) 15 B) 18 C) 21 D) 24 E) 27
A) 8 B) 10 C) 11 D) 12 E) 14

|BD| = 6 cm [DF] « [EB] = N
4
|BC| = 8 cm E |AE| = |EF| = |FC|
x D |AD| = |DC| = 4 cm D |AD| = |DB|
6 N F
4 |AB| = x A(AB∆C) = 90 cm2
B 8 C B C
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, ENF üçgeninin alanı
A) 5 B) 6 C) 2æ10 kaç santimetrekaredir?
D) 3§5 E) 4§3 A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16
3. A ABC üçgen
G ağırlık merkezi 6. A ABC dik üçgen
|AG| = |BC| 9 12 |BL| = |LC|
|BG| = |GC| = 6 cm D E |AD| = |DB| = 9 cm
x
K
|AB| = x 9 |AE| = |EC| = 12 cm
12
G
6 6
B L C
B C Yukarıdaki verilere göre, |KL| kaç santimetredir?

Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
A) 13 B) 6§5 C) 5§7
D) 6§3 E) 5§6
6 1-B 2-C 3-B 4-E 5-B 6-C

Üçgenin Kenar Orta
03 Dikmeleri - Üçgenin Yüksekliği
Üçgenin Kenar Orta Dikmeleri A
Orta Dikme O
A
[AH], [BC] nın yüksekliğidir.
H noktasına dikme ayağı
denir.
|AH| = ha ile gösterilir. B C
Geniş açılı üçgenin kenar orta dikmeleri üçgenin dış böl-
gesinde kesişir.
B H C
Orta dikme
doğrusu
d Üçgenin kenar orta dikmeleri köşelerden geçmeyebilir.
Bir doğru parçasının orta noktasından geçen ve doğru

parçasına dik olan doğruya orta dikme doğrusu denir.
Aynı zamanda bir doğru parçasının orta dikme doğrusu
üzerinde alınan herhangi bir nokta doğru parçasının uç
noktalarına eşit uzaklıktadır ve tersi de doğrudur. Üçgenin Yükseklikleri
Üçgenin bir köşesinden karşısındaki kenara çizilen dik-
meye üçgenin o kenarına ait yüksekliği denir. Bir ABC üç-
geninin a, b ve c kenarlarına ait yükseklikleri ha, hb, hc dir.
Bir üçgende yükseklikler bir noktada kesişir. Kesim nokta-
sına bu üçgenin diklik merkezi denir.
Kenar Orta Dikme
A Dar açılı üçgenin diklik
Üçgenin herhangi bir kenarının orta noktasından geçen
merkezi üçgenin içindedir.
ve bu kenara dik olan doğru parçasına kenar orta dikme
hc hb D noktası ABC üçgeninin
denir.
D diklik merkezidir.
Üçgenin kenar orta dikmeleri bir noktada kesişir. Kesim
noktasına üçgenin çevrel çemberinin merkezi denir. Çev- ha
rel çemberin merkezi üçgenin köşelerine eşit uzaklıktadır.
B C
A Dar açılı üçgenin kenar orta
dikmeleri üçgenin içinde ke- A Dik üçgenin diklik merkezi
sişir. üçgenin dik köşesidir. A
|OA| = |OC| = |OB| olur. noktası ABC üçgeninin
c = hc b = hb
ha diklik merkezidir.
O
B a C
B C
D Geniş açılı üçgenin diklik
A Dik üçgenin kenar orta merkezi üçgenin dış böl-
dikmeleri hipotenüsün gesindedir. D noktası ABC
A
orta noktasında kesişir. üçgeninin diklik merkezi-
hb hc
|OA| = |OB| = |OC| olur. dir.
ha
B O C
B C
7
Üçgenin Kenar Orta
03 Dikmeleri - Üçgenin Yüksekliği
1. A D noktası 4. A ABC üçgeninin

ABC üçgeninin kenar diklik merkezi
65°
orta dikmelerinin [BD] üzerinde
kesim noktası D m(BA∑C) = 65°
D
a |AD| = (2x + 1) birim m(DB∑C) = 40°
y
|DC| = (3x – 1) birim x m(AB∑D) = y
40°
B C |BD| = a B C m(AC∑B) = x
Yukarıdaki verilere göre, a kaç birimdir? Yukarıdaki verilere göre, x – y farkı kaç derece-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 dir?
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
2. d
A
5. A D noktası
ABC üçgeninin
12 diklik merkezi
D
6
m(AB∑C) = 5x – 40°
D
B C
d doğrusu [BC] nın kenar orta dikmesi ve üzerinde B C

alınan A ve D noktaları için |AC| = 12 cm, |BD| = 6 cm Yukarıdaki verilere göre, x in alabileceği kaç tam
dir. sayı değeri vardır?
Buna göre, |AB| + |DC| toplamı kaç santimetredir? A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
A) 14 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24
6. A ABC üçgen
3. A D noktası [BC] ^ [AD]
ABC üçgeninin [AB] ^ [FC]
a
F 3 4 E
çevrel çemberinin K |FK| = 3 cm
merkezi 5 x
|FB| = 5 cm
m(BA∑C) = a |KE| = 4 cm
B D C |EC| = x
B D C Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derece olur? 20 15 12
A) 4 B) 6 C) D) E)
3 4 5
A) 30 B) 45 C) 60 D) 90 E) 120
8 1-E 2-C 3-D 4-B 5-D 6-C

04 Dik Üçgende Trigonometrik Oranlar - I
Bir ABC dik üçgenindeki trigonometrik oranlar aşağıda Buradan çıkarılacak sonuçlar şunlardır:
verilen bağıntılar yardımıyla bulunur. S Birbirinin tümleri olan açıların sinüs değerleri kosinüs
(0 < a < 90) olmak üzere, değerlerine eşittir.
[AB] ^ [AC] S Birbirinin tümleri olan açıların tanjant değerleri kotan-

C
jant değerlerine eşittir.
m(B) = a
Hi sin20° = cos70°, sin50° = cos40°
Karşı dik kenar
po
te
a nüs tan15° = cot75°, tan80° = cot10°
b
gibi eşitlikler örnek olarak verilebilir.
S Bazı geniş açıların trigonometrik değerleri için,
a
1
A c B sin150° = sin30° =
2
Komşu dik kenar
1
cos120° = –cos60° = –
2
Karfl› kenar b
sina = =a tan135° = –tan45° = –1
Hipotenüs
cot150° = –cot30° = –§3
Komflu kenar c
cosa = =a eşitlikleri dikkate alınır.
Hipotenüs
Karfl› kenar b
tana = =c
Komflu kenar
Komflu kenar c
cota = = Örnek
Karfl› kenar b
3 sina + cosa
bağıntıları vardır. 0° < a < 90° ve cota = olduğuna göre,
4 tana
Bu bağıntılar incelenirse işleminin sonucunu bulunuz.
b c
tana : cota = c : den tana : cota = 1 sonucu elde edilir.
b
a2 = b2 + c2 Pisagor bağıntısı yardımıyla,
Çözüm
b2 c2 A
sin 2 a + cos 2 a = 2 + 2
a a
b2 + c2 a2 a
sin 2 a + cos 2 a = = 2 den 5
a2 a 3
sin2a + cos2a = 1 sonucu elde edilir.
Bir ABC dik üçgeninde a + i = 90° olmak üzere, a ve i
dar açıları arasındaki bağıntılar incelenirse B 4 C
A [AB] ^ [AC] ABC dik üçgeni çizilirse

3
m(B) = a cota = iken
4
c b m(C) = i 4, 3 4
sina = cosa = ve tana = olur.
5 5 3
a i
Bu durumda,
B a C 4 3 7
+
sina + cosa 5 5 5
= =
b b tana 4 4
sina = cosi = a , sina = cos (90° - a) = a 3 3
b b sina + cosa 7 3 21
tana = coti = c , tana = cot(90° - a) = c = : =
tana 5 4 20
oranları elde edilir. sonucu elde edilir.
9
04 Dik Üçgende Trigonometrik Oranlar - I
1. A ABC dik 4. A ABC ikizkenar üçgen

üçgen |AB| = |AC|
tan (W
|AB| = 5 cm 4
5 12 A) =
3
|AC| = 12 cm
a m(C) = a
B C
Yukarıdaki verilere göre, sina : cota kaçtır? B C

13 13 12 12 6 Yukarıdaki verilere göre, tan(C) kaçtır?
A) B) C) D) E)
5 12 5 13 5
1 2 3
A) B) C) 1 D) E) 2
2 3 2

[AH] ^ [BC]
|BH| = 1 cm 5. A ABC dik üçgen
2
|HC| = 9 cm [BD] açıortay
D
a m(AB∑C) = a m(C) = a
i
B 1 H 9 C m(AC∑B) = i 6 |AD| = 2 cm
Yukarıdaki verilere göre, sina : cosi çarpımı kaç- a
|DC| = 6 cm
tır? B C
3 10 9 5 10 Yukarıdaki verilere göre, tana kaçtır?
A) B) C) D) E)
10 9 10 3 3
2 2 2 3 3
A) B) C) D) E)
4 3 2 2 3
r
3. 0<x< olmak üzere,
2
sin 2 x + cos 2 x

tanx : cotx 7
6. sinx + cosx =
5
ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
olduğuna göre, sinx : cosx değeri kaçtır?
1
A) §2 B) 1 C)
2 7 14 7 12 9
A) B) C) D) E)
D) sinx E) cosx 5 15 10 25 25
10 1-D 2-C 3-B 4-E 5-A 6-D

05 Dik Üçgende Trigonometrik Oranlar - II
Özel açıların trigonometrik oranları tabloda verilmiştir. Kosinüs Teoremi

A
0° 30° 45° 60° 90°
a
1 2 3 c b
sin 0 1
2 2 2
3 2 1 B a C
cos 1 0
2 2 2
ABC üçgen m(A) = a ise
3 a2 = b2 + c2 – 2 : b : c : cosa
tan 0 1 §3 tanımsız
3 b2 = a2 + c2 – 2 : a : c : cosB
c2 = a2 + b2 – 2 : a : b : cosC
3
cot tanımsız §3 1 0
3
Sinüs Teoremi
Tablo incelenirse açılar arasında, A ABC üçgeninin çevrel çem-
sina cosa berinin merkezi O ve yarı-
tana = cosa , cota = oranı olduğu görülür.
sina çapı R olmak üzere, kenar-
r
< a < r aralığındaki bir a açısının trigonometrik değe- lar ve açılar arasındaki
c b
2 O bağıntı şu şekildedir:
ri bulunurken aşağıdaki eşitliklerden yararlanılır: R
a b c
= 2R
W W X
= =
sin(r – a) = sina sinA sinB sinC
B a C
cos(r – a) = –cosa
tan(r – a) = –tana
Örnek
cot(r – a) = –cota
A ABC üçgen
1
sin150° = sin30° =
2 60° m(A) = 60°
2 8 15 |AB| = 8 cm
cos135° = –cos45° = -
2
|AC| = 15 cm
tan120° = –tan60° = –§3
B x C |BC| = x
cot135° = –cot45° = –1
Açıların analitik düzlemde trigonometrik oranları incelenir-
ken bulunduğu bölgenin işaretleri dikkate alınmalıdır. Çözüm
y
A
II. bölge r I. bölge
90° < a < 180° 2 0° < a < 90° 60°
8 15
(180°) r A
x
O 2r (360°)
B x C
ABC üçgeninde kosinüs teoremi yazılırsa
III. bölge IV. bölge
180° < a < 270° 3r 270° < a < 360° x2 = 82 + 152 – 2 : 8 : 15 : cos60°
2
1
x2 = 64 + 225 – 240 :
2
A noktasından itibaren 0° den başlayarak alınan açının
yönü pozitif (saat yönünün tersi) yönde alınarak bir tam x2 = 289 – 120 = 169
açı 360° = 2r oluşturulur. x = 169 ¡ x = 13 cm olur.
11
05 Dik Üçgende Trigonometrik Oranlar - II
2 4. A ABC üçgen
1. cos (2r + a) =
3
60°
m(A) = 60°
olduğuna göre, sina : tana değeri kaçtır?
m(C) = 45°
5 5 5 5 5 x
A) B) C) D) E) |BC| = 12 cm
3 4 6 8 9
|AB| = x
45°
B 12 C

A) 4§6 B) 3§6 C) 6§2 D) 4§3 E) 6§3

|AD| = |DC|
a i
12
cota =
5
m(DA∑C) = i
m(BA∑D) = a sinx 1
B D C 5. =
1 + cosx 2
Bu verilere göre, cos2i değeri aşağıdakilerden olduğuna göre, cotx kaçtır?
hangisidir? 4 3 1 2 3
A) B) C) D) E)
2 3 6 3 4 3 3 2
A) B) C)
13 13 13
5 12
D) E)
13 13
6. A ABC üçgen
W= 3
sinB
5
1 + tan60° : cot60° 6 x
3. |AB| = 6 cm
cos60°
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? |BC| = 10 cm
|AC| = x
3 B 10 C
A) B) 2 C) §3 + 1
2
D) 3 E) 4
A) 7 B) 8 C) 2æ10
D) 4§3 E) 4§5
12 1-C 2-D 3-E 4-A 5-B 6-C

Birim Çember ve Bir
06 Açının Trigonometrik Oranı
Merkezi orijinde (0, 0) ve yarıçapı 1 birim olan çembere y

birim çember denir. x0 T(x0,1)
y=1
Koordinat düzlemde birim çember çizildiğinde çember P(1, y0)
1
üzerinde alınan herhangi bir P(x0, y0) noktası için y0
a
x
O 1
y
y0
tana =
x0 1
P(x0, y0) cota =
1
1 x=1
y0
a
x Yani x = 1 doğrusu üzerindeki P noktasının ordinatına a
O x0 A
açısının tanjantı denir. Bundan dolayı x = 1 doğrusuna
tanjant ekseni denir.
y = 1 doğrusu üzerindeki T noktasının apsisine a açısı-
nın kotanjantı denir. Bundan dolayı y = 1 doğrusuna ko-
tanjant ekseni denir.
m(PO∑A) = a denirse APO dik üçgeninde, Farklı bölgelerde yer alan a açılarının tanjant ve kotanjant
y0 değerlerinin değişim aralıkları şekildeki gibi olur.
sina =
1 y y
x0 cota cota
cosa = olur. y=1 y=1
1
Yani P noktasının apsisine a açısının kosinüsü, ordinatı- tana a
a
na da a açısının sinüsü denir. Bundan dolayı x eksenine x x
O O
kosinüs, y eksenine sinüs ekseni denir. tana
P noktasının apsisi x0 için –1 ≤ x0 ≤ 1 eşitsizliği söz ko-
nusudur. x=1 x=1
O hâlde –1 ≤ cosa ≤ 1 dir. 0 < a < 90° ¡ 90° < a < 180° ¡
P noktasının ordinatı y0 için –1 ≤ y0 ≤ 1 eşitsizliği söz ko- 0 < tana tana < 0
nusudur. 0 < cota cota < 0
O hâlde –1 ≤ sina ≤ 1 olur.
Örnek
Farklı bölgelerde yer alan a açılarının sinüs ve kosinüs
A = 3sina – 2
değerlerinin değişim aralıkları şekildeki gibi olur.
B = 5 – cosa
y y A nın en küçük ve B nin en büyük tam sayı değerleri-

ni bulunuz.
sina sina Çözüm
a
a –1 ≤ sina ≤1
–3 ≤ 3sina ≤ 3
cosa cosa
–3 – 2 ≤ 3sina – 2 ≤ 3 – 2
–5 ≤ A ≤ 1 olup en küçük A değeri –5 tir.
–1 ≤ cosa ≤ 1
0 < a < 90° ¡ 90° < a < 180° ¡ 1 ≥ –cosa ≥ –1
0 < sina < 1 0 < sina < 1 1 + 5 ≥ 5 – cosa ≥ –1 + 5
0 < cosa < 1 –1 < cosa < 0 6 ≥ B ≥ 4 olup en büyük B değeri 6 dır.
13
Birim Çember ve Bir
06 Açının Trigonometrik Oranı
1. y 4. y
12 , y
P
13 A
a a
x x
O A O B
x=1
12
O merkezli birim çember, P e , y o , m(PO∑A) = a 3
13 O merkezli birim çember, m(AO∑B) = a, tana = dir.
2
Yukarıdaki verilere göre, sina + cosa toplamı Buna göre, |AB| kaç birimdir?
kaçtır? 3 2 1 1
A) B) 1 C) D) E)
10 15 17 21 24 2 3 2 3
A) B) C) D) E)
13 13 13 13 13
5. K C
2. sin2x + cos2x = 1 olmak üzere, y=1
B
A
1
sinx – cosx =
2
x
olduğuna göre, sinx • cosx ifadesinin değeri kaç- a T
tır?
3 1 3
A) 2 B) C) 1 D) E)
2 2 8 x=1
1
O merkezli birim çember, tana = dir.
2
Buna göre, |KB| kaç birimdir?
1 1 3
3. y A)
4
B)
2
C) 1 D)
2
E) 2
a
x
O
6. 90° < x < 180° olmak üzere,
2
sinx =
3
8 olduğuna göre, cosx değeri aşağıdakilerden han-
O merkezli birim çember, sina = dir.
17 gisidir?
Buna göre, cosa değeri kaçtır? 2 1 2
A) B) C)
15 8 8 3 2 5
A) - B) - C)
17 17 15 §5 §5
D) - E) -
15 17 3 2
D) E)
8 8
14 1-C 2-E 3-A 4-A 5-E 6-D

07 Üçgende Alan - I
A |AH| = ha = Yükseklik Dik üçgenin alanı, dik kenarların çarpımının yarısına eşit-
& a : ha tir.
A (ABC) =
2 A
ha
c b [AB] ^ [AC]
ha
[AH] ^ [BC]
B H C
a B H C
A a
& a : ha b : c
A (ABC) = =
2 2
x
D A noktası ABC üçgeninin diklik merkezidir.
y
B C Yüksekliği eşit olan üçgenlerin alanları oranı tabanları

oranına eşittir.
& x:y
A (BCD) = A
2
Bir üçgenin alanı, tabanı ile o tabana ait yüksekliğin çarpı-
mının yarısına eşittir. S D
A |AE| = ha S
|BF| = hb B C
c b |CD| = hc |AD| = |DC| ise A(AB∆D) = A(BC∆D) dir.
D F
P
A
B E C
a
P noktası diklik merkezidir.

S1 S2
& a : ha a : hb a : hc
A (ABC) = = =
2 2 2
B x D y C
&
Üçgene ait yükseklikler bir noktada kesişir. Bu noktaya A (ABD) S 1 x
= =y
A (ADC) S 2
(P) diklik merkezi denir. &
A m(AC∑B) > 90°

D c A
ha
hc
C y D
F B
x
hb E
E
P B C
Geniş açılı üçgende diklik merkezi (P) üçgenin dışındadır. &
A (ECD) x
& a : ha a : hb a : hc =y
A (ABC) = = = &
A (ABC)
2 2 2
15
07 Üçgende Alan - I
1. A ABC ikizkenar üçgen 4. A 3|AK| = |BK|

|AC| = |AB| = 10 cm K |BL| = |LC|
D
|BC| = 12 cm A(AB∆C) = 64 cm2
10 10
|BD| = x
x
B L C
B 12 C
Yukarıdaki verilere göre, KBL üçgeninin alanı
kaç santimetrekaredir?
A) 8,4 B) 8,8 C) 9,2 D) 9,6 E) 10,4
A) 16 B) 18 C) 20 D) 21 E) 24
5. A ABC üçgen
2. A [AB] ^ [AC]
|AD| = |DB|
[AH] ^ [BC] S1
|BE| = |EC|
D
4§5 |AB| = 4§5 cm
F 2|AF| = 3|FC|
|HC| = 16 cm S2 A(AD∆F) = S1
B H 16 C B E C A(EB∆D) = S2
Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin alanı S1
Yukarıdaki verilere göre, oranı kaçtır?
kaç santimetrekaredir? S2
A) 64 B) 72 C) 80 D) 84 E) 96 3 4 6 5 5
A) B) C) D) E)
2 3 5 4 8
3. A ABC üçgeninde
6. A ABC üçgen
P noktası diklik
4|ED| = |AB|
merkezi
D E D |AF| = 2|FC|
|DC| = 8 cm
A(ED∆F) = 15 cm2
P |EB| = 12 cm E F
|AB| = 15 cm
B C |AC| = x
B C
Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin alanı
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 16
A) 105 B) 90 C) 80 D) 75 E) 70
16 1-D 2-C 3-B 4-E 5-C 6-B

08 Üçgende Alan - II
S Tabanları eşit olan üçgenlerin alanları oranı yükseklik- S Üçgenin iç teğet çemberinin yarıçapı ve alanı arasında,
leri oranına eşittir. A O noktası iç teğet
A
çemberin merkezi
c b olmak üzere,
h1 O
r Çevre(AB∆C) = (2u)
A(AB∆C) = u : r
B C
B a C bağıntısı vardır.
h2
D S Dik üçgende iç teğet çemberin hipotenüse teğet oldu-
& ğu (K) noktası olmak üzere,

A (ABC) h 1
= A [AB] ^ [AC] ve
& h2
A (BCD)
|BK| = m
|KC| = n ise
O
B m K n C
A(AB∆C) = m : n eşitliği vardır.
S Yükseklikleri ve tabanları eşit olan üçgenlerin alanları
da eşittir.
S ABC üçgeninin çevrel çemberinin merkezi O noktası
A D
d1 ve yarıçapı R olmak üzere,
A
S1 S1
h d1 // d2
c
b & a:b:c
S2 R A (ABC) =
4R
d2 O
B x C ile bulunur.
B a C
A(AB∆C) = A(DB∆C) = S1 + S2
x:h
S1 + S2 =
2 S Sinüs teoremi ile ABC üçgeninin alanı,
A
c b
S Kenar uzunlukları bilinen ABC üçgeninin alanı,

A Çevre(AB∆C) = 2u
B a C
a+b+c
u= & 1
2 m(A) = a ise A (ABC) = : b : c : sina yöntemi ile bu-
2
c b
olmak üzere,
lunur.
B a C
& sina = sin(180° – a)

A (ABC) = u (u - a) (u - b) (u - c) ile bulunur.
17
08 Üçgende Alan - II
1. A ABC dik üçgen 4. A |AB| = |AC| = 10 cm

2x [KL] // [BC] |BC| = 12 cm
K L |AL| = 2x |OK| = R
x O
A(KL∆N) = 24 cm2
B N C |KB| = x
B C
Yukarıdaki verilere göre, x uzunluğu kaç santi- R
metredir? K
A) 2§2 B) 3 C) 4 Yukarıdaki verilere göre, R kaç santimetredir?
D) 3§2 E) 2§6 10 16 25 9
A) B) C) D) 4 E)
3 3 4 2
2. A
5. A ABC üçgen
|AE| = |EF| = |FC|
O E |AD| = |DB|
3 4
D 30° |DE| = 4 cm
K
6 F
|DF| = 6 cm
B C
m(ED∑F) = 30°
ABC üçgeninin iç teğet çemberinin merkezi O nokta-
sı ve yarıçapı 3 cm dir. B C
ABC üçgeninin çevresi 32 cm olduğuna göre, Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin alanı
ABC üçgeninin alanı kaç santimetrekaredir? kaç santimetrekaredir?
A) 36 B) 44 C) 45 D) 48 E) 54 A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 42
6. A m(A) = 90°
3. A [AB] ^ [BC] 4 |AB| = 3 cm

3
[AE] // [DC] |AD| = 4 cm
D
D B
|EC| = 6 cm |BC| = 6 cm
9 |AB| = 9 cm |CD| = 7 cm
7
6
B E 6 C C
Yukarıdaki verilere göre, AED üçgeninin alanı Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin alanı
kaç santimetrekaredir? kaç santimetrekaredir?
A) 18 B) 24 C) 27 D) 28 E) 32 A) 9(2 + §5) B) 6(1 + §6) C) 5(2 + §7)

D) 3(1 + §3) E) 2(3 + §3)
18 1-E 2-D 3-C 4-C 5-D 6-B

01 Üçgenler - II
1. A ABD ve BCD 4.
üçgen
2
E 15° m(AD∑B) = 15°
B H D [CE] açıortay 45°
x
10 |CD| = 6 cm
6
|AH| = 2 cm A
C |BC| = 10 cm
|EC| = x Yukarıdaki şekilde A noktasında bulunan iki koşucu-
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? nun hızları sırasıyla 20§2 m/sn. ve 40 m/sn. dir. Bu
iki koşucu, aralarındaki açı 45° olacak şekilde aynı
A) 5 B) 3§3 C) 6
anda A noktasından koşmaya başlıyor.
D) 3§5 E) 5§2
Buna göre, 6 saniye sonra koşucuların araların-
daki mesafe kaç metre olur?
A) 110§2 B) 120§2 C) 130§2
2. A ABC dik üçgen D) 140§2 E) 150§2
[AB] ^ [BC] (04, 05 kök bilgileri içermektedir.)
E
[DF] // [AC]
F |FB| = 5 birim
|DC| = 6 birim
5
B D 6 C
Yukarıdaki verilere göre, DEF üçgeninin alanı

kaç birimkaredir?
5. Bir çocuk, uçan balonlarını yerdeki bir çiviye 200 m
A) 12 B) 15 C) 18 D) 20 E) 30 uzunluğundaki bir iple bağlamıştır.
3. A ABC üçgen
60° [BD] ve [CD]

açıortay
B C |DC| = 6 cm
|DB| = 8 cm Balonların yere en yakın uzaklığı 120 m olduğu-
na göre, balonların yere en yakın noktaya uzaklı-
8 6
ğı ile çivinin arasındaki uzaklık kaç metredir?
D A) 100 B) 120 C) 160 D) 180 E) 200
Yukarıdaki verilere göre, BCD üçgeninin alanı (04, 05 kök bilgileri içermektedir.)
A) 12§2 B) 12§3 C) 12
D) 16 E) 18
(01, 07, 08 kök bilgileri içermektedir.)
19 1-D 2-B 3-B 4-B 5-C

01 Üçgenler - II
6. A A 8. A ABC üçgen
m(AB∑C) = 45°
S1
12 |AD| = 12 cm
G
D E D E |BC| = 10§2 cm
G
S2 D
B C B C
45°
Aı B 10§2 C
G noktası ABC üçgeninin ağırlık merkezi olmak üze- Üçgen biçimindeki peynir diliminin ADC kısmı bayat-
re ABC üçgeni DE doğrusu boyunca katlandığında A lıyor ve bu kısım DC doğrusu boyunca kesiliyor.
noktası ile Aı noktası çakışıyor. S1 ve S2 bulundukları Buna göre, bayatlayan kısmın yüzeyinin alanı
bölgelerin alanlarıdır. kaç santimetrekaredir?
S1
[DE] // [BC] olduğuna göre, oranı kaçtır? A) 75 B) 70 C) 68 D) 65 E) 60
S2
3 4 3
A) 2 B) C) D) 1 E)
2 3 4
9. A
7. C
0.5 A8B
0.7 0.7
Şekil-I Şekil-II
K L M
Şekil-I de üst üste durmakta olan aynı markanın aynı
|AK| = 460 m, |BL| = 160 m, |CM| = 400 m
modeline ait eş uzunluktaki 0.5 ve 0.7 uç kutuları ve-
|KM| = 720 m, m(KA∑B) = m(BC∑M)
rilmiştir.
Şekilde A, B ve C kuleleri arasında yolcu taşıyan te-
0.5 uç kutusunun bir ucu Şekil-II deki gibi 24 mm yu-
leferik hattı gösterilmiştir.
karı kaldırıldığında |AB| uzunluğu 8 mm oluyor.
Buna göre, A noktasından teleferikle C noktasına
Buna göre, uç kutularının her birinin boyu kaç
giden bir kişinin aldığı yol kaç metredir?
santimetredir?
A) 900 B) 960 C) 1000 D) 1040 E) 1080
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3,5 E) 3
20 6-C 7-C 8-E 9-A

02 Üçgenler - II
1. y 4. A ABC ve DBE
1 x
1, üçgen
A a
2 D
|BD| = 9 cm
F
x 9 |BC| = 12 cm
–1 O 1
|EC| = x + 2
B 12 C x+2 E |AD| = x
–1
ADF üçgeninin alanı ECF üçgeninin alanına eşit
olduğuna göre, x kaç santimetredir?
Bir çember üzerindeki A noktasında bulunan bir ka-
rınca saat yönünde hareket ederek (–1, 0) noktasına A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
geliyor. (07, 08 kök bilgileri içermektedir.)
Buna göre, karınca kaç birimlik yol almıştır?

r r r 4r 3r
A) B) C) D) E)
6 3 2 3 2
2.
A
a 5.
150 cm
C
II
B
I
Yukarıdaki birim kare tablosunda verilenlere

2m
göre, cosa kaçtır?
120 cm
1 2 1 2 2
A) B) C) D) E)
17 13 26 13 4
Şekildeki gibi sallanabilir durumda olan 150 cm
uzunluğundaki bir sarkaç, I numaralı durumda dur-
makta iken sarkacın yerden yüksekliği 2 metredir.
3. A ABC üçgen Sarkaç sallanmaya başladıktan sonra sarkacın
|AD| = 10 cm ucu I numaralı duruma göre 120 cm sağa kayıp
10 II numaralı duruma geçtiğine göre, II numaralı
|DC| = 4 cm
13 durumda çubuğun yerden yüksekliği kaç santi-
|AB| = |BD| = 13 cm
metredir?
D
13 A) 380 B) 360 C) 320 D) 260 E) 240
4
B C
Yukarıdaki verilere göre, BCD üçgeninin alanı

A) 20 B) 24 C) 27 D) 28 E) 30
21 1-D 2-C 3-B 4-D 5-D

02 Üçgenler - II
6. A 8.
Bı Aı
3æ13
Şekil-I
B 6 C
[AB] ^ [BC], |BC| = 6 cm, |AC| = 3æ13 cm
ABC dik üçgeninde [AıBı] // [BC] olacak şekilde
A noktası, Aı noktası ile çakışacak biçimde ok yö- 40 m
nünde döndürülüyor.
Buna göre, B ile Aı noktaları arası uzaklık kaç
santimetredir?
A) 2§5 B) 2æ10 C) 3æ29 Şekil-II
D) 6§2 E) 6§5 Şekil-I de verilen açılır kapanır köprü, bir yük gemi-
(04, 05 kök bilgileri içermektedir.) sinin geçmesi için tam ortasından Şekil-II deki gibi
60° lik açıyla açılarak gemi geçişi sağlanıyor.
Bu köprü açıldığında köprünün ayrılan uçları
arasındaki mesafe 40 metre olduğuna göre, köp-
rünün uzunluğu kaç metredir?
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80
7.
6 D 9. A A
2
B P C
E E
G
[AB] ^ [BC], [BC] ^ [CD], P ! [BC]
|CD| = 2 km, |AB| = 6 km, |BC| = 15 km
B C B C
Şekilde A ve D köylerinin konumu verilmiştir. P nok- Şekil-I Şekil-II
tasında bulunan bir kişinin A ve D köylerine olan Birbirine yapışık ABC üçgeni ve ACE üçgeni biçimin-
uzaklığı hesaplanacaktır. deki bir kâğıtta ACE üçgeni [AC] boyunca katlandı-
Buna göre, |AP| + |PD| toplamı en az kaç kilomet- ğında E noktası, ABC üçgeninin ağırlık merkezi olan
redir? G ile çakışmaktadır.
A) 16 B) 17 C) 18 D) 19 E) 20 m(BA∑C) = 2m(CA∑E), |AE| = 8 cm, |BC| = 18 cm dir.
(04, 05 kök bilgileri içermektedir.) Buna göre, ABC üçgeninin alanı kaç santimetre-
karedir?
A) 144 B) 132 C) 128 D) 108 E) 96
22 6-C 7-B 8-E 9-D

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
3. FASİKÜL
Çokgenler ve Dörtgenler
Çokgenler
Dörtgenler
Yamuk
Paralelkenar
Eşkenar Dörtgen
Dikdörtgen - Kare
Üçgenleri iyi bilenler çokgenler ve dörtgenler konusunda hiç zorlanmayacaklardır. Çünkü çokgenler, üçgenlerden
oluşmuştur. Bu bölümden üniversite giriş sınavlarında soru geldiğinden iyi bir çalışma ile tüm sorular doğru yanıtla-
nabilecektir.
01 Çokgenler - I
n ≥ 0 ve n ! N olmak üzere, düzlemde sadece A, B, C, D, E

a
... noktalarında kesişen ve bu noktalardan herhangi üçü D
180° – a
F
doğrusal olmayan [AB], [BC], [CD], ... doğru parçalarının a
birleşiminden oluşan kapalı şekle çokgen denir.
C
A, B, C, D, ... noktalarına çokgenin köşeleri; [AB], [BC],
[CD], ... parçalarına çokgenin kenarları denir. a
Çokgenler kenar sayılarına göre isimlendirilir. Kenar sayı- B

sı 4 olan dörtgen, kenar sayısı 5 olan beşgen, kenar sayı- a
A
sı 6 olan altıgendir.
|AB| = |BC| = |CD| = |DE| = |EF| = ...
Çokgenin iki kenarı ile oluşan açıya çokgenin iç açısı, bu
açıyı bütünleyen açıya çokgenin dış açısı denir. m(AB∑C) = m(BC∑D) = m(CD∑E) = m(DE∑F)
B a A = 180° – a
Bütün dış açıları eşittir.
b e S n kenarlı bir çokgenin dış açılarının toplamı 360° oldu-
ğundan
C İç açı E n : a = 360°
Dış
360° 360°
n ve n = a olur.
c d açı a=
D Düzgün çokgenlerde simetri eksen sayısı kenar sayı-
S n kenarlı bir çokgenin iç açılarının ölçüleri toplamı sına eşittir.
(n – 2) : 180° dir. S Bir düzgün çokgende eşit sayıda kenarı ayıran köşe-
S n kenarlı bir çokgenin dış açılarının ölçüleri toplamı genlerin uzunlukları eşittir.
360° dir. E
S n kenarlı bir çokgende komşu olmayan köşeleri birleş- D F

tiren doğru parçasına köşegen denir.
n n (n - 3)
S Köşegen sayısı, f p - n = adettir. C G
2
2
S n kenarlı bir çokgenin bir köşesinden en fazla (n – 3)
tane köşegen çizilebilir. Bu çizilen köşegenler çokgeni B
(n – 2) tane üçgensel bölgeye ayırır. A
|BD| = |DF| = |CE| = ... dır.

