Paragraf Soru Bankası

TYT
Temel Yeterlilik Testi Online
PA
Paragraf Kampı
HEDiYE!
Kamp ile ilgili detaylar 6. sayfada
RAG
RAF
Soru Bankası
DİJİTAL SORULAR
Paragraf Çözme Çıkmış Sorularla ÖSYM'de Çıkabilecek Paragraf Dijital Soru Tek Tık ile Video
Teknikleri Taktikli Çözümler Özgün Sorular Kampı Bankası Çözümler
ularında”
f Sor Tipleri
ra Soru
ığı
En Çok K Parag
“Paragrafta Başlık” soru-
d
ullan
“ÖSYM’nin
ları ile “Paragrafta Konu”
HANGİ soruları aslında aynı doğ-

rultuda sorulardır. Çünkü
KONUYA
44096 SERTİFİKA
başlığı bulmak için konuyu
bulmak gerekir.
YÖNELİKTİR?
NO
ÖSYM’nin en sık kullandığı soru tipleri yardımcı düşüncelerin belirlenmesine yöneliktir. Olumsuz soru
köklerinin çoğu yardımcı düşünce sorularında kullanılır.

DİZGİ
Puan Yayınları
• Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? Dizgi Ekibi
• Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmemiştir?
• Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
1
• Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
• Bu parçada aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir bilgi yoktur?
Puan Yayınları GRAFİK
TASARIM
Aşağıdaki soru tipleri kullanıldığında sizden paragrafın konusunu bulmanız istenir.

• Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
• Bu parçada yakınılan durum aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı olabilir?
2 • Bu parça aşağıdakilerden hangisine karşılık söylenmiş olabilir?
• Bu parçada üzerinde durulan düşünceYAYINCI
PUAN YAYINLARI
Tel: 0312 419 07 06
aşağıdakilerden hangisidir? www.puanyayin.com
• Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
bilgi@puanyayin.com
• Bu parçadan ........................ yorumlarından hangileri çıkarılabilir?
• Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi yazarın düşüncesini destekler niteliktedir?
ANKARA ÖZGÜR WEB OFSET

Ostim OSB. 1250 Cad. No:24 BASKI ana düşüncesini bulmanız istenir.
Aşağıdaki soru tipleri kullanıldığında sizden paragrafın
Yenimahalle/ANKARA VE CİLT
Tel: 0507
• Bu parçada asıl 475 29 68istenen aşağıdakilerden hangisidir?
anlatılmak
• Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

• Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? 3
• Bu parçada yazarın iletmek istediği aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parçadan hareketle aşağıdaki genellemelerden hangisine varılabilir?
• Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
2
İSTİKLAL MARŞI
Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Bastığın yerleri “toprak” diyerek geçme, tanı,
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır atanı,
O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet, bu celal? Şüheda fışkıracak, toprağı sıksan şüheda.
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal… Canı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda,
Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal. Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım, Ruhumun senden İlahî, şudur ancak emeli:
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım. Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım, Bu ezanlar, ki şehadetleri dinin temeli,
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî, yurdumun üstünde benim inlemeli.
Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecdile bin secde eder, varsa taşım,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerihamdan, İlahî, boşanıp kanlı yaşım,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Fışkırır ruhumücerret gibi yerden naaşım,
“Medeniyet” dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın, Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal.
Doğacaktır sana vadettiği günler Hakk’ın, Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal.
Kim bilir, belki yarın belki yarından da yakın. Hakkıdır, hür yaşamış bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk’a tapan milletimin istiklal.
3 Mehmet Akif Ersoy

İLER
EK
D
İÇİN
Paragraf Sorularında Taktikler ve Çözüm Önerileri............................................................................................................................8-13
“ÖSYM’nin Paragraf Sorularında” En Çok Kullandığı Soru Tipleri Hangi Konuya Yöneliktir?.......................................................... 14
“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı......................................................................................................................................................... 15-21
“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı Değerlendirmesi .....................................................................................................................................22
1. Bölüm: Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı
Taktikler......................................................................................................................................................................................................24
Çıkmış Sorular ve Çözümler..................................................................................................................................................................25-30
Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı ....................................................................................31-36
ÖSYM Kıvamında Sorular..................................................................................................................................................................... 37-38
2. Bölüm: Paragrafta Yapı
Taktikler......................................................................................................................................................................................................40
Çıkmış Sorular ve Çözümler...................................................................................................................................................................41-42
Giriş Cümleleri.......................................................................................................................................................................................43-46
Gelişme Cümleleri.................................................................................................................................................................................49-52
Çıkmış Sorular ve Çözümler.................................................................................................................................................................. 53-54
Sonuç Cümleleri....................................................................................................................................................................................55-58
Paragraf Oluşturma - Paragrafta Yer Değiştirme - Paragrafa Cümle Ekleme................................................................................. 65-68
Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler..................................................................................................................................................... 71-74
Çıkmış Sorular ve Çözümler.................................................................................................................................................................. 75-76

İLER
EK
D
İÇİN
Paragrafı İkiye Bölme...........................................................................................................................................................................77-80
ÖSYM Kıvamında Sorular..................................................................................................................................................................... 81-84
3. Bölüm: Paragraf Yorumlama
Taktikler..................................................................................................................................................................................................... 86
Paragrafta Konu - Paragrafta Başlık................................................................................................................................................. 89-94
Çıkmış Sorular ve Çözümler................................................................................................................................................................. 95-98
Ana Düşünce........................................................................................................................................................................................ 99-112
Çıkmış Sorular ve Çözümler.................................................................................................................................................................113-116
Yardımcı Düşünce............................................................................................................................................................................... 117-136
Çıkmış Sorular ve Çözümler............................................................................................................................................................... 137-140
Yanıt Paragrafları...............................................................................................................................................................................141-152
ÖSYM Kıvamında Sorular.................................................................................................................................................................. 153-158
4. Bölüm: Paragrafta Çoklu Sorular
Çıkmış Sorular ve Çözümler................................................................................................................................................................161-162
Paragrafta Çoklu Sorular...................................................................................................................................................................163-178
ÖSYM Kıvamında Sorular..................................................................................................................................................................179-180
ÖSYM’de Çıkabilecek Sorular ...........................................................................................................................................................181-192
Paragraf Gelişim Analizi Denemesi................................................................................................................................................193-199
Paragraf Gelişim Analizi Denemesi Değerlendirmesi ............................................................................................................................ 200
Sözlük ..............................................................................................................................................................................................201-205
Cevap Anahtarı ..............................................................................................................................................................................206-208

Berk Ekici’nin puanegitim.com
Anlatımıyla
TYT Paragraf Kampı
TYT Paragraf Kampı

Puan Eğitim platformunda gerçekleşecek CANLI PARAGRAF KAMPI’nın eğitim videolarını TYT sınavı
uygulama tarihine kadar puanegitim.com'daki “Çalışma Odası” bölümünden dilediğiniz kadar
izleyebilirsiniz. (Elinizdeki paragraf kitabımızı alan öğrencilerimize özel)
Paragraf Kampı Kodu : PARAGRAF2023

TYT Paragraf Kampı Video Eğitime Nasıl Ulaşabilirsiniz?
1. Adım
Kod elinize ulaştıktan sonra, puanegitim.com adresine girerek siteye üye olunuz ve üye girişi
yapınız.
2. Adım
Video Kurslar bölümünde yer alan “2023 TYT TÜRKÇE PARAGRAF KAMPI KAYITTAN
KURS PAKETİ”ne tıklayınız ve Video Eğitim paketini sepetinize ekleyiniz.
3. Adım
Sepetinize gidiniz ve Sepet Özeti kısmında DEVAM ET butonunun altında bulunan "Kodunuzu
buraya girebilirsiniz” bölümüne elinizdeki kodu giriniz ve yanındaki + butonuna tıklayınız.
İndirim kodunuz başarıyla uygulandı yazısını gördükten sonra Devam et butonuna
tıklayınız.
4. Adım
Yasal fatura oluşturabilmemiz için "yeni adres ekle" kısmından adres bilgilerinizi giriniz. Girdiğiniz
adresi seçip Devam Et butonuna tıklayınız ve son hesap özeti kısmında yer alan Tamamla
butonuna tıklayarak ürününüzü aktifleştirebilirsiniz (0 TL olarak aktifleştirilen eğitim paketiniz için
tarafınıza fatura gönderilmeyecektir).
5. Adım
Çalışma Odası bölümüne giderek Kayıttan Kurslar bölümünden etkinleştirdiğiniz 2023 TYT
Paragraf Kampı’na hemen başlayabilirsiniz.
www.puanegitim.com
S Ö Z
ÖN
Sevgili Öğrenciler,
Hepinizin bildiği gibi paragraf konusu TYT (Temel Yeterlilik Testi) sınavında soruların önemli bir
bölümünü oluşturmaktadır. Üniversiteye giriş sınavlarının son on yıllık periyoduna baktığımızda
görüyoruz ki paragraf sorularının sayısı hiçbir zaman yirminin altına düşmemiştir. Bu da demektir
ki sınav sorularının yarısı, bazı yıllar yarısından da fazlası, paragraf konusundan gelmektedir.
O hâlde her zaman ön yargıyla baktığımız, bu kadar uzun parçayı kim okuyacak dediğimiz ancak
öneminden dolayı da çözmekten vazgeçemediğimiz paragraf konusunun üstesinden gelmek gerekir.
Paragraf sorularını çözmek için çok bilgi bilmek gerekmez; anlama, dikkat, konsantrasyon ve
muhakeme, paragraf sorularının özünü oluşturduğundan paragraf sorularını çözmek son derece
kolaydır. Paragraf konusunda başarılı olmak için belli stratejileri bilmek sizlere hız kazandıracaktır.
Kitabın baş tarafındaki “Paragraf Sorularında Taktikler ve Çözüm Önerileri” özellikle belirtil-
miştir. Bu taktik ve stratejilere dikkat etmeniz sizi bir adım ileriye taşıyacaktır.
Elinizdeki “Paragraf Soru Bankası”, nitelikli “Yeni Nesil Paragraflar”dan oluşmuştur. Belli bir
sistematikle ilerleyen yapısı ve bölümler arası renk geçişleri paragraf çözerken sizleri sıkmadan
ilerlemenize katkıda bulunurken bölüm başlarındaki “Çıkmış Sorular”dan örnekler, çıkabilecek
sorulara hâkimiyetinizin artmasına yardımcı olacaktır. Kitabın sonundaki titizlikle hazırlanan
“ÖSYM’de Çıkabilecek Sorular” ile “Paragraf Gelişim Analizi Denemesi” bölümünündeki soruları sı-
nava daha hazır hâle gelmeniz için mutlaka çözmeniz gerekir.
İddiamız odur ki elinizdeki bu paragraf kitabının test başlarındaki süreler dikkate alınıp anla-
yarak ve odaklanarak çözülmesi hâlinde TYT sınavının paragraf konusu ile ilgili sorularında ciddi
başarı sağlanacaktır.
Kitabımızın faydalı olması dileğiyle.
Puan Yayınları
RINDA
RULA
O
AF S
Bir parçada gözlem gücünden yararlanıl-
mışsa, niteleyici sözcükler (sıfatlar) fazlay-
PARAGR
TAKTİKLER
sa, insanların fiziksel ve ruhsal özellikleri
ya da tabiatın, dış dünyanın öne çıkan
özellikleri tasvir edilmişse yani yazar âdeta
VE ÇÖZÜM size zihninizle resim yaptırmayı düşünmüşse

bu parçada BETİMLEYİCİ ANLATIM vardır.
ÖNERİLERİ 7
Paragrafı okumadan önce mutlaka Bir parçada okuyucuyu

soru kökünü okumalısınız. Bu, bi- olay içinde yaşatmak
linçli okuma yapmanızı ve cevaba 1 amaçlanmışsa, metin-
odaklanmanızı sağlayacaktır. de olay örgüsü, yer,
zaman, kahraman gibi
unsurlar bulunuyorsa, 5
Soru kökü olumlu ya da olumsuz genellikle geçmiş
ifadeyle bitirilebilir, buna dikkat zaman kullanılmışsa bu
edin. Olumsuz bir ifadeyle bitirilen parçada ÖYKÜLEYİCİ
soru köklerinde olumsuzluk bildi- 2 ANLATIM vardır.
Bir parçada okuyucu
herhangi bir konuda
ren sözcüğün altı mutlaka çizilidir, bilgilendirilmek
sakın gözden kaçırmayın. isteniyorsa, nesnel
bilgiler ve ciddi bir
üslup kullanılmışsa,
Doğru seçeneği bulduğunuzdan mecazlı ifadelere ve
sanatlı anlatıma yer ve-
3
emin olsanız bile bütün seçenek-
leri okumadan soruları cevapla- rilmemişse bu parçada
AÇIKLAYICI ANLATIM
mamaya dikkat edin.
4 vardır.
Sizden soruları yazarın bakış açısına göre cevaplamanız istenir. Dolayısıyla

paragrafın dışına çıkarak kendi doğrularınızdan hareketle cevaba ulaşmaya
çalışmayın. Takdir edersiniz ki soru köklerinde “ size göre ” ifadesi değil
“ bu parçaya göre, bu parçadan hareketle, bu parçanın yazarına göre, bu
sözleri söyleyen biri... şeklinde ifadeler kullanılır.
8
Bir parçada birden fazla dü-
şünceye yer verilmişse, yazar
kendi düşüncesinin doğrulu-
ğunu kanıtlamaya çalışıyorsa, Bir paragrafta yazarın düşünce-
parça samimi bir üslupla ve sini destekleyen başkasına ait
sohbet havası içinde yazılmış-
sa, daha çok soru cümleleri
12 bir söz ya da görüş varsa o pa-
ragrafta TANIK GÖSTERME ’den
ve “bence, bana göre, oysa, yararlanılmıştır. Parçadaki
hâlbuki vb.” sözcüklere düşünceyi destekleyen ata-
yer verilmişse bu parçada sözleri de bazı sorularda
TARTIŞMACI ANLATIM vardır. Bir paragrafta ele alınan
TANIK GÖSTERME olarak kabul
düşünceyi somutlaştırmak,
edilir.
inandırıcılığı artırmak amacıy-
8 la bazı kavramlar, sözcükler
birbiri ardına virgüller kullanı-
Bir cümle herhangi bir varlık
larak sıralanmışsa o paragraf-
ya da kavramın ne olduğunu
ta ÖRNEKLEME yapılmıştır.
anlatıyorsa, “Bu nedir?”
(ÖSYM BAZI SORULARDA BU
sorusuna cevap veriyorsa,
“denir, adı verilir” sözcükle-
TÜR DURUMLAR İÇİN SAYIP 13
DÖKME İFADESİNİ DE KULLAN-
riyle bitirilmiş ya da yüklemi
MIŞTIR.)
“-dır, -dir, -dur, -dür” eklerini
ÖRNEKLEME bir metnin ilk
alan bir sözcükten oluşmuşsa
cümlesinde olamaz. Parça-
orada TANIMLAMA ’dan
daki herhangi bir cümlenin
yararlanılmıştır.
başına “örneğin, mesela”
gibi sözcükler getirildiğinde
anlamlı oluyorsa o cümleden
itibaren ÖRNEKLEME başlıyor
demektir. 14
9
11 Bir paragrafta anlatılan

düşünceler araştırma-
ya dayalı istatistiksel
verilerle destekleni-
10 yorsa o paragrafta
SAYISAL VERİLERDEN
Bir paragrafta yazar en az iki
YARARLANMA yoluna
kavram ya da durumun benzer
gidilmiştir.
veya farklı taraflarına dikkat
Bir paragrafta yazar düşünceyi somut- çekmişse ve bunu yaparken
laştırmak ya da güçlendirmek için bazı “oysa, ise, en, daha, kadar,
özellikleri öne çıkarmayı amaçlamışsa ne var ki…” gibi karşılaştırma
ve genellikle “ gibi, sanki, âdeta, tıpkı, ilgisi kuran sözcüklerden
andırıyor ” gibi benzerlik ilişkisi kuran yararlanmışsa o paragrafta
sözcüklerden yararlanmışsa o paragraf- KARŞILAŞTIRMA ’dan yararla-
ta BENZETME ’den yararlanılmıştır. nılmıştır.
9
RINDA
RULA
O
AF S
PARAGR
TAKTİKLER
Bir parçada anlatıcı olayların dışında
kalıp yalnızca gözlemlerini aktarıyorsa
orada ÜÇÜNCÜ KİŞİLİ ANLATIM
VE ÇÖZÜM (GÖZLEMCİ BAKIŞ AÇISI) kullanılmıştır.
ÖNERİLERİ 20
19
Bir parçada yazarın kendi dü- Bir parçada olayı anlatan,

şüncesini ve beğenilerini içeren, aynı zamanda olayı
kişiden kişiye değişen ve kanıt- 15 yaşayan kişiyse orada
lanamayan ifadelerin bulunduğu BİRİNCİ KİŞİLİ ANLATIM
cümleler varsa orada ÖZNELLİK
vardır.
(KAHRAMAN BAKIŞ AÇISI)
kullanılmıştır. 18
Bir parçada ölçülebilir

16 veya sayılabilir özelliği
ifade eden değerler
aktarılmışsa orada
NİCEL VERİLER kulla-
Bir parçada yazarın kendi dü- nılmıştır.
şüncelerini ve beğenilerini anlat-
mayan, kanıtlanabilir ve kişiden
kişiye değişmeyen ifadeler içeren
cümleler varsa orada NESNELLİK
vardır.
17
Bir parçada insana ait özelliklerin insan dışı varlıklara aktarıldığı cümleler
kullanılmışsa orada KİŞİLEŞTİRME vardır.
10
Bir parçada kahramanların
aklından geçenleri sezen, PARAGRAFIN AKIŞINI BOZAN
onların iç dünyalarını okuyan, CÜMLEYİ BULMA
kahramanların ağzından Bir cümle kendisinden önceki
konuşup duygularını aktaran, ve sonraki cümleyle konu,
yaşanmış ve yaşanacaklar
hakkında bilgi sahibi olan bir
24 olay ve düşünce bakımından
aynı doğrultuda değilse o
anlatıcı varsa orada İLAHİ cümle düşüncenin akışını ve
(TANRISAL) BAKIŞ AÇISI parçanın anlam bütünlüğünü
kullanılmıştır. bozuyor demektir.
PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCEYİ
Bu cümlenin konuyla hiçbir
BULMA
PARAGRAFTA KONUYU VE ilgisi yok dediğiniz cümle, akışı
Bir paragrafın ana düşüncesi
21 BAŞLIĞI BELİRLEME
Bu tür soruların cevabı ço-
çoğunlukla sonuç bölümünde
(parçanın son iki cümlesi)
bozan cümledir, dikkatli olun!
ğunlukla giriş bölümünde (ilk gizlidir.

iki cümlenin oluşturduğu bö- Bu taktik özellikle son cüm-
lüm) saklıdır. Giriş bölümünde lenin öznel yargılar içerdiği
anlatılan düşüncelerle aynı paragraflarda uygulanmalıdır. 25
doğrultuda olan seçenek sizi Çok nadir olsa da ilk cümleler
cevaba ulaştıracaktır. öznel nitelik taşıdığında ana
Bir paragrafın ilk cümlesi düşünceyi verebilir.
nesnel bir yargı içeriyorsa Örneklemelerin kullanıldığı
bu cümle çoğunlukla konuyu paragraflarda ana düşünce
verir. örneklemenin yapıldığı cümle-
Bir paragrafta üzerinde çokça den bir öncesinde aranmalıdır.
durulan kavramlar o paragra- Paragraftaki düşünceyi destek-
fın başlığını ya da konusunu
verir.
leyen sözlerin ve görüşlerin
kullanıldığı paragraflarda ana 26
düşünce, alıntılanan sözün
içinde aranmalıdır.
22 Bir cümle “ kısacası, demek ki,
özetle, sonuç olarak, diğer bir
PARAGRAFI İKİYE BÖLME
ifadeyle ” gibi açıklama
Bu tür sorularda farklı bir ko-
bildiren sözcüklerle başlıyorsa
nuya ya da düşünceye geçişin
o cümle, paragrafın ana dü-
yapıldığı cümle aranmalıdır.
23 şüncesidir.
Yeni bir paragrafa başlarken
kendinden önceki cümleyle
anlam ve yapı bağlantısı
sağlayan sözcüklerin ( bu
nedenle, çünkü, bunun yanı
PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE
‘’---- hangisine değinilmemiştir? ---- hangi- sıra... ) kullanılmaması
sine ulaşılamaz? ---- hangisi çıkarılamaz? gerekir. Konu hangi cümle-
---- hangisine yer verilmemiştir? ----han- den itibaren değişiyorsa -ki
gisi yanlıştır?‘’ biçimindeki olumsuz soru genellikle gelişme bölümünde
köklerinin kullanıldığı yardımcı düşünce değişir- parçayı oradan ikiye
sorularında paragraftan önce seçenekleri bölmelisiniz!
okuyup parçada seçeneklerle örtüşen
cümleleri eleme yolunu tercih etmeniz size
zaman kazandıracaktır. Seçenekler genel-
likle paragrafın yapısıyla sıra bakımından
uygunluk taşır.
11
RINDA
RULA
O
AF S
PARAGR
TAKTİKLER
VE ÇÖZÜM
ÖNERİLERİ 30
BİR SORUYA KARŞILIK
SÖYLENEN YA DA BİR
SORUNUN YANITI OLAN
PARAGRAFLAR
Bu tür soruların cevabı
özellikle paragrafın
giriş bölümünde
aranmalıdır çünkü bir
kişiye herhangi bir soru
GİRİŞ CÜMLESİ: Paragrafın yöneltildiğinde kurduğu
başında boşluk bırakılıp ilk cümleler doğrudan
anlam bütünlüğünü sağla- 27 sorunun cevabı olma ni- 29
mak için oraya getirilecek teliği taşır. Sonrasındaki
cümle sorulduğunda özellikle cümlelerde konuyla
ilgili ayrıntılar anlatıl-
boşluktan sonraki cümlede
maya başlandığından SONUÇ CÜMLESİ: Parag-
ele alınan konuyu ve düşünce- rafın sonunda boşluk
ilk cümlelere anlamca
yi belirleyip ona en yakın olan bırakılmışsa özellikle
en yakın olan seçeneği
seçeneği işaretlemelisiniz. boşluktan önceki
işaretlemelisiniz.
İlk cümle kendinden önce
cümleyle anlam ve
bir şey anlatılmadığı izle-
konu bakımından ilgili
nimi veren ve ( çünkü, bu
olan seçeneği işaretle-
yüzden, demek ki, öyleyse, melisiniz.
fakat, bunun gibi, görüldüğü
üzere, böylece, dolayısıyla,
özetle oysa... ) bu yüzden, de-
mek ki, öyleyse, fakat, bunun
gibi, görüldüğü üzere, böylece,
dolayısıyla, özetle, oysa…) gibi
bağlantı sözcüklerinin kullanıl-
28
madığı bir cümle olmalıdır.
GELİŞME CÜMLESİ: Paragrafın ortasında yani gelişme bölümünde boşluk

bırakılmışsa bu defa özellikle boşluktan bir önceki ve bir sonraki cümlede
ele alınan konuyla anlamca ilgili olan seçeneği işaretlemelisiniz.
12
PARAGRAF OLUŞTURMA 33
Cümlelerin karışık olarak
verilip anlamlı bir bütün
oluşturacak şekilde sıra-
lanmasının istendiği bu PARAGRAFA CÜMLE
tür sorularda ilk olarak EKLEME
giriş cümlesi belirlenir. Paragraf okunmadan
Daha sonra bu cümlede önce, soru kökünde par-
kullanılan kavramların çaya eklenmesi istenen
devamı niteliğinde ifadelerle cümlede dikkat çeken
başlayan cümle eklenerek kavramlar yani anahtar
sıralama yapılır. kelimeler belirlenir.
Sonrasında bu kavram-
Her cümle bir öncekini
lardan hareketle verilen
anlam, akış ve biçim bakı-
ifadenin hangi cümlenin
mından takip etmelidir.
devamı olabileceğine
UYARI: Giriş cümlesinde bakılır. Soru kökündeki
( çünkü, bu yüzden, demek cümlenin yüklemi de
ki, öyleyse, fakat, bunun hangi cümlenin devamı
gibi, görüldüğü üzere, olduğuyla ilgili fikir
böylece dolayısıyla, özetle, verir, bu soruları çözer-
ken yüklemi mutlaka
oysa... ) gibi bağlantı söz-
cükleri bulunmaz.
kullanınız.
34
31
PARAGRAFTA ALTI ÇİZİLİ
OLAN YA DA BELİRLENEN BİR
SÖZLE ANLATILMAK İSTENEN
DÜŞÜNCE
Bu tür sorularda altı çizili
olan ya da soru kökünde
verilen sözü, mutlaka parça-
32 nın bağlamından hareketle
değerlendiriniz; parçanın
konusundan, bakış açısından
ve öznel anlatımından yarar-
PARAGRAFTA YER DEĞİŞTİRME lanınız.
Giriş cümlesi olduğunu düşündüğünüz cümleyi paragrafta sabit tutarak diğer
cümlelerin konu ve kullanılan sözcükler bakımından bu cümlenin devamı olup ol-
madığını belirlemelisiniz. Konunun değiştiği cümle yer değiştirmelidir, unutmayın!
UYARI: Giriş cümlesinde ( çünkü, bu yüzden, demek ki, öyleyse, fakat, bunun gibi,
görüldüğü üzere, böylece, dolayısıyla, özetle, oysa... ) gibi bağlantı sözcükleri
bulunmaz.
Mesela ilk cümlenin yer değiştirmeyeceğine karar verdiyseniz hemen I numaralı
cümlenin olduğu seçenekleri eleyin, bunu diğer cümleler için de yapmayı deneyin.
13
ularında”
f Sor Tipleri
ra Soru
ığı
En Çok K Parag
“Paragrafta Başlık” soru-
d
ullan
“ÖSYM’nin
ları ile “Paragrafta Konu”
HANGİ soruları aslında aynı doğ-

rultuda sorulardır. Çünkü
KONUYA başlığı bulmak için konuyu

bulmak gerekir.
YÖNELİKTİR?
ÖSYM’nin en sık kullandığı soru tipleri yardımcı düşüncelerin belirlenmesine yöneliktir. Olumsuz soru
köklerinin çoğu yardımcı düşünce sorularında kullanılır.
• Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

• Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmemiştir?
• Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
1
• Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
• Bu parçada aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir bilgi yoktur?
Aşağıdaki soru tipleri kullanıldığında sizden paragrafın konusunu bulmanız istenir.

• Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
• Bu parçada yakınılan durum aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı olabilir?
2 • Bu parça aşağıdakilerden hangisine karşılık söylenmiş olabilir?
• Bu parçada üzerinde durulan düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parçadan ........................ yorumlarından hangileri çıkarılabilir?
• Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi yazarın düşüncesini destekler niteliktedir?
Aşağıdaki soru tipleri kullanıldığında sizden paragrafın ana düşüncesini bulmanız istenir.
• Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

• Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? 3
• Bu parçada yazarın iletmek istediği aşağıdakilerden hangisidir?
• Bu parçadan hareketle aşağıdaki genellemelerden hangisine varılabilir?
• Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
14
“Paragraf” • Bu testte 20 soru vardır.
Seviye Tespit • Sınav süresi 30 dakikadır.
Sınavı
 Paragraf kitabına başlamadan önce mutlaka bu sınavı uygulayınız.
 Sınav sonrasındaki ölçme değerlendirme bölümü ile kendinizi değerlendiriniz.
 Bu bölümdeki sorular geçmiş yıllarda sorulmuş ÖSYM sorularından oluşmuştur.
“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı Video çözüm için QR kodu
40 dk.
okutunuz.
1. Ey insan! Etrafında yarattığın düşmanlar seni kendi kusurla- 3. (I) Çoğumuz düşünmeyen bir dünyada yaşıyor olmak-
rının, eksikliklerinin farkına varmaktan alıkoyar. Başkalarını tan yakınıyoruz. (II) İnsanların büyük bir bölümü en az dü-
cezalandırdığın, aşağıladığın hatta yok ettiğin sürece dikka- şünceyle bütün bir yaşamı omuzlamak gibi bir kolaycılığı
tini kendi içine yöneltemezsin. Böylece kendinle yüzleşme benimsiyor. (III) Hatta kimileri düşünceyle alay ederken ki-
ihtiyacı da hissetmezsin. Yarattığın düşmanlar çaresizlikleri- mileri gerçekten düşündüklerini sanıyorlar. (IV) Büyük ço-
nin yerini alır, onlar sayesinde zayıflıklarının üstünü örtersin. ğunluğunu düşünmeyenlerin oluşturduğu ve düşünmenin
Şunu aklından çıkarma: “Sandığın gibi başkalarının günah- lüks sayıldığı bir dünyada her şeye karşın düşünen insanı
ları, seni aziz yapmaz!” “gerçek insan” diye tanımlamak gerekir. (V) Düşünmek;
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşı- insana, insan yaşamına bütünsel bir bakışla bakmaktır.
labilir? (VI) Düşünce alanımızı daralttığımız zaman dünyaya yete-
rince yerleştiğimizi söyleyemeyiz. (VII) Düşünmek, dünyaya
A) Bireyin dışarıya ve başkalarına yansıttığı öfke ve nefret,
bir veya birkaç açıdan değil bütün açılardan bakmayı bil-
zamanla kendi zaaflarından arınmasına neden olur.
mekle olur.
B) Bireyin yaşadığı toplumdaki öteki bireylerin hatalarına
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf
karşı geliştirdiği tavır, kendi benliğiyle kurduğu bağı güç-
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
lendirir.
A) II B) III C) IV D) V E) VI
C) Ötekileştiren ve ötekini düşman gibi gören birey, kendini
eleştirme ve yargılama ihtiyacını hissetmeyerek kendini (2018 TYT)
yüceltir.
D) Bireyin çevresindeki insanları tehdit olarak algılamasının
temelinde toplumdan yalıtılmış bir hayat sürmesi yatar. 4. ----. Başka bir deyişle kitap yazmaya başlamak önemlidir
E) Kendilerine ve başkalarına yönelttikleri eleştirel sese ama önce yazma cesaretini toplamak gerekir. Neticede nasıl
kulak vermeyi başarabilenler hatasız ve dengeli bir yazı yazacağınızı biliyorsunuz; parmaklarınız var ve bir de
yaşam sürerler. hayatınız. O tek hayatta kelimelerinizi yazarak sesinizi du-
(2020 TYT) yulur hâle getireceksiniz sonra da başkalarının sizi işitmesini
sağlayacaksınız. Bunun için yapmanız gereken şey, yaz-
mak. İnsanlar zihninizin içinde dolaşan fikirleri okuyamaz.
Onlar ancak sizin dikkatle ve muazzam bir aşkla kâğıda
döktüğünüz düşüncelerinizi okuyabilir. O hâlde yazmaktan
2. (I) Eski çağlardan beri ticareti yapılan inci, bugün de yay- başka çareniz yok.
gın bir şekilde alınıp satılmaktadır. (II) İnciyi oluşturabilen en Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki-
tipik deniz hayvanının istiridye olduğu bilinmektedir. (III) Bu lerden hangisi getirilmelidir?
su canlısı, içine girip yerleşen kum tanecikleri veya larvalara
A) Bugüne kadar okurun karşısına çıkamamış mükemmel
karşı kendini korumak için sedef adı verilen sıvı bir madde
kitabınızın önündeki tek engel ertelemedir
salgılamaktadır. (IV) Sedef bir yandan salgılanıp çoğalırken
B) Yazarken yavaş hareket etmek yazma sürecinde geçen
diğer yandan istiridyenin içine yerleşen maddeyi kaplaya-
zamanın da tadını çıkarmaya olanak tanır
rak incinin oluşmasını sağlamaktadır. (V) İncinin büyüklüğü,
şekli, parlaklığı ve rengi de bu süreçte oluşmaktadır. C) Yazı masasına oturduğunuzda ihtiyacınız olan ilk şey
size öğretilen kalıplaşmış teknikleri unutmaktır
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün-
cenin akışını bozmaktadır? D) Yazmayı bir yetenek olarak gördüğünüzde nasıl başla-
yacağınıza dair endişeniz yok olacaktır
A) I B) II C) III D) IV E) V
(2018 TYT) E) Taslak hâlindeki karalamaları hayal dünyanızın renkle-
riyle canlandırdığınızda bir eser ortaya koyarsınız
(2022 TYT)
17
“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı
5. Durmadan artıyor edebiyata ilişkin tutarsızlıklar. ----. Bir yan- 7. Çocukluğum, ıssız olmasa da ulaşılması güç olan Anadolu
dan da belgesiz savlar, yanlış anlamalar, aldatıcı ön yargılar kasabalarında geçti. Annem bana kitap sevgisini aşıladı-
kaplıyor ortalığı. ğında daha okumayı sökmemiştim. Oralarda kitap edinmek
Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akışına kolay değildi, ulaşabildiklerimi “kutsal emanet” bellerdim. Or-
göre, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? taokuldan itibaren okul kütüphanelerinin genellikle tek ziya-
retçisi olurdum. İşte o an ben “kütüphanenin efendisi”ydim.
A) Şiir, hikâye ve roman okuyanların sayısı büyük bir hızla
Böyle bir yer açma düşüncesi, bende o günlerde bilinçaltıma
artıyor
sızmış olmalı. Özel kitap avcılığım ise otuz beşimden sonra
B) Yazarın kimlik arayışını doğal olarak bu arayışın buna-
başladı, bilgi ve maddi birikimim hazır olunca.
lımı izliyor
Bu sözler, aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık ola-
C) Masum umutlarla yola çıkmış yeni kalemler yaşatıyor rak söylenmiş olabilir?
dergileri A) Kitapla ilk olarak ne zaman karşılaştınız?
D) Yazarların magazin programlarına nesne olacağı günler B) Kütüphane kurma fikri sizde nasıl oluştu?
geliyor C) Çocukluk dönemlerinizde kitaba ulaşmak niçin zordu?
E) Kitap satışları ve dergi abonelikleri gün geçtikçe düşüyor D) Kütüphane kurmak için nasıl bir hazırlık yapmak gerekir?
(2016 YGS)
E) Şimdiki kütüphanelerle eski dönemdekileri karşılaştırabi-
lir misiniz?
(2015 YGS)
8. Besin neofobisi -yeni besinleri denemeye karşı duyulan is-

teksizlik ve korku- hakkında yapılan bir araştırmada yaşları
4 ila 7 arasında değişen ikizlerin %72’sinin yeni besinleri de-
nemekle ilgili isteksizliğinin genlerinden kaynaklandığı tespit
6. Dün akşam genç bir şairin evinde toplandık. Misafirlerden edildi. Bu konuda yapılan önceki çalışmalarda da çocukla-
biri elindeki kitabı karıştırıyor, bir başkası da odanın köşesin- rın %78’inin, yetişkinlerin ise %69’unun genlerinin etkisiyle
deki gösterişli piyanonun tuşlarına dokunuyordu. Bu sırada yeni besin denemekten kaçındığı görüldü. Araştırmaya ka-
ev sahibi, bana taslak hâlindeki şiirini okudu ve ne düşün- tılan çocukların çevresel etkenler bağlamında yeni besinlere
düğümü sordu. Ben, şiir bitmeden bir şey dememe imkân duydukları korkuyu azaltabilecekleri belirlendi. Bu konuda
olmadığını söyledim. Arkadaşım da şiiri değil de içindeki dü- yetişkinlerin çocuklara örnek olması gerektiğini belirten uz-
şünceleri nasıl bulduğumu sordu. Ben de şiir, sözcüklerle manlar; ebeveynlere evde yeni besinler denemeyi ve çocuk-
resim yapma sanatıdır, dedim ve Mallarme’nin Degas’ya lara farklı besin seçenekleri sunmayı öneriyor.
verdiği “Şiir düşüncelerle değil, sözcüklerle yazılır.” yanıtını Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşıla-
hatırlattım. bilir?
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden A) Ebeveynlerinin yeterli besin çeşitliliği sağladığı ve örnek
hangisi söylenemez? olduğu çocuklar, yeni besinleri deneme eğilimindedir.
A) Tanımlama yapılmıştır. B) Yeni besinleri denemeyi reddeden çocukların tutumunu

uygun çevresel koşulları sağlayarak değiştirmek müm-
B) Örneklemeden yararlanılmıştır.
kündür.
C) Öykülemeye başvurulmuştur.
C) Çocukluk çağında başlayan yeni besinleri denemeyi red-
D) Betimlemeye yer verilmiştir. detme, hayat kalitesini düşüren bir davranış bozukluğu-
E) Tanık gösterme vardır. dur.
(2017 YGS)
D) Yeni besinleri denemeyi reddetmeye yönelik çalışmalar,
genetiğin etkisinin yaş ilerledikçe azaldığını göstermek-
tedir.
E) Yeni besin denemeye yönelik ilgiyi artırmak isteyen ebe-
veynin, çocuğun kişilik özelliklerini dikkate alması gerekir.
(2021 TYT)
18
9. Çevresi acılar içinde kıvranırken sanatçının, mutluluk şar- 11. Edebiyatımızın unutulmaz eseri Hababam Sınıfı, dünün
kıları söylemeye dili varmaz. Bütün acıları kendi acısı bil- video izleyicisinden bugünün üç boyutlu sinema tutkunla-
meyen kişiye sanatçı denemez. Romantizmin “En iyi yazar, rına, milyonların gönlünde taht kuralı 40 yılı geçiyor. Her
kuş gibi öten yazardır.” görüşünü Sartre, elinin tersiyle ite- zaman zevkle izlediğimiz, kahkahalar attığımız, içimizi ısıtan
rek şöyle der: “Yazar kuş değildir.” Evet, yazar kuş değildir. Hababam Sınıfı, hepimizden bir parça bulundurur. Filmin bu
Yazar niçin yazdığını bilmek zorundadır. İnsan olmanın bir başarısında yazarı Rıfat Ilgaz kadar yönetmeni Ertem Eğil-
gereğidir bu. mez’in de rolü büyüktür. Belirtilmesi gereken bir husus da
Bu parçadan hareketle sanatçılarla ilgili olarak aşağı- filmin hepimizin aşina olduğu müziğidir. Yavaş çalındığında
daki yargılardan hangisine varılamaz? insana hüzün, hızlı çalındığında coşku veren ve Hababam
Sınıfı’nı zihnimize kazıyan müzik, Melih Kibar’ın bestesidir.
A) Toplumun bütün acılarını kendi yüreğinde duymalıdır.
Müzisyen bu eseriyle Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi
B) Toplumdaki gelişmelere ve değişmelere kayıtsız kalma-
Film Müziği Ödülü”nü almıştır.
malıdır.
Bu parçada Hababam Sınıfı ’yla ilgili olarak aşağıdakiler-
C) Her zaman gerçekçi olmalı ve neyi, hangi nedenle söy- den hangisine değinilmemiştir?
lediğini bilmelidir.
A) Başarısında nelerin etkili olduğuna
D) Toplumun sıkıntılarını unutturmak için umut dolu şeyler B) Seyircinin iç dünyasındaki tesirine
söyleyebilmelidir.
C) Türk sinemasında yarattığı etkilere
E) Öncelikle içinde yaşadığı toplumun bir üyesi olduğunu D) Edebî bir eserden sinemaya uyarlandığına
unutmamalıdır.
E) Farklı kuşaklara hitap ettiğine
(2015 YGS)
(2018 TYT)
12. Faust, Don Juan ve Don Kişot emellerinin peşinden sabit

10. Edebiyat ürünlerini kültür tarihinin deposu sayan anlayış bir fikirle koşar. Bu karakterlerin her biri aslında mükemmel-
üzerine düşünürken tarih ve edebiyat araştırmacılarının du- lik arayışıyla kibrin, istisnai bir yiğitlikle yozlaştırıcı bir aşırı-
rumunu tartışmak gerekir. Aslında her iki yaratıcı çabanın da lığın vücut bulmuş hâlleridir. Söz konusu karakterlere dair
kazı alanı ortaktır ve edebî metnin sunduğu geçmişe ait bul- tespitlerim, aslında çok daha önce yaratılmış olan bu im-
gular üzerinde edebiyatçı da tarihçi de farklı yöntemlerle ça- gelerin romantik dönem yorumuna dayanan izlenimlerimdi.
lışarak ortak bir noktada buluşabilir. Ancak aralarında temel Ancak Faust’un sırf merak duygusu yüzünden lanetlendi-
bir fark vardır. Edebiyatçının kazı çalışmaları, yönünü gele- ğini, Don Juan’ın gerçekten işkence gördüğünü artık düşün-
ceğe de çevirebilirken tarihçinin bakışı geçmişle çerçevelen- müyorum. Hatta Don Kişot’un cömertliği bile gerçek mi emin
miştir. değilim. Fakat bu karakterlerin bireyci toplumumuz için hâlâ
Bu parçaya göre edebiyat ve tarih araştırmacıları ile il- özel birer tınısı olduğuna inanıyorum.
gili olarak Bu parçanın yazarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy-

lenemez?
I. Kaynakları ortak olsa da yaklaşım ve yöntemleri ara-
sında belirgin farklılıklar vardır. A) Roman kişilerini, onların karakteristik özellikleri üzerin-
den değerlendirmiştir.
II. İnsan ve toplumun bugünü ve geleceğine dair genel çı-
B) Roman kahramanlarına ilişkin değerlendirmelerinde de-
karımlarda bulunurlar.
ğişim olmuştur.
III. Üzerinde çalıştıkları kültür malzemesini değiştirmeyi
C) Roman kahramanlarına ilişkin analizlerini belirli bir
amaçlarlar.
dönem bağlamında ortaya koymuştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
D) İdealizm ve kontrolsüz eylemlerin kurgusal başarıyı artır-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III dığına inanmaktadır.
D) I ve II E) II ve III E) Roman karakterlerinin toplum üzerinde süregelen bir et-
(2018 TYT) kisi olduğunu düşünmektedir.
(2020 TYT)
19
13. Genelde mistik Doğu’nun, özelde Türk edebiyatının en 15. Kurşun kalem yapan yaşlı bir adam, yaptığı kalemleri sa-
büyük mutasavvıflarından biridir Mevlana. Halk ve Hak âşığı tıcıya vermek için kutuya koyarken içlerinden birini kenara
olan Mevlana, kişisel gelişim serüvenini “Hamdım, piştim, ayırdı ve ona “Olabileceğin en iyi kalem olmak istiyorsan şu
yandım.” ifadesiyle özetler. beş şeyi asla unutma!” diyerek şu öğütleri verdi:
Mevlana bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini anlat- • Hayatta başarılı olmak için öncelikle kendini, seni kullan-
mak istemiştir? mayı bilen bir kişinin ellerine almasına izin vermelisin.
• Zaman zaman ucunu açacaklar ve bu sana acı verecek
A) Bu dünyanın geçici olduğunu
fakat daha iyi bir kalem olmak için buna katlanmalısın.
B) Her insanın kendine özgü bir serüveninin olduğunu
• Yaptığın yanlışlara üzülme, yeniden yazma fırsatın ola-
C) Olgunluğun aşamalar sonucu gerçekleştiğini cak daima. Bu fırsatları kaçırma!
D) İnsan ruhunun mükemmelleşmek zorunda olduğunu • Seni sen yapan en önemli parçanın, içindeki kurşun ol-
E) Hiçbir gelişmenin sebepsiz olmayacağını duğunu unutma!