|BE| = |DG| = ... dır.
Örnek S Aynı sayıda kenarı gören köşe açıları eşittir ya da bir
12 kenarlı bir çokgenin bir köşesinden en fazla 9 köşegen köşeden çizilen köşegenlerin arasındaki açılar eşittir
çizilebilir. Bu çizilen köşegenler çokgeni 10 tane üçgen- ve her biri bir dış açının ölçüsünün yarısına eşittir.
sel bölgeye ayırır. E 180°
a= n
D 2a F
a a
a
Düzgün Çokgenler C a G
Tüm kenar uzunlukları, bütün iç açıların ölçüleri ve bütün a

dış açıların ölçüleri eşit olan çokgenlere düzgün çokgen-
B a
ler denir. Eşkenar üçgen, kare, düzgün beşgen düzgün
çokgenlere örnektir. A
3
01 Çokgenler - I
1. A
E m(A) = 120° 4. Dış açıları ardışık pozitif çift tam sayılardan olu-
140° m(E) = 140° şan bir beşgenin en küçük iç açısının ölçüsü kaç
120°
derecedir?
m(C) = 50°
A) 104 B) 106 C) 108 D) 110 E) 112
m(D) = y
D
B
y m(B) = x
x
50°
ABCDE beşgendir.
Buna göre, x + y toplamı kaç derecedir?
5. Kenar sayısı n = 16 olan bir çokgenin iç açıları
toplamı dış açıları toplamının kaç katıdır?
A) 120 B) 125 C) 130 D) 145 E) 150
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
6. A B ABCDEF
düzgün altıgen
2. A ABCDE beşgen x
|FB| = |DK|
130° [BK] ve [EK] F C
m(CB∑K) = x
B E açıortay
x
K m(A) = 130° E D K
m(C) = 120° Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
120°
C
110° m(D) = 110° A) 12 B) 15 C) 18 D) 20 E) 24
D

A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
7. C D ABCDE....
düzgün çokgen
m(AE∑C) = 24°
B 24° E
3. Köşegen sayısı 20 olan çokgenin bir köşesin-

den çizilen köşegenlerle kaç adet üçgensel böl-
A
ge oluşturulur?
A) 10 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
Yukarıdaki verilere göre, bu çokgen kaç kenarlı-
dır?
A) 10 B) 12 C) 15 D) 18 E) 20
4 1-C 2-E 3-D 4-A 5-C 6-B 7-C

02 Çokgenler - II
Düzgün Beşgen Örnek

Bir dış açısı = 72° F E ABCDEFGH
Bir iç açısı = 108° düzgün sekizgen
6
Köşegen uzunlukları eşittir. G D |GE| = 6 cm
Bir köşeden karşı kenara çizilen dikme kenarı ve açıyı eşit |GC| = x
x
parçaya böler. H C
D D
108°
A B
E 108° 108° C E C Yukarıdaki verilere göre, x in kaç santimetre olduğu-
nu bulunuz.
108° 108° 72°

Çözüm
A B A B
ABCDEFGH düzgün sekizgen olduğu için bir dış açısı
|AC| = |BE| = |CE| = |BD| = |CE|
360° 360°
D n = 8 = 45° dir. O hâlde bir iç açısı 135° dir.
54° 54° 22,5°

F E
22,5° 22,5°
E C 135°
6
G D
6
22,5°
x
H C
A B
A B
Düzgün Altıgen
Bir dış açısının ölçüsü = 60° m(F) = 135° ve |GF| = |FE| olduğundan GFE ikizkenar üç-
gendir. m(FG∑E) = m(FE∑G) = 22,5° dir. E ile C noktaları bir-
Bir iç açısının ölçüsü = 120°
leştirilirse EDC ikizkenar üçgeni (GFE ile eş) oluşur.
Karşı kenarlar paraleldir.
m(E) = 135° ve m(FE∑G) + m(GE∑C) + m(CE∑D) = m(E)
Karşı yüzeyi birleştiren köşegen hem açıortay hem de ke-
22,5° + m(GE∑C) + 22,5° = 135°
narın iki katına eşittir.
E a D E D
m(GE∑C) = 90° dir.
60° 60° m(GE∑C) = 90° ise GEC üçgeni ikizkenar dik üçgendir.
a 60° 60° a 3A
a |GE| = 6 cm ise |GC| = x = 6§2 cm bulunur.
a
60° a 60° 60° 2a 30°
F C F C
60° a 60° 60° 30°
a 0 °
a 2A a§3 3
a a Örnek
60° 60° a A a
60° 60° 60° 30° Bir düzgün yirmigenin bir iç açısının ölçüsünün bir
A a B A a B
dış açısının ölçüsünden kaç derece fazla olduğunu
E D Çevre = 6a bulunuz.
A 6a 2 3
Alan =
4
Çözüm
F 3A A C
360°
Bir dış açısı = = 18°
20°
A Bir iç açısı 180° – 18° = 162° dir.
A B Buna göre aradaki fark 162° – 18° = 144° dir.
5
02 Çokgenler - II
1. Çevresi 24 cm olan düzgün altıgenin alanı kaç 4. A ABCDE

santimetrekaredir? düzgün beşgen
A) 12§3 B) 16§3 C) 32 |AB| = |DF|
F
D) 24§3 E) 36 B E
m(FD∑E) = x
C D
A) 48 B) 42 C) 40 D) 36 E) 24
2. İç ve dış açılarının ölçüleri toplamı 2880° olan bir

çokgen kaç kenarlıdır?
5. A ABC...
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
düzgün çokgen
B 60° P m(AP∑C) = 60°
Yukarıdaki verilere göre, düzgün çokgenin bir

dış açısı kaç derecedir?
A) 24 B) 32 C) 36 D) 38 E) 40
3. A B ABCDEF
düzgün altıgen
A(ABEF) = 3§3 cm2
F x C |BD| = x
6. A m(BD∑E) = 120°
E D B
A) 3 B) 4 C) 6
C
D) 2§3 E) 3§3
120°
D E
ABCDE... bir düzgün çokgenin köşeleridir.
Buna göre, bu çokgen kaç kenarlıdır?
A) 18 B) 16 C) 15 D) 12 E) 9
6 1-D 2-C 3-D 4-D 5-E 6-E

03 Dörtgenler - I
Herhangi üçü bir doğru üzerinde bulunmayan dört nokta- S B

A
yı ardışık olarak birleştiren doğru parçalarının oluşturdu-
a
ğu kapalı düzlemsel şekillere dörtgen denir.
Herhangi bir iç açısının ölçüsü 180° den küçük olan dört-
x
gene dışbükey dörtgen, herhangi bir iç açısının ölçüsü
180° den büyük olan dörtgene içbükey dörtgen denir.
K
A A i
D C
[BK] ve [DK] karşı köşelerden çizilen açıortay ise
a-i
B D x= dir.
2
C
S A
B D
C
Dışbükey dörtgen İçbükey dörtgen K B
Bu bölümde işlenecek olan dörtgenler dışbükey dörtgen- x
lerdir. y
L
D C
S k
[AL], [BL], [CK] ve [DK] açıortay ise
x a
d x + y = 180° dir.
S B
a
A
b c z
y b
d
a, b, c ve d iç açılar; x, y, z ve k dış açılar olmak üze-
re, dörtgenlerde iç açılar toplamı ve dış açılar toplamı
birbirine eşit ve 360° dir.
D c C
a + b + c + d = 360° a+d=y+z
ABCD dörtgeninde [AC] ^ [BD] ise
x + y + z + k = 360° b+c=x+k
a2 + c2 = b2 + d2 bağıntısı vardır.
S A
S B
a d
x C
K
b c
a i
B H D
D C
[AH] ^ [BD] ise ABCD içbükey olduğunda kural değiş-
a+i
ABCD dörtgeninde [AK] ve [BK] açıortay ise x = mez.
2
dir. a2 + c2 = b2 + d2 bağıntısı vardır.
7
03 Dörtgenler - I
1. A ABCD dörtgen 4. A ABCD içbükey

D
m(D) > m(B) dörtgen
x
K
m(B) = 75° [AH] ^ [BD]
m(CK∑L) = 20° 10 x |AB| = 10 cm
C
20
°
L [AL] ve [CK] açıortay |BC| = 6 cm

75° 6 4
m(AD∑C) = x |CD| = 4 cm
B
C B H D |AD| = x
A) 125 B) 115 C) 110 D) 105 E) 90 A) 4§3 B) 3§6 C) 8
D) 6§2 E) 4§5
2. A ABCD dörtgen 5. A ABCD dörtgen

3
35° [BC] ve [DC] E [EC] ^ [BD]
4
açıortay 2§3 [AB] ^ [AD]
m(A) = 35° |AB| = 4 cm
K B D
x m(C) = 115° |AE| = 3 cm
B D
x 6
m(K) = x |ED| = 2§3 cm
115°
C |CD| = 6 cm
C
|BC| = x
A) 95 B) 100 C) 110 D) 115 E) 125 A) 3§5 B) 4§3 C) 7
D) 2æ15 E) 8
3. A |AD| = 7 cm
7
D |AB| = 11 cm 6. A [DK] ^ [AB]
|DC| = x [BL] ^ [AD]
11 |BC| = 3x |AB| = 8 cm
x
K
L |BC| = 6 cm
C
|CD| = 4 cm
B 3x C 6 4 |AD| = x
ABCD dörtgeninde [AC] ^ [BD] olduğuna göre, B D
x kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 2æ15 B) 3§6 C) 2æ13
D) 2æ11 E) 2æ10
8 1-B 2-A 3-B 4-E 5-C 6-D

04 Dörtgenler - II
B ABCD dörtgeninde [AC] ve S K D

A
A [BD] köşegen olmak üzere,
a
L N
D C B M C
ABCD dörtgeninde K, L, M, N orta noktalar ve KLMN
1
Alan (ABCD) = : AC : BD : sina dır. bir paralelkenardır.
2
ABCD konkav (içbükey) dörtgeninde alan aynı yöntem- Çevre(KLMN) = |AC| + |BD| olur.
le bulunur. A (ABCD)
A (KLMN) = dir.
A 2
|AC| = |BD| ise KLMN eşkenar dörtgendir.
[AC] ^ [BD] ise KLMN dikdörtgendir.
C
[AC] ^ [BD] ve |AC| = |BD| ise KLMN karedir.
D
K
a A
S2
B E D S1
ABCD konkav dörtgeninde [AC] + [BD] = E

L N
1
Alan (ABCD) = : AC : BD : sina dır.
2 S4 S3
A
B M C
ABCD dörtgeninde K, L, M, N orta noktalar ve
S1 + S3 = S2 + S4 tür.
C
Deltoid
A
B H D
[AH] ^ [BD] ise sin90° = 1 dir.

AC : BD B D
A (ABCD) = H
2
B
A
S4
K S3 C
S1
[AC] ^ [BD], |AB| = |AD|, |BC| = |CD| olmak üzere [BD] or-
S2
tak tabanlı iki ikizkenar üçgenin birleşimidir.
D C AC : BD
S A (ABCD) =
ABCD dörtgen ve [AC] köşegen olmak üzere, 2
S1 S4 S m(AB∑C) = m(AD∑C)
=
S2 S3 S |BH| = |HD|
S1 : S3 = S2 : S4 eşitliği vardır. S [AC] açıortaydır.
9
04 Dörtgenler - II
1. A ABCD dörtgen 4. A ABCD dörtgen

B
[BD] ^ [AC] [BD] köşegen
A+4
|AC| = 14 cm A(AD∆K) = 5 cm2
14
|BD| = 5 cm 5 A(KB∆C) = 12 cm2
D 12
5 A(AK∆B) = A + 4
K
B C A A(DK∆C) = A
Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin alanı D C
kaç santimetrekaredir? Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin alanı
A) 21 B) 26 C) 28 D) 35 E) 36 kaç santimetrekaredir?
A) 33 B) 34 C) 36 D) 40 E) 44
2. A ABCD dörtgen
[AK] ^ [BD] 5. A
B ABCD dörtgen
[BC] ^ [CD] [AD] ^ [AC]
B D |KC| = 4 cm 4 |AK| = |KB|
K
|DC| = 7 cm |AD| = 4 cm
7 5 7
K |AK| = 9 cm |DK| = 5 cm
4
C |BD| = 16 cm D C |KC| = 7 cm
Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin alanı Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin alanı
kaç santimetrekaredir? kaç santimetrekaredir?
A) 80 B) 84 C) 86 D) 92 E) 96 A) 46 B) 42 C) 38 D) 36 E) 32
3. B ABCD dörtgen
A |AC| = 8 cm 6. A ABCD deltoid
|BD| = 12 cm m(A) > 90°
10 x
a
m(BK∑C) = a |BD| = 13 cm
K
13
B D |AB| = |BC| = 10 cm
A(ABCD) = 50 cm2
10 x
D C |AD| = |DC| = x
ABCD dörtgeninin alanı 36 cm2 olduğuna göre, C
sina değeri kaçtır? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?

4 3 4 1 3 A) 5 B) 3§3 C) æ29 D) 4§2 E) 6
A) B) C) D) E)
3 4 5 2 5
10 1-D 2-C 3-B 4-A 5-E 6-C

05 Yamuk - I
İki kenarı paralel olan dörtgenlere yamuk denir. Paralel & a:h, & c:h
A (ABC) = A (ADC) =
olan bu kenarlara alt ve üst taban denir. 2 2
A c D c: Üst taban (a + c) : h
A (ABCD) =
a x 2
a: Alt taban
A(ABCD) = |EF| : h
[AD] // [BC]
a+c
a + i = 180° d EF = orta taban idi. n
2
i y x + y = 180°
B a C
D C
A c D [AD] // [EF] // [BC]
EF: Orta taban
a+c
E F EF = E
2
B a C
A B
A c D a ABCD yamuğunda [DC] // [AB] ve E noktası [AD] nın orta

KF =
2 noktası olmak üzere, EBC üçgeninin alanı ABCD yamu-
c c c
EK = FL = ğunun alanının yarısıdır.
2 2 2
E F
K L a-c
KL =
2
A c D
B a C
S1
A c D
S2
M x x N
K
B C
a
B a C ABD ve BCD üçgenlerinin yükseklikleri eşit olduğundan

S1 c
[AD] // [MN] // [BC], AK∆D + CK∆B = dır.
S2 a
DK∆N + DB∆C benzerlik oranlarının sonucu olarak
1 1 1 2:a:c
x = a + c ¡ MN = a + c dir. A x K m D A x D
S1
Yamuğun Alanı
Yükseklikleri eşit iki üçgenin alanları toplamı ile bulunur. S1 S2 F E
y
A c D [AD] // [BC]
S2
h: Yükseklik
h h B y L n C B z C
[AD] // [CB] [AD] // [EF] // [BC]

S1 x+y S1 x+y
B C =
m+n
=
y+z
a S2 S2
11
05 Yamuk - I
1. A 4 B ABCD yamuk 4. A 5 K2D ABCD yamuk

[KL] // [AB] // [DC] |AK| = 5 cm
K L
N |AB| = 4 cm |KD| = 2 cm
S1 S2
|DC| = 12 cm |BL| = 3 cm
S1 1
=
S2 2
D 12 C B 3 L x C
Yukarıdaki verilere göre, |KL| kaç santimetredir? |CL| = x
13 15 Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?

A) 5 B) 6 C) 7 D) E)
2 2 A) 10 B) 11 C) 12 D) 14 E) 15
5. A D ABCD yamuk
2. A 4 D ABCD yamuk [AD] // [BC]
110° m(A) = 110° S1 5|AD| = 3|BC|
E
6 m(C) = 55° 3|EC| = 2|DE|
|AB| = 6 cm S2
55° |AD| = 4 cm
B C
B x C |BC| = x S1
Yukarıdaki verilere göre, oranı kaçtır?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? S2
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14 8 7 5
A) B) C) 2 D) E) 3
5 3 2
6. 6 ABCD yamuk
3. A D [AD] // [BC] A x F D
|AD| = 6 cm
130° |AD| = |DC|
x
|BE| = 3 cm
m(A) = 130°
S1 S2 |EC| = 5 cm
[BD] açıortay
S1 = S2
m(BD∑C) = x
|AF| = x
B C
B 3 E 5 C
A) 105 B) 115 C) 125 D) 130 E) 135
A) 3 B) 3,5 C) 4 D) 4,5 E) 5
12 1-B 2-A 3-A 4-D 5-E 6-C

06 Yamuk - II
İkizkenar Yamuk Yamukta köşegenlerin oluşturduğu alanlar arasındaki ba-

Paralel olmayan kenarların uzunlukları eşit olan yamuğa ğıntı şekildeki gibidir.
ikizkenar yamuk denir. İkizkenar yamuğun taban açıları A c D [AC] ve [BD] köşegen
eşittir. A AE∆D + CE∆B
A D [AD] // [BC] S S
E
benzerliği vardır.
|AB| = |DC|
a a
B
a + i = 180°
B a C
i i A(AB∆E) = A(DE∆C) = S ve
B C S2 = A : B bağıntısı vardır.
m(A) = m(D) = a, m(B) = m(C) = i ABCD yamuğunda E kenar orta nokta olmak üzere,
A D |DE| = |EC| ise
K A D [AD] // [BC]
E
|AB| = |DC|
h h
B C
& A (ABCD)
A (ABE) = bağıntısı vardır.
B H C 2
AK∆B , CH∆D olduğundan

A(ABCD) = A(KBHD) Dik Yamuk
A(ABCD) = |BH| : h olur. Yan kenarlardan biri tabana dik olan yamuğa dik yamuk
denir.
A c D [AB] ^ [BC]
|AB| = |DH| = h
A D [AD] // [BC]
h: Yükseklik
|AB| = |CD| ise h h
K
|AC| = |BD| olur.
B c H C
a
Köşegenleri dik kesişen dik yamukta yükseklik, tabanların

B C
geometrik ortalamasıdır.
A c D
A c D H [AD] // [BC]
45° 45° h
|AB| = |CD|
h
K c B a C
[AC] ^ [BD] ⇔ h2 = a : c
45° 45°
B a C ABCD dik yamuğunda [AK] // [DB] çizilirse AKC dik üçge-
a+c ninde Öklid bağıntısının oluştuğuna ve h2 = a : c olduğu-
[AC] ^ [BD] ise A(ABCD) = h2, h = olur.
2 na dikkat ediniz.
13
06 Yamuk - II
1. A 6 D ABCD ikizkenar 4. A D ABCD yamuk

yamuk [AD] // [BC]
|AD| = 6 cm 3|FB| = |FC|
13 13 E
|BC| = 16 cm |AE| = |EB|
|AB| = |CD| = 13 cm A(EB∆F) = 7 cm2
B 16 C B F C A(AE∆D) = 12 cm2
Yukarıdaki verilere göre, ABCD ikizkenar yamu- Yukarıdaki verilere göre, ABCD yamuğunun ala-
ğunun alanı kaç santimetrekaredir? nı kaç santimetrekaredir?
A) 144 B) 138 C) 136 D) 132 E) 128 A) 64 B) 68 C) 70 D) 72 E) 80
2. A D ABCD yamuk
9 A(AE∆D) = 9 cm2 5. A x D ABCD dik yamuk
E A(EB∆C) = 25 cm2 |DE| = |EC|

|AB| = 16 cm
25 16 E
17 |BE| = 17 cm
B C |BC| = 20 cm
Yukarıdaki verilere göre, ABCD yamuğunun ala- B 20 C |AD| = x
nı kaç santimetrekaredir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 54 B) 56 C) 60 D) 64 E) 70 A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
3. A D ABCD yamuk 6. D 2 C ABCD dik yamuk

[KD] ^ [DC] E |DC| = 2 cm
6
|AK| = |BK| |BC| = 6 cm
K 15
6
2|AD| = |BC| |AB| = 10 cm
|KD| = 6 cm
B C |DC| = 15 cm A 10 B
Yukarıdaki verilere göre, ADK üçgeninin alanı Yukarıdaki verilere göre, AEB dik üçgeninin ala-
kaç santimetrekaredir? nı kaç santimetrekaredir?
A) 10 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18 A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 28
14 1-D 2-D 3-C 4-E 5-D 6-D

07 Paralelkenar - I
Karşılıklı kenarları birbirine paralel olan dörtgene paralel- Paralelkenarın Alanı

kenar denir. D C
A a B A B
i a
h2
E h1 b
b
a i
A B
D a C D C a
[AB] // [CD] ve [AD] // [BC]
Paralelkenarın alanı, tabanı ile tabana ait yüksekliğin çar-
pımına eşittir.
A(AB∆C) = a : h1 = b : h2
Paralelkenarda karşılıklı kenar uzunlukları eşittir.

A a D
Paralelkenarda karşılıklı köşe açıları eşit, komşu köşe
açıları bütünlerdir. i a
a + i = 180° a + i = 180°
b b
Paralelkenarda köşegenler birbirlerini ortalar. [AC] ve (sina = sini)
[BD] köşegenlerdir. a i
2 2
AC + BD = 2 (a 2 + b 2) bağıntısı vardır. B a C
Paralelkenarda ardışık köşelere ait iç açıortaylar diktir. A(ABCD) = a : b : sina
A K D K ! [AD]
olmak üzere,
A D A D A B
E A+B
E
B C
& A (ABCD)
A (KBC) = dir.
B C B C 2
A D
S1
K
A a D A N D S2 S4
S3
E
F K B C
K noktası paralelkenarın içerisinde herhangi bir nokta ol-
B a C B C mak üzere,
AD∆E , CB∆F CK∆B + CN∆D A (ABCD)
(Eşlik oluşur.) (Benzerlik oluşur.)
= S 1 + S 3 = S 2 + S 4 tür.
2
15
07 Paralelkenar - I
1. A K B ABCD 4. A D ABCD
110° paralelkenar paralelkenar
K
m(A) = 110° 14 [BK] ve [CK]
L
a [DK] açıortay açıortay
m(KL∑C) = a [KH] ^ [BC]
D C B 9 H 1 C
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, ABCD paralelkenarının
A) 115 B) 120 C) 125 D) 130 E) 135 alanı kaç santimetrekaredir?
A) 70 B) 72 C) 80 D) 84 E) 90
2. D E x F C ABCD
paralelkenar 5. A x D ABCD
[AF] ve [BE] paralelkenar

12
açıortay K |AC| = 8 cm
7
|EF| = x |BD| = 14 cm
A 18 B
|CD| = 7 cm
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? B C |AD| = x

A) 13 B) 12 C) 11 D) 10 E) 9
3. A L D ABCD 6. A K D ABCD
paralelkenar paralelkenar
[CL] ^ [AD] [BK] ve [CK]

8 x 7
K [KC] ^ [AB] 3 açıortay
12
|BC| = 15 cm [KH] ^ [BC]
B 15 C |KC| = 12 cm B H C
|CL| = 8 cm, |CD| = x Yukarıdaki verilere göre, ABCD paralelkenarının

alanı kaç santimetrekaredir?
A) 42 B) 40 C) 36 D) 28 E) 24
A) 9 B) 10 C) 13 D) 15 E) 17
16 1-C 2-B 3-B 4-D 5-E 6-A

08 Paralelkenar - II
S Paralelkenarda karşı köşelerden köşegene çizilen dik- S A D

meler eşittir.
A D [BD] köşegen
L
|AK| = |CL| F
L K
AK∆B , CL∆D
K B E C
ABCD paralelkenar, [BD] köşegen ve E, F orta nokta-
B C lar olmak üzere,
|BK| = |KL| = |LD| eşitliği vardır.
S A F D
B
S A D
S
B
K
E L
A L
S E F
A
K
B N C
[BD] köşegeni üzerindeki (K) bir noktadan kenarlara B C
paraleller çizilirse taralı paralelkenarların alanları eşit ABCD paralelkenar ve E, F orta noktalar ise
olur. |BK| = |KL| = |LD| eşitliği vardır.
A(AEKF) = A(KLCN)
S A D
S A D
2A
B C
3A L
d
2A L N
A K
M
B K C Paralelkenarın köşelerinden d doğrusuna paralel ya
ABCD paralelkenar, K ve L orta noktalar ise da dik doğrular çizilirse
A(ABCD) = 8A, A(AK∆L) = 3A olur. |AK| + |CL| = |BM| + |DN| olur.
S A D
S A D n d
N
x
K L
N
y
K
B
C
B C L m
M
KD∆N + KB∆A, NC∆L + ND∆A benzerlik oranlarının sonu-
cu olarak |AK|2 = |KN| : |KL| bağıntısı elde edilir. x – y = m + n eşitliği vardır.
17
08 Paralelkenar - II
1. A D ABCD paralelkenar 4. A D ABCD

[CL] ^ [BD] paralelkenar
6 K
|CL| = 7 cm 8 ABN üçgen
L x
|BK| = 4 cm L |AK| = 6 cm
7
K 5
4 |DL| = 8 cm
B C B C N |LN| = 5 cm
Yukarıdaki verilere göre, ABK üçgeninin alanı |AB| = x
kaç santimetrekaredir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 14 E) 16 A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
2. A P D ABCD paralelkenar 5. A K D ABCD paralelkenar

[LM] // [BC] [BK] ^ [KL]
6
[PN] // [AB] 12 K ve L orta
K
L
L M A(KN∆C) = 8 cm2 noktalar
8 |BK| = 12 cm
B N C B C |KL| = 6 cm
Yukarıdaki verilere göre, ALKP paralelkenarının Yukarıdaki verilere göre, ABCD paralelkenarının
alanı kaç santimetrekaredir? alanı kaç santimetrekaredir?
A) 12 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24 A) 80 B) 84 C) 90 D) 96 E) 108
3. A D ABCD paralelkenar 6. A F D ABCD paralelkenar

K ve L orta E ve F orta
noktalar S1
L noktalar
K 27 E
A(KL∆D) = 27 cm2
S2
K
B L C B C
Yukarıdaki verilere göre, ABCD paralelkenarının S1 ve S2 bulundukları bölgelerin alanları olduğu-
alanı kaç santimetrekaredir? S1
na göre, oranı kaçtır?
A) 72 B) 68 C) 64 D) 63 E) 54 S2
4 8 5
A) 3 B) 2 C) D) E)
3 5 2
18 1-D 2-B 3-A 4-C 5-D 6-B

09 Eşkenar Dörtgen
Kenar uzunlukları eşit olan paralelkenara eşkenar dört- S A a D

gen denir.
A a D h
a E
h
a K a [AC] ^ [BD]
B a C K
ABCD eşkenar dörtgeninde |AE| = |DK| = h eşitliği ve
B a C AED , DKC eşliği vardır.
|AB| = |BC| = |CD| = |DA| = a S A K D
S Köşegenler açıortaydır. [AC] ve [BD] açıortaydır.

N
S Köşegenler birbirini ortalar ve dik kesişir. P
[AC] ^ [BD] dır. M
S Çevre(ABCD) = 4a dır.
B L C
S |AC|2 + |BD|2 = 4a2 dir.
ABCD eşkenar dörtgeninde |KL| = |MN| = h olduğun-
AC : BD dan |KP| + |PL| = |NP| + |PM| eşitliği vardır.
S A (ABCD) = dir.
2
S Eşkenar dörtgen, paralelkenarın tüm özelliklerini taşır. Örnek

A 13 D ABCD eşkenar dörtgen
S A L D
12 |AD| = |AB| = 13 cm
E
|AE| = 12 cm
13
h |BF| = 17 cm
a
K h
B C F
B a C 17
Eşkenar dörtgende kenarlar eşit olduğundan yüksek- Yukarıdaki verilere göre, |AF| kaç santimetredir?
likler de eşittir. |KC| = |CL| = h dir.
KB∆C , LD∆C üçgenleri eş üçgenlerdir. Çözüm
A 13 D Eşkenar dörtgende
S A a D
12 5 yükseklikler eşit
K E
olduğundan
13
12 |AH| = |AE| = 12 cm dir.
a
AED , AHB eşliğinden
|BH| = |DE| = 5 cm olur.
B 5 H 8 C 4 F
B C 17
Eşkenar dörtgende köşegen simetri eksenidir. O hâlde AHF üçgeninde,

|AK| = |KC| dur. |AF|2 = |AH|2 + |HF|2
ADK , CDK eşliği vardır. |AF|2 = 122 + 122 ¡ |AF| = 12§2 cm dir.
19
09 Eşkenar Dörtgen
1. A D ABCD eşkenar 4. A x L D ABCD eşkenar

K
7
dörtgen dörtgen
[KC] ^ [BC] [KC] ^ [AB]
|KD| = 7 cm [CL] ^ [AD]
15
|KC| = 15 cm K |KC| = 24 birim
24
7
|KB| = 7 birim
B C B C |AL| = x
Yukarıdaki verilere göre, ABCD eşkenar dörtge- Yukarıdaki verilere göre, x kaç birimdir?
ninin çevresi kaç santimetredir? A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19
A) 70 B) 72 C) 80 D) 84 E) 90
2. A D 5. A 10 D ABCD eşkenar
4 dörtgen
[KL] ^ [DC]
E K
x |AD| = 10 cm
6
L |LC| = 2 cm
B C x F 2 |KL| = x
ABCD eşkenar dörtgen, |DE| = 4 cm B C
|CE| = 6 cm, |CF| = x Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? A) æ10 B) 3 C) 2§3
A) 9 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15 D) 4 E) 2§2
3. A K D ABCD eşkenar 6. A D ABCD eşkenar

dörtgen dörtgen
7 5
[KL] ^ [BC] [AF] ^ [AD]
N 9 E
x [MN] ^ [AB] |FB| = 2 cm
P
M |PN| = 9 cm x |ED| = 5 cm
6
|KP| = 7 cm 2
F |EC| = x
B L C |PL| = 6 cm B C
|PM| = x Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? A) æ15 B) 4 C) 3§2
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 D) 2§5 E) æ13
20 1-C 2-E 3-C 4-D 5-D 6-A

10 Dikdörtgen - Kare
Dikdörtgen Kare
Bütün iç açıları 90° olan dörtgenlere dikdörtgen denir. Dört kenarı eşit ve köşe açıları 90° olan dörtgene kare
A a D denir.
A a D ABCD kare
45° 45°
[AC] ^ [BD]
45° 45°
b b
E a a
B a C
|AC| = |BD| B a C
Köşegenler birbirine eşittir ve birbirini ortalar. Alan(ABCD) = a2
Alan(ABCD) = a : b |AC| = |BD| = a§2
Çevre(ABCD) = 2(a + b) Çevre(ABCD) = 4a
Karede eşit kenarlar kullanılarak oluşturulan benzerlik

(eşlik) bağıntıları aşağıdaki şekillerde olduğu gibi çok kul-
Paralelkenarın tüm özellikleri dikdörtgende de kullanıla-
lanılır.
bilir.
A D ABCD kare
A a D
AE∆B , BF∆C
K
a
b b F
L
E
B a C
B a C
|AK| = |CL|, |DL| = |BK|

A D ABCD kare
AB∆K , CD∆L, AD∆L , CB∆K AD∆E , CD∆F
A D A D
B C F
x n
A D ABCD kare
K x n
m y AE∆B , BF∆C
B C B C
m y
K E
C
Dikdörtgen düzlemindeki herhangi bir K noktasının karşı- B
lıklı köşelere uzaklıklarının kareleri toplamı eşittir.
x2 + y2 = m2 + n2 bağıntısı vardır. F
21
10 Dikdörtgen - Kare
1. A 6 D ABCD dikdörtgen 4. A D ABCD dikdörtgen

m(AB∑E) = 30° |AB| = 1 cm
E x
|AD| = 6 cm |BE| = |EC| = 2 cm
3§3 1 F
|DC| = 3§3 cm |EF| = x
30° 4 x
|BE| = 4 cm
B C |ED| = x B 2 E 2 C
A) 4 B) æ17 C) 3§2 3 5 3 5 7
A) B) C) D) E)
D) æ19 E) 2§5 3 2 2 3 3
5. A D ABCD kare
2. A D ABCD kare
[AC] köşegen
3 [AK] ^ [DK]
8§2 4§5
7 |AK| = 8§2 cm
|AK| = 7 cm
K x |KD| = 4§5 cm
|DK| = 3 cm
|AB| = x
x |KC| = x K
B C
B C
A) 10 B) 12 C) 13 D) 15 E) 16
A) 4 B) 3§2 C) 2§5
D) 2§6 E) 5
6. A D ABCD kare
3. A D
4 [AF] ^ [FE]
F
50°
a [EC] ^ [EF]
4
|AF| = |EF| = |EC| = 4 cm
4
K B C E
ABCD dikdörtgen, |KC| = |DB| B C
m(BD∑C) = 50°, m(KA∑B) = a Yukarıdaki verilere göre, karenin alanı kaç santi-
metrekaredir?
A) 32 B) 36 C) 40 D) 48 E) 50
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35
22 1-D 2-E 3-B 4-D 5-B 6-C

01 Çokgenler ve Dörtgenler
1. A ABCD deltoid 4. A D ABCD eşkenar

K |AC| = 12 cm dörtgen
B D |BD| = 8 cm x 10 [AN] + [KD] = L

K ve L orta L
|BN| = |NC| = 5 cm
K 4
L noktalar |KL| = 4 cm
|DL| = 10 cm
C B 5 N 5 C |AK| = x
Yukarıdaki verilere göre, |KL| kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
A) 6 B) 7 C) 4§3 13 15
A) 6 B) C) 7 D) E) 8
2 2
D) 5§2 E) 2æ13
5. A §3 D x K ABCD kare
2. A D ABCD ikizkenar
ANK üçgen
yamuk
[NK] açıortay
[BD] ^ [DC] L
2 |AD| = §3 cm
|AB| = |DC|
|AN| = 2 cm
[BD] açıortay
|DK| = x
B 12 C
B N C
Yukarıdaki verilere göre, ABD üçgeninin alanı
A) §3 – 1 B) 2 – §3 C) 1
A) 9§3 B) 8§3 C) 6§3
D) §3 – §2 E) 3 – §3
D) 12 E) 9
6.
3. A D
3
7 L
4
Bir kenarı 4 birim olan kare biçimindeki kâğıt ok yö-
B K C
nünde tam ortadan iki defa katlanarak kenarından
ABCD paralelkenar, [DN] ^ [KN], K ve L orta noktalar
bir kenarı 2 birim olan bir eşkenar üçgen çıkarılıyor.
Yukarıdaki verilere göre, ABCD paralelkenarının
Buna göre, kalan şeklin alanı kaç birimkaredir?
alanı kaç santimetrekaredir?
A) 32 B) 32 – 4§3 C) 16
A) 63 B) 70 C) 77 D) 80 E) 84
D) 16 – 4§3 E) 12
23 1-E 2-A 3-E 4-E 5-B 6-D