• Üzerinde dolaştığın her yüzeye kendine ait bir işaret bı-
(2016 YGS)
rakmalısın ve yazmaya devam etmelisin.
Bu parçada kurşun kalem ustasının kaleme verdiği
öğütlere göre, kalemin başarı için sahip olması gereken
özellikler arasında aşağıdakilerin hangisi yoktur?
A) Gerçekçi olmak B) Sabırlı olmak
14. Gazeteci: Denizin renginin mavi olduğunu söyleyen genç
C) Umudunu korumak D) Özünü hatırlamak
dostunuza niçin şiir yazmayı bırakmasını salık verdiniz?
E) Özgün olmak
Şair: Deniz mavi olduğu için.
(2018 TYT)
Gazeteci: Aynı sözleri söyleyen bir ressam olsaydı yanıtınız 16. Aşağıdaki parçalardan hangisi “İyi bir yazar şüphesiz,
yine aynı mı olacaktı? insan psikolojisini çok iyi bilmeli, karakterlerini önce kendisi
Şair: Bir ressama denizin rengini sormazdım ki. Olsa olsa anlamalıdır.” düşüncesine uzak düşmektedir?
dalgaların sesini betimlemesini isterdim ondan. A) Ed Catmull’un Yaratıcılık’ına biyografimsi denmesinin
Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu diyalogdaki şairin sebebi, kendi çocukluğunu anlatıyor gibi görünse de as-
sanat anlayışıyla örtüştüğü söylenebilir? lında herkesin çocukluğundan bahsetmesidir. Karakter-
lerini o kadar içten tanıtıyor ki onlarla bir arada yaşıyor
A) Bir eserin sanatsal bir nitelik taşıdığını anlamanın en
gibi hissediyoruz.
kolay yolu, onun gerçekliği olduğu gibi yansıtabilmesin-
B) Şanzelize Düğün Salonu adlı eserinde Tarık Tufan, bir
den geçer.
karakterine isim vermeyerek onun hayatındaki boca-
B) Bence sanatın amacı, sözcükler veya görsel tablolar lamalara dikkat çekmek istiyor. Okurlardan kendi içsel
aracılığıyla karşısındaki kişiyi duygusal bir ruh hâline ta- dünyalarına göre karaktere isim koymalarını bekliyor.
şıyabilmektir. C) Olasılıksız ve Empati’nin yazarı Fawer, son kitabıyla da
C) Sanatın işlevinin, ele aldığı gerçekliği bir başka düzleme başarıyı yakalamış görünüyor. Kahramanının zihnini ve
taşıyarak onu dönüştürebilmesinde saklı olduğunu düşü- duygularını ters yüz ederek çıktığı maceranın masalsı bir
nüyorum. zeminden yükselmesi ağızda güzel bir tat bırakıyor.
D) Sanatın; işlediği herhangi bir gerçeklik veya nesneyi, on- D) Nobel ödüllü yazar Saramago’nun eseri Körlük, umutsuz
ları kuşatan sınırlar içinde resmedebildiği ölçüde başarılı ama insana cesaret aşılayan romanlardan biri. Kitabın
olacağına inanıyorum. başarısı, bir döneme bağlı kalmadan insanı hem tarih-
sel derinlikte hem de kendi psikolojisinin diplerine inerek
E) Şiir, resim veya sanatın diğer alanları, insani gerçeklik
analiz etmesinde yatıyor.
karşısında bir ayna olmayı başarabilirse asıl hedefine
E) Nahid Sıtkı Örik’in Kıskanmak’la yakaladığı başarı, insan
ulaşmış sayılır.
(2021 TYT)
ruhunun derinliklerinde gördüklerini gün yüzüne çıkara-
bilmesinde yatar. Çünkü yazar, kahramanını önce bağ-
rına basmış, ondan sonra okurun karşısına çıkarmıştır.
(2021 TYT)
20
17 - 18. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 19 - 20. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Eskiden güvenlik şirketleri, piyasadan ikinci el bilgisayar ve (I) Bugün devlet ve vakıf üniversitelerinde, öğrencilerin hem
sabit diskleri toplar, bunlardan kurtardığı verilere ilişkin de kendilerini iş yaşamına hazırlamaları hem de deyim yerin-
raporlar yayımlardı. Bu raporlar bize “Siz bilgisayarınızdan deyse cep harçlığı kazanmaları için değişik çalışma prog-
özel bilgileri sildiğinizi sanıyorsunuz ama bu işi düzgün yap- ramları mevcut. (II) Bu programlar sayesinde öğrenciler bir
mazsanız sildiklerinize başkaları kolaylıkla ulaşabilir.” me- yandan eğitimlerini ara vermeksizin sürdürürken bir yandan
sajını verirdi. Geçtiğimiz aylarda bir güvenlik şirketi, benzer da üniversite içindeki çalışma ortamında iş deneyimi kazanı-
konuda yeni bir çalışmayı akıllı cep telefonlarıyla gerçek- yor ve ihtiyaçlarının en azından bir kısmını karşılayabilecek-
leştirdi. Şirket, kullanılmış 20 telefonu piyasadan toplayarak leri küçük bir gelir elde ediyorlar. (III) Üniversiteden mezun
veri kurtarma prosedürlerini uyguladı ve telefonlardan çıkan olduktan sonra öğrencilerin öz geçmişlerine yazabilecekleri
verileri değerlendirdi. Bu uygulamadan elde edilen sonuç- bu ilk tecrübeleri, iş bulmalarına yardımcı olduğu gibi işle-
lar şaşırtıcıydı. Şirket sadece 20 telefondan; yaklaşık 40 bin rine kolayca adapte olmalarını da sağlıyor. (IV) Böylece öğ-
fotoğraf, 1000 İnternet arama geçmişi, 750 e-posta ve kısa renciler, okul için değil hayat için öğrenmeye ilk adımlarını
mesaj hatta bir adet onaylanmış kredi kartı bilgisine ulaşıl- atıyorlar. (V) Bu sayede öğrenciler, mezun oluncaya kadar
dığını raporladı. geçen sürede akademik gelişimlerinin yanı sıra ilgi, yetenek
ve kariyer hedefleri doğrultusunda da eğitici etkinliklerde bu-
17. Bu parçada söz edilen araştırmanın sonucundan hare- lunuyor; yaşamlarını daha renkli, eğlenceli ve keyifli hâle ge-
ketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?
tiriyorlar.
A) Teknoloji, yaptığımız işlemleri koruyabildiği ve ileriki aşa-
malarda tekrar kullanıma sunabildiği için kişilerin haya-
19. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
tına kolaylık getirebilir.
ğıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
B) Farklı uygulama ve araştırmalarla desteklenmediği sü-
A) I. cümlede, öğrencilere sunulan imkânlarla ilgili tespit ya-
rece teknolojinin gelişim hızının ne kadar şaşırtıcı olaca-
pılmıştır.
ğını görmek zaman gerektirir.
B) II. cümlede, önceki cümleyle ilgili ek bilgi verilmiştir.
C) Elektronik cihazlardaki bilgiler silinmiş gibi görünse de
başkalarının bu bilgilere erişebilme imkânının olması C) III. cümlede, öncekilerden farklı bir kazanımdan söz edil-
tehlike oluşturabilir. miştir.
D) Akıllı telefonlardaki kişisel veriler, suçluların yakalanma- D) IV. cümlede, öğrenmenin amaçlarından biri dile getiril-
sında ve hangi suçların işlendiğinin belirlenmesinde yol miştir.
gösterici olabilir. E) V. cümlede, öğrencilerin iş bulmalarındaki kolaylıktan
E) Elektronik cihazlardaki verilerin silindikten sonra bile kur- söz edilmiştir.
tarılmasına imkân veren teknoloji, bu cihazların üretim (2016 LYS)
aşamasında kullanılabilir.
(2018 TYT)
20. Bu parçadan üniversitelerdeki çalışma programları ile il-
18. Bu parçada belirtilen eski ve yeni araştırmalar; gili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
I. incelenen teknolojik araçlar, A) Öğrencilerin kişisel gelişimine yardımcı olmaktadır.
II. çıkış noktaları, B) Öğrencilere, okul yaşamlarında ekonomik getiri sağlar.
III. ulaşılan sonuçlar C) Yaşamı, öğrenciler için daha keyifli kılmaktadır.
bakımından karşılaştırıldığında hangilerinin benzeştiği D) Öğrencilerin branşlaşmada doğru tercih yapmalarını
söylenebilir? sağlamaktadır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III E) Öğrencilerin çalışma hayatına uyum sürecini kolaylaştır-
D) II ve III E) I, II ve III maktadır.
(2018 TYT) (2016 LYS)
21
“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı Değerlendirmesi
1. soruyu C cevaplamadıysan “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
2. soruyu A cevaplamadıysan “Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler” konusunu iyi öğrenmelisin.
3. soruyu D cevaplamadıysan “Paragrafı İkiye Bölme” konusunu iyi öğrenmelisin.
4. soruyu A cevaplamadıysan “Paragrafa Cümle Ekleme-Giriş Cümleleri” konusunu iyi öğrenmelisin.
5. soruyu D cevaplamadıysan “Paragrafa Cümle Ekleme-Gelişme Cümleleri” konusunu iyi öğrenmelisin.
6. soruyu B cevaplamadıysan “Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları” konusunu iyi öğrenmelisin.
7. soruyu B cevaplamadıysan “Yanıt Paragrafları” konusunu iyi öğrenmelisin.
8. soruyu B cevaplamadıysan “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
9. soruyu D cevaplamadıysan “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
10. soruyu A cevaplamadıysan “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
11. soruyu C cevaplamadıysan “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
14. soruyu C cevaplamadıysan “Paragrafta Konu” konusunu iyi öğrenmelisin.
15. soruyu A cevaplamadıysan “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
16. soruyu B cevaplamadıysan “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
19. soruyu E cevaplamadıysan “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu iyi öğrenmelisin.
22
ÜM
01
BÖL
Anlatım Biçimleri ve PARAGRAF
Düşünceyi Geliştirme • Anlatım biçimleri ve
düşünceyi geliştirme
Yolları - Metnin Dili ve yolları

• Metnin dili ve anlatımı
Anlatımı
Yıllar 2013 2015 2017 2019 2021
2014 2016 2018 2010 2022
Çıkan Soru YGS - TYT 5 4 2 2 2 1 1 1 1 -
Sayısı LYS - AYT 3 2 2 2 2 1 1 - - -
Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi
Geliştirme Yolları -
ÜM
01
BÖL
Metnin Dili ve Anlatımı
Bu bölüme başlamadan önce aşağıdaki bilgilendirme ve taktikleri mutlaka okuyunuz.
Bir parçada okuyucuyu olay içinde Bir parçada gözlem gücünden yararlanılmışsa,
yaşatmak amaçlanmışsa, metinde niteleyici sözcükler (sıfatlar) fazlaysa, insanların
olay örgüsü, yer, zaman, kahraman fiziksel ve ruhsal özellikleri ya da tabiatın, dış
✓ gibi unsurlar bulunuyorsa, genellikle ✓ dünyanın öne çıkan özellikleri tasvir edilmişse yani ✓
geçmiş zaman kullanılmışsa bu yazar âdeta size zihninizle resim yaptırmayı düşün-
parçada ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM vardır. Bir parçada okuyucu herhangi
müşse bu parçada BETİMLEYİCİ ANLATIM vardır.
bir konuda bilgilendirilmek
isteniyorsa, nesnel bilgiler ve
Bir cümle herhangi bir varlık ya da ciddi bir üslup kullanılmışsa,
Bir parçada birden fazla düşünceye yer
kavramın ne olduğunu anlatıyorsa, mecazlı ifadelere ve sanatlı
verilmişse, yazar kendi düşüncesinin doğruluğunu
“Bu nedir?” sorusuna cevap veriyorsa, anlatıma yer verilmemişse bu
kanıtlamaya çalışıyorsa, parça samimi bir
✓ üslupla ve sohbet havası içinde yazılmışsa, daha ✓ “denir, adı verilir” sözcükleriyle bitirilmiş
ya da yüklemi “-dır, -dir, -dur, -dür”
parçada AÇIKLAYICI ANLATIM
vardır.
çok soru cümleleri ve “bence, bana göre, oysa,
eklerini alan bir sözcükten oluşmuşsa
hâlbuki vb.” sözcüklere yer verilmişse bu parçada
orada TANIMLAMA’dan yararlanılmıştır.
TARTIŞMACI ANLATIM vardır.
Bir paragrafta yazar düşünceyi somutlaştırmak ya

Bir paragrafta yazar en az iki kavram ya da durumun da güçlendirmek için bazı özellikleri öne çıkarmayı
benzer veya farklı taraflarına dikkat çekmişse ve bunu amaçlamışsa ve genellikle “gibi, sanki, âdeta, tıpkı,
✓ yaparken “oysa, ise, en, daha, kadar, ne var ki…” gibi ✓ andırıyor” gibi benzerlik ilişkisi kuran sözcüklerden
karşılaştırma ilgisi kuran sözcüklerden yararlanmışsa o yararlanmışsa o paragrafta BENZETME‘den
paragrafta KARŞILAŞTIRMA’dan yararlanılmıştır. yararlanılmıştır.
Bir paragrafta ele alınan düşünceyi somutlaştırmak, inandırıcılığı

Bir paragrafta yazarın ✓ artırmak amacıyla bazı kavramlar, sözcükler birbiri ardına
düşüncesini destekleyen virgüller kullanılarak sıralanmışsa o paragrafta ÖRNEKLEME
başkasına ait bir söz ya da yapılmıştır.
Bir paragrafta
görüş varsa o paragrafta (ÖSYM BAZI SORULARDA BU TÜR DURUMLAR İÇİN SAYIP DÖKME
anlatılan düşünceler
TANIK GÖSTERME’den İFADESİNİ DE KULLANMIŞTIR.) ÖRNEKLEME bir metnin ilk
✓ yararlanılmıştır.
araştırmaya dayalı
istatistiksel verilerle
cümlesinde olamaz.
Parçadaki düşünceyi
destekleyen atasözleri
✓ destekleniyorsa o
Parçadaki herhangi bir cümlenin başına “örneğin, mesela” gibi
sözcükler getirildiğinde anlamlı oluyorsa o cümleden itibaren
paragrafta SAYISAL
de bazı sorularda TANIK ÖRNEKLEME başlıyor demektir.
VERİLERDEN
GÖSTERME olarak kabul
YARARLANMA yoluna
edilir.
gidilmiştir. Bir parçada yazarın kendi düşüncesini ve
beğenilerini içeren, kişiden kişiye değişen
Bir parçada yazarın kendi ✓ ve kanıtlanamayan ifadelerin bulunduğu
✓ düşüncelerini ve beğenilerini
anlatmayan, kanıtlanabilir ve
Bir parçada insana ait
özelliklerin insan dışı
cümleler varsa orada ÖZNELLİK vardır.
kişiden kişiye değişmeyen ifadeler

içeren cümleler varsa orada ✓ varlıklara aktarıldığı
cümleler kullanılmışsa
Bir parçada ölçülebilir veya
sayılabilir özelliği ifade eden
NESNELLİK vardır. orada KİŞİLEŞTİRME vardır. ✓ değerler aktarılmışsa orada
NİCEL VERİLER kullanılmıştır.
Bir parçada olayı anlatan Bir parçada anlatıcı
aynı zamanda olayı olayların dışında kalıp Bir parçada kahramanların aklından geçenleri
yaşayan kişiyse orada yalnızca gözlemlerini sezen, onların iç dünyalarını okuyan, kahramanların
✓ BİRİNCİ KİŞİLİ ANLATIM ✓ aktarıyorsa orada ÜÇÜNCÜ
✓ ağzından konuşup duygularını aktaran, yaşanmış ve
(KAHRAMAN BAKIŞ AÇISI) KİŞİLİ ANLATIM (GÖZLEMCİ yaşanacaklar hakkında bilgi sahibi olan bir anlatıcı
kullanılmıştır. BAKIŞ AÇISI) kullanılmıştır. varsa orada İLAHİ (TANRISAL) BAKIŞ AÇISI kullanılmıştır.
24
Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları -
Operanın sansasyon
yaratması, bestecinin bir
Richard Strauss’un en önemli şarkı ustası olarak kabul
besteci olması ifadesinde “en” edilmesi kişiden kişiye
sözcüğü diğer bestecilerle değişen bir ifade olduğun-
karşılaştırma yapıldığını dan öznellik barındırır.
gösterir.
2021 TYT
Richard Strauss, bugünün orkestra repertuvarının demirbaşları arasında sayılan bir dizi senfo-
nik şiirle ve opera alanındaki kalıcı eserle tanınan en önemli bestecilerdendir. Özellikle Salome
adlı operası sansasyon yaratmış, sayısı yüz elliyi aşan lietleri ile bir şarkı ustası olarak müzik
tarihindeki özgün yerini almıştır. Günümüz operaları hâlen onun zengin sahne çalışmalarından
yararlanır. Gerek lietlerinde gerek görkemli orkestral eserlerinde lirik gücünü kuvvetle hissettiren
Opera
Strauss, bugün de dünyanın önde gelen solistlerini mıknatıs gibi kendine çekmektedir.
alanındaki
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
kalıcı esere
Salome A) Benzetme B) Öznellik C) Tartışma Solistleri
operası örnek D) Örnekleme E) Karşılaştırma mıknatıs gibi
gösterilmiştir. kendine
çekmesi
ifadesinde
“gibi” benzet-
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M me ilgisi
kurmuştur.
Paragrafın giriş bölümünde Richard Strauss için “opera alanında tanınan en önemli besteci”
sözünde sanatçının diğer bestecilerle karşılaştırıldığı, opera alanında verdiği kalıcı esere
Salome adlı operanın örnek verildiği görülmektedir. Gelişme bölümünde sanatçının önemli
eseri Salome’nin sansasyon yarattığı ve diğer eserleriyle bir usta olarak nitelendirildiği dikkat
çeker. Bu durum kişiden kişiye değişeceği için öznellik olarak kabul edilir. Paragrafın sonuç
bölümünde Strauss’un dünyanın önde gelen solistlerini etkilediğini göstermek için “mıknatıs
gibi çekmek” sözüyle benzetme yapılmıştır. Parçada iki ayrı düşünce olmadığından tartışma
yoktur.
Doğru Seçenek C
25
Kentin tarihine tanıklık eden ve onunla bütünleşen

varlıklar parçada şöyle örneklendirilmiştir: Galata
Kulesi, Beyoğlu’nun yıkık dökük evleri, bir avlunun
gölgesindeki zarif bir kuyu, görkemli asırlık
çınarlar, yüzyıllık bir çeşme, eski aile fotoğrafları...
2020
2020 TYT
TYT
Kentsel düş gücünü heceleyenler, kentin karakteri olan nesnelerdir. Bu nesneler, kentin tarihine
tanıklık eden ve onunla bütünleşen varlıklar olarak kendilerini kabul ettirir. Dilsiz güçler rolünde
hep sahnededirler. Galata Kulesi, Beyoğlu’nun yıkık dökük evleri, bir avlunun gölgesindeki zarif
bir kuyu, kim bilir güneşin yakıcılığında hangi sohbetlere siper olmuş görkemli asırlık çınarlar,
yüzyıllık bir çeşme, küçük bir fotoğrafçının vitrinini süsleyen eski aile fotoğrafları… Bu nesnelerin
işlevi; varlıklarıyla kentin romanını yazmak, varlıklarını sürdürürken çağın yüklediği yeni anlam-
lara rağmen kente sahip çıkmaktır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi vardır?
A) Öyküleme B) Örneklendirme C) Tanık gösterme
D) Tanımlama E) Karşılaştırma
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Paragrafın giriş bölümünde kentin karakteri olan nesnelerin varlığından, bunların kentin tarihi-
ne tanıklık ettiğinden ve dilsiz güçler olarak hep sahnede olduklarından bahsedilmektedir.
Sonrasında bu nesnelerin, varlıkların neler olduğu sıralanarak Galata Kulesi, Beyoğlu’nun
yıkık dökük evleri, zarif bir kuyu, görkemli asırlık çınarlar, yüzyıllık çeşme, eski aile fotoğrafları
biçiminde örnekleme yapılmış ve düşünce somutlaştırılmıştır.
Doğru Seçenek B
26
Bütün insanların, sokakların,

eşyaların konuşması kişileştirme
(insana ait özelliklerin insan dışı “İğneyle kuyu
varlıklara aktarılması) olduğunu kazar gibi”
gösterir. ifadesinde
“gibi” sözcü-
2019
019 TYT
20 TYT ğüyle benzer-
Bir noktadan sonra, hayal ettiğim bu dünya benim elimden çıkar ve kafamın içinde yaşadığım lik ilgisi
şehirden daha gerçek olur. O zaman bütün insanlar ve sokaklar, eşyalar ve binalar sanki hep kurulmuştur.
birlikte aralarında konuşmaya, benim önceden hissedemediğim ilişkiler kurmaya; sanki benim
hayalimde ve kitaplarımda değil kendi kendilerine yaşamaya başlarlar. İğneyle kuyu kazar gibi
sabırla hayal ederek kurduğum bu âlem, bana o zaman her şeyden daha gerçekmiş gibi gelir.
“Hayal ettiğim,
benim kafamın Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
içinde, benim “Her şeyden
A) Kişileştirmeye yer verilmiştir.
elimden, benim daha
B) Birinci kişili anlatım kullanılmıştır.
hayalimde” gerçekmiş.”
C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
ifadelerinden I. ifadesinde
D) Benzetme yapılmıştır.
tekil kişi (ben “daha”
E) Örneklemeye başvurulmuştur. karşılaştırma
anlatıcı)
olduğu ilgisi (bir
anlaşılmakta- varlığın,
dır. durumun
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M diğerine göre
üstün olması
anlamı)
Bütün insanların, sokakların, eşyaların ve binaların kendi aralarında konuşmaya başlamaları
kurmuştur.
kişileştirmeye; anlatıcının olayın kahramanı olması birinci kişili anlatıma; “...her şeyden daha
gerçekmiş gibi...” ifadesi karşılaştırmaya; son cümlede geçen “iğneyle kuyu kazar gibi” ifadesi
benzetmeye başvurulduğunu gösterir ancak örnekleme ile ilgili herhangi bir cümleye yer
verilmemiştir.
Doğru Seçenek E
27
Osmanlı coğrafyasını gezen

seyyahların edindiği izlenim-
ler, bu coğrafya hakkında
“Sistemin bilgiler verdiğinden açıklama
kusursuz niteliği taşır.
işliyor olması”
kişisel
olduğundan 2018
018 AYT
20 AYT
öznel ifade
olarak kabul Osmanlı coğrafyasına yolu düşen seyyahların tamamı; devletin büyüklüğünü, halkın medeni
edilir. hayat şartlarını, şehirlerin güzelliğini, kurum ve kuruluşların intizamını öve öve bitiremezler.
Kusursuz işleyen bu sistem; toplamı 15 milyon kilometrekare tutan bir devleti yaşatıyor, içinde
12 eyalet barındırıyordu. “öve öve” söz

grubu ikileme
“15 milyon Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? örneğidir.
kilometrekare, A) İkilemelere yer verilmiştir.
12 eyalet” B) Açıklama yapılmıştır.
ifadeleri nicel C) Nicel verilerden yararlanılmıştır.
verileri D) Öznel ifadeler kullanılmıştır.
(ölçülebilen, E) Örneklerden yararlanılmıştır.
sayılabilen)
örneklendirir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
“öve öve’’ ikilemeye örnek olarak gösterebilir.

Osmanlı coğrafyasıyla ilgili bilgi verilmesi açıklama yapıldığını gösterir.
“15 milyon kilometrekare, 12 eyalet’’ gibi ifadeler kullanıldığından nicel verilerden yararlanıl-
mıştır.
“şehirlerin güzelliği, kusursuz işleyen bu sistem’’ gibi ifadeler öznelliğe yer verildiğini gösterir.
Parçada örnek olarak nitelendirilebilecek herhangi bir ifade bulunmamaktadır.
Doğru Seçenek E
28
“yılan misali
kıvrılan yokuş”
ifadesinde
yokuş yılana
“hafif hafif”,
benzetilmiştir.
“ağır ağır”
2018
018 TYT
20 TYT söz grupları
ikilemedir.
Bakmayın sahilinin dolguyla denizden yükseltilmiş olmasına; denizin içinden çıkıp içeri doğru
yılan misali kıvrılan yokuşun ta Galata Kulesi’nin gölgesine kadar uzandığı bir semt Tophane.
Ana sokakları bayır, ara sokakları çıkmaz. Bu nedenledir ki adımlar hafif hafif, ağır ağır atılır
burada. Sanki semti derinlemesine hissettirmek ve geçmişi teneffüs ettirmek için yukarı doğru
Sokakların uzadıkça uzar yol.

bayır, ara Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
sokakların “geçmişi
A) Karşılaştırma B) Benzetme C) İkileme
çıkmaz olması teneffüs
D) Niteleme E) Mecazlı söyleyiş
niteleme (ayırt ettirmek”
edici özellik) sözünde
olarak geçmişin nefes
verilmiştir. gibi içe
çekilerek
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M hissedilmesi
mecazi yolla
Paragrafın giriş cümlesinde denizin içinden çıkıp içeri doğru kıvrılan yokuş bu niteliği yönün- anlatılmıştır.
den yılana benzetilmiştir. Sonrasında ana sokakların bayır ve ara sokakların çıkmaz olması,
sokakları niteleyen ifadelerdir. “Ağır ağır, hafif hafif” ifadeleri ikileme örneği olarak verilmiştir.
Son cümlede ise “geçmişi teneffüs ettirmek” ifadesi imgesel yani mecazi anlatım örneğidir.
Ancak bu parçada iki kavramın belirli yönleriyle karşılaştırılması gibi bir durum bulunmamakta-
dır.
Doğru Seçenek A
29
“Irmağın “çöllerden daha
çevresinin ıssız” ifadesin-
ağaçlarla kaplı de “daha”
olması” sözcüğü
betimleme karşılaştırma
(tasvir etme) ilgisi kurmuş-
unsurudur. tur.
2017
2017 YGS
YGS
Her iki yanı ağaçlarla kaplı bir ırmağın ve gitgide silinen gecenin kıyısında sessiz sedasız
yürüdük. Acı bile duyulamayacak kadar soğuk, çöllerden daha ıssız bozkırda ışığın gülümseyi-
şini bekledik. Sırlarla dolu ama her günü bayram şehirlerde yitirdik kendimizi. Serçeler gibi
uzaktan izledik bu güzelliği.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? “Işığın gülümse-
mesi” ifadesinde
A) Açıklama B) Benzetme C) Kişileştirme
insana ait bir
“Serçeler gibi D) Betimleme E) Karşılaştırma
özellik insan dışı
uzaktan
varlığa aktarıla-
izlemek”
rak kişileştirme
sözünde “gibi”
yapılmıştır.
benzerlik ilgisi
kurmuştur.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Paragrafın giriş cümlesinde bir gözlemin sonucu verilerek ırmağın iki yanının ağaçlarla kaplı
olması şeklinde bir betimleme yapılmıştır. Sonrasında bozkırın çöllerden daha ıssız olduğu
söylenerek karşılaştırma yapılmıştır. İnsana ait bir özellik olarak gülümseme eylemi ışığa
aktarılarak kişileştirme, serçeler gibi uzaktan izleme ifadesinde ise izleme eyleminin gerçek-
leştirilme şekli serçeler ile ilişkilendirilerek benzetme yapılmıştır. Parçada okuyucuyu herhangi
bir konuda bilgilendirme, nesnel ifadeler kullanma ve öğreticilik olmadığından açıklamaya
başvurulduğu söylenemez.
Doğru Seçenek A
30
Metnin Dili ve Anlatımı - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 01 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
1. (I) Haber ajanslarına 2019 Aralık ayı sonlarında, Çin’in 3. İyi bir sanatçı karanlık yönleriyle ilişki kurmaktan kaçamaz,
Hubei eyaletinin Wuhan kentinde bir deniz ürünleri paza- kaçmamalı. Sadece ona iyi gelen, iyi duygu veren insanlarla
rında, sebebi bilinmeyen çok sayıda (zatürre) pnömoni has- görüşerek huzur ve güven dolu, korunaklı bir hayat yaşayan,
tasının olduğu bildirildi. (II) Dünya Sağlık Örgütü, ilk olarak sanatta belli bir derinliğe ulaşamaz. Goethe der ki: “İyi duy-
12 Ocak 2020’de bu şikâyetlerin nedeninin yeni tip bir ko- gularla iyi sanat yapılmaz.” Tamam, doğru, katılıyorum ama
ronavirüs olduğunu (2019-nCoV) açıkladı. (III) Sonrasında bu, kural değil; bu konuda genelleme yapılamaz, diyorum
11 Şubat 2020’de bu yeni virüs SARSCoV-2 olarak isim- ben de. Kendi kabuğundan hiç çıkmayan, söz gelimi korka-
lendirildi. (IV) Hastalardan alınan numuneler sonucunda, ğın biri de dünyasının derinliklerine dair bir şeyler yapabilir
7 Ocak 2020’de SARS-CoV-2’nin tüm genom dizisi, Çinli mesela.
bilim insanları tarafından kısa sürede haritalandırıldı. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
(V) DSÖ ise kaynağı olan şehrin sınırlarını aştığı için hangisi söylenemez?
11 Şubat 2020 tarihinde bu salgını “Covid-19” pandemisi
A) Alıntılara başvurulmuştur.
olarak ilan etti.
B) Öneri cümlesine yer verilmiştir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin anlatımıyla ilgili
C) Tartışmacı anlatımdan yararlanılmıştır.
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
D) Devrik cümleye yer verilmiştir.
A) I. cümlede nesnel anlatım söz konusudur.
E) Tanımlamadan yararlanılmıştır.
B) II. cümlede bir tespitte bulunulmuştur.
C) III. cümlede öznel bir anlatım vardır.
D) IV. cümlede terimsel ifadeler kullanılmıştır.
E) V. cümlede neden-sonuç ilişkisi vardır.
Bölüm 1
4. Kayalar arasındaki dik ve dar bir patikadan inince Kızılke-
çili Deresi’yle karşılaştık. İki sırtın birleştiği dar boğazda ka-
2. Kaçışta önemli olan, bir şeyden kaçmak kadar bir şeye de yadan kayaya atlayarak köpüren sular, kulakları dolduran
kaçmak zorunda olduğunuzdur. Gittiğinize değecek bir yere
büyük bir gürültü çıkarıyordu. Suyun kenarındaki dar yolda,
gitmeniz ve yaşadığınız deneyimle daha iyi biri olarak dön-
çoğu zaman taştan taşa atlayarak yürümeye başladık. Kâh
meniz gerekir. Çok fazla -sözüm ona- fantastik roman yal-
derenin kıyısına iniyor kâh tekrar sırta tırmanarak beyaz kö-
nızca boş şekerden, kenarları kesilmiş bir hayattan ibarettir.
püklü çağlayanlara yüksekten bakıyorduk. Boğaz gittikçe
Bunların hepsi bir şeylerden kaçmaktadır. Disney gezinti-
daralıyor; iki yandan dimdik yükselen kayaların yarıkları ara-
leri, saçma hikâyeler, elfler... Bunlarla hiçbir yere varılmaz.
sından fırlayan kocaman çam ağaçları, yan yatmış bir hâlde
İyi olanlar ise sizi bir yere götürür. Onlar sizi, dünyayı göre-
boşluğa uzanıyordu.
bileceğiniz yeni bir yere götürür.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
Bu parça için,
hangisi söylenemez?
I. Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
A) Okuyucuya izlenim kazandırma amaçlanmıştır.
II. Tanım cümleleri kullanılmıştır.
B) Niteleyici sözcüklere yer verilmiştir.
III. Tartışmacı anlatım ağır basmaktadır.
C) Aşamalı bir durumdan bahsedilmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur?
D) III. kişili anlatım kullanılmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Somut anlam taşıyan ifadelere yer verilmiştir.
D) I ve III E) I, II ve III
31
Test 01 Metnin Dili ve Anlatımı - 1
5. Uzun zaman aşksız yaşadım. Bu, mevsimin sonbahar ol- 7. Yüzlerce, belki binlerce senelik zeytin ağaçlarının arasında
ması ve havaların yağmurlu gitmesinden değildi. Yalnızca uzanan, çukur, iki yanı böğürtlen ve hayıtlarla örülü yolda
eski bir sevdadan kurtulmuş, bir yenisine başlayamamış- ağır ağır yürüyordum. Arkamdan yükselen güneş, gölgemi
tım. Aşk benim için eski bir alışkanlıktı. Bir zamanlar aşk- araba izlerinin kıvrımları üzerine serip uzaklara kadar götü-
sız bir insan nasıl yaşar, nasıl dolaşır, neler düşünür diye rüyor; deniz tarafından yüzüme doğru esen hafif ama serin
merak ederdim. Herhâlde bir insan şehrin uçsuz bucaksız bir bahar rüzgârı, kasabadan uzaklaştığımı hatırlatıyordu.
caddelerinde gölgesini peşine takarak dolaşmaz. Unkapanı Kırağı yemiş toprak ve taze çimen kokusu etrafı kaplamıştı.
Köprüsü’nden mavnaları seyretmez, parklarda avarelikten Tarla kuşlarıyla, serçeler ötüşe ötüşe ağaçtan ağaca sıç-
hoşlanmaz, romantik filmler sevmezdi. Yalnız kendi için rıyor, güneşin vurduğu yerlerden dalgalı bir buğu yükseli-
yaşar, başka bir şey bilmezdi. yordu.
Bu parçanın anlatımı için, Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok-
I. Benzetmeye başvurulmuştur. tur?
II. Kanıtlardan yararlanılmıştır. A) Gözlem gücünden yararlanma
III. Kişisel duygulara yer verilmiştir. B) İşitme, dokunma ve görme duyularıyla ilgili ayrıntılara
yer verme
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Yinelemelerden yararlanma
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) Niteleyici sözcükler kullanma
D) I ve II E) I ve III
E) Örneklemelere başvurma
Bölüm 1
8. Dünya üzerinde bugüne kadar konuşulduğu bilinen tam

6. Kar uyuşuk, isteksiz ve zevksiz yağıyordu. Hava, gökyüzü
7.117 dil bulunuyor. Bu diller arasında günümüzde en yay-
ile yeryüzünün arasını dolduran boşlukta katılaşmış, zaman
gın kullanılanları ise İngilizce, Çince, Hintçe ve İspanyolca.
katılığında erimişti ve kar bu katılıkta ancak boğulmamak
Ülkeler arasındaki sınırların kalktığı günümüz dünyasında
için uykuda ve düşsel sallanıyordu. Gökle toprak arasında
insanlar gerek eğitim, gerek ticaret, gerekse kültürel amaç-
bir bocalayıştı bu. Akşam oluyordu; şehir, bütün bu donmuş-
larla ana dilleri dışında yeni diller öğrenmeye çabalıyor.
luk arasında ışıklarını yakmış, bilmediği bir geceye hazırla-
Özellikle de internetin dünya üzerinde yaygın şekilde kulla-
nıyordu. Şehirde, gidip gelen -bir geniş kaldırımın üstünde
nılması, farklı dilleri konuşan insanları kolayca birleştirebili-
gidip gelen- bunca insanın içinde bir kişi vardı ki karı andırı-
yor. Eğitim hayatımızda da ilkokuldan itibaren ikinci bir dil
yordu. Ötekiler kendilerinden olmayan bu adamın farkında
öğrenmeye başlıyoruz. İkinci bir dili öğrenme bizi diğer bi-
bile değillerdi.
reylerden farklı kılıyor.
Bu parçanın anlatımında;
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerin han-
I. kişileştirme, gisi söylenemez?
II. benzetme, A) Amaç-sonuç ilişkisi taşıyan cümle kullanılmıştır.
III. örnekleme B) Örnekleme yapılmıştır.
düşünceyi geliştirme yollarının hangileri kullanılmıştır? C) Açıklama yapılmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
D) I ve II E) I, II ve III E) Deyime yer verilmiştir.
32
Test 02 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
1. Antakya’da sabun üretim faaliyetleri özellikle son birkaç 3. Önce Tekke Deresi’nin üstü karardı, sonra şimşekler çak-
yüzyıl içinde önemli bir gelişme göstermiştir. Osmanlı Dö- maya başladı, ardından da yağmur boşandı. Kasabanın
nemi’nde sabun üretimi, “sabunhane” olarak isimlendirilen doğuya meyilli sokaklarında sağlı sollu ırmaklar peyda ol-
tesislerde gerçekleştirilmiştir. Antakya’daki sabunhane- muştu. Gökyüzü neyi var neyi yoksa boşaltacak gibiydi.
ler hakkında yapılan bilimsel çalışmalar, Antakya halkının Akşehir 1919’un baharını, büyük çöküntüden sonraki ilkba-
sabunhanelerle XIX. yüzyılda tanışmaya başladığını ispat- harını, karşılıyordu. Parasızlık, yokluk ve açlığa karşı belli
lar niteliktedir. Bu yapılardan bazıları XIX. yüzyılda doğru- belirsiz bir ümit baharını bekliyordu. Bu ümidin adını söyle-
dan sabunhane olarak kullanılması amacıyla inşa edilmiştir. yebilecek babayiğit zor çıkardı. Fakat ne de olsa artık üşü-
Daha önceki yüzyıllarda inşa edilmiş olan bedesten, kervan- meyecekler, hiç değilse soğuktan kurtulacaklardı. Soğuk,
saray ve han gibi bazı yapıların ise XIX. yüzyıla gelindiğinde yaşlılarla çocuklar için büsbütün katlanılmaz oluyordu. Ka-
sabunhane olarak hizmet vermeye başladıkları bilinmekte- sabada da yalnız yaşlılar ve çocuklar kalmıştı.
dir. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy-
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden lenemez?
hangisi söylenemez? A) Betimleyici ögeler kullanılmıştır.
A) Okuyucuya izlenim kazandırma amaçlanmıştır. B) Örnekleme yapılmıştır.
B) Açıklayıcı anlatım ağır basmaktadır. C) Gözlem gücünden yararlanılmıştır.
C) Karşılaştırma yapılmıştır. D) İkilemelere yer verilmiştir.
D) Nesnel yargılara yer verilmiştir. E) Mekân unsuruyla ilgili ayrıntılara yer verilmiştir.
E) Amaç-sonuç ilişkisine yer verilmiştir.
Bölüm 1
4. Klasik ve modern edebiyattaki eserlerin üzerinden benzet-
2. Bilim kurguda kahramanlık olgusunun izini sürmek, uzun meler kurmaya çalışmak yerine bunların bağlı oldukları zi-
bir yolculuk gerektirir. Bu yolculuğun ilk durakları da Jules hinsel çerçevelerin, metinlere yüklenen anlamların farklı
Verne ve H. G. Wells olur şüphesiz. İki farklı geleneğin kuru- olduğunu anlamak gerekir. Tanpınar’ın Huzur ’unda etten
cusu olan bu iki yazar, modern bilim kurgunun izleyeceği iki kemikten, döneminin anlam ve değer arayışının temsil-
yolun taşlarını dizmiştir. Jules Verne, pozitif bilimin ışığında cisi olan Mümtaz, Nuran’a âşıktır. Şeyh Galip’in mesnevi-
geleceğe güveni tam, umutlu ve iyimser bir bilim kurgunun sinde ise fiziki varlıklarıyla değil, temsil ettikleri kavramlarla
mimarı iken Wells geleceğe dair kuşkucu ve olası felaket se- Hüsn ü Aşk vardır. Huzur ’da toplum baskıları ve Suat ka-
naryolarının bilim kurgudaki temsilcisi olarak öne çıkar. rakteri aşkın önünde engeldir, Hüsn ü Aşk’ta ise ateş denizi
Bu parçanın anlatımı için, aşılmalı, diyarıkalbe varılmalıdır.
I. Karşılaştırmaya başvurulmuştur. Bu parçanın anlatımında;
II. Örneklemeden yararlanılmıştır. I. örnekleme,
III. Deyim kullanılmıştır. II. karşılaştırma,
yargılarından hangileri doğrudur? III. tanık gösterme
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II yöntemlerinden hangilerine başvurulmamıştır?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

33
5. Roman eleştirisi yeterince okunmazken eleştiri üstüne eleş- 7. Büyükada’da temmuzun ilk günleri... Öğleüstü... Güneşin
tiri kim için olur ki? Bu benim sorum değil, edebiyat eleştiri- eriyip toprakları, yaprakları kavrayıp kavurduğu, yalayıp par-
mizin usta isimlerinden Semih Gümüş’ün sorusu ve sorunun lattığı bir gün. Gökten dökülen sıcak; yanakları yakıyor, gö-
cevabı da ondan geliyor: “Eleştirilerinin kendisi için elbette. ğüsleri eziyor, nefesleri tıkıyor. Elle tutulabilir bir alev hâline
Orada yaratıcılıkla düşüncenin derinliği, dünyanın merke- geliyor. Ortalık gözleri kamaştıracak kadar aydınlık... Karşı-
zindeki potada erimektedir. O olmazsa edebiyatı kendi ek- sındaki çamlar yanık, siyah birer leke gibi duruyor. Bu kadar
seninde tutmak imkânsız hâle gelir. Unutmayalım ki bazen ışığa dayanamayan gözler sönüyor ve kapanan göz kapak-
anlayamadıklarımız da bizi hayatta tutan nedenler olabilir.” ları altında kımıldanmak istemiyordu. Yer, gök bir kor hâ-
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- linde için için yanıyordu.
lenemez? Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
A) Öğretici bir metinden alınmış izlenimi vermektedir. hangisi söylenemez?
B) Tartışmacı anlatımdan yararlanılmıştır. A) Benzetmeden yararlanılmıştır.
C) Alıntıya yer verilmiştir. B) Olaylar birinci şahsın ağzından aktarılmıştır.
D) Koşul bildiren cümle kullanılmıştır. C) Görme ve dokunma duyularıyla ilgili ayrıntılara yer veril-
miştir.
E) Örneklemeye yer verilmiştir.
D) Gözlem gücünden yararlanma yoluna gidilmiştir.
E) Eksiltili cümleler kullanılmıştır.
Bölüm 1
6. Hüseyin Rahmi, hayata bakışı bakımından pozitivist ve ma-

teryalisttir. Edebiyatta realizme ve natüralizme bağlıdır. O, 8. İskender, Hucend suyunu geçince gönderilen adamlar hızla
halk tabakalarının yaşam biçimini ve inançlarını ilmî düşün- gelip Şu’ya haber verdiler. Vakit gece yarısı idi. Hükümdar
ceye aykırı bulur. Bazıları Hüseyin Rahmi’yi halkçı olarak göç davulunu çaldırıp doğuya doğru yürüdü. Önceden ha-
gösterir ama bu bakış tarzı yanlıştır. Hüseyin Rahmi’ye göre zırlıklı görünmeyen Hakan’ın ansızın yürüyüşü halkı şaşırttı.
halkın bazı kesimleri batıl inançlar içine gömülüdür. Onun Halkın içine ürküntü düştü. Binecek at bulanlar hükümda-
eserlerinde halk kültürüne ait müspet değerlerden hiçbiri rın arkasından gittiler. Herkes birbirinin atını almıştı. Sabah
yoktur. Hüseyin Rahmi çağdaşları olan Servetifünunculara olunca ordugâh düz bir ovaya dönmüştü. O çağlarda Türk il-
benzer. Onlardan farkı Ecir ve Sabır hikâyesinde olduğu gibi lerinde Taraz, İsbicab, Balasagun ve benzeri şehirler kurul-
kahramanları taklidî bir üslupla konuşturmasıdır. mamıştı. Halk çadırlarda yaşardı.
Bu parçanın anlatımında; Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden