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
4. FASİKÜL
Çember ve Daire
Çemberin Temel Elemanları
Çemberde Kirişin Özellikleri
Çemberde Açı
Çemberde Uzunluk
Bir Üçgenin Çevrel, İç ve Dış Teğet Çemberleri
Dairede Uzunluk ve Alan
Çemberin temel özelliklerini bilen öğrenciler, çember sorularında bu özellikleri aramalıdır. Sorulan sorular çemberin
özelliklerinin bilinip bilinmediğini sorgular. Güncel hayatın içinden çember ve daire soruları üniversite sınavında bek-
lenmektedir.
01 Çemberin Temel Elemanları
Düzlemde sabit bir noktaya eşit uzaklıktaki noktalar kü- Yay

C
mesine çember denir. Sabit noktaya çemberin merkezi,
eşit uzaklığa da çemberin yarıçapı denir. Kiriş D
Başlangıç ve bitiş noktaları çember üzerinde olan ve çem- A B

berin merkezinden geçen doğru parçasına çap denir. Ça- O
E F
pın uzunluğu yarıçapın uzunluğunun iki katıdır. Kesen
Çemberin merkezi M veya O ile, yarıçap r ile, çap 2r ile d
T
gösterilir. Teğet
&
Dış bölge CD : yay, m(C∫D): yayın ölçüsü
r &
CD : yayın uzunluğu, EF: kesen, d: teğet doğrusu
r r
B A [CD]: kiriş, [AB]: çap
e
O
lg
bö
r Bir Çember ile Bir Doğrunun Birbirine Göre

İç
Çember
Durumları
S Bir çemberin merkezinin bir doğruya uzaklığı yarıçap-
O: merkez r: yarıçap 2r: [AB] = çap tan büyük ise çember ile doğrunun ortak noktası yok-
S Bir çember bulunduğu düzlemi üç farklı bölgeye ayı- tur. Dolayısıyla doğru ile çember kesişmez.
rır. Merkeze uzaklıkları yarıçaptan küçük olan nokta- h>r,Ç+d={}
lar kümesi çemberin iç bölgesi, eşit olan noktalar kü-
mesi çemberin kendisi ve büyük olan noktalar kümesi O
çemberin dış bölgesi şeklindedir.
r
h
Ç
Kiriş
Çemberin iki noktasını birleştiren doğru parçasına kiriş d
denir. Çap, çemberdeki en uzun kiriştir. S Bir çemberin merkezinin bir doğruya olan uzaklığı ya-
rıçapına eşit ise çember ile doğrunun bir ortak nokta-
sı vardır. Dolayısıyla doğru çembere teğettir. Düzlem-
Yay
de teğetin değme noktasında teğete dik olan doğruya
Çember üzerindeki iki nokta arasındaki çember parçası- normal denir ve çemberin merkezinden geçer.
na yay denir.
Ç h = r , Ç + d = {T}
Kesen Normal
Çemberi iki noktada kesen doğruya kesen denir. O

r
Teğet d
T Teğet
Çembere bir noktada değen doğruya teğet denir.
S Bir çemberin merkezinin bir doğruya uzaklığı yarıça-
Çemberin merkezindeki 360° lik açı çember yayının ta-
pından küçük ise çember ile doğrunun iki ortak nokta-
mamını görür. Çember yayının açısal değeri 360° dir veya
sı vardır. Dolayısıyla doğru çemberin kesenidir.
2r radyandır. Ancak çember yayının uzunluğu yarıçapa
göre değişir. h < r , Ç + d = {A, B}
Bir çemberin çevresinin çapına oranı daima sabit olup r

O Ç
sayısına eşittir.
r
h
Buna göre, yarıçapı r olan çemberin
d
A B
çevresi = 2rr dir.
3
01 Çemberin Temel Elemanları
1. Çevresi 18r cm olan bir çemberin yarıçap uzun- 4. D C ABCD bir kare, merkez-
luğu kaç santimetredir? a leri A ve B olan çeyrek
E çemberler E noktasında
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 18
kesişiyor.
m(EC∑B) = a
A B

A) 45 B) 60 C) 65 D) 75 E) 80
2. C O merkezli
AB çaplı yarım
D
çember
a m(DA∑B) = 80°
80° 55°
m(CB∑A) = 55°
A O B
m(DO∑C) = a
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? 5. Bir çemberin merkezinin bir teğetine uzaklığı
A) 60 B) 65 C) 70 D) 80 E) 90 3x – 5 birim, bir kesenine uzaklığı 2x + 7 birim ol-
duğuna göre, x in en küçük tam sayı değeri kaç-
tır?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 13
3. B
a 155°
A 6. A O merkezli
O D E F
çeyrek çember
a
ıı
D
[OA] ⊥ [OC]
O merkezli çember, |OA| = |CE| |AD| = |DC|

ıı
m(BE∑F) = 155°, m(BO∑A) = a m(BA∑C) = a
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? O B C

A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 45
4 1-C 2-E 3-B 4-D 5-E 6-A

02 Çemberlerde Kirişin Özellikleri
S Bir çemberin merkezinden herhangi bir kirişe çizilen S Bir çemberde paralel iki kiriş arasındaki yayların ölçü-
dikme, kirişi iki eşit parçaya böler. Bir çemberde bir ki- leri eşittir.
rişin orta dikmesi çemberin merkezinden geçer. Ayrı-
ca bir çemberin merkezinden herhangi bir kirişine çizi- D C
len dikme, kirişin gördüğü yayı iki eş parçaya ayırır.
A
ı
A B
ı ı % %
C
E
D [AB] // [CD] + m (AD) = m ( BC)
ıı ıı
B S Bir çemberde çemberin iç bölgesinde alınan herhangi
bir P noktasından geçen kirişlerden en kısası çapa dik
[OB] ⊥ [CD] + |EC| = |ED| ve
% % olan kiriştir veya orta noktası P olan kiriştir.
CB = BD olur.
S Bir çemberde eş kirişler çemberin merkezine eşit

D
uzaklıktadır veya çemberin merkezine eşit uzaklıktaki O
kirişlerin uzunluğu birbirine eşitir.
D A ı ı B
ı P
E
ı C
C
[OP] ⊥ [AB] ise |AB| < |CD| olup [AB] en kısa kiriş olur.
O
ı ı
A F B Örnek
& %
D |AB| = (3x – 2) birim
|AB| = |CD| + |OF| = |OE| + DC = AB olur. |CD| = (2x + 1) birim
S Çemberin farklı kirişlerinden merkeze yakın olan kiriş O

daha uzundur. Dolayısıyla bir kirişin boyu büyüdükçe C
merkeze yaklaşır, boyu küçüldükçe merkezden uzak-
laşır. A
Çap, merkezden geçtiği için en büyük kiriştir. B
O çemberin merkezi, [AB] ve [CD] kirişleri merkezden eşit

F
D C uzaklıktadır.
Buna göre, |AB| kaç birimdir?
A
O
Çözüm
E [AB] ve [CD] kirişleri merkezden eşit uzaklıkta olduğun-
dan |AB| = |CD| dur.
B
3x – 2 = 2x + 1 ¡ x = 3 birimdir.
% &
|OE| < |OF| + |AB| > |CD| + AB > CD olur. |AB| = 3x – 2 = 3 : 3 – 2 = 7 birimdir.
5
02 Çemberlerde Kirişin Özellikleri
1. A O çemberin 4. D O çemberin merkezi

merkezi E [OE] ⊥ [CD]
[AB] ⊥ [DC] [OF] ⊥ [AB]
9 C
O
|DE| = 15 birim O |FB| < |DE|
3 |EC| = 3 birim |OE| = (3x – 6) birim
D C
15 E
5 |AE| = 9 birim |OF| = (2x + 1) birim
A F B
B |EB| = 5 birim
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç Yukarıdaki verilere göre, x in en büyük tam sayı
birimdir? değeri kaçtır?
A) 8 B) 6§2 C) 9 D) æ85 E) 10 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
2. A AOB dik üçgen 5. B O çemberin
x O merkezli merkezi
E
çeyrek çember [OE] ⊥ [AB]
E ı
|OC| = 15 birim O [OF] ⊥ [CD]
7
|EB| = 7 birim A |OE| = |OF|
ı
O 15 C B |AE| = x |EB| = (3x – 2) birim

C F D
Yukarıdaki verilere göre, x kaç birimdir? |DF| = (2x + 3) birim
A) 10 B) 13 C) 18 D) 24 E) 26 Yukarıdaki verilere göre, |AB| kaç birimdir?
A) 10 B) 13 C) 18 D) 24 E) 26
3. A O çemberin
merkezi 6. A P noktasından
45°
10 m(OA∑B) = 45° geçen en kısa kiriş
O |AD| = 10 birim [CD] ve en uzun

D
|DB| = 7 birim kiriş [AB] dır.
7
C |CD| = 8 birim
B C P D |PB| = 2 birim
Yukarıdaki verilere göre, |OB| kaç birimdir? B
A) 10 B) 12 C) 13 D) 15 E) 17 Buna göre, çemberin çevresi kaç birimdir?

A) 12r B) 10r C) 8r D) 6r E) 4r
6 1-D 2-C 3-C 4-D 5-E 6-B

03 Çemberde Açı - I
Merkez Açı
Köşesi çemberin merkezinde olan açıya merkez açı de-
nir. Merkez açının ölçüsü gördüğü yayın ölçüsüne eşittir. S Bir çemberde aynı yayı gören çevre açılar ve teğet-ki-
riş açılarının ölçüleri birbirine eşittir. Bir çevre açı
veya teğet-kiriş açının ölçüsü aynı yayı gören merkez
açının ölçüsünün yarısına eşittir.
O
r
r a A
B a
A B
a D
a O
a
2a
m(AO∑B) = a + m(A∫B)= a dır.
2a
C
Çevre Açı
Çember üzerinde kesişen iki kiriş arasındaki açıya çevre
açı denir. Çevre açının ölçüsü gördüğü yayın ölçüsünün S Bir çemberde çapı gören çevre açının ölçüsü 90° dir
yarısına eşittir. veya çevre açı 90° ise çapı görür.
A
[AB] çap
a D
C
A B
O
B C
2a
m(BA∑C) = a + m(B∫C) = 2a dır. E
Teğet-Kiriş Açı
Bir teğet ile bir kiriş arasındaki açıya teğet-kiriş açı denir. S Bir çemberde eşit uzunluktaki kirişlerin gördüğü yayla-
Teğet-kiriş açının ölçüsü gördüğü yayın ölçüsünün yarı- rın ölçüleri ve uzunlukları da birbirine eşittir.
sına eşittir. D
T A
B
ı ı
ıı
a
ıı
2a
ı
A B
% & % &
|AB| = |CD| + m (AB) = m ( CD) + AB = CD
m(BT∑A) = a + m(T∫A) = 2a dır.
7
03 Çemberde Açı - I
1. A O merkezli 4. E A teğet nokta

A
[BC] çaplı çember 50° B ve D çemberlerin
ı ı 30° D
|AC| = |AB| kesim noktası
O
B C m(AD∑C) = a C m(EA∑C) = 50°
40°
a m(CA∑B) = 30°
a
B m(AC∑B) = 40°
D m(DB∑C) = a
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?
A) 30 B) 40 C) 45 D) 50 E) 60 A) 40 B) 50 C) 55 D) 60 E) 75
2. B O çemberin
A 25° merkezi 5. B A, E ve C doğrusal

A ı
C m(BA∑C) = 25° |AB| = |AE|
a m(CE∑D) = 35° ı m(BD∑C) = 40°
O
E
m(BO∑D) = a a m(AE∑D) = a
D C
35°
40°
E
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? D

A) 140 B) 130 C) 120 D) 110 E) 100
3. O çemberin
A merkezi 6. D O merkezli
m(OA∑B) = 15° ı
C çember
15°
O
m(AB∑C) = 40° [AB] çap
D a m(AD∑C) = a |DC| = |CB|
ı
40° a m(DA∑B) = 40°

40°
A O B
B C m(CB∑A) = a
Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, a kaç derecedir?
A) 70 B) 95 C) 100 D) 105 E) 120 A) 70 B) 65 C) 60 D) 55 E) 50
8 1-C 2-E 3-B 4-D 5-D 6-A

04 Çemberde Açı - II
İç Açı
Bir çemberde kesişen farklı iki kirişin oluşturduğu açıya
iç açı denir. S
A
İç açının ölçüsü gördüğü yayların ölçüleri toplamının ya-
rısına eşittir.
A B
A a K
b
b
a a
a
b
B
C Dış açı teğet doğruları ile oluşuyorsa

D
m(A∫B) + a = 180° sonucu elde edilir.
% % % &
m (AD) + m ( BC) m (AB) + m ( DC) S
a= b=
2 2 B
Dış Açı
Bir çemberde iki kesenin, iki teğetin veya bir teğet ile bir D
kesenin oluşturduğu açıya dış açı denir. C

Dış açının ölçüsü gördüğü büyük yayın ölçüsü ile küçük
yayın ölçüsünün farkının yarısına eşittir. [AB] // [CD] ise m(A∫C) = m(B∫D) eşitliği vardır.
A
A S
B
a b
a b a a
C B A
D C
a-b
a=
2 C
D
B
|AD| = |BD| = |DC| olduğundan
Kirişler Dörtgeni m(BA∑C) = 90° olur.
Bir dörtgenin köşelerinden çember geçen veya karşılık- Buradan m(A∫B) + m(A∫C) = 180° elde edilir.
lı açılarının ölçüleri toplamları 180° olan dörtgene kirişler
dörtgeni denir. S
A D
a + c = 180°
b a
D b
C b + d = 180° C
d
c a
c a E
B
A b d
a + b = 90°
B
9
04 Çemberde Açı - II
1. A E O merkezli çember 4. A A, B ve C teğet

B
|AE| = |AB| = |CD| noktaları
|BC| = |ED| C m(CE∑B) = 56°
O 56°
x
m(OD∑C) = 55° m(AD∑C) = x
x E
B 55° D m(DO∑B) = x
D
C Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?

Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? A) 32 B) 34 C) 36 D) 40 E) 44
A) 145 B) 140 C) 135 D) 130 E) 125
5. [AB] // [EC]
2. D Şekildeki çemberde A B |AB| = |BD|
35°
m(BD∑C) = 30° m(CA∑B) = 35°
30°
m(AB∑D) = 45° m(DE∑C) = 15°
m(DE∑C) = x m(ED∑B) = x
x
E C
A E 15° x C
45°
D
B Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?

Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? A) 70 B) 75 C) 80 D) 85 E) 90
A) 95 B) 100 C) 105 D) 110 E) 115
6. O merkezli çemberde
3. B m(BA∑C) = x AB doğrusu
m(BD∑C) = 2x O A da çembere teğet
A
160°
[AB ve [AC D m(AO∑D) = 160°
x A
D 2x teğet |AO| = |CD|
C m(AB∑D) = x
x
C
B
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
A) 20 B) 24 C) 25 D) 27 E) 36 A) 40 B) 45 C) 50 D) 60 E) 70
10 1-A 2-C 3-E 4-B 5-D 6-C

05 Çemberde Uzunluk - I
A
K
B
O
O
A B C
K
L
C D
Çemberin merkezinden eşit uzaklıktaki kirişlerin uzunluk-

Merkezden kirişe çizilen dikme, kirişi ve yayı iki eşit par-
ları eşittir.
çaya böler. [OC] ^ [AB] ¡ |AK| = |KB|, |A∫C| = |C∫B|
D |OK| = |OL| ⇔ |AB| = |CD|
|OK| < |OL| ⇔ |AB| > |CD|
B
Çemberin kesenlerinin oluşturduğu üçgenler incelenecek
E olursa:
A D
O
B m
a
C i
A
Çemberin dışındaki bir noktadan çembere çizilen teğet m n
parçalarının uzunlukları eşittir. |AB| = |AC|, |DE| = |DB| C i
A
D E
K
[AD ve [AE çemberlerin kesenleridir.
ECBD kirişler dörtgeni olduğundan
B
a + i = 180° ve m + n = 180° olacaktır.
Üçgenlerin açıları incelenirse
C AB∆C + AE∆D benzerliği yazılır.
BC AB AC
Çemberde [AC] + [BD] = K olmak üzere, = = oranı elde edilir.
DE AD AE
AK∆B + DK∆C benzerliğinden |AK| : |KC| = |BK| : |KD| olur.
Teğet ve kesenin oluşturduğu üçgenler incelenecek olur-
Bir çembere dışındaki bir noktadan çizilen iki teğetin oluş-
sa:
turduğu açının açıortay doğrusu çemberin merkezinden
geçer.
C
A
P
O
A B D
[AC teğet, [AD kesen, çemberde B∫C yayını gören

B
m(AC∑B) = m(AD∑C) olduğundan
[PA ve [PB teğet ise [PO açıortay olur. AC∆B + AD∆C benzerliği yazılır.
Aynı zamanda, |PA| = |PB| ve |OA| = |OB| BC AB AC
= = oranı elde edilir.
olduğundan PAOB dörtgeni bir deltoid olur. CD AC AD
11
05 Çemberde Uzunluk - I
1. O merkezli çember 4. C ABC üçgen

[AB] kiriş [AB teğet
|AK| = 2 cm 5 |CD| = 5 cm
O
|KB| = 10 cm 6 |BC| = 6 cm
5
|OK| = 5 cm D |BD| = 3 cm
2 10 3 x
A K B |AD| = x
B A
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç Yukarıdaki verilere göre x kaç santimetredir?
santimetredir? 5 5 10 8 7
A) B) C) D) E)
A) 2æ10 B) 4§2 C) 7 3 2 3 3 2
D) 3§5 E) 6
2. [AC] // [O1O2]
5. A B merkezli
4
çeyrek çember
|AB| = 14 cm D
ABC dik üçgenine
O1 O2 |BC| = 8 cm
9 D noktasında teğet
A 14 8 C
B [AB] ^ [BC]
B x E C |AD| = 4 cm
Yukarıdaki verilere göre, |O1O2| kaç santimetre-
dir? |DC| = 9 cm, |BE| = x

7 9
A) B) 4 C) D) 5 E) 6
2 2
3. A
4
6. D [AD kesen
D
[AB teğet
6
7 |AB| = 3§2 cm
|CD| = 7 cm
O C B
C
|AC| = x
AOB üçgen, O noktası çeyrek çemberin merke- x
zi, |AD| = 4 cm ve |DB| = 6 cm olduğuna göre, |AO|
A 3§2 B
kaç santimetredir?
A) 4 B) 2§5 C) 2§6 Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
3 5 5
D) 5 E) 4§2 A) 1 B) C) 2 D) E)
2 2 3
12 1-D 2-C 3-B 4-A 5-E 6-C

06 Çemberde Uzunluk - II
Teğetler Dörtgeni Dıştan Teğet Çemberler

B |O1O2| = r1 + r2
A
r1 r2
r O O1 O2
D C
ABCD teğetler dörtgeninde açıortaylar çember merkezin-

de kesişir.
|AB| + |DC| = |AD| + |BC|
İçten Teğet Çemberler
Alan(ABCD) = u : r
|O1O2| = r1 – r2
Çevre (ABCD)
fu = p
2
d2 d1 r2
O1
O2
A
O1 O2
d1 ^ d2 ise O1 ve O2 merkezli çemberlere dik kesişen

çemberler denir. İki Çember Arasındaki Uzaklık
|O1O2|2 = |AO1|2 + |AO2|2

B
A
C D
A B
O1 O2
O1 O2
C
D |AB| iki çember arasındaki en uzak uzaklıktır.
O1 ve O2 merkezli çemberlerde A, B, C ve D teğet nokta- |CD| iki çember arasındaki en yakın uzaklıktır.
ları olmak üzere, |AB| = |CD| eşitliği vardır.
A
A
K
D
O2
K O1 C
O1
O2
L
B C B
O1 ve O2 merkezli çemberler K noktasında teğet ise Çemberler içten teğet olmak üzere,
[AC] + [BD] = k olmak üzere, KL∆C + AB∆C dir.
AK AB BK r1 CK CL KL r1
= = = r benzerlik oranı vardır. = = = r benzerlik oranı vardır.
KC CD KD 2 CA CB AB 2
13
06 Çemberde Uzunluk - II
1. A B ABCD teğetler 4.
dörtgeni
[AB] ^ [AD] 12 B C 5
A D
[DC] ^ [AD] O1 x O2
|BC| = 15 cm
|AD| = 9 cm
D K x C |KC| = x Şekildeki O1 ve O2 merkezli çemberler dik kesişmek-
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? tedir.
A) 11,5 B) 12 C) 12,5 D) 13 E) 13,5 |AO1 | = 12 cm, |O2D| = 5 cm, |BC| = x

5
A) 1 B) 2 C) D) 3 E) 4
2
2. A 3x 2
B
5. A D ABCD teğetler
dörtgeni
O1 O2
K teğet noktası
7 O 6
|OK| = 4 cm
D
C 7 + 2x
4 |AB| = 7 cm
A, B, C ve D teğet noktaları olduğuna göre, x de- |DC| = 6 cm
ğeri kaçtır? K C
B
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin alanı
A) 45 B) 48 C) 50 D) 52 E) 56
3. C Çemberler
A noktasında teğet
4
[AC] ve [AE] büyük 6. C Çemberler
B
x
E çemberlerin kirişleri A noktasında teğet
x–
6 |AD| = 8 cm
8 D B [AC] ve [AE] kiriş
3
|AB| = 6 cm |AB| = 8 birim

A |BC| = 4 cm 8
|ED| = 3 birim
E 3
|DE| = x x–1
D |BC| = x – 3
A
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? |AD| = x – 1
10 16 20 15 9
A) B) C) D) E) Yukarıdaki verilere göre, x değeri kaçtır?
3 3 3 4 2
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
14 1-E 2-D 3-B 4-E 5-D 6-C

07 Bir Üçgenin Çevrel, İç ve Dış Teğet Çemberleri
Bir Üçgenin Çevrel Çemberi Bir dik üçgenin iç teğet çemberi verildiğinde üçgenin ala-
Üçgenin üç köşesinden geçen çembere üçgenin çevrel nı bulunurken çemberin değme noktasında hipotenüste
çemberi denir. ayırdığı uzunlukların çarpımına eşittir.

A
Çevrel çemberin merkezi, üçgenin kenar orta dikmelerinin
kesim noktasıdır. Kenar uzunlukları a, b ve c olan ABC
üçgeninin yarıçapı r olan çevrel çemberi şekildeki gibidir. F E
A
c b
O B x D y C
A(AB∆C) = x : y
r
B
a
C
Sinüs formülü
a b c
= 2r
sin (W sin ( W sin ( X
= =
A) B) C)
Üçgenin alan formülü
a:b:c
Alan(AB∆C) =
4r
şeklindedir.
Bir Üçgenin Dış Teğet Çemberi

Bir üçgenin kenarlarına dıştan teğet olan çembere dış te-
ğet çemberi denir.
Dış teğet çemberlerin merkezleri iki dış açıortayı ile diğer
iç açıortayın kesim noktasıdır.
A
Bir Üçgenin İç Teğet Çemberi

B C
Bir üçgende iç açıortayların kesim noktası iç teğet çem-
berinin merkezidir. E
F
O: iç teğet çemberin merkezi
r: iç teğet çemberin yarıçapı
A
ı x S
x ı E
F T
O
ııız
y
ıı
r
B
ıı ııı
B y D z C A
& AB doğrusu, A ve B noktalarından teğet ise
Çevre (ABC)
Alan(AB∆C) = :r
2 m(AT∑B) = 90° olur.
15
07 Bir Üçgenin Çevrel, İç ve Dış Teğet Çemberleri
1. A O, çemberin merkezi 4. A O, ABC üçgeninin
45° m(BA∑C) = 45° 150° C çevrel çemberinin

|BC| = 10 cm 6 merkezi
O B
|OC| = r O m(BA∑C) = 150°
r
|BC| = 6 cm
B 10 C r
|OD| = r
D
Yukarıdaki verilere göre, r kaç santimetredir? Yukarıdaki verilere göre, r kaç santimetredir?
A) 4§2 B) 5§2 C) 6§2 A) 3 B) 6 C) 6§2
D) 8§2 E) 10§2 D) 6§3 E) 12
2. A
E
F
5. A O, ABC üçgeninin
O
r dış teğet
çemberinin merkezi
B 6 D 9 C D
B C |AE| = (3x – 6) birim
O, ACB dik üçgeninin iç teğet çemberinin merkezi E F |AF| = (2x – 2) birim
|BD| = 6 birim, |DC| = 9 birim
O
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç
birimdir?
Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin çevresi
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
kaç birimdir?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
3. A O, ABC üçgeninin
iç teğet
çemberinin merkezi
F E |OK| = 4 cm
O
6. Kenar uzunlukları 6 cm, 8 cm ve 10 cm olan bir
|BD| + |CE| + |AF| = 15 cm ABC üçgeninin iç teğet çemberinin yarıçapının
4
K çevrel çemberinin yarıçapına oranı kaçtır?

B D C 3 2 1 1 1
A) B) C) D) E)
4 5 3 4 5
Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin alanı
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80
16 1-B 2-C 3-D 4-B 5-E 6-B

08 Dairede Uzunluk ve Alan
Daire Daire Halkasının Alanı

Bir çemberin düzlemde kapladığı bölgeye daire denir. O merkezli iki çember
[OA] dairenin yarıçapı A x C x B arasında kalan bölge da-
a ire halkasıdır.
|OA| = r
D
|OB| = r1, |OC| = r2
Çevre = 2rr
O
r b
O A Alan = rr2
E a
Daire halkasının alanı = r ar 21 - r 22k
Daire halkasının alanı = r : x2 = ra(a + b)

Taralı halka parçasının ala-
nı, daire dilimlerinin alanları
farkı ile ya da aşağıdaki ba-
Daire Dilimi
O ğıntı ile bulunur:
O merkezli ve r yarıçaplı dai-
rede |A∫B| = x ise daire dilimi- D C
nin alanı iki şekilde bulunur:
O rr 2 A B
Daire diliminin alanı =
% &
:a
360
r a r AB + CD
r:x
Daire diliminin alanı = Taral› alan = : AD
2 2
A B
x
Dairede Benzerlik Bağıntıları
Daire kesmesinin ala-
nı, daire diliminin ala-
nından OAB ikizkenar 5A
O üçgeninin alanı çıkartı- 3A

r larak bulunur. A
a
r B K L N M
A [MN], [LM] ve [KM] çaplı yarım dairelerde alanlar oranı

benzerlik oranının karesi alınarak şekildeki gibi bulunur.
rr 2 1 O Merkez açıları aynı
Taral› alan = : a - r 2 : sina
360 2 olan daire dilimleri
r1
Eşit uzunluktaki kiriş- S1 r2 benzerdir.
A S1
lerin ayırdığı taralı da- A B
ire kesmelerinin alan-
B
ları da eşittir. S2
C D
C %
r1 AB
r2 = & = k
D
S2 CD
S1
= k 2 (k: Benzerlik oranı)
|AB| = |CD| ⇔ S1 = S2 S1 + S2
17
08 Dairede Uzunluk ve Alan
1. A O merkezli 4. |AC| = 4 cm
yarım daire |BC| = 6 cm
6§3
|AC| = 6§3 cm
|AB| = |OC|
B O C A 4 C 6 B
Yukarıdaki verilere göre, taralı alanlar toplamı [AB] ve [BC] çaplı daireler arasında kalan taralı
kaç santimetrekaredir? alan kaç santimetrekaredir?
A) 9§3 B) 4r C) 6§3 D) 6r E) 8r A) 4r B) 5r C) 6r D) 7r E) 8r
5.
2. A
F O
E
K
A B
B 4 D C
ABC dik üçgen, EDπF A merkezli çember yayı O merkezli daireler arasında kalan halkanın alanı
|BD| = 4 cm, |AF| = 6 cm 24r cm2 dir ve [AB] küçük çembere K noktasında te-
Yukarıdaki verilere göre, taralı alanlar toplamı ğettir.
kaç santimetredir? Buna göre, |AB| kaç santimetredir?
A) 30 – 6r B) 36 – 6r C) 39 – 9r A) 4§6 B) 3§6 C) 2§6
D) 45 – 6r E) 49 – 6r D) 6§3 E) 4§3
3. C O merkezli 6. O |A∫D| = a
D
çeyrek dairede |B∫C| = b
|AB| = |OB| |DC| = c
A D
12 |OC| = 12 cm
c
a
B C
A B O b
Yukarıdaki verilere göre, taralı alan kaç santimet- O noktası OAD ve OBC daire dilimlerinin merke-
rekaredir? zi olduğuna göre, taralı alanın a, b ve c türünden
A) 4(3r + 4§3) B) 6(r + 4§3) eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
C) 6(2r + 3§3) D) 12(r + 2§3) (a + b) : c (b - a) : c 2 (a + b)

A) B) C) c
2 2
E) 12(2r + §3)
2 (b - a) a:b:c
D) c E)
2
18 1-D 2-C 3-C 4-E 5-A 6-A

01 Çember ve Daire
1. D O merkezli çember 4. A O çember merkezi

A m(OA∑D) = 70° |AB| = 3x – 4
70° B
m(OC∑D) = 60° |DC| = 2x + 10
60° C
m(AB∑C) = x |A∫B| = |D∫C|
O O
x
D C
B
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, x değeri kaçtır?
A) 25 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50 A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 14
(03, 04 kök bilgileri içermektedir.) (01, 02, 05 kök bilgileri içermektedir.)