I. karşılaştırma,
A) Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir.
II. tartışma,
B) Abartılı anlatıma yer verilmiştir.
III. tanık gösterme
C) Öyküleyici anlatım tekniği kullanılmıştır.
yöntemlerinden hangileri yoktur?
D) Anlatımda bir durağanlık söz konusu değildir.
E) Deyimden yararlanılmıştır.
34
Test 03 9 dk.
okutunuz.
1. Genç adam, arabadan indi ve sokakta bir aşağı bir yukarı 3. Anadolu’da halk arasında “yemiş” olarak da bilinen incir;
dolaştı. Hava kararmıştı, bu uzak ve sessiz semtin sokak fe- aynı zamanda “ballı darı”, “bardacık” gibi isimlerle de anı-
nerlerinin ışıkları rüzgâr estikçe hafifçe dalgalanıyordu. Yağ- lır. Dünyanın en kaliteli inciri olan Aydın inciri; 2006 yılında
mur dinmişti. Kaldırımlar hemen hemen kurumuştu. Fakat Türk Patent ve Marka Kurumu, 2016 yılında ise Avrupa Bir-
parke taşı döşeli olmayan sokaklar henüz ıslaktı ve kimi yer- liği tarafından tescillenmiştir. Tozlaşması ve meyvesinin
lerde küçük küçük su birikintileri oluşmuştu. Franz, Prater oluşması, Aydın bölgesinde yaşayan Balstophaga psenes
Caddesi’nde ancak yüz adım ötede bulunan şu caddede L. isimli minik bir sineğe bağlı olan sarı lop çeşidi incir; dün-
Macar şehri yan sokaklarına bırakılıvermiş gibi bir duyguya yada en çok Türkiye’de üretilmektedir. Ağaç köklerinin dal
kapılmak çok tuhaf diye düşündü. budak salarak çevredeki yapıları yıkması nedeniyle yerleşim
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- yerlerinin yanlarına dikilmeyen, ‘ocak yıkan’ Aydın inciri, bin-
lenemez? lerce ailenin geçimini sağlamasında önemli bir rol oynamak-
tadır.
A) Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerin han-
B) Deyim kullanılmıştır.
gisi söylenemez?
C) İkilimeden faydalanılmıştır.
A) Aşamalı bir durumdan bahsedilmiştir.
D) Gözlem gücünden yararlanılmıştır.
B) Okuyucuyu bilgilendirmek amaçlanmıştır.
E) Aynı varlığın karşıt durumlarına yer verilmiştir.
D) Neden-sonuç cümlesi kullanılmıştır.
E) Öğretici bir metin üslubuyla yazılmıştır.
Bölüm 1
2. Stefan Zweig, Freud’un psikanaliz yöntemini uyguladığı ro-
manlarında olay ve kişi davranışlarını, kişilerin hayal dün-
yalarını, en önemsiz sayılabilecek ayrıntılara kadar işlerken 4. Bebeklerin uyku zamanı geldiğinde ya da huzursuz olduğu
yalın bir lirizm, vurucu bir gerilim sağlamayı ustalıkla ba- dönemlerinde söylenen ezgili sözlere ninni denir. Kültürü-
şardı. Tarih biyografilerinde daha başka bir özelliği de göze müzde büyük önemi olan ninnilerin, tanımını yaptığımız bu
çarpar. Tarih kitaplarının yücelttiği, tarih sayfalarına altın işlevi de modern zamanda daha da genişlemiştir. Buna be-
harflerle yazılmış yığın kahramanlarını değil, o ünlü kişi- bekleri eğlendirmek, onları sevmek, onlarla iletişim kurmak
lerin karşısında yenik düşmüş, itilmiş, kötülenmiş insanları ve özellikle eğitmek gibi işlevler eklenir. Ninnilerde uyulması
özellikle ele alır. Amok, Yürek Çöküntüsü, Ayışığı Sokağı ro- gereken herhangi bir edebî kural bulunmaz. Anonim olan ya
manları; Fouche, Yıldızın Parladığı Anlar tarih biyografileri da söyleyeni belli olan ninnilerin çoğunun kadınlar tarafın-
çağdaş dünya edebiyatının bu alanlarda en ustalıklı eserle- dan üretildiği bilinmektedir. Ninniye Türk boyları ya da farklı
ridir. milletler değişik isimler verseler de ninnilerin faydaları ve an-
lamı aynıdır. Çocuğu sakinleştirir ve anne ile çocuk arasında
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy-
derin bir bağ kurar.
lenemez?
A) Beğeni içeren ifadeler bulunmaktadır.
B) Kişisel düşüncelere yer verilmiştir.
A) Hem nesnel hem de öznel anlatıma yer verilmiştir.
C) Tanık göstermeden yararlanılmıştır.
B) Tanımlamadan yararlanılmıştır.
D) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
C) Benzetme yapılmıştır.
E) Deyim kullanılmıştır.
D) Karşılaştırma söz konusudur.
E) Soyut anlamlı sözcükler vardır.
35
5. Birleşmiş Milletlerin 2018 tarihinde yayımladığı rapora göre, 7. Cumhuriyet Dönemi’nde kendine bir yol bulmaya ve divan,
Akdeniz dünyanın aşırı avlanmaya en çok maruz kalan de- halk, Batı kaynaklarını yan yana koymaya çalışan şiir gele-
nizi. Dünya denizlerindeki balıkların üçte birinin avlandığının neğini çığırından çıkaran hareket Garip olmuştur. Üç şair
yazılı olduğu raporda, bu durumun sürdürülebilirlik sınırlarını Garip hareketini başlattıkları sırada Batılı çağdaş şairleri iz-
aştığına, deniz ekosistemi ve küresel gıda güvenliği için risk lediklerini Orhan Veli Kanık’ın ağzından 1947 yılında şöyle
oluşturduğuna dikkat çekiliyor. Balıkçılık, her aşamada so- ifade etmiştir: “O sıralarda Batı şairlerini okuyorduk. Baude-
rumluluk taşıyan bir sektör. Bilinçli tüketim, bilinçli avcılık ve laire’den sonraki nesillerin daha çok modern şairlerin kitap-
en önemlisi denizlerin bir ekosistem olarak bütüncül korun- larını, bir de sürrealistleri.” Orhan Veli’nin şiir kitaplığındaki
ması için çok acil önlemler alınması gerekiyor. Çevreciler isimler de fikir vericidir: Apollinare, Eluard, Soupault, Max
bu yüzden ‘’yavru balık avının durdurulması” ve “deniz ko- Jacob, Radignet... Böylelikle Garip şairlerinin Batı’da geli-
ruma alanlarının oluşturulması” üzerine kampanyalar yürü- şen savaş sonrası dadaizm ve nihilizm gibi yıkıcı ve değer
tüyor. Bunun en önemli parçası da tüketici bilincinin artması tanımaz akımlara yakın durmaları da anlaşılabilir.
ve denizlerin tam koruma altına alınmasıdır. Bu parçada yazar ilk cümlede verdiği düşünceyi inandı-
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine yer rıcı kılmak için aşağıdakilerden hangisine özellikle baş-
verilmemiştir? vurmuştur?
A) Açıklamaya B) Karşılaştırmaya A) Gözlem ve tasvirden yararlanmaya
C) Nesnel ifadelere D) Bilimsel verilere B) Tanık göstermeye ve örneklemeye
E) Tanık göstermeye C) Benzetme ve somutlama yapmaya
D) Tanımlamalardan yararlanmaya
E) Düşsel ögelere yer vermeye
Bölüm 1
6. Sabahattin Kudret ile ilk defa 1939’da karşılaştım. O zaman- 8. Hani bazılarımız yüzleri hatırlayamadığından, insanları ta-
dan bu yana şair dostumun hayatımda yer etmiş avarelik şi- nıyamadığından şikâyet eder ya, işte yüz körlüğü de buna
irlerini nasıl, ne zaman yazdığına şaştım. Ama yavaş yavaş benzer ama bundan çok daha ciddi bir sorun. Yüz körlüğü,
Sabahattin’i tanıdıkça, fırsat bulup avareliklerine katıldıkça hafıza zayıflığından farklı bir durum. Yüz hafızanız zayıf olsa
ondaki dış kalıbın içinde, şehrimizin vitrinlerini, küçük ağaç- da farklı yüzleri birbirinden ayırt etmekte hiç zorluk yaşama-
larını, parklarını, kahvelerini seven, büyük köprülerinde, saat yabilirsiniz. Ancak yüz körlüğü olan kişiler farklı yüzleri ayırt
kulesinde hissesi olan, küçük teselliler, küçük sevinçlerle edemiyor. Evet, hastalar yüzleri görebiliyor: gözler, burun,
avunmayı bilen kişiyi bulabildim. dudak, çene, alın, kulaklar, yüzün biçimi... Bunları fark ede-
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- biliyorlar. Ama bu parçaları bir araya getirip o yüzün kime ait
lenemez? olduğunu algılayamıyorlar.
A) I. tekil kişili anlatım kullanılmıştır. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden

B) Sayıp dökmelere yer verilmiştir.
A) Sohbet havası içinde yazılmıştır.
C) Anlatıcının duygusal etkilenmesi yansıtılmıştır.
B) Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur.
D) Okuru yönlendiren bir hava taşımaktadır.
C) Karşılaştırma yapılmıştır.
E) İkilemeye yer verilmiştir.
D) Sayıp dökmeye yer verilmiştir.
E) Tanımlamadan yararlanılmıştır.
36
ÖSYM Kıvamında Sorular
Video çözüm için QR kodu
Test 04 8 dk.
okutunuz.
1. Dünyanın en eski kütüphanelerinden biri, MÖ 7. yüzyılda 3. (I) Hafif kambur oturuyordu, üzerinde koyu renk boğazlı bir
Asur Devleti’nin başkenti Ninova’da kurulan Asurbanibal kazak, siyah ya da lacivert eski bir ceket, yine öyle bir pan-
Kütüphanesidir. Kütüphane, adını kurucusu olan kraldan al- tolon vardı. (II) Ayakkabıları siyah, yüksekçe yumurta topuk,
maktadır. Bilime ve kültüre önem veren Asurbanibal kendi sivri burunluydu. (III) Gençlik yıllarının modası olmalı bu.
ülkesinde yazılmış bütün eserler ile Akadlar, Sümerler ve (IV) Konuşurken ellerini pek kullanmıyor, özellikle parmak-
Babilliler tarafından yazılmış binlerce eseri kurduğu bu kü- ları kapalı olarak incelikli el hareketleriyle süslüyordu ko-
tüphanede bir araya getirmiştir. MÖ 612’de Ninova şehri nuşmasını. (V) Bir eli masanın üzerinde duruyordu, ince
Babilliler ve Medler tarafından işgal edilince kütüphane ya- süslemeli bir çay bardağı yanı başındaydı.
kılmıştır. Kütüphanede bulunan yazma eserlerin bu yan- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde be-
gından dolayı yok olduğu fakat kil tabletlerin de bu sayede timlemeye yer verilmemiştir?
“fırınlanarak” binlerce yıl korunduğu düşünülmektedir.
A) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
4. Asırlardır göçmen kuşlar, karalar üzerinde büyük su kütle-
B) Bir yargı, gerekçesiyle verilmiştir.
lerini en dar noktadan geçen rotaları takip ederler. Kuşların
C) Geleceğe yönelik bir tahminde bulunulmuştur. belirlediği göç yolunda en kısa karasal bağlantı Türkiye’den
D) Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur. geçer. Denizi geçmek zorunda olan göçmen kuşlar ise Bo-
E) Nesnel anlatımdan yararlanılmıştır. ğaziçi, Çanakkale Boğazı gibi en dar noktaları tercih ederler.
Yüksek dağlar üzerinde süzülürken de Arhavi ve Borçka-Art-
vin ve Belen-Hatay gibi daha alçak olan geçitleri kullanırlar.
Bölüm 1
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinden ya-
rarlanılmıştır?
A) Alıntılama B) Tanımlama
2. Doğadaki her canlının kendine özgü yetenekleri vardır. C) Karşılaştırma D) Benzetme
Canlılar bu yeteneklerini kullanarak bulundukları ortam-
E) Kanıtlama
daki yaşam koşullarına ayak uydurur. Örneğin çiçeklerin bal
özüyle beslenen sinek kuşları, kanatlarındaki geniş kas ya-
pısını kullanarak saniyede 80 kez kanatlarını çırpabilir. Bu
şekilde çiçeklerden bal toplarken havada asılı kalabilir, ileri 5. Bir zamanlar yalnızlık, kimsesizlik, gurbette olma hâli şiirimi-
geri ya da aşağı yukarı uçabilir. Yılanlar ise herhangi bir zin geçer akçe temalarıydı. Belirli bir süre içinde şairlerimizin
uzva sahip olmamaları, vücutlarında 15.000’e yakın kas bu- çoğunun bu duyguları hissettiği söylenebilir mi? Sanmıyo-
lunması ve esnek, ince yapıları sayesinde dar kanallardan, rum. Hepsi de aynı yaşayış şartları içinde değildi ya! Ne var
borulardan geçebilir, suda yüzebilir ve ağaçlara tırmanabilir. ki bu temalar zamanın ortak duygularıydı. Öbür temalarda
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerin han- olduğu gibi bunların da hiç değilse zamanına göre başarılı
gisi söylenemez? örnekleri yazıldı. Birçok şair de bu temaları işlenmiş bularak
A) Alıntılama yapılarak ispat amacı güdülmüştür. faydalandı.
B) Örneklemeye başvurulmuştur. Bu parçada yazar, düşüncesini inandırıcı kılmak için

aşağıdakilerin hangisine öncelikle başvurmuştur?
A) Öyküleyici anlatım yolunu tercih etme
D) Nicel veriler kullanılmıştır.
B) Okurun hayal gücüne dayanma
E) Karşıt anlamlı sözcüklere yer verilmiştir.
C) Konuyu tartışma içinde sunma
D) Düşüncelerine tanık gösterme
E) Okuyucuya izlenim aktarma
37
Test 04 ÖSYM Kıvamında Sorular
6. Evin arka tarafındaki bahçeye bakan pencereler, çifte mer- 8. Divan şiirinde Nabi’den sonra dilimiz dal budak salmış, büs-
divenlerin sahanlıklardaki ince uzun pencereleri, baştan bütün kökleşmiş, gürbüz, ihtişamlı bir ağaç olmuştu. “Sa-
mor çiçekler arasında camlar ateşten birer levha gibi parlar. bit”ler, “Rami Mehmet Paşa”lar, “Asım” lar, “Raşit”ler…
Bahçe, geniş iki dikdörtgen terastır. Esasen yokuştaki bütün Bu ihtişamı, büyüklüğü o devirde sürdürmeye çalışıyor-
evlerin bahçeleri ta caddeye kadar birbirine bakan birer yeşil lar; Nedim ise başka bir yönden bir derece daha da geniş-
terastır. Küçük kızın bahçesinin üst terasında, başları göğe letiyordu. Nedim başlı başına bir cihandır. Çünkü yalnız
değer gibi görünen uzun fıstıklar, akasyalar, aralarında iki fikrimize değil, ruhumuza da büyük etkisi olmuştur. Eski şa-
tane, rüzgâr estikçe ipek tüyleri hareket eden, pembe-be- irlerimiz içinde halk dilini edebiyat diline bu kadar yaklaştı-
yaz gülibrişim, çiçek açmış yemiş ağaçları, ortalarında bir ran da çok yoktur.
tane, alev çiçekli nar ağacı vardır. Bunların ortasında küçük Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy-
bir havuz, karşı karşıya iki beyaz mermer aslanın ağzından lenemez?
bu havuza billur sular akar ve güvercin, kumru sesleriyle ka-
A) Alıntılamaya başvurulmuştur.
rışır.
B) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
C) Benzetmeye yer verilmiştir.
basmaktadır?
D) Karşılaştırma yapılmıştır.
A) Açıklama B) Betimleme
E) Öznel yargılar vardır.
C) Öyküleme D) Örnekleme
E) Tartışma
Bölüm 1
9. Tarihî romanlarda yer yer anlatıcının tarihî kaynaklardan

7. Buz gibi vagonda, gözlerimiz acıya acıya, çenelerimiz palto-
alıntılar yaparak okuyucuya tarih dersi verdiğine şahit olu-
larımızın kalın yakasına sokula sokula kararmış ahşap ma-
nur. Ahmet Mithat Efendi’nin Yeniçeriler ve Jön Türkler ro-
halleleri, yangın harabelerini, yıkık duvar diplerindeki uçsuz
manlarında, Kemal Tahir’in Devlet Ana romanında, Talip
bucaksız bostanları geçtik. İstanbul’un tepelerine yaslanmış
Apaydın’ın Vatan Dediler romanında buna rastlamak müm-
kubbeler ve minareler uzaklaştı, küçüldü, yükseldi. İnsana
kündür. Namık Kemal’in Cezmi adlı romanı için de benzer
eski günlerini düşündüren, hatırda savaş günlerinin karma-
bir eleştiride bulunulabilir. Çünkü okuyucu, bu romanlarda
şasını uyandıran yosunlu, viran sulara karşı azametle dikil-
yazarın bir hikâye anlatmaktan çok, ders vermek istediği fik-
miş Yedikule, ufuktaki uçlarında kışlalar görünen ova arkada
rine kolayca kapılabilir. Hatta kimi romanlarda tarihçilerin
kaldı. Kule diplerinde seyrek servili, taşları sararıp solmuş,
yazılarından bölümlerin alıntı yapılarak verildiği de görülür.
tümsekleri kalmamış bir mezarlık vardı. Sonra fabrikalar,
Oysa tarihî romanlarda olayları bir tarihçi edasıyla anlatmak
fabrikalar…
yerine bunların romanın kurgusu içinde sunulması gerekir.
Bu parçanın anlatımında;
I. örnekleme,
A) Betimlemelerden yararlanılmıştır.
II. tartışma,
B) İkilemeler kullanılmıştır.
III. tanık gösterme
C) Öznellik söz konusudur.
yöntemlerinin hangilerinden yararlanılmamıştır?
D) Benzetme yapılmıştır.
E) Bir tahminde bulunulmuştur.
D) I ve II E) II ve III
38
ÜM
02
BÖL
PARAGRAF
• Giriş Cümleleri
Paragrafta Yapı • Gelişme Cümleleri

• Sonuç Cümleleri
Paragraf Oluşturma -
Paragrafta Yer Değiştirme -
Paragrafa Cümle Ekleme
• Düşüncenin Akışını Boza
n
Cümleler
• Paragrafı İkiye Bölme
Yıllar 2013 2015 2017 2019 2021

2014 2016 2018 2020 2022
Çıkan Soru YGS - TYT 3 6 10 7 7 4 4 5 4 6
Sayısı LYS - AYT 3 3 3 4 3 - - - 1 -
Paragrafta Yapı
ÜM
02
BÖL
Bu bölüme başlamadan önce aşağıdaki bilgilendirme ve taktikleri mutlaka okuyunuz.
PARAGRAFIN AKIŞINI BOZAN

CÜMLEYİ BULMA PARAGRAFI İKİYE BÖLME
Bir cümle kendinden önceki ve Bu tür sorularda farklı bir konuya ya
sonraki cümleyle konu, olay da düşünceye geçişin yapıldığı cümle
ve düşünce bakımından aynı aranmalıdır.
doğrultuda değilse o cümle Yeni bir paragrafa başlarken kendinden
✓ düşüncenin akışını ve parçanın
anlam bütünlüğünü bozuyor
✓ önceki cümleyle anlam ve yapı bağlantısı
sağlayan sözcüklerin (bu nedenle, çünkü,
demektir. bunun yanı sıra…) kullanılmaması gerekir.
Bu cümlenin konuyla hiçbir ilgisi Konu hangi cümleden itibaren değişiyorsa
yok dediğiniz cümle akışı bozan -ki genellikle gelişme bölümünde değişir-
cümledir, dikkatli olun! parçayı oradan ikiye bölmelisiniz!
GİRİŞ CÜMLESİ: Paragrafın başında boşluk bırakılıp anlam

✓
bütünlüğünü sağlamak için oraya getirilecek cümle sorulduğunda GELİŞME CÜMLESİ: Paragrafın ortasında
genellikle boşluktan sonraki cümlede ele alınan konuyu ve yani gelişme bölümünde boşluk
düşünceyi belirleyip ona en yakın olan seçeneği işaretlemelisiniz. bırakılmışsa genellikle boşluktan bir
✓ İlk cümle kendinden önce bir şey anlatılmadığı izlenimi veren
ve (çünkü, bu yüzden, demek ki, öyleyse, fakat, bunun gibi,
önceki ve bir sonraki cümlede ele alınan
konuyla anlamca ilgili olan seçeneği
görüldüğü üzere, böylece, dolayısıyla, özetle, oysa… ) gibi işaretlemelisiniz.
bağlantı sözcüklerinin kullanılmadığı bir cümle olmalıdır.
PARAGRAF OLUŞTURMA
SONUÇ CÜMLESİ: Paragrafın sonunda Cümlelerin karışık olarak verilip bunların anlamlı bir
boşluk bırakılmışsa genellikle bütün oluşturacak şekilde sıralanmasının istendiği
✓ boşluktan önceki cümleyle anlam ve
konu bakımından ilgili olan seçeneği
bu tür sorularda ilk olarak giriş cümlesi belirlenir,
sonrasında bulunan cümlenin son kısmında kullanılan
işaretlemelisiniz. kavramların devamı niteliğinde ifadelerle başlayan
✓ cümle eklenerek sıralama yapılır.
PARAGRAFTA YER DEĞİŞTİRME UYARI: Giriş cümlesinde (çünkü, bu yüzden, demek ki,
Giriş cümlesi olduğunu düşündüğünüz cümleyi öyleyse, fakat, bunun gibi, görüldüğü üzere, böylece,
paragrafta sabit tutarak diğer cümlelerin konu ve dolayısıyla, özetle, oysa…) gibi bağlantı sözcükleri
kullanılan sözcükler bakımından bu cümlenin devamı bulunmaz.
olup olmadığını belirlemelisiniz. Konunun değiştiği
cümle yer değiştirmelidir, unutmayın!
PARAGRAFA CÜMLE EKLEME
UYARI: Giriş cümlesinde (çünkü, bu yüzden, demek ki, Paragraf okunmadan önce soru kökünde parçaya
✓ öyleyse, fakat, bunun gibi, görüldüğü üzere, böylece, eklenmesi istenen cümlede dikkat çeken kavramlar
dolayısıyla, özetle, oysa...) gibi bağlantı sözcükleri yani anahtar kelimeler belirlenir, sonrasında bu
bulunmaz.
Mesela ilk cümlenin yer değiştirmeyeceğine karar
✓ kavramlardan hareketle verilen ifadenin hangi
cümlenin devamı olabileceğine bakılır. Soru
verdiyseniz hemen I numaralı cümlenin olduğu kökündeki cümlenin yüklemi de hangi cümlenin
seçenekleri eleyin, bunu diğer cümleler için de devamı olduğuyla ilgili fikir verir, bu soruları
yapmayı deneyin. çözerken yüklemi mutlaka kullanınız.
40
Giriş Cümleleri
TAKTiK
TAKTiK
GİRİŞ CÜMLESİ
Paragrafın başında boşluk bırakılıp anlam bütünlüğünü sağlamak için oraya getirilecek cümle
sorulduğunda genellikle boşluktan sonraki cümlede ele alınan konuyu ve düşünceyi belirleyip
ona en yakın olan seçeneği işaretlemelisiniz.
İlk cümle kendinden önce bir şey anlatılmadığı izlenimi veren ve çünkü, bu yüzden, demek ki,
öyleyse, fakat, bunun gibi, görüldüğü üzere, böylece, dolayısıyla, özetle, oysa... gibi bağlantı
sözcüklerinin kullanılmadığı bir cümle olmalıdır.
2019
019 TYT
20 TYT
----. Bütün yapıtlar kendilerinden önceki yapıtlarla yapılmış bir konuşmanın izlerini taşır. Dosto-
yevski İnsancıklar ’da Gogol’la tartışır. Kafka, Dönüşüm’de Dostoyevski’nin elli yıl önce sorduğu
soruyu, “İnsan mıyım, yoksa böcek mi?” sorusuyla cevaplar. Oğuz Atay romanlarını yaralı Don Boşluktan
Kişotların, yeraltında yaşayanların, hamam böcekleri ve metamorfozların yankılandığı bir vadide sonraki ilk
yazar. cümlede bütün
yapıtların
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
önceki
A) Hiçbir yapıt boşluğa doğmaz; akan nehre sonradan eklenir yapıtlarla
B) Hemen her anlatı çoktan kabul edilmiş doğruların üzerinde yükselir ilişkisinden söz
C) Her yazar kendinden önce düğümlenmiş metinlerin ilmeğini çözer edilmektedir.
D) Her yapıt, olay örgüsü açısından biricik olma idealiyle yola çıkar O hâlde
E) Edebî yapıtlar, yazarının iç hesaplaşmalarının yansıdığı bir aynadır parçanın
başına, bu
ilişkiyi anlatan
yapıtların
zaten olana
eklenmesi
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M fikrini ifade
eden “akan
Bu tür sorularda boşluktan sonraki cümle ile boşluğa getirilecek cümle arasında anlam ilgisi
nehre sonra-
olması gerekmektedir. Yani boşluktan sonraki cümle okunup bu cümleyle anlam bakımından
dan eklenmek”
en bağlantılı olana bakıldığında A seçeneğinde hiçbir eserin durup dururken oluşmayacağın-
sözünü
dan, zaten oluşmuş eserlere ekleneceğinden bahsedilmektedir. Boşluktan sonraki cümle de
taşıyan
okunduğunda yapıtların kendilerinden önce oluşturulanların izlerini taşıyacağı söylenmektedir.
cümlenin
Doğru Seçenek A
getirilmesi
uygun
olacaktır.
41
Giriş Cümleleri
“Başka bir deyişle...” şeklinde başlayan boşluk

sonrası cümle daha önce ifade edilen düşüncenin
farklı bir şekilde anlatımını içerir. Bu cümlede
yazma eylemine başlamak için gerekli olan tutumun
cesaret olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla giriş
cümlesinin de bu ifadeyi destekler nitelikte olması
beklenir.
2022
022 TYT
20 TYT
----. Başka bir deyişle kitap yazmaya başlamak önemlidir ama önce yazma cesaretini toplamak
gerekir. Neticede nasıl yazı yazacağınızı biliyorsunuz; parmaklarınız var ve bir de hayatınız. O
tek hayatta kelimelerinizi yazarak sesinizi duyulur hâle getireceksiniz sonra da başkalarının sizi
işitmesini sağlayacaksınız. Bunun için yapmanız gereken şey, yazmak. İnsanlar zihninizin için-
de dolaşan fikirleri okuyamaz. Onlar ancak sizin dikkatle ve muazzam bir aşkla kâğıda döktüğü-
nüz düşüncelerinizi okuyabilir. O hâlde yazmaktan başka çareniz yok.
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Bugüne kadar okurun karşısına çıkamamış mükemmel kitabınızın önündeki tek engel erte-
lemedir
B) Yazarken yavaş hareket etmek yazma sürecinde geçen zamanın da tadını çıkarmaya ola-
nak tanır
C) Yazı masasına oturduğunuzda ihtiyacınız olan ilk şey size öğretilen kalıplaşmış teknikleri
unutmaktır
D) Yazmayı bir yetenek olarak gördüğünüzde nasıl başlayacağınıza dair endişeniz yok olacak-
tır
E) Taslak hâlindeki karalamaları hayal dünyanızın renkleriyle canlandırdığınızda bir eser ortaya
koyarsınız
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tip sorularda boşluk paragrafın başında bırakıldığında boşluktan sonraki cümleye anlamca
en yakın olan seçenek bulunmalıdır. Parçada yazar, yazma eyleminin önemini vurgulamış ve
yazma yöntemiyle kişinin kendi düşüncelerini başkalarına aktarabileceğini belirtmiştir. Yazma
eylemini gerçekleştirmede cesaretin önemine vurgu yapmış ve yazmayı engelleyen asıl unsu-
run, kişinin kendisi olduğuna değinmiştir. Metin bütünlüğü dikkate alındığında metnin başına
getirilebilecek en uygun yargının “Bugüne kadar okurun karşısına çıkamamış mükemmel
kitabımızın önündeki tek engel ertelemedir” olduğu görülecektir.
Doğru Seçenek A
42
Giriş Cümleleri - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 01 10 dk.
okutunuz.
1. ---- Aksine somut ve gündelik dilin üstünde, törensel bir söy- 3. I. Masumiyet Müzesi, İstanbul’un sosyal yaşantısı, coğraf-
lemi vardır. Bu yönüyle manzum hikâyeler anlatan öykülerin yası ve mekânlarını ayrıntılı olarak ele alması bakımın-
ruhunu taşır. Okurken anlatıcının sesinin yükselip alçaldığı, dan etkileyici bir romandır.
abartılı tanımlamaların, yeri geldiğinde nasıl yüksek sesle II. Yaklaşımları farklı olsa da iki yazar da okuyucularını epik
üstüne gidildiğini duyarsınız. Bu o kadar başarılı biçimde yolculuklara çıkarmıştır.
sergilenmiştir ki Yaşar Kemal bir yerde kendisine bu öy-
III. İnsanlık her zaman olağanüstü marifetler sergileyen ro-
küyü esinleyen ustasına selam göndermeyi unutmaz. Yaşar
manın kurgusal kısımlarına merak ve öykünmeyle karı-
Kemal, Ağrı Dağı Efsanesi ’ne değinirken Manas’ın biçimini
şık bir heves duymuştur.
örnek verir; bin yıllık destanlar; acıların, yıkımların, sürgün-
IV. Bilim kurgu; gücünü pozitif bilimlerden alan, aydınlanma
lerin eklenmesiyle uzar ve bitimsiz oluverir.
fikrine temel teşkil eden düşüncenin edebî alandaki
Bir eleştiri metninden alınmış bu parçanın anlam akı-
uzantısıdır.
şına göre aşağıdaki cümlelerden hangisiyle başlatılması
V. Maria Duenas’ın çok satan ilk romanı İki Dikiş Arasında
uygun olur?
Zaman, zorluklar karşısında olgunlaşmak zorunda kalan
A) Ağrı Dağı Efsanesi, halkın günlük yaşamının diliyle ya-
Sira Quiroga’nın değişimini konu alır.
zılmamıştır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi bir pa-
B) Ağrı Dağı Efsanesi, eski efsanelerden alınmış bir uyar-
ragrafın giriş cümlesi olmaya uygun değildir?
lama değildir.
C) Yaşar Kemal’in bu romanı sözlü anlatım geleneğinin bir
habercisidir.
D) Ağrı Dağı Efsanesi, modern roman anlayışına halk söy-
leminin nasıl sokulacağının kanıtıdır.
Bölüm 2
E) Yaşar Kemal, bu eserinde halk kültürünü ve yazınsal bil-
gisini üst üste koyar. 4. ---- Eski çağlarda bile ele alındığı, üzerinde durulduğu gö-
rülmektedir bu kavramın. Örneğin Platon’un ünlü yapıtı Dev-
let ’te sanat bağlamı içinde düşünülmüş, edebiyatın genel
ve geniş anlamıyla bir tür yansıtma olduğu vurgulanmıştır.
Aynayla edebiyat arasında bir benzerlik kurulmuştur. Ayna
2. I. Hem toplum hem de birey açısından pek çok veri sunar nasıl nesneleri, varlıkları olduğu gibi yansıtırsa edebiyat da
eser. dünyayı, yaşamı böyle yansıtır.
II. Dolayısıyla gerçeğe yakın, deneyimlerinden yaratılmış, Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki-
önem arz eden karakterler inşa eder. lerden hangisi getirilmelidir?
III. Özellikle kadın ruhunu yansıtmasıyla incelenmeyi hak A) Sanatta gerçekçi olma konusu her çağda geçerliliğini ko-
eder. rumuştur.
IV. Yazar romanlarında gündelik hayatın parçaları arasın- B) Çağların eskitemediği bir sorudur: “Edebiyat nedir?”
dan sıyrılıp gelen ayrıntılara yer vererek insan psikoloji-
C) Yaşam edebiyatın, edebiyat da yaşamın konusu olmuş-
sinin ipuçlarını verir.
tur her dönemde.
V. Yazar Tristina adlı romanındaki kadın karakterde ruhu-
D) Toplumsal konular filozofların ilgisini çekmiştir hep.
nun değişkenliğini okuyucuya kusursuz biçimde yansıtan
E) Sanatçılar, sanat ve edebiyat ilişkisini açıklamakta zor-
bir birey olarak karşımıza çıkar.
lanmışlardır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün
oluşturulmak istendiğinde hangisi giriş cümlesi olur?
43
Test 01 Giriş Cümleleri - 1
5. ---- Ancak ömürlerini tamamladıklarında, imkânlarını tüket- 7. ---- İster tasasız, sıradan, anlayışsız okur olsun ister akıllı,
tiklerinde, çevrelerine yaydıkları ışık zayıflarken tam olarak sorgulayıcı, anlayışlı olanı, metnin daima bir dışı olduğunu
anlaşılabiliyor. İmkânları kadar vaatleri de tükenirken, ken- hatırlatır çağımız yazarına. Yapıt tümüyle o dışı gözettiğinde
dilerine bağlanan umut dağıldığında, yerlerini başkalarına kendini onlara, oradaki çıkar ilişkisine baştan teslim eder,
bıraktıklarında anlaşılabiliyor bu sembollerin, çağrışımların okuru memnun etmekten başka çaresi kalmaz. O “dış” hiç
önemi. Türkiye’nin yakın tarihinde öne çıkmış bazı kültürel yokmuş gibi davrandığında ise bu kez kibrine teslim olur.
imgelerden yola çıkan bu yazıya epey gerilerden, adı et- Onlardan etkilenmiş olduğunu, kendisinin de biraz onlardan
rafında oluşan ışığı yitirdiği için bugün kendisi dâhil birçok yapılmış olduğunu görmezden gelecektir.
şeye ışık düşüren Orhan Gencebay’dan söz ederek başla- Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki-
yacağım. lerden hangisi getirilmelidir?
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki- A) Yapıtın bakan, gören, ayna tutan tarafı olmalıdır nitelikli
lerden hangisinin getirilmesi uygun olur? bir okur.
A) Kara sevdalardan, gülmeyen bahtlardan, bitmeyen çile- B) Okur, modernist edebiyatta eserin bir parçası olarak gö-
lerden bahsetti Gencebay’ın şarkıları. rülür.
B) Hiçbir zaman ulaşılamayacak, uzak bir imgeydi şarkılar. C) Başarılı hiçbir yazar okurundan uzak bir anlayışın tem-
C) Kültürel imgeler de insanlar gibidir esasında. silcisi olmamıştır.
D) Her sanatçı, yaşamının bir döneminde popülerliği yaka- D) Günümüz yazarı için daima başkadır okur.
lamıştır. E) İyi bir yazar, okurunun kendisine meydan okuyabildiği
E) Gencebay’ı ilk dinlediğimde şarkılarının derinliğini anla- yazardır.
yamamışım.
Bölüm 2
6. ---- Bir dilin sözcüklerini bir başka dile çevirmenin sıkıntı- 8. I. Toplumun kayıtsız şartsız önemsendiği yıllarda da bir ro-
sını yaşıyordu. Titiz, kılı kırk yaran bir çevirmendi. Yine de mana yöneltilebilecek en sert eleştirilerden biriydi top-
sözcüklerle ilişkisinin bu kadar sıkıntılı bir hâl almasında, lumdan kopuk olmak.
yazmaya başladığı yıllarda Türkçenin tam anlamıyla farklı
II. Romanları aldıkları olumsuz eleştirilerden ya da kültleş-
kavramların devreye girdiği bir mücadele alanına dönüşmüş
tirme çabalarından ayrı düşünmek zor.
olmasının payı büyüktü. Zaten sanatçılar arasındaki farkı en
III. Ama sonraki yıllarda okurlarını kahramanına mesafeyle
çok dille ilgili görüşleri açığa vurur. Cemil Meriç ile diğer ay-
yaklaşanlar değil, onunla özdeşleşenler arasında buldu
dınlar arasındaki durum da tam olarak bu.
Aylak Adam.
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki-
IV. İlk yayımlandığında toplumdan kopuk olmakla eleştiril-
lerden hangisi getirilmelidir?
mişti Aylak Adam.
A) Düşünce dünyasına romanın açtığı kapıdan girmiş, ilk
V. Yusuf Atılgan’ın değerinin geç anlaşılmasının da etki-
çevirisini Balzac’tan yapmıştı.
siyle aylağı toplum dışında kalabilmiş özgür ruh olduğu
B) Kendi dilinin edebî terimlerini oldukça iyi bilen bir ay-
için sevenler çoğunlukta artık.
dındı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün
C) Dili, başından bu yana bir haysiyet meselesi olarak gör-
oluşturulmak istense hangisi giriş cümlesi olabilir?
müştü.
D) Sözcüklerle ilişkisini açıklarken kelimeleri kendisini sey-
rettiği dere olarak nitelendiriyordu.
E) Yazılarında dilin katılaşmasından, düşüncenin nasırlaş-
masından söz ediyordu.
44
Giriş Cümleleri - 2 Video çözüm için QR kodu
Test 02 11 dk.
okutunuz.
1. ---- Bir iki yıldır dilin daha iç, daha derin imkânlarıyla baş ba- 3. I. Onun ne olduğunu, hangi anlama geldiğini kimse söyle-
şayız. Genç şairler yalnız folklor gibi keskin klişelere değil, yemez.
daha hafif kalıplara bile sırtlarını çevirdiler. Kelimeler bizde II. Güzellik, bizim duyduğumuz şekliyle güzellik, anlatılma-
de yerlerinden yarı yarıya koparılıyor, anlamlarından ufak yacak bir şeydir.
tefek saptırılıyor, yeni yükler yükleniyor kelimelere. Böylece
III. Deneyle belleğe başvurursak bu duyunun değiştiğini,
bir kavramın değişik görüntü ya da izlenimleri elde edilerek
bulundukları yere ve koşula göre değişen nesneler gibi
yeni imajlara, yeni mısralara varılmak isteniyor.
onun da değiştiğini görürüz.
IV. Bu da bizim bu duyuyu, bu nesnelerin getirdiği çeşitli ve-
rilerden meydana gelmiş bir nesne olarak tanımlama-
A) Şiirimiz bütünüyle özgün bir şiir değil, Batı şiirinin etkisi mızı sağlar.
altında kalmış bir şiirdir.
V. Örneğin, bu nesneler bir şekil kaç kez gösterilmişse ona
B) Günümüz şiirinde anonim kalıplar önemli bir yer tutmak- göre ya da onu geçmişe bağlayan çağrışımlara göre de-
tadır. ğişir.
C) Şiirimizde şimdi yeni bir eğilim başladı. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün
D) Şiir yeni bir evreni ancak düşüncede var olabilecek bir oluşturulmak istendiğinde hangisi giriş cümlesi olur?
evreni kuruyor. A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Son zamanlarda şiirde ele alınan konular sıkça değişi-
yor.
Bölüm 2
4. Aşağıdakilerden hangisi bir paragrafın giriş cümlesi ola-
2. ---- İlk iki romanı olan Karanlık Dünya ile Ekilmemiş Toprak- bilir?
lar, Anadolu’nun sorunlarıyla ilgili romanlardır. Kent insanı-
A) Anadolu’ya ve halka yönelme ülküsünü her şair, yete-
nın sorunlarını ele aldığı, İstanbul’da geçen romanlarından
neği ölçüsünde gerçekleştirmek istemiştir.
ilki Büyük Balıklar ’dır. Onu izleyen Oyun, Kutu Kutu İçinde,
B) Halk şiirinden ve folklordan türlü ögelerin bu şiire yediril-
Yedinci Gün İstanbul’u eksen alarak kent insanının değişik
miş olduğunu görmekteyiz.
sorunlarına değindiği romanlardır.
C) Romanlarımızda, öykülerimizde, şiirlerimizde gözlemle-
diğimiz bu özellikleri Cumhuriyet Dönemi tiyatrolarında
da görürüz.
A) Orhan Hançerlioğlu daha çok siyasi romanlarıyla tanın-
D) Böylesi geniş bir kavramı bütün boyutlarıyla incelemek
mış yazarlarımızdandır.
ciltler dolusu kitap yazmayı gerektirir.
B) Orhan Hançerlioğlu daha çok bireye ve tarihe yönelen
E) Homeros, bu çok yönlü olayı inanılması güç bir bütünlük
bir yazardır.
içinde işler.
C) Yazar, gülmeceye yönelişin ilk adımını atan kişi olarak
karşımıza çıkar.
D) Romanlarında yazarın yaşamıyla birlikte toplumun geçir-
diği evreleri de buluruz.
E) Orhan Hançerlioğlu, Anadolu’yla birlikte kent insanının
sorunlarına da eğilen bir yazar olarak görülür.
45
Test 02 Giriş Cümleleri - 2
5. I. Deriyi çok farklı şekillerde işleyebilme yeteneğine sahip- 7. ----. Radyo çalarken elektrik sinyalleri hoparlörün koni adı
ler. verilen yüzeyini titreştirir. Titreşim sırasında koni ileri gider-
II. Dışarı çalışmaya gidenler genellikle deri işini tercih edi- ken önündeki havayı sıkıştırır. Bu durumda havayı oluştu-
yor. ran moleküller birbirine yaklaşır yani havanın basıncı artar.
Koni önceki konumuna dönerken de havayı geri çeker. Bu
III. Ulupamirlerin en iyi yaptığı işlerden biri dericilik.
durumda da moleküllerin arası açılır yani havanın basıncı
IV. İstanbul’dan anlaşmalı oldukları bazı kuruluşlar için deri
düşer. Bu basınç farkı havada ilerleyen ses dalgalarını mey-
yelekler yapıyorlar.
dana getirir.
V. Ünlü bir tarih dizisinin aksesuarlarını da tasarlayan Ulu-
mapirli kadınlar, yaptıkları otantik ürünlerle ilgi odağı hâ-
lindeler.
A) Ses dalgalarının nasıl oluştuğunu ve yayıldığını anlamak
Numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün olacak şekilde
için bir radyodan çıkan ses incelenebilir
sıralandığında hangisi giriş cümlesi olur?
B) Radyo en eski kitle iletişim araçlarından biri olup nostal-
jik anları hatırlatan bir özelliğe sahiptir
C) Radyonun nasıl ses çıkardığıyla ilgili farklı birden çok
açıklama vardır
D) Ses dalgalarının oluşumuna günlük yaşamın içindeki
araç gereçlerde tanık olunabilir
E) Hoparlörden çıkan sesin yüksekliği çeşitli rahatsızlıklara
yol açabilir
Bölüm 2
6. I. Bu şiirleri örnek alarak oluşturmuşlardır yapıtlarını.