D
2. A B
Şekildeki O, yarım
2
20° çemberde çemberin merkezi
O
K
[AB] // [CD] |AK| = 2 cm
K 135° L m(BA∑L) = 20° E |CL| = 10 cm
m(AK∑D) = 135°
m(CD∑L) = x B L 10 C
x
D C
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? santimetredir?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35 A) 4 B) 3§2 C) 2§5 D) 2§6 E) 4§2
(03, 04 kök bilgileri içermektedir.) (05, 06 kök bilgileri içermektedir.)
6. Şekildeki
3. C O merkezli çemberde
D
D 115° yarım çemberde [AC] + [BD] = K
A 9
6
m(BC∑D) = 115° K x |AK| = 6 cm
4
|AB| = 4 cm
C
A O B B |KD| = 9 cm
Buna göre, m(A∫D) kaç derecedir? |CD| = x
(03, 04 kök bilgileri içermektedir.) A) 4§3 B) 6 C) 7 D) 3§5 E) 8

19 1-E 2-C 3-C 4-E 5-C 6-B

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
5. FASİKÜL
Katı Cisimler
Prizmalar
Piramitler
Küre ve Dönel Cisimler
Bu bölümden üniversite sınavında genelde kolay kategoride sorular gelmektedir. “Üç boyutlu düşünme” durumu sor-
gulanmaktadır. Prizmayı, piramidi ve küreyi karton aracılığıyla en az bir defa somut hâlde yapmanız üç boyutlu
düşünme kabiliyetinizi artıracaktır. Bilgisayar ortamında da prizma ve piramidi incelemeniz, konunun somutlaştırıl-
masında etkili olacaktır. Sonrasında kuralları öğrenip sorularda uygulamanız, sorulara hâkimiyetinizi artıracağından
karşınıza çıkan her türlü soru daha rahat çözülebilecektir.
01 Prizmalar - I
Alt ve üst tabanları paralel ve eş şekillerden oluşan cisim- Bütün ayrıtları dikdörtgen olan prizmadır. Yan ayrıtlar ta-
lere prizma denir. Yanal ayrıtı taban düzlemiyle 90° lik açı bana dik ise prizmaya, dik prizma denir.
yaparsa dik prizma denir.
Prizmalar taban şekillerine göre isimlendirilir.
Kare Dik Prizma

H G
F
E
Dikdörtgen dik Üçgen dik Dik
prizma prizma silindir
h
D
C
Dik Prizmaların Alan ve Hacimleri a
Dı A a B
Cı
Tabanı kare şeklinde olan dik prizmaya kare dik prizma
Aı
denir.
Bı Yanal ayrıt
Yükseklik Hacim = a2 : h
D Yüzey alanı = 2 : a2 + 4 : a : h
C Yanal alan = 4 : a : h
Taban çokgen
A
B EC = e = 2a 2 + h 2
Hacim = Taban alan : Yükseklik

Yanal Alan = Taban Çevresi : Yükseklik
Tüm alan = Yanal alan + 2 : Taban alan
Küp
Dikdörtgenler Prizması Bütün yüzeyleri kare şeklinde olan dik prizmaya küp de-
A nir.
B C
c
e A D
a
B a§3
b a Bı
D a C
Cı
a, b ve c prizmanın ayrıtları, ABC ve BDC dik üçgendir. a§2 a
Yüzey alanı = 2(ab + bc + ac) Aı a Dı
Hacim = a : b : c Küpün bir ayrıtı a olmak üzere,

[BC]: Taban köşegenidir. Alan = 6a2 dir.
|BC|2 = a2 + b2 Hacim = a3 tür.
|AC| = e: Cisim köşegenidir. Yüzey köşegeni = a§2 dir.
e= a2 + b2 + c2 ile bulunur. Cisim köşegeni = a§3 tür.
3
01 Prizmalar - I
1. H G |AE| = 6 cm 4. |AB| = 4 cm
K |AB| = 8 cm |BC| = x
E A(BC∆K) = 35 cm2
F
D A
6 C
4
A 8 B B x C
Şekildeki dikdörtgenler prizmasının hacmi kaç Küp biçimindeki tahta bloktan küçük bir küp alınmış-
santimetreküptür? tır.
A) 312 B) 324 C) 336 D) 348 E) 360 Kalan tahtanın hacmi 208 cm3 olduğuna göre,
x kaç santimetredir?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
5. A B
2. H G |AK| = 12 cm
K
|GC| = 8 cm D
E F C
8 |BC| = 9 cm
D F
E
C
9
A 12 K B H G
Şekildeki dikdörtgenler prizmasında |HK| kaç Şekildeki küpün alanı 54 cm2 ve [AG] ^ [BK] ol-
santimetredir? duğuna göre, |BK| kaç santimetredir?
A) 25 B) 24 C) 20 D) 18 E) 17 A) §6 B) §8 C) æ10
D) 2§3 E) æ13
6. H G
K
3. Hacmi 28 cm3 olan kare dik prizmanın yanal alanı E
F
16§7 cm2 dir.
L
Buna göre, kare dik prizmanın cisim köşegeni D C
kaç santimetredir?
A) 2§6 B) 2§7 C) æ30 A B
D) 4§2 E) 6 Şekildeki küpün K ve L noktaları sırasıyla EFGH
ve BCGF karelerinin ağırlık merkezleri olduğuna
göre, m(KG∑L) kaç derecedir?
A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90
4 1-C 2-E 3-C 4-D 5-A 6-C

02 Prizmalar - II
Dik Silindir Dik silindir A ve B noktalarından bir düzlemle kesilirse

Tabanı daire şeklinde olan dik prizmalara dik silindir de- B DC
cosa = ,
nir. AB
O1 h: Silindirin yüksekliği 2r
D C cosa = olur.
AB
A
h h a O
r C
K D
S = Kesit alanı
r
A O2 B TA = Taban alanı
B TA = S : cosa bağın-
Silindirin hacmi diğer prizmalarda olduğu gibi taban alanı
ile yüksekliğin çarpımıdır. tısı elde edilir.
S
Hacim = rr2 : h
Silindirin alanı = 2rr2 + 2rrh A
a r O
C
K D
Bir dik silindirin yanal alanı dikdörtgendir. Bu dikdörtgenin
TA = rr2
kenarlarından biri silindirin yüksekliği, diğeri ise taban da-
iresinin çevresidir.
r
O1
S Dikdörtgensel bölgenin 360° döndürülmesi ile dik dai-
D
resel silindir elde edilir.
C
Yanal alan
h
2rr
A B
O2 r
S Silindir ile silindirin tabanlarına dik bir düzlemin kesişi-

Yanal alan = 2rr : h mi dikdörtgendir.
Silindir ile silindirin tabanlarına paralel bir düzlemin
kesişimi dairedir.
D C D C D
x
y
A B
A B A
|AC| = x ve |AD| = y, yüzeyden giden hareketlinin en kısa

yolları
5
02 Prizmalar - II
1. D |AD| = 10 cm 4. İçi su ile dolu bir dik silindir, şekildeki gibi tabanla 60°
|BC| = 4 cm olacak şekilde eğiliyor.
A
10 |AB| = 8 cm
C
K
4 B
A B
8
D
Şekildeki kesik dik silindirin hacmi kaç santimet-
reküptür? 60°
A) 90r B) 108r C) 112r C
D) 120r E) 128r |AK| = 6 cm olduğuna göre, dökülen suyun hacmi

kaç santimetreküptür?
A) 60r B) 64r C) 72r D) 75r E) 81r
5. İçi su ile dolu bir dik silindirin yüksekliği 8§3 cm ve ta-

ban yarıçapı 2 cm dir. Silindir taban düzlemiyle a
1
2. Bir ayrıtı 8 cm olan küpün içine sığabilecek en açısı yapınca silindirdeki suyun ü dökülüyor.
4
büyük hacimli silindirin hacmi kaç santimetre- Buna göre, a kaç derecedir?
küptür?
A) 75 B) 60 C) 45 D) 30 E) 15
A) 96r B) 108r C) 116r
D) 120r E) 128r
6. K
M
D C
L
1
3. Bir dik silindirin taban alanının yanal alanına oranı A B
3
olarak veriliyor. Merkezleri aynı olan iki silindir şekildeki gibi yerleşti-
riliyor.
Buna göre, silindirin yüksekliğinin taban yarıça-
pına oranı kaçtır? [KL] küçük çembere M noktasında teğet
4 7 3 5 |KL| = 10 birim, |BC| = 12 birim

A) B) C) D) E) 2
3 5 2 3 Buna göre, iki silindir arasında kalan bölgenin
hacmi kaç birimküptür?
A) 150r B) 175r C) 200r
D) 250r E) 300r
6 1-C 2-E 3-C 4-E 5-D 6-E

03 Piramitler - I
Düzlemdeki şeklin alanını oluşturan noktalar ile düzlem Koni

dışındaki bir T noktasının birleştirilmesiyle elde edilen üç Taban düzlemi daire olan piramitlere koni denir. Koninin
boyutlu cisme piramit denir. tepe noktasının dik iz düşümü taban merkezi ise koniye
T |TH| piramidinin cisim dik koni denir.
yüksekliği, yandaki dört- T
gen piramit (T, ABCD)
D şeklinde ifade edilir.
C Tepe noktasının (T) dik
a h a
iz düşümü taban alanı-
H nın ağırlık merkezi olur-
sa bu piramide dik pira-
A B r
mit denir. A
O
B
Taban alan› : Yükseklik
Piramidin hacmi =
3 Şekildeki dik koninin cisim yüksekliği
|OT| = h dir.
rr 2 : h
Düzgün Piramit Hacim =
3
T Tabanı düzgün çokgen a2 = h2 + r2
olan dik piramide, düz- [TB] = a uzunluğuna dik koninin ana doğrusu denir.
gün piramit denir. Düz-
gün piramidin yan yüzey- Örnek
leri birbirine eş ikizkenar T Şekildeki dik koni
D C üçgenlerdir. Düzgün pi- |BT| = 13 cm
ramidin yüksekliği taban-
G |OB| = 5 cm
daki çokgenin ağırlık 13
A B merkezine iner.
5
A B
Düzgün Dört Yüzlü O
Tüm yüzeyleri eşkenar üçgenden oluşan üçgen piramide Yukarıdaki verilere göre, dik koninin hacminin kaç
düzgün dört yüzlü denir. santimetreküp olduğunu bulunuz.
T Düzgün dört yüzlünün Çözüm
tüm ayrıtları eşittir. T
a h: Cisim yüksekliği
a
h [TK]: Yüzey yüksekliği
13 13
12
C
a
A 2
a G L 5
a A B
2 K O
a 2
2 B
[OT] yüksekliği çizilirse
a 3 a 6 OBT (5 - 12 - 13) dik üçgeni oluşur.
Yan yüz yüksekli€i = h=
2 3
rr 2 : h
Hacim =
a3 2 3
Hacim =
12 25r : 12
Hacim = = 100r cm3 bulunur.
Alan = a2§3 3
7
03 Piramitler - I
1. T (T, ABC) üçgen piramit 4. T |OT| = 3 cm

[AT] ^ (AB∆C) |OK| = 5 cm
3
C [AC] ^ [AB] |OB| = r
16 r
A O B
|AC| = 20 cm
|AT| = 16 cm
A 5
|AB| = 15 cm
15
B
Yukarıdaki verilere göre, piramidin yüzey alanı K

kaç santimetrekaredir? Şekildeki iki dik koninin tabanları ortaktır.
A) 580 B) 600 C) 640 D) 680 E) 720 (T, AB) konisinin (K, AB) konisinin hacmine ora-
nı kaçtır?
2 3 1 2 3
A) B) C) D) E)
3 4 2 5 5
2. T
5. Yüzey alanı 54§3 cm2 olan düzgün dört yüzlünün

C yüksekliği kaç santimetredir?
D
A) 2§6 B) 6 C) 3§6
D) 9 E) 6§2
A B
Taban kenarı 10 cm olan dik kare piramidin bütün
alanı 360 cm2 dir.
Yukarıdaki verilere göre, piramidin yüksekliği
kaç santimetredir?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15 6. T
D
A
3. Taban alanı 4§3 cm2 olan düzgün dört yüzlünün

hacmi kaç santimetreküptür? B C
16 2 Şekildeki dik kare piramidin bir yan yüzü taban düz-

A) 4§6 B) 6§3 C)
3 lemi ile 60° lik açı yapmaktadır.
9 2 Piramidin hacmi 288§3 cm3 olduğuna göre, taba-
D) 6§2 E)
4 nın bir kenarı kaç santimetredir?
A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
8 1-D 2-B 3-C 4-E 5-B 6-B

04 Piramitler - II
Dik Koninin Açınımı T

T T
a V
a a a a K L
h
Yanal alan 7V
r
A O B A A
B A B
r
O Taban yarıçapları eşit olan dik konilerin hacimleri oranı
yükseklikleri oranına eşittir.
Dik koni düzlemsel hâle getirildiğinde T noktasını merkez T
kabul eden bir daire dilimi ve bir tam daire oluşur.
Oluşan dilimin yay uzunluğu taban dairesinin çevresine
eşit olacağından 2rr uzunluğuna eşittir. T V2
r a
a = 360° V1
h2
Yanal alan = r : r : a h1
r r
A B C D
O
V1 h1
= oranı vardır.
V2 h2
Örnek
Kesik Koni
T
T
h1
A1 r1 h2
O1
A B
12
r2
A2 O2 Hacmi 96r cm3 olan şekildeki dik koninin açınımı ya-
2
pılırsa tepe noktasını merkez kabul eden açının kaç
h1 r1 2 A 1
f p = er o = derece olacağını bulunuz.
h2 2 A2
Benzerlik oranının karesi alanları oranına eşittir.

Çözüm
Benzerlik oranının küpü hacimleri oranına eşittir.
36r : h
Hacim (V) = 96r =
Kesik koninin hacmi, büyük koninin hacminden küçük ko- 3
ninin hacmi çıkartılarak bulunur. h = 8 cm, |TB| = a = 10 cm bulunur.
Şekildeki küçük koninin büyük koniyle hacimleri oranının O hâlde merkez açı,
1 3 V 360° : r 360° : 6
e o = olduğuna dikkat ediniz. O hâlde kesik koninin ¡ a=
2 8V a= a 10
hacmi 7V olacaktır. a = 216° bulunur.
9
04 Piramitler - II
1. T |TO| = 9 cm 4. T |OB| = r = 1 km
|TB| = 3 km
3
9 h
r
A O B A O B
Şekildeki dik koninin taban alanının yanal alanına Şekildeki dik koni bir dağı, A ve B noktaları ise iki
1 köyü temsil etmektedir.
oranı dur.
10 Bu iki köyü birleştiren dağ yüzeyi üzerindeki en
Buna göre, koninin hacmi kaç santimetreküptür? kısa yol kaç kilometredir?
A) 18r B) 24r C) 25r D) 27r E) 30r r 2r
A) B) C) r D) §3 E) 3
3 3
2. T
K L
Su
A B 5. (AB, CD) silindir

D C
Şekildeki dik konide 3|AK| = |TK| dur. (T, AB) koni
Koninin hacmi 128 cm3 olduğuna göre, konideki A O B

suyun hacmi kaç santimetreküptür?
A) 81 B) 74 C) 72 D) 64 E) 54
T
3. T
120° Şekildeki dik koni ile dik silindirin hacimleri eşit

3§6 TO
olduğuna göre, oranı kaçtır?
BC
A B 5 7
A) 1 B) 2 C) D) 3 E)
2 2
T merkezli daire dilimi A ve B noktaları bir araya ge-

lecek şekilde kıvrılarak bir dik koni oluşturuluyor.
Buna göre, dik koninin hacmi kaç santimetreküp
olur?
A) 8r B) 4§6r C) 6§3r D) 12r E) 8§3r
10 1-D 2-B 3-E 4-E 5-D

05 Küre ve Dönel Cisimler - I
Küre d d
Uzayda sabit bir noktadan (O noktası) eşit uzaklıkta bu-
D C D C
lunan noktaların kümesine küre yüzeyi, küre yüzeyi ile sı-
nırlanan cisme de küre denir. b b
O noktası küre merkezi a

A B A B
a
R kürenin yarıçapı
R
Kürenin alanı = 4rR2
R 360° 360°
4
O Kürenin hacmi = rR 3
3 Şekilde dikdörtgenin 360° döndürülmesiyle oluşan dönel
silindir görülmektedir.
Bir dik üçgenin dik kenarı etrafında 360° döndürülmesiyle
oluşan cisim bir dik konidir.
Küre Kesiti A A
Küre yüzeyinin bir düzlemle ara kesiti çember, kürenin bir

düzlemle ara kesiti de bir dairedir. b
b
O1 noktası kürenin kesi-
ti olan dairenin merkezi- B C B
a C
dir. OO1B dik üçgenin-
O
de Pisagor bağıntısı
d R
uygulanırsa 360° 360°
A O1 r
B
d2 + r2 = R2 olur. Bir dairenin çapı etrafında 180° döndürülmesiyle ya da bir
P yarım dairenin çapı etrafında 360° döndürülmesiyle küre
oluşur. Çeyrek daire yarıçapı etrafında 360° döndürülür-
O1 merkezli küre kesiti daire olduğundan
se yarım küre oluşur.
kesit alanı = rr2 dir.
Örnek
Küre Dilimi Yüzey alanı 676r cm2 olan bir küre, merkezinden 5 cm
A |AO| = |OD| = |OC| = R uzaklıkta bir düzlemle kesiliyor.
m(CO∑D) = a Oluşan ara kesit dairesinin alanının kaç santimetreka-
R re olduğunu bulunuz.
D
O a Çözüm
C
Kürenin yüzey alanı = 4rR2 ise
4rR2 = 676r ¡ R2 = 169 dan
B
kürenin yarıçapı R = 13 cm olur.
O
a
Küre diliminin alanı = 4rR 2 : + rR 2 5
13
360°
A O1 r
4 a B
Küre diliminin hacmi = rR 3 :
3 360°
O hâlde OO1B dik üçgeninde

Dönel Cisimler
r2 = 132 – 52
Geometrik bir şeklin belli bir eksen etrafında a derece-
r = 12 cm dir.
lik döndürülmesiyle elde edilen cisimlere dönel cisimler
denir. Dönel cisim oluşturulurken şeklin dönme eksenine Buradan kesit dairesinin alanı = rr2 den
göre simetriği alınarak incelenir. kesit alanı = r : 122 = 144r cm2 olur.
11
05 Küre ve Dönel Cisimler - I
1. Yarıçapı 10 cm olan küre, merkezinden 6 cm ve 4.

8 cm uzaklıkta iki düzlem ile kesiliyor. 4 D
A
Oluşan kesitlerin çevreleri farkı kaç santimetre-
dir?
3
A) 2r B) 3r C) 4r D) 5r E) 6r
B
C
ABCD dikdörtgeni AB ekseni etrafında 180° dön-

dürülürse oluşan şeklin hacmi kaç santimetre-
küp olur?
A) 48r B) 40r C) 36r D) 30r E) 24r
2. Hacmi 288r cm3 olan kürenin yüzey alanı kaç

santimetrekaredir?
A) 108r B) 120r C) 128r
D) 144r E) 160r 5. A ABC dik üçgen
m(C) = 75°
|BC| = 4 cm
75°
B 4 C
ABC dik üçgeni BC kenarı boyunca 90° döndü-

rülürse oluşan şeklin hacmi kaç santimetreküp
3. olur?
r r r
12 A) B) C) D) r E) 2r
4 3 2
O 30°
6. A 3 B Şekildeki dikdörtgen BC kenarı

etrafında 90° döndürülüyor.
Yarıçapı 12 cm olan küre şeklindeki karpuzdan yu-
karıdaki dilim kesilerek çıkarılıyor.
6
Buna göre, karpuz diliminin alanı kaç santimetre-
karedir?
A) 216r B) 192r C) 180r
D C
D) 176r E) 168r
Buna göre, oluşan cismin hacmi kaç santimetre-
küptür?
21r 27r
A) B) 12r C) D) 14 E) 15
2 2
12 1-C 2-D 3-B 4-E 5-B 6-C

06 Küre ve Dönel Cisimler - II
Dönel Silindirik Halka d

d
A B
C
D
D C
A
B
360°
360°
ABCD dikdörtgeninin d ekseni etrafında 360° döndürül- [AD] // d olmak üzere, ABCD dik yamuğunun d doğrusu
mesiyle dönel silindirik halka oluşur. etrafında 360° döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi bir
dik silindirden bir dik koninin çıkarılması ile bulunur.
Dönel Kesik Koni

d
360°
D B
C
Bir geometrik şeklin bir eksen etrafında döndürülmesi ya-

pılırken eksene göre simetriği alınarak 360° lik yay çizilir.
Böylece dönel cisim oluşturulur.
A Döndürme açısı 360° den küçük ise oranlanarak oluşan

B C
kısım bulunur.
Şekil ile eksen arasında uzaklık var ise oluşan toplam ha-
ABCD dik yamuğunun d ekseni etrafında 360° döndürül- cimden oluşan boşluğun hacmi çıkarılarak işlem yapılır.
mesiyle oluşan cisim bir dönel kesik konidir.
d
Yarım dairenin çapı etrafında 360° döndürülmesiyle tam
A Aı
bir küre oluşur.
A
A
B C Cı Bı O O
360°
B
d // [AC] olmak üzere, ABC dik üçgeninin d doğrusu etra- B
fında 360° döndürülmesiyle oluşan cisim, bir kesik koni-
den bir dik silindirin çıkarılmış hâlidir. 360° 360°
13
06 Küre ve Dönel Cisimler - II
1. A 3 B
d 3. y
B
C
3
6
x
O 6 A
K
D C 2 OABC dikdörtgeninin x ekseni etrafında 360° döndü-
360° rülmesiyle Vx hacmi, y ekseni etrafında 360° döndü-
rülmesiyle Vy hacmi elde ediliyor.
ABCD dikdörtgeninin d doğrusu etrafında 360°
döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi kaç san- Vx
Buna göre, oranı kaçtır?
Vy
timetreküptür?
1 1 2
A) 112r B) 120r C) 126r A) B) C) D) 2 E) 3
3 2 3
D) 130r E) 144r
4.
A
B 6 O
2. A 1 B |AB| = |AD| = 1 cm
Şekildeki çeyrek daire AO ekseni etrafında 360°
|DC| = 2 cm döndürülürse oluşan şeklin hacmi kaç santimet-
1 reküp olur?
A) 72r B) 128r C) 144r
D 2 C D) 180r E) 288r
Şekildeki dik yamuğun AD kenarı etrafında 180°
döndürülmesiyle oluşan cismin hacmi kaç santi-
metreküptür?
5. A
7r 7r 7r 7r 7r
A) B) C) D) E)
6 5 4 3 2
20
15
B C
ABC dik üçgeninin BC ekseni etrafında 360° dön-
dürülmesiyle oluşan cismin hacmi kaç santimet-
reküptür?
A) 1500r B) 1200r C) 1080r
D) 1000r E) 960r
14 1-C 2-A 3-B 4-C 5-B

01 Katı Cisimler
1. A 3. L
K
E
B
N
D
Şekildeki küp, üç ayrıtının orta noktaları olan K, L ve

C
N den geçen bir düzlemle kesiliyor.
İçi tamamen su ile dolu olan silindir eğdirilmiş ve su-
Kesilen parçanın hacminin küpün hacmine oranı
5
yun i boşaltılmıştır. kaçtır?
18
AE 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
Buna göre, oranı kaçtır? 36 48 64 72 81
DE
5 7 6 2 4
A) B) C) D) E)
4 4 5 3 3
4. T Şekildeki
üçgen piramit
|TH| = 4§3 cm
|AC| = 7 cm
C
A |AB| = 8 cm
H 5
2. T |AC| = 6 cm 8 |BC| = 5 cm
|AT| = x B
Yukarıdaki verilere göre, piramidin hacmi kaç

x santimetreküptür?
A) 32 B) 40 C) 45 D) 48 E) 60
B C
6
A D
Şekildeki dik kare piramidin hacmi 54 cm3 tür.

Buna göre, x kaç santimetredir?
A) 6§3 B) 10 C) 3æ10 5. Bir kürenin içerisine küp yerleştiriliyor. Küpün tüm
köşeleri kürenin yüzeyinde bulunmaktadır.
D) 9 E) 6§2
Buna göre, kürenin hacminin küpün hacmine
oranı kaçtır?
r 3 r 2
A) B) r§3 C)
2 3
r 3 r
D) E)
3 2
15 1-A 2-C 3-B 4-B 5-A

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
6. FASİKÜL
Trigonometri - I
Yönlü Açılar - Birim Çember
Açı Ölçme Birimleri - Esas Ölçü
Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonu
Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonu
Sekant ve Kosekant Fonksiyonu
Özel Açıların Trigonometrik Değerleri
Trigonometrik Fonksiyonların Bölgelere Göre İşaretleri
90 Dereceden Büyük Açıların x Eksenine Göre Açılımı
90 Dereceden Büyük Açıların y Eksenine Göre Açılımı
Negatif Olan veya 360 Dereceden Büyük Olan Açıların I. Bölgeye Taşınması
Trigonometri konusu çok önemli bir konu olup üniversite sınavında (AYT bölümünde) mutlaka soru gelecektir. En az
3 soru beklenmektedir. Bu nedenle konunun çok iyi öğrenilmesi gerekir. Üniversitede matematik, fizik, mühendislik,
astronomi gibi dalları okuyacaklar için trigonometri temel niteliktedir. Konu çok iyi özümsenirse hem üniversite sına-
vında bütün sorular doğru cevaplanacak hem de üniversite okurken bu konularda rahat edilecektir.
01 Yönlü Açılar - Birim Çember
Açı Örnek
Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşim kümesi- Aşağıdaki açıların özelliklerini inceleyiniz.
ne açı denir.
Başlangıç
Sembolle
gösterilişi
A
kenarı
kenarı
ı
Yönü
r
Bitim
na
Açı
ke
A
[O K
ın
ın
Aç KM∑N [MK [MN (–)
M N
O
Başlangıç noktası Açının [OB kenarı B
P
[OA ve [OB ışınlarının birleşimlerinden oluşan açı; AOB R RP∑S [PR [PS (+)
S
açısı veya BOA açısı şeklinde ifade edilir.
Açının ölçüsü ise m(AO∑B) veya m(BO∑A) olarak ifade edi-
Birim Çember
lir.
Analitik düzlemde, merkezi başlangıç noktasında ve ya-
rıçap uzunluğu 1 birim olan çembere birim çember denir.
y
A(x, y)
Yönlü Açılar
1
A
x
rı O B
a
k en
tim
Bi
O Başlangıç kenarı B
A
ı
n ar Birim çember üzerinde her A(x, y) noktası x2 + y2 = 1 ba-
ke
ıç ğıntısını sağlar.
ng
şla
Ba
O Bitim kenarı B
Örnek
Açının köşesi etrafında, başlangıç kenarından bitim kena-
4
rına iki türlü gidilebilir. K e a, o
5
Bunlardan biri saatin dönme yönünün tersi, ikincisi ise sa-
noktası birim çember üzerinde olduğuna göre, a nın
atin dönme yönünün aynısıdır. Saatin dönme yönünün
alabileceği değerleri bulunuz.
tersi olan yöne pozitif (+), aynı olan yöne negatif (–) yön
denir. Çözüm
BOA açısı pozitif yönlü bir açı olup BO∑A şeklinde gös- 4 2
a2 + e o = 1
terilir. AOB açısı negatif yönlü bir açı olup AO∑B şeklin- 5
de gösterilir. 16
a2 + e o= 1
25
16
a2 = 1 -
25
9
a2 =
25
Trigonometride açıların yönü ok yardımıyla belirlenir. 3 3
a= ve a = - bulunur.
5 5
3
01 Yönlü Açılar - Birim Çember
1. Aşağıdaki açılardan hangisinde PRS açısının 3. O

yönü pozitiftir? K N
A) R B)
P P R
M
S P 1. şekil 2. şekil
R S
Bu şekillere göre, aşağıdakilerden hangisi yan-
C) P D) lıştır?
P S
A) 1. şekildeki açının başlangıç kenarı [MK ışınıdır.
R
B) 2. şekildeki açının bitim kenarı [OR ışınıdır.
S R C) 1. şekildeki açının sembolle gösterilişi KM∑N dir.
E) P D) 2. şekildeki açının yönü negatiftir.

E) 2. şekildeki açının sembolle gösterilişi PO∑R dir.
R
4. Başlangıç kenarı [AB, bitim kenarı [AC ve açısı-

nın yönü negatif olan açı aşağıdakilerden hangi-
si olabilir?
A) B B) A
A
B C
C) B D)
a 1 B C
2. O e , o noktası birim çember üzerinde olduğu-
4 2
A
na göre, a nın alabileceği değerlerin çarpımı kaç-
tır? A
C
A) –16 B) –12 C) –9 D) –8 E) –4 E) A
B
4 1-E 2-B 3-D 4-A

02 Açı Ölçme Birimleri - Esas Ölçü
Açı Ölçme Birimleri

Derece
Bir tam çember yayının 360 eş • a ≥ 360° ise
B parçasından birini gören mer- a 360

O
1° A kez açının ölçüsüne 1 derece -
denir ve 1° şeklinde gösterilir. b " kalan
a açısının esas ölçüsü b dır.
• a < 0° ise (negatifse)
Dakika a 360
-
1 derecelik yayın ya da açının 60 ta birine 1 dakika denir
b " kalan (Esas ölçü değil.)
ve 1ı şeklinde gösterilir.
a açısının esas ölçüsü 360° – b dır.
1 derece 60 dakikadır.
1° = 60ı
1 dakika 60 saniyedir. 1ı = 60ıı şeklinde gösterilir.
Pr
S a ≥ 2r ve a = şeklinde ise
Radyan S
Pr
Bir tam çemberin yarıçap uzun- P 2S ise ifadesinde P yerine
r S
r luğuna eşit uzunluktaki yayını -
1R gören merkez açının ölçüsüne 1 T " kalan
O r
radyan denir. R harfi ile gösteri- Tr
kalan T yazılarak şeklinde esas ölçü bulunur.
lir. S
S a < 0 (negatif) ise – a nın esas ölçüsü yukarıdaki gibi
bulunur. Bulunan değer 2r den çıkarılarak a nın esas
ölçüsü bulunmuş olur.
Bir açının derece cinsinden ölçüsü D, radyan cinsinden

ölçüsü R olsun. Tam bir çember yayı 360° veya 2r rad- Örnek
yandır. 43r 29r
ve - radyanlık açıların esas ölçülerini bu-
5 7
Buna göre,
lunuz.
D R D R
= veya = dir.
360° 2r 180° r
Çözüm
43 10 (paydan›n iki kat›)
Esas Ölçü S - 40 4
3 " kalan
Bir açının derece olarak [0, 360°) aralığındaki ölçüsüne
veya radyan olarak [0, 2r) aralığındaki ölçüsüne esas 43r 3r
in esas ölçüsü tir.
ölçü denir. 5 5
S 29 14 (paydanın iki katı)
- 28 2
1 " kalan
a açısı, derece olarak [0, 360°) aralığında veya radyan 29r r
nin esas ölçüsü dir.
olarak [0, 2r) aralığında olduğunda a açısının esas ölçü- 7 7
sü kendisidir. 29r r 13r
- nin esas ölçüsü 2r - = dir.
7 7 7
5
02 Açı Ölçme Birimleri - Esas Ölçü
1. Ölçüsü 40° 52ı olan açının ölçüsü kaç dakikadır? 95r

4. - radyanlık açının esas ölçüsü kaç derece-
6
A) 1252 B) 1652 C) 2052
dir?
D) 2452 E) 2852
A) 15 B) 30 C) 45 D) 60 E) 75
2. –50° ve –1350° açılarının esas ölçülerinin toplamı

4r 13r
kaç derecedir? 5. r, ve radyanlık açıların derece cinsin-
9 12
A) 250 B) 320 C) 400 D) 450 E) 480 den değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
A) 180, 100, 165 B) 180, 75, 135
C) 180, 80, 195 D) 150, 80, 165
E) 150, 80, 195
3. m (W
A) = 24° 12 › 20 ››
m ( W
B) = 15° 50 › 13 ››
olduğuna göre, 3m(A) – m(B) açısının ölçüsü kaç
derece kaç dakikadır? r 83r
6. ve radyanlık açıların esas ölçülerinin
10 10
A) 56° 46ı 47ıı B) 52° 34ı 43ıı
toplamı kaç radyandır?
C) 50° 26ı 40ıı D) 48° 36ı
r 2r 3r 4r
E) 44° 20ı A) B) C) D) E) r
5 5 5 5
6 1-D 2-C 3-A 4-B 5-C 6-B

03 Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonu - I
Sinüs ekseni Örnek

sin150°, cos150°, sin240° ve cos240° değerlerini birim
B(0, 1)
çember çizerek gösteriniz.
E C(a, b)
1
a
O Kosinüs
Aı(–1, 0) D A(1, 0)
ekseni
Bı(0, –1)
a açısının bitim kenarının ([OC nın) birim çemberi kestiği Çözüm

C noktasının apsisine a nın kosinüsü denir ve cosa şek- Sinüs ekseni
linde gösterilir. C noktasının ordinatına da a nın sinüsü
denir ve sina ile gösterilir. B
1 C
Buna göre, 30 150°
°
Kosinüs
cosa = |OD| = a A O
ekseni
sina = |OE| = b dir.
B
a reel sayısını, cosa ya dönüştüren fonksiyona kosinüs
§3
fonksiyonu, sina ya dönüştüren fonksiyona sinüs fonksi- |OA| =
60° 2 §3 , 1
ise B – olur.
yonu denir. 1 1 1 2 2
2
|AB| =
2
30°
O
A §3
2
Buna göre,
§3 1
cos150° = - ve sin150° = dir.
2 2
Sinüs ve kosinüs fonksiyonları birim çember üzerindeki
Sinüs ekseni
noktaların apsisi ve ordinatı olduğundan
–1 ≤ cosa ≤ 1
–1 ≤ sina ≤ 1 240°
R Kosinüs
arasında değerler alır. O
60° ekseni
1
S
P(a, b)
Örnek 1
R 2 O
A = 5 + 2sinx tir. 60°
§3
Buna göre, A nın değer aralığını bulunuz. 2
1
30°
P |OR| = 1
Çözüm 2 1 , §3
ise P – olur.
|PR| = §3 2 2
–1 ≤ sinx ≤ 1 2
–2 ≤ 2sinx ≤ 2 Buna göre,
3 ≤ 5 + 2sinx ≤ 7 §3 1
sin240° = - ve cos240° = - dir.
3 ≤ A ≤ 7 olur. 2 2
7
03 Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonu - I
1. sin300° ve cos300° değerlerinin birim çemberde 3. Sinüs ekseni

gösterimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sinüs ekseni B) Sinüs ekseni
225°
Kosinüs
O
O Kosinüs Kosinüs ekseni
ekseni ekseni 1
A(k,n)
1 , §3 1 , §3
P– – P –
2 2 2 2
Yukarıdaki birim çembere göre, 6k + 2n toplamı
C) Sinüs ekseni D) Sinüs ekseni
kaçtır?
A) –4§2 B) –2§2 C) –§2
Kosinüs Kosinüs
O ekseni ekseni D) 2§2 E) 4§2
§3 , 1
P –
§3 , 1 2 2
P– –
2 2
E) Sinüs ekseni
Kosinüs
ekseni
§3 , 1
P–
2 2
4. K = 6cos2x + 3
olduğuna göre, K nin alabileceği farklı tam sayı
değerlerinin toplamı kaçtır?
A) 30 B) 34 C) 38 D) 42 E) 46
3a - 6cosx 1
2. =
2a + 4 2
olduğuna göre, a nın alabileceği kaç farklı tam 5. A = 3cosx – 2
sayı değeri vardır? B = 4 – 5siny
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 olduğuna göre, 2A – 3B farkının en büyük tam
sayı değeri kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
8 1-B 2-B 3-A 4-D 5-C

04 Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonu - II
Dik Üçgende Trigonometrik Bağıntılar Örnek

Sinüs ekseni cosx sinx
1 + sinx cosx
+
B(0, 1)
P işleminin en sade hâlini bulunuz.
1 sina
a
Kosinüs
Aı(–1, 0) O cosa R A(1, 0)
ekseni
Çözüm
1
Bı(0, –1) 64444444744444448
cosx sinx cos 2 x + sin 2 x + sin x
+ cosx =
1 + sinx (1 + sinx) : cosx
Yukarıdaki grafiğe göre, (1 + sinx)
(cosx)
Karfl› dik kenar
sina = 1 + sinx
Hipotenüs =
(1 + sinx) : cosx
Komflu dik kenar 1
cosa = = cosx bulunur.
Hipotenüs
eşitlikleri bulunur.
Örnek
Örnek
2 A C
0° < x < 90° olmak üzere, sinx = tir.
5 x
B
Buna göre, cosx in kaç olduğunu bulunuz.
Çözüm
A 22 + a2 = 52
a = æ21
Yukarıdaki şekil 10 eş kareden oluşmaktadır.
Karşı dik kenar
21
cosx = tir. m(AB∑C) = x
H
ip
5
ot
en
2 5 olduğuna göre, cosx + sinx toplamını bulunuz.