II. Vergillius Georgia adlı yapıtını Hesiodos’un İşler ve Gün- 8. I. Bunlardan yeni kelimeler eklenmeli sözcük dağarcığı-
ler’ine benzeterek oluşturmuştur. mıza.
III. Hesiodos ve Sappho’nun şiirleri hem çağdaşları hem de II. Her eve bir kültür, sanat, edebiyat dergisinin girmesi için
kendisinden sonra gelen birçok şairin esin kaynağı ol- de çaba harcamalı ve okumalıyız.
muştur. III. Dil, kültür, medeniyet ve edebiyatta yeni bir başlangıç
IV. Örneğin, Latin edebiyatı şairleri onların izinden yürümüş- için önce günlük dilimizi geliştirecek girişimlerde bulun-
tür. malıyız.
V. Bunun gibi yine Latin şairi Horatius’un kimi şiirlerinde IV. Bir okuma listesi hazırlayıp gündelik telaşımızın bir ke-
Sappho’nun etkisini görebiliriz açıkça. narına kitap iliştirmeli, her gün birkaç sayfa okumalıyız.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün V. Hanemizde bir iki sözlük bulunmalı ve kelime ararken
oluşturulmak istense hangisi giriş cümlesi olur? bunlara yönelmeliyiz.
A) I B) II C) III D) IV E) V Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir parag-

raf oluşturulmak istenirse hangisi bu paragrafın giriş
cümlesi olmaya en uygun olur?
46
Gelişme Cümleleri
TAKTiK
TAKTiK
GELİŞME CÜMLESİ
Paragrafın ortasında yani gelişme bölümünde boşluk bırakılmışsa genellikle boşluktan bir önceki
ve bir sonraki cümlelerde ele alınan konuyla anlamca ilgili olan seçeneği işaretlemelisiniz.
Boşluktan
önceki cümlede
bir durumu
zararlı sayma
eğilimi konu
edilmiştir.
2021
021 TYT
20 TYT
İlk Çağ’dan beri bilimi, bilimsel bilgiyi tek ve hakiki bilgi kaynağı olarak görenlerin yanı sıra
bilimden kuşku duyma, onu özellikle yaşam pratiği açısından değersiz hatta zararlı sayma
eğilimi de var olmuştur. ----. Yakın zamanlar göz önüne alındığında bunların genelde modern
bilim ve teknolojinin neden olduğu çevre kirliliği, işsizlik gibi etkenlerle ortaya çıkan hoşnutsuz-
Boşluğa luklardan, kimi kültür ve uygarlıkların alternatif bilim anlayışından ve nihayet eleştirel teoriden Boşluktan
getirilecek kaynaklandığı söylenebilir. sonraki
cümle bir Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getiril- cümlede bir-
öncesinde ifade melidir? takım etken-
edilen eğilimi lerden
A) Her ne kadar bilimsel bilgiyi üreten, insanın kendisi de olsa o, üreticisinden bağımsız bir bahsedilmiştir.
bir tavır olarak
niteliğe sahiptir
ele almış,
B) Bilime karşı takınılan bu tavır boşuna değildir, arkasında toplum ve şartlara göre farklılaşan
sonraki
nedenler bulunmaktadır
cümlede de
C) Dikkatli bakıldığında burada birbirinden ayrı iki düşünce tarzının birleştiği ortak bir nokta
tavrın nedenleri
görülebilmektedir
sıralanmıştır.
D) Bunun için gerçek bilimle sözde bilimi birbirinden ayırabilme; bilimsel yöntem ve bilginin
kullanımına bağlıdır
E) Bilim felsefecileri bu noktada, bilimin yerini ve bilim ile insan ilişkisi içindeki işlevini doğru
belirlemek zorundadır
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Gelişme bölümünde boşluğun bırakıldığı bu tür sorularda boşluktan bir önceki ve bir sonraki
cümlenin konusu, öne çıkan kavramları (zararlı sayma eğilimi-tavır-etkenler) belirlendiğinde,
bilimi değersiz görme davranışının varlığından bahsedilmiş ve sonrasında bu tavrın bazı
nedenleri olabileceğinden söz edilmiş, boşluktan sonraki cümleye “bunların” sözüyle başlana-
rak anlam ilgisi kurulmuştur.
Doğru Seçenek B
47
Gelişme Cümleleri
Boşluktan
sonraki
cümlede
başka tür bir
sporu ele alan
ancak bir
önceki filme 2020
020 TYT
20 TYT Boşluktan
benzer bir Sinema ve spor dendiğinde akla gelen başarılı filmler yok mudur? Olmaz olur mu! Zaman
önceki
filmden zaman usta yönetmenler bu konudaki klişeleri aşıp sporu filmlerine ustaca yerleştirmişlerdir.
cümlede
bahsedilmiştir. Mesela Fabri’nin unutulmaz filmi Cehennemde İki Devre bunlardan biridir. Bu önemli film, savaş
tutukluların
sırasında bir Alman toplama kampında, kamp yöneticileriyle tutsaklar arasındaki bir futbol maçı-
kaçma fırsatı
nın, tutukluların kaçması için bir fırsata dönüştürülmesini ustaca anlatır. ----. Buna benzer
olabilecek bir
şekilde unutamadığım diğer bir film de Hitchcock’un Trendeki Yabancılar’ı ve bu filmin ünlü tenis
futbol maçını
sahnesidir.
konu alan
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getiril- filmden
melidir? bahsedilmiştir.
A) Ama spor, yalnızca izleyiciyi kendine çekmek için futbolun geriliminden ve çalımından ibaret
bir etkinlik değildir
B) Sinema izleyicisinden çok futbol meraklılarının ilgisini çeken bu tarz filmlerin popülerleşmesi
doğaldır
C) Bu filmi izleyenler sadece bir filmin değil aynı zamanda bir futbol maçının heyecanını içlerin-
de duyar
Futbol maçının
D) Film yorumcuları kadar spor eleştirmenlerinin de eleştirdiği film gerçekçilikten uzak bulun-
tutukluların
muştur
kaçma fırsatına
E) Spor ve sinema ilişkileri üstüne bir yazı yazmak için aslında ikisinin de iyi bir izleyicisi olmak
dönüştürülmesi
gerekiyor
fikrinin izleyici-
de oluşturduğu
heyecan diğer
filmdeki tenis
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M sahnesiyle
örtüştürülmüş-
Paragrafın gelişme bölümünde boşluk bırakıldığında parçayı tamamlayacak cümlenin boşluk- tür.
tan önceki ve sonraki cümlelerle anlam olarak bağlantılı olması gerekir. Boşluktan önceki
cümlede, filmde toplama kampından tutukluların kaçması için bir futbol maçının fırsat olarak
kullanılması üzerinde durulmuştur. Sonrasındaki cümlede, buna benzer bir durumun bir tenis
sahnesiyle gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.
Doğru Seçenek C
48
Gelişme Cümleleri - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 03 12 dk.
okutunuz.
1. Şinasi’nin vasıtasıyla adını duyuran sanatçılardan Namık 3. Sosyal bir varlık olan insan, bir topluluk içinde doğar, büyür
Kemal’in Türk romanına önemli katkıları olmuştur. Batılı- ve gelişir, hayatını sürdürür. Her insanın birbirinden farklı ve
laşma döneminin en önemli sanatçılarından biri olan Namık kendisine özgü hayal dünyası, psikolojisi olduğu varsayılırsa
Kemal birçok türde eser yayımlamış önemli bir ediptir. ---- sosyolojik bir varlık olan insanın, içinde yaşadığı toplumun
Bu noktada kaleme aldığı iki eser olan İntibah ve Cezmi’de siyasi, kültürel yapılarından etkilenmesi mümkündür. Etkile-
modern anlamda Türk romanına etkileyici bir giriş yapmış- yen olgu sabit olmakla birlikte etkilenme düzeyi farklı olabilir.
tır. İlerleyen yıllarda mükemmeliyete varacak olan Türk ro- ---- İşte sanat bu noktada ortaya çıkar. Sanatı ortaya koyan,
manının romancılarına iyi bir örnek teşkil etmiştir. insandır.
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre,
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? I. Burada insanın şahsına ait ruhsal dünyası devreye gir-
A) Romanları üslup bakımından ve teknik açıdan oldukça mektedir.
niteliklidir. II. Bunda insanın karakteristik yapısındaki değişimler belir-
B) Şiirden romana, tiyatrodan eleştiriye birçok eser yazmış- leyici olmaktadır.
tır. III. Söz konusu ayrımda toplumsal yapı önemsizdir.
C) Tiyatro türündeki eserleri Batılılaşmaya çalışan topluma yargılarından hangilerinin getirilmesi uygundur?
yön vermiştir.
D) Eleştirilerinin romandan aşağı kalır yanı yoktur.
E) Bu türler arasında halkı eğitmek için daha çok şiiri kullan-
mıştır.
Bölüm 2
2. Kahramanmaraş şairler yatağı. Bunu belki milyon kez yaz-
dık, söyledik ama bu böyle. Necip Fazıl dâhil Türk şiirinin ne-
4. Her yazınsal yaratı doğal dilin toprağında boy atıp gelişir.
Nedir doğal dil? Yalın bir tanıma bağlayarak şöyle diyebili-
redeyse yarım yüzyılına damga vurmuş isimlerinin Maraşlı
riz: Gündelik iletişim aracı olarak kullandığımız dildir doğal
olması bir tesadüf değildir. ---- Dolayısıyla Maraş Ovası ve
dil. Sözcükler belirli bağlamlar içinde kullanılır. Anlamsal ba-
dağlarında da sözlü kültürden beslenen, atalardan miras bir
kımından değerli görülmeleri söz konusu değildir. ---- Ancak
gelenek var. Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt, Alaeddin Öz-
edebiyat üzerinde genellikle böyle değildir bu. Değişik kar-
denören, Abdurrahim Karakoç, Ali Akbaş ve daha niceleri bu
şılıklar düşünülebilir, değişik anlamlar çıkarılabilir.
geleneğin evladıdır.
Bu parçada boş bırakılan yere,
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? I. Sözcükler gerçek anlamının dışına çıkabilir.
A) Onların şairleri daima yaşayan şair olarak kaldı zihni- II. Sözcüklerin gönderdiği kavramları gerçek yaşamda bu-
mizde. labiliriz.
B) Bu toprakların beslendiği ana kaynakların Battalnameler, III. Sözcükler hayatın birer aynası niteliği kazanabilir.
destanlar, gazavatnameler, mâniler olduğunu biliyoruz. yargılarından hangilerinin getirilmesi anlam akışına
C) Bir kez daha vurgulamak gerekir ki Kahramanmaraş, şa- uygun olur?
irleriyle ne kadar övünse haklıdır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) Onları kendi ironisini icat etmiş şairler olarak biliriz. D) I ve III E) II ve III
E) Bu şairler “çağ”ı anlatan şiirler yazmışlardır çünkü.
49
Test 03 Gelişme Cümleleri - 1
5. İnsan nasıl çocukluk evresinde masaldan, olağanüstülük- 7. Halk edebiyatında sazla söz birbirinden ayrılmaz. Âşık ya da
lerden, kahramanca maceralardan zevk alırsa uluslar da saz şairi diye adlandırılan ozanlar ürünlerini bağlama deni-
oluşma evrelerinde bu gibi şeylere karşı ilgi gösterirler. len bir sazla çalıp çağırırlar. ---- Şiirlerinde aşk, özlem, doğa,
Onun için epopeler ulusların çocukluğu sırasında ortaya çık- yiğitlik, gurbet, ayrılık, ölüm, dönemden şikâyet gibi tema-
mıştır. Epopeler yüceliğe dayanan ilkel şiirlerdir. Ulusların lar üzerinde dururlar. Bu tür temaların yanında birtakım me-
masal ihtiyacına cevap verdiği gibi onların başından geçen cazlar da halk edebiyatında yaygınlık kazanır. Bazı sözler
tarihî olayları yansıtmaya, hafızalarda yaşatmaya yarayan de kullanıla kullanıla kalıplaşmış ve çağrışımsal güç kazan-
saf bir tarih niteliği de taşırlar. ---- Böylece hayal gücünün mıştır. Ak kuyu, akça ceren, sefil baykuş, servi boy, ala göz,
etkisi altında, gerçeğin bir ulusun gelenekleriyle yoğrulduğu telli turna gibi.
bir eser ortaya çıkar. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? A) Bu yönden aşıklar, yarattıkları ürünleri sazdan edebiyata
A) Her epope ya da epik şiir tarihsel gerçekten kaynaklanır. taşıyan kişilerdir.
B) Ulusların doğuşu sırasında ağızdan ağıza geçerek efsa- B) Âşık sadece saz çalmakla kalmaz, başkasının derdini de
neleşirler. açığa vurur.
C) Epope öyle bir tarihtir ki onu halkın hayal gücü kuşaktan C) Ozanların söyledikleri, divan şiirindeki gibi imgesel bü-
kuşağa işler, genişletir. tünlük taşımaz.
D) Masal ve tarihin iç içe geçtiğini bu türün her satırında D) Halk şairi özentiye ve yapmacıklığa kapılmaz hiçbir
görmek mümkündür. zaman.
E) Bu, destanda ortaya çıkan sahte bir tarihtir. E) Hazırlıksız söyleyiş, halk şiirinin en üstün niteliği olarak
Bölüm 2
kabul edilir.
6. Divan edebiyatı, toplumsal yapımızdaki zümreleşme ve çev- 8. Düzyazı türleri, özellikle roman ve öykü büyük bir gelişim gös-
releşmenin doğal bir sonucudur. ---- Bu yönden bu edebiya- termiştir Servetifünun Dönemi’nde. ---- Bu dönem sanatçıları
tın kaynağı, onu yapılandıran ögeler kendi yaşantımız, kendi Tanzimat romanında gördüğümüz olağanüstülükler, abart-
kültürel değerlerimiz değil, Arap ve İran sanatlarıdır. Daha malar, gerçeğin çarpıtılması gibi olumsuz niteliklerden kaçı-
doğrusu konusu, dili, dili işleyiş ve anlatım biçimiyle dünyayı nırlar. Konuları yönünden de bu konuların işlenişi yönünden
ve yaşamı algılayış yöntemiyle, insana bakış açısıyla Arap de Tanzimatçılardan ayrılırlar. Gerçekçi bir yapıya kavuşturu-
ve İran edebiyatlarının damgasını taşır. lur roman ve öykü. Anlatılanların olabilirliğinden okuyucu kuş-
kuya kapılmaz.
Bu parçada boş bırakılan yere,
Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre aşa-
I. Kültürel yaşamımızdaki bir yabancılaşmanın ürünüdür
ğıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
de denilebilir.
A) Gözleme dayalı gerçekçi bir anlatım roman ve öykünün
II. Bir bakıma kendi toplumunun bir bölümünü yadsımadır
başta gelen niteliklerinden biridir bu dönemde.
yani.
B) Bu gelişme roman ve öykünün tekniğinde, yapısında
III. Toplumsal yapının dinamiklerine kayıtsız kalmaz.
çıkar ortaya.
yargılarından hangilerinin getirilmesi anlam akışına
C) Roman ve öykü kişileri kendi dilleri ve düşünceleriyle
uygun olur?
kahramanlaştırılır.
D) Romanlarda anlattıkları yaşayan aydın kişilerdir örneğin.
E) Dış dünyanın ayrıntılarla yansıtılması en çok dikkat edi-
len hususlardandır.
50
Gelişme Cümleleri - 2 Video çözüm için QR kodu
Test 04 13 dk.
okutunuz.
1. Sinema tarihinin en iyi yönetmenlerinden biri olan Andrey 3. Tolstoy, sanatın gönülle öğrenilebilecek bir şey olduğunu
Tarkovski’nin, sinema ve sanat yazılarından oluşan eseri söyler. Haksız da sayılmaz. Sanat insanın içinden kaynaya-
Mühürlenmiş Zaman bu zamana kadar okuduğum en mu- rak gelir. Çoğu zaman gençlik yıllarında herhangi bir sanat
azzam sinema kitabıdır. Benim nezdimde sosyolojide Cemil dalında eğitim görmemiş fakat bunun eksikliğini sonradan
Meriç neyse sinemada Tarkovski odur. ---- Felsefe, resim, fark etmiş aileler, çocuklarını -ilgisi olsun olmasın- ille de bir
şiir, edebiyat, müzik, tarih gibi sanatın diğer alanlarını da sanat dalına yöneltmek ister. Tabii ki ailenin veya birilerinin
dert edinen ve bunlara kendi penceresinden şairce anlamlar zoruyla olan bu ilgi fazla devam etmez. ---- Çünkü sanat,
vererek şiirsel sinemanın kapılarını aralayan Tarkovski’nin zorlama ile olamayacağı gibi dış etkiyle hiç olmaz. Sanat
dünyasına yolculuk yapan bir eser. içten gelen, fedakârlık isteyen bir iştir.
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre Bu parçada boş bırakılan yere,
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? I. Başkasının isteğiyle sanata yönelen kimsenin başarılı ol-
A) Çünkü Tarkovski sinemaya toplumun insanı ilgilendiren ması çoğu zaman mümkün değildir.
tarafından bakar. II. Bu tezi çürüten durumlarla da karşılaşılmadı değil.
B) Mühürlenmiş Zaman sadece bir sinema kitabı olarak dü- III. Sanata talip olmak, sanatı hayatın odak noktasına koy-
şünülemez bu arada. mak gerekir.
C) Tarkovski de kendi toplumuna yabancılaşan aydınla yargılarından hangilerinin anlam akışına göre getiril-
kavga eder âdeta. mesi uygun olur?
D) Tarkovski bir sosyolog gibi toplumun her katmanını an- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
latılacak bir mesele olarak görür.
E) Sinema ile toplum bilimi iç içe geçmiştir onun eserle-
Bölüm 2
rinde.
4. Dergicilik, Türkiye’de bilincin gerçek anlamda kurulduğu,

2. Bilinçsiz sanatçıların tuttuğu yol eğlenceli fakat karanlık bir toplumsallaşmanın da kültürel oluşumların da en ileri dü-
yoldur. Bu verimsiz yol, sanatçının sonu olacaktır. İçindeki
zeyde yaşandığı evredir. Dergicilik açılımı, 1908 sonrasında
duygular ne olursa olsun, eserleri inançtan ve dürüstlük-
tamamlanır. II. Meşrutiyet sonrası artık bir “dergiler dönemi”
ten yoksun olduğu sürece kitleler sanatçıdan nefret edecek;
niteliği kazanacaktır. ---- Çünkü Türk modernleşmesi asla
tarih, sanatçıyı nefretle anacaktır. ---- Onlar, bazı gerçeklerin
öncelikle ve zorunlulukla siyasal olan bir patika izlememiştir.
görülmesini kolaylaştırırlar. Toplum bu sanatçılara ve eser-
Siyasalın keyfi sosyalin ve kültürelin üstündedir. Cumhuriyet
lerine bakarak iyi ve kötü, güzel ve çirkin ayrımı yapabilir.
Dönemi’nde de değişmeyen bu gerçeğin önemi düşünüle-
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre cek olursa dergiciliğin önemi de kendiliğinden anlaşılır.
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ancak bu tür sanatçıların uygulamaları birer toplumsal aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
derstir.
A) Dergiler siyasi çeşitlilik ve düşünce farklılığından kay-
B) Sanatçılar da bu nefrete kalemleriyle karşılık vermeye naklanan ilginin merkezine yerleşir.
devam eder.
B) Dergilerde, 20. yy.ın ilk yarısında yazınsal nitelik aranır
C) Hiçbir dönemde belirli bir kitlenin beğenisini kazanama- olmuştur.
yacaklardır.
C) Dergicilik bu dönemde siyasalın da dolaylı keşfidir.
D) Sanatçı her şeyden önce eser ahlakını yansıtma taraf-
D) Dergiler; siyasi, sosyal ve ideolojik farklılıklar gözetmez.
tarı olmalıdır.
E) Bu dönem dergileri bir dünya görüşünü yansıtmaktan zi-
E) Kitleye inmeyen, kitleyi sarsmayı başaramayan sanatçı,
yade edebiyat ve sanata ağırlık verir.
toplumu yıkıma götürür.
51
Test 04 Gelişme Cümleleri - 2
5. Bir şehri alnından öpmek için giderseniz o şehir size kal- 7. Sanat eserinde sözü edilen duygular yalnız değildir. İnsanın
bini sunar. Hani çocuklar hesapsızca, sorgusuzca sever ya! iç dünyasının ve hayatının her türlü zenginliği bu duyguya
Hani çocukların hayallerini kirlettiğimiz hâlde, onlara ema- eşlik eder. Bir ifade biçimi kazanmış sanat eseri, kendine
net bırakacağımız dünyayı yaşanmaz kıldığımız hâlde yine özgü bir iletişim aracıdır. Kullanılan malzeme ile ifade edil-
de tüm masumiyetleriyle inanırlar ya bize; şehirler de öyle- mek istenen husus bir bütünlük oluşturur. Artık bir bütün
dir aslında. ---- Sarar bizi bazen tarihî kalesi, bazen sahipsiz olarak bu yeni varlığın benzeri de olsa eşi yoktur. Öyleyse
mezarı, bazen kahverengi dağlarında inleyen hüzünlü hikâ- sanat eseri bağımsız ve özgürdür. ---- Doğal dilden daha
yeleri, bazen de yıkılmış kerpiç duvarlarının ardındaki ses- farklıdır. Sanat eserinin anlamı değil, okunduğu, duyulduğu,
sizliği ile. seyredildiği yerde kazandığı anlamlar vardır denir. Bu da
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre onun başka bir özelliğidir.
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre aşa-
A) Kalabalıklar içinde insan kendini hep yalnız hisseder şe- ğıdakilerden hangisi getirilmelidir?
hirlerde. A) Yani duygular aklın esiri olmaktan kurtulmuştur artık.
B) Şehrin tabiat güzellikleri ile tarihî dokuları bütünleştirdiği B) İnsan zihinsel dünyasını baskı altında kalmadan anlata-
görülür. bilecektir.
C) Taşını, toprağını, tarihî hazinelerini enkaza çevirsek de C) Artık bu iletişim aracının kendisine göre bir anlatım gücü
şehir asla sırt çevirmez bize. ve tavrı vardır.
D) Çocukların masum yüzleri şehrin karanlığında solup D) Sanat eseri gerçekliği yorumlama hakkını elde etmiştir,
gider. denebilir.
E) Bir şehir, hayalleri her zaman canlı tutar; umudu hep E) Sanat eserinin yeni bir anlam kazandığı gerçeği kesin-
Bölüm 2
besler. likle yadsımaz.
6. Sanatta gerçeklik önemlidir. Sanatın faydası, gerçeği bütün

yönleriyle ve samimiyetle anlatmasındadır. Bunun için sa- 8. Günümüzde öne çıkan ilginç bir spor türüdür Pelota.
natta sadelik hâkim olmalı, gerçekler olduğu gibi verilmeli- Pelota sporunun Antik Yunan’dan geldiği düşünülüyor. ----
dir. ---- Yapmacık olan ve gerçeklerden çok farklı bulunan Pelota’nın aynı zamanda Fransa’nın bazı bölgelerinde,
bir işi, birtakım süslemelerle kabullendirmeye çalışmanın bir Güney Amerika’nın, Filipinler’in birçok yerinde oynanması
anlamı yoktur. Bir çikolatanın ambalajı kadar içi de güzel dikkat çekiyor. Pelota, fronton olarak adlandırılan topla du-
değilse onu bir tadan bir daha almayacak ve insanların be- vara karşı oynanan bir oyun. Squash ve hentbol kombi-
ğenisini kazanamayacaktır. Belirli bir konu, öz ve tema taşı- nasyonuna benzer bir şekilde el, raket veya ağaç sopayla
mayan güzellik sanat değildir yani. oynanabiliyor. Başlıca Pelota türleri ise Hand, Pala, Zesta
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre Punto ve Remote olarak sıralanıyor.
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre
A) Sanat, insanın yaratılışından kaynaklanan ve dünya dur- aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
dukça var olacak bir etkinliktir. A) Günümüz modern dünyasında pek ilgi gördüğü söylene-
B) Sanatın insanları birleştirici ve kaynaştırıcı bir özelliği mez bu oyunun.
vardır. B) Günümüzdeki en popüler yeri ise Bask.
C) Sanat bir ruh işidir, birilerinin haydi yap, dediği anda C) Son zamanlarda olimpiyat oyunları içerisinde de yer alan
meydana gelmez. bir oyun.
D) Hayalî ve olması imkânsız birtakım eylemleri sanat diye D) Birçok kültürün bu oyuna yabancı olduğunu söylemek
anlatmanın bir faydası yoktur. yanlış olmaz.
E) Sanat ancak sanatçının ruhundan kaynaklandığı zaman E) Zamanla popüler bir oyun olacağı konusunda otoriteler
topluma yararlı olur. pek emin konuşmuyor.
52
Sonuç Cümleleri
TAKTiK
TAKTiK
SONUÇ CÜMLESİ
Paragrafın sonunda boşluk bırakılmışsa genellikle boşluktan önceki cümleyle anlam ve konu
bakımından ilgili olan seçeneği işaretlemelisin.
2022
022 TYT
20 TYT
Dünyanın en yüksek dağı olan Everest’in zirvesi, deniz seviyesinden 8848 metre yüksektedir. İki
tektonik levhanın -yer kabuğu parçasının- çarpışması sonucu oluşan Everest Dağı, ----.
Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilirse “Everest Dağı’nın fiziki özelliklerinde
Boşluktan önceki
zamanla değişiklik olduğu” sonucuna ulaşılır?
bölümde Everest
A) gelişen yükseklik belirleme yöntemlerine bağlı olarak yüksekliği farklı sayılarla ifade edilen
Dağı’nın, onda
bir dağdır
fiziksel değişiklik
B) birbirini itmeye devam eden bu iki levha nedeniyle her yıl yaklaşık dört milimetre kadar yük-
yaratan levhala-
selmektedir
rın çarpışmasıy-
la meydana C) çevresel koşulların değişmesine bağlı olarak yeni oluşan dağlarla birlikte dünyanın en yük-
Levhalar,
gelen bir unsur sek dağı olma özelliğini kaybedebilir
dağın zaman
olduğundan D) zirve noktasında ölçülen sıcaklık değeri, iklimsel koşullara bağlı olarak farklılık gösteren bir içinde giderek
bahsedilmeketir. coğrafi yapı özelliğindedir yükselmesine
E) üzerinde belirlenen yeni rotalarla tırmanışlar için günden güne cazip hâle gelen bir yapı özel- sebep
liği sergilemektedir olmaktadır.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tip sorularda yine tüm metin tamamlama sorularında olduğu gibi boş bırakılan yerin öncesi
ve sonrası dikkate alınır. Sonuç cümlesi soruları parçanın bütünü bağlamından hareketle
değerlendirilir ve metni tamamlamaya yönelik bir bakış açısıyla çözülür. Soru, bu cümleyi
bulmaya yönelik olduğundan asıl odaklanması gereken cümle, bu cümlenin öncesindeki
cümledir. Bu parçada Everest Dağı üzerinde durulmuştur. Soru kökünde parçanın bir anlama
yönelik tamamlanması istenmiştir. Everest’i oluşturan levhalara boşluktan önce değinilmiş,
soru kökündeki yargıda ise Everest’te görülen fiziki değişikliğin belirtilmesi istenmiştir. Seçe-
nekler incelendiğinde A, C, D ve E’de dağın kimi özeliklerine değinildiği görülecektir. B
seçeneğinde ise parçada sözü edilen levhalara bağlı olarak dağda periyodik olarak gerçekle-
şen fiziki değişimden söz edilmiştir.
Doğru Seçenek B
53
Sonuç Cümleleri
“Radyo ve
televizyon”
2021
021 TYT
20 TYT ifadesinin
geçtiği tek
Tiyatro ve sinemada, izleyicinin bütün dikkatinin sahneye ve perdeye yönelmesini sağlayacak cümlede (bir
bir yerleşim ve ışık düzeni vardır. Dikkatin dağılmaması için, geç gelenler salona alınmaz. Buna önceki
rağmen, en iyi koşullarda bile, bir filmin ancak %60’ının görülebildiği, %40 ayrıntının dikkatten cümleye
kaçtığı saptanmıştır. Bu oranın, radyo ve televizyon yayınlarında daha da düştüğü kabul edilebi- dikkat) geriye
lir. Çünkü radyo ve televizyon, genel olarak, günlük hayatın akışı içinde takip edildiği için kişi dönüş
yayından zaman zaman kopar. ----. tekniğinin bu
kopmalar
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
nedeniyle
Boşluktan A) Yetişkinlerin düz bir konuşmayı dikkatle dinleme süresinin, genel olarak radyoda beş kullanıldığı
önceki dakika, televizyonda on dakika olduğu saptanmıştır anlatılmıştır.
cümlede B) Ancak bunda senaryonun özgün veya çeviri olmasının yanında ses ve görüntü efektlerinin
seyircilerin de etkisi vardır
zaman zaman C) Radyo ve televizyon dizilerinde bir sinema tekniği olan geriye dönüşlerle ayrıntıların
yayından pekiştirilmesindeki ana neden budur
günlük hayatın D) Uzun süreli bir programı, oyunu veya filmi dikkatle izleme süresi yaş ve ilgiyle ilişkilendirile-
telaşı nedeniy- bilir
le kopmalar E) Kimi zaman çizgi filmler ve radyo oyunları gibi çocuklar için hazırlanmış programları
yaşadığı konu yetişkinler de aynı ilgi ve dikkatle izleyebilir
edilmiştir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Boşluk paragrafın sonunda bırakıldığından doğru seçeneği bulmak için boşluktan bir önceki
cümlenin konusu ve anahtar kavramları tespit edilmelidir. Buna göre boşluktan önceki cümle-
de anahtar kavramlar “radyo ve televizyon, yayından kopma” olarak belirlenebilir. Bu cümlenin
devamında radyo ve televizyon takibinde yaşanan bu kopmaların nasıl bir teknikle telafi edildi-
ği üzerinde durulması mantıklı olacaktır.
Doğru Seçenek C
54
Sonuç Cümleleri - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 05 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
1. Okuyucuya namuslu söz söylemek, halka doğruyu anlat- 3. Halk şiirini edebiyat kuramcıları ve eleştirmenleri konu yö-
mak, gerçeği anlatırken kimi zaman sert ama her zaman nünden değişik adlar altında toplarlar: güzelleme, taşlama,
yürekli olmak, insanların yüreğine gelecek adına güçlü bir koçaklama, ağıt. Güzelleme, genellikle güzelliğin ya da belli
inanç salmak edebiyatın işlevidir. Bütün dünyada barış için bir güzelin övgüsünü yapan şiir türüdür. Sevgi ve aşk tema-
mücadele etmek ve yazdıklarıyla insanları soylu ve doğal is- larının üzerine temellenen bu şiir türü lirik bir özellik taşır.
teklerinde birleştirmek de elbette sanatçının görevi. Nitekim Karacaoğlan’ın şu dizeleri bu türün güzel bir örneğidir:
sanat, insanların kafalarını ve yüreklerini etkileyecek büyük ----
bir güce sahiptir. ----
Bu parçadaki bilgi dikkate alındığında parçanın aşağıda-
Bu parça düşüncenin akışına göre, kilerden hangisiyle tamamlanması uygun olur?
I. Bir insanın sanatçı tanımına hak kazanması için bu gücü A) Eyerleyin kır atımın ikisin
insanların ruhunda güzeli yaratma uğrunda kullanması
Fethedeyim düşmanların hepisin
gerekir.
B) Ala gözlerini sevdiğim dilber
II. Sanatçı olabilmek, sanatı insanlığın iyiliği için kullanmak-
Şu gelip gittiğin yollar övünsün
tan geçer.
C) Medrese kaçkını softa bozgunu
III. Nitelikli sanatçı her doğruyu her yerde ifade edebilen ve
bundan korkmayan kişidir. Selam vermeye derviş beğenmez
yargılarından hangileriyle tamamlanabilir? D) Al yeşil bayrağı gelin mi sandın
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Sefere gideni gelir mi sandın
D) I ve III E) I, II ve III E) İptida Bağdat’a sefer olanda

Atladı hendeği geçti Genç Osman
Bölüm 2
2. Tüketiciler yaşamları boyunca ihtiyaç ve isteklerini gidermek
için birçok mal ve hizmet satın almaktadırlar. İhtiyaç ve is-
teklerini gidermek için harekete geçen tüketiciler, pazarların
ve pazarlarda faaliyette bulunan tüm işletmelerin merke-
zinde yer alırlar. Fakat son yıllarda tüketim, fizyolojik ihti-
yaçları tatmin etme sürecinden çok daha yoğun bir biçimde
4. Edebiyatta gerçeklik, bir okul sayılmayı reddederek yete-
neklerin tam anlamıyla geliştirilmesini önerir. Fakat gerçeklik
psikolojik tatmin, çevre ve dış dünya ile kurulan bir iletişim
aynı zamanda ölmek bilmeyen bir romantizme tepki olarak
aracı olarak görülmeye başlamıştır. Bu nedenlerden dolayı
en geniş anlamıyla edebiyatın ve bilimsel kaygıların yüzyıla
işletmeler için tüketicilerin; demografik özellikleri, anlayış
egemen olduğu dönemde bilimler arasındaki keskin bölme-
ve algılayış farklılıkları, tercihleri büyük önem taşımaktadır.
leri kaldırmak ister. Güzellik “gerçek”tedir. ----
Çünkü artık tüketiciler alışveriş yaparken rasyonel davran-
mak yerine duyguları ile hareket etmekte ve içgüdülerine Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıda-
kulak vermektedir. ----. kilerden hangisi getirilmelidir?
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre, A) Sanatçı, güzeli gerçeğe tercih etmelidir.
I. Bunun sonucunda da bir alışveriş çılgınlığı ortaya çık- B) Edebiyatı düşselliğin aldatmalarından kurtarmak gerekir.
maktadır C) Sanat, hiçbir zaman görüneni olduğu gibi aktaramaz.
II. Günümüzde tüketim faaliyeti sadece yaşamı devam et- D) Sanatçı, gerçeği estetiğin potasında eritebilmeyi başar-
tirme amacına yönelik gerçekleştirilmektedir. malıdır.
III. Zorunlu olarak yapılan tüketimlerin yanı sıra arzu ve is- E) Edebiyat, gerçek ile romantizm sentezinin yapıldığı
tekler doğrultusunda tüketim yapılması gayet doğaldır. yerde başlar.
cümlelerinden hangileri getirilmelidir?
55
Test 05 Sonuç Cümleleri - 1
5. Genç Werther’in Acıları roman tarihinde bir dönüm noktası- 7. Yaşar Kemal’in romanlarında, anlattığı insanların ruhsal çö-
dır. Acı çeken bir sevgilinin ruh durumunu anlatan bu kitap, zümlemelerinden çok, onların çevreleriyle ilişkisi, verdikleri
halkın, bunun bir hayal ürünü değil; yazarın itirafları oldu- yaşam mücadelesi ön plandadır. İnsanı çevresiyle bir bütün
ğunu öğrenmesi üzerine, gençlere kötü örnek oldu. Çağı- olarak işleyen Yaşar Kemal, bu süreçte onları hem tensel
nın bu en çok satan yapıtındaki romantizm ve ihtiras, aydın hem tinsel çerçeve ile çizer. Eserlerinde anlattığı insan,
Alman gençliğini derinden etkilemişti; karşılıksız aşka tutul- Anadolu insanının kendisidir, hiçbir eserinde karbon tipler
muş birçok genç, ---- yoktur. ----
Bu parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden han- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıda-
gisiyle tamamlanamaz? kilerden hangisi getirilmelidir?
A) tıpkı Werther gibi kendi sonunu getirdi. A) Yaşar Kemal’in yapıtları derinlemesine bir Anadolu port-
B) bu trajediyi âdeta ruhunda hissetti. resi çizer.
C) duygularının esiri olmanın acısını yaşadı. B) Okur, herhangi bir Anadolu köyünde Yaşar Kemal’in in-
sanlarından biriyle karşılaşacakmış hissine kapılır.
D) Werther’i yaşadıklarından dolayı kınadı.
C) Her eserinde sadece Anadolu insanının düşünce, inanç
E) sanki yazarın bu itiraflarına ortak oldu.
ve umutlarını anlatmıştır.
D) Anadolu’daki her unsur, her gelenek, görenek bu esere
yansımıştır.
E) Yaşar Kemal’i Türkiye’nin önemli yazarlarından biri
yapan şey, sadece insanı değil tabiatı da iyi tanımasıdır.
Bölüm 2
6. Romanları yanında kısa öykünün de en iyi örneklerini veren

Andrey Platonov, insanın yaşanan acılar karşısında var
olma mücadelesini, sevgi, dostluk, mutluluk arayışını tabii
şekilde hikâye eder. Atmosfer yaratmada, karakter oluş-
8. Yaşam, insana verilmiş bir fırsattır. Sayısız güzellikle dolu
bir dünyada yaşam, insana kimi zaman tatlı, kimi zaman
turmada başarılıdır. Açlık ve acı onun temel vurgularından
acı yönlerini gösterir. Önemli olan ise hayatın bütün yönle-
olmasına karşın, hiçbir acı sömürüsüne başvurmaz. ----
riyle tadını alabilmek ve hayata sahip olma fırsatını en iyi şe-
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre,
kilde değerlendirebilmektir. Bu durum Ataol Behramoğlu’nun
I. Acı, doğal bir insani durum olarak öykülerinde yer bulur. “Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var” adlı şiirinde iş-
II. İnsanın acıyla baş edebilme yolları, hayatın gereklilikleri lenmiştir. Şiirde yaşamın her anının dolu dolu yaşanması,
ve insanın zaafı bu bağlamda incelikle ve yapmacıklaş- insanın yaptığı her işin hakkını vermesi gerektiği ve ----
madan örülür. Bu parça düşüncenin akışına göre,
III. Öykülerinde yazınsal gücü yakalayabilmek, okurda dü- I. ancak bu şekilde yaşamının anlam kazanabileceği anla-
şünsel ve acıyla yoğrulmuş ruhsal bir değişim yaratmaya tılmıştır.
bağlıdır.
II. böylece insanın dünyada varlığının bir anlam ifade ettiği
cümlelerinden hangileri getirilebilir? üzerinde durulmuştur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II III. hayata direnebileceği ve toplumsal sorunlara çözüm ge-
D) I ve III E) I, II ve III tirmesi gerektiği ele alınmıştır.
yargılarından hangileriyle tamamlanabilir?
56
Sonuç Cümleleri - 2 Video çözüm için QR kodu
Test 06 14 dk.
okutunuz.
1. Sıkı bir polisiye roman okuru olan Nobel Ödüllü şair Pablo 3. Üç Silahşörler, Monte Kristo Kontu, Siyah Lale, Demir
Neruda’nın en çok okuduğu yazarlar arasında Agatha Chris- Maske… Alexander Dumas, edebiyata dev eserler kazan-
tie, James Hadley Chase, Raymond Chandler ve Georges dırmış bir yazar. Ama ünlü yazar, yemek konusunda da
Simenon yer almaktadır. Şair, 1970 yılında Rita Guibert’e epey iştahlıymış. Hem yazıyor hem pişiriyor hem de yiyor-
verdiği demeçte “Eğer yangın anında eserlerinizi kurtar- muş! Yazarın son isteği yemek konusunda ciddi bir kitap
manız gerekseydi hangilerini yanınıza alırdınız?” sorusuna yazmakmış. “Mutfak Sözlüğüm” işte bu istekten doğmuş.
şöyle yanıt vermiştir: “Muhtemelen hiçbirini yanıma alamaz- Adı sözlük ama sözlüğün çok ötesinde bir eser. ----
dım. Onlara neden ihtiyacım olsun ki… İyi yazılmış polisiye Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre,
serilerden birini alırdım sanırım. ----
I. Kitapta edebiyat ve gastronomi iç içe geçmiş durumda.
Bu parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden han-
II. Dumas’nın yalnızca damak tadı ile yemek reçetelerini
gisiyle tamamlanamaz?
birleştirdiği bir kitap.
A) Çünkü bu kitaplar beni kendi yazdığım eserlerden daha
III. Yazar bazen yemek tariflerinin genel anlatımının dışına
çok eğlendiriyor.
çıkarak edebî bir haz veriyor.
B) Bu kitaplar beni bana daha iyi anlatıyor.
yargılarından hangilerinin getirilmesi uygun olur?
C) İhtiyaçtan değil de beni çok etkilediği için alırdım elbet.
D) Nedense polisiye roman okurken kendimi dünyanın en
akıllı adamı zannediyorum.
E) Ancak bu kitapların benim romanlarım kadar girift olma-
dığı da bir gerçek.
Bölüm 2
4. Tiyatro, bir dram edebiyatı değildir. Başı sonu belli, özel ni-
teliği ve etkisi olan genel yaşantısının bir biçim içinde so-
2. Hiçbir yazı, anlattığı şeyi çevresinde boşluk bırakmadan an- mutlaştırılmasıdır. Sahne edebiyatı bir bütündür. Bir bütün
latmayı başaramaz. Ne kadar ayrıntıya inilmiş olursa olsun,
olarak anlaşılmak, eleştirilmek ve oynanmak ister. Tiyatro
yazının bilip isteyerek veya farkında olmayarak bıraktığı boş-
biliminin görevi, bu bütünü en derinden kavrayabilmektir.
luklar bulunur. Yazının tadı da belki bırakılmış olan boşluk-
Tiyatro, bilim olarak görkemlidir, bir temeli vardır, dramatik
ların, okuyucu tarafından doldurulması, okuyucunun hayat
dünya yaşantılarının, ruhsal ilişkilerin sistemli bir deyimidir.
tecrübesiyle, onun birikimiyle doğrudan ilişkilidir. Okuyucu
Demek oluyor ki ----
bırakılmış olan boşluğu ----
gisiyle tamamlanabilir?
gisiyle tamamlanabilir?
A) tiyatronun olduğu gibi tiyatro biliminin de kendisine özgü
A) ancak kendi deneyimi ve birikimi ölçüsünde doldurabilir.
bir dili ve yapısı vardır.
B) ne yaparsa yapsın yazının iletmek istediğini kavraya-
B) tiyatro bir edebî tür olarak bilimden faydalanmaktadır.
maz.
C) drama tiyatronun olmazsa olmazlarındandır.
C) bir türlü kavrayamaz ve yazı amacına ulaşamaz.
D) tiyatro aynı zamanda insan psikolojisinin haritasını da çı-
D) içeriği bilmeden ve yazarı tanımadan dolduramaz.
karır.
E) kendisi için bir yük olarak görür.
E) tiyatro, bilime en uzak edebî tür olarak görülmektedir.
57
Test 06 Sonuç Cümleleri - 2
5. Sanata, sanatçıya ve kültüre katkı bakımından ödüller, genç 7. Ahmet Muhip Dıranas, kendine özgü dili, söyleyişi ve imge
yetenekleri özendirdiği için, en önemlisi de konuya ve konu- düzeniyle Cumhuriyet Dönemi Türk şiiri içinde saygın bir
nun değerli örneklerine ilgi çektiği, yeni ilgiler kazandırdığı yere sahiptir. Bütün şiirlerini hece ölçüsüyle yazmakla bir-
için yararlıdır. En önemlisi dedim; gerçekten de en önemlisi likte dış yapıda yaptığı yeniliklerle hecenin ilk kuşağından
budur zira ödülün sanatçıya kazandıracağı şey veya şeyler ayrılmıştır. Nazım birimi, nazım biçimi, ölçü, uyak ve dize
bunun yani değerli sanat eserinin onunla ilgilenenlere ka- düzeyinde şiire yeni uygulamalar getirmiştir. Bu deneme ve
zandırdığının yanında devede kulaktır. ---- arayışlarının sonucunda geleneğe yeni birikimler eklemiş,
Bu parça düşüncenin akışına göre, ----
I. Asıl kazanan okunan değil, okuyandır. Bu parça anlam akışına göre aşağıdakilerden hangisi ile
tamamlanamaz?
II. Esasında ödül sanatçıya değil, okura verilmiştir.
A) hece vezinli şiirin olanaklarını genişletmiştir.
III. Sanatçı, asıl ödülü, unutulmadığında kazanacaktır.
B) hece ölçüsü anlayışına yeni bir boyut kazandırmıştır.
yargılarından hangileriyle tamamlanabilir?
C) şiirin biçim özelliklerini çeşitlendirmiştir.
D) şiire kendine özgü bir üslup katmıştır.
E) döneminin eserlerini fotoğraflamıştır.
Bölüm 2
6. Başlangıçta pek çok yazar gibi ben de yazdıklarımı gözden

geçiriyor, düzeltiyor, kısaltıyor ya da onlara eklemeler yapa- 8. Ziya Osman Saba, hikâye ve romanda ayrı bir tür olan, çoğu
rak baskıya veriyordum. Bir gün bir hikâyemi kaybettim, ne kez bize anılarımızı ya da yazarın anılarını onunla birlikte
kadar da güzeldi ya da bana öyle geliyordu. Hani, kör ölür, yaşatan “anı hikâyesi”nden örnekler vermiştir. Yazarın en
badem gözlü olur; kel ölür, sırma saçlı olur derler ya, tıpkı belirgin özelliği geçmişe olan bağıdır. Hemen hemen onu ya-
öyle. Tıpkı öyle olduğunu aylar sonra, onu bir köşede yeni- şama bağlayan geçmişidir, diyebiliriz. Bu anıları; çocukluk,
den bulduğum zaman anlayıverdim. Bulunca sevinçle oku- okul ve gençlik yılları, çalışma yılları olarak gruplandırabili-
maya koyulmuş ve yavaş yavaş üzülmeye başlamıştım. Ne riz. ----
acemilikler ne noksanlar ve asıl önemlisi ne fazlalıklar... Yır- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıda-
tıverdim, yeniden yazdım. ---- kilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre, A) Ziya Osman Saba, çocuk denecek yaşta bir şiirle adını
I. Böylece ortaya beni utandırmayan bir hikâye çıktı. duyurmuştur.
II. İşte şimdi tam olarak içimin rahat ettiğini söyleyebilirim. B) Böylece hikâyelerinde yazarın yaşantısını yılların akışı
içinde izleme imkânı buluruz.
III. Yazdıklarımın eskisini arattığını söylesem yalan olmaz.
C) Bu anılar birçok okurda derin izler bırakmıştır.
yargılarından hangileri getirilirse farklı bir görüş ortaya
konulmuş olur? D) Sanatçı geçmişini, anılarını hiçbir zaman reddetmemiş-
tir.
E) Eğer bu anılar olmasaydı Ziya Osman Saba, bu toplulu-
ğun içinden sivrilip çıkamayacaktı.
58
Paragraf Oluşturma
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAF OLUŞTURMA
Cümlelerin karışık olarak verilip bunların anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralanmasının
istendiği bu tür sorularda ilk olarak giriş cümlesi belirlenir, sonra cümlenin son kısmında kullanı-
lan kavramların devamı niteliğinde ifadelerle başlayan cümle eklenerek sıralama yapılır. Alan Eustace’nin
UYARI: Giriş cümlesinde çünkü, bu yüzden, demek ki, öyleyse, fakat, bunun gibi, görüldüğü uzaya ne şekilde
üzere, böylece, dolayısıyla, özetle, oysa… bağlantı sözcükleri bulunmaz. ve ne ile
IV. cümlede
sözü edilen yolculuk
değişimin yaptığından söz
nasıl edilen bu cümle
başladığı ve V. cümlenin
nasıl geliştiği 2022
2022 TYT
TYT devamıdır.
hakkında
I. Roket kullanmadan uzay deneyimi yaşamak isteyen Eustace, basınçlı bir uzay kıyafeti giy-
bilgi veren Sözü edilen
mişti ve ince bir polietilen balonun altına asılıydı.
cümle II balonun yolculuk
II. İlkin gevşek bir dörtgen hâlinde göğe doğru yükseldi sonra pürüzsüz ve şişkin bir damla bi-
numaralı sırasındaki son
çimi aldı.
cümledir ve halinden söz
III. Eustace hedefine yani gezegen yüzeyinden 25 mil yüksekliğe ulaştığında ise balon;
metnin 4. eden III. cümle,
futbol stadı büyüklüğünde, ışıl ışıl parlayan, kusursuz bir küreye dönüştü.
cümlesidir. metnin son
IV. Balon göğe sorunsuzca yükselirken içindeki helyum gazı genişlemeye başladı ve kat ettiği
cümlesi olmaya
her mesafede balonun şekli değişti.
uygundur.
V. Geçtiğimiz ay 57 yaşındaki Alan Eustace, kayış gıcırtısı dışında hiçbir ses çıkarmadan New
Uzay
Mexico Çölü’nden gökyüzüne doğru hareket etti.
yolculuğuna Metinde sözü
Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında edilen kişinin
çıkılan
hangisi baştan üçüncü olur? kim olduğu
balonun
A) I B) II C) III D) IV E) V söylenerek
yolculuk
sırasındaki nereden, nereye
değişimini yolculuk yaptığı
ifade eden belirtilmiştir.
bu cümle, I.
cümlenin
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
devamı Bu tip sorularda öncelikle giriş cümlesi tespit edilmelidir. Ardından cümleler arası anlam bağı ve
olmaya bağlama unsurları dikkate alınarak sıralama yapılmalıdır. Cümleler, içerdikleri anlam ve başlan-
uygundur. gıç ifadeleri dikkate alınarak okunduğunda giriş cümlesi olmaya en uygun olanının D seçeneğin-
deki yargı olduğu görülecektir. Metinde uzay yolculuğu yapan bir bilim insanından söz edilmiştir.
Bu kişinin kim olduğunu belirten yargı olan V. cümle giriş cümlesidir. Alan Eustace’nin bu yolcu-
luğa nasıl çıktığını bildiren cümle olan I, 2. cümle olmaya en uygun yargıdır. II cümlede sözü
edilen kişinin balonla uzaya gittiğine değinildiğinden bu yargı, balonda yolculuk sürecinde
meydana gelen değişimin belirtildiği IV. cümle ile devam ettirilir. Balondaki değişimin nasıl
olduğunu bildiren II cümle, metnin IV. cümlesi olmaya en uygun ifadedir. Balonun en son hâlinin
anlatıldığı cümle olan III ise sonuç cümlesidir.
Doğru Seçenek D
59
Paragraf Oluşturma
“Şehre girerken”
ifadesi ve Karabük’teki
“Karabük Demir fabrika körfezde-
Çelik Fabrika- ki fabrikalarla
sı’ndan” bah- ilişkilendirilmiştir.
sedilmesi V.
cümlenin
devamı olduğu- 2016
016 YGS
20 YGS
nu gösterir. Bağlantı unsuru
I. Evet, İzmit ve Bursa gibi büyük sanayi şehirlerini ve körfezdeki dev fabrikaları hatırlatan bir taşımayan ve
kendinden
görüntü bu.
önce bir şey
II. Sabaha karşı şehre girerken yolun solunda sis, duman ve alevler içindeki Karabük Demir
anlatıldığı
Çelik Fabrikası’nın silo şeklindeki dev bacaları hafızalarımızı yokluyor. izlenimi
III. Gece yollara düşüyoruz, sabahın erken saatlerinde Safranbolu’dayız. vermeyen bu
cümle giriş
IV. Yolda birkaç dakika seyrettiğimiz bu devasa fabrikayı geçtikten sonra Karabük şehir
cümlesi
merkezine giriyoruz.
olmalıdır.
“Bu devasa V. Yalnız Safranbolu’dan önce Karabük’ten kısaca bahsetmek istiyorum.
fabrikayı geçip Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında
Karabük şehir hangisi baştan üçüncü olur?
merkezine
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. “Bu devasa
girme” ifadesi I.
fabrikayı geçip
cümlenin devamı
Karabük şehir
niteliğindedir.
merkezine
girme” ifadesi I.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M cümlenin
devamı
Bu tür sorularda öncelikle giriş cümlesi tespit edilmelidir. Giriş cümlesinde bağlayıcı unsur niteliğindedir.
kullanılamayacağı bilgisi dikkate alındığında I. cümlede “evet” sözcüğü kullanıldığından, II.

cümlede daha önce bir şehirden bahsedildiği izlenimi olduğundan, IV. cümlede “bu devasa
fabrikayı” ifadesi kullanıldığından, V. cümlede “yalnız” sözcüğü bağlaç olarak kullanıldığından
bu cümleler giriş cümlesi olamaz. III. cümle giriş cümlesi olarak alındığında anlam bütünlüğü
bakımından bu cümleyi sırasıyla V, II, I ve IV. cümleler takip etmelidir.
Doğru Seçenek B
60
Paragrafta Yer Değiştirme
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAFTA YER DEĞİŞTİRME
I. cümlede
Giriş cümlesi olduğunu düşündüğünüz cümleyi paragrafta sabit tutarak diğer cümlelerin konu ve
kullanılan sözcükler bakımından bu cümlenin devamı olup olmadığını belirlemelisiniz. Konunun bahsedilen
değiştiği cümle yer değiştirmelidir, unutmayın! kehribarın
UYARI: Giriş cümlesinde çünkü, bu yüzden, demek ki, öyleyse, fakat, bunun gibi, görüldüğü oluşumunun
üzere, böylece, dolayısıyla, özetle, oysa… bağlantı sözcükleri bulunmaz. uzun yıllar
Mesela ilk cümlenin yer değiştirmeyeceğine karar verdiyseniz hemen I numaralı cümlenin olduğu alması konu
seçenekleri eleyin, bunu diğer cümleler için de yapmayı deneyin..
bakımından bu
cümleyle
ilgisizdir, bu
durumda II.
2016
016 YGS
20 YGS cümle yer değiş-
tirmelidir, E
seçeneği elenir.
I. Kehribar, bir ağacın milyonlarca yılda oluşan reçinesidir.
II. Sadece iki ülkede olduğunu bildiğimiz ve ileriki yıllarda artık kalmayacağını düşündüğümüz
bu malzemenin yurt dışına çıkarılması yasak.
III. Bu pahalı reçinenin; sarılık, guatr ve stres başta olmak üzere çoğu hastalığa ciddi faydası
İlk cümle vardır.
bağlantı ögesi IV. Bu nedenle doktorların guatr hastalarına kehribar kolyesi tavsiye ettiği bilinir.
taşımadığından V. Bu kadar uzun sürede oluştuğu için fiyatı oldukça yüksektir.
giriş cümlesi Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için aşağıdakilerden
olarak kabul hangilerinin birbiriyle yer değiştirmesi gerekir? Bu cümle
edilir, bu kehribarın
A) I. ile III. B) II. ile III. C) II. ile IV.
durumda bu oluşum süresiy-
D) II. ile V. E) III. ile IV.
cümlenin yeri le ilgili olduğun-
değiştirilemez dan ilk cümle-
ve A seçeneği den sonra
elenir. gelmelidir, II ve
V yer değiştir-
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M melidir.
Numaralanmış cümleler incelendiğinde; II. cümlede “bu malzemenin…’’ ifadesi, III. cümlede
“bu pahalı reçinenin…’’ ifadesi, IV. cümlede “bu nedenle’’ ifadesi, V. cümlede “bu kadar uzun
süre…’’ ifadesi bağlantı ögesi olarak kabul edilebileceğinden bu cümleler giriş cümlesi
olamaz. I. cümle giriş cümlesi olarak alındığında görülür ki bu cümlede kehribarın bir ağacın
milyonlarca yılda oluşan reçinesi olduğundan bahsedilmektedir. V. cümle ise “Bu kadar uzun
süre…’’ ifadesinden anlaşılacağı üzere I. cümleden sonra gelmelidir.
Doğru Seçenek D
61
Paragrafta Yer Değiştirme
Bu cümle bağlantı
ögesi taşımadığın-
dan giriş cümlesi
özelliği gösterir ve
yer değiştirmez.
2015
015 YGS
20 YGS
I. Çevremizde zaman zaman yaşlı insanların, işe yaramayan mobilyalarını atmak istemediği-
ne şahit oluruz.
II. Bu yaşlıların yetişkin yaştaki çocukları ise ana babalarının bu tavrını anlamakta güçlük
çekerler.
I. cümlede “işe
III. Eskimiş komodinlerinden, kontrplakları çıkmış dolaplarından, yüzü aşınmış koltuklarından yaramayan mo-
vazgeçemezler. bilyaların atılmak
istenmemesi”
IV. Bazen o eski eşyaları oldubittiye getirip atar, yerine yeni ve sağlam mobilyalar koyarlar.
ifadesi konu
Giriş cümlesinde V. Oysa bu eşyalar, yaşlıların benliğinin bir parçası, geçmiş yaşamlarının bir özetidir.
bakımından bu
belirtilen “işe Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için hangilerinin cümleyle uyuş-
yaramayan birbiriyle yer değiştirmesi gerekir? maz. II. cümle
mobilyalar” bu A) I. ile II. B) II. ile III. C) II. ile V. yer değiştirmeli-
cümlede D) III. ile IV. E) IV. ile V. dir. A, D, E seçe-
örneklendirildi- nekleri elenir.
ğinden II. cümle
bu olmalıdır. II ve
III. cümle yer
değiştirmelidir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Numaralanmış cümleler incelendiğinde, II. cümleye “Bu yaşlıların…’’ sözleriyle başlandığın-
dan, III. cümlede eski eşyalarından vazgeçemeyen birilerinin kim olduğundan daha önce
bahsedilmiş olması gerektiğinden, IV. cümlede “o eski eşyaları’’ ifadesi kullanıldığından ve V.
cümlede “oysa’’ sözcüğü bağlantı ögesi olduğundan bu cümleler giriş cümlesi olamaz. I. cümle
giriş cümlesi olarak alındığında yaşlı insanların mobilyalarını atmak istemediği ifadesinin
devamında onlardan vazgeçemediklerinin konu edildiği görülür.
Doğru Seçenek B
62
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAFA CÜMLE EKLEME

Paragraf okunmadan önce soru kökünde parçaya eklenmesi istenen cümlede dikkat çeken
kavramlar yani anahtar kelimeler belirlenir, sonrasında bu kavramlardan hareketle verilen
ifadenin hangi cümlenin devamı olabileceğine bakılır. Soru kökündeki cümlenin yüklemi de hangi
cümlenin devamı olduğuyla ilgili fikir verir, bu soruları çözerken yüklemi mutlaka kullanmalısınız.
2020
020 TYT
20 TYT Soru kökünde
verilen cümledeki
“tartışmalara
(I) Batı etkisindeki çağdaş Türk şiiri eskiyi yok sayarak, eskiden gelen her şeyi silip atarak girmek” ifadesi
gelişmedi. (II) Kısa sürse de eskiye karşı zorlu çıkışların yapıldığı, geçmişin küçümsendiği örneklendirilmiş-
dönemler olmadı değil. (III) Ama çağdaş şiirimiz, edebiyatımızın çok daha eski dönemlerinin tir.
güzel ürünlerinden, güçlü ustalarından zaman zaman etkilendi. (IV) Sanatçılar, divan edebiyatı
ve halk edebiyatının kimi unsurlarını eserlerine bazen örtülü olarak bazen de açıkça taşıdı.
(V) Hatta bunların arasında çağdaşlıklarından hiçbir şey yitirmeden divan şiiri tarzında yazmayı
deneyenler de oldu.
“divan edebiyatı Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra “Eski şiire özgü üslubun çağdaş
ve halk edebiya- şiirde kullanılıp kullanılamayacağı konusunda tartışmalara girdi.” cümlesi getirilebilir?
tı” eski şiiri karşı- A) I B) II C) III D) IV E) V

layan anahtar
kavramlardır.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tür sorularda parçaya yerleştirilecek cümlenin kendisinden önceki cümleyle konu bakı-
mından uygunluğuna bakmak gerekir. Soru kökünde kullanılan cümlede eski şiire özgü
üslubun çağdaş şiirde kullanılıp kullanılamayacağı tartışmasının yaşandığından bahsedilmiş-
tir. Eski şiir olarak divan ve halk edebiyatları düşünüldüğünde bu cümlenin IV. cümleden sonra
getirilmesi uygun olacaktır. Sonrasındaki cümlede de tartışma yaşayanların bir kısmının divan
şiiri tarzında yazmayı denemiş olması bu cümleyle örtüşmektedir.
Doğru Seçenek D
63
“dinleyicinin mesajın içeriğine

odaklanması” anahtar kavram
olarak alınır.
2017
017 YGS
20 YGS
(I) Dinlemeyle ilgili bütün incelemeler, dinleyicinin, mesajın içeriğine odaklanmasının önemine
işaret eder. (II) Çoğu zaman konuşmacıyı dinlemez yalnızca dinlemiş gibi görünürler. (III) Buna
karşılık iyi dinleyiciler söylenen her şeyde ilginç ve faydalanılacak bir şey bulmaya çalışırlar.
(IV) Burada benim ihtiyacım olan hangi bilgiler var? (V) Söylediklerinde yeni bir şey var mı?
(VI) Bu tür sorular bizim ana yoldan ayrılmamamızı sağlar.
Bu cümle soru
kökünde Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra, “Fakat kimi dinleyiciler bir
verilen konuşmacının mesajını aktarmasına nadiren fırsat verirler.” cümlesi getirilmelidir?
cümlenin A) I B) II C) III D) IV E) V
devamı
Soru kökündeki
niteliğindedir.
cümle ilk
Çünkü
cümleden sonra
konuşmacının
gelmelidir. Çünkü
mesajı
bazı dinleyicilerin
aktarmasına ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M mesaj içeriğine
izin verilme-
odaklanmayı
mesi durumu
önemsemediğini
anlatılmaya Bu tür sorularda cümlelerin anlam ve içerik olarak birbiriyle bağlantısına bakılmalıdır. I. cümle-
açıklayan bir
devam edilir. de dinleyicinin mesaja odaklanmasından bahsedilmektedir. II. cümlede dinleyicilerin konuş-
cümledir.
macıyı dinlermiş gibi göründüğüne vurgu yapılmaktadır ancak nedeni belirtilmemektedir. Soru
kökünde verilen cümlede, I. cümledeki mesajın iletilmesine izin verilmediğinden bahsedilmek-
tedir. Bu nedenle bu cümle I. cümleden sonra getirilmelidir.
Doğru Seçenek A
64
Paragraf Oluşturma - Paragrafta Yer Değiştirme -
Paragrafa Cümle Ekleme - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 07 18 dk.
okutunuz.
1. (I) Lima’nın güneyindeki sahil kasabası Balestas, doğase- 3. I. Klasik müziğin dehaları, ilham kaynaklarını bu şehirde
verlerin tekne ile adalarda kuş gözlemi yaptığı bir merkez. bulmuş, eserlerini bu şehrin sahnelerinde sunmuştur.
(II) Bölgede yağmur olmadığından bugüne kadar şekil- II. Viyana’da sarayların, tarihî yapıların park ve bahçeleri
ler bozulmamış. (III) Şehrin daha güneyinde, çölde, Nasca öylesine göz alıcı ki kendinizi adım başı çimlerin üze-
halkının bin yıl önce çölde yaptığı birtakım şekiller var. rinde dinlenirken bulabilirsiniz.
(IV) Bu nedenle uçak ile havadan rahatlıkla seyredilen figür-
III. Çünkü Viyana, klasik müziğin beşiği.
lerin uzaylılar için yapıldığı iddiaları var. (V) Yapılış amacı
IV. Kent, bugün o üstün müzik yeteneklerinin ölümsüzlükle-
ne olursa olsun, bu büyüleyici manzarayı gökyüzünden izle-
rini kutsuyor.
mek, en az yeryüzünden göklerdeki kuşları seyretmek kadar
heyecan verici. V. Gözlerinizi kapattığınızda asırlar öncesinden Mozart’tan,
Beethoven’dan, Schubert’ten ezgilerin büyüsüne kapıla-
Bu parçanın anlam bütünlüğünün sağlanması için nu-
bilirsiniz.
maralanmış cümlelerden hangileri birbiriyle yer değiş-
tirmelidir? Numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak
şekilde sıralanmak istense aşağıdakilerden hangisi
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
doğru sıralama olur?
D) II ve IV E) III ve V
A) II - V - I - III - IV B) II - V - III - I - IV
C) IV - II - V - III - I D) II - I - IV - III - V
E) V - IV - II - III - I
Bölüm 2
2. I. Oktay Rıfat’ın şiirine toplu olarak baktığımızda büyük bir
şairin şiirinin nasıl gelişmesi gerektiğini görüyoruz.
II. Hiçbir zaman “Ben oldum!” demeden sürekli arayan, bul-
4. I. Ayrıca writinglerin belli bir konusu yoktur, kendinizi ve
ailenizi İngilizce olarak tanıtma konulu bir yazı etkinliği
duğuyla yetinmeyip daha ötesini isteyen bir şairdir.
bunun tipik bir örneğidir.
III. Üstelik şiire başladığı günden itibaren -yirmili yaşların-
II. Çünkü kişinin kendi yorumuyla cümle kurabilme ve ak-
dan beri- her yaptığını bilerek, üzerinde düşünerek yap-
lındakileri ifade edebilme yeteneği bu yazı etkinlikleriyle
mış biridir.
gelişebilir.
IV. İstemek onda hayalperestlik anlamına da gelmiyor çünkü
III. Bu gelişimi sağlamak için İngilizce yazı yazma etkinlik-
izah edemeyeceği, hesabını veremeyeceği tek bir dizesi
lerinde öncelikle bir konu verilir ve bu konu üzerinde dü-
yoktur!..
şünerek yazı yazılması istenir.
V. Rahatlıkla üç dört şaire yetecek kadar şiir, şiir anlayışı,
IV. İngilizce öğreniminde “writing” adı verilen etkinlikler ol-
eğilimi bir aradadır.
dukça önem taşımaktadır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün
V. Türkçe derslerindeki kompozisyonlara benzeyen bu dü-
oluşturabilmesi için hangilerinin birbiriyle yer değiştir-
şünsel etkinliklerde de giriş, gelişme ve sonuç bölümleri
mesi gerekir?
vardır ancak kompozisyonlara göre daha kısadırlar.
A) I ve III B) II ve IV C) III ve IV
Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün
D) III ve V E) IV ve V
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan
üçüncü olur?
65
Test 07 Paragrafa Cümle Ekleme - 1
5. (I) Mars yüzeyindeki eğimli bölgelerde zaman zaman çizgi 7. (I) Müziğin matematiği demek, tekniği ve teorisi demektir.
şeklinde bazı desenler ortaya çıkıyor. (II) Bu çizgiler, özel- (II) Her sanat dalında olduğu gibi bunlara hâkim olduğunuz
likle en sıcak zamanlarda ve en sıcak yerlerde görülüyor; bu zaman sanat eserini hayata aktarmaya başlayabilirsiniz.
nedenle bu çizgilerin, gezegenin yüzeyindeki donmuş hâl- (III) Eserleri iyice çalışıp öğrendikten sonra başka bir yolculuk
deki suyun eriyerek yamaçlardan aşağı akmasıyla oluştuğu başlar. (IV) Belki diğer sanatçıların hayatında sahnede sa-
düşünülüyordu. (III) Fransa’daki Paris-Sud Üniversitesinden natını icra etmekteyken bile teknik çok önemli bir yer kaplar.
araştırmacılar bu çizgilerin oluşumuna farklı bir açıklama ge- (V) Ama benim için sahneye çıktığımda icra ettiğim eserin
tirdi. (IV) Araştırmacılara göre güneş ışığı Mars yüzeyindeki tekniğini düşünmek biter.
kumların yalnızca yüzeye yakın olan üst kısımlarını ısıtıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
(V) Üst kısımlardaki kumla iç kısımlardaki kum arasında olu- sonra “Ancak bu, bana göre sadece bir başlangıçtır ve sah-
şan sıcaklık farkı, üst kısımlardaki kum parçacıklarının hare- nede biraz sihir tozu gereklidir.” cümlesi getirilirse anlam
ketlenip yamaçlardan aşağı doğru kaymasına neden oluyor. akışına uygun olur?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden A) I B) II C) III D) IV E) V
önce düşüncenin akışına göre, “Bu açıklama ‘Yamaç-
lardan aşağı akan kum nedeniyle çizgiler oluşuyor.’ şeklin-
deydi.” cümlesi getirilebilir?
8. (I) Çocuklar için yazmak zor eylemdir. (II) Bu nedenle çocuk
ve gençler için yazarken taşıması zor sorumluluk altına giri-
liyor. (III) Hep tetikte olmak gerekiyor. (IV) Başka bir deyişle
çocuk ve gençlere yazarken ayakları köstekli at gibi olunu-
Bölüm 2
yor. (V) Şaha kalkmak, aklına geldiği gibi yazmak bize göre
değil. (VI) Her konuyu, sözü, tümceyi akıl ve beğeni süzge-
cinden geçirmek zorundayız.
6. I. Bu rapora göre artık güneş ve rüzgâr enerjisi elde etmek,
fosil yakıtlardan enerji elde etmek kadar ekonomik. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra “Çünkü çocuk kitaplarında yapılan hata, mezara
II. Dünya Ekonomik Forumu geçtiğimiz günlerde bir rapor
kadar etkisini sürdürür.” cümlesi getirilirse anlam akışına
yayımladı.
uygun olur?
III. Yenilenebilir enerjinin eskisine göre çok daha ekonomik
bir enerji kaynağı hâline gelmesinde de son beş yılda bu
alana yapılan yatırımların etkili olduğu düşünülüyor.
IV. Bu mali gelişmeler yenilenebilir enerjinin önemli bir
dönüm noktasına ulaştığını gösteriyor. 9. (I) İnsan bazen anlatmak istediklerine karşılık gelecek araç-
V. Nitekim teknolojik gelişmeler sonucunda güneş panelle- ları bulamayabiliyor. (II) Verili olanların sınırlarını aşma is-
rinin donanım ve kurulum maliyetleriyle rüzgâr türbinle- teği de denilebilir buna. (III) Ben de üzerine düşündüğüm,
rinin üretim ve kurulum maliyetleri de düştü. çalıştığım konularla ilgili dönem dönem eldeki makinelerin
düşündüklerime karşılık gelmediğini gördüm. (IV) Bunun so-
nucu olarak yine fotoğrafın teknolojisi içinde çözümler üret-
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dör-
meye çalıştım. (V) Bu yeni bir şey değil, fotoğrafın sınırlarını
düncü olur?
zorlamaktır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra “Bu, fotoğraf için de geçerli bir durum.” cümlesi geti-
rilirse anlam akışına uygun olur?
66
Paragrafa Cümle Ekleme - 2 Video çözüm için QR kodu
Test 08 10 dk.
okutunuz.
1. (I) Cemil Meriç, edebiyat ve düşüncenin hemen her alanında 3. I. MÖ 12.000 - 1.190 arasında Anadolu’daki Hitit kültürü
eserler veren çok yönlü bir düşünce ve sanat adamıdır. yok olmuştur.
(II) Ele aldığı problemlere disiplinler arası yaklaşabiliyor, II. Buna karşılık MÖ 2.000’in ikinci yarısı boyunca Güney-
geniş kültürü ve eşsiz entelektüel yetenekleriyle umulma- doğu Anadolu ve Kuzey Suriye’de Hitit uygarlığı devam
dık sentezler meydana getirebiliyor. (III) Cemil Meriç, sa- etmiştir.
dece sekiz beş mesaisi yapan bir düşünce adamı değildir.
III. Kuzeyden Hititler, güneyden de Aramiler bu bölgeye gel-
(IV) Hayat çizgisi onu çoğu zaman en olumsuz şartlara
mişlerdir.
doğru sürüklerken düşünce hayatımızın belli başlı bütün
IV. “Geç Hitit Sanatı” adı verilen bu kültürün örneklerine Zin-
alanlarına girmesini de sağlamış. (V) Antakya’da doğması
cirli’de ve Maraş’ta rastlanmıştır.
konuşulan Arapçaya intibakını, Fransız okulunda okuması
Fransız kültürüyle temasını mümkün kılmıştır. (VI) Cemil V. Hitit ve Arami özellikleri karışarak mimarlık ve sanat ala-
Meriç’in bundan sonraki entelektüel serüveni, gözlerinin ka- nında kısa süreli bir kültür oluşmuştur.
panmasına ve maddi bakımdan olumsuz şartlar içinde olma- Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün
sına rağmen devam etmiştir. oluşturabilmesi için hangilerinin birbiriyle yer değiştir-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden mesi gerekir?
önce düşüncenin akışına göre, “Bu iki yönü birbirini etki- A) I ve II B) I ve V C) II ve III
liyor; sanatçı coşkunluğu, düşünce eserlerine ilham ve hız D) III ve IV E) IV ve V
verirken edebî çalışmaları da düşüncenin kılavuzluğunu
yansıtıyor.” cümlesi getirilebilir?
Bölüm 2
4. I. Levhalar arasındaki sürtünme kuvveti her ne kadar bu
harekete bir süre engel olsa da gerilim zaman içinde sür-
tünme kuvvetini yener.
2. (I) Cahit Sıtkı; hayatı ve güzel yaşamayı seven, yaşama se- II. Uzmanlara göre ışıkların oluşum süreci yer kabuğunda
vinci duyan, yaşamayı âdeta bir ibadet gibi kabul eden bir biriken ve henüz açığa çıkmamış olan gerilimle başlar.
anlayışa sahiptir. (II) Terazinin bir kefesi yaşanan her günün
III. Bunun sonucunda levhalar hareket eder ve yer altında
hatıralarıyla dolarak gittikçe ağırlaşan ömür, diğer kefesi ise
biriken enerji açığa çıkarak deprem dalgalarını oluşturur.
kaçınılmaz son yani ölümdür. (III) Bu iki zıt realite Cahit Sıt-
IV. Bu dalgalar yer kabuğunu oluşturan kayaçlarda gerilme,
kı’nın şiirinin de hareket noktası olmuştur. (IV) Belki farklı bir
sıkışma ve bükülmeler meydana getirerek yeryüzünü şe-
hayat olarak kabul etmek istediği ölüm, onun yaşama sarıl-
killendirir.
masının sebebi olmuştur. (V) O, yaşamayı tercih etse de
ölümü reddetmez. V. Bu gerilim tektonik levhaları hareket etmeye zorlar.
Bu parçanın anlam bütünlüğünün sağlanması için nu- Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün
maralanmış cümlelerden hangileri birbiriyle yer değiş- oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan
tirmelidir? üçüncü olur?
A) I ve V B) II ve III C) II ve IV A) I B) II C) III D) IV E) V
67
Test 08 Paragrafa Cümle Ekleme - 2
5. (I) Hikâye ve roman sanatının özelliklerinden biri, insanın dış 7. (I) Bazı insanların hayatında görenek, örf ve âdet önemli
görünüşü kadar iç hayatını, duygu ve düşüncelerini de aynı rol oynar. (II) Duygu, düşünce ve dünya görüşlerini, doğ-
rahatlıkla anlatabilmesidir. (II) Uğursuz hikâyesi işte böyle ruluğundan asla şüphe etmedikleri ortak inançlar, kıymet
bir durumu, dış görünüş ile iç arasındaki tezadı ele alıyor. hükümleri, sözlü olarak nesilden nesile devam eden ortak
(III) O zaman insan hakkında doğru hüküm verebilmek için kültür şekillendirir. (III) Denilebilir ki onların hayatını sımsıkı
onun içini de bilmek gerekiyor. (IV) Uğursuz hikâyesinde ol- bağlı oldukları bu örf ve âdetler tayin eder. (IV) Başkala-
duğu gibi insan, aslında iyi olduğu hâlde, bazen başkaları rının içe dönüklük ve yalnızlığına karşılık, onlar hep bera-
tarafından kötü olarak tanınabilir. (V) Bu bakımdan -insanı ber yaşarlar, âdeta şahsi iç dünyaları, düşünceleri yoktur.
insana tanıtması bakımından- önemli bir hikâye bu. (V) Bütün varlıklarıyla dışa, çevreye bağlıdırlar.
Bu parçanın anlam bütünlüğünün sağlanması için nu- Bu parçanın anlam bütünlüğünün sağlanması için nu-
maralanmış cümlelerden hangileri yer değiştirmelidir? maralanmış cümlelerden hangileri birbiriyle yer değiş-
A) I ve IV B) II ve III C) II ve IV tirmelidir?
D) III ve V E) IV ve V A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

8. I. Bu kütüphaneler böyle en maruz yerlerde ve en mümtaz

yerlerde olmalıdır.
II. Bu büyüttüğümüz hayallerden biri de büyük milletlerin
büyük kütüphaneleri olmasıdır.
6. I. Ömer Seyfettin, hikâyesinde bu destandan geniş olarak
Bölüm 2
III. En büyük hayal diye bir şey olmaz.

faydalanmış fakat ona kendinden birçok şey katarak iş-
lemiştir. IV. Herkesin bildiği, tanıdığı ve estetik bir mimariye sahip bi-
nalarda yer almalıdır.
II. Peçevi Tarihi ’nde, Ömer Seyfettin’in “Kuru Kadı” diye
andığı kadının destanı aynen yer alır. V. İster birey olarak ister millet olarak mevcut hayallerimizi
büyütürüz ancak.
III. Ömer Seyfettin’in ilk cümlelerinden de anlaşıldığı üzere
Başını Vermeyen Şehit hikâyesi, konusunu Peçevi Tari- Numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak
hi’nden almıştır. şekilde sıralandığında hangisi baştan ikinci olur?
IV. Peçevi Tarihi ’nde verilen destan metni ile Ömer Seyfet- A) I B) II C) III D) IV E) V
tin’in hikâyesinin karşılaştırılması önemlidir.
V. Modern hikâyecinin eski destancılardan farkını bu sa-
yede öğrenmiş oluruz. 9. (I) Fantastik, hikâye anlatıcısının aracıdır. (II) Benzetmele-
Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluşturul- rimizi somutlaştırmanın da yoludur, bazen bir mite dönüşür
mak istenirse sıralama nasıl olur? bazen de bir temsile, alegoriye. (III) Yıllar önce bir Fran-
A) I - III - II - V - IV B) III - II - I - IV - V sız çevirmen, romanım Yıldız Tozu’nun, John Bunyan’ın
Çarmıh Yolcusu’nu temel alan bir alegori olduğuna karar
C) III - I - II - IV - V D) I - IV - V - II - III
vermişti. (IV) Aslında değildi ve kitabı bu fikri destekleyen
E) III - IV - I - II - V
dipnotlarla doldurmuştu. (V) Bu durum beni alegori hakkında
konuşmaktan hep alıkoydu.
sonra “Gerçek olmayan ve olmayacak şeylerden bahset-
mek için yoldur.” cümlesi getirilebilir?
68
Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAFIN AKIŞINI BOZAN CÜMLEYİ BULMA
Bir cümle kendisinden önceki ve sonraki cümle ile konu, olay ve düşünce bakımından aynı
I. cümlede doğrultuda değilse o cümle düşüncenin akışını ve parçanın anlam bütünlüğünü bozuyor
sözü edilen demektir.
durumun Bu cümlenin konuyla hiçbir ilgisi yok, dediğiniz cümle akışı bozan cümledir, dikkatli olun!
aksine, sanat
ve iletişim Toplumlar arası
aracılığıyla uzaklaşma ve
insanlar arası ayrışma vurgulan-
yakınlaşma 2022
022 TYT
20 TYT mıştır.
üzerinde
durulmuştur. (I) Yirminci yüzyıl, dünya kaynaklarını paylaşmak için çıkmış savaşlarla ve bu savaşların birbi-
rinden uzaklaştırdığı toplumlarla tarihteki yerini alıyor. (II) Yirmi birinci yüzyılda gelişen sanat ve Önceki
iletişim olanakları sayesinde artık dilleri, giyimleri, dünya görüşleri farklı bireyler tahmin edileme- cümlede sanat
yen ortamlarda karşılaşıyor. (III) Bu imkânlar, insanlara farklı mekânlarda sanat aracılığıyla “öte- ve iletişimin
ki”ni tanıma fırsatı sunuyor. (IV) Yönetmen Isabel Coixet, bu buluşma ortamlarını ve farklı kö- sağladıkların-
kenden gelen insanların bir aradalığını sinema diliyle anlatıyor. (V) Böylelikle insanlar arasındaki dan söz
mekânsal ve düşünsel ayrım, sinema aracılığıyla bulanık hâle gelmiş oluyor. edilmişti,
Önceki cümle- Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? burada onlara
lerde sözü vurgu
edilen durumun yapılmıştır.
bir platform
aracılığıyla dile
getirilişine İnsanlar arası
değinilmiştir. Hatırlatma: Bu tür sorularda parçanın genelinde anlatılan konudan bağımsız olan cümleyi ya ayrışmanın
da konunun değiştiği cümleyi bulmak gerekir. sanatsal bir
etkinlikte gerçekli-
ğini kaybettiği
vurgulanıyor.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tip sorularda anlam bakımından parçada işlenen konu ile ilgili olmayan cümleyi doğru
belirlemek gerekir. Bu parça cümleler arası anlam bağı dikkate alınarak incelendiğinde I
numaralı cümlede, yirmi birinci yüzyılda toplumlar arası kopukluklara neden olan savaşlar
üzerinde durulduğu görülüyor. II numaralı cümlede ise yine bu yüzyıla ait bir tespitten söz
ediliyor ancak bu tespit I cümlede anlatılandan çok farklı bir noktada. Bu cümlede sanat ve
iletişimin farklı insanları bir araya getirmesinden bahsediliyor. III. cümlede sanat ve iletişim
imkânları sayesinde insanların birbirini tanıma imkânı bulduğu ifade ediliyor. IV. cümlede ise
daha önceki iki cümlede açıklanan durumun sinema aracılığıyla dile getirilişine değiniliyor. V.
cümlede ise insanlar arasındaki ayrılığın sinema yoluyla gerçekçiliğini yitirmesi üzerinde
duruluyor.
Doğru Seçenek A
69
Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler
“Uygar kayıtsız-
lık” anahtar
kavram olarak
alınır. 2021
021 TYT
20 TYT
(I) Uygar kayıtsızlık, kişinin diğeriyle göz göze gelmekten kaçınması veya onu hiç fark etmemiş
gibi davranmasıdır. (II) Kişi; bakmadığı, işitmediği ve hepsinden önce çevredekilerin yaptıklarıy-
la ilgilenmediği havasını verecek bir tavır takınır. (III) Gözlemlemekten kendini alıkoyamayan
bakışların karşılaşması ise iletişim kurmaya davettir, insanların gözünde görünmez kalma karar-
Konu bütünlüğü
lılığından feragat etmeyi gerektirir. (IV) Çoğu zaman kalabalık olan sokaklarda sırf bir yerden
bakımından
başka bir yere gitmek bile her şeye dikkatle bakmayı, gözlemlemeyi gerektirir. (V) Bu nedenle
“kişinin diğeriyle
göz teması kurulan insanları rahatsız ve tedirgin etmeden gözlemlemek gerekir, uygar kayıtsızlı-
göz göze gelmek-
ğın özü de budur.
ten kaçınması”,
IV. cümlede Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?
“kişinin çevresiyle
konudan bağım- A) I B) II C) III D) IV E) V ilgilenmediği gibi
sız olarak
bir tavır takınma-
kalabalık
sı”, “insanların
sokaklarda bir
gözünde görün-
yerden başka bir
mez kalma
yere gitmenin ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M kararlılığı”,
dikkat gerektirdi-
“insanları rahatsız
ğinden bahsedilir.
Bu tür sorularda parçada işlenen konuyla anlam bakımından ilgili olmayan cümleyi belirlemek etmeden gözlem-
gerekir. I. cümlede uygar kayıtsızlık, kişilerin birbiriyle göz göze gelmekten kaçınması olarak leme” gibi ifadeler
tanımlanmıştır. uygar kayıtsızlığın
II. cümlede aynı düşünce devam ettirilerek kişilerin çevresine ilgisiz kalmasından, III. cümlede tanımıyla örtüşür.
insanların bu tavrından feragat etmesinin gerekliliğinden, V. cümlede bu durumun sonucun-
dan söz edilmiştir. Ancak IV. cümlede konudan tamamen bağımsız olarak kalabalık sokaklar-
da yer değiştirmenin dikkat gerektirdiğinden bahsedilmemiştir.
Doğru Seçenek D
70
Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 09 15 dk.
okutunuz.
1. (I) İnsan günde ortalama 20.000 defa nefes almaktadır. 4. (I) Türk edebiyatında gerçekçiliğin bir akım ve anlatım tekniği
(II) Her nefes alımında çok çeşitli koku kaynaklarından mo- olarak benimsenmesi, Beşir Fuat’ın tetiklediği bir tartışma
leküller, koku alma sistemine ulaşmaktadır. (III) Koku, önce ile başlar. (II) Fuat, 1880’li yıllar sonrası, Türk romanında
koku duyu nöronları tarafından saptanmaktadır. (IV) Dolayı- bir anlamda dönüm noktası olan realizmden ilk defa bahse-
sıyla nefes almak koklamak ile eş değerdir. (V) Bu da kaçı- dip onu “hakikiyyûn” kelimesi ile karşılayarak tarifini yapar.
nılamaz bir uyarandan bahsettiğimiz anlamına gelmektedir. (III) Beşir Fuat, bu kelimeyi kullandığı Victor Hugo adlı ese-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü- rinde, dönemin kökleşmiş eğilimi olan ve hayale saplanıp
şüncenin akışını bozmaktadır? kalan romantizmi eleştirmiştir. (IV) Romantizmin temelleri
İngiliz şiirleri üzerinde yükselmiştir, bunu bilmeyen yoktur.
(V) Edebiyat, hayale değil hakikate dayanmalı, gözleme
önem vermeli ve somut olanı esas almalıdır Fuat’a göre.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
şüncenin akışını bozmaktadır?
2. (I) Serigrafi, şablon baskıdan evrilmiş bir tekniktir. (II) İlk şab- A) I B) II C) III D) IV E) V
lon örneklerini çok farklı kültürlerde gözlemlemek mümkün-
dür. (III) Fiji Adası’ndaki yerliler, muz yapraklarını delerek
oluşturdukları desenleri kullanarak sebze özleri ile yaptıkları
renkli boyalar ile giysilerine dinî temalı baskılar yapmışlardır.
(IV) Serigrafi, 2 ile 3. yüzyıllarda ilk olarak Çin’de kullanıl-
maya başlanmıştır. (V) Uzun yıllar kumaşlar üzerine bastık-
ları dinsel görselleri genel olarak Buda öğretilerini anlatmak
Bölüm 2
için kullanmışlardır.
5. (I) Halide Edip, kadına özgü konulardan çok toplumsal so-
runları ele aldığı Yeni Turan, Ateşten Gömlek, Vurun Kah-
peye gibi romanlarında kadın karakterlerine, erkekle birlikte
A) I B) II C) III D) IV E) V toplumsal yaşamda varoluş imkânı sunar. (II) Cumhuriyet
öncesi yaşanan savaş yıllarını cephe içinden gerçekçi bir
şekilde yansıtan Adıvar, Anadolu ve İstanbul’un savaş yılla-
rındaki toplumsal durumunu sosyal yaşamla iç içe ele alır.
(III) Bunun ön koşulu kadının kadınsılığından arınması,
3. (I) İnsanlık tarihiyle var olan “gündelik hayat”, tekrar eden anne, bacı, hemşire, hasta bakıcı ve öğretmen rollerini be-
işlerin, alışkanlıkların oluşturduğu rutin ve sıradan bir dü-
nimsemesi ve “erkek gibi” olmasıdır. (IV) Yeni Turan roma-
zendir. (II) Sosyal bilimlerin dolaylı olarak işlediği kavram;
nının kadın kahramanı Kaya, her şeyden önce “bir kadın
moda, üslupsuzluk, bireysellik, yabancılaşma, kentleşme,
olarak” algılanmayışı ile dikkat çeker; onun öğretmenliği ve
sıradanlık, süreklilikle ilişkilidir. (III) “Gündelik hayat” her
yoldaşlığı vurgulanır. (V) Ateşten Gömlek’in Ayşe’si de bu
alanda olduğu gibi edebiyatta da tesirini göstermektedir.
cinsiyetsizleştirme projesinden payını almış bir kişi, bir anne,
(IV) Bir anlamda “modernliğin arka yüzü” olarak da ele alına-
bacı ve hemşire olarak sunulur.
bilir gündelik hayat. (V) Toplumsal alandaki büyük dönüşüm-
lerin bireysel alana yansımalarını tespit etmek için de önemli
olduğunu belirtmek gerekir.
71
Test 09 Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler - 1
6. (I) Mehmet Âkif’in dili ve Türkçeyi kendine özgü kullanma bi- 8. (I) Yayın bugünkü biçimini alması yolundaki ilk büyük dönüm
çimi başlı başına bir inceleme konusudur. (II) Âkif, bir şiir ve noktası 17. yüzyılda gerçekleşmiştir. (II) O zamana dek kul-
nesir üstadıdır. (III) O yalnızca doğup büyüdüğü İstanbul’da lanılan yaylarda teli seslendiren at kılının gerginliği esas
konuşulan edebî dili kullanmamış, bir halk adamı olarak Ru- olarak takılı olduğu çubuğun doğal elastikiyetine bağlıydı.
meli ve Anadolu’da insanların kullandıkları kelimeleri onla- (III) Yay kullanılmadığı zamanlarda gevşetilerek çubuğun
rın söyledikleri şekilde şiirlerine aktarmıştır. (IV) Bu yüzden gereksiz yere zorlanması önlenebiliyordu. (IV) Bunun dı-
edebî dilin en zarif kelimeleri ve ifade şekilleri yanında hal- şında ancak çalgıcının parmaklarıyla yaptığı baskı biraz
kın kullandığı kelimeler onun şiirlerinde rahatlıkla yer almış- etkili olmaktaydı. (V) Bu ilkel çözümün tek avantajı, icra sı-
tır. (V) Dolayısıyla Âkif’in şiirleri aynı zamanda zengin bir dil rasında yayın gerginliğinin duraksama gerektirmeden değiş-
malzemesi durumundadır. tirilebilmesiydi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü- Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
şüncenin akışını bozmaktadır? şüncenin akışını bozmaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V
7. (I) Türklerin tarihsel süreçte heykel sanatıyla ilişkisi, as-