üs
a x
B Komşu dik kenar C
Çözüm
A C
x
1 x B
1
Yukarıdaki grafikte OPR dik üçgeninde Pisagor teoremi
1
uygulanırsa
cos2a + sin2a = 1 olur. 1
D 1 1 1 1 1 E
Bu eşitliğe göre,
cos2a = 1 – sin2a ADE üçgeninde Pisagor teoreminden
sin2a = 1 – cos2a |AE|2 = 42 + 52 ¡ |AE| = æ41 dir.
eşitlikleri bulunur. 4 5 9
cosx + sinx = + = bulunur.
41 41 41
9
04 Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonu - II
2 1
1. 0° < x < 90° olmak üzere, sinx = dir. 4. sinx – cosx =
§7 2
Buna göre, 10 – 7cos2x farkı kaçtır? olduğuna göre, sinx : cosx çarpımı kaçtır?
A) 4 B) 5 C) 7 D) 8 E) 9 1 1 3 5 3
A) B) C) D) E)
8 4 8 8 4
cos 4 x + cos 2 x : sin 2 x

1 + cosx sinx 5.
2. + 1 - sin 2 x
sinx 1 + cosx
ifadesinin en sade hâli aşağıdakilerden hangisi-
dir?
dir?
A) –2 B) –1 C) 1 D) 2 E) 3
2 2
A) B) cosx C) 2sinx
sinx
D) 2cosx E) 4sinx
6. A ABC üçgen
|AB| = |AC| = 10 cm
10 10 |BD| = 5 cm
3. sinx = a ve cosx = b olmak üzere, |DC| = 11 cm
i
a4 – b4 + 3a2 + 5b2 m(AD∑C) = i
B5D 11 C
Yukarıdaki verilere göre, cosi kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
3 2§2 §7 §6 §5
A) B) C) D) E)
5 5 5 5 5
10 1-C 2-A 3-B 4-C 5-C 6-E

05 Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonu
Tanjant Fonksiyonu Kotanjant Fonksiyonu

Sinüs ekseni Sinüs ekseni
B(0, 1)
R(1, a) D(0, 1) R
a P(a, 1) Kotanjant
P
A ekseni
1 sina
a sina
O cosa S A(1, 0) Kosinüs
Aı(–1, 0) a
Kosinüs
ekseni C (–1, 0)
ı O cosa B C(1, 0)
ekseni
Bı(0, –1)
Tanjant ekseni Dı(0, –1)
a açısının bitim kenarı [OP, birim çembere A noktasın- a açısının bitim kenarı [OA, birim çembere D noktasın-
dan çizilen teğeti R noktasında kesmek üzere, R noktadan çizilen teğeti P noktasında kesmek üzere, P nokta-
sının ordinatına a nın tanjantı denir ve tana ile gösterilir. sının apsisine a nın kotanjantı denir ve cota ile gösterilir.
AR Karfl› dik kenar Komflu dik kenar

tana = = dır. S cota = d›r.
OA Komflu dik kenar Karfl› dik kenar
S Yukarıdaki grafiğe göre, AB∆O ile OD∑∆P benzerdir.
Buna göre,
OB DP cosa cota
= ise = dir.
Örnek AB DO sina 1
3 cosa
0° < x < 90° olmak üzere, sin x = tir. Bundan dolayı cota = d›r.
5 sina
Buna göre, tanx i bulunuz. sina 1
S tana = cosa = ise
cota
tana : cota = 1 dir.
Çözüm
a2 + 32 = 52
a=4
Karşı dik kenar
H
ip
Bundan dolayı, Örnek

ot
en
3 5
üs
3 tan3x : cot3x + cotx : tanx

tanx = tür.
4
a x ifadesinin en sade hâlini bulunuz.
Komşu dik kenar
Çözüm
(tanx : cotx)3 + cotx : tanx = 13 + 1 = 2 bulunur.
Yukarıdaki grafiğe göre OP∆S ile OR∆A benzerdir.

PS AR sina tana
Buna göre, = ise cosa = dir. –3 < tana < +3
OS OA 1
–3 < cota < +3
sina
Bundan dolayı tana = cosa dır.
aralığında değerler alır.
11
05 Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonu
1 4. tanx + cotx = 5
1. 0° < x < 90° olmak üzere, tanx = tür.
3
olduğuna göre, tan2x + cot2x ifadesinin sonucu
Buna göre, cotx – 5sin2x farkı kaçtır? kaçtır?
5 7
A) 2 B) C) 3 D) E) 4 A) 16 B) 18 C) 20 D) 23 E) 27
2 2
2. C
cosx
5. tanx -
1 - sinx
dir?
x D
B 1 1
A) - B) - cosx C) –1
sinx
A 1 1
D) E) cosx
Yukarıdaki şekil 20 tane eş kareden oluşmaktadır. sinx
m(DB∑C) = x olduğuna göre, tanx kaçtır?
2 3 4 6 8
A) B) C) D) E)
5 5 5 5 5
1
6. tan 3 x : cot 2 x -
cot x
3sinx - 2cosx 2 ifadesinin en sade hâli aşağıdakilerden hangisi-
3. =
2sinx + 6cosx 5 dir?
olduğuna göre, tanx kaçtır? A) –2tanx B) –2 C) 0
1 1 D) 2 E) 2tanx
A) B) C) 2 D) 3 E) 6
3 2
12 1-B 2-C 3-C 4-D 5-B 6-C

06 Sekant ve Kosekant Fonksiyonu
Sinüs ekseni Çözüm
B
A Pisagor teoreminden
a a2 = 32 + 42 = 25
C
a = 5 tir.
coseca
1 a
a 3
O seca Kosinüs
A ekseni
x
B 4 C
Birim çember üzerinde m(CO∑A) = a olmak üzere, C nok- 1 5

secx = cosx =
4
tasındaki teğetin y eksenini kestiği noktanın ordinatına, a
1 5
gerçek sayısının kosekantı denir ve coseca ile gösterilir. cosecx = = tür.
sinx 3
C noktasındaki teğetin x eksenini kestiği noktanın apsisi- 5 5 35
secx + cosecx = + = dir.
ne, a gerçek sayısının sekantı denir ve seca ile gösterilir. 4 3 12
Örnek
S OCA dik üçgeninde, cosecx - sinx

cotx
OA 1
seca = = cosa olduğundan işleminin en sade hâlini bulunuz.
1
1 1
seca = cosa veya cosa = seca dır.
Hipotenüs
Bundan dolayı seca = eşitliği de
Komflu dik kenar
dik üçgende sekant değerini bulmak için kullanılır. Çözüm
S OCB dik üçgeninde, 1 1 - sin 2 x
- sinx
OB cosecx - sinx sinx sinx
1 = cosx = cosx
coseca = = olduğundan cotx
1 sina sinx sinx
1 1
coseca = veya sina = coseca dır. cos 2 x sinx
sina
sinx cosx
= :
Hipotenüs
S Bundan dolayı coseca = = cosx tir.
Karfl› dik kenar
eşitliği de dik üçgende kosekant değerini bulmak için
kullanılır.
1 1
secx = cosx ve cosecx =
Örnek sinx
3 olduğundan secx ve cosecx ifadeleri
0° < x < 90° olmak üzere, tanx = tür.
4 R – (–1, 1) aralığında değer alırlar.
Buna göre, secx + cosecx toplamını bulunuz.
13
06 Sekant ve Kosekant Fonksiyonu
1. 0° < x < 90° olmak üzere, cosecx = 3 tür. 4. Sinüs ekseni
Buna göre, 8tan2x – 3cosx farkı kaçtır? R

A) –2§2 B) 1 – 2§2 C) 2§2 – 1 B
T
D) 2§2 E) 4§2 1
i
P
Kosinüs
C H O A
ekseni
Yukarıdaki şekilde, T noktasında birim çembere te-

ğet çizilmiştir.
m(AO∑T) = i olduğuna göre, |OP| + |OH| toplamının
i ve trigonometrik fonksiyonlar cinsinden değeri
aşağıdakilerden hangisidir?
sec 2 x - 1 A) –seci – cosi B) seci + cosi
2. + cotx
tanx
C) coseci – cosi D) coseci + cosi
dir? E) coseci – sini
A) sinx : cosx B) tanx + 1

C) 1 – cotx D) secx : cosecx
E) secx + 1
5. (secx + tanx) : (1 – cosecx)

dir?
A) –cotx B) –tanx C) –1
D) tanx E) cotx
r
3. 0<x<
2
olduğuna göre, A = 3cosecx + 2 ifadesinin sonu-
cu aşağıdakilerden hangisi olamaz?
secx - cosecx 2
25 23 17 11 14 6. =
A) B) C) D) E) 3secx + 2cosecx 3
4 4 3 2 3
olduğuna göre, cotx in değeri kaçtır?
5 3 1
A) - B) - C) -
7 7 7
3 5
D) E)
7 7
14 1-B 2-D 3-E 4-A 5-A 6-B

07 Özel Açıların Trigonometrik Değerleri
0°, 90°, 180°, 270° Açılarının Trigonometrik 30° ve 60° lik Açıların Trigonometrik Değerleri
Değerleri A 30° - 60° - 90° özel üçgeni
Sinüs ekseni kenar ölçüleri ile yanda
60° gösterilmiştir. Buna göre
B(0, 1)
2 trigonometrik oranlar yazı-
1
larak aşağıdaki değerler
bulunur.
Kosinüs
C(–1, 0) O A(1, 0) ekseni 30°
B §3 C
D(0, –1) 1 §3
sin30° = sin60° =
2 2
§3 1
cos30° = cos60° =
2 2
1 §3
tan30° = = tan60° = §3
§3 3
Yukarıda birim çemberde,
1 §3
S A(1, 0) olduğundan cos0° = 1 ve sin0° = 0 dır. cot30° = 3 cot60° = =
§3 3
S B(0, 1) olduğundan cos90° = 0 ve sin90° = 1 dir.
S C(–1, 0) olduğundan cos180° = –1 ve sin180° = 0 dır.
S D(0, –1) olduğundan cos270° = 0 ve sin270° = –1 dir.
Sinüs ekseni 45° lik Açının Trigonometrik Değerleri

A İki açısı 45° olan ikizkenar
B(0, 1)
Kotanjant dik üçgen kenar ölçüleri ile
ekseni 45°
yanda gösterilmiştir. Buna
§2 göre trigonometrik oranlar
Kosinüs 1
C(–1, 0) O A(1, 0) ekseni yazılarak aşağıdaki değer-
ler bulunur.
D(0, –1) 45°

B 1 C
Tanjant ekseni
1 §2
sin45°= cos45°= =
§2 2
tan45° = cot45° = 1 bulunur.
Yukarıdaki birim çemberde,

S A(1, 0) olduğundan tan0° = 0 ve cot0° = tanımsızdır.
S B(0, 1) olduğundan tan90° = tanımsız ve
cot90° = 0 dır.
S C(–1, 0) olduğundan tan180° = 0 ve cot180° = tanım- Sekant ve kosekant fonksiyonlarının değerleri;
sızdır.
1 1
secx = cosx ve cosecx =
S D(0, –1) olduğundan tan270° = tanımsız ve sinx
cot270° = 0 dır. eşitlikleri kullanılarak bulunur.
15
07 Özel Açıların Trigonometrik Değerleri
1. cos2(180°) – sin3(270°) 15r

4. cosr : sin + tan17r
2
farkının sonucu kaçtır?
ifadesinin eşiti kaçtır?
A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
2. A = 6sin2x + 4cos3x
5. 2cosec330° + 6sec245°
olduğuna göre, x = 60° için A nın değeri kaçtır?
ifadesinin sonucu kaçtır?
9 11
A) 4 B) C) 5 D) E) 6
2 2 A) 20 B) 22 C) 24 D) 26 E) 28
36tan180° + ` 5 j
2cos0°
3. – 4sin245° 6. sin31890° : cos900° – 4tan21140°
ifadesinin sonucu kaçtır? ifadesinin sonucu kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) –13 B) –8 C) –3 D) 8 E) 13
16 1-E 2-C 3-B 4-D 5-E 6-A

08 Bölgelere Göre İşaretleri
I. Bölge: 0° < a < 90° III. Bölge: 180° < a < 270°
Kotanjant
cota
1 ekseni 1 A Kotanjant cota B
A 1 ekseni 1
tana –cosa A tana
sina a a
Kosinüs a a
–1 0 cosa 1 –1 0 1 Kosinüs
ekseni –1 O 1 –1 O 1
–sina ekseni
–1 –1 A
–1 –1
Tanjant Tanjant
ekseni ekseni
Yukarıdaki şekillere göre, I. bölgede sina, cosa, tana ve Yukarıda verilen şekillere göre, III. bölgede sina ve cosa
cota değerleri pozitiftir. değerleri negatif, tana ve cota değerleri pozitiftir.
IV. Bölge: 270° < a < 360°

Sinüs ekseni
I. bölgede bütün trigonometrik fonksiyonların işaretleri po- Kotanjant

–cota
1 A 1 ekseni
zitiftir.
cosa
–1 a 1
O 1 Kosinüs O
ekseni –1
–sina –tana
A
–1 –1
II. Bölge: 90° < a < 180°
Tanjant
Sinüs ekseni ekseni
Kotanjant
–cota 1 ekseni Yukarıda verilen şekillere göre, IV. bölgede cosa değeri
1 A
A pozitif; sina, tana ve cota değerleri negatiftir.
a sina
–1 1 –1 a 1
Kosinüs
–cosa 0 ekseni –tana
–1 –1 B
• Tanjant ve kotanjant fonksiyonlarının tüm bölgelerde
Tanjant
ekseni
işaretleri birbirinin aynısıdır.
1 1
Yukarıda verilen şekillere göre, II. bölgede sina değeri • seca = cosa ve coseca = olduğundan seca
sina
pozitif; cosa, tana ve cota değerleri negatiftir.
nın işareti cosa ile, coseca nın işareti sina ile aynı-
dır.
Örnek
a = sin70°
b = cos110° Örnek
c = tan150° tan168°, cot224° ve cosec340°
olduğuna göre, a : b + c ifadesinin işaretini bulunuz. fonksiyonlarının işaretlerini sırasıyla bulunuz.
Çözüm Çözüm
a = sin70° > 0 168° II. bölge olduğundan tan168° < 0,
b = cos110° < 0, c = tan150° < 0 224° III. bölge olduğundan cot224° > 0,
a : b + c = (+) : (–) + (–) 340° IV. bölge olduğundan sin340° < 0
= (–) + (–) ve cosec340° < 0 olarak bulunur.
= (–) olduğundan negatiftir. Yani işaretler (–, +, –) olur.
17
08 Bölgelere Göre İşaretleri
1. 180° < x < 360° olmak üzere, 4. 90° < x < 180° olmak üzere,
2 tanx - 2 - sin270°
cosx = – tür.
3
3cosx + sinx
Buna göre, tanx – sinx farkı kaçtır?
5§5 §5 §5
A) - B) - C) dir?
6 6 6
A) –tanx B) –cosx C) –secx
§5 5§5
D) E) D) tanx E) secx
2 6
5. a = tan110°
b = sec150°
2. 0° < x < 270° olmak üzere, cotx = –4 tür. c = cot205°
Buna göre, sinx : cosx çarpımı kaçtır? d = sin340°
1 4 4 olduğuna göre a, b, c ve d sayılarının işaretleri sı-
A) - B) - C)
17 17 17 rasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru veril-
8 15
D) E) miştir?
17 17
A) +, +, –, + B) +, –, –, + C) –, –, +, +
D) –, –, +, – E) –, +, +, –
6. a = tan2570°
3. 90° < x < 180° olmak üzere,
b = sin1720°
1 + cot 2 x : sec 2 x - 1
c = cos3370°
çarpımının en sade hâli aşağıdakilerden hangisi-
olduğuna göre a, b ve c sayılarının işaretleri sıra-
dir?
sıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiş-
A) –secx B) –cosx C) cosx
tir?
D) secx E) sinx
A) +, –, – B) +, +, – C) –, –, +
D) –, +, + E) –, –, –
18 1-E 2-B 3-A 4-C 5-D 6-A

90 Dereceden Büyük
09 Açıların x Eksenine Göre Açılımı
y Örnek
i dar açı olmak üzere, (360° – i) açısının trigonomet-
rik oranlarını i cinsinden bulunuz.
r 2r
x
180° O 0°, 360° Çözüm
(360° – i) açısı IV. bölgede bir açıdır.
sin(360° – i) = –sini
cos(360° – i) = cosi
a açısı, (180° " i) veya (360° " i) şeklinde yazılmış ise
tan(360° – i) = –tani
öncelikle i dar açı kabul edilerek açının bulunduğu bölge
cot(360° – i) = –coti
tespit edilir. Trigonometrik fonksiyonun o bölgedeki işareti
alınır. Trigonometrik fonksiyonun adı aynı kalır. sec(360° – i) = seci
cosec(360° – i) = –coseci bulunur.
Örnek
a dar açı olmak üzere, (r – a) açısının trigonometrik Örnek
oranlarını a cinsinden bulunuz. x dar açı olmak üzere, (360 + x) açısının trigonometrik
oranlarını x cinsinden bulunuz.
Çözüm Çözüm
(r – a) açısı II. bölgede bir açıdır. (360° + x) açısı I. bölgede bir açıdır.
sin(r – a) = sina sin(360° + x) = sinx
cos(r – a) = –cosa cos(360° + x) = cosx
tan(r – a) = –tana tan(360° + x) = tanx
cot(r – a) = –cota cot(360° + x) = cotx
sec(r – a) = –seca sec(360° + x) = secx
cosec(r – a) = coseca bulunur. cosec(360° + x) = cosecx bulunur.
Örnek Örnek
x dar açı olmak üzere, (r + x) açısının trigonometrik 240° nin trigonometrik değerlerini bulunuz.
oranlarını x türünden bulunuz.
Çözüm
Çözüm 180° < 240° < 270° olduğundan açı III. bölgededir.
(r + x) açısı III. bölgede bir açıdır. §3
sin240° = sin(180° + 60°) = –sin60° = –
sin(r + x) = –sinx 2
cos(r + x) = –cosx 1
cos240° = cos(180° + 60°) = –cos60° = –
2
tan(r + x) = tanx
tan240° = tan(180° + 60°) = tan60° = §3
cot(r + x) = cotx
§3
cot240° = cot(180° + 60°) = cot60° =
sec(r + x) = –secx 3
cosec(r + x) = –cosecx bulunur. bulunur.
19
09 Açıların x Eksenine Göre Açılımı
5r 4r 11r 4.
r
1. tan 2 e o + sin e o : cos e o x-y =
5
4 3 6
5
ifadesinin sonucu kaçtır? sin(5x – 6y) =
13
1 1 3 5 3
A) B) C) D) E) olduğuna göre, cosy aşağıdakilerden hangisine
4 2 4 4 2
eşit olabilir?
5 5 5
A) - B) - C)
12 13 12
5 12
D) E)
13 13
2. sin(r – x) – cos(2r – x) : tan(r + x)

5. Bir ABC üçgeninde,
dir? B+X
cos ( W C) - cos W
A
A) 2sinx B) sinx – cosx C) 2 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
D) cosx E) 0 A) –2cos W
A B) –cos W
A C) 0
W
D) cosA W
E) 2cosA
6. A B ABCD kare
|EC| = |DE|
3. tan50° = a 3|AF| = |FD|
F
olduğuna göre, 2tan310° – tan130° + tan230° ifa- m(FE∑C) = i
desinin a türünden değeri aşağıdakilerden han-
gisidir?
i
A) –2a B) –a C) 0 D) a E) 2a
D E C
Yukarıdaki verilere göre, coti değeri kaçtır?

3 2 2 3
A) –3 B) - C) - D) E)
2 3 3 2
20 1-A 2-E 3-C 4-E 5-A 6-C

10 Açıların y Eksenine Göre Açılımı
y Örnek
r
x dar açı olmak üzere, d + x n açısının trigonometrik
r
90° 2
2
oranlarını x cinsinden bulunuz.
x
O
Çözüm
270° 3r
2
d + x n açısı II. bölgededir.
r
2
a açısı, (90° " i) veya (270° " i) şeklinde yazılmış ise
sin d + x n = cosx
r
öncelikle i dar açı kabul edilerek açının bulunduğu bölge
2
tespit edilir. Trigonometrik fonksiyonun o bölgedeki işareti
cos d + x n = –sinx
r
alınır. Sonra trigonometrik fonksiyonun adı,
2
sin , cos, tan , cot, sec , cosec şeklinde değiştirilir.
tan d + x n = –cotx
r
2
cot d + x n = –tanx
r
2
Örnek
sec d + x n = –cosecx
r
x dar açı olmak üzere, (90° – x) açısının trigonometrik
2
oranlarını x türünden bulunuz.
cosec d + x n = secx bulunur.
r
2
Çözüm
x dar açı olmak üzere, (90° – x) açısı I. bölgede bir açıdır.
sin(90° – x) = cosx
Örnek
cos(90° – x) = sinx
3r
x dar açı olmak üzere, e + x o açısının trigonomet-
tan(90° – x) = cotx 2
cot(90° – x) = tanx rik oranlarını x cinsinden bulunuz.
sec(90° – x) = cosecx
cosec(90° – x) = secx bulunur.
Çözüm
3r
Örnek e + x o açısı IV. bölgededir.
2
a dar açı olmak üzere, (270° – a) açısının trigonomet- 3r
rik oranlarını a cinsinden bulunuz. sin e + x o = –cosx
2
3r
cos e + x o = sinx
Çözüm 2
(270° – a) açısı III. bölgededir. 3r

tan e + x o = –cotx
2
sin(270° – a) = –cosa
3r
cos(270° – a) = –sina cot e + x o = –tanx
2
tan(270° – a) = cota
3r
sec e + x o = cosecx
cot(270° – a) = tana 2
sec(270° – a) = –coseca 3r
cosec e + x o = –secx bulunur.
cosec(270° – a) = –seca bulunur. 2
21
10 Açıların y Eksenine Göre Açılımı
3r 3r 4. Bir ABC üçgeninde

sin e + x o : sin d + x n + tan d - x n : cot e - xo
r r
1.
2 2 2 2 W
A B+X
W C
sin 2 f p + sin 2 f p
ifadesinin en sade hâli aşağıdakilerden hangisi- 2 2

W A+X
W
dir?
B C
cot f p : cot f p
A) 1 – cosx B) 1 + cosx C) 1 – sinx 2 2
D) 1 + sinx E) sin2x ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
A) –2 B) –1 C) 1 D) 2 E) 4
sin d + xn
r
5. I.
2
2. cot25° = k olmak üzere, 3r

II. cos e - xo
2
cos115° + sin205° - tan180°

sin295° - cos270° 3r
III. sin e + xo
ifadesinin k cinsinden değeri aşağıdakilerden 2
hangisidir?
IV. cos d - xn
r
2
2 1 1 1 2
A) B) C) D) - E) -
k k k2 k k V. sin(r – x)
Yukarıdaki ifadelerden hangisi sin(2r – x) ifade-
sine eşittir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
r
3. x-y =
6
6. Aşağıdakilerden hangisi tan140° ye eşit değildir?
2
cos(3x – 2y) =
5 A) –cot50° B) tan320° C) cot230°
olduğuna göre, siny kaçtır? D) cot310° E) cot130°
2 1 1 2 4
A) - B) - C) D) E)
5 5 5 5 5
22 1-E 2-A 3-A 4-C 5-B 6-C

Negatif Olan veya 360 Dereceden
11 Büyük Olan Açıların I. Bölgeye Taşınması
Negatif Yönlü Açıların Trigonometrik 360 Dereceden Büyük Açıların

Değerleri I. Bölgeye Taşınması
Sinüs ekseni i ≥ 360° olsun. Bu durumda, i açısının esas ölçüsü bu-
lunur. Bulunan açı eksenlere göre incelenerek I. bölge-
ye taşınır.
O cosa
A
a Kosinüs
–sina ekseni
Örnek
B
sin(1570°), cos(3620°) ve tan(–890°)
sin(–a) = –sina trigonometrik fonksiyonlarının I. bölgedeki değerleri-

ni bulunuz.
cos(–a) = cosa
–cota Kotanjant ekseni Çözüm

S 1570° 360° sin(1570°) = sin(130°)
- 1440° 4 = sin(180° – 50°)
130°
a = sin50° bulunur.
–tana S 3620° 360° cos(3620°) = cos20° bulunur.
- 3600° 10
Tanjant ekseni
20°
tan(–a) = –tana ve cot(–a) = –cota S 890° 360° tan(–890°) = –tan890° = –tan170°

- 720° 2 = –tan(180° – 10°)
170°
= tan10° bulunur.
Negatif yönlü açılarda kosinüs (–) yi yutar.

Diğer trigonometrik fonksiyonlarda (–) fonksiyonun başı-
Birbirini 90 Dereceye Tamamlayan Açılar
na gelir.
r
x + y = 90° = olsun.
2
Bu durumda,
Örnek sinx = cosy
S sin(–50°) = –sin50° tanx = coty
S cos(–240°) = cos240° = cos(180°+ 60°) secx = cosecy olur.
1
= –cos60° = -
2
Örnek
§3
S tan(–30°) = –tan30° = – S sin40° = cos50°
3
S cot(–100°) = –cot100° = –cot(90° + 10°) = tan10° S tan20° = cot70°
2r 2r S sec25° = cosec65°
sin e - o = - sin e o = - sin dr - n
r
S
3 3 3 S cosec(110° – 3a) = sec(3a – 20°)
§3
cos dr - n = sin d - n
r r r r
= - sin =- S
3 2 7 7 2
3r 3r
tan e - o = - tan e o = - tan dr - n = tan = 1 cot d - 3x n = tan3x
r r r
S S
4 4 4 4 2
23
Negatif Olan veya 360 Dereceden
11 Büyük Olan Açıların I. Bölgeye Taşınması
3r 13r
sin 2 e - + x o + cos 2 d - - x n - cos e - x o - sin (10r - x)
r
1. 4.
2 2 2
3r ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
tan e x - o : tan (- r + x)
2
A) 2sinx B) sinx C) 0
D) cosx E) 2cosx
dir?
A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
5. 34x = r
5
2. 0° < x < 180° ve cosx = - olmak üzere, cot8x : cos12x
13 olduğuna göre, ifadesinin eşiti
sin5x : tan9x
3r 7r
sin d x - n - cos e - - x o + tan e x - o
r
2 2 2 kaçtır?
ifadesinin sonucu kaçtır? 1 1

A) –1 B) - C) D) 1 E) 2
2 2
25 19 5
A) - B) - C) -
156 156 156
19 25
D) E)
156 156
6. sin22 + sin24 + sin26 + ... + sin286 + sin288

3. cos (- 240°) + sin (- 330°) - tan (- 225°)
toplamının değeri kaçtır?
A) 44 B) 33 C) 22 D) 11 E) 6
A) 2 B) 1 C) 0 D) –1 E) –2
24 1-E 2-B 3-B 4-A 5-D 6-C

01 Trigonometri - I
1. ax2 + y2 = 5b denklemi birim çember belirtmektedir. 4. A
P(a – b, n) noktası birim çember üzerinde oldu-

ğuna göre, n nin pozitif değeri kaçtır?
1 2 2 3 3
A) B) C) D) E)
5 5 5 5 5 C
a
B
Yukarıdaki şekilde arabanın farları trafik ışıklarının
bulunduğu direği dik açı ile aydınlatmaktadır.
Arabanın farının yere uzaklığı 90 cm, A noktasına
uzaklığı 200 cm dir.
21r Buna göre, tana kaçtır?
2. •
4 3 4 3 9 9
A) B) C) D) E)
79r 4 3 5 20 11
• -
5
• 1920
• –1760
Yukarıdaki açılardan kaç tanesinin esas ölçüsü
dar açıdır?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
7r
tan e x - o + cot (- 9r - x)
2
5.
3r
sin e - x o + cos (x - 3r)
2
A) sinx B) cosx C) 1
3. O merkezli birim çember üzerindeki iki nokta P ve R D) cosecx E) secx

olsun. (03, 04, 05 kök bilgileri içermektedir.)
Buna göre,
I. m(PO∑R) = 90° ise |PR| = §2 br dir.
II. m(PO∑R) = 60° ise |PR| = 1 br dir.
III. |PR| = §3 br ise (PO∑R) açısı dar açıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? 6. sin40° = a
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III olduğuna göre, 3cos310° – cos230° ifadesinin a
D) I ve II E) I, II ve III türünden eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
(01 kök bilgiyi içermektedir.) A) –4a B) –2a C) –a D) 2a E) 4a

25 1-D 2-C 3-D 4-A 5-D 6-E

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
7. FASİKÜL
Trigonometri - II
Trigonometrik Fonksiyonlarda Sıralama
Kosinüs Teoremi
Sinüs Teoremi ve Üçgenin Alanı
Trigonometrik Fonksiyonların Periyodu
Sinüs Fonksiyonunun Grafiği
Kosinüs, Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonlarının Grafikleri
Ters Trigonometrik Fonksiyonlar
Toplam-Fark Formülleri
İki Kat Açı Formülleri
Trigonometrik Denklemler
Formül ve kuralların fazla olduğu bir bölümdür. Ancak kuralları yazarak çalışıldığında ve her bir soruda formül ya-
zarak uygulamaya geçildiğinde trigonometrinin bu bölümü zihinde kalıcı olacaktır. Son derece önemli bir bölümdür.
01 Trigonometrik Fonksiyonlarda Sıralama
I. Bölge II. bölgede a < i olacak şekilde a ve i açıları alınır.

Sinüs ekseni sina > sini
cota –cosa < –cosi ve cosa > cosi
coti Kotanjant
ekseni –tani < –tana ve tani > tana
tani –cota < –coti ve cota > coti bulunur.

sini
tana
sina
i
a
Kosinüs
O cosi ekseni
cosa II. bölgede açı büyüdükçe sinüs, kosinüs, kotanjant de-
ğerleri küçülür; tanjant değeri büyür.
Tanjant ekseni
I. bölgede a < i olacak şekilde a ve i açıları alınır. III. Bölge

Şekilde görüldüğü gibi, Sinüs ekseni
sina < sini cota

Kotanjant
ekseni coti
cosa > cosi a
seca < seci –cosi
tani
tana
i
–cosa i a
coseca > coseci
Kosinüs O
–sina
–sini
tana < tani ekseni
cota > coti dır.
Tanjant ekseni
III. bölgede açı büyüdükçe sinüs ve kotanjant değerleri

küçülür; kosinüs ve tanjant değerleri büyür.
S I. bölgede açı büyüdükçe sinüs, tanjant ve sekant bü- IV. Bölge

yür; kosinüs, kotanjant ve kosekant küçülür. Sinüs ekseni
S Şekilde görüldüğü gibi açılar aynı ise i –coti
a
Kotanjant –cota
tana > sina
cosi ekseni
cota > cosa dır. i
cosa a
–sina
–tani
–sini
Kosinüs
–tana
ekseni
II. Bölge Tanjant ekseni

IV. bölgede açı büyüdükçe sinüs, kosinüs ve tanjant de-
–coti ğerleri büyür, kotanjant değeri küçülür.
–cota Kotanjant
ekseni
sina
i Kosinüs
sini
a
a ekseni
O Kosinüs O
–tana
–tani
–cosa ekseni Aynı bölgede sıralama yapılırken yukarıda anlatılan şekil-

–cosi i
de sıralama yapılır. Fakat açılar farklı bölgelerde ise tüm
açılar I. bölgeye taşınır ve I. bölgenin sıralama kuralla-
Tanjant rı uygulanır.
ekseni
3
01 Trigonometrik Fonksiyonlarda Sıralama
1. a = sin205° 4. a = tan250°
b = sin260° b = cot250
c = sin245° c = cos250°
olduğuna göre a, b ve c nin doğru sıralanışı aşa- d = sin250°
ğıdakilerden hangisidir? olduğuna göre a, b, c ve d nin doğru sıralanışı
A) a > b > c B) a > c > b C) b > a > c aşağıdakilerden hangisidir?
D) b > c > a E) c > b > a A) b > c > a > d B) c > a > b > d
C) a > b > c > d D) d > a > b > c
E) a > b > d > c
2. a = tan310°
b = tan350° 5. Birim çemberde,
c = tan325° sinx : cosx > 0
olduğuna göre a, b ve c nin doğru sıralanışı aşa- sinx < cosx
ğıdakilerden hangisidir? olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi x in de-
A) a > b > c B) a > c > b C) b > a > c ğeri olamaz?
D) b > c > a E) c > b > a A) 10° B) 40° C) 200°
D) 230° E) 260°
3. a = tan140° 6. A ABC üçgen

b = tan350° sinA > cosA
c = sin170°
olduğuna göre a, b ve c nin doğru sıralanışı aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) a > b > c B) a > c > b C) b > a > c B C
D) c > a > b E) c > b > a Yukarıdaki verilere göre, A açısının ölçüsü aşağı-
daki değerlerden hangisi olamaz?
A) 40 B) 70 C) 80 D) 100 E) 110
4 1-B 2-D 3-E 4-C 5-C 6-A

02 Kosinüs Teoremi
A Bir ABC üçgeninin ke- Çözüm

nar uzunlukları a, b ve A açısına göre kosinüs teoremi uygulanır.
c olsun.
b
x2 = 42 + 62 – 2 : 4 : 6 : cos120°
k c x2 = 16 + 36 – 48 : cos(180° – 60°)
1
x2 = 52 + 48 : cos60° ise x2 = 52 + 48
2
a
D n B a C
x2 = 52 + 24 = 76
ADB dik üçgeninde,
x = 76 = 2 19 cm olur.
n
cos(DB∑A) = cos(180° – a) = –cosa = c ve
Örnek
Pisagor teoreminden k2 + n2 = c2 dir.
A ABC üçgen
ADC dik üçgeninde, Pisagor teoreminden
|AB| = 4 cm
b2 = (a + n)2 + k2 ise
4 æ61 |AC| = æ61 cm
b2 = a2 + 2an + n2 + k2 eşitliğinde
|BC| = 9 cm
k2 + n2 = c2 ve n = –c : cosa yazılırsa
b2 = a2 + c2 + 2a : (–c : cosa)
B 9 C
b2 = a2 + c2 – 2ac : cosa bulunur.
Yukarıdaki verilere göre, B açısının ölçüsünü bulu-
Bundan dolayı, nuz.
a2 = b2 + c2 – 2bc : cosA
Çözüm
b2 = a2 + c2 – 2ac : cosB
B açısı için kosinüs teoremi uygulanır.
c2 = a2 + b2 – 2ab : cosC
W
` 61 j = 4 2 + 9 2 - 2 : 4 : 9 : cosB
2
eşitlikleri elde edilir.
61 = 16 + 81 – 72 : cosB
W = 1 dir.
–36 = –72 : cosB ise cosB
2
Buradan m(B) = 60° bulunur.
Bir üçgenin iki kenarının uzunluğu ile bir açısının ölçüsü
biliniyorsa bu üçgenin üçüncü kenarının uzunluğu, kosi- Örnek
nüs teoreminden bulunabilir. A ABC üçgen
Bir üçgenin üç kenarının uzunluğu biliniyorsa bu üçgenin |AB| = §7 cm
herhangi bir açısının ölçüsü kosinüs teoreminden bulu- |AC| = 3 cm
§7 3
nabilir.
|BC| = æ13 cm
B æ13 C
Örnek
Yukarıdaki verilere göre, A açısının kosinüsünü bu-
B ABC üçgen
lunuz.
m(BA∑C) = 120°
x |AB| = 4 cm Çözüm
4 |AC| = 6 cm A açısı için kosinüs teoremi uygulanır.
120° |BC| = x
2
W
` 13 j = ` 7 j + 3 2 - 2 : 7 : 3 : cosA
2
A 6 C 13 = 7 + 9 – 6§7 : cosA ise –3 = –6§7 : cosA

Yukarıdaki verilere göre, x in kaç santimetre olduğu-
W = 1 = §7 tür.
cosA
nu bulunuz. 2§7 14
5
02 Kosinüs Teoremi
1. A ABC üçgen 4. A m(C) = 90°

|AB| = 3§2 cm |AB| = 7 cm
|AC| = æ10 cm 7 9 |AD| = 9 cm
3§2 æ10
|BC| = 2§3 cm |BC| = 5 cm
m(AC∑B) = x B D |CD| = 12 cm
x
5 12
B 2§3 C
Yukarıdaki verilere göre, cosx kaçtır? C
1 1 1 1 1 Yukarıdaki verilere göre, cosA kaçtır?