Bölüm 2
lında çok eski tarihlere kadar götürülebilmektedir. 9. (I) Tuz Gölü dünyada flamingolar için en önemli üreme alan-
(II) Devlet ve millet olarak Türk adını ilk kullanan Göktürk- larından biri, burada her yıl yirmi bin çiftten fazla flamingo
lerin büyük kahraman Kültigin adına Orhun Vadisi’nde yuva kuruyor. (II) Fakat yanlış su politikaları yüzünden ku-
yapılan ve 1958 yılında Çekoslovak Arkeoloji Enstitüsün- rumaya yüz tutan gölde bu yıl da susuzluktan ölen en az on
den Lumir Jisl başkanlığındaki kazılarda ortaya çıkarılan beş yavru flamingo gözlemlendi. (III) Küresel ısınmanın tüm
mezar anıtında bulunan heykeller, bu ilişkinin bir anlamda dünyanın ekolojik dengesini bozduğu bir gerçek. (IV) Fla-
başlangıcıdır. (III) Heykel sanatının karşılaşılan bazı ör- mingolar gölün batı kısmında kalan bir avuç sudan medet
nekleri kültürümüze ilişkin bazı ipuçları verebilmektedir. umuyor fakat birçok yavru beslenebilecekleri bu küçük alana
(IV) Portre özelliği taşıyan balballar, Göktürk heykel sa- ulaşamıyor bile. (V) Yavru flamingoları yaşatmak için yöreye
natının karakteristik örnekleri olarak değerlendirilmiştir. uygun, az su tüketen bitkilerin yetiştirilmesi, tarımda tasar-
(V) Göktürklerden sonra Uygurlar da Göktürklerin balbal ruflu sulama sistemleri kullanılması gerekiyor.
heykellerine dayanan heykeller gerçekleştirmişler ve gerek
insan gerek hayvan figürlerinde o güne değin görülmemiş bir
gerçekçilik sergilemişlerdir.
72
Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler - 2 Video çözüm için QR kodu
Test 10 10 dk.
okutunuz.
1. (I) Türkçe sözü elbette Yunus Emre mayalamıştır. (II) Öyle 4. (I) Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar adlı romanı, Türk edebiya-
ki Anadolu için Türkçe, Yunus Emre ile başlar desek yeridir. tının en önemli romanlarından biri sayılmaktadır. (II) Tutuna-
(III) Yunus, Anadolu’da o kadar iyi anlaşılmıştır ki “Türkmen mayanlar, Türk romanında modernist tekniklerin kullanıldığı,
kocası, cümle şairlerin başı, bizim Yunus” olmuştur. (IV) Yu- çok katmanlı yapısıyla dikkat çeken ilk romandır. (III) Mo-
nus’un şiirlerinde tasavvuf ve ruhaniyet önemli bir yer tutar. dernizm, aydınlanmayla birlikte ortaya çıkan, hümanizm ve
(V) Söz ülkemizin sultanı, Türkçenin mana, aşk ve ilahi dili, demokrasi temeli üzerine yükselen bir düşünce sistemidir.
rehber, davetçi ve öğütçüsüdür. (IV) Oğuz Atay, modernist anlayışla kaleme aldığı roma-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü- nında Türk aydınının var olma sorunlarını, yabancılaşmaya
şüncenin akışını bozmaktadır? yol açan sebepleri benzersiz ironisiyle tartışmıştır. (V) Tu-
tunamayanlar ’ın söylemine egemen olan bu ironi ögeleri,
mizah ve hiciv inceleme konusu olmuştur.
2. (I) Edebî eserler meydana getirmek için öncelikle zihinde

bilgi depolaması yapılır. (II) Zihin sürekli kaydeder ve ya-
şantılar, sevdiklerimiz, özlem duyduklarımız ve hayallerimiz
depolanır. (III) Depolandıktan sonra zihinde işlenir. (IV) Bili-
nir ki düşünce önce zihinde başlar. (V) Başkalaşmış şekilde
Bölüm 2
karşımıza bir öykü, roman, şiir olarak çıkar.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü- 5. (I) Stefan Zweig’in Üç Büyük Usta eseri, Balzac-Dic-
şüncenin akışını bozmaktadır? kens-Dostoyevski üçlüsünün hayatlarına dair çok geniş ol-
A) I B) II C) III D) IV E) V mayan ama kapsayıcı bir bakışı yansıtması bakımından
dikkat çekmektedir. (II) Zweig birçok eserinde dünya edebi-
yatının karakteristik yazarlarına değinmiştir. (III) Bu önemli
eserin ön sözünde Alman edebiyatının önde gelen yazar-
larına hakkını vermekle birlikte küçük bir sitem de ekler.
(IV) Ona göre Alman edebiyatı Goethe, Keller gibi yazarlar
3. (I) Kültür bir birikim işidir. (II) Kültür, ait olduğu toplumun in- yetiştirse de henüz Fransız, İngiliz ve Rus edebiyatının zir-
sanlarını birbirine kenetler. (III) İster millet açısından düşü- velerine yaklaşamamıştır. (V) Zweig’in İkinci Dünya Savaşı
nelim ister bireysel ve toplumsal açıdan düşünelim, kültür yıllarındaki yaşamı göz önüne alındığında kendi coğrafya-
birikim yapılarak oluşur ve kalıcılık kazanır. (IV) Kültür, ya- sıyla edebiyat üzerinden hesaplaştığı da düşünülebilir.
şanılan güzelliklerin paylaşılması ile farklı bireylerce edinilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
(V) Bu şekilde ait olunan toplumda yüksek seviyeli ve zen- şüncenin akışını bozmaktadır?
gin bir kültür birikimi oluşturulur.
73
Test 10 Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler - 2
6. (I) Bilim kültürü; insanların bilimin önemine inanması, bilimle 8. (I) Edebî eserler, doğdukları toplumdan izler taşır; ait olduk-
ilgilenmesi, bilime destek vermesi, bilimin dışında yol gös- ları toplumun sosyal, tarihsel, politik, ekonomik ve felsefi özel-
terici aramaması için çok gerekli olan yüce bir kazanımdır. liklerini yani topyekûn sosyolojisini yansıtır. (II) Toplumların
(II) Bilimin en önemli yanı, durağan değil dinamik oluşudur. geçirdikleri evreleri, sanat ve özellikle de edebiyat eserlerine
(III) Bilim kültürü gelişmeyen toplumlarda bilimin gelişmesi bakarak anlamak, onları oluşturan nedenlerle birlikte öğren-
ve ürüne dönüşmesi pek mümkün olamaz. (IV) Bilim kültürü mek, neden-sonuç ilişkilerini kurarak anlamak mümkündür.
olmayan uluslar bilgi üretemez, yaşamını değiştiren bir şey (III) Sanat dallarının içerisinde edebiyat, hayatı daha iyi
yapamaz. (V) İnsanın yaşamını kolaylaştıran, değiştiren, ge- anlamak ve gözlemlemek için yararlanılan en önemli kay-
liştiren önemli buluşlar bilim üretmenin sonuçlarıdır. naklardan birisidir. (IV) Bu duruma tam tersinden bakacak
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü- olursak edebî eserlerin oluşumunu ait olduğu topluma, top-
şüncenin akışını bozmaktadır? lumun ekonomik, politik, tarihî, kültürel, sosyal ve felsefi
özelliklerine bakarak anlamak mümkündür. (V) Edebiyat ve
toplum böylelikle karşılıklı bir etkileşim içindedirler.
Bölüm 2
7. (I) Sibirya’nın yerli halkları arasında yer alan Nenetler, kutup

dairesinde günümüz Rusya’sının en kuzeyinde Yamal Ya-
rımadası’nda yaşıyor. (II) Yamal Yarımadası, Kuzeybatı
9. (I) Sevgi Soysal’ın hikâyeleri genel özellikleriyle değerlendi-
rildiğinde Tutkulu Perçem’den başlayarak farklı bir yapıyla
Sibirya Yamalo-Nenets Özerk Okruğu’nda olup kabaca
karşılaşılır. (II) Onun ilk hikâyeleri klasik olay hikâyeleri de-
700 km uzunluğundadır. (III) Yamal Yarımadası’nda petrol
ğildir. (III) Bu hikâyelerin temalarını, yalnızlık, can sıkın-
ve doğal gazın çıkması sebebiyle Nenetlerin habitatlarının
tısı ve bunalım oluşturmakla beraber ana tema kadındır.
giderek daraldığı bilinmektedir. (IV) Yamal Yarımadası kar-
(IV) Tutkulu Perçem’deki hikâyeler değişken bir iç dünyanın
lar altında göller, donmuş akarsular ve tundralar ile kaplıdır.
dışa yansımaları olarak görülür. (V) Soysal’ın ikinci hikâye
(V) Etrafta bulunan boru hatları ve fabrikalar da Ren ge-
kitabı Tante Rosa yapı ve kurgu bakımından farklı olsa da
yiklerinin besin kaynaklarının azalmasına neden olmaktadır.
Tutkulu Perçem’de olduğu gibi bu eserin kahramanı da ka-
dındır.
74
Paragrafı İkiye Bölme
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAFI İKİYE BÖLME
Bu tür sorularda farklı bir konuya ya da düşünceye geçişin yapıldığı cümle aranmalıdır.
Yeni bir paragrafa başlarken kendinden önceki cümleyle anlam ve yapı bağlantısı sağlayan
sözcüklerin (bu nedenle, çünkü, bunun yanı sıra…) kullanılmaması gerekir.
Konu hangi cümleden itibaren değişiyorsa -ki genellikle gelişme bölümünde değişir- parçayı
oradan ikiye bölmelisiniz!
2022
022 TYT
20 T YT
(I) Her toplumda kuşaklar arasında yinelemeler ve bunun karşısındaki değişimlerden oluşan bir
karşıtlık örülür. (II) Eskiler ile bugünküler kavgası şu veya bu biçimde, açıkça ya da sessizce tek-
rarlanır. (III) Ne kadar tarihsel çağ varsa o kadar modern dönem olduğu söylenir. (IV) Yine de
birkaçı dışında hiçbir toplum gerçekte kendini modern olarak adlandırmamıştır. (V) Modernlik I ve II. cümlede
yalnızca zamanın geçişinin bir sonucuysa kendini modern olarak adlandırmak, modernliği çok sözü edilen
III. cümleden kavga, kuşaklar
çabuk yitirmeye razı olmak demektir. (VI) Her şeyin izini silip yok eden kaçınılmaz kültürel eroz-
itibaren modernlik arası farklılıklar
yonlar, bugün modern toplum dediğimiz bizlerin adını da bir gün yok edecektir.
kavramına ilişkin üzerindedir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangi-
düşünceler dile
siyle başlar?
getirilmiştir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tür sorularda yapılması gereken, konunun değiştiği cümleyi tespit etmektir. İkiye bölme
soruları, birbirini takip eden cümleler iyi anlaşılarak çözülür. Ancak çoğu kez aynı konudan
bahsediliyormuş algısı oluşsa da metin içinde ikiye bölünmesi gereken cümle, farklı bir içeriğe
bürünür. Parçaya baktığımızda I ve II. cümlelerde kuşaklar arası çatışma üzerinde durulduğu-
nu görmekteyiz. Dolayısıyla bu iki cümle aynı içeriğe yöneliktir. III. cümle ve devamında gelen
cümlelere bakıldığında ise anlam ve düşüncenin yönünün değiştiği anlaşılmaktadır. III. cümle-
de modernlik kavramı üzerinde durulmuş, modernlik olgusuna bakış açısı sunulmuştur. Yani
III. cümle, farklı bir konuya geçişin başladığı cümledir.
Doğru Seçenek B
75
Paragrafı İkiye Bölme
I. cümlede
anahtar kavram- Bu cümlenin
lar “fotoğraf öncesinde
makinesi” ve fotoğraf
onun “icat makinesinin
edilmesi” olarak farklı kullanım
belirlenir. alanlarından
2021
021 TYT
20 TYT bahsedildiği için
aynı konu
detaylandırıl-
II. cümlede
(I) Fotoğraf makinesi 1839’da Fox Talbot tarafından icat edildi. (II) Başlangıçta seçkinlerin kullanı- mıştır.
kullanıma açık
mına açık olan cihaz; 30 yıl gibi kısa bir süre sonra polis dosya kayıtları, savaş muhabirliği, aile
olan cihaz diye
albümleri ve kartpostallar için kullanılmaya başlandı. (III) Kullanım alanı hızla artan fotoğraf
fotoğraf
makinesinin halk için ucuz maliyetli üretilen ilk örneği, pazara 1888’de sürüldü. (IV) Kullanım
makinesinden
olanaklarının böylesine artması, fotoğraf makinesinin toplumu çok derinden ve can alıcı bir biçim-
bahsedildiğin-
de etkileyeceğinin göstergesiydi. (V) Fotoğrafın, görünümlere gönderme yapmada en baskın ve
den konu
en doğal yol olması, sanayileşmenin sonuçlarının alınmaya başlandığı dönemde gerçekleşti.
devam etmek-
(VI) Fotoğraf, her şeyi yakından gören tanık olarak dünyanın yerine o zaman geçti.
tedir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiy-
le başlar? Bu cümleden
IV. cümlede
A) II B) III C) IV D) V E) VI itibaren daha
yine kullanım
önce hiç
olanaklarının
bahsedilmeyen
artması ifadesi
sanayileşme
açıklanmaya
kavramı ön
devam edilmiş-
tir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M plana çıkarıl-
mıştır, dolayı-
sıyla parça V.
Paragrafı ikiye bölme sorularında konunun değiştiği cümleyi bulmak gerekir. I, II, III ve IV.
cümleden
cümlelerde fotoğraf makinesi ve kullanım alanlarından, olanaklarından bahsedilmiştir. Ancak
itibaren ikiye
V. cümleden itibaren sanayileşmenin fotoğraf üzerindeki etkisinden söz edilmeye başlanmış-
bölünmelidir.
tır. Yeni bir konuya geçiş yapıldığından paragraf bu cümleden itibaren ikiye bölünmelidir.
Doğru Seçenek D
76
Paragrafı İkiye Bölme - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 11 8 dk. 30 sn.
okutunuz.
1. (I) Millî parklar koruma altına alınmış doğal alanlardır. 3. (I) Sanatçı bir duygu ve düşünce bütününü yapıt üzerinden
(II) Bu parkların kendilerine özgü değerleri vardır. (III) Ki- izleyiciye aktarır, izleyici de bunları kendi süzgecinden geçi-
mileri ender bulunan ya da soyu tükenme tehlikesi altında rerek kavrar. (II) Sanatçı bunu yaparken izleyiciye bazı ipuç-
olan canlı türlerinin yaşam alanıdır. (IV) Kimileri ise eski ları sunar. (III) Postmodernizmle birlikte sanatçı ve izleyici
çağlardan kalma arkeolojik kalıntıların bulunduğu yerlerdir. birbirine daha çok benzemeye başlamıştır ve daha yakın
(V) Millî parklar çeşitli amaçlarla kullanılabilir. (VI) Spor, bir ilişki içerisindedir. (IV) Bu ilişkinin hem sanatçı hem de
hobi, piknik, turizm, gözlem, bilimsel araştırmalar bunlardan izleyici tarafından yararlı biçimde geliştiği görülmektedir.
bazılarıdır. (V) İletişime daha fazla ihtiyaç duyulan bu çağda sanat yapı-
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf tının birleştirici gücü yadsınamaz ve bu ilişkinin hem sanatçı
hangi cümleyle başlar? hem yapıt hem de izleyici açısından faydalı kullanılması
katılımla sağlanabilir. (VI) Bu fayda, içinde bulunduğumuz
fazla sanal iletişimden kaynaklı iletişimsizlik çağında özne-
lerin kendi aralarındaki iletişimine öneri olabilir.
Bölüm 2
2. (I) Şiirin padişah, nesrin ise halk gibi görüldüğü klasik dö-
nemin devamı olarak modern dediğimiz zamanlarda ya-
pılan çalışmalar daha çok şiir açısından ele alınmaktadır.
(II) İkinci hatta üçüncü derece kabul edilen şairlerin bile
4. (I) Nakış; uygulandığı yüzeye, boyaya, teknik ve malzemeye
bağlı olarak farklılaşan alanların toplu ismi olarak ifade edil-
divanları neşredilirken nesir çalışmaları daha az sayıda-
miştir. (II) Bu konuda tanımlamalar çoğaltılabilir ancak nakış
dır. (III) Klasik dönem için nesir denildiğinde akla hemen
olgusunun taşıdığı değerleri özümsemeye çalışmak daha
tezkireler, şerhler, tarihler gelmektedir. (IV) İncelemeler
anlamlı olacaktır. (III) Nakış, günlük hayat içindeki sıradan
de çoğunlukla bu tür eserler üzerinedir. (V) Klasik hikâye
unsurların yaratıcı imgelere dönüştürülmesi temeline dayan-
ile ilgili olarak yapılan akademik çalışmalardan en önemli
maktadır. (IV) Hayatın nakışla ilişkisini belki de en iyi “Hayat
olanı Agâh Sırrı Levend ile Hasan Kavruk’un çalışmasıdır.
nakış gibidir.” diyerek Schopenhauer ifade etmiştir. (V) Dü-
(VI) Kavruk, çalışmasında ulaşabildiği bütün mensur hikâye
şünüre göre insanlar hayatlarının ilk yarısında nakışın ön
kitaplarını incelemiş, konularını tespit etmiş ve nüshalarının
yüzüne dikkat ederler, arka yüzünü ancak ikinci yarısında
dökümünü yapmıştır.
düşünmeye başlarlar. (VI) Oysa nakışların arka yüzü, mo-
tiflerin oluşma sürecini anlamamız açısından ön yüzünden
daha öğreticidir.
77
Test 11 Paragrafı İkiye Bölme - 1
5. (I) Türk edebiyatında çok yönlü bir yazar-şair olan Necati Cu- 7. (I) Ferit Devellioğlu’nun Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lü-
malı, bireyden hareketle toplumsal konuları anlatmış, çev- gati’nde geleneğin anlamdaşı olan “anane” sözcüğü “rivayet
resini gerçekçi bir üslup kullanarak okuyucuya aktarmıştır. ve gelenek” şeklinde yer alır. (II) Gelenek, gelmek fiilinden
(II) Sanatçının hikâyeleri bireysel ve toplumsal olmak üzere türetilmiş bir isimdir. (III) Geleneği çokça irdelemiş ve gele-
iki grupta incelenmektedir. (III) Necati Cumalı’nın ülkemizde neksel unsurlar üzerine birçok eser kaleme almıştır Beşir
ve uluslararası alanda en çok sahnelenen oyunu “Nalınlar” Ayvazoğlu. (IV) Geleneğin Türkiye’de yanlış anlaşıldığını
bir töre komedyasıdır. (IV) Kırsal kesim yaşamında sıklıkla söylemiştir. (V) Ayvazoğlu’na göre, “En sağlam müessese-
karşılaşılan ‘kız kaçırma’ olayı oyunun ana izleğini oluşturur. ler, köklü geleneklere sahip olanlardır ve gelenek, sağlıklı
(V) Oyunda doğal olanla kurmaca olanın, yani töreler kar- yeniliğin ve değişmenin ilk şartıdır.” (VI) Hâlbuki bizde yeni-
şısında aşkın çatışması verilir. (VI) İnsanın en doğal istemi lik, eski sıfatını taşıyan ne varsa hepsini hayatımızdan uzak-
olan aşkın, kırsal yaşama sahip kapalı toplumlarda töre bas- laştırmak diye anlaşılmıştır.
kısına rağmen türlü entrikalar çevrilerek nasıl galip gelebile- Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf
ceği sergilenmektedir. numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf A) II B) III C) IV D) V E) VI
Bölüm 2
6. (I) Edebiyatımızın son elli yılında hikâye alanında öne

8. (I) Sanat estetik boyutu ön plana çıkarmakla, insan ruhuna,
çıkan Rasim Özdenören’in ilk hikâyesi, Varlık dergisinde
gönlüne hitap eder. (II) Günümüzde bilim ve teknolojinin
1957 yılında yayımlanmıştır. (II) Sanat hayatında hikâ-
mantıksal katılıklarından, iş yaşamının yarattığı gerilimlerin-
yeleri kadar fikirlerini gözler önüne seren denemeleri de
den insanı uzaklaştırarak duygusal ve ruhsal sağlığa hiz-
büyük paya sahiptir. (III) Hatta denemelerinin oluşturduğu
met eder. (III) Duygusal zekânın gelişmesine katkı sağlar.
kitapların sayısı, hikâye kitaplarının sayısından fazladır.
(IV) İnsanın her alanda başarıyı yakalamasında duygusal
(IV) Özdenören’in kaleme aldığı tek romanı “Gül Yetiş-
zekânın çok büyük etkisi olduğu bugün artık kanıtlanmıştır.
tiren Adam” ise yazarın en çok okunan, üzerinde en çok
(V) Yapılan araştırmalar duygusal zekâsı yüksek insanların
durulan eserlerinden biri olmuştur. (V) Özdenören’in eser-
her iş alanında %58 oranında başarılı olduğunu ortaya koy-
lerinde yer alan temel sorunlardan biri, bireyin toplum
muştur. (VI) Ayrıca bu çalışmalar, yönetsel başarının etken-
içinde tutunamamasının sonucunda yaşadığı çözülüştür.
lerinden birinin yine duygusal zekâ olduğunu göstermiştir.
(VI) Onun kahramanları, değişen dünya düzeninde parçala-
nan aileleri nedeniyle toplumda kaybolur.
78
Paragrafı İkiye Bölme - 2 Video çözüm için QR kodu
Test 12 10 dk.
okutunuz.
1. (I) Mors kodunu öğrenmek oldukça basittir. (II) Farklı bir 3. (I) Kırsal alanlarda rüzgâr türbinleri dünyada alışıldık bir
yabancı dil gibi uzun süre dil eğitimi almaya gerek yoktur manzara hâline gelmeye başladı. (II) Yalnızca ABD’de bun-
ancak Mors alfabesi öğrenmenin anahtarı, onu bir dil gibi ele lardan 13.000 tane bulunuyor ve ülkenin toplam enerji ge-
almaktır. (III) Bu nedenle, sistemin nasıl kullanıldığını kav- reksinmesinin %1’ini karşılıyor. (III) Avrupalı mimar ve
ramak ve kodu doğrudan okunabilir bir metne dönüştürmek mühendislerin oluşturduğu bir konsorsiyumun planları be-
için düzenli olarak pratik yapmak gereklidir. (IV) Uluslararası nimsenirse pervaneler kentlerde dönmeye başlayacak.
Mors alfabesinde harfler, rakamlar ve noktalama işaretleri (IV) İngiliz, Alman ve Hollanda firmalarından oluşan BDSP
standart bir biçime sahiptir. (V) Bu alfabede sessiz harfler adlı konsorsiyum, Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle enerji
veya aksan yoktur. (VI) Bunun yerine duyduğunuz sesler, gereksinmesinin önemli bir kısmını rüzgârdan sağlayacak
aldığınız veya algıladığınız şeydir. bir bina projesi hazırlamış bile. (V) Bir iş merkezi olarak ta-
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf sarlanmış binanın ikiz kulelerine, rüzgârı içeri çekmeleri için
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? bumerang biçimi verilmiş. (VI) Pervane kanatları 7 m olan
prototip bir türbinle yapılan deneyler, düz bir araziye kurulu
bir rüzgâr türbinine oranla iki kat güç üretilebildiğini göster-
miş.
hangi cümleyle başlar?
Bölüm 2
2. (I) Etnografya, ilk kez dünya üzerinde var olmuş topluluk-
ların dillerini araştırmak amacı ile kullanılmıştı. (II) 1910
senesinden sonra ise bu araştırma sadece toplumların al-
fabesi ya da dili olmaktan çıktı. (III) Genel olarak toplum-
4. (I) Sabahattin Eyüboğlu, edebiyatımızın çok yönlü isimle-
rinden ve renkli simalarından biridir. (II) Çok sayıdaki de-
ların kültürlerinin araştırılması hâline dönüştü. (IV) Böylece
nemesinde oldukça geniş bir konu yelpazesi görülür.
kültürün sahip olduğu bütün maddi değerler etnografya
(III) Başlangıçta daha ağır bir dille kaleme aldığı deneme-
biliminin konusu oldu. (V) Etnografya kelimesi tam ola-
lerde zamanla konuşma diline yönelir. (IV) Denemelerinde
rak Türkçeye çevrildiğinde karşımıza ilm-i akvam, kav-
sıcak, samimi bir üslup dikkati çeker. (V) Halk kültürünü ol-
miyet, akvamiyet, tasvir-i akvam deyimleri çıkmaktadır.
dukça önemseyen sanatçıların başında gelen Sabahattin
(VI) Ancak gerek halk arasında gerek profesyonel araştır-
Eyüboğlu, denemelerinde bu kültüre ait motiflerden yarar-
malarda bu deyimlerle değil, genelde etnografya olarak kul-
lanmaktan kaçınmamıştır. (VI) Sanatçı Anadolu ve Türk kül-
lanımı bilinmektedir.
türüyle ilgili farklı düşünceleriyle de dikkat çeker.
79
Test 12 Paragrafı İkiye Bölme - 2
5. (I) Yaşlılık devresinde yeni durumlara uyma güçleşir. 7. (I) Türk edebiyatı Türklerin İslamiyet’i kabulü ve orta dönem
(II) Kişi, kısa bir süre içinde yetersizliklerinin farkına varmaz Türk tarihinde yaşanan siyasi-sosyal gelişmeler ve değiş-
olur ya da bunları gizleyebilmek için aynı şeyleri tekrarlamak meler ile birlikte iki ayrı çizgide ilerlemiştir. (II) Bunlardan biri
eğilimine kapılır. (III) Yaşlılık devresinde insanın duygun- Arap-Fars geleneği çizgisinde doğup gelişen divan edebi-
luk hayatı bozulur. (IV) Bu bozulmanın belirtileri, heyecan yatı ve diğeri de Millî Edebiyat çizgisinde gelişen halk ede-
gevşekliği (aşırı duygululuk) ve duyguların daralmasıdır. biyatıdır. (III) Halk edebiyatı kendi içinde tasavvufi, anonim
(V) Ama bu belirtiler her zaman ortaya çıkmaz. (VI) Çoğun- ve âşık tarzı edebiyatlarını doğurmuştur. (IV) Âşık tarzı halk
lukla daha önceki kişilik yapısına bağlıdır. edebiyatının en büyük özelliklerinin başında usta-çırak iliş-
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf kisi gelmektedir. (V) Bir ustadan el alma, gelenekten gelen
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? bir âşıktan geleneği öğrenme büyük öneme sahiptir. (VI) Ge-
lenekten gelen âşığın en büyük özelliği ise saz çalıp şiir söy-
lemesidir.
Bölüm 2
6. (I) Çocukların yetişkinlerden farklı özelliklere sahip olduğu

düşüncesi ve çocukluk kavramı, on yedinci yüzyılın orta-
larında başlamıştır. (II) O yıllarda, çocuklara eğitim ve ter-
8. (I) Milletlerin farklı zaman ve coğrafyalarda ürettiği kültü-
rel bellek, insanlığın ortak hafızasına dönüşür. (II) İnsa-
biye vermek amacıyla çocuk kitapları hazırlanmaktaydı.
nın, insanoğlunun ortak kültürel mirası arketipler, insanı
(III) Ancak içlerinde çok fazla resim bulunmamaktaydı.
merkeze alan felsefe, psikoloji ve edebiyatın ortak ko-
(IV) 19. yüzyılın ortalarında baskı yöntemlerinin gelişmesi ve
nusudur. (III) İnsan eylemlerinin çözümlemesinde ede-
kitap maliyetlerinin ucuzlamasına bağlı olarak resimli çocuk
biyat, psikoloji ve felsefe bilimleri ortak biçimde edebî
kitapları gelişme gösterebilmiştir. (V) Türkiye’de çocuk edebi-
metin, tören vb. kaynakları inceler. (IV) Türk milletinin des-
yatının başlangıcı 19. yüzyılın ikinci yarısına rastlamaktadır.
tansı hayatını her bakımdan şifreleyen Dede Korkut Hikâ-
(VI) Bu edebiyatın ürünlerini öğretici ders kitapları, eğlen-
yeleri, kadını göçebe hayatın içinde etkin bir birey olarak
dirici oyun kitapları olma özelliği yanında çocuğa güzel dil
tasvir eder. (V) Kadın kahramanlar, hikâyelerde erkek
ve anlatım yeteneği kazandıran, hayalini geliştiren, ona yeni
kahramanlar kadar önemli, ön plana çıkan karakterlerdir.
ufuklar açan edebî eserler olarak görmek mümkündür.
(VI) Dede Korkut Hikâyelerinde kadın kahramanlar, erkek
kahramanı tamamlayan bir kompozisyona sahiptir.
80
ÖSYM Kıvamında Sorular - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 13 12 dk.
okutunuz.
1. ---- “Şu edebiyattır, bu edebiyat değildir.” gibisinden kesin 3. Yazdıklarıma eleştiri diyenler de var, deneme diyenler de.
yargılara gitmek zordur. Bir denemecimiz Nermi Uygur, bu ---- Çünkü eleştirmenlik başka bir şey. Eleştirmen ne de olsa
karmaşık konuyu incelerken edebiyat yapıtlarını belirlemede bir plan içinde çalışır, gönlünden ziyade birtakım “gerekler”e
konunun kesin bir ölçü olamayacağını, edebiyatın konu ta- öncelik tanır. Bense hiç sevmediğim bir romanı beş on sayfa
rafından sınırlanamayacağını belirtiyor. Edebî eserlerin bil- sonra kapatabiliyorum. Denemeye gelince yazılarım daha
gilendirmeden, öğretme gücünden yoksun olduğu yolundaki çok ona yaklaşır gibi ancak yine de “değinme” desek daha
görüşlere karşı çıkıyor. uygun düşecek.
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki- Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre,
lerden hangisi getirilmelidir? I. Kesin olarak bunların eleştiri olmadığı kanısındayım.
A) Edebiyat yapıtlarının sözcük dağarcığı önceden belirlen- II. Bence eleştiri türüne daha yakın.
miş değildir.
III. Tamamen eleştiridir denilirse haksızlık edilmiş olunur.
B) Sözcüklerin seçimi edebiyatın üslubunu belirleyen bir kri-
yargılarından hangilerinin getirilmesi uygundur?
terdir.
C) Bazı kimseler edebiyat yapıtlarını üsluptan tanıdığımızı
söyleyebilir.
D) Edebiyatla edebiyatın dışında kalan dilsel ürünleri ayır-
manın kesin kuralları yoktur.
E) Çok görünümlü bir yapısı olan edebiyatın ne olduğunu
kavramak için konusuna bakmak gerekir.
Bölüm 2
4. İngiliz edebiyatında Pickwick’in Kâğıtları, Oliver Twist, Nico-
las Nicleby, Büyük Ümitler, David Copperfield adlı roman-
larıyla Charles Dickens, gerçekçiliğin usta isimleri arasında
yer almıştır. Özellikle karakterleri çizmede büyük bir ustalık
2. ---- Dil, aynı zamanda insanı insan kılan bir alan da açar. göstermiştir. ---- Nesnel dünyaları içinde ele almıştır onları.
Buna kültür alanı, manevi alan demek de mümkündür. Bu
Ayrıntıya, gözleme, insan doğasını değişik yönleriyle yansıt-
alan dil aracılığıyla gerçekleştirilir. Sanat, edebiyat, hukuk,
maya çalışmıştır. Bunu yaparken insanlar arasındaki sınıfsal
felsefe, sosyoloji ve bunlar gibi birçok ilim bu kültürel alanda
çatışmaları da vermiştir.
vücut bulur. Dolayısıyla bu alanda ortaya konulan her türlü
etkinlik, insanı diğer varlıklardan farklı kılar. Yani dil kişinin
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
kimliğidir.
A) Kişilerin soyut bir yönü üzerinde değil, davranışlarını be-
lirleyen toplumsal çevreleri üzerinde durmuştur.
lerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
B) Karakterlerin iç dünyalarına inmiş, ruhsal çalkantıları
A) Dil, yalnızca bir iletişim aracı olarak görülemez.
açığa çıkarmıştır.
B) Dil, kültürün vazgeçilmez bir parçasıdır.
C) Kahramanlarının tamamı dünyayı dert edinen kişilerdir.
C) Dil, bir toplumun karakteristik özelliklerini yansıtır.
D) İnsanın toplumda yer edinmesi için çabalamıştır.
D) Dil, birçok sosyal bilimin anahtarı niteliğindedir.
E) Bunu yaparken zaman zaman tarafsız olma özelliğini yi-
E) İnsanların toplum dışına itilmemesinde dilin kültürle kay-
tirmiştir.
naşması önemli bir yer tutar.
81
Test 13 ÖSYM Kıvamında Sorular - 1
5. Bir toplumda nefes alıyorsanız toplumun gidişatıyla ilgilen- 7. I. Fransız filozof Diderot tarafından “peynirlerin kralı” ilan
melisiniz. Kendinizi fildişi kuleye hapsedip, oradan bakıp edilen rokfor, Güney Fransa’ya özgü bir lezzettir.
“Aa, burada da insancıklar dolaşıyormuş!” diyemezsiniz. II. Koyun sütünden yapılan bu lezzetin kendine özgü bir ka-
İnsanlığın tüm değerleriyle birlikte nefes alıp veriyorsanız rakteri ve aroması vardır.
varsınız, bunun aksini düşünüyorsanız zaten yoksunuz. ----
III. Dış kısmı kabuksuz, iç kısmı hafif bir rutubet kokusuna
Bu parça düşüncenin akışına göre, sahiptir ve kolayca dağılmaktadır.
I. Her medeni insan, insanlık değerlerini bilmek zorunda- IV. Bugün de otantik rokfor peynirleri, doğal kaya mağarala-
dır. rında olgunlaştırılmaktadır.
II. Herhangi bir insanın ızdırabını hissetmiyorsanız insanlı- V. Efsaneye göre rokfor, bir çobanın, peynirini mağarada
ğınızı sorgulamalısınız. unutması ve küflenmesiyle hayat bulmuştur.
III. Tüm insanlığın ıslandığı yağmurun altında siz de durabi- Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün
liyorsanız insansınız. oluşturabilmesi için hangilerinin birbiriyle yer değiştir-
yargılarından hangileriyle tamamlanabilir? mesi gerekir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I ve II B) I ve IV C) II ve V
D) I ve III E) I, II ve III D) III ve IV E) IV ve V
Bölüm 2
6. Sanat anlayışı bir toplum işidir. Topluma yüksek sanat duy- 8. (I) Çinli polisler, şüphelileri yüzünden tespit edebilen gözlük-
gusunu kazandıracak olan kurum ve kişilere büyük görevler ler kullanmaya başladı. (II) 100 milyondan fazla kamerayla
düşmektedir. Halkın sanat zevkini ve duygusunu yüceltme- dünyanın en büyük izleme ağını kuran Çin hükûmeti, elde
dikçe kişisel çabaların pek etkili olacağına inanmıyorum. ettiği verileri yüz tanıma yazılımlarıyla birlikte kullanarak on
Görünen o ki insanların çoğu gerçek ve yüce sanatı değil bin kişilik arananlar listesindeki şüphelileri tespit etmeye ça-
de bilinçsiz ve anlamsız sanatı tercih etmektedir. Toplum lışıyor. (III) Merkezî veri tabanıyla bütünleşik çalışan göz-
klasikleri anlayamayacak kadar bozulmuş, gerilemiştir. ---- lüğü takan polis, kalabalığa baktığında 100 milisaniye içinde
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre, şüpheliyi ayırt edebiliyor. (IV) Çin medyasında yer alan ha-
berlere göre yedi şüpheli, bu yöntemle yakalandı bile.
I. Bunun sorumlusu büyük oranda halkın sanat zevkini göz
(V) Çin, yüz tanıma teknolojileri konusunda bununla da ye-
ardı eden sanatçılardır.
tinmedi; öyle ki öğrenci yurtlarının kapılarından uçak giriş-
II. Bu durumda halkın kültür düzeyinin düşük olmasının da
lerine kadar pek çok noktada yüz tanıma sistemlerinden
payı vardır elbette.
yararlanılıyor.
III. Çünkü klasik eserlerde oldukça ağır bir üslup tercih edil-
miştir.
sonra düşüncenin akışına göre, “Hatta kurulan bu sistem
yargılarından hangileri getirilemez? kimi vatandaşların, şehirlerin bazı bölgelerine girmesini en-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III gellemek gibi amaçlar için de kullanılabiliyor.” cümlesi geti-
D) I ve II E) I ve III rilebilir?
82
Test 14 12 dk.
okutunuz.
1. (I) Türkler, Orta Asya’dan itibaren göçebe yaşam tarzını 3. ---- İşin komiği kitap, yazarın daha önce yasaklanınca or-
büyük oranda benimsemişlerdir. (II) Göç, zorlu iklim koşul- tadan kaybolan The Children of Alley kitabı aranırken bu-
larıyla başa çıkabilmenin kaçınılmaz bir sonucu olmuştur. lundu. Mahfuz, bu kitabı ilk kez 1959 civarında yazmıştı ve
(III) Bu zor yaşam tarzı, kıtlıklar ve sert iklim özellikleri Orta bazı bölümlerini Al Ahram gazetesinde tefrika etmeye baş-
Asya’dan yoğun göçlerin yaşanmasına sebep olmuştur. ladı. Nitekim pek çok politikacı ve din adamı romana itiraz
(IV) Türklerin daha ılıman iklim koşullarının bulunduğu Ana- edince kitabın basımı ertelendi. Sonunda The Children of
dolu’ya kademe kademe yönelişlerinin sebebi de bu ol- Alley eserinin basımı yasaklandı ve kitap böylece Mahfuz’un
muştur. (V) Türk insanı, hislerini yaşayışını ve toplumsal Mısır’da yasaklanan ilk kitabı hâline geldi. Kitabın yasaklan-
ilişkilerini sazı ile nesilden nesile aktarmıştır. (VI) Söyledik- masıyla orijinal taslağı da ortadan kayboldu.
leri her türküde sitem, ayrılık, özlem, ağıt, eğlence ve kimi Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki-
zaman göç gibi toplumsal olaylar da yer almıştır. lerden hangisi getirilmelidir?
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf A) Efsanevi Mısırlı yazar Necip Mahfuz’un yepyeni bir kitabı
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? keşfedildi.
A) II B) III C) IV D) V E) VI B) Necip Mahfuz’un yeni kitabının İngilizce baskısı yayım-
lanacak.
C) Necip Mahfuz hiç öykü kitabı yazmamıştır, diye bir söy-
lenti vardır.
D) Necip Mahfuz’un birçok kitabı ülkesinde yasaklanmıştır.
E) 2018’de edebiyat dünyasına olay yaratan kitaplar ve
yeni keşifler damgasını vurdu.
Bölüm 2
2. (I) Zamanın ve belleğin labirentlerinde dolaşan düşsel var-
lıklar; korku, ümit ve elemlerimizin temsilleri. (II) Onları 4. Freud, bugünkü davranışların sebebinin geçmişte bilinçal-
kaybettiğimizde kendi yitikliğimizi hatırlıyor, bu boşluğu tına itilen birtakım duygu ve güdülerin etkisi olduğunu söyler.
nasıl dolduracağımızı bilemiyoruz. (III) Ejderha ve Simurg Bilinçaltını insanın özü olarak kabul eder. ----. Bu bilinmez-
gibi zamana direnen zihni kaplayan hayalî mahluklar var. liğin bilinçaltında varoluş şekli de önemlidir. Bilinçaltına
(IV) Onlar, insanın hayal dünyasının evren biçimindeki itilmiş, doyurulamamış güdü ve duygular bireyin ileriki ya-
soru işaretleri. (V) İnsanoğlu sonsuzlukla baş edebilmek şamında önemli ölçüde etkili olur. Bunlar rüya, dil sürçmesi
için kâinatı dolduran düşsel varlıklar ve sonsuz canavarlar olarak bilinç düzeyine çıkar. Freud, ruhsal yapıyı birbirleriyle
düşlüyor. (VI) Biz de şimdi Borges’i düşleyebiliriz: Bütün ki- bağlantılı üç kavramla açıklamıştır. Bunlar; bilinç, bilinçaltı
tapların, düşlerin, dillerin birbirine karıştığı sonsuzluğun or- ve bilinç dışı olarak bilinmektedir.
tasında öylece duruyor. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) İnsanın özünü bulabilmesi için de kendini tanıması ve
A) II B) III C) IV D) V E) VI geçmişiyle yüzleşmesi gerekmektedir
B) Yapılan çalışmalar bilincin ifade ettiklerinin ne kadar
önemli olduğunu her seferinde ortaya koymuştur
C) Bilinçaltı, bilinç tarafından bilinmeyen tüm hâlleri ifade
eder
D) Her sıkıntılı durumun bilinçaltına atılması insanda birçok
soruna neden olur
E) Bilinçaltı, bilinen durumlar karşısında bilinen gerçeklerin
insan zihninde derinlere atılmasıdır
83
5. (I) Yeni araştırmalar, bilim insanlarını gökyüzünde sessizce 7. I. “Auschwitz’den sonra şiir yazmak barbarlıktır.” da öyle.
süzülecek uçaklar tasarlamaya bir adım daha yaklaştırdı. II. Cümlenin Adorno’da ondan fazla versiyonu olmasının
(II) Uçakların gürültüsünü azaltacak sır, baykuşların kanat- nedeni, söylediğiyle varlığının çelişiyor olmasıdır.
larında gizli. (III) Geceleri avlanan baykuşlar yalnızca uçar-
III. Tıpkı felaketin kendisi gibi bu keskin felaket cümlesi de
ken değil, yerden havalanırken bile oldukça sessiz. (IV) Bu
Adorno’nun peşini bırakmadı.
sayede avlarına hiç fark ettirmeden yaklaşabiliyorlar. (V) Bu-
IV. Bazı cümleler içerdikleri zorunlu yanlışla sahiplerini ömür
güne dek baykuşların kanat yapılarının inceliklerini araştıran
boyu huzursuz eder.
pek çok araştırma yapıldı. (VI) Bu araştırmalar ışığında bilim
insanları, bilgisayar, uçak ya da rüzgâr türbinlerindeki perva- V. Felaket üzerine konuşulmaz dediğimiz an, felaket üze-
nelerin gürültüsünü azaltabilecek tasarımlar peşinde. rine konuşmaya çoktan başlamışızdır.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün
numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi ilk sırada
yer alır?
8. ---- Öyleyse her şeyden önce “Güzel sanat nedir?” sorusuna

6. Her çağda, her ülkede değişmeyi ve gelişmeyi konu almış-
cevap aramak gerekir. “Sanat nedir?” sorusuna verilebilecek
tır edebiyat. Bu gelişme ve değişmenin yarattığı çelişkileri,
Bölüm 2
ilk cevap, onun insan etkinliklerinden biri olduğudur. Bu dün-

insanın iç dünyasına, fırtınalara yansıtmaya çalışmıştır. 20.
yada yaşayan insan, doğal varlıkların özelliklerini ve doğa-
yy. dünya edebiyatında da temel görünüm budur. ---- Bu gö-
nın işleyişini kavramak ister. Onun bu isteği ile ilgili gayretleri
rünüm hangi doğrultuda gelişmektedir? Gelişimin yarattığı
biyoloji, fizik ve kimya bilimlerinin oluşmasını ve gelişmesini
temel çelişkiler nelerdir? Çağımız yazarının üzerinde düşün-
sağlamıştır. İnsan, insan olarak hayatını sürdürürken kendi
düğü sorulardır bunlar.
iradesi, aklı, zevki ve hayal gücüyle maddi dünyada olma-
yan ancak sosyal hayatındaki ihtiyaçlarını karşılayan birçok
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
etkinlikte bulunur. Bunlar insanın insan olması bakımından
A) Edebiyat akımları yaşamın kendisinde olduğu gibi düm- gerçekleştirdiği etkinliklerdir.
düz bir çizgi izlememiştir.
B) Edebiyat; yaşamı ve insanı tüm zenginlikleriyle ele al- lerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
mayı, insanı toplum bilincine vardırmayı hedefler.
A) Doğa ilimleri insanın doğayı anlama merakına cevap
C) Romancılar, öykücüler, şairler yaşamın anlamını, çağın vermek üzere gelişmiştir.
görünümünü yansıtma eğilimi içindedirler.
B) Her metnin kendine özgü anlamı, anlatım biçimi hatta
D) Sanatçılar, edebiyat yöntemi olarak bilinç akımından ya- sesi vardır.
rarlanma yoluna gitmiştir.
C) Sanatı yapan varlık insan olduğundan ona en güzel şek-
E) İnsanın içinde yaşadığı çevrenin somut koşullarına tep- lini yine insan verecektir.
kisi ele alınmıştır.
D) Edebî metin her şeyden önce bir güzel sanatlar etkinliği-
dir.
E) Sanat, doğa ve insanı birbirine kaynaştıran büyüleyici bir
etkinliktir.
84
ÜM
03
BÖL
Paragrafta Yorumlama PARAGRAF
• Paragrafta Konu-
Paragrafta Başlık
• Ana Düşünce
• Yardımcı Düşünce
• Yanıt Paragrafları
Yıllar 2013 2015 2017 2019 2021

2014 2016 2018 2020 2022
Sayısı LYS - AYT 5 5 7 5 8 1 4 6 4 4
Paragrafta Yorumlama
ÜM
03
BÖL
✓
PARAGRAFTA KONUYU VE BAŞLIĞI BELİRLEME
Bu tür soruların cevabı çoğunlukla giriş
bölümünde (ilk iki cümlenin oluşturduğu bölüm)
saklıdır. Giriş bölümünde anlatılan düşüncelerle
aynı doğrultuda olan seçenek sizi cevaba
ulaştıracaktır.
Bir paragrafın ilk cümlesi nesnel bir yargı
içeriyorsa bu cümle çoğunlukla konuyu verir.
Bir paragrafta üzerinde çokça durulan kavramlar
o paragrafın başlığını ya da konusunu verir.
✓
‘’---- hangisine değinilmemiştir? ---- hangisine
ulaşılamaz? ---- hangisi çıkarılamaz? ----
hangisine yer verilmemiştir? ----hangisi yanlıştır?‘’
biçimindeki olumsuz soru köklerinin kullanıldığı
yardımcı düşünce sorularında paragraftan önce
seçenekleri okuyup parçada seçeneklerle örtüşen
cümleleri eleme yolunu tercih etmeniz size zaman
✓ kazandıracaktır. Seçenekler genellikle paragrafın
yapısıyla sıra bakımından uygunluk taşır.
PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCEYİ BULMA
Bir paragrafın ana düşüncesi çoğunlukla
sonuç bölümünde (parçanın son iki cümlesi)
gizlidir.
Bu taktik özellikle son cümlenin
öznel yargılar içerdiği paragraflarda
uygulanmalıdır.
Çok nadir olsa da ilk cümleler öznel nitelik
taşıdığında ana düşünceyi verebilir.
Örneklemelerin kullanıldığı paragraflarda
ana düşünce örneklemenin yapıldığı
cümleden bir öncesinde aranmalıdır.
Paragraftaki düşünceyi destekleyen sözlerin
ve görüşlerin kullanıldığı paragraflarda ✓
ana düşünce, alıntılanan sözün içinde
BİR SORUYA KARŞILIK SÖYLENEN YA DA BİR
aranmalıdır.
SORUNUN YANITI OLAN PARAGRAFLAR
Bir cümle “kısacası, demek ki, özetle, sonuç
Bu tür soruların cevabı öncelikle paragrafın
olarak, diğer bir ifadeyle” gibi açıklama
giriş bölümünde aranmalıdır çünkü bir kişiye
bildiren sözcüklerle başlıyorsa o cümle
herhangi bir soru yöneltildiğinde kurduğu
paragrafın ana düşüncesidir.
ilk cümleler doğrudan sorunun cevabı
olma niteliği taşır. Sonrasındaki cümlelerde
konuyla ilgili ayrıntılar anlatılmaya
başlandığından ilk cümlelere anlamca en
yakın olan seçeneği işaretlemelisiniz.
86
Paragrafta Konu - Paragrafta Başlık
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAFTA KONUYU VE BAŞLIĞI BELİRLEME
Bu tür soruların cevabı çoğunlukla giriş bölümünde (ilk iki cümlenin oluşturduğu bölüm) saklıdır.
Giriş bölümünde anlatılan düşüncelerle aynı doğrultuda olan seçenek sizi cevaba ulaştıracaktır.
Bir paragrafın ilk cümlesi nesnel bir yargı içeriyorsa bu cümle çoğunlukla konuyu verir.
Bir paragrafta üzerinde çokça durulan kavramlar o paragrafın başlığını ya da konusunu verir.
2022
022 TYT
20 TYT
Mozart’ın kariyeri; sanat tüketicisinin genişlediği, sanatın piyasa mekanizmalarına dâhil olduğu
karmaşık bir dönemde başlar. Sanatın yaygınlaşması sürecinde sanatçı eserini seçkinlerin dı-
şında geniş kalabalıklara sunmak zorunda kalır. Bu durum, sanatçının estetik yönü güçlü “müzik
eserler”inden ziyade herkes tarafından kolayca tüketilebilecek “müzikal ürünler” vermesiyle so-
nuçlanır. Babasının Mozart’a önerisi; müziğin üretim-tüketim ilişkisinde tüketimin başat hâle gel-
diğini göstermek bakımından çarpıcıdır: “Sana önerim, çalışmalarında yalnızca müzikten anla-
yanları değil, anlamayanları da düşünmen. Bildiğin gibi müzikten anlayan 10 kişi varsa
anlamayanların sayısı 100’dür.”. Müzik üretimin-
Bu parçaya göre müzikal ürünü, müzik eserinden ayıran temel unsur aşağıdakilerden de esas
hangisidir? alınması
A) Tüketici kitlesinin niceliği ve niteliği gereken şey
B) Sanatçısının yetkinliği ve tanınırlığı nitelikli eser
C) Üretildiği toplumun müziğe bakışı üretip anlayan
D) İcra edildiği ortamların fiziksel özellikleri kitlelere hitap
E) Üretiminde rol oynayan piyasa ilişkileri etmek değil,
çoğunluğu
dikkate
almaktır.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu parçada Mozart’ın müzik kariyeri ve bu kariyerin hangi ortamda oluştuğu, mevcut ortamın
sanata bakışının hangi paralelde olduğu üzerinde durulmuştur. Yazar; Mozart’ın müzik kariye-
rinin olduğu dönemin, müzik eserleri üretmekten ziyade müzikal eserler üretmeye uygun
olduğunu vurgulamıştır. Yani sanatçı ürünlerini belirli bir topluluktan ziyade herkes için yarat-
mak durumunda kalmıştır. Tabi oluşan bu durumda, babasının yönlendirmesi de büyük etkiye
sahiptir. Babasına göre, Mozart eserlerini müzikten anlayan anlamayan herkese yönelik
oluşturmalıdır çünkü müzik alanında önemli olanın üretimden ziyade tüketim olduğudur. Tüke-
ticilerin niteliğinden çok niceliği önem arz etmektedir.
Doğru Seçenek A
87
Paragrafta Konu - Paragrafta Başlık
2020
020 TYT
20 T YT
Türk edebiyatında ve sosyolojisinde Batılılaşma olgusuna ilişkin, karmaşık süreçlere işaret eden
geniş bir literatür mevcut olmakla birlikte, bu çalışmada Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü filmi
incelenirken Kemal Tahir’in görüşlerinden hareket edilmiştir. Bunun da başlıca nedeni, Kemal
Tahir’in Batılılaşma ve sorunlarını, Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminden itibaren ele alıp
sorgulamasıyla özgün bir yaklaşım ortaya koymuş olmasıdır. Ancak filmin yönetmen/senaristiyle Parçanın giriş
Kemal Tahir’in devlet ve toplum konusundaki görüşleri arasında belirgin ayrımlar bulunmaktadır. cümlesinde film
Diğer yandan bugünün sorunlarının kaynağının Osmanlı’nın kuruluş dönemine kadar götürülme- incelenirken
si ve tarihe yaklaşım biçimleri bakımından ise pek çok benzerlik de göze çarpar. Kemal Tahir’in
görüşlerinden
Bu parçada söz edilen filmle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
hareket edildiği-
A) Kemal Tahir, filmdeki içeriği Osmanlı’da Batılılaşma olgusu temelinde ele almıştır. ne dikkat
B) Yönetmen/senarist, filmi Kemal Tahir’in görüşlerine dayanarak oluşturmuştur. çekilmiştir. (Konu
C) Film, Kemal Tahir ve yönetmen/senaristin ortak bir çalışması olarak ele alınabilir. burada gizlen-
D) Kemal Tahir’in görüşleri filmi incelemede önemli bir dayanak noktası sunmaktadır. miştir.)
E) Filmde olay, Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında geçmektedir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Soru kökünde “filmle ilgili hangisi söylenebilir” ifadesiyle sınırlandırma yapılmış ve konunun
tespit edilmesi istenmiştir. İlk cümle nesnel ise parçanın konusu genellikle bu bölümde verile-
ceği fikrinden yola çıkılırsa filmin incelenme aşamasında “Kemal Tahir’in görüşlerinden
hareket edildiği” ifadesi D seçeneği ile bire bir örtüşmektedir.
Doğru Seçenek D
88
Paragrafta Konu - Paragrafta Başlık - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 01 10 dk.
okutunuz.
1. Babillilerin eski yaratılış efsanesi Enuma Elish’e göre, anne 3. Edebiyatın çağdaş dünyadaki, ülkemizdeki genel durumu-
babamızı, büyükanne ve büyükbabamızı, onların büyü- nun değerlendirilmesi, içinde büyük zorluklar taşıyan bir
kanne ve büyükbabalarını izleyerek soyumuzun sıvı hâ- çaba. Edebiyat, içinde şiirden günlüğe dek zengin bir çe-
lindeki ufuktan sızan çamurdan yaratılan Gök Tanrısı Anu şitlilik içeren, yoğun bir geçmiş mirasıyla yüklü bir kavram.
ve Yer Tanrısı Nudimmut’a kadar dayandığını bulabiliriz. Ortaya çıktığı dilin, kültürün olanca derinliğini, gizemini ba-
Ondan önce yalnızca sıvı biçiminde bir karmaşa vardı. Çağ- rındırıyor bağrında. Üstelik kültürün sanat, bilim, düşünce
daş astronomlar, vücutlarımızı oluşturan atomların ufkun gibi alanlarla yoğun ilgisi, ekonomik, toplumsal, siyasal,
ötelerinden geldiğine, yıldızların içindeki nükleer tepkimeler ahlak yaşamıyla olan karmaşık bağları; edebiyatın değer-
sırasında oluştuktan sonra uzaya püskürtülüp gezegenleri, lendirilmesinde göz önüne alınması gereken noktaların
toprağı ve organik molekülleri oluşturduğuna inanıyorlar. İn- çokluğunu gösterdiği, bu çokluğun ve karmaşıklığın sağlıklı
sanlığın kökenini inceleyen bu yeni bakış açısı, kaçınılmaz değerlendirme çabalarında zorlukları yarattığı açık.
olarak yıldızların, galaksilerin hatta evrenin yaşam öyküleri- Bu parçaya göre edebiyat hakkında bir değerlendirme
nin bilinmesini gerektiriyor. Geçmişte yaşayan astronomlar, yapılmasının zorlukları arasında;
daha çok kalıcı olduğunu düşündükleri evrendeki yıldızların
I. çok çeşitlilik gösteren bir kavram olması,
haritalarının çıkarılmasıyla ilgilenmişken günümüzün astro-
II. doğduğu kültürün derinliğini taşıması,
nomları evrimi ve değişimi inceliyorlar.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerin hangisinde en doğru III. geçmiş ve bugün arasında kalması
biçimde verilmiştir? durumlarından hangileri sayılabilir?
A) İnsanın evrim süreci sırasında insanda yeni durumlar A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
oluşması D) I ve II E) I ve III
B) İnsanların kökeniyle ilgili yeni bir bakış açısının oluşması
Bölüm 3
C) Geçmişteki astronomların günümüz astronomlarından
farklı şekilde çalışması
D) Yıldızların insan yaradılışı hakkında bilgiler verebilmesi
E) Birçok yaradılış efsanesiyle bilimin ortak noktalarının
olabilmesi 4. Eleştirmen, yapıtı yaşayandır. Eleştirdiği yapıtı duyar, an-
lamlandırır, yorumlar, değerlendirir. Eleştirmen, yapıta ya-
2. Her beğeninin bir ortamı, her şiir türünün bir alıcısı vardır. şayışı, yaşantılarıyla yaklaşır. Okur da yapıtı yaşayabilir.
Yapılmakta olanı kimsenin küçümsemeye hakkı yoktur. Ama Nedir, okurla eleştirmenin farkı? Eleştirmen yaşadığını işler,
budalaca aşk şiirlerinin, budalaca biçim denemelerinin bir- yapıta çevirir. Eleştirdiği yapıtı yaşayarak, bu yaşantılarını
denbire yarattığı ortama ses çıkarmamaya, görmezden gel- işleyerek kendi yapıtına, eleştiri yapıtına dönüştürür. Her-
meye pek katlanamıyor insan. Şiir çıkmazdadır. Bütün şiir hangi bir okur, genellikle yaşantıyla yetinir, yaşantıda kalır.
yazanlara, edebiyat yazanlara hatırlatmak gerekir: Şiir çık- Yaşantısını diğer yaşantılara katabilirse de yapıta dönüştür-
mazdadır çünkü insan çıkmazdadır, sorunlar çıkmazdadır. meyebilir.
Toplum değişiyor, insan değişiyor, insanın yeri değişiyor, in- Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakiler-
sanın ilişkileri ve sorunları değişiyor. Ülkemizde en azından den hangisidir?
birtakım kavramlarla yeni yeni karşılaşıyoruz. Şiirin en azın-
A) Eleştirmen ve Okur
dan artık bir avunma, oyalanma değil, bir saptama, belki bir
B) Eleştirmen ve Yapıt
önerme olduğu anlaşılıyor.
Bu parçada yazar aşağıdakilerin hangisinden yakınmak- C) Eleştiri ve Nesnellik
tadır? D) Eleştirmenin Okura Bakışı

A) Şiirin eski dönemlerdeki önemini kaybetmesinden E) Eleştirmenin Asıl Görevi
B) Şiirin değişime direnememesinden
C) Şiirin tür olarak kısır bir döngü içerisinde olmasından
D) Aşk şiirlerinin daha çok rağbet görmesinden
E) Şiirin duyguları anlatmada yetersiz kalışından
89
Test 01 Paragrafta Konu - Paragrafta Başlık - 1
5. Çağdaş şiir geldi kelimeye dayandı. François Villon’dan 7. Düş görmek demek kendi vücudunun cismini unutmak, dış
André Breton’a, Henri Michaux’ya bir çizgi çekelim, bu işin dünyayı belli anlamda ruhta eritmek demektir. Belki de bir
nasıl bir evrim sonucu doğduğunu göreceğiz. Çağdaş şair- şairin her zaman hazır oluşunun kökeni burada yatar. Bana
ler kelimeleri bile sarsıyorlar, yerlerinden oynatıyorlar. Bu da bir şair olarak gördüğüm şeyi biraz olsun hep hayal ede-
böyleyken bizde hâlâ folklora, halk deyimlerine şiirlerinde rim, hem de ona baktığım anda. Serbest doğa, gözle ta-
fazlasıyla yer veren şairlerin kısır bir yolda oldukları kanısın- ranırken benim için sanki bir anda iç doğa hâline gelir, dış
dayım. Çünkü folklorda şiirin bugünkü entelektüel niteliğini dünyadan kendine özgü bir biçimde iç mekâna kaydırma yo-
taşıyacak yeti yoktur. Halk deyimlerinin havası şiirin kanat luyla, kendimi sözüm ona düşünsel dünyamda ileriye doğru
çırpmasına imkân vermeyecek kadar dar bir havadır. hareket ettiriyorum.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakiler-
A) Çağdaş şiirde yerel unsur ve içeriklere asla yer verilme- den hangisidir?
diğine A) Şairin Bilinçaltı Yolculuğu
B) Andre Breton’un şiirlerinde anlamdan çok biçime önem B) Düş Gücünün Hayata Etkisi
verdiğine C) Hayat ve Şiir
C) Folklor ögelerinden beslenen kimi şairlerimizin şiirde D) Şiirin Anlam Arayışı
çağın entelektüel anlayışına yabancı kaldığına
E) Hayal Gücümüzün Sınırları
D) Folklorun şiiri olumlu yönde etkilediğine
E) Çağdaş şairlerin sabit fikir anlayışlarının olduğuna
Bölüm 3
6. Şiir okumak gelenekçinin gereksindiği bir olay değildir çünkü

8. Modern zamanların şehirleri, birbirlerinden ayırt edilemeyen
şiir okumakla zihnimizde geçmişe ait bir kurumu veya geç-
fabrika ürünlerini andırıyor. Aklın ve zevkin yolu bir olduğun-
mişin değer ölçülerinden birini yerli yerine oturtmuş, gele-
dan cadde ve sokaklar, binalar, vitrinler, dükkânlar, mey-
nekçi tutumumuzu haklılaştırmış olmayız. Tam tersine şiir
danlar, abideler, parklar hatta insan ilişkileri hep birbirine
geçmişe dair imalarında bizim o güne kadar hesaba kat-
benziyor. Bence bu zevksizliğin asıl sebebini, şehir plancı-
madığımız bir boyut getirerek kalıplaşmış ölçüleri sarsar.
ları ve sinekten yağ çıkarmakta mahirleşmiş cahil müteah-
Zaten şiir, şiir vasfını kazanabilmek için geride kalmış olan
hitler oluşturuyor.
bir hayat parçasını deşmek, bize bilincine varmadığımız bir
Bu parçada yazarın asıl yakındığı durum aşağıdakiler-
yanını işaret etmek zorundadır.
den hangisidir?
Bu parçadan şiir okumakla ilgili olarak;
A) Bilinçsizce tek tip çevre ve yaşam tarzı yaratılması
I. geçmişin bazı değerlerini sarstığı,
B) Şehirlerin gittikçe kalabalıklaşması
II. gelenekçi bakışı güçlendirdiği,
C) Şehirdeki plansız yapılaşmalar
III. hayatı anlamlı ve güzel kıldığı
D) Müteahhitlerin malzemeden çalarak bina yapması
yorumlarından hangileri kesinlikle çıkarılır?
E) İnsanda hayranlık uyandıran ve insana zevk veren yapı-
ların azlığı
90
Test 02 11 dk. .
okutunuz.
1. Dört milyar yıl önce şekillenmeye başlayan dünyada, yaşa- 3. Edebiyat; toplumun yarattığı dili, sembolleri, gelenek göre-
mın ilk belirtileri 3,3 milyar yıl önce ortaya çıkmaya başladı. nek, anlayış ve kavrayışları kendine araç olarak kullanan
Bununla birlikte büyük olasılıkla yüksek sıcaklık, basınçlı ve sosyal bir yapıdır. Edebiyatın malzemesi olan bütün norm-
çalkantılı ortam nedeniyle var olabilecek canlı fosilleri yok lar ve unsurlar ancak bir toplum içinde ortaya çıkabilirler.
oldu. Kabuğu devamlı değişen dünyanın, zaman içinde dağ- Bundan da öte edebiyat, hayatı temsil eder; hayat da büyük
ları, gölleri, denizleri ortaya çıktı ya da yok oldu. Bu arada ölçüde toplumsal bir gerçekliktir. Şairler veya yazarlar da
büyük iklim değişiklikleri yaşandı. Tüm bu değişiklikler, “je- toplumun önem ve statü sahibi özel üyeleridir. Bir ölçüde
olojik zamanlar” olarak tanımlandı. Değişen ortam koşulları, toplum ya da içinden çıktıkları çevre tarafından benimsenir
canlıların bir kısmını ortadan kaldırırken bazı canlılar da or- ve ödüllendirilirler; gerçekte bulunsun bulunmasın biz okur-
tama uyum sağlayarak soylarını devam ettirdi. lar kitlesine seslenirler.
Bu parçada; Bu parçaya verilebilecek en uygun başlık aşağıdakiler-
I. jeolojik dönemlerin neye göre adlandırıldığı, den hangisi olabilir?
II. dünyada görülen ilk canlı örneğinin hangisi olduğu, A) Edebiyat ve Toplum İlişkisi
III. dünyadaki kimi canlı nesillerini etkileyen unsurların neler B) Edebiyatın Okura Katkısı
olduğu C) Edebiyat ve Gerçeklik
konularından hangilerine yer verilmiştir? D) Edebiyatın Topluma Bakışı
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II E) Gelenek ve Edebiyat İlişkisi
D) II ve III E) I, II ve III
Bölüm 3
4. Aydınlanma hareketi, büyük ölçüde iki farklı kavramın ve iki
büyük ismin, Voltaire ve Rousseau’nun, görüşleri etrafında
şekillenmiştir. Voltaire’e göre, insanı karanlığa ve tutsaklığa
2. Divan edebiyatı ya da klasik Türk edebiyatı sanıldığı ve söy-
mahkûm eden başlıca neden bilgisizliktir. Cehalete karşı sa-
lendiği gibi, hayattan kopuk da değildir. Aksi hâlde serpilip
vaşmak gerekir. Bu yolda en önemli silah ise akıldır. İnsan,
gelişmesi ve 600 yıla yakın bir ömür sürmesi mümkün ola-
aklıyla geleneğin dar çemberinin dışına çıkabilir. Rousseau
mazdı. Belki bu şiirin, geniş kitlelerin ilgilendiği önemli konu-
ise insanın ancak duygularıyla aydınlanabileceğine inan-
ları, çok ince süzgeçlerden geçirip şairane bir yaklaşım ve
mıştır. Voltaire’in akılcılığına karşı Rousseau duygucudur.
anlatımla dile getirmiş olduğuna hükmedilebilir. Divan şiiri-
O, insanın aklına değil doğasına, duyularına ve duygularına
nin, kendisini üreten kültürün ve toplumun hayatıyla her türlü
seslenmeyi tercih etmiştir.
alışverişinin bulunduğu varsayımı, gerçek hayatla hiçbir iliş-
kisi bulunmadığı varsayımından çok daha güçlüdür. Büyük Bu parçaya göre Rousseau aşağıdakilerden hangisini
ihtimalle de bu böyledir. söylemiş olamaz?
Bu parçaya göre divan edebiyatı ile ilgili yanlış bilinen A) İnsanın ayırt edici özelliği akıllı oluşu değil, özgür oluşu-
durum aşağıdakilerden hangisidir? dur.
A) Çok üretken bir yapıya sahip olmaması B) Sanat ve edebiyatın özü insanın duygu tecrübesidir.
B) Yaşam gerçeklerine mesafeli duran bir anlayışta olması C) İnsanın asıl gerçeği dışarıdan alınan fikirlerde değil, ru-
hunun derinliklerindedir.
C) Anlaşılmaz bir üslubunun olması
D) Bir şiirde baharın yeşilliğinden çok, akşamın hüzünlü ez-
D) Geniş bir okuyucu kitlesine ulaşamaması
gilerini duyumsarım.
E) İçerik olarak aynı konuların tekrar ediliyor olması
E) Bir eserin değeri, sanatçının hayal gücüne mesafeli du-
ruşunda saklıdır.
91
5. “Gülme”yi sözlükler, “hoşumuza veya tuhafımıza giden olay- 7. Ahmet Haşim son dönem edebiyatımızda, sosyal mesele-
lar, durumlar karşısında, genellikle sesli bir biçimde duygula- lere hemen hiç ilgi duymamış şairlerimiz arasındadır hatta
rımızı açığa vurmamız” olarak tanımlıyorlar. Kavram olarak bunların birinci sırasında sayılmaktadır. Gerçekten, Türk
ise gülmeye, sosyolojik, psikolojik ve zihinsel açılardan ayrı toplumunun çok çalkantılı ve bunalımlı bir döneminin tanığı
ayrı yaklaşmak mümkün olabiliyor. Sosyolojik yaklaşım, gül- olmasına rağmen, çevresinde olup bitenleri büyük bir kayıt-
menin “işlev”inden yola çıkmaktadır. Burada gülmenin ne işe sızlıkla izlemiş, üzerlerine neredeyse bir mısra bile kaleme
yaradığı, hayatlarımızda nasıl bir yer tuttuğu önemlidir. Psi- almamıştır. Kendisine özgü bir hayal dünyası kurmuş ve so-
kolojik yaklaşım, daha çok gülmenin duygusal yönüyle ilgili- nuna kadar orada yaşamıştır. Ahmet Haşim, aynı şekilde
dir. Psikologlara göre gülme, insan doğasında bulunan bazı dine ve dinî konulara da mesafeli durmuştur.
eğilimlerin dışavurumudur. Bu parçaya göre aşağıdaki dizelerden hangisi Ahmet
Bu parçaya göre psikolojik yaklaşım “gülme”nin hangi Haşim’e ait olamaz?
niteliğini ön plana çıkarmaktadır? A) Denizlerden esen bu ince hava saçlarınla eğlensin
A) Dış etkiyle oluşma B) Aşkın bu karanlık gecesinde, hicranımı duydum, seni
B) İstem dışı olma andım
C) İnsanın iç dünyasını yansıtma C) Oklar gibi saplanmada kalbe, düştükçe semadan yere
D) Hayata pozitif etki etme mehtap
E) Her insanda farklı olma D) Doğduğumdan beridir âşığım istiklale, bana hiç tasmalık
etmiş değil altın lale
E) Yârin dudağından getirilmiş bir damla alevdir bu karanfil.
Bölüm 3
6. Edebiyatta bir terim ve kavram olarak mizah, düşünceleri

şaka ve nüktelerle süsleyerek anlatan söz ve yazı türü ola-
rak tanımlanmaktadır. Temel hedefi güldürmektir. Ancak 8. Esasen, “kimlik”, “öteki” ile girilen etkileşim sırasında şekille-
güldürürken çok zaman, kişilerin veya toplumların olum- nen sosyal bir kavramdır ve insanın kendisini “bir kişi” olarak
suzluklarını eleştirme, iğneleme ve düzeltme gibi amaçlar tanımlamasıdır. İnsanın kendisinin bilincine varması, belli bir
taşımaktadır. Mizah, kin ve intikam duygularından kaynak- zamanda gerçekleşen sıralı bir kavrayış değildir. Dünden
lanmadığı sürece küçük düşürücü değildir, sadece daha ağır bugüne bir miras da değildir. Kişi gelişim süreci boyunca,
şekli olan “istihza”, üstü örtülü biçimde biraz aşırıya kaça- bedensel ve ruhsal güvenliğini sağlayabilmek ve toplumun
bilmekte ve alaycılığa yönelebilmektedir. Bir bakıma, halk bir parçası olabilmek için yaşadığı çevrenin davranış biçim-
zekâsının ürettiği bir savunma aracı olan mizah, gülünç lerini ve değerlerini bir bir içselleştirir ve hayatına yansıtır.
hikâye ve fıkraların en az saldırgan olan biçimlerine dayan- İşte, bireysel unsurlarla sosyal unsurların bu harmanlanma-
maktadır. Mizahın özü, şaka sayesinde keskin duygu patla- sından “kimlik” doğar. Kişi, böylece, kendisini başkalarına
malarının önüne geçmektir, denilebilir. göre konumlandırmış ve yaşadığı toplumun içine yerleştir-
Bu parçadan hareketle mizahla ilgili, miştir.
I. Asıl amacı güldürmektir. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yok-

tur?
II. Halk tarafından savunma aracı olarak kullanılmaktadır.
A) Kimlik nasıl oluşur?
III. Keskin duyguları kontrol altına alma işlevi vardır.
B) Kimlik toplumsal bir kavram mıdır?
C) Kişi toplumsal değerleri niçin içselleştirir?
D) Bireysel olma kimlik bunalımına yol açar mı?
D) I ve II E) I, II ve III
E) Kimlik, insana atasından kalma bir kavram mıdır?
92
Test 03 10 dk.
okutunuz.
1. Sanat, yavaş yavaş kuvvetten düşünce kaplıcalara götürü- 3. Edebiyatımızın bir hastalığı, herkesin şiirle işe başlaması,
len bir hasta gibi tabiata çıkarılır. Ne yazık ki tabiat artık ona çoğunluğun bir süre sonra şiiri bırakmasıdır. Başka ülke-
bir şey yapamaz. Bir anlaşmazlık var. Sanatın köye çekilip lerde de önemli yazarların gençliklerindeki edebiyat döne-
dinlenmesi ve eğer bitkinlikten sararıp soluyorsa kırlarda, mini şiirle değerlendirdiklerine rastlanmaktadır. Belki bizde
hayatta, gidip yeni bir canlılık aramasını bazen iyi bulurum. durum biraz daha başka türlü. Okul eğitiminde vezin, ka-
Güzellik hiçbir zaman tabii bir ürün değildir, o ancak yapay fiye, nazım şekli konularını azıcık öğrenen herkes, şiir yaz-
bir baskı ile elde edilir. Sanatla tabiat yeryüzünde rekabet maya heveslenir ve önündeki örneklere benzemeye çaba
hâlindedir. Evet, sanat tabiatı kucaklar, bütün tabiatı kucak- göstermeden en acemi noktadan yola çıkar. Bu bakımdan
lar ve onu kolları arasında sıkar ama meşhur sözü kullana- her yıl ülkemizde yayımlanan şiir kitaplarının tam bir dökü-
rak diyelim ki: “Sanat daima baskının sonucudur. Onu, ne münü yapmak aşağı yukarı olanaksızdır, bunu ancak der-
kadar serbestse o kadar yukarılara yükselir sanmak, uçurt- leme işiyle görevli kurumlar başarabilir.
mayı havalanmaktan alıkoyan şeyin ip olduğunu sanmaktır.” Bu sözleri söyleyen birinin aşağıdaki düşüncelerden
Bu parçaya göre sanatın sağlıklı biçimde gelişebilmesi hangisini savunması beklenmez?
için aşağıdakilerden hangisine ihtiyaç duyulur? A) Şiir bir birikim işidir ve emek vermeden ben şair oldum,
A) Onu sürekli iten ve uyanık tutan bir güce diyemezsiniz.
B) Özgür bırakılmasına B) Edebiyat ve sanata şiirle başlamak sizin şair olduğunuzu
C) Doğayla barışık olmasına gösterir bir durum değildir.
D) Gerçeklikten beslenmesine C) Hemen hemen her ülkenin edebiyatı, gençliğinde şiir

yazmış sanatçı çöplüğüyle doludur.
E) Estetik ve biçime önem vermesine
D) İyi şairleri anlamadan ve özümsemeden şiir kitabı çıkar-
mamalarını gençlere tavsiye ederim.
Bölüm 3
E) Herkes şairlik yeteneğiyle doğar, bunu geliştirmek için
2. Bir insanın kendi memleketi dışında bir yeri, başkalarına da sürekli yazmak gerekir.
anlatacak kadar ölçüp biçmesi çok zordur. Yapılan gözlem-
ler, varılan yargılar genellikle dipsiz tencere, camsız pen-
ceredir. Oysa yılların, yüzyılların tokmağı, memleketlerin
özelliklerini un ufak ettikten sonra, geçmişin kalın ve tozlu 4. Derin bir romanı, sürükleyici bir dille anlatmak çok ama çok
örtüsünü kaldırmak isteyenler önlerinde bu yabancı yazar- zor bir iştir. Bunu ancak kendisine güvenen ve metnini ente-
ların kendi yurtları üzerine yazdıkları çelimsiz ve gerçeğe lektüel bir maske arkasına gizlemeye yeltenmeyen yazarlar
aykırı gezi yazılarından, günlük ve anılardan başka bir şey başarabilir. Aynen konusunu çok iyi bilen bir doktorun en zor
bulamazlar. Çünkü insanlar gidip gördükleri ülkeleri kendi konuyu bile anlaşılır kelimelerle açıklayabilmesi ama acemi
yurttaşlarına öykülemek için yanıp tutuşurlar da kendi yaşa- ve yetersiz bir doktorun Latince terimler arkasına saklanmak
dıkları şehirleri anlatmaya pek yanaşmak istemezler. Daha istemesi gibidir durum. Ustalık, dili aradan kaldırmakla olur.
doğrusu, onları okuyacak kimseyi bulamayacaklarından kor- Diğer sanat dallarında da böyledir bu. Mesela bir film mü-
karlar. ziğinin kendisine dikkat çekmemesi ama sahneyi destekle-
Bu parçada yazarın eleştirdiği durum aşağıdakilerden mesi beklenir.
hangisidir? Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir romanı sü-
A) Bazı sanatçıların eserlerinin çok ilgi görmemesi rükleyici bir dille anlatmayı zor olmaktan çıkarır?
B) Kendi memleketlerine yabancı kalan sanatçıların olması A) Seçkin bir üslup yerine daha anlaşılır bir üslup kullana-
bilmeyi başarmak
C) Gezi yazısı türünde az eser verilmesi
B) Terim anlamlı sözcüklerden faydalanmak
D) Bazı yazıların gerçeği yansıtmaması
C) Müziği anlatımın içine yedirmek
E) Gezi yazısının çok okunan bir tür olmaması
D) İşinde belli bir ustalık seviyesine gelmek
E) Kendi dilinin inceliklerine hâkim olmak
93
5. 20. yy. Alman edebiyatının büyük roman ustalarından Jo- 7. Büyük yazarlar romanlarında “şairanelikten” nefret eder-
seph Roth’un başlıca özelliği, güçlü bir gözlemci ve iyi bir an- ler. Dili okurla aralarında bir engel olmaktan çıkarıp anlaşılır
latıcı olmasıdır. Eserlerinde Alman dilini büyük bir ustalıkla cümlelerle doğrudan doğruya konularını anlatmaya girişir-
kullanmıştır. Özellikle romanlarında konudan ve diğer ayrın- ler. Dilin farkına bile varmazsınız. Evet, sanat eserinin bir
tılardan çok üsluba önem vermiştir. Üslubun bir yazı sanat- marifet sonucu ortaya çıkması gerekir. Ama bu, “hüner ser-
çısı için olan önemine değer verdiği için çoğu yazarın kuru ve gilemek” amacıyla boş laflar üretmek anlamına gelmiyor.
önemsiz bulduğu konuları ele almış, anlatım açısından ilginç Edebiyatta en büyük marifet, süsleme başarısını veya yazar
eserler ortaya koymuştur. Fakat onun üsluba verdiği önem, yeteneğini değil, hikâyenin duygusunu hissettirmektir.
insanların derinliğine varmak için kullanılmış bir tekniktir, de- Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisini söyleyen bir
rinlikten yoksun bir üslupçuluk değildir. sanatçı büyük yazar olarak kabul edilemez?
Bu parçadan Joseph Roth ile ilgili olarak aşağıdaki yar- A) Roman, okurun hayal gücüne bırakılan dolaylı ve girift
gıların hangisine ulaşılabilir? anlatımla ulaşılan sonların olması gereken bir türdür.
A) Eserlerinde daha önce değinilmemiş konulara yer ver- B) Eğer belirli sanatları kullanarak içeriği biçime kurban edi-
meye dikkat eden bir yazardır. yorsanız bu yaptığınıza edebiyat denemez.
B) Gözlem gücünden yararlanmanın eserin okunurluğunu C) Edebiyatta önemli olan kurallardan biri de duru bir anla-
artırdığını düşünmektedir. tıma sahip olmaktır.
C) Yapıtlarında dil ve anlatım özelliklerinin içerikten önemli D) Edebiyat bir laf ebeliği değil, insan ruhunun derinliklerine
olduğunu görmek mümkündür. ulaşma sanatıdır.
D) Edebiyatın, hayatı bir ayna gibi önümüze uzatmasına E) Bir yazar olarak anlattığınız hikâye okura vicdanının ve
karşıdır. kalbinin olduğunu hatırlatmalıdır.
Bölüm 3
E) Modern üslubun her imkânından faydalanıp geleneksel-

likten kurtulmayı amaçlar.
6. Unutmayalım ki kitap okumak her şeyden önce bir zevk

alma meselesidir. İnsanlar kitapları ilaç niyetine değil, zevk
almak için okuyorlar. Bir romanın derin ve nitelikli olması,
8. Yazarlar, şairler, filozoflar, müzisyenler, ressamlar ara-
sında başkasını öldürene çok az rastlanır ama kendini öl-
onun okuma zevki vermesine engel değil ki. Yüzyıllar bo-
dürene daha sık. Genel olarak dünya nüfusunda katillerin
yunca büyük sanatçıları anlamış, bir anlamda onları yarat-
sayısı, intihar edenlerden çok daha fazladır. Yaratıcı insan-
mış olan insanların edebiyat zevki mi ortadan kayboldu?
lardaysa bu denge tersine döner. Kendi yaşamına son veren
Popüler edebiyat denilen sabun köpüğü kitapları savunmu-
sanatçı-düşünür sayısı, bu konuda bir alfabetik fihrist dü-
yorum ben. Zevk veren, karakter yaratan kaliteli romanlar
zenlenecek kadar fazladır. Konuyu sadece edebiyatçılarla
yazmayı beceremedikleri için okurları popüler türlere iten ya-
sınırladığınız zaman bile yüzlerce isim çıkar karşınıza. Bu
zarları suçluyorum.
duyarlı insanlar dünyayı değiştiremeyeceklerini anladıkları
Bu parçaya göre okurları popüler türlere iten şey aşağı-
anda kendi varoluş biçimlerini değiştirme yolunu seçiyorlar.
dakilerden hangisidir?
Bu parçaya göre sanatçıları varoluş biçimlerini değiştir-
A) Yazarların topluma yabancı kalmaları
meye iten duygu aşağıdakilerden hangisidir?
B) Yazarların nitelikli ve duyguya hitap eden romanlar ya-
A) Yalnızlık B) Umutsuzluk C) Bencillik
zamamaları
D) Yoksulluk E) Dışlanmışlık
C) Yazarların hep kendini tekrar eden konulara yönelmeleri
D) Yazarların halkın anlayabileceği dilden uzak olmaları
E) Yazarların roman yazarken ekonomik kaygı gütmeleri
94
Ana Düşünce
TAKTiK
TAKTiK
PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCEYİ BULMA
Bir paragrafın ana düşüncesi çoğunlukla sonuç bölümünde (parçanın son iki cümlesi) gizlidir.
Bu taktik özellikle son cümlenin öznel yargılar içerdiği paragraflarda uygulanmalıdır.
Çok nadir olsa da ilk cümleler öznel nitelik taşıdığında ana düşünceyi verebilir.
Örneklemelerin kullanıldığı paragraflarda ana düşünce örneklemenin yapıldığı cümleden bir
öncesinde aranmalıdır.
Paragraftaki düşünceyi destekleyen sözlerin ve görüşlerin kullanıldığı paragraflarda ana düşün-
ce alıntılanan sözün içinde aranmalıdır.
Bir cümle “kısacası, demek ki, özetle, sonuç olarak, diğer bir ifadeyle” gibi açıklama bildiren
sözcüklerle başlıyorsa o cümle paragrafın ana düşüncesidir.
2022
022 TYT
20 TYT
Süper kahraman karakterleri oluşturmada usta olan Stan Lee, Örümcek Adam karakterini tasar-
ladığında yayımcısı Martin Goodman’e konuyu açar. Goodman ise sekiz bacaklı bir hayvandan
türetilen bu karakterin toplumu tiksindirip iğrendirebileceğine yönelik kaygılarını dile getirir. Yine
de bu diziyi yayımlamayı kabul eden Goodman’in birkaç sayı sonra haksız olduğu anlaşılır.
Okurlar, Örümcek Adam’ı sever ve takip eden yıllar içinde Örümcek Adam serisi; Fantastik Dört-
Toplumsal
lü, Hulk ve Barbar Conan gibi çizgi romanlardan bile çok satarak şirketin en önemli maddi kay-
tepkiye dair ön
nağı ve sembol karakterlerinden biri olur.
yargı içeren bir
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? tutumun,
A) Bir fikir olgunlaşırken başarıya ulaşmak için uzmanların tecrübelerinden faydalanmak gere- yanılgıdan
kir. ibaret olduğu
B) Ekonomik kaygılar yerine toplumsal beğeniler için üretilen işler, daha fazla kazanç getirebilir. gerçeği
C) Kurgusal bir karakter tasarlanırken toplumun her kesiminin görüşüne başvurulmalıdır. vurgulanıyor.
D) Fikirlerin başlangıcında yaşanan ayrılıklar kurgusal karakterlerin benimsenmesinin temelidir.
E) Özgün bir fikir karşısında toplumun tepkilerine dair taşınan ön yargılar, yanıltıcı olabilir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Ana düşünce sorularında asıl yapılması gereken husus, yazarın iletisini, metni yazma amacı-
nı, okuyucuya metinle iletmek istediği düşünceyi doğru kavramaktır. Bu tip sorularda ileti
büyük önem arz eder. Bu soruda da yazar anlattığı olay ile okura bir mesaj vermek istiyor.
Örümcek Adam karakteri ilk yaratıldığında onunla ilgili toplumda oluşabilecek tutuma dair bir
ön yargıdan hareketle, daha önce hiç kimse tarafından dile getirilmemiş veya hayata geçiril-
memiş fikir ya da davranışların toplumda olumsuz reaksiyon göreceğine dair ön yargıların,
gerçeği yansıtmadığı vurgulanmaktadır.
Doğru Seçenek E
95
Ana Düşünce
2021
021 AYT
20 AYT
Diderot, güzellik hakkında yazarken “İnsanlar arasında en çok konuşulan şeyler, çoğu zaman en
az bilinenlerdir.” der. Yaşanılan tecrübeler Diderot’yu haklı çıkarmaktadır. Çünkü hayatın her
alanında güzel kavramını kullanmamıza rağmen bir an durup bizzat “güzel” üzerine derinlemesi-
ne düşündüğümüzde afallarız.
Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerin hangisidir? Sonuç cümlesin-
A) Bir kavramı çok dillendirdiğimizde onu daha anlaşılmaz bir hâle getirdiğimizi fark ederiz. de kullanılan
B) Sık karşılaştığımız gündelik durumlar hakkında başkalarıyla konuşmaktan kaçınırız. “hayatın her
C) Somut kavramlardan ziyade soyut kavramları açıklamaya çalışırken zorlanırız. alanında güzel
D) Gündelik hayatta sıkça kullandığımız kavramları tanımlamaya çalıştığımızda bocalarız. kavramının
E) Kendimizi ifade ederken genellikle başvurduğumuz kavramların zamanla silikleştiğini kullanılması ve
düşünürüz. afallamak”
ifadeleri D
seçeneğinde yer
verilen “gündelik
hayatta sıkça
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M kullanılan
kavramları
tanımlamakta
“Asıl anlatılmak istenen düşünce nedir?” tarzında soru kökü kullanıldığında yazarın iletmek
bocalamak”
istediği düşünceye yani ana düşünceye ulaşılması beklenir. Ana düşüncenin genellikle sonuç
ifadesiyle
bölümünde olduğu düşünüldüğünde “hayatın her alanında kullanılan güzel kavramının derin-
örtüşmektedir.
lemesine açıklamakta zorluk çekildiği” düşüncesi D seçeneğindeki “gündelik hayatta sıkça
kullanılan kavramların tanımlanmasında bocalama yaşanması” ile aynı konuyu işlemektedir.
Doğru Seçenek D
96
Ana Düşünce
2020
020 TYT
20 TYT
Çırak Foma, ustası Rublev’e, “Ben maviyi herkesten daha iyi görüyorum.” der. Bunun üzerine
Rublev de “Sana artık bir şey öğretemem çünkü sen her şeyi bildiğini sanıyorsun.” diye karşılık
verir.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada anlatılmak istenen düşünceyle örtüşmektedir?

Son cümlede
A) Mutlak başarı, ustaları aşmakla mümkün olur. verilen “her
B) Becerisini kutsayan kişi kendini bilgiye kaptırmıştır. şeyi bildiğini
C) Kendine güvenen çırağın ustaya ihtiyacı yoktur. sanan kişiye
D) Bilgisinden emin olmak, ustalara özgü bir erdemdir. bir şey
E) Çırak, hatasını ustanın hoşgörüsü sayesinde görür. öğretilemeye-
ceği” düşünce-
si B seçeneğin-
de verilen
“becerisini
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M kutsayan
kişinin bilgiye
kapalı olduğu”
Asıl anlatılmak istenen düşünce sorularında yani ana düşünce sorularında en kapsamlı yargı-
düşüncesiyle
ya ulaşmak gerekir. Ana düşüncenin genellikle sonuç bölümünde olduğu düşünüldüğünde
örtüşmektedir.
“Sana artık bir şey öğretemem çünkü sen her şeyi bildiğini sanıyorsun.’’ cümlesiyle anlam
olarak en yakın olan seçenek bulunmalıdır. Bu cümlede her şeyi bildiğini ifade eden birine artık
bir şey öğretmenin imkânsızlığından bahsedilmiştir. Dolayısıyla buradan “becerisini kutsayan
kişinin bilgiye kapalı olduğu” sonucuna ulaşılır.
Doğru Seçenek B
97
Ana Düşünce
2019
019 TYT
20 TYT
Günümüzde, hizmet sektöründen iş dünyasına, çocuk yetiştirmeden sanat üretimine kadar her
alanda tatmine, sorunsuz biçiminde varabilme yollarının arayışı içindeyiz. Everest’e tırmananlar,
maraton koşanlar, yoğun ve disiplinli bir çalışmanın sonunda alanlarında ustalaşanlar ise yolun
sonunda hissettikleri mutluluk kadar, yol boyunca yaşadıkları belirsizliklerden ve aştıkları engel-
lerden de coşkuyla söz ederler. Belki de ilk bakışta çelişkili gibi görünen bu durum, çoğu zaman
gayet iyi giden bir işte veya ilişkide, farkında olmadan pürüzler yaratmamızı açıklayabilir.
Aşılan engelle-
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? rin sonuç kadar
A) Sonucu değerli kılan, süreç içindeki öngörülmeyen güçlüklerin üstesinden gelmektir. coşku getirdi-
B) İsteklere kolayca ve fazla emek harcamadan ulaşmak, mutluluğun ön koşuludur. ğinden söz
C) Bilinç dışı dürtülerle, ortada sebep yokken sorun çıkarmak, başarıyı tetikler. edilmesi,
D) Sonuç kadar sürece odaklanarak engelleri aşmak da doyuma ulaşmada önemlidir. sürece
E) Çeşitli düzeylerde güçlüklerle mücadele etmek, sorun çözme gücünü artırır. odaklanarak da
doyuma
ulaşılacağını
ifade eder.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Ana düşünce sorularında parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargıya ulaşmak gerekir. Bu
tür sorularda ana düşünce genellikle sonuç bölümünde yer alır. Son iki cümle okunduğunda
elde edilen bir başarı kadar bu başarıya ulaşırken yaşanan zorlukların kişilere coşku verdiğin-
den, iyi giden bir durumda pürüzler oluşturmanın bununla açıklanabileceğinden bahsedilmek-
tedir. Sonuçtan ziyade engellere dikkat çekilmektedir.
Doğru Seçenek D
98
Ana Düşünce - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 04 9 dk. .
okutunuz.
1. Bir üniversite profesörü, sosyoloji dersinde öğrencilerini ge- 2. Oyuncu, insan bilimci ve insan sarrafı demektir. Oyunculuk
cekondu mahallesine gönderip orada yaşayan 200 genç birçok bilginin sentezidir. Psikolojinin, sosyolojinin, psikiyat-
üzerinde olgu araştırması yapmalarını istemişti. Öğrencile- rinin özellikle bu bilim dallarının sentezidir. Mesela, mate-
rinden her bir gencin geleceği konusunda değerlendirmede matik ne demek? Rakam bilimi demek… Çocuklarımdan biri
bulunmalarını istemişti. Öğrenciler her bir olgu için “Hiç bir gün “Baba biz niye matematik öğreniyoruz?” diye sordu.
şansı yok.” yorumunda bulunmuşlardı. Yirmi beş yıl sonra Ona bakan bir hanım vardı, ben cevap vermeden o cevap
başka bir sosyoloji profesörünün karşısına aynı çalışma çık- verdi. “Bakkala gidince paranın üstünü almak için.” dedi. Biz-
mıştı. Profesör öğrencilerinden bu gençlerin akıbetinin ne ler mühendis olmak ya da muhasebe bilgilerimizi geliştirmek
olduğunu öğrenmelerini istedi. Öğrenciler, yöreden taşınan için matematik öğrenmiyoruz. Düşünmeyi öğrenmek için öğ-
veya vefat eden 20 gencin dışında ulaşabildikleri 180 genç- reniyoruz. Neden edebiyat okuyoruz? Çünkü kişiliğimizi kar-
ten 176 tanesinin doktor, avukat ve iş adamı olarak pek de şılaştırmalar yaparak geliştiriyoruz. Bu düşünmeler sürecine
sıradan olmayan başarılar elde ettiklerini buldular. Oldukça sanat diyoruz. Sanat düşünme sürecidir, resmin adı değildir.
şaşıran profesör olayın üzerine gitmeye karar verdi. Şans Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki-
bu ya, araştırma konusu olan gençlerin hepsi civarda yaşı- lerden hangisidir?
yordu. Profesör gençlerin hepsine, “Başarınızı neye borç-
A) Oyuncu psikoloji ile bilgisini harmanlayabiliyorsa başa-
lusunuz?” sorusunu yöneltti. Gençlerin hepsinin de yanıtı
rıyı yakalayabilir.
“Öğretmenimize…” oldu. Öğretmen hâlâ yaşıyordu. Pro-
B) Her bilim dalının hayatımızda pratik bir karşılığı vardır.
fesör, öğretmenin yerini buldu. Yaşlı ama dinç kadına bu
gençleri gecekondudan başarıya götüren yolda nasıl bir si- C) Sanatın bilim dallarıyla ilişkili olduğu gerçeği yadsına-
hirli formüle sahip olduğunu sordu. Öğretmenin gözleri parıl maz.
parıl oldu. Dudaklarında hafif bir gülümsemeyle, “Çok basit.” D) İnsan nasıl düşüneceğini bilirse ve bunu bir sürece ya-
diye yanıtladı, “Bu çocukları sevdim.” yarsa sanatı anlamlandırmış olur.
Bölüm 3
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıda- E) Düşünmeyi öğrenmek kişiliğin sanata yansımasında
kilerden hangisidir? etkin rol oynar.
A) Maddi yetersizlikler kişilerin meslek sahibi olmasında itici
bir güçtür. 3. “Sanatçı halka inebilse de sanat halka inemez.” tezindeki Mal-
B) Ön yargıları kırmak insanın kendi elindedir. larme, şiiri kelimelerden örülmüş bir beste olarak düşünür.
C) Sevgi, kişiye verilen en büyük kudrettir. Sesleri nota hâline getirmeye çalışan bu bakış açısı, şiiri zi-
hinde tat bırakması gereken, kalbin ve duyguların çalgı aleti
D) İyi bir meslek sahibi olmak için en büyük şans iyi bir öğ-
hâline sokar. “Şiir sözcüklerin dinidir.” ilkesine ulaşan bu
retmene denk gelmektir.
bakış açısı nesneleri apaçık izaha yeltenmeyi şiirden alına-
E) Başarılı bir eğitim her şeyden önce çevre şartlarına bağ-
cak hazza yapılan bir katliam şeklinde değerlendirmektedir.
lıdır.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) Halkına sırtını dönen sanatçının edebiyat dünyasında
yer edinmesi zordur.
B) Sanat, halktan uzaklaştıkça kendi ruhunu kaybetmeye
yüz tutar.
C) Şiir kendi içinde müzik unsurları barındırmaktan geri du-
ramaz.
D) Şiirden bir durumu açıkça anlatmasını beklemek, şiirin
ölümünü beklemektir.
E) Şiir zihinde tat bırakmıyorsa o şiirden haz almak imkân-
sızdır.
99
Test 04 Ana Düşünce - 1
4. Bizim kültür ve medeniyetimizde edebiyatın ayrı bir yeri var- 6. Hayatta bir konuyu karşı tarafa iyi ifade etmek, kişinin o ko-
dır. Edebiyatlar, medeniyetlerin şarkılarıdır. Edebiyatsız nuyu iyi özümsemesine bağlıdır. Bu da retorik yani güzel
medeniyet, medeniyetsiz edebiyat olmaz. Bu yüzden bizim söz söyleme sanatının inceliklerini derinlemesine bilmekten
kuşağımız ve bizden öncekiler; Necip Fazıl, Sezai Karakoç, geçer. Sözcükleri, söz oyunlarını, cümleleri ne şekilde, ne
Yahya Kemal, Mehmet Âkif ve birçok sanatçı edebiyatı me- zaman ve nerede kullanmak gerektiği konusunda dilin sırla-
deniyet bilmişlerdir. Yahya Kemal geçmişi bugüne taşıyan rını yakalamalı, sınırlarını zorlamalısınız. Kurduğunuz cüm-
şairimizdir. Mehmet Âkif şiiri edebiyata, edebiyatı şiire taşı- leler bir bilim insanınınki kadar bilimsel, bir filozofunki kadar
yan şairimizdir yani hayatı şiire, şiiri hayata taşımıştır. Necip felsefi ve bir denemeci kadar samimi olmalıdır. Ama bu cüm-
Fazıl yarının Türkiye’sini ele alan bir üstattır. Sezai Kara- leler akıl ve mantık çerçevesinde olmalı, uç noktalara var-
koç ise medeniyetin şairidir, medeniyetimizde edebiyatımı- manın zevkiyle anlamsız hâle gelmemeli.
zın öncülüğünü yapmıştır. Bu bağlamda baktığımız zaman Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
20. yüzyılı bir edebiyat yüzyılı olarak görmek mümkün. gisidir?
Bu parçada vurgulanan düşünceye göre aşağıdaki cüm- A) Konuşurken mantık çerçevesinden kopmak sanatçılara
lelerden hangisini söyleyen sanatçı edebiyatı medeni- özgü bir durumdur.
yetle ayrıştırmış olur?
B) Güzel konuşmanın özünde öncelikle bilimselliği barındır-
A) Şiir, hayatın içinden geçen ve hayata dokunan bir edebî dığı bir gerçektir.
türdür.
C) Hitabeti öğrenmek öncelikle dil bilgisi kurallarına hâkim
B) Edebiyat, geçmiş ile gelecek arasında köprü kurmak için
olmakla mümkündür.
vardır.
D) Etkili konuşmak için ilk şart anlama ve kavrama, ikinci
C) Edebiyat, geleceğin şekillenmesinde önemli bir rol oynar.
şart bu donanımın dilsel bakımdan desteklenmesidir.
D) Medeniyet ve edebiyatı iç içe geçmiş olgular olarak
Bölüm 3
E) Dile hayallerin karışması, konuşma dilinde akıcılığı sağ-