A) B) C) D) E)
6 30 5 21 4
13 1 1 13 1
A) - B) - C) D) E)
42 7 7 42 2
2. Bir üçgenin kenar uzunlukları a, b ve c arasında, 5. A ABC üçgen
3ab 120° m(BA∑C) = 120°

a + b - c = 4 x
a+b+c |AB| = 4 cm
bağıntısı olduğuna göre, bu üçgenin C açısının
|BC| = 4§3 cm
ölçüsü kaç derecedir? B 4§3 C |AC| = x
A) 30 B) 60 C) 90 D) 120 E) 150
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
3. A ABD üçgen
6. E [AB] ⊥ [AC]
|AB| = 8 cm A
10 |AC| = 4 cm
8 x |BC| = 4 cm 4
6 |BC| = 6 cm
|AC| = |CD| = 6 cm x
C
|CE| = 10 cm
|AD| = x 6
B 4 C 6 D 12 |CD| = 12 cm
B
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? D |DE| = x
A) 3§6 B) 2æ19 C) 9 Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir?
D) 3æ10 E) 6§3 A) æ21 B) 2§6 C) 6
D) 8 E) 2æ21
6 1-B 2-B 3-A 4-A 5-E 6-E

03 Sinüs Teoremi ve Üçgenin Alanı
Sinüs Teoremi Çözüm

A Sinüs teoremine göre,
12 4
=
sin(90° + a) sina
c b 12 4 sina 4 1
cosa = sina ise cosa = 12 = 3
1
tana = bulunur.
3
B a C
A a2 = 12 + 32 = 10 ise
Bir üçgende, üçgenin herhangi bir kenarının uzunluğu-
a = æ10 cm dir.
nun, bu kenarın karşısındaki açının sinüsüne oranı sa- a
1
bittir.
a b c a
W W X
= = B 3 C
sinA sinB sinC
1 10
sina = = bulunur.
10 10
Örnek
A ABC üçgen Sinüs Alan Formülü
|AB| = 6§2 cm Bir ABC üçgeninin kenar uzunlukları a, b, c ve alanı S ol-
30°
mak üzere,
m(BA∑C) = 30°
6§2
m(BC∑A) = 45°
A
S=
1 X
: a : b : sinC
2
|BC| = x
45°
S=
1 W
: b : c : sinA
B x C c b 2
Yukarıdaki verilere göre, x in kaç santimetre olduğu- S=

1 W dir.
: a : c : sinB
2
nu bulunuz.
B a C
Çözüm
6§2 Örnek
x
=
sin30° sin45° A ABC üçgeninin
x 6§2 2 alanı 16 birimkare
= ¡ 2x = 6 2 :
1 §2 §2 |AB| = 8 birim
2 2 8
|BC| = 4§2 birim
x = 6 cm dir.
a m(AB∑C) = a
B 4§2 C
Örnek Yukarıdaki verilere göre, a dar açısının kaç derece ol-

A ABC üçgen duğunu bulunuz.
a m(A) = a
12 m(B) = 90° + a Çözüm
|AC| = 12 cm 1
S= : 8 : 4§2 : sina
2
90° + a |BC| = 4 cm
1
16 = 16§2 : sin a ise sina =
B 4 C §2
Yukarıdaki verilere göre, sina yı bulunuz. a = 45° dir.
7
03 Sinüs Teoremi ve Üçgenin Alanı
1. A ABD üçgen 4. A ABC üçgen

m(B) = 105° |AB| = |AC|
30° a b
m(A) = 30° m(BA∑D) = a
x
|BC| = 8 cm m(DA∑C) = b
105° |AB| = x
B 8 C
Yukarıdaki verilere göre, x kaç santimetredir? B D C

A) 3æ10 B) 4§6 C) 10 ABD üçgeninin alanının 6 katı, ADC üçgeninin
D) 8§2 E) 12 sin b
alanının 5 katına eşit olduğuna göre, oranı
sin a
kaçtır?
2 5 6 3
A) B) C) 1 D) E)
3 6 5 2
2. A ABC üçgen
m(B) = 90° + x
10 m(C) = x 5. A |AD| = 6 cm
5§2 |AB| = 5§2 cm |BD| = 4 cm
6
90° + x
x
|AC| = 10 cm D 8 |AC| = 8 cm
B C 4 |CF| = 6 cm
Yukarıdaki verilere göre, cotx kaçtır? C
B E
A) 1 B) §2 C) §3 D) 2 E) §5 6
Bu verilere göre, ADF üçgeninin alanının ABC

üçgeninin alanına oranı aşağıdakilerden hangisi-
E dir?
3. [AB] ⊥ [AC]
A 5 21 20 4 3
6 A) B) C) D) E)
|AB| = 4 cm 4 20 21 5 4
C
4 9 |BC| = 6 cm
6 |CE| = 6 cm
B D |DE| = 9 cm
Yukarıdaki verilere göre, D açısının sinüsü kaç- 6. Bir ABC üçgeninde,
tır?
sin2A + sin2 B = sin2C
1 2 1 4 2
A) B) C) D) E) bağıntısı olduğuna göre, C açısının ölçüsü kaç
9 9 3 9 3
derecedir?
A) 45 B) 60 C) 90 D) 135 E) 150
8 1-D 2-B 3-D 4-D 5-B 6-C

04 Trigonometrik Fonksiyonların Periyodu
Bir f fonksiyonu için, f(x) = f(x + T) eşitliğini sağlayan po-

zitif bir T reel sayısı varsa f fonksiyonuna periyodik fonk-
siyon, T ye de fonksiyonun bir periyodu denir. T sayıları-
S Sinüs ve kosinüs fonksiyonlarının esas periyotları 2r,
nın en küçüğüne de f fonksiyonunun esas periyodu denir.
tanjant ve kotanjant fonksiyonlarının esas periyotları r
dir.
S a, b, c, d gerçek sayılar; n ∈ Z+ olmak üzere, f fonksi-
yonunun periyodu T olsun.
2r
• f(x) = a : sinn(bx + c) + d n tek ise T =
b
r
Reel sayılar kümesinde tanımlı f(x) fonksiyonunun periyo- f(x) = a : cosn(bx + c) + d n çift ise T =
T b
du T ise f(ax + b) fonksiyonunun periyodu dur.
a • f(x) = a : tann(bx + c) + d r
T= olur.
f(x) = a : cotn(bx + c) + d b
Örnek
f(x) fonksiyonunun periyodu 8 olduğuna göre, Örnek
4x + 3 Aşağıda verilen fonksiyonların periyotlarını bulunuz.
g(x) = f e o
5
9x + 2
fonksiyonunun periyodunu bulunuz. a. f(x) = 5sin3 e o+ 3
4
2r 4
n = 3 ve tek ¡ T = = 2r :
9 9
4
Çözüm 8r
= bulunur.
9
f(x) fonksiyonunun periyodu T = 8 dir.
x
b. f(x) = 2cos6 d- + 1n - 2
4x + 3 3
fe o fonksiyonunun periyodu
5 r
n = 6 ve çift T = = 3r bulunur.
T 5 1
= 8 : = 10 dur. -
4 4 3
5
c. f(x) = 4tan5(6 – 2x) + 5
Bundan dolayı g(x) fonksiyonunun periyodu 10 dur. r r
T= = bulunur.
-2 2
Trigonometrik Fonksiyonların Periyodu

f(x) = sin(x) = sin(x + 2r) = sin(x + 4r) = ...
f(x) = cos(x) = cos(x + 2r) = cos(x + 4r) = ...
f(x) = tan(x) = tan(x + r) = tan(x + 2r) = ... Birden fazla trigonometrik fonksiyonun toplam ve farkın-
dan oluşan ifadelerin periyodu bulunurken fonksiyonların
f(x) = cot(x) = cot(x + r) = cot(x + 2r) = ...
ayrı ayrı periyotları bulunur. Bulunan periyotların en kü-
O hâlde, trigonometrik fonksiyonlar periyodik fonksiyon- çük ortak katı bulunur.
lardır.
9
04 Trigonometrik Fonksiyonların Periyodu
1. f(x) = 7 – 3cos4 (5 – 7x) x 2x x

4. f(x) = tan6 d n - sin 5 e o + cos 2 d n
fonksiyonunun esas periyodu aşağıdakilerden 5 3 6
hangisidir? fonksiyonunun esas periyodu kaçtır?
A)
r
B)
r
C)
r
D)
r
E)
r A) 18r B) 24r C) 30r D) 36r E) 42r
4 5 6 7 8
x r
5. f(x) = 2cos3 d - n - 5 fonksiyonunun esas periyo-
k 3
r 6x + 5
2. f(x) = 4tan6 e - o- 7 du 6r dir.
5 2
kx
fonksiyonunun esas periyodu aşağıdakilerden Buna göre, g(x) = tan6 e + 3 o fonksiyonunun
12
hangisidir?
esas periyodu kaçtır?
r r r r r
A) B) C) D) E) A) 3r B) 4r C) 5r D) 6r E) 7r
3 4 5 6 7
6. Reel sayılarda tanımlı f(x) fonksiyonunun periyodu

3. f(x) = 8|sin5(6x – 7)| – 3 18 dir.
9x - 5
fonksiyonunun esas periyodu kaçtır? Buna göre, g (x) = f e o + 6 fonksiyonunun
4
r r r r r
A) B) C) D) E)
3 4 5 6 7 esas periyodu kaçtır?
A) 16 B) 14 C) 12 D) 10 E) 8
10 1-D 2-A 3-D 4-C 5-B 6-E

05 Sinüs Fonksiyonunun Grafiği - I
Trigonometrik Fonksiyonların Grafiği f(x) = asinx Fonksiyonunun Grafiği

Trigonometrik fonksiyonlar periyodiktir. Önce y = sinx fonksiyonunun grafiği çizilir.
Trigonometrik fonksiyonların grafiğini çizmek için, S a > 0 ise y = asinx fonksiyonunun alabileceği en büyük
S Periyot bulunur. değer a, en küçük değer –a dır.
S Periyoda uygun bir aralık seçilir. S 0 < a < 1 arasında ise y = asinx fonksiyonunun grafiği
y ekseni üzerinde daralır.
S Bu aralıkta fonksiyonun azaldığı ve arttığı yerler bulu-
nur. S a > 1 ise y = asinx fonksiyonunun grafiği y ekseni üze-
rinde genişler.
S Bu aralıkta grafik çizilir.
S a < 0 ise y = asinx in grafiği y = –asinx grafiğinin x ek-
S Diğer periyodik aralıklarda da grafik tekrarlanır.
senine göre simetriğidir.
f(x) = sinx Fonksiyonunun Grafiği

y = sinx fonksiyonunun esas periyodu 2r dir. Bundan do-
layı, bu fonksiyonun grafiğinin [0, 2r] aralığında çizimi
aşağıdaki gibidir.
Örnek
y = sinx fonksiyonunun [0, 2r] aralığında artan ve azalan
f: [0, 2r] † R
olduğu yerler bulunur.
f(x) = 3sinx
r 3r
x 0 2 r 2 2r f(x) = –3sinx
sinx 0 1 0 –1 0 fonksiyonlarının grafiklerini çiziniz.
1 3r
2 4r
x Çözüm
–2r –r 0 r r 2r 3r
2 y
–1 3
y = 3sinx
1
3r
2 2r
x
0 r r
2 y = sinx
–1
6x ! R için f(–x) = –f(x) ise f(x) tek fonksiyondur.
–3
f(x) fonksiyonu tek fonksiyon ise f(x) fonksiyonunun grafi-
ği orijine göre simetriktir.
sin(–x) = –sinx olduğundan sinx fonksiyonu tek fonksiyon-
dur ve grafiği orijine göre simetriktir. y
3
y = –3sinx
y 3r
1 2 2r
x
r 3r 0 r r
-
2 2 2r 2
x
–2r 3r –r 0 r r y = 3sinx
-
2 2 –3
simetriği –1
11
05 Sinüs Fonksiyonunun Grafiği - I
1 4. y = 2sin(–x)
1. y= sin x
4
fonksiyonunun grafiğini [0, 2r] aralığında çizi-
fonksiyonunun grafiğini [0, 2r] aralığında çizi- niz.
niz.
1
5. y=– sinx
2. y = – 5sinx 2
fonksiyonunun grafiğini [0, 2r] aralığında çizi- fonksiyonunun grafiğini [0, 2r] aralığında çizi-
niz. niz.
3. y 6. y = 3sinx fonksiyonunun grafiği y ekseni üzerin-

de 2 kat yukarıya ve aşağıya doğru genişletilip,
6
daha sonra x eksenine göre simetriği alındığında
elde edilen denklem aşağıdakilerden hangisidir?
r
2 A) y = 5sinx B) y = –5sinx C) y = 6sinx
x
0 r 3r 2r D) y = –6sinx E) y = 3sinx
2
–6
Bu fonksiyonun denklemi aşağıdakilerden han-

gisidir?
1 1
A) y = sin x B) y = - sin x
6 6
C) y = sin6x D) y = 6sinx
E) y = –6sinx
12 3-E 6-D
06 Sinüs Fonksiyonunun Grafiği - II
y = sinbx Fonksiyonunun Grafiği Örnek

2r y = sin(x + r)
S b > 0 ise y = sinbx fonksiyonunun periyodu dir.
b
y = sin(x – r)
Önce y = sinx fonksiyonu çizilir.
fonksiyonlarının grafiklerini çiziniz.
S b > 1 ise periyot küçüleceğinden grafik x ekseninde
daralır.
S 0 < b < 1 ise periyot büyüyeceğinden grafik x eksenin-
Çözüm
de genişler.
y
S b < 0 ise y = sin(bx) in grafiği y = sin(–bx) in grafiğinin
1
x eksenine göre simetriğidir.
3r
2 2r 3r
x
–r r 0 r r
–
2 2
Örnek
–1
f: [0, r] aralığında y = sin2x ve
y = sin(x + r) y = sinx y = sin(x – r)
1
f: [0, 4r] aralığında y = sin x fonksiyonlarının grafi-
2
ğini çiziniz.
y = sinx + k Fonksiyonunun Grafiği

Önce y = sinx fonksiyonunun grafiği çizilir.
Çözüm
S k > 0 ise grafik yukarı doğru k birim ötelenir.
y
S k < 0 ise grafik aşağıya doğru k birim ötelenir.
1 y = sin2x
3r 3r
4 2 2r
x
0 r r r Örnek
4 2
y = sinx y = sinx + 3
–1 y = sinx – 2
fonksiyonlarının grafiklerini çiziniz.
y
1
Çözüm
3r y
r 2 2r 3r 4r
x
0 r 4
2
3
x y = sinx + 3
–1 y = sin 2
2
y = sinx 1
3r
2 2r
x
0 r r
2 y = sinx
y = sin(x + c) Fonksiyonunun Grafiği –1
Önce y = sinx grafiği çizilir. –2
S c < 0 ise grafik sağa doğru c birim ötelenir. –3
y = sinx – 2
S c > 0 ise grafik sola doğru c birim ötelenir.
13
06 Sinüs Fonksiyonunun Grafiği - II
4. f(x) = sinx
f(x) = 4sin dx + n- 2
r
1.
2 fonksiyonunun grafiği y ekseninde 3 kat genişle-
fonksiyonunun grafiğini çiziniz. tilip, r kadar sola doğru ve 5 birim yukarı doğ-
ru ötelendiğinde hangi fonksiyonun grafiği elde
edilir?
A) y = 3sin(x + r) + 5 B) y = 3sin(x – r) + 5
C) y = 3sin(x – r) – 5 D) y = 3sin(x + r) – 5
E) y = 5sin(x + r) + 3
2. f (x) = sin (–3x + r) + 4

fonksiyonunun grafiğini çiziniz.
5. y
3r 2 r
–
2 –r 2 r 2r
x
–2r r 0 3r
–
2 2
–2
–6
Yukarıdaki grafiğin denklemi,

f (x) = asin d4x + n+ 3
r
3.
8 y = asin(bx + c) + k
fonksiyonunun grafiği P d
r ,5
n noktasından olduğuna göre, a + b + c + k toplamı kaçtır?
96
A) r + 1 B) r + 2 C) r + 3
geçtiğine göre, a kaçtır?
D) r + 4 E) r + 5
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
14 3-C 4-A 5-C

Kosinüs, Tanjant ve Kotanjant
07 Fonksiyonlarının Grafikleri
Kosinüs Fonksiyonunun Grafiği y
y = cosx fonksiyonunun periyodu 2r dir.

Bu fonksiyonun [0, 2r] aralığında artan ve azalan oldu- 3r r r1 r
– – –
ğu yerler bulunur. 2 2 4 2
x
–r 0 r r 3r
r 3r 4 2
x 0 2 r 2 2r –1
cosx 1 0 –1 0 1
1
Kotanjant Fonksiyonunun Grafiği
r
x y = cotx fonksiyonu 0 ve r değerlerinde tanımsız ve pe-
0 r 3r 2r
2 2 riyodu r olduğundan bu fonksiyonun grafiği (0, r) aralı-
–1 ğında çizilir.
Bu fonksiyonun (0, r) aralığında artan ve azalan olduğu
yerler bulunur.
r r 3r
x 0 4 2 4 r
cotx 1 0 –1
+3 –3 +3 –3
y
6x ! R için f(–x) = f(x) ise f(x) çift fonksiyondur.
f(x) fonksiyonu çift fonksiyon ise f(x) fonksiyonunun grafi-
1 3r
ği y eksenine göre simetriktir. 2
x
cos(–x) = cosx olduğundan cosx fonksiyonu çift fonksi- –r r 0 r r 3r r 2r
–
2 4 2 4
yondur ve grafiği y eksenine göre simetriktir. –1
Tanjant Fonksiyonunun Grafiği

tan(–x) = –tanx ve cot(–x) = –cotx olduğundan tanx ve
r 3r
y = tanx fonksiyonu ve değerlerinde tanımsız ve cotx fonksiyonları tek fonksiyondur ve grafikleri orijine
2 2
göre simetriktir.
periyodu r olduğundan bu fonksiyonun grafiği d- n
r, r
2 2
aralığında çizilir.
Bu fonksiyonun d- n aralığında artan ve azalan ol-

r, r
2 2
duğu yerler bulunur. f(x) = acos(bx + c) + k, f(x) = atan(bx + c) + k ve
r r r r f(x) = acot(bx +c) + k fonksiyonlarının grafik çizimlerinde
– –
x 2 4 0 4 2 f(x) = asin(bx + c) + k fonksiyonunda yapılan katsayı ku-
tanx –1 0 1 ralları kullanılır. Sinüs fonksiyonu grafiklerinde yapılan iş-
+3 –3 +3 –3 lemlerin aynısı bu fonksiyonlar için de geçerlidir.
15
Kosinüs, Tanjant ve Kotanjant
07 Fonksiyonlarının Grafikleri
4. f(x) = tanx
f(x) = 2cos dx - n+ 1
r
1.
2 fonksiyonunun grafiği x ekseninde yarısı kadar
fonksiyonunun grafiğini çiziniz. daraltılıp, r kadar sola ve 3 birim aşağıya doğ-
ru ötelendiğinde hangi fonksiyonun grafiği elde
edilir?
x x
A) y = tan d - r n - 3 B) y = tan d + r n - 3
2 2
C) y = tan(2x + r) – 3 D) y = tan(2x – r) – 3
E) y = tan(2x + r) + 3
f(x) = cot d2x + n+ 3

r
2.
2
fonksiyonunun grafiğini çiziniz.
5. y
r r r
–
3 3 2
x
r 0 r 2r
–
6 6 3
–4
Yukarıdaki grafiğin denklemi,

f(x) = (k – 1)cos d5x + n + 2
r
3. y = acosbx + c
3
olduğuna göre, a : b + c işleminin sonucu kaçtır?
2r ,
fonksiyonunun grafiği P e - 3 o noktasından A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
15
geçtiğine göre, k kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
16 3-D 4-C 5-E

08 Ters Trigonometrik Fonksiyonlar - I
Arkkosinüs Fonksiyonu
f(x) = cosx fonksiyonu,
f: R † R tanım ve değer kümesi için bire bir ve örten de- y = sinx , x = arcsiny
ğildir. arcsiny = x eşitliği, sinüsü y olan açının ölçüsü x anlamı-
Sınırlandırılmış f: [0, r] † [–1, 1] tanım ve değer kümesi na gelir.
için bire bir ve örtendir.
f: [0, r] † [–1, 1] bire bir ve örten olduğundan f fonksiyo-
Örnek
nunun tersi vardır.
2 1
f(x) = cosx fonksiyonunun tersi, f–1: [–1, 1] † [0, r] x = arcsin f p, y = arcsin e - o, z = arcsin(0)
2 2
f–1(x) = cos–1x = arccosx olur.
ifadelerindeki x, y ve z değerlerini bulunuz.
Çözüm
y = cosx , x = arccosy 2 2 r
x = arcsin ¡ sinx = dir. x = olur.
arccosy = x eşitliği, kosinüsü y olan açının ölçüsü x anla- 2 2 4
1 1
mına gelir. y = arcsin e - o ¡ siny = - dir. y = - olur.
r
2 2 6
Örnek z = arcsin (0) ¡ sinz = 0 d›r. z = 0 olur.
1, 3
x = arccos y = arccos f - p Örnek
2 2
f(x) = 4(arccosx) – 2
z = arccos (–1)
olduğuna göre, f–1(x) değerini bulunuz.
ifadelerindeki x, y ve z değerlerini bulunuz.
Çözüm Çözüm
1 1 f(x) = 4(arccosx) – 2
x = arccos ¡ cosx = dir.
2 2
f (x) + 2
x = 60° olur. = arccosx
4
3 3
y = arccos f - p ¡ cosy = - dir. f (x) + 2
2 2 cos f p= x
4
y = 150° olur.
x+2
z = arccos (–1) ¡ cos z = –1 dir. Buna göre, f–1(x) = cos e o bulunur.
4
z = 180° olur.
Arksinüs Fonksiyonu Örnek
f(x) = sinx fonksiyonu, f: R † R tanım ve değer kümesi §3

sin f arccos f - pp
için bire bir ve örten değildir. 2
Sınırlandırılmış f: <-
r, r
F √ 8- 1, 1B tanım ve değer ifadesinin değerini bulunuz.
2 2
kümesi için bire bir ve örtendir. Çözüm
§3 §3
f: <- F √ 8- 1, 1B bire bir ve örten olduğundan f a = arccos f - p ise cosa = -
r, r
dir.
2 2 2 2
fonksiyonunun tersi vardır. a = 150° dir.
f(x) = sinx fonksiyonunun tersi, §3
sin f arccos f - pp = sin 150° = sin (180° - 30°)
2
f -1: 8- 1, 1B √ <- , F
r r
2 2
1
= sin30° = bulunur.
f–1(x) = sin–1(x) = arcsinx olur. 2
17
08 Ters Trigonometrik Fonksiyonlar - I
1. f(x) = arccos(2x – 13) 3r 5

4. cos f - arcsin e op
fonksiyonunun en geniş tanım aralığı aşağıdaki- 2 13
lerden hangisidir? ifadesinin değeri kaçtır?
A) [3, 9] B) [5, 8] C) [6, 7] 12 5 5
A) - B) - C)
D) [2, 5] E) [5, 7] 13 13 13
8 12
D) E)
13 13
x
2. f(x) = 2 – cos d n
5
olduğuna göre, f–1(x) aşağıdakilerden hangisi-
5. cos(arcsin4x)
dir? ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
A) 5arcsin(2 – x) B) 5arccos(2 – x) A) 1 - 16x 2 B) 16x 2 - 1

C) 5arcsin(x + 2) D) 5arccos(x + 2) C) 16 - x 2 D) x2 - 4
E) 2arccos(x – 5)
E) x 2 - 16
2 1
3. arccos f - p + arcsin (- 1) - arccos e o
sin f arccos f
2
2 2 6. pp
5
ifadesinin değeri radyan cinsinden kaçtır?
ifadesinin sonucu kaçtır?
r r r
A) - B) - C) - 1 1 1 1 1
12 6 3 A) B) C) D) E)
r r 6 5 2 3 2
D) E)
6 12
18 1-C 2-B 3-A 4-B 5-A 6-B

09 Ters Trigonometrik Fonksiyonlar - II
Arktanjant Fonksiyonu Örnek
f(x) = tanx fonksiyonu, f: R - d

r
+ kr n † R 3 3
2 sin f arcsin e op =
5 5
tanım ve değer kümesi için örtendir fakat bire bir değildir. 1 1
arccos f cos e op =
4 4
Tanım kümesi sınırlanırsa f: d- , n † R
r r
2 2
tan(arctan3) = 3 bulunur.
tanım ve değer kümesi için f(x) = tanx fonksiyonu bire bir
ve örtendir.
Örnek
r, r
f: d- n†R sin(r + arctan3)
2 2
f(x) = tanx fonksiyonunun tersi, ifadesinin sonucunu bulunuz.
f–1: R † d- n
r, r
2 2 Çözüm
f–1(x) = tan–1(x) = arctanx olur. sin(r + arctan3) ifadesinde arctan3 = a
denilirse sin(r + a) = –sina nın bulunması gerekir.
arctan3 = a ise tana = 3 olur.
y = tanx , arctany = x k2 = 32 + 12
k k2 = 10
arctany = x eşitliği, tanjantı y olan açının ölçüsü x anla- 3
k = æ10
mına gelir.
a
1
Örnek
3 3 10
Bundan dolayı, sina = = dur.
x = arctan ` 3 j
=
10 10
y = arctan (- 1) H
a
3 10
1 sin (r + arctan3) = sin(r + a) = - sina = - bulunur.
z = arctan f - 10
p
3
ifadelerindeki x, y ve z değerlerini bulunuz. Örnek
sin(2r – arctan3)
Çözüm ifadesinin sonucunu bulunuz.
x = arctan§3 ¡ tanx = §3 olur. x = 60° dir.
y = arctan(–1) ¡ tany = –1 olur. y = –45° dir. Çözüm
H
a
1 1
z = arctan f - p ¡ tanz = - olur. sin(2r – arctan3 ) = sin(2r – a) = –sina bulunmalıdır.
3 3
a = arctan3 ise tana = 3 tür.
z = –30° dir.
æ10
sina = 3
3 æ10
a
(fof–1)(x) = (f–1of)(x) = x tir.
1
Bundan dolayı,
Bundan dolayı,
sin(arcsinx) = arcsin(sinx) = x
H
a
cos(arccosx) = arccos(cosx) = x sin(2r – arctan3 ) = sin(2r – a)
tan(arctanx) = arctan(tanx) = x tir. 3

= –sina = – bulunur.
æ10
19
09 Ters Trigonometrik Fonksiyonlar - II
§3
4. f(x) = 5 – tan(2x – 4)
1. tan f arccos f - pp
2 fonksiyonunun tersi aşağıdakilerden hangisidir?
ifadesinin eşiti kaçtır? arctan (x + 5) + 4 arctan (x + 5) - 4

A) B)
2 2
3
A) - B) –§3 C) –1 arctan (5 - x) + 4 arctan (5 - x) - 4
3 C) D)
2 2
3
D) §3 E) E) arctan(5 – x) + 4
3
x
3r 3 5. tan dr - arccos n
2. cos e - arctan o 3
2 4
x 3 -x
4 3 1 3 4 A) B) C)
A) - B) - C) - D) E) 9 - x2 9 - x2 9 - x2
5 5 5 5 5
9 - x2 9 - x2
D) - x E) -
3
2-x
3. f(x) = 7 – 3arccos e o 3x + 4
5 x+2
arccos e o + arcsin e o=
r
6.
5 3 2
fonksiyonunun tanım kümesinde kaç farklı tam
sayı değeri vardır? olduğuna göre, x kaçtır?
1 1 1 1
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 A) - B) - C) –1 D) E)
2 4 4 2
20 1-A 2-B 3-D 4-C 5-D 6-A

10 Toplam-Fark Formülleri
Örnek
sin65° : cos35° - cos65° : sin35°
cos18° : cos27° - sin18° : sin27°
S sin(a + b) = sina : cosb + cosa : sinb
ifadesinin değerini bulunuz.
S sin(a – b) = sina : cosb – cosa : sinb
S cos(a + b) = cosa : cosb – sina : sinb
S cos(a – b) = cosa : cosb + sina : sinb Çözüm
sin65° : cos35° - cos65° : sin35° sin (65° - 35°)
=
cos18° : cos27° - sin18° : sin27° cos (18° + 27°)
1
Örnek sin 30° 2
= =
cos 45° 2
sin15° ifadesinin değerini bulunuz.
2
1
= bulunur.
2
Çözüm
sin15° = sin(45° - 30°)
= sin45° : cos30° - cos45° : sin30°
2 3 2 1
= : - :
2 2 2 2
tana + tanb
S tan(a + b) =
6 2 1 - tana : tanb
= -
4 4 tana - tanb
S tan(a - b) =
6- 2 1 + tana : tanb
= bulunur.
4 cota : cotb - 1
S cot(a + b) =
cota + cotb
cota : cotb + 1
S cot(a - b) =
cotb - cota
Örnek
cos1965° ifadesinin değerini bulunuz.
Örnek
Çözüm
r
Önce 1965° nin esas ölçüsü bulunur. a=
30
1965 360 tan3a + tan7a cot8a : cot12a - 1
olduğuna göre, +
- 1800 5 1 - tan3a : tan7a cot8a + cot12a
165 ifadesinin değerini bulunuz.
cos1965° = cos165° = cos(180° – 15°)
= –cos15° Çözüm
cos15° = cos (45° - 30°) tan3a + tan7a cot8a : cot12a - 1
+
= cos45° : cos30° + sin45° : sin30° 1 - tan3a : tan7a cot8a + cot12a
= tan(3a + 7a) + cot(8a + 12a)
2 3 2 1
= : = :
2 2 2 2 = tan10a + cot20a
6+ 2 r 2r 1
= tan + cot = 3-
=
4 3 3 3
- 6- 2 2
- cos15° = bulunur. = bulunur.
4 3
21
10 Toplam-Fark Formülleri
1. §3 : sin15° + cos15° 1 3
4. tan e arctan + arccos o
ifadesinin değeri kaçtır? 4 5
1 1 ifadesinin değeri kaçtır?

A) B) C) 1 D) §2 E) 2
2 2 5 19 9 15
A) B) C) D) 2 E)
2 8 4 8
x ! d 0, n olmak üzere,
r
2.
2 5. D C ABCD
tanx = 3 dikdörtgen
a
olduğuna göre, sin d

r
- x n ifadesinin değeri kaç- 4 |AD| = 4 cm
3
|AE| = 6 cm
tır?
A 6 E 8 B |EB| = 8 cm
3 1- 3 3- 2
A) B) C) m(ED∑B) = a
10 2 10 2 10
Yukarıdaki verilere göre, cota değeri kaçtır?
3 -3 3- 3
D) E) 27 13 25 23
2 10 10 A) B) C) D) 6 E)
4 2 8 4
3. D 12 C ABCD dik 6. D C ABCD kare

yamuk |CF| = |BF|
5
|AB| = 24 cm |AE| = 3 cm
E a
|AE| = 7 cm F |BE| = 5 cm
7
|DE| = 5 cm G m(FG∑E) = a
A 24 B |DC| = 12 cm a
m(BE∑C) = a
A 3 E 5 B
Yukarıdaki verilere göre, cota değeri kaçtır? Yukarıdaki verilere göre, cosa değeri kaçtır?
253 243 233 24 23 22
A) B) C) A) - B) - C) -
204 204 204
445 445 445
195 185
D) E) 18 16
204 204 D) - E) -
445 445
22 1-D 2-D 3-A 4-B 5-C 6-D

11 İki Kat Açı Formülleri
Örnek
1
sinx - cosx =
6
S sin2a = 2sina : cosa
olduğuna göre, sin2x i bulunuz.
S cos2a = cos2a – sin2a
= 2cos2a – 1 Çözüm
= 1 – 2sin2a Eşitliğin her iki tarafının karesi alınır.
2tana 1
sinx - cosx =
S tan2a = 6
1 - tan 2 a
1
cot 2 a - 1 sin 2 x + cos 2 x - 2sinx : cosx =
S cot2a = 1444444442444444443 144444424444443 36
2cota 1 sin2x
1
1 - sin2x =
36
35
Örnek sin2x = bulunur.
36
sin40° : cos40°
1 - 2sin 2 50°
ifadesinin eşitini bulunuz.
A
Çözüm a
2 : sin40° : cos40° sin80°
=
2 : (1 - 2sin 2 50°) 2 : cos100°
sin80°
=
2 : cos (180° - 80°) 2a a
sin80° B C
=
- 2 : cos80° 2a dar açı olmak üzere a açısının trigonometrik oranları-
1 nı bulmak için yukarıdaki üçgen kullanılır.
= - tan80° bulunur.
2
Örnek
Örnek
tan195° in değerini bulunuz.
3
sinx =
5 Çözüm
olduğuna göre, tan2x değerini bulunuz.
tan195° = tan(180° + 15°) = tan15°
A
Çözüm
15
3 60° °
sinx = olacak şekilde bir ABC dik üçgeni çizilir.
5 1 2
A 3
tan x =
4
3 30° 15°
5 2: B §3 D 2 C
2tanx 4
3 tan2x = =
1 - tan 2 x 9
1- |AB| = 1 cm olan ABC üçgeni yukarıda çizilmiştir.
16
x 3 ABD üçgeni 30° - 60° - 90° üçgeni olduğundan
B 4 C 2 3 16 |AB| = 1 cm ise |BD| = §3 cm ve |AD| = |DC| = 2 cm olur.
= = :
7 2 7
AB 1
16 tan 15° = = = 2 - 3 bulunur.
24 BC 2+ 3
= bulunur. (2 - 3 )
7
23
11 İki Kat Açı Formülleri
1. 17x = r olmak üzere, 4. A ABC dik

cosx : cos2x : cos4x : cos8x x üçgen
işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisine |AD| = |DC|
eşittir? m(DA∑C) = x
1 1 y m(AD∑C) = y
A) B) C) sin8x
8 16
B D C 1
1 tanx =
D) E) cos16x 7
4
Yukarıdaki verilere göre, cosy kaçtır?
24 12 1
A) - B) - C) -
25 25 5
12 24
D) E)
25 25
x ! d 0, n olmak üzere,
r
2. tan25° = x 5.
2
olduğuna göre, cot50° nin x türünden eşiti aşağı- 1
tan2x =
dakilerden hangisidir? 3
1 - x2 2x 1 - x2 olduğuna göre, tan(135° – x) ifadesinin değeri
A) x B) C)
1 - x2 2x kaçtır?
x2 - 1 x2 - 1 4 3 2 2 - 10
D) E) A) B) C)
2 2x 2 2 - 10 4 - 10 4 + 10
2 + 10 - 4 - 10
D) E)
4 - 10 2 + 10
6. A [AB] ^ [AC]
3. cos415° – sin415° [BC] ^ [BD]
6 12
ifadesinin değeri kaçtır? [AH] ^ [DC]
1 2 3 B C [CB] açıortay
A) 0 B) C) D) E) §3
2 2 2
x |AB| = 6 cm
H
|AC| = 12 cm
D |HC| = x
A) 3,6 B) 4,8 C) 5,4 D) 6 E) 7,2
24 1-B 2-C 3-D 4-A 5-E 6-E

12 Trigonometrik Denklemler - I
cosx = a Denkleminin Çözüm Kümesi cotx = a Denkleminin Çözüm Kümesi

–1 ≤ a ≤ 1 olmak üzere, cosx = a denkleminin [0, 2r) ara- a ! R olmak üzere cotx = a denkleminin (0, r) aralığında-
lığındaki bir kökü a ise denklemin çözüm kümesi ki bir kökü a ise denklemin çözüm kümesi
ÇK = {x: x = a + 2kr veya x = –a + 2kr, k ! Z} şeklindedir. ÇK = {x: x = a + kr, k ! Z} şeklindedir.
Sinüs Sinüs
a
1 1 B
A Kotanjant
r+a A
a a a
Kosinüs Kosinüs
–1 O –a 1 –1 O 1
Aı Aı
–1 –1
Örnek
3
sinx = a Denkleminin Çözüm Kümesi cosx = -
2
–1 ≤ a ≤ 1 olmak üzere, sinx = a denkleminin [0, 2r) aralı- denkleminin çözüm kümesini bulunuz.
ğında bir kökü a ise denklemin çözüm kümesi
ÇK = {x: x = a + 2kr 0 x = r – a + 2kr, k ! Z} şeklindedir.
Çözüm
Sinüs
3
cosx = - denkleminin [0, 2r) aralığındaki bir kökü
1 2
1 a A 5r
dır.
r–a 6
a a
Kosinüs
–1 O 1 Çözüm kümesi
5r 5r
ÇK = )x: x = + 2kr 0 x = - + 2kr, k ! Z3
–1 6 6
Örnek
2
sinx = -
tanx = a Denkleminin Çözüm Kümesi 2
denkleminin çözüm kümesini bulunuz.
a ! R olmak üzere, tanx = a denkleminin [0, r) aralığında-
ki bir kökü a da ≠ n ise denklemin çözüm kümesi

r
2 Çözüm
ÇK = {x: x = a + kr, k ! Z} şeklindedir. 2
Sinüs
sin x = - denkleminin [0, 2r) aralığındaki bir kökü
2
5r
1 B tür.
A 4
1r+a
a Çözüm kümesi
a
Kosinüs 5r 5r
–1 O 1 ÇK = )x: x = + 2 kr 0 x = r - + 2kr, k ! Z3
4 4
Aı 5r
= )x = + 2kr 0 x = - + 2kr, k ! Z3
r
–1 4 4
tanjant fleklinde bulunur.
25
12 Trigonometrik Denklemler - I
1 1
1. cos d - 2x n =
r
sinx : cosx = 4.
5 2 2
denkleminin çözüm kümesinden biri aşağıdaki- denklemini sağlayan en küçük x değeri kaçtır?
lerden hangisidir? r r r r r
A) B) C) D) E)
2 24 18 12 6 3
A) )x: x = arcsin + 2kr3
5
1
B) )x: x = arcsin + 2kr3
5
1 2
C) )x: x = arcsin + 2kr3
2 5
1 2
D) )x: x = arcsin + kr3
2 5
1 3
E) )x: x = arcsin + kr3
2 5
5. x ! (0, r) olmak üzere,

|tan2x| = 1
denkleminin kaç kökü vardır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
2. sin5x = cos80°
denkleminin [0, 2r] aralığında kaç tane gerçek
kökü vardır?
A) 12 B) 10 C) 8 D) 7 E) 6
3
6. cot3x =
3
denkleminin köklerinden biri aşağıdakilerden
hangisidir?
2r 4r 7r 3r
3.
r
cos3x = sin60° A) B) C) D) E)
3 9 9 6 2
denkleminin [0, 180°] aralığındaki köklerinin top-
lamı kaç derecedir?
A) 290 B) 280 C) 270 D) 260 E) 250
26 1-D 2-B 3-E 4-C 5-A 6-C

13 Trigonometrik Denklemler - II
k ! Z olmak üzere,
sinf(x) = sing(x) ise f(x) = g(x) + 2kr veya
f(x) = r – g(x) + 2kr k ! Z olmak üzere,
cosf(x) = cosg(x) ise f(x) = g(x) + 2kr veya sinf(x) = 0 ¡ f(x) = kr
f(x) = –g(x) + 2kr cosf(x) = 0 ¡ f (x) =
r
+ kr
2
tanf(x) = tang(x) ise f(x) = g(x) + kr
r
sinf(x) = 1 ¡ f (x) = + 2kr
cotf(x) = cotg(x) ise f(x) = g(x) + kr 2
cosf(x) = 1 ¡ f(x) = 2kr
3r
sinf(x) = –1 ¡ f (x) = + 2kr
2
cosf(x) = –1 ¡ f(x) = r + 2kr
Örnek
2r
cos d3x - n = sin e x - o
r
4 5
denkleminin çözüm kümesini bulunuz.
asinx + bcosx = 0 Biçimindeki Denklemlerin
Çözüm Kümesi
asinx + bcosx = 0 biçimindeki denklemlere birinci derece-
den homojen trigonometrik denklem denir.
Çözüm asinx + bcosx = 0 denkleminde eşitliğin her iki yanı cosx
2r e (cosx ≠ 0) bölünür.
cos d3x - n = sin e x - o
r
4 5 sinx cosx
a : cosx + b : cosx = 0
2r
¡ cos d3x - n = cos f - e x - op
r r
4 2 5 atanx + b = 0
9r b
¡ cos d3x -
r
n = cos e - xo tanx = - a
4 10
r 9r denkleminin çözüm kümesi bulunur.
3x - = - x + 2kr
4 10
23r 23r kr
4x = + 2kr ¡ x = + veya Örnek
20 80 2
9r 3§3sinx – 9cosx = 0
= -e - x o + 2kr
r
3x -
4 10 denkleminin çözüm kümesini bulunuz.
13x 13r
2x = - + 2kr ¡ x = - + kr olur.
20 40
23r kr 13r Çözüm
4 = )x: x = + 0 x =- + kr3 fleklindedir.
80 2 20 3 3 sinx - 9cosx = 0
3 3 sinx 9cosx
cosx - cosx = 0
3 3 tanx - 9 = 0
3 3 tanx = 9
asinx + bcosx = c Biçimindeki Denklemlerin
93 3 3
Çözüm Kümesi tanx = =
3
= 3
3 3
asinx + bcosx = c denkleminde c2 ≤ a2 + b2 ise denklemin
r
çözüm kümesi vardır. x = + kr
3
Bu eşitsizliğin sağlanamadığı durumlarda çözüm küme-
ÇK = (x: x = + kr, k ! Z2 fleklindedir.
r
si boş kümedir. 3
27
13 Trigonometrik Denklemler - II
1. §5sinx – §7cosx = a
tan d - x n = cot d + x n
r r
4.
denkleminin çözüm kümesinin boş küme olma- 4 6
sı için a nın alabileceği en küçük tam sayı değeri denkleminin [0, r] aralığında kaç farklı kökü var-
kaçtır? dır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
5. sinx + §3cosx = §2
denkleminin çözüm kümesi aşağıdakilerden han-
2. cos22x – 2sinx : cosx + 1 = 0 gisidir?

5r
A) )x: x = - + 2kr3
r
denkleminin en küçük kökü kaç radyandır? + kr 0 x =
12 12
r r r r r
A) B) C) D) E) 5r
8 6 4 3 2 B) )x: x = -
r
+ kr 0 x = + kr3
12 12
C) (x: x = - + 2kr 0 x = + 2kr2

r r
12 4
5r
D) )x: x = - + 2kr3
r
+ 2kr 0 x =
12 12
5r
E) )x: x = + 2kr3
r
+ 2kr 0 x =
12 12
sin d4x + n = cos2x

r
3.
3
denkleminin [0, 2r) aralığındaki en büyük kökü
kaç radyandır?
25r 29r 17r
A) B) C) 2
36 36 36 6. sinx : cosx : cos2x =
8
15r 11r
D) E) denkleminin [0, r] aralığında kaç farklı kökü var-
36 12
dır?
A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
28 1-B 2-C 3-A 4-A 5-D 6-E

01 Trigonometri - II
x+7 3
8cos 5 e o- 2 4. cos f
r
+ arccos p - tan `r - arctan 1j
3 2 2
1. f (x) =
4
ifadesinin değeri kaçtır?
fonksiyonunun esas periyodu kaçtır?
3 1 1 3
3r A) - B) –1 C) - D) E)
A) B) 3r C) 4r D) 6r E) 8r 2 2 2 2
2
5. I. y = sinx grafiği, x ekseninde r birim sola ötelenir-

2. A ABC üçgen
se y = sin(x + r) grafiği elde edilir.
|AB| = 4 cm
II. y = tanx grafiği, y ekseninde 3 birim aşağıya öte-
|BC| = 2 cm lenirse y = tanx – 3 grafiği elde edilir.
X= 4
tanC III. y = cosx grafiği, x ekseninde 2 kat genişletilirse
4 3
y = 2cosx grafiği elde edilir.
Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
B 2 C A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Yukarıdaki verilere göre, sinA kaçtır? D) I ve II E) II ve III
1 3 2 1 3 (05, 06, 07 kök bilgileri içermektedir.)
A) B) C) D) E)
5 10 5 2 5
6. Bir ABC üçgeninin kenarları arasında,

b2 = a2 + c2 + a : c : sinB
bağıntısı olduğuna göre, cosB kaçtır?
5 - 3t
3. f(t) = arcsin e o fonksiyonu veriliyor. 1 1 2
8 A) - B) - C) -
5 2 3
Buna göre, t nin alabileceği en büyük ve en kü-
2 4
çük tam sayı değerlerinin toplamı kaçtır? D) - E) -
5 5
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
29 1-D 2-C 3-C 4-D 5-D 6-A

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
8. FASİKÜL
Analitik Geometri
Dik Koordinat Sistemi
Doğrunun Analitik İncelenmesi
Analitik geometri güncel hayatta çokça kullanılır. İç mimaride, yol yapımında, eğimli yerlerin hesaplanması gibi bir-
çok yerde kullanılır. Bu nedenle de ÖSYM bu konuya önem vermektedir. Her yıl mutlaka soru gelmektedir. Üçgenler
ve dörtgenler konuları ile de ilişkili olduğundan bu konuların iyi öğrenilmesi, analitik geometrinin de iyi öğrenilmesin-
de temel unsurdur.
01 Dik Koordinat Sistemi - I
Dik Koordinat Düzlemi İki Nokta Arası Uzaklık

Bir düzlem üzerinde iki sayı doğrusunun sıfır noktasın- A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktaları arası uzaklık Pisagor ba-
da dik kesişerek oluşturduğu sisteme dik koordinat sis- ğıntısı kullanılarak bulunur.
temi denir. y
B(x2, y2)
II. bölge y I. bölge y2
(–, +) (+, +)
b A(a, b) ) y2 – y1
,y
1
x1
B(–3, 2) 2 A(
y1 C
x2 – x1
–1
x
–3 O a x
O x1 x2
C(–1, –2) –2
AB = `x 2 - x 1j + `y 2 - y 1j
2 2
III. bölge IV. bölge
(–, –) (+, –)
bağıntısı kullanılarak bulunur.
Şekildeki analitik düzlemde,
a: A noktasının apsisidir.
b: A noktasının ordinatıdır.
Bir Doğru Parçasının Orta Noktasının
(a, b) ikilisine de A noktasının koordinatları denir.
Koordinatları
x ekseni apsis ekseni olup üzerindeki noktaların ordina-
tı 0 dır (sıfır). A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalarının orta noktası C(a, b) ol-
sun.
y ekseni ordinat ekseni olup üzerindeki noktaların apsi-
y
si 0 dır (sıfır).
y2 B(x2, y2)
Koordinat eksenleri analitik düzlemi dört bölgeye ayırır.
Koordinat düzleminde 0(0, 0) noktasına başlangıç nokta- b C(a, b)
sı (orijin) adı verilir.
y1
Dik koordinat düzleminde alınan herhangi bir P(x, y) nok- A(x1, y1)
tası için;
x
x > 0, y > 0 ğ nokta I. bölgede, O x1 a x2
x < 0, y > 0 ğ nokta II. bölgede,
x < 0, y < 0 ğ nokta III. bölgede, x1 + x2 y1 + y2
C (a, b) = C e , o
x > 0, y < 0 ğ nokta IV. bölgededir. 2 2
Bir Doğru Parçasını Belirli Bir Oranda Bölen

Noktanın Koordinatları
Bir Noktanın Orijine Uzaklığı C(x3, y3)
y A(x1, y1) B(x2, y2)

b A(a, b) C ! [AB] ise C, [AB] nı içten böler.
C(x3, y3)
A(x1, y1) B(x2, y2)
C g [AB] ise C, [AB] nı dıştan böler. İki durumda da bölen

x noktayı bulmak için,
O a
AB x1 - x2 y1 - y2
= x - x = y - y eşitliği ifadesi kullanılır.
AO = a2 + b2 ile bulunur. BC 2 3 2 3
3
01 Dik Koordinat Sistemi - I
1. A(5, 10) ve B(m + 3, 2) noktaları veriliyor. 4. Analitik düzlemde A(–2, 7) ve B(6, 3) olmak üze-
|AB| = 17 birim olduğuna göre, m nin alabileceği re,
değerler toplamı kaçtır? AC 7
=
A) –24 B) –15 C) –6 D) 4 E) 12 BC 3
oranında [AB] nı dıştan bölen C noktasının koor-

dinatları toplamı kaçtır?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
2. y |AC| = |BC|
A(0, 6)
O
x
B(6, 0)
D(0, –1)
5. Analitik düzlemde A(–10, 4) ve B(–2, 12) noktaları
veriliyor.
Yukarıdaki verilere göre, |CD| kaç birimdir?
[AB] nın orta noktasının orijine olan uzaklığı kaç
A) 3§2 B) 4§2 C) 5
birimdir?
D) 6 E) æ26
A) 6§2 B) 8 C) 10
D) 8§2 E) 12
3. y
A
B(8, 6)
K
6. Analitik düzlemde k > 0 olmak üzere, A(5, 3k) ve
L
B(2k, 4) noktaları veriliyor.
x [AB] nın orta noktası x ve y eksenlerinden eşit
O
uzaklıkta olduğuna göre, k kaçtır?
Yukarıdaki şekilde |AO| = |OB|, |AK| = |OK| ve A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
|OL| = |BL| olduğuna göre, |KL| kaç birimdir?
A) 5 B) 4§2 C) 6 D) 8 E) 5§2
4 1-D 2-C 3-E 4-E 5-C 6-A

02 Dik Koordinat Sistemi - II
Paralelkenarın Köşe Koordinatları Üçgensel Bölgenin Ağırlık Merkezinin

A(x1, y1) B(x2, y2) Koordinatları
Bir ABC üçgeninin kenarortaylarının kesişim noktası üç-
genin ağırlık merkezidir.
K(a, b) A(x1, y1)
D(x4, y4) C(x3, y3)

G(a, b)
ABCD paralelkenarında köşegenlerin kesişim noktası
K(a, b) olmak üzere,
x1 + x3 x2 + x4
a= = olduğundan B(x2, y2) C(x3, y3)
2 2
x1 + x3 = x2 + x4 ve G(a, b) noktası ABC üçgeninin ağırlık merkezidir.
y1 + y3 y2 + y4 Ağırlık merkezinin koordinatları, köşe koordinatlarının
b= = olduğundan
2 2 aritmetik ortalamasıdır.
y1 + y3 = y2 + y4 eşitlikleri elde edilir. x1 + x2 + x3 y1 + y2 + y3
Ge , o
Bu eşitlikler paralelkenarın yanı sıra eşkenar dörtgen, dik- 3 3
dörtgen ve kare için de aynı şekilde geçerlidir.
D
N(x4, y4)
A
Üçgensel Bölgenin Alanı
y
M(x3, y3) A(x1, y1)
K(x1, y1)
B L(x2, y2) C
C(x3, y3)
Bir ABCD dörtgeninin kenar orta noktaları olan K, L, M, N
B(x2, y2)
ile oluşturulan dörtgen paralelkenar olacağından x
O
x1 + x3 = x2 + x4 ve
y1 + y3 = y2 + y4 eşitlikleri oluşur. x1 y1
1 x2 y2
A `ABCj =
2 x 3 y 3 x1 : y2
y1 : x2 x :y
x1 y1 2 3
y2 : x3
+ x3 : y1
+ y3 : x1 A
B
KLMN paralelkenarının alanı, ABCD dörtgeninin alanının & 1
Alan (ABC) = A - B ifadesi ile bulunur.
yarısına eşittir. 2
5
02 Dik Koordinat Sistemi - II
1. Analitik düzlemde A(4, 3), B(0, 1), C(m, n) ve 4. A(–8, 10) B(3, 7)
D(2, –1) köşe koordinatlarıyla oluşturulan ABCD
paralelkenarında |AC| köşegen uzunluğu kaç bi-
rimdir?
E
A) 4§3 B) 5 C) 6 D) 6§2 E) 8
D C(5, 1)
ABCD paralelkenarında |EB| = 2|DE| olduğuna
göre, |EC| kaç birimdir?
A) 4§3 B) 8 C) 10 D) 6§2 E) 4§5
2. y C(5, 12)
C(5, 12) B
x
O A
OABC eşkenar dörtgendir. Köşegenlerin kesişim

5. Bir ABC üçgeninin köşe koordinatları A(4, k),
noktası K dir.
B(�6, 3) ve C(m, �5) olarak veriliyor.
Buna göre, K noktasının koordinatları aşağıdaki-
ABC üçgeninin ağırlık merkezi G(3, �1) olduğuna
lerden hangisidir?
göre, [AC] kenarının uzunluğu kaç birimdir?
A) (6, 8) B) (9, 6) C) (6, 7)
A) 8 B) 2æ15 C) æ65
D) (10, 7) E) (7, 8)
D) 2æ13 E) æ70
3. A(–5, 2) E B(m, 8)
K
6. Köşe koordinatları A(7, 8), B(�1, 3), C(�3, 1) nok-
taları olan ABC üçgeninin G ağırlık merkezinin B
D(k, 1) C(5, n) köşesine uzaklığı kaç birimdir?
ABCD paralelkenar, 3|EB| = |AB| dur. A) §5 B) §6 C) æ10 D) 2§3 E) 2§2
Buna göre, K noktasının koordinatları toplamı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 8 B) 6 C) 3 D) –3 E) –6
6 1-D 2-B 3-C 4-E 5-C 6-A

03 Doğrunun Analitik İncelenmesi - I
Eğim Denklemi Verilen Doğrunun Eğimi

Bir doğrunun x-ekseni ile pozitif (saat yönünün tersi) yön- Doğrunun denklemi genellikle iki şekilde verilir.
de yaptığı açıya eğim açısı, eğim açısının tanjantına da ax + by + c = 0 veya y = mx + n
doğrunun eğimi denir. a
E€im = m = - Eğim = m
y y b
d1
d2 n doğrunun y-eksenini
y kestiği noktadır.
a x a
x x
x Doğrunun grafiği çizilirken x = 0 için y bulunur.
y
y = 0 için x bulunur.
Bulunan x ve y birleştirilirse doğrunun grafiği olur.
y y
E€im = m 1 = tana = x m 2 = tana = x
d3 y y
d4 Eğimi ve Bir Noktası Belli Olan Doğrunun
y
Denklemi
a a x
i x x Eğim = m
x i A(x1, y1)
y
y - y1
m = x - x veya y – y1 = m(x – x1)
1
m 3 = tana = - tani m 4 = tana = - tani

y y
=- x =- x
y İki Noktası Belli Olan Doğrunun Denklemi
d6 B(x2, y2)
A(x1, y1)
x
Önce iki noktası belli olan doğrunun eğimi bulunur. Son-
ra eğimi ve bir noktası belli olan doğru denklemi yazılır.
d5 y1 - y2
m AB = x - x
1 2
m5 = tan90° = tanımsız m6 = tan0° = 0
y – y1 = mAB(x – x1)
y - y1 x - x1
y1 - y2 = x1 - x2
İki Noktası Bilinen Doğrunun Eğimi Eksenleri Kestiği Noktası Belli OIan Doğrunun
y Denklemi
A(x1, y1) y
y1
B(x2, y2) y1 – y2 (0, b)
y2 a
x1 – x2
a
x
x2 x1 x
(a, 0)
y1 - y2 x y
E€im = m = tana = x - x ile bulunur.
1 2 a+b =1
7
03 Doğrunun Analitik İncelenmesi - I
1. Denklemi 2y = 10x + 7 olan doğrunun eğimi kaç- 4. Dik koordinat düzleminde A(0, –1), B(2, 0) ve C(k, 4)
tır? noktaları veriliyor.
7 10 Bu noktaların üçü de aynı doğru üzerinde oldu-
A) 10 B) 7 C) 5 D) E)
2 7 ğuna göre, k kaçtır?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
5. Analitik düzlemde,
2. A(4, –1) ve B(–2, a + 3) noktalarından geçen doğ-
y = 12x + (2k – 1)
1
runun eğimi olduğuna göre, a kaçtır? 3x – 2y + (k + 2p) = 0
2
A) 8 B) 5 C) –4 D) –6 E) –7 doğruları orijinden geçtiğine göre,
k + p toplamı kaçtır?
1 2 4 2 1
A) B) C) D) E)
4 3 3 5 2
3. A(6, –7) ve B(–3, 2k – 1) noktalarından geçen

2 6. Analitik düzlemde verilen,
doğrunun eğimi olduğuna göre, k nin değeri
3 d1: y = §3x + k
kaçtır? d2: 3y = §6x – 6
A) –8 B) –6 C) –4 D) 2 E) 5 doğrularının eğimleri çarpımı kaçtır?
§2 §3
A) B) §2 C) §3 D) §6 E)
2 2
8 1-C 2-E 3-B 4-D 5-A 6-B

04 Doğrunun Analitik İncelenmesi - II
Paralel Doğrular x=3

y
Ortak noktaları olmayan doğrulara paralel doğrular denir. y=2
Paralel (doğrulardan biri y eksenine paralel değilse) doğ-
ruların eğimleri birbirine eşittir. x
y d1 d2
y = –4
a i
x x = –1
O
d1 doğrusunun eğim açısı a, eğimi m1;

Doğrunun Durumu
d2 doğrusunun eğim açısı i, eğimi m2; a1
d1: a1x + b1y + c1 = 0 m1 = -
olmak üzere d1 // d2 ise a = i, m1 = m2 dir. b1
a2
d2: a2x + b2y + c2 = 0 m2 = -
b2
a1 b1
Dik Kesişen Doğrular d1 // d2 ⇔ m1 = m2 veya a =
2 b2
Birbirine dik olan iki doğrudan herhangi biri eksenlere pa-
d1 ^ d2 ⇔ m1 : m2 = –1 veya
ralel değilse bu iki doğrunun eğimleri çarpımı –1 dir.
a1 : a2 + b1 : b2 = 0
Orijinden Geçen Doğruların Denklemi

Kesişen Doğrular
Orijinden geçen doğruların denkleminde sabit sayı olmaz.
Analitik düzlemde iki doğru paralel değilse bir noktada ke-
Yani y = mx şeklindeki doğrular orijinden geçer.
sişir. Kesim noktası bulunurken ortak çözüm yapılır.
y
y = –4x y = 3x
2 1
y =– x y= x
3 2
Kesişen İki Doğru Arasındaki Açı
x y
d1 d2
a
b
i x
Eğim açısı 45° olan y = x doğrusuna I. açıortay doğru-
su denir.
Eğim açısı 135° olan y = –x doğrusuna da II. açıortay doğ-
a+i=b¡a=b–i
rusu denir.
İki doğru arasındaki açı eğim açılarının arasındaki farka
eşittir.
Eksenlere Paralel Doğruların Denklemi tana = tan(b – i)
x = a doğrusu x eksenini apsisi a olan noktada dik kesen tanb - tani
tana =
ve y-eksenine paralel olan doğrudur. 1 + tanb : tani
y = b doğrusu y eksenini ordinatı b olan noktada dik kesen m1 - m2
tana = ile bulunur.
ve x eksenine paralel olan doğrudur. 1 + m1 : m2
9
04 Doğrunun Analitik İncelenmesi - II
1. 3x + (2p + 4)y + 3p – 9 = 0 4. y d1 ^ d2
doğrusu orijinden geçtiğine göre, doğrunun eği- 8
mi kaçtır?
1 1 3
A) - B) - C) -
2 3 10 k
1
D) 1 E) 3
3 x
O 4
d2 d1
Yukarıdaki verilere göre, k nin değeri kaçtır?

5 10 8 7 3
A) B) C) D) E)
2 3 3 2 2
2. 5x + y – 12 = 0
3x – 2y – 15 = 0
doğrularının kesim noktasından geçen ve x ek-
senine dik olan doğrunun denklemi aşağıdakiler- 5. Analitik düzlemde 3y = 2x + 1 ve 4x – 3y – 7 = 0 doğ-
den hangisidir? ruları veriliyor.
A) x = 5 B) x = –3 C) x = 4 Doğruların kesişim noktasının orijine olan uzak-

lığı kaç birimdir?
D) x = 3 E) x = –2
A) 6 B) 5 C) 4
D) æ10 E) 2§2
3. Analitik düzlemde x + y + 9 = 0 doğrusu ile

§3x – y + 7 = 0 doğrusu arasındaki dar açı kaç de- 6. A1: 2x + (m – 1)y + k = 0
recedir? A2: 5x – 3y – 16 = 0 doğruları veriliyor.
A) 15 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90 A1 // A2 olduğuna göre, m nin değeri kaçtır?
1 2 1
A) - B) - C) - D) –1 E) –2
2 5 5
10 1-C 2-D 3-D 4-E 5-B 6-C

05 Doğrunun Analitik İncelenmesi - III
Bir Noktanın Bir Doğruya Uzaklığı Eşitsizlik Grafikleri

A(x1, y1) [AH] ^ d y y = mx + n y y = mx + n
x x
O O
H ax + by + c = 0
Taralı bölge Taralı bölge
y ≥ mx + n y ≤ mx + n
A(x1, y1) noktasının d doğrusuna olan uzaklığı en yakın
ve dik uzaklıktır. y = mx + n şeklindeki doğrular için ve y nin katsayısı po-
zitif olmak üzere,
A(x1, y1) noktasının d: ax + by + c = 0 doğrusuna uzaklığı,
ax 1 + by 1 + c S Eğer doğrunun üst kısmı taralı ise “=” yerine “≥” veya
AH = bağıntısı ile bulunur. “>” işareti getirilir.
a2 + b2
S Eğer doğrunun alt kısmı taralı ise “=” yerine “≤” veya
“<” işareti getirilir.
Her doğru, düzlemi iki bölgeye ayırır. Ayrılan bölgelerin
her birine yarı düzlem denir.
Doğru bölgeye dâhil değilse kesikli ve noktalı çizgiyle
(<------>) ifade edilir. Eşitsizlik “>” veya “<” ile belirtilir.
Düzlemde bir nokta seçilerek, eşitsizliği sağlayıp sağla-
Paralel İki Doğru Arası Uzaklık madığına bakılır. Sağlıyorsa noktanın bulunduğu yarı
A düzlem, sağlamıyorsa diğer yarı düzlem taranır.
d1: a1x + b1y + c1 = 0
y x=a y x=a
h d1 // d2
x x
O a O a
d2: a2x + b2y + c2 = 0
B
|AB| = h olmak üzere,

c2 - c1 x≥a x<a
h= bağıntısı ile bulunur.
a2 + b2 y y
b y=b
b y=b
x x
O O

y>b y≤b
İki veya daha fazla doğrunun ayırdığı taralı bölgenin, bu

Paralel iki doğru arasındaki uzaklığı bulmak için her iki doğruların tamamının eşitsizliğini sağlayan noktalar kü-
doğru denkleminde orantılı olan x lerin ve y lerin katsayı- mesiyle oluştuğuna dikkat ediniz.
ları eşitlendikten sonra yukarıdaki bağıntı kullanılarak iş-
lem yapılır.
11
05 Doğrunun Analitik İncelenmesi - III
1. A(2, 1) noktasının 12x + 5y – 3 = 0 doğrusuna 4. d1: 3x + 6y + 6 = 0

uzaklığı kaç birimdir? d2: x + 2y – 3 = 0
A) 6 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 olduğuna göre, d1 ve d2 doğruları arası uzaklık
kaç birimdir?
A) æ13 B) æ10 C) 2§2
D) §6 E) §5
2. P(m, 2) noktasının x + 2y – 1 = 0 doğrusuna uzak- 5. A(–1, a) noktasının 12x + 5y – 7 = 0 doğrusuna

lığı 2§5 birim olduğuna göre, m nin alabileceği olan uzaklığı 2 birim olduğuna göre, a nın alabi-
değerler toplamı kaçtır? leceği değerlerin çarpımı kaçtır?
A) –6 B) –4 C) –2 D) 3 E) 5 61 63 57
A) - B) - C) -
5 5 6
53 49
D) - E) -
6 8
3. Dik koordinat sisteminde başlangıç noktasının 6. Analitik düzlemde,

x – 7y – 10 = 0 doğrusuna uzaklığı kaç birimdir? x – 6 + 3y ≤ 0
A) §2 B) 2 C) §5 x≥0
D) 2§2 E) 3 y≥0
eşitsizlik sisteminin oluşturduğu bölgenin alanı
kaç birimkaredir?
A) 12 B) 8 C) 6 D) 4 E) 3
12 1-D 2-A 3-A 4-E 5-B 6-C

01 Analitik Geometri
1. A(4 � k, �2) noktası koordinat eksenlerine eşit 5. Analitik düzlemde A(a, �2) ve B(1, b) noktaları verili-
uzaklıkta olduğuna göre, k nin alabileceği değer- yor.
ler toplamı kaçtır? [AB] nın orta noktası orijin olduğuna göre, a � b
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 farkı kaçtır?
(01 kök bilgiyi içermektedir.) A) �1 B) �2 C) �3 D) �4 E) �5
2. Analitik düzlemde verilen A(�2, 3m � 6) noktası 6. A(4, 4) |AK| = |KB|

x ekseni üzerinde, B(�n + 2, �1) noktası y ekse- A(4, –4)
ni üzerinde olduğuna göre, m : n çarpımı kaçtır?
B(–2, 4)
A) 4 B) 2 C) �2 D) �4 E) �8 K C(4, 0)
C(4, 0)
B(2, 4)
Köşe koordinatları verilen ABC üçgeninde |CK|

kaç birimdir?
A) §3 B) 2 C) §5
3. Analitik düzlemde, K(2, �8) ve L(2, �1) noktaları D) 3 E) æ10
arasındaki uzaklık kaç birimdir? (01 kök bilgiyi içermektedir.)
A) 6 B) 7 C) 8 D) 10 E) 13
7. Analitik düzlemde, A(�3, 8) ve B(2, �2) noktaları ve-

riliyor.
4. Dik koordinat sisteminde, A(x, x + 1), B(�1, 3) ve C ! [AB] ve 2|AC| = 3|CB| olduğuna göre, C nok-
C(2, 4) noktaları veriliyor. tasının koordinatları aşağıdakilerden hangisidir?
|AB| = |AC| olduğuna göre, x in değeri kaçtır? A) (0, 4) B) (0, 2) C) (2, �1)
A) �3 B) �2 C) 1 D) 2 E) 4 D) (�1, 1) E) (7, 2)
(01 kök bilgiyi içermektedir.) (01 kök bilgiyi içermektedir.)
13 1-D 2-A 3-B 4-C 5-C 6-D 7-B

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
9. FASİKÜL 1. Bölüm
Dönüşümler
Dönüşümler
ÖSYM son dönemde dönüşümler konusuna önem vermektedir. Öteleme, yansıma, simetri gibi konular mantık-muha-
keme eksenli olduğundan ÖSYM’nin sınavda en az 1 soru soracağı ihtimali güçlenmektedir. Güncel hayatın içinden
bir konu olduğundan derinleştikçe kolaylaşan bir konudur.
01 Dönüşümler - I
Öteleme Dönüşümü y
Analitik düzlemde verilen bir noktanın belli bir doğrultuda

P(x, y)
y
ve belli bir yönde yer değiştirmesine öteleme denir. Koor-
r
dinat düzleminde x eksenine göre ötelenen nokta x ekse-
i
nine paralel olarak hareket eder. Bu noktanın apsisi deği- x
O x
şirken ordinatı değişmez. Koordinat düzleminde y ekseni
boyunca ötelenen nokta ise y eksenine paralel hareket
eder. Bu noktanın apsisi değişmezken ordinatı değişir.
y
Aıı(a – x, b) A(a, b) Aı(a + x, b) y
Pı(xı, yı)
yı
P(x, y)
y
a
x i
O a–x a a+x x
x x O xı x
Koordinat düzleminde koordinatları A(a, b) olan bir nokta-

nın x ekseni boyunca pozitif yönde x birim ötelenmiş hâli
Aı(a + x, b) noktasıdır. A(a, b) noktasının x ekseni boyun-
ca negatif yönde x birim ötelenmişi Aıı(a – x, b) noktasıdır. P noktasının O (orijin) etrafında a açısı kadar döndürül-
y mesi ile elde edilen noktanın koordinatları
b+y xı = r : cos(i + a)
Bı(a, b + y)
y yı = r : sin(i + a) olur.
b B(a, b) Buna göre, x › = r cos i : cosa - r sin i : sina
y > x
= y
Bıı(a, b – y) x › = x : cosa - y : sina

b–y
x y › = rsini : cosa + rcosi : sina
O a < y
= x
y › = y : cosa + x : sina elde edilir.

Analitik düzlemde koordinatları B(a, b) olan bir nokta- P noktasının orijin etrafında pozitif yönde a açısı kadar
nın y ekseni boyunca pozitif yönde y birim ötelenmişi döndürülmesi ile elde edilen Pı noktası
Bı(a, b + y); y ekseni boyunca negatif yönde y birim öte-
Pı(x, yı) = (x : cosa – y : sina, y : cosa + x : sina) olur.
lenmişi Bıı(a, b – y) noktasıdır.
a dönme açısı ve a açısı kadar dönme dönüşümü Ra ile
gösterilir.
Herhangi bir (x, y) noktası orijin etrafında pozitif yönde
90°, 180°, 270° ve 360° döndürüldüğünde
S R90°(x, y) = (–y, x)
S R180°(x, y) = (–x, y)
S R270°(x, y) = (y, –x)
Düzlemde Dönme Dönüşümü
S R360°(x, y) = (x, y)
Düzlemde bir A(x, y) noktasının sabit bir nokta etrafında a
derece döndürülmesine dönme dönüşümü denir. noktaları elde edilir.
Düzlemde bir P noktasının koordinatları (x, y) ve [OP] Değişmeyen noktaya dönme merkezi denir.
nın x ekseni ile pozitif yönde yaptığı açı i ve |OP| = r Dönme merkezi olarak genellikle orijin kullanılır. Dönme
olmak üzere P noktasının koordinatları x = r : cosi ve yönü olarak da aksi belirtilmediğinde saat yönünün tersi
y = r : sini olur. olan pozitif yön kullanılır.
3
01 Dönüşümler - I
1. Analitik düzlemde A(2, 5) noktasının x ekseni bo- 4. Analitik düzlemde P(–6, –4) noktasının orijin etrafın-
yunca pozitif yönde 13 birim, y ekseni boyun- da pozitif yönde 90° döndürülmesiyle Pı(a, b) elde
ca pozitif yönde 3 birim ötelenmişi B olduğuna ediliyor.
göre, B noktasının orijine uzaklığı kaç birimdir? Buna göre, |PPı| kaç birimdir?
A) 9 B) 12 C) 15 D) 17 E) 20 A) 4§5 B) 4§6 C) 10
D) 2æ26 E) 2æ30
5. Koordinat sisteminde A(2, 5) noktası orijin etrafında

pozitif yönde 270° döndürülünce Aı(a, b) elde edili-
2. Analitik düzlemde A = (4, –1) noktasının x ekseni yor.
boyunca pozitif yönde a birim, y ekseni boyunca Buna göre, a + b kaçtır?
pozitif yönde b birim ötelenmişi B(10, 2) olduğu- A) –7 B) –4 C) –3 D) 3 E) 4
na göre, a + b toplamı kaçtır?
A) 12 B) 10 C) 9 D) 8 E) 7
6. P(–§2, 3§2) noktasının orijin etrafında saat yö-

nünde 45° döndürülmesiyle elde edilen noktanın
koordinatları aşağıdakilerden hangisidir?
A) (–4, 2) B) (4, 2) C) (3§2, §2)
D) (–4, –2) E) (2, –4)
3. Analitik düzlemde P(–3, 2) noktası x ekseni bo-
yunca a birim, y ekseni boyunca b birim ötelenince
1. açıortay doğrusu üzerinde yer alıyor.
Buna göre, (a, b) aşağıdakilerden hangisi olabi-
lir?
A) (–3, 0) B) (–4, –9) C) (–2, 5)
7. A(4, –1) noktasının orijin etrafında saat yönünde
D) (–1, 4) E) (–3, –6)
180° döndürülmesiyle elde edilen görüntüsünün
koordinatları aşağıdakilerden hangisidir?
A) (4, 3) B) (2, 5) C) (–4, 1)
D) (3, 5) E) (3, 7)
4 1-D 2-C 3-B 4-D 5-D 6-A 7-C

02 Dönüşümler - II
Düzlemde Yansıma (Simetri Dönüşümü) A(a, b) Noktasının x = c ve y = d Doğrularına

Düzlemde A(a, b) noktasının eksenlere ve orijine göre Göre Simetriği
yansıması aşağıdaki gibidir. y
y A(a, b) B(2c a, b)
b
C(a, b) b B(a, b)
a a
x
O c
x
O a 2c a
D(a, b) b B(a,b) x=c
A(a, b) noktasının x = c doğrusuna göre simetriği
A(a, b) noktasının, B(2c – a, b) noktasıdır.
y
S x eksenine göre simetriği, B(a, –b) dir.
(Ordinat işaret değiştirir.) B(a, 2d b)
2d b
S y eksenine göre simetriği, C(–a, b) dir.
d
y=d
(Apsis işaret değiştirir.)
S Orijine göre simetriği, D(–a, –b) dir. b A(a, b)
(Apsis ve ordinat işaret değiştirir.)
x
A(x, y) noktasının B(a, b) noktasına göre simetriği O a
Aı(xı, yı) olsun.

A(a, b) noktasının y = d doğrusuna göre simetriği
A(x, y) B(a, b) Aı(xı, yı)
B(a, 2d – b) noktasıdır.
A(x, y) noktasının B(a, b) noktasına göre simetri dönü-
şümü altındaki görüntüsü Aı(xı, yı) = (2a – x, 2b – y) olur.
Noktanın x = y ve x = –y Doğrularına Göre

Simetriği
y
x = y A(a, b) x=y
a B(b, a)
b
x
O a b
a
C(b,a) Doğrunun Simetriğinde Pratik Uygulama
Doğrunun simetriğini alabilmek için doğrunun denklemin-
1. A(a, b) noktasının 1. açıortay doğrusu olan x = y doğ- deki (x, y) değişkenleri bir nokta gibi düşünülür.
rusuna göre simetriği, B(b, a) dır. (Nokta koordinatları Bu noktanın simetriği alındığında oluşan değişiklikler
yer değiştirir.) denklemde x ve y yerine yazılarak doğrunun simetriğinin
2. A(a, b) noktasının 2. açıortay doğrusu olan x = –y doğ- denklemi alınmış olur.
rusuna göre simetriği, C(–b, –a) dır. (Nokta koordinat- Bu uygulama kullanılırken katsayı ve işaretlerde değişik-
ları hem yer hem de işaret değiştirir.) lik yapılmaz.
5
02 Dönüşümler - II
1. A(6, 2k – 1) noktasının x eksenine göre simetriği 5. Koordinat düzleminde K(2, –4) noktasının orijin et-
B(m + 2, 5) noktası olduğuna göre, k + m toplamı rafında pozitif yönde 90° döndürülmesiyle L noktası
kaçtır? elde ediliyor.
A) 4 B) 2 C) 0 D) –1 E) –2 K noktasının x = –y doğrusuna göre simetriği
M noktası olduğuna göre, |LM| kaç birimdir?
A) 2 B) 2§2 C) 4 D) 4§2 E) 6
2. A(6, 2) noktası orijin etrafında pozitif yönde 90° dön-

dürülünce B elde ediliyor.
B noktasının y eksenine göre simetriği C nokta- 6. A(–4, 2) noktasının x = –y doğrusuna göre simet-
sı olduğuna göre, ABC üçgeninin alanı kaç birim- riği olan nokta x + ky – 4 = 0 doğrusu üzerinde ol-
karedir? duğuna göre, k kaçtır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 3 5 5 4 8
A) B) C) D) E)
2 2 3 3 5
3. A(6, –5) noktasının y = 0 doğrusuna göre simetriği

7. Analitik düzlemde A(–3, 1) noktasının x = 2 doğrusu-
B(a, b), x = y doğrusuna göre simetriği ise C(c, d) dir.
na göre simetriği B dir.
Buna göre, a + b + c + d toplamı kaçtır?
B noktasının orijine olan uzaklığı kaç birimdir?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
A) 2æ11 B) 7 C) 5§2
D) 2æ13 E) 3§6
4. Analitik düzlemde A(–6, 3) noktasının x = –y doğru-

suna göre simetriği B noktasıdır.
8. Dik koordinat düzleminde P(2, –3) noktasının y = 3
Buna göre, orijin ile A ve B noktalarının oluştur-
doğrusuna göre simetriği R noktasıdır. P noktasının
duğu ABC üçgeninin alanı kaç birimkaredir?
orijine göre simetriği ise S noktasıdır.
21 25 27
A) B) 12 C) D) 13 E) Buna göre, PRS üçgeninin alanı kaç birimkare-
2 2 2
dir?
A) 16 B) 18 C) 20 D) 21 E) 24
6 1-B 2-C 3-C 4-E 5-C 6-A 7-C 8-E

03 Dönüşümler - III
Paralel Doğruların Simetriği d2 doğrusunun denklemini bulmak için d1 doğrusu üze-

d1 ax + by + c1 = 0 rindeki D(x, y) noktasının A(a, b) noktasına göre simetri-
ği alınarak elde edilen nokta d1 doğru denkleminde x ve
y yerine yazılır. Böylece d1 doğrusunun A(a, b) noktasına
d2 ax + by + c2 = 0 göre simetriği d2 doğrusu elde edilir.
d3 ax + by + c3 = 0
d1 doğrusunun d2 doğrusuna göre simetriği d3 tür.

Temel Dönüşümlerin Bileşkeleri
d1 // d2 // d3 olduğundan denklemlerde sadece c1, c2 ve c3
Ötelemeli Dönme Dönüşümü
değerleri değişir.
Öteleme ve dönme dönüşümünün birlikte uygulandığı dö-
Bu sabitler arasındaki bağıntı ise
nüşümlere ötelemeli dönme dönüşümü denir. Öteleme-
c1 + c3
c2 = ile bulunur. li dönme dönüşümleri uygulanan şekillerde herhangi iki
2
nokta arasındaki uzaklık değişmez ve şekillerin üzerinde-
ki açıların ölçüleri de aynı kalır.
Bir Noktanın Herhangi Bir Doğruya Göre

Simetriği
A(x1, y1)
Ötelemeli Simetri Dönüşümü
d1 Öteleme ve simetri dönüşümlerinin birlikte uygulandığı
y+ c=0
x+b dönüşümlere ötelemeli simetri dönüşümü denir. Öteleme-
a
K
li simetri dönüşümleri uygulanan şekillerde uzaklık değiş-
mez. Şeklin üzerinde açıların yönleri değişir.
Aı
d2
d1 ^ d 2
m1 : m2 = –1 Örnek
d1 ^ d2 olduğundan m2 değeri bulunur. A noktasından Analitik düzlemde A(2, –3) noktası x ekseni boyunca po-
geçen ve eğimi (m2) bilinen doğru denklemi yazılarak d2 zitif yönde 3 birim ve y ekseni boyunca pozitif yönde 2 bi-
doğrusunun denklemi bulunur. Daha sonra d1 ve d2 doğ- rim ötelendiğinde elde edilen nokta K dir.
rularının kesişim noktası olan K noktası kullanılarak A K noktasının B(–1, 1) noktasına göre simetriği olan
noktasının simetriği olan Aı noktası elde edilir. noktayı bulunuz.
Bir Doğrunun Bir Noktaya Göre Simetriği

B D
d1
Çözüm
A(a, b)
A(2, –3) noktasının x ekseni boyunca pozitif yönde 3 birim
ve y ekseni boyunca pozitif yönde 2 birim ötelenmesi ile
d2
E C K(2 + 3, –3 + 2) = K(5, –1) noktası elde edilir.
d1 doğrusunun A(a, b) noktasına göre simetriği d2 doğru- K(5, –1) noktasının B(–1, 1) noktasına göre simetriği
su ise d1 // d2, |AD| = |AE| ve |AB| = |AC| dur. (2 : (–1) – 5, 2 : 1 – (–1)) = (–7, 3) olur.
7
03 Dönüşümler - III
1. P(4, –5) noktasının x – y + 9 = 0 doğrusuna göre 4. Analitik düzlemde A(–2, 2§3) noktasının R60°(A)
simetriği aşağıdakilerden hangisidir? dönme dönüşümü altındaki görüntüsü olan nok-
A) (–10, 9) B) (–14, 13) C) (–11, 10) tanın y ekseni boyunca pozitif yönde 1 birim öte-
lenmesi ile oluşan nokta aşağıdakilerden hangi-
D) (–12, 10) E) (–13, 12)
sidir?
A) (–2, §3) B) (§3, –1) C) (–4, 1)
D) (–4, 2§3) E) (2, §3)
2. Analitik düzlemde A(–1, 3) noktasının x eksenine

göre simetriği B noktasıdır. B noktası y ekseni bo-
yunca pozitif yönde 2 birim ötelendiğinde elde edilen 5. Analitik düzlemde A(2, 2) noktasının x ekseni boyun-
nokta C noktasıdır. ca negatif yönde 3 birim ve y ekseni boyunca pozitif
yönde 1 birim ötelenmesi sonucu Aı noktası elde edi-
C noktasının koordinatlar çarpımı kaçtır?
liyor.
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
Aı noktasının x – y + 6 = 0 doğrusuna göre simet-
riği olan noktanın koordinatları aşağıdakilerden
hangisidir?
A) (5, 3) B) (3, –3) C) (2, –4)
D) (5, –3) E) (–3, 5)
3. Analitik düzlemde A(3§2 + 2, –2§2 – 3) noktası x ek-

seni boyunca negatif yönde 2 birim ve y ekseni bo-
yunca pozitif yönde 3 birim öteleniyor.
Elde edilen noktanın orijin etrafında pozitif yön-
6. A(–2, 4) noktasının y = –x doğrusuna göre simetriği
de 225° döndürülmesiyle oluşan nokta aşağıda-
Aı ve Aı noktasının orijin etrafında negatif yönde 90°
kilerden hangisidir?
dönme dönüşümü altındaki görüntüsü Aıı dür.
A) (–5, –1) B) (–4, –2) C) (3, –1)
Buna göre, |AıAıı| kaç birimdir?
D) (5, 1) E) (–2, –5)
A) 3§3 B) 4§2 C) 6 D) 2æ10 E) 3§5
8 1-B 2-B 3-A 4-C 5-E 6-D

01 Dönüşümler
1. Koordinat düzleminde P(4, –6) noktasının x ek- 5. Koordinat düzleminde K(–4, –2) noktasının orijine
seni boyunca negatif yönde 7 birim, y ekseni bo- göre simetriği L noktasıdır. K noktasının x = y doğru-
yunca pozitif yönde 10 birim ötelenmişi R(x, y) suna göre simetriği M noktasıdır.
noktası olduğuna göre, x + y toplamı kaçtır? Buna göre, KLM üçgeninin alanı kaç birimkare-
A) –3 B) –2 C) 0 D) 1 E) 4 dir?
(01 kök bilgiyi içermektedir.) A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16
2. Analitik düzlemde A(m – 3, 4) noktasının B(3, m) 6. Analitik düzlemde A(–1, §3) noktasının orijin et-
noktasına göre simetriği C(5, k) noktasıdır. rafında pozitif yönde 210° döndürülmesiyle olu-
Buna göre, k nin değeri kaçtır? şan nokta aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) (1, §3) B) (–1, –§3) C) (2, –3)
(02 kök bilgiyi içermektedir.) D) (§3, –1) E) (§3, –2)

3. K(6, –3) noktasının orijin etrafında pozitif yönde 7. Analitik düzlemde A(3, –2) noktasının y eksenine
90° döndürülmesiyle oluşan noktanın koordinatları göre simetriği B noktası ve x = y doğrusuna göre si-
N(a, b) dir. metriği C noktasıdır.
a B ve C den geçen doğrunun denklemi aşağıdaki-
Buna göre, oranı kaçtır?
b lerden hangisidir?
1 1 1
A) –3 B) –2 C) - D) - E) A) y = 3x + 18 B) y = 4x + 10
2 3 2
C) y = 5x + 13 D) y = 4x + 15
E) y = 5x + 12
4. Analitik düzlemde A(–6, –2) noktasının B(2, 5)

noktasına göre simetriği 2x + y – k = 0 doğrusu 8. Dik koordinat düzleminde A(0, –1) noktasının
üzerinde olduğuna göre, k nin değeri kaçtır? ax + by + 4 = 0 doğrusuna göre simetriği B(2, 3)
noktası olduğuna göre, a + b toplamı kaçtır?
A) 32 B) 30 C) 27 D) 24 E) 21
A) –4 B) –2 C) 3 D) 5 E) 7
9 1-D 2-B 3-E 4-A 5-C 6-D 7-C 8-A

YENi NESiL
TYT-AYT
MANTIK
MUHAKEME
TEMELLi
SORULAR
GEOMETRİ
9. FASİKÜL 2. Bölüm
Çemberin Analitik İncelenmesi
Çemberin Analitik İncelenmesi
Formül ve kural orijinli bir konu olduğundan AYT sınavında kolay kategoride çıkmaktadır. Temel kurallar öğrenildiğin-
de çıkacak soru kolaylıkla çözülecektir.
01 Çemberin Analitik İncelenmesi - I
Çemberin Denklemi S Çember iki eksene de teğet ise r = |a| = |b| olur. Bu
Düzlemde sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan nok- durumda eksenlere teğet olan çemberlerin merkezleri
talar kümesine çember denir. y = x veya y = –x doğruları üzerinde olur.
y |MK| = r Çemberin merkezi I. bölgede ise merkezi M(r, r) ve
denklemi (x – r)2 + (y – r)2 = r2 olur.
M(a, b)
b Çemberin merkezi II. bölgede ise merkezi M(–r, r) ve
r
denklemi (x + r)2 + (y – r)2 = r2 olur.
K(x, y)
Çemberin merkezi III. bölgede ise merkezi M(–r, –r)
x ve denklemi (x + r)2 + (y + r)2 = r2 olur.
O a
Çemberin merkezi IV. bölgede ise merkezi M(r, –r) ve
M ve K noktaları arası uzaklık formülünden, çemberin denklemi (x – r)2 + (y + r)2 = r2 olur.
standart denklemi (x – a)2 + (y – b)2 = r2 bulunur.
Bazı Özel Çemberlerin Denklemleri
S Merkezi orijinde olan çember M(0, 0) ve yarıçapı r ise
(x – 0)2 + (y – 0)2 = r2 ¡ x2 + y2 = r2 dir. Çemberin Genel Denklemi
S Merkezi x ekseni üzerinde bulunan bir çemberde mer- M(a, b) merkezli ve r yarıçaplı çember denklemi,
kezin koordinatları M(a, 0) dır. Çemberin yarıçapı r bi-
(x – a)2 + (y – b)2 = r2 açılarak düzenlenirse
rim ise bu çemberin standart denklemi
x2 + y2 – 2ax – 2by + a2 + b2 – r2 = 0
(x – a)2 + y2 = r2 şeklindedir.
eşitliğinde, D = –2a, E = –2b ve
S Merkezi y ekseni üzerinde bulunan bir çemberde mer-
kezin koordinatları M(0, b) dir. Çemberin yarıçapı r bi- F = a2 +b2 – r2 yazılırsa çemberin genel denklemi,
rim ise bu çemberin standart denklemi x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0 elde edilir.
x2 + (y – b)2 = r2 şeklindedir. F = a2 + b2 – r2 eşitliğinde
S y D 2 E2
F = e- o + f- p - r 2 yazılarak
2 2
M(a, b) D2 E2
b r2 = + - F eşitliğinden
4 4
r 1
r= D 2 + E 2 - 4F çemberin yarıçapının formülü elde
2
x
O a edilir.
x eksenine teğet olan çemberde D2 + E2 – 4F ifadesi için üç durum söz konusudur.

M(a, b) ve yarıçapı r ise r = b olur. S D2 + E2 – 4F > 0 ise verilen ifade bir çember belirtir.
Çember denklemi, (x – a)2 + (y – r)2 = r2 dir. S D2 + E2 – 4F = 0 ise verilen denklem bir nokta belirtir.
D, E
S y Bu nokta M e - - o dir.
2 2
S D2 + E2 – 4F < 0 ise verilen denklem gerçek sayılar kü-
M(a, b)
b
r mesinde çember belirtmez.
Sonuç olarak Ax2 + By2 + Cxy + Dx + Ey + F = 0 denklemi-
nin çember belirtebilmesi için,
x
A = B ve ( A ≠ 0, B ≠ 0),
O a
C = 0 (xy li terim olmamalıdır.)
y eksenine teğet olan çemberde r > 0 yani D2 + E2 – 4F > 0 şartları sağlanmalıdır.
M(a, b) ve yarıçap r iken r = a olur. x2 ve y2 terimlerinin katsayıları olan A ve B değerleri
Çember denklemi (x – r)2+ (y – b)2 = r2 olur. A = B = 1 yapılmalıdır.
21
01 Çemberin Analitik İncelenmesi - I
1. Analitik düzlemde merkezi M(4, –6) ve yarıçapı 4. Dik koordinat düzleminde

2§6 birim olan çemberin denklemi aşağıdakiler- x2 + y2 – 4x + 10y – 7 = 0
den hangisidir?
denklemiyle verilen çemberin yarıçap uzunluğu
A) (x – 4)2 + (y – 6)2 = 16 kaç birimdir?
B) (x + 4)2 + (y + 6)2 = 16 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
C) (x – 4)2 + (y – 6)2 = 24
D) (x – 4)2 + (y + 6)2 = 24
E) (x + 4)2 + (y – 6)2 = 24
5. 3x2 + 3y2 – 24x + 12y + 3k = 0

2. Analitik düzlemde merkezi M(3, –4) ve x ekseni- denkleminin bir çember belirtebilmesi için k nin
ne teğet olan çemberin denklemi aşağıdakiler- alabileceği değerler hangi aralıkta olmalıdır?
den hangisidir?
A) 16 > k B) 16 > k > 4
A) (x + 3)2 + (y – 4)2 = 9
C) 20 > k > 5 D) 20 > k
B) (x – 3)2 + (y + 6)2 = 9
E) 20 > k > 12
C) (x – 3)2 + (y + 4)2 = 16
D) (x – 3)2 + (y – 4)2 = 16
E) (x + 4)2 + (y + 3)2 = 16
6. Merkezi (3, 4) noktası ve yarıçapı 4 birim olan

3. y A(–4, 0) çembere dıştan teğet olan 3 birim yarıçaplı çem-
B(8, 0) berlerin merkezlerinin geometrik yerinin denkle-
M
mi aşağıdakilerden hangisidir?
K
A(4, 0)
A) x2 + (y – 4)2 = 14
x
O B(8, 0) B) (x – 3)2 + y2 = 36
C) (x – 3)2 + (y – 1)2 = 36
Merkezleri O ve M olan çemberler K noktasında te- D) (x – 3)2 + (y – 4)2 = 9

ğettir. E) (x – 3)2 + (y – 4)2 = 49
Merkezi M olan çemberin yarıçap uzunluğu kaç
birimdir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
22 1-D 2-C 3-C 4-B 5-D 6-E

02 Çemberin Analitik İncelenmesi - II
Doğru ile Çemberin Birbirine Göre Durumları Çemberlerin Birbirine Göre Durumları
Çemberin merkezinin doğruya uzaklığı çemberin yarıçapı Teğet Çemberler
ile kıyaslanarak durumları belirlenir.
r1 r2
r2 O1 r1 O1 O2
O2
M
r
|O1O2| = r1 – r2 |O1O2| = r1 + r2
ise içten teğettir. ise dıştan teğettir.
K d
|MK| = r ise doğru çembere teğettir.
Ayrık Çemberler
A [AB] en uzak uzaklık
[CD] en kısa uzaklık
M
O1
r
r1
M
C
r
D O1 O2
d K K d r2
r2
O2 r1
|MK| > r ise doğru |MK| < r ise doğru çemberi
çemberi kesmez. farklı iki noktada keser.
B
|O1O2| > r1 + r2 r1 – r2 > |O1O2|

Dıştan ayrık İçten ayrık
y = mx + n doğrusunun
(x – a)2 + (y – b)2 = r2 çemberi ile ortak çözümü yapılarak
da durumları incelenir. Kesişen Çemberler
(x - a) 2 + (mx + n - b) 2 r2 yazılarak
> K
=
y
x e bağlı ikinci dereceden denklemin köklerine bakılır. r1 r2
O1 O2
L
¢ > 0 ise farklı iki kök vardır.
(Doğru çemberi iki noktada keser.) Çemberler iki noktada kesişiyor.
r1 – r2 < |O1O2| < r1 + r2
¢ = 0 ise bir kök vardır.

(Doğru çembere teğettir.)
O 1 O 2 2 = r 21 + r 22 eşitliği var ise çemberlere, dik kesişen

¢ < 0 ise orta bir çözüm yoktur.
çemberler denir.
(Doğru ile çember kesişmez.)
23
02 Çemberin Analitik İncelenmesi - II
1. Denklemi, 5. Analitik düzlemde,

(x – 1)2 + (y + 2)2 = 8 (x + 3)2 + (y – 1)2 = k
olan çember ile y = x + k doğrusunun teğet olabil- çemberiyle,
mesi için k nin değeri kaç olmalıdır? x2 + y2 – 2x + 4y – 4 = 0
A) –3 B) –2 C) 1 D) 2 E) 3 çemberi dıştan teğet olduğuna göre, k nin değeri
kaçtır?
A) –3 B) –2 C) 4 D) 6 E) 8
2. Denklemi, 6. Analitik düzlemde denklemi,

(x – 7)2 + (y – 6)2 = 25 (x – 5)2 + (y – 12)2 = 25
olan çemberi x = 11 doğrusu P ve R noktalarında olan çembere teğet olan en küçük yarıçaplı mer-
kestiğine göre, |PR| kaç birimdir? kezil çemberin denklemi aşağıdakilerden hangi-
A) 4 B) 3§2 C) 4§2 sidir?
D) 6 E) 8 A) x2 + y2 = 4 B) x2 + y2 = 16 C) x2 + y2 = 36
D) x2 + y2 = 49 E) x2 + y2 = 64
3. Dik koordinat düzleminde, merkezi x = 1 doğru- 7. Analitik düzlemde denklemleri,

su üzerinde olan bir çemberin y eksenini kesti- (x + 3)2 + (y + 6)2 = 9
ği noktalar arasındaki uzaklık 3 birim olduğuna (x – 3)2 + (y – 2)2 = 4
göre, bu çemberin çevresi kaç birimdir?
olan çemberler üzerinde bulunan P ve R noktala-
A) æ11r B) æ13r C) æ15r rı arasındaki en büyük uzaklık kaç birimdir?
D) 3§2r E) 2§3r A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
8. Analitik düzlemde denklemleri,

4. Analitik düzlemde, x2 + y2 – 4 = 0
(x – 8)2 + (y + 1)2 = 9 x2 + y2 – 8x + 6y + 24 = 0
(x – 4)2 + (y + 4)2 = 1 olan iki çemberin arasındaki en kısa uzaklık (bir-
çemberleri arasındaki en kısa uzaklık kaç birim- birine en yakın noktalar arasındaki uzaklık) kaç
dir? birimdir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 5 7
A) 1 B) 2 C) 3 D) E)
2 2
24 1-C 2-D 3-B 4-A 5-C 6-E 7-D 8-B

01 Çemberin Analitik İncelenmesi
1. Analitik düzlemde merkezi M(4, –1) ve yarıçapı 4. A(–5, 12) noktasının orijine göre simetriği B noktası-
r = 4 olan çemberin denklemi aşağıdakilerden dır.
hangisidir? Buna göre, [AB] çaplı çemberin denklemi aşağı-
A) (x + 1)2 + (y – 4)2 =4 dakilerden hangisidir?
B) (x – 4)2 + (y + 1)2 =4 A) x2 + y2 = 169 B) x2 + y2 = 25
C) (x – 4)2 + (y – 1)2 = 16 C) x2 + y2 = 144 D) x2 + y2 = 36
D) (x – 4)2 + (y + 1)2 = 16 E) x2 + y2 = 100
E) (x – 2)2 + (y – 4)2 = 16 (01 kök bilgiyi içermektedir.)
2. Dik koordinat düzleminde merkezi M(5, –2) olan

ve P(3, 2) noktasından geçen çemberin denklemi 5. Analitik düzlemde merkezi M(–6, 8) olan çem-
aşağıdakilerden hangisidir? ber y eksenine teğet olduğuna göre, x eksenine
A) (x – 5)2 + (y + 2)2 = 16 en yakın noktanın koordinatları aşağıdakilerden
B) (x – 5)2 + (y – 2)2 = 16 hangisidir?
C) (x – 5)2 + (y + 2)2 = 20 A) (–4, 2) B) (–2, 2) C) (–6, 4)
D) (x + 5)2 + (y – 2)2 = 20 D) (–2, 4) E) (–6, 2)
E) (x – 2)2 + (y – 5)2 = 25 (02 kök bilgiyi içermektedir.)
3. y A(0, 8)
A(0, 8) B(6, 0) 6. y [OA] ^ [AB]
A(8, 4) A(8, 4)
x
O B
x
O B(6, 0)
Şekle göre, çemberin denklemi aşağıdakilerden

hangisidir? Şekle göre, çemberin denklemi aşağıdakilerden
A) (x – 4)2 + (y – 3)2 =9 hangisidir?
B) (x – 3)2 + (y – 4)2 = 16 A) (x – 5)2 + y2 = 16 B) (x – 5)2 + y2 = 25
C) (x – 3)2 + (y + 4)2 = 16 C) (x – 5)2 + y2 = 36 D) (x – 5)2 + y2 = 100
D) (x – 3)2 + (y – 4)2 = 25 E) x2 + y2 = 64
E) (x – 3)2 + (y + 4)2 = 25 (01 kök bilgiyi içermektedir.)
25 1-D 2-C 3-D 4-A 5-E 6-B

Tyt Ayt Geometri Soru Bankası

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tyt Ayt Geometri Soru Bankası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YENi NESiL

Periyodik Ders İzleme Fasikülleri

Rehberlik Kök Bilgi

Periyodik Ders İzleme Fasikülleri

44096 Puan Yayınları ANKARA ÖZGÜR WEB OFSET

hiç katılmıyorsanız A seçeneğini,

kararsız iseniz C seçeneğini,

kısmen katılıyorsanız D seçeneğini,

tamamen katılıyorsanız E seçeneğini

1. Geometri bilmece gibidir, çözünce zevk alıyorum.

2. Geometri çalışırken aklıma anlamsız şeyler gelir, aklımı toparlayamam.

3. Geometri, matematik konuları içerisinde en çok hoşlandığımdır.

4. Geometri dersine girmek istemem.

6. Geometri, bilenlere üstün nitelikler kazandıran bir bilimdir.

7. Geometri konularına daha fazla ders saati ayrılmasını isterim.

8. Geometrik şekilleri çok severim.

9. Boş zamanlarımda geometri sorusu çözerim.

10. Geometri çalışırken uykum gelir.

11. Geometriyi diğer derslerden daha çok severim.

12. Geometri dersi kadar sıkıcı bir ders olamaz.

13. Geometri çalışmak beni dinlendirir.

14. Bir geometri problemi hakkında düşünmek beni sinirlendirir.

16. Geometri, hayatı anlamama yardım eden bir derstir.

17. Geometrinin gerekli olduğunu pek sanmıyorum.

18. Geometri ile ilgili daha çok şey öğrenmek isterim.

19. Bence geometri çok zevklidir.

20. Geometrinin günlük yaşamımızda bir önemi yoktur.

21. Geometri dersini çalışmaya başladığımda kendimi yorgun hissederim.

22. Geometriden korkarım.

23. Geometri öncelikle diğer bilim dallarından daha tatlı geliyor.

24. Geometrinin ileriki yıllarda karşıma çıkmasını istemem.

25. Geometri ile uğraşmaktan asla sıkılmam.

26. Geometri sıkıcı, boş ve gereksizdir.

27. Geometri benim ilgi alanıma girmiyor.

28. Mümkün olsaydı geometri öğretmeni olmak isterdim.

29. Keşke okullarda geometri hiç öğretilmeseydi.

30. Geometriden bir şey anlamıyorum.

31. Geometri bana gereksiz ve anlamsız geliyor.

32. Geometriyi gerçekten seviyorum.

33. Bence geometri insanlık için önemli bir bilimdir.

34. Bence geometri konuları öğrenciler için son derece gereksizdir.

35. Geometri sorusuyla uğraşmak insana zevk verir.

36. Geometri, daima en soğuk olduğum derslerden birisi olmuştur.

37. Oldum olası geometriden nefret ederim.

38. Öğrencilerin geometriden korkmalarına bir anlam veremiyorum.

39. Geometriyi sevmek mümkün değil.

• Geometri sorularını ve aslında tüm derslerin sorularını seçeneklerden giderek

SORUN matematiğe çalışmıyorum. Sınavlarda “Matematik netlerim düşük olursa arkadaşlarım

Yıldız Sporcu O Bir Yazar

Çinliler bambu ağacını şöyle yetiştirir: Önce ağacın

Sınava hazırlanan bir adayın sağlıklı beslenmesi Çalıştığınız hâlde anlamadığınızı

Sınava hazırlanacağınız yer veya Başlangıçta çözülen sorular fazla

Ders çalışma odanızda kesinlikle TV,

Önemli ve kritik olduğunu düşündü- Test çözerken turlama tekniğini kullanabi-

Hata yapmaktan korkmayınız. Hata- Her testin sonunda doğru-yanlış

Her zaman olumlu düşünmeniz, sizi “İşlem hatası yapmayacağım.”

1. Periyot Üçgende Açılar

Dik ve Özel Üçgenler

Açılarına Göre Dik Üçgenler

2. Periyot İkizkenar Üçgen

Üçgende Açı Kenar Bağıntıları

3. Periyot Üçgenlerde Benzerlik

Temel Benzerlik Teoremi -