kabul etmek zorundayız.
layabilmektedir.
E) Bir ulusun çağdaşlaşması edebiyatın sadece gerçekleri
anlatmasına bağlıdır.
7. Cumhuriyet aydınlarından Peyami Safa’ya göre sanat, gü-
5. Şimdi ben gençlere bakıyorum, aralarında şüphesiz çok iyi zelin içinde doğruyu; ilim ise doğrunun içinde güzeli bulur.
olanlar var ve bu azınlık ekip, ihtiyarlık dönemi için ted- Güzel ve doğru, birbirinden ne büsbütün ayrıdırlar ne de birbi-
birli davranıyor ama öyleleri de var ki kendilerinin bir şeyler rinin aynısıdırlar. Her edebî eser, bir felsefi görüşü ifade eder.
öğrenmelerine yarayacak en kıymetli zamanlarını, miras- Büyük şair ve romancılarda felsefi düşünce, açık bir izah hâ-
yedinin paralarını düşüncesizce sağa sola savurması gibi linde görülür. Sanat eserleri zihinden çok, yaşanmış ruh hâl-
harcayıp duruyorlar. Gerçi harcanan para tekrar kazanılıp lerinden doğan sentezler olduğu için şiir ve roman gibi edebî
yerine konabilir. Zamansa öyle değildir. Bir kere gitti mi bir metinlerde düşüncelerin kalıplaşmış şekillerde ifade edilmesi,
daha geri dönmesine imkân yoktur. sanatsal üretime aykırı bir durum olarak görülebilir.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler- Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki-
den hangisidir? lerden hangisidir?
A) Zaman kimine göre testere, kimine göre de ilaçtır. A) Edebî eserlerde düşüncelerin sabitleşmiş şekilleriyle klişe
B) Sıradan bir insan zamanını nasıl öldüreceğini, değerli bir olarak ifade edilmesi, sanatsal açıdan doğru değildir.
insan zamanını nasıl kazanacağını düşünür. B) Romancılar felsefi düşüncelere mesafeli olmak zorunda-
C) Zamanımızı doğru kullandığımız sürece yeterli zamanı- dır.
mız vardır. C) Sanat ve bilimin doğruyu aramak ve aktarmaktan başka
D) Birçok insan gençlik çağlarında zamanı hiç bitmeyecek- bir amacı olamaz.
miş gibi harcarken bunun değerini yaşlılık dönemlerinde D) Sanat yapıtları içeriğinde mutlaka felsefi bir düşünce ba-
anlarlar. rındırır.
E) Mutluluk başarıya, başarı ise zamanı doğru değerlendir- E) Zihnin derinliklerine inemeyen bir yapıtın sanat eseri ola-
meye bağlıdır. rak kabul edilmesi mümkün değildir.
100
Test 05 9 dk.
okutunuz.
1. Yaşamı iyi karşılamanın sırrını bulabilmek için her şeyden 3. İnsan, yaşadıkça türlü konularda tecrübe edinir. Bu tecrübe-
önce gülümsemeyi öğrenmeli. Her olayı gülümseyerek kar- ler, kişiyi karşılaşacağı durumlara karşı daha temkinli ve dik-
şılayan bir filozof, “Ben hayatta başarılı olduğum için gülmü- katli yapar. Edinilen tecrübe hangi konuda ise kişi o konuda
yorum, güldüğüm için başarılı oluyorum.” demiş. çevresindekilere faydalı olmak için nasihatler verir. Bu nasi-
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler- hatler akıl ve mantık çerçevesinde ise çok değerlidir, bu na-
den hangisidir? sihatlere değer verip onları kulak arkası etmemek gerekir.
Çünkü bu öğütler çıkar gözetilmeden verilir.
A) Bu dünya üzülmeye, kalp kırmaya değmez; insanlarla iyi
geçinmek gerekir. Bu parçada anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden
hangisiyle ilişkilendirilebilir?
B) Yetişkin insanlar iyi kötü ayrımı yapmadan her şeyi hoş-
görüyle karşılar. A) Öğüt, bir hazine kadar değerli olduğu hâlde bedava ve-
rilir.
C) Yaşamın iyi ya da kötü her yanında gülebilecek bir yan
bulan kişi, başarıyı yakalar. B) Karaya sabun, deliye öğüt neylesin.
D) Başarı, bireylerin kendi içlerine dönmesiyle değil; bera- C) Öğüt veren çok olur ama ekmek veren olmaz.
berliği önemsemesiyle elde edilir. D) Bir musibet, bin nasihatten yeğdir.
E) Öz güvenli olan kişiler genellikle güler yüzlü kişilerdir. E) Sana vereyim bir öğüt: Kendi ununu kendi elinle öğüt.
2. Yeryüzü tuzlu sularla yani okyanuslarla kaplı olduğu hâlde 4. Kâinatın öznesi konumunda olan insan, varlık âleminde bir-
tatlı suların miktarının çok az olduğunu belirten bir uzman, çok duygu ve düşünceyle donatılmış tek canlıdır. Âdeta
yer altı ve yer üstü kaynaklarının devridaim içinde ve ya- mikro bir dünya görünümünde olan insan, iç dünyasında ya-
Bölüm 3
ğışlarla yenilendiğini söyleyerek konuşmasına şöyle devam şadığı sevgi, acıma, merhamet, hüzün gibi pek çok duyguya
etti: “Karalara düşen yağışın %75’i denizlerden ve okya- sahip yegâne varlık konumundadır. İnsanın iç dünyasında
nuslardan buharlaşan sudur. Böylece tuzlu su tatlı su hâ- yaşadığı kimi duyguları bireyin kendisiyle ve iç dünyası ile
line dönüşmektedir. Yeryüzünde tatlı su miktarı genel olarak alakalı iken kimi duyguları da bireyin hem kendisi hem de
sabittir fakat suya olan talep her geçen yıl artmaktadır. Bu toplumsal yapıyla ilgilidir. Bu duygulardan bazıları bireysel
durumda sularımızın çok iyi bir şekilde kullanılması, israf ilişkilerde önemli iken bazıları da hem bireysel hem de top-
edilmemesi ve kirletilmemesi gerekir. Ayrıca kaliteyi muha- lumsal yapının içerisindeki birlik ve bütünlüğün inşa edilmesi
faza ederek devamlılığının sağlanması lazımdır.” açısından büyük önem arz etmektedir. Kısacası değişik nite-
Bu parçada sözü edilen uzmanın vurgulamak istediği likleriyle insan evrende “teklik” unvanına sahiptir.
düşünce aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada insanla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen
A) İnsanlığın suyun değerini anlaması için kamuoyuna açık aşağıdakilerden hangisidir?
toplantıların düzenlenmesi gerekir. A) İçindeki farklı duyguların varlığı, kurduğu bağlar ve nite-
B) Canlıların hayatını devam ettirebilmeleri için okyanus su- liği sebebiyle insan evrende tek canlıdır.
larının arıtılması önemli bir konudur. B) Değişik duyguların birlikteliği insan ruhunu oluşturduğu
C) Su kalitesinin artırılması amacıyla teknolojinin olanakla- için toplumsal hayatta farklı kimlikte insanlar vardır.
rından yararlanmak gerekir. C) Bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini insanın duygu ve
D) Su kaynakları gereksiz yere kullanılmamalı, korunarak düşüncesi oluşturur.
gelecek nesillere bırakılmalıdır. D) Varlıkların içinde birden fazla fikir ve his taşıyan insan,
E) Her geçen gün artan su talebi, yeni kaynakların bulun- davranışlarıyla toplumu şekillendirir.
masını ve doğru dağıtım ağı kullanılmasını gerektirmek- E) Toplumsal bütünlüğün oluşması için öncelikle insanda
tedir. ruhsal ve düşünsel birliğin oluşması gerekir.
101
5. Bir toplumda ahlakın ilerlemesini, düzelmesini istiyorsanız o 7. İletişim kurmak ve iletişim kurmayı bilmek arasında büyük
toplumda sanat merakını uyandırmaya, geliştirmeye çalışın. bir fark vardır. Herkes başkalarıyla iletişim kurabilir ancak
Çocuklara, gençlere şiirler, hikâyeler, romanlar okutun. On- başkalarıyla sağlıklı ve etkili bir iletişim kurabilmek ayrı bir
ları tiyatrolara, sinemalara gönderin. O hikâyelerin, roman- tecrübe ile bilgi gerektirir. Bu nedenle “Nasıl yazmalıyız?”
ların insanlarıyla tanışsınlar. Onların hayatlarını, hayallerini sorusuna verilecek ilk cevap, etkili yazabilmek olmalıdır. Bu-
yaşasınlar. Böylece gerçekteki insanları daha iyi anlarlar. güne kadar belki de yazılmış milyonlarca metin olduğu söy-
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- lenebilir fakat bizim bildiğimiz ya da tarihin yıpratıcı yönüne
gisidir? meydan okumuş çok fazla eser olduğu da söylenemez. Etkili
A) Ahlakın düzelmesinde ve ilerlemesinde sanatın rolü bü- yazılabilmiş metinler, varlığını zamana karşı koruyabilmek-
yüktür. tedir. Bu nedenle sürükleyici ve büyüleyici anlatımla yazmak
B) Sanat ve ahlak anlayışı toplumdan topluma farklılık gös- ilk şartımız olmalıdır.
terir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
C) Ahlakın gelişmesinde etkili sanat dalları; şiir, hikâye, gisidir?
roman, tiyatro ve sinemadır. A) Yazar, öncelikle metni yazmadaki amacını ve hedef kit-
lesini belirlemelidir.
D) Sanat eserleri ahlak kurallarına uygun bir biçimde hazır-
lanmalıdır. B) Kalıcılığın yakalanmasında yazarın üslubu öne çıkmak-
tadır.
E) Bir toplumda sanat, özellikle çocukların ahlak çerçeve-
sine yönelik olmalıdır. C) Biçem tek başına estetik bir değer taşımadığı için dilsel
tavrın sanatçının yaratıcı kişiliğiyle sentezlenmesi gere-
6. Ana dilinizi doğru kullanmak çocuklarınızı ailenize bağlaya- kir.
caktır. Aynı zamanda da önemli kültürel âdetleriniz, aynı dili D) Kaliteyi elde etmek adına içerik-dil ilişkisinin doğru bir bi-
Bölüm 3
konuşan arkadaş ve komşularınız ile de bir bağ oluştura- çimde belirlenmesi oldukça önemlidir.
caktır. Ana dilinizi düzgün kullanmak, sizin çocuklarınıza bir E) Konu kaygısı edebî metnin temel dinamiğidir ve kelime-
şeyler öğretmenize ve beraber yeni şeyler öğrenmenize ola- ler bu dinamiğin ana unsurlarıdır.
nak tanır. Yeni deneyimler ve kelimeler hakkında konuşa-
bilir, harfler ve sayılarla alıştırmalar yapabilirsiniz. Bunların 8. Günümüzde sürekli gelişen teknoloji ve sanayi karşısında
tümü, çocuklarınızın erken öğrenme sürecinin önemli parça- pek çok dil, sözcük ve terim sıkıntısı yaşamaktadır. Bu ül-
larıdır, kendinizi en rahat hissettiğiniz dilde yapıldıklarında keler, ana dillerini korumak, onu egemen kılmak, yeterince
sizin için daha kolay ve eğlenceli olacaktır. yetkinleştirmek için var güçleri ile çaba harcamaktadır. Üre-
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler- tilen yeni bir ürün için, dilin yapısını bozmadan üretme ve tü-
den hangisidir? retme kuralları içerisinde karşılıklar bularak dillerini yabancı
A) Ana dili en başta anneden, sonra yakın aile çevresinden, dillerin baskısından kurtarmaya çalışmaktadır. Avrupa ül-
sonra da ilişkide bulunulan çevrelerde öğrenilen, insanın kelerinden Almanya ve Fransa, kendi dillerine girebilecek
bilinçaltına inen ve bireyin toplumla bağlarını oluşturan olan İngilizce sözcükleri önlemek amacı ile çalışmalar yap-
dildir. mışlardır. Fransa, diline İngilizce sözcüklerin girmesini ön-
lemek için bir yasa çıkartmıştır. Afrika’daki yeni ülkeler de
B) Ana dilini doğru kullanmak; çocukları eğitmek, yeni tec-
sömürgecilerle gelen dilleri atıp kendi dillerini geliştirme ça-
rübeler edinmek ve yakın çevreyle etkileşimde olmak
bası içine girmişlerdir.
açısından oldukça önemlidir.
Bu parçada vurgulanan düşünceye göre adı geçen ülke-
C) Ana dili, bağlı olduğu toplumun geçmişten geleceğe
lerin dille ilgili yaptıkları çalışmaların asıl amacı aşağı-
bütün değerlerini kuşatır.
dakilerden hangisidir?
D) Kültürü, değerleri ve bilgiyi taşıyan, yaşadığımız dün-
A) Dillerine yeni sözcükler kazandırmak
yaya bakışımızı belirleyen ana dilinde yozlaşmayı en-
gellemek için toplumca önlem alınmalıdır. B) Diğer dillerle etkileşime geçmek
C) Dillerini teknolojik gelişmelere adapte etmek
E) Ana dili doğru ve kalıcı bir şekilde öğrenmek için okulda
dil öğrenimi şarttır, ana dil doğru bir şekilde okullarda öğ- D) Dillerine evrensel terimler kazandırmak
retilirse başka diller daha kolay öğrenilir. E) Dillerinin özünü kaybetmesini engellemek
102
Test 06 11 dk.
okutunuz.
1. Sait Faik’e bir gün, bir sanat eleştirmeni “Sizce yaşamak 3. Rüyalara yaklaşım bakımından Doğu ve Batı kültürleri ara-
nedir?” diye bir soru sorar. Sait Faik, “Balık tutmak, insanları sında önemli bir farklılık vardır. Gizemi seven, hayata ve
tanıyabilmek, çok sevdiğim bebeğimle beraber olabilmek, olaylara oldukları gibi değil de olmaları gerektiği gibi bakan,
Beyoğlu’nda bir aşağı bir yukarı gezinmek, avare avare do- güzellikleri bile tüllerle saran Doğu insanı için rüyalar daima
laşmak…” diye cevap verir. Bunu duyan eleştirmen, “Bunlar kutsal, büyülü ve etkili olmuştur. O kadar ki Doğu kültüründe
zaten sizin hikâyelerinizin konusu.” deyince Sait Faik, “Öyle rüya, gecelerden taşıp hayatın içine giren hatta onu idare
mi? Ben hiç farkında değilim.” der. eden bir unsur durumundadır. Doğulu için geleceğin görün-
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine mez kapılarını aralayan, sevinci yahut üzüntüyü haber veren
ulaşılabilir? bir şeydir rüya. Batı kültürü ise rüyalar karşısında son de-
rece sığ ve heyecansızdır.
A) Sanat eserleri gözleme bağlı olarak oluşturulmamalıdır.
Bu parçada “rüya” ile ilgili olarak anlatılmak istenen aşa-
B) Sait Faik, çevresini eserlerinde yansıtmaktan kaçınmış-
ğıdakilerden hangisidir?
tır.
A) Batı için çok da bir anlamı olmamasına rağmen Doğu
C) Eleştirmenler için sanatçıların özel yaşantılarını bilmek
kutsal bir anlam yüklemiştir rüyaya.
önemlidir.
B) Bireysel farklar, rüyaya yüklenecek anlamı da belirle-
D) Bazı sanatçılar, eserlerinde güncel olayları konu edinir.
mektedir.
E) Sanatçı, ortaya koyduğu eserlerini hayatı ve hayat anla-
C) Rüyanın bütün toplumlar için taşıdığı değer, birbirine ya-
yışı ile oluşturur.
kındır.
D) Doğu insanı kendi yaşamını tamamen rüyaya göre dü-
2. Son dönemde çocuklar ve yetişkinler film izlemeyi çok sevi- zenlemiştir.
yor. Bir de aksiyonu bol bir film ise mısırlar alınarak televiz-
Bölüm 3
E) Doğu ve Batı, birbirinden kültürel özellikler yönünden
yonun karşısına geçiliyor. Peki, bu durum sağlığımızı nasıl
büyük ölçüde ayrılık arz eder.
etkiliyor? Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araş-
tırma, aksiyon filmleri seyretmenin kilo alma ihtimalini artıra-
bileceğini gösterdi. Bilim insanları daha önce de televizyon
seyretmek ile obezite (aşırı şişmanlık) arasındaki ilişkiyi 4. İnsanlar, nedense en çok kendi derinliklerinde gizli olandan
gösteren araştırmalar yapmışlardı. Cornell Üniversitesin- korkarlar ama merak da ederler korktukları şeyi; merakla
den bilim insanları ise en çok ne tip televizyon programları korku birbirine karışır, kendi içlerine doğru bir adım atıp
izlemenin kilo almaya yol açabileceğini araştırdı. Sonuçları sonra geri çekilirler. İnsanlar hem derinliklerindekini gözle-
JAMA Internal Medicine dergisinde yayımlanan araştırma, mek için tüllerine sarınırlar hem de tüllerini parçalayacak bir
insanların aksiyon filmleri izlerken daha çok “atıştırdıklarını” açık araç ararlar.
ortaya koydu.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler-
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki- den hangisidir?
lerden hangisidir?
A) Bireylerin merak ettiklerine ulaşabilmeleri için korkusuz
A) Aksiyon filmlerinin insanı heyecanlandırması nedeniyle olmaları gerekmektedir.
yemeğe yöneltmesi
B) İnsanların merakları bazı kaygıların doğmasına neden
B) Aksiyon filmi izlemenin aşırı kiloya neden olan faktörle- olur.
rin başında geldiği
C) İnsanlar gerçeklerden çekinseler de onları bilmeyi ister.
C) Aksiyon filmlerinin diğer filmlere göre daha fazla atıştır-
D) Merakla korku birbirinden bağımsız olmayan iki duygu-
maya neden olduğu
dur.
D) İnsanların yemek yerken film izlemelerinin pek çok olum-
E) Her insanın saklı kalmasını istediği yaşantıları ve sırları
suzluğu beraberinde getirdiği
olabilir.
E) Üniversitedeki araştırmalar sayesinde insanların yeme
alışkanlığı ile film izleme arasında bilinenin ötesinde il-
ginç bir ilişkini var olduğu
103
5. Bir dilin sözlük malzemesini oluşturan unsurlar, dil konuşu- 7. Ünlü düşünür Hobbes’a göre tüm insanlar doğası gereği en
cularının yaşadığı coğrafya, inanç ve kültürüyle doğrudan iyiyi arzular. İnsanın arzuladığı şeyi elde etmesine yardımcı
bağlantılıdır. Yaşanılan çevrenin, iklim ve bitki örtüsünün in- olan araç ise kudrettir. İnsanlar ise arzularını yerine getire-
sanlar üzerindeki etkisi yadsınamaz. Bir dildeki sözcüklerin cek kudret için rekabet hâlindedir. Ona göre insan, doğası
çeşitliliğine bakarak konuşanlarının hayat biçimleri ve değer- gereği doğada var olan her şeyin üzerinde kudret sahibi
leri hakkında bilgi edinilebilir. Kıpçakların yaşadığı sahanın olmak ister. Bunu herkesin istemesi de bir rekabeti bera-
büyüklüğünü, bu coğrafyadaki etnik çeşitliliği ve dolayısıyla berinde getirir. Bu rekabetin ise zamanla insanlar için olum-
inançlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları göz önüne alır- suz şeyler doğuracağını savunan Hobbes, en sonunda mal,
sak bu sahada yazılmış gramer, din kitapları ve sözlükler- mülk, şeref buyurma veya başka bir kudret konusundaki
deki söz varlığının zengin olması bizi şaşırtmaz. rekabetin yarışmaya, düşmanlığa ve savaşa götüreceğini;
Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden han- bunun da diğerinin arzusunu engellemek için zarar vermeye
gisidir? kadar gideceğini savunur.
A) Bir dilde kelime çeşitliliğine rastlanması yadsınacak bir Bu parçada sözü edilen düşünürün asıl anlatmak iste-
durum değildir. diği aşağıdakilerden hangisidir?
B) Kıpçaklar inançlarını dillerine yansıtmaktan kaçınmamış- A) Birçok insan, rekabet ortamına girip başarılı çıkmak
tır. amacıyla farklı güçlerden yararlanmaktadır.
C) Bir dilin oluşumunda bölgesel ve kültürel özellikler ol- B) Kişilerin rekabet ortamında hedeflerine ulaşmak için yar-
dukça önemli bir yer tutar. dıma gereksinim duydukları itici dinamik, güçtür.
D) Her dilde, o dili kullanan insanların yaşam biçimini ele C) Bireyin doğaya egemen olma arzusu onun güdülenme-
veren sözcüğe rastlamak mümkün değildir. sindeki en önemli etkendir.
D) İnsanlar rekabet ortamındaki güçlükten ötürü birbirlerinin
Bölüm 3
E) Dil, insanlar arasındaki farklılıkları ortadan kaldırmak için

etkili bir yöntemdir. hayatına kastetmeye başvurabilir.
E) Fertlerin mal ve mülke kavuşma isteklerini ne kadar kud-
rete sahip oldukları belirler.
6. Samuraylar, Japon askerî sınıfının üyeleriydi. “Daimyo” ola-
rak bilinen Japonya’nın feodal lordlarına bağlı savaşçılardı.
Bu savaşçılar “Bushido” veya “Savaşçının Yolu” denilen
eşsiz bir etik kodu ile yaşadılar. Bu felsefelerine göre usta- 8. (I) On binlerce yıllık bir uygarlık mirasına sahip olan Ana-
larına sadık kalmak, sert bir öz disiplini korumak ve etik dav- dolu, ev sahipliği yaptığı uygarlıklardan yüklü miktarda
ranmak bu felsefenin en önemli noktalarıdır. Samuraylar; sanat yapıtları, sanat materyalleri ve yaklaşımlar devral-
mücadele için yaylar, oklar ve mızraklar gibi çok çeşitli si- mıştır. (II) Uygarlığın bir ürünü olan sanat Anadolu’da,
lahlar kullanırdı. Bununla birlikte samurayların geçmişi özel yaşamsal işlevleri de karşılayan üretime dönüşmüştür.
kılıçları ve samurayların mücadele yetenekleri nedeniyle ün- (III) Anadolu halkları, içinde yaşadıkları evlerden gün-
lenmiştir. lük yaşamda kullandıkları eşyalara kadar her yaşam
Bu parçada samuraylarla ilgili olarak asıl anlatılmak is- unsurunu aynı zamanda bir sanat yapıtı olarak tasarlamış-
tenen aşağıdakilerden hangisidir? lardır. (IV) Yaşam unsurlarını, düşünce, duygu ve izlenim-
A) Kendilerine özel üretilen kılıçlarıyla üstün başarılar sağ- lerini estetik çerçevede anlam içeren biçimde üretmişlerdir.
ladıkları (V) Binlerce yıl gelenekler kapsamında gelişen sanat, us-
ta-çırak ilişkisiyle ve yöresel materyallerle kimlik kazanmış,
B) Japon askerleri arasında en yetenekli ve takdir edilen
uygarlıktan beslenen ve uygarlığı besleyen niteliğe kavuş-
grubu oluşturdukları
muştur.
C) Türlü silahlarla toplumsal hayatın düzenini korumaya ça-
Bu parçanın ana düşüncesi numaralanmış cümlelerden
lıştıkları
hangisidir?
D) Mücadeleci ruhlarını hiçbir koşulda yitirmedikleri
E) Kendilerini yetiştirenlere güçlü bir bağlılık duygusu taşı-
dıkları ve ahlaki bir yapıya sahip oldukları
104
Test 07 11 dk.
okutunuz.
1. Dimdik duracaksın bu hayatta. Öyle bir sağlam basacaksın 3. Sinemanın en önemli kozlarından biri zannettirmesi. Ger-
ki zemin sımsıkı tutunmak isteyecek. Dudağının bir kena- çek şu ki sinema bir sihir ya da en hafif hâliyle illüzyondur
rında hafif tebessüm olacak her zaman. Yıkıldığını görmek zaten. Sizi olduğunuz yerden çekip çıkaran direktiflerle is-
isteyenleri darmadağın edecek bir tebessüm… Bir bakıp tediği yere taşıyan türden bir büyülenmeye sebep oluşuyla
gözlerinle devireceksin üzerine gelen hayatı. Bir adım ge- anlaşılır bir şey. Zannettirmek demek ise çoğu zaman ger-
risi uçurum olacak daima. Öylesi sağlam alacaksın kararla- çeküstü manzaralar ile bulunduğunuz hâlden başka bir hâle
rını. Vazgeçmeyeceksin, tereddüt etmeyeceksin yoksa daha geçişinize sebep olmasıyla ilgili. Bu etkiyi reddetmek istiyor-
çok üzerine gelir dünya. Kafanı bir kez kırdığında sağ tarafa sanız birkaç şeyi değiştirmelisiniz. Mesela zihninizin tama-
“Hadi!” dediğini herkes anlayacak. Tek başına da kalsan ar- men teslim olmasını sağlayan, karanlık ortamın merkezine
kanda milyonlar varmış gibi yürüyeceksin. yerleşmiş büyük ekran ve yüksek ses eşliğinde bir filmi iz-
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki- lemenizle sadece bir telefon ekranından kalabalıklar içinde
lerden hangisidir? izlemeniz arasında ciddi farklar bulunduğu bilinir. Bunun bir
filmin bıraktığı etkiyi tersine döndürebileceği de…
A) Hayat insana her zaman istediği sonuçları vermez.
Bu parçada vurgulanan düşünceye göre;
B) Hayata karşı cesur, dirayetli ve umutlu olunmalıdır.
I. sürrealist (gerçeküstü) unsurlar taşıma,
C) Hayatta zorluklarla karşılaşıldığında asla sonucu düşün-
meden cesur adımlar atmak gerekir. II. sinema salonunda izlenme,
D) İnsanların doğru bildiklerini savunabilmesi için çevrele- III. etkileyici bir müzikle birleşme
rinden destek almaları şarttır. özelliklerinden hangileri sinemanın büyüleyici bir etki
E) Yaşam, kitleleri peşinden sürükleyebildiği sürece insana bırakmasında rol oynamaz?
şans tanır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Bölüm 3
4. İnsan bu dünyada tek başına değildir. Hayatı başka insan-

2. Haydar Ergülen şöyle söylüyor: “Herkes şiir yazabilir. Da- larla ve varlıklarla yaşar. O hâlde başka insanların ne dü-
hası herkes şiir yazmalı. Nedeni, herkesin bir öyküsü olduğu şündüğünü, ne hissettiğini bilmek gerekir. Varlıklar hakkında
gibi bir de şiiri vardır. Şiir yazmak için şair olmak şart değildir bilgi, bilinç ve duyarlılık sahibi olmak da bir o kadar önem-
çünkü şiir yalnızca şairlere bırakılamayacak kadar güzel bir lidir. Bu durumda şiir, bize başkalarının iç dünyasını anla-
şeydir. Şiir herkesin gönlünce, fikrince, kendince yazdığı bir tan metin olarak büyük bir imkân tanır. Öte yandan bir ağaç,
şey olduğu için, aslolan şairlik değil şiir yazmak olduğu için, bir çiçek karşısındaki algımız bile şiirlerle gelişip zenginle-
şiir insanın yakını, arkadaşı, yoldaşı olduğu için üzerine ko- şir. Bütün bunları bize şiir sağladığına göre şiirsiz bir hayatı
nuşabilir, yazabilir, okuyabilir, söyleşebiliriz.” düşünmek abes bir şey olacaktır.
Bu parçada Haydar Ergülen şiirle ilgili olarak aşağıdaki- Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıda-
lerden hangisini vurgulamak istemiştir? kilerden hangisidir?
A) Belirli bir olay örgüsüne sahip olması gerekmediğini A) Şiir; bizim dışımızdaki insanların ruh dünyalarını anlama-
mızı, yaşamdaki farklı unsurları kavramamızı sağlar.
B) Şiir yazmak için özel bir yetenek gerekmediğini
B) İnsanlar, duygusal yalnızlıklarını şiirle gidermeyi tercih
C) Bir yaşanmışlık olmadan şiirin yazılamayacağını
eder.
D) Herkesin şiirin biçimine önem vermediğini
C) Şiir, insanların psikolojisini anlamada okura yardımcı
E) Her şiirin güzel şeyler anlattığını
olur.
D) Şiir, insanların doğaya bakışını değiştirir.
E) Şiir, insanların hayal dünyası üzerinde etkilidir.
105
5. Bizim kültürümüzde uslu çocuk özendirilir, itaat yüceltilir. 7. Hayal gücü, insanın yaşama arzusunu tetikleyen ve onu
Çağımızda birçok şey değişse de anne ve babasından farklı bir amaca yönelten bir kırbaç gibidir. Hayal etme duygusu
düşünmeyen, çekingen, uysal çocuklar ebeveynlerini mutlu önemlidir ve önemsenmelidir. Kulağı kesiklerden ünlü res-
ederler. Ancak her çocuk büyüdükçe kendisine “Ben kimim? sam Van Gogh diyor ki: “Önce resmimi hayal ederim, sonra
Nereye, niçin yönelmeliyim?” gibi sorular sormaya başlar. da hayalimi resmederim.” Bu yüzdendir ki insan bir varlık
Bu kritik sorular çocuğun hayatını şekillendirir. Annesinden, olarak hayalini en güzel şekilde kullanır ve yükselir. Belki bu
babasından ve toplumdan aldığı özellikler sonucunda kim- nedenle sanatçılar çok fazla hayal üretir. Hayal üreten fikir
liği oluşur. Çocuğunu doğru şekilde yetiştirmeyi hedefleyen de üretir. Hayallerde bir canlandırma olur, sonra da tasarım
anne ve baba, bu noktada kendi isteklerini yaptırmakla bir ile zihinde şekiller meydana gelir. Nitekim hayal düşünce-
yere varamayacaklarını bilmelidir. Çocuk serbest bırakıl- nin önünü açar, zihinde oluşan anlamlar insanın gözünün
malı, ona imkân tanınmalı ve o, yeteneklerine göre yönlen- önünde uçuşup durur ve başka şeylere de çağrışım yapar.
dirmelidir. Bu durum risktir ancak bilinmelidir ki iyiyi kötüyü Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler-
tanımadan hayatın anlaşılması mümkün değildir. den hangisidir?
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler- A) Hayal gücü, sanatçıların eser üretmesinde en büyük et-
den hangisidir? kendir.
A) Toplumsal kimliğin oluşmasında ebeveynler önemli bir B) Bir şeyin gerçekleşmesi isteniyorsa önce onun hayal
rol oynamaktadır. edilmesi gerekir.
B) Sağlam bireylerin yetişebilmesi için aileler çocuklarının C) Hayal, gerçek düşüncenin önünde engel gibi durdukça
hayatı tanımasına izin vermelidir. ölümsüz eserlerin yazılması imkânsızdır.
C) Farklı düşünen bireylerin geleceğe yön vermesi su gö- D) Hayal etmek, insana yaşama arzusu verir ve belirli he-
türmez bir gerçektir. deflere ulaşmasında etkin rol oynar.
Bölüm 3
D) Anne ve babaların korumacı tavrı olmadan kararlı nesil- E) Sanatçı fikir değil, hayal sattığı sürece özünden uzakla-
lerin yetişmesi mümkün değildir. şır.
E) Her çocuk belli bir dönemde kimlik bunalımı yaşar ve
bunu ancak ailesiyle aşar.
8. Sanatçı gerçekleri anlatmalı. Çünkü toplum ondan bunu

6. İnsanoğlu dünyanın en zengin antolojisidir. Bugüne kadar bekler. Bu görevi üstlenen sanatçı da gerçekleri arayıp bulur
hiçbir bilimsel teknik, laboratuvar sonuçları insanı tam an- ve bu gerçekler topluma iletilir. Sanatçı, gerçek dışılıkları bir
lamıyla ifade edememiştir. İnsanoğlunun en iyi ve en net yana bırakmalı. Gerçekler, sanatçının materyalidir. Bunları
ifadesi olan sanat eseri de insan gibi karmaşık, dipsiz, çağ- en iyi biçimde işleyip toplumu aydınlatmalıdır.
rışımlı ve anlaşılması güç unsurlarla doludur. Edebî eserler,
insanın bu doluluğunu sahneleyebildiği oranda değer kaza-
gisidir?
nır.
A) Sanatta toplumsal fayda arasında bir seçim yapmanın
zorluğu daha iyi anlaşılabilir.
gisidir?
B) Sanatçı, gerçekleri güzelce inceleyip elden geçirdikten
A) Bilim ve sanat çatışma içinde olan farklı iki yaratımdır.
sonra onunla toplumun aydınlanma yolunu açmalıdır.
B) Bilim, insanı ifade etmeye hiçbir zaman yetmemiştir.
C) Bir toplumun sanatıyla o toplumun yaşayış biçimi ara-
C) Edebi eserler, insanı anlatabildiği ölçüde anlam kazanır. sında büyük bir etkileşim vardır.
D) Edebi eserler, her yaratıcının kendi imzasını taşır. D) Sanatçı, okuyucuda, anlatılanları yaşıyormuş duygusu
E) İnsan, tanınması en zor olan canlıdır. uyandırmalıdır.
E) Okurların belli bir düşüncede yoğunlaşmasını sağlama,
sanatçının temel görevidir.
106
Test 08 10 dk.
okutunuz.
1. İnsanoğlunun rahat cümleler kurabilmesi için kelimelerin 3. Şimdi bayram denince daha günler öncesinde bayram ta-
serbest bırakılması gerekir. Çünkü dil, insanoğlunun dışa tilinin kaç gün olacağı tartışılıyor. Davulcular fotoğraflı kart
açılan kapısıdır. Dil, insan ruhunun zenginliğidir. Öyle ses- bastırarak kendini mahalle halkına tanıtmaya çalışsa da bazı
lere, öyle kelimelere ve öyle lehçelere sahibiz ki dünyanın uyanıklar onların bahşişlerini topluyor açgözlülükle. Mahalle
neresine giderseniz gidin, ne böylesini görürsünüz ne de bekçileri ise çoktan tarih oldu. Bayram tatilinde en gözde tatil
işitirsiniz. “Bozkırın Tezenesi” olarak tanınan Neşet Ertaş’ı yerlerine akın var. El öpmeye gelenlere kapı duvar gibi. Ka-
dinlerken öyle bir “gönül dağı” diyor ki işte oradaki “n” harfi- pıyı açanlar da çocuklara kapıdan şeker vermeyi çocuk se-
nin sesli yansımasının karşılığını alfabemizde bulamazsınız vindirmek sayıyor. Çok yorgun olduğumuzdan hiç olmazsa
fakat ruhunuzun en derinlerde hissetmemeniz mümkün de- bayram sabahı uyuyalım diyerek bayram namazına da gidil-
ğildir. mediğinden mahalle eşrafı ile tanışmak, bayramlaşmak da
Bu parçada yazarın asıl anlatmak istediği aşağıdakiler- gerçekleşmiyor. Zaten neredeyse apartmanda kimlerin otur-
den hangisidir? duğunu bilmediğimiz gibi birbirimize zor selam veriyoruz ço-
ğunlukla.
A) Neşet Ertaş, ruhun derinliklerine dokunan eserler ver-
miştir. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden han-
gisidir?
B) İnsanın duygularını ifade edebilmesi için ana diline
hâkim olması gerekir. A) Eski bayramlara ait güzelliklerden bugün eser kalmadığı
C) İnsanın iç dünyasının zenginliği, dil sayesinde ortaya B) Apartman yaşamının insanı yalnızlaştırdığı
çıkar. C) Bayramların toplum ilişkilerini düzenleyen bir unsur ol-
D) İnsanlar, kendi dilleri dışındaki dillere mesafeli yaklaşır. duğu
E) Müzik, dilin özgürleşmesinde ve evrenselleşmesinde et- D) Bayramda herkesin önceden bir plan yapması gerektiği
Bölüm 3
kili olmuştur. E) Bayram davulcularının geçmiştekilere hiç benzemediği
2. Hayat bir bütündür, kültür ise bölünmez bir bütünün parçası.

Değerli bir düşünceden yola çıkan, hayal ve içtenliğin bu-
luşması canlılık verir etrafına. İnsan geçmişi hatırlıyorken
4. (I) Günümüz dünyasındaki gelişmeleri, insan ve toplum
hüzün ve ayrılığın burukluğu içinde geleceğe gülümsemenin
kavramlarını göz önünde tutmadan açıklamak, yeni de-
mutluluğunu aynı anda yaşar. Böyle bir anda kendi dünya-
ğerleri anlamak açısından imkânsızdır. (II) İnsanın niteliği
sından gerçeklere bakarak hayata tutunmaya çalışır. Bütün
zamana, mekâna ve değerlere siner. (III) Çağın temel ni-
birikimiyle görür hayatı ve ötesini. Bilgi, birikim ve kültürden
teliğini belirlerken zaman içinde insanla ilgili tüm bu kav-
ne kadar beslenmişse o kadar güçlüdür olaylara, hayata ve
ramlar da insanın ve çağın niteliğini belirlemeye başlar.
geleceğe bakışı. İnsan ruhunda barındırdığı değerleri, an-
(IV) Yeni insan toplumsallıktan bireyselliğe yol alırken
lamı doğrultusunda hayata uyarlarsa varoluşun özündeki
sanal dünyadaki imge konumuna düşmekte ve fiziksel, ruh-
buluşmayı gerçekleştirebilir.
sal ya da toplumsal bir varlık olmaktan uzaklaşmaktadır.
Bu parçada insanın varoluşunu anlaması için aşağıda- (V) Bu da yabancılaşmanın ve yeni kimlik edinmenin baş-
kilerden hangisini yapması gerektiği vurgulanmıştır? langıcıdır.
A) Hayatı bir bütün olarak görmesi Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi parça-
B) Geçmişi ve geleceği aynı anda yorumlayabilmesi nın ana düşüncesi olarak kabul edilir?
C) Gerçekleri kendi penceresinden görmesi A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Bilgi ve birikimini kendi kültürüyle birleştirebilmesi
E) Özündeki değerleri anlamlandırıp yaşama uygulayabil-
mesi
107
5. Kitap, kişiyi bilgece düşünmeye yöneltir ve onu erdemli kılar. 7. Bugün iletişim teknolojileri yaşamın birçok alanında kolay-
İnsan, yeryüzündeki varlığının bilincine ancak kitapla varır. lık sağlamaktadır. Özellikle internet, zaman ve mekândan
Zamanı en olumlu yönde kullanma alışkanlığını kazandıran bağımsız olarak her an her yerden erişim imkânı sunmak-
bu davranış insana sonsuzca düşünebildiği bir dünyanın tadır. Bu erişim imkânları beraberinde bilgiye hızlı bir şe-
kapısını da aralar. Goethe’nin Faust ’unun çelişkili kimliğini kilde ulaşma yine bilgiyi hızlı bir şekilde aktarma konusunda
ancak bu kapıdan girenler kavrayabiliyor. Kitap, insanca alternatifler oluşturmaktadır. İnternette oluşturulan alternatif
varoluşun kültür belgesidir. Onu çağdan çağa taşıyıp son- mecralar yeni haber kaynaklarını ortaya çıkarmıştır. Bu sa-
suzluğa erdiren de özgürce düşünmenin yoluna sokan da yede anlık yayın yapan bir habercilik türü gelişmiştir. Dolayı-
kitaptır. İnsan ancak düşünsel varlık bilincine erdiği oranda sıyla gazetecilik kendi içerisinde geleneksel medya ve dijital
“insan” değil midir? medya olarak ayrılmıştır. Bu ayrım hem gazetecileri hem
Bu parçada anlatılanlarla, de gazetecilik alanını etkileyerek bir adaptasyon süreci ya-
ratmıştır. Adaptasyon süreci gazetecilik alanında olumlu ve
I. Kitap okuyan öğrenciler, zamanı düzgün kullanmayı öğ-
olumsuz durumları meydana getirmiştir.
renir.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler-
II. Goethe’nin Faust adlı eseri insanın özgür düşünmesine
den hangisidir?
önayak olmuştur.
A) İnternet veri akışını hızlandırarak günümüzdeki haber-
III. Kitap her insanı belirli kötü huylardan arındırır.
leşmenin sınır tanımamasını sağlamaktadır.
cümlelerinden hangileri ilişkilendirilebilir?
B) İnternette yapılan paylaşımlarla bilgilere ulaşma hızı
artar ve bu sanal ortam, kütüphane görevi görmektedir.
C) İnternet teknolojilerinin gelişmesi insanların birbiriyle
olan iletişimini kolaylaştırırken bazı sorunları da berabe-
Bölüm 3
rinde getirmiştir.
D) İnternetin özellikle endüstriyel alanda getirdiği önemli bir
6. Uzun süredir en yetenekli gençler bile edebiyat düşmanı avantaj, maliyeti çoğu kez sıfırlayan haberleşme yönte-
çarka kapılmakta gecikmiyorlar. Edebiyat, öykü yazma falan midir.
bir oyalanma. Kaçacakları güvenli bir liman, edilgenliklerini E) İnternet; birçok bilgiye rahatlıkla ulaşabilme, insanların
besleyecek bir mızmızlanma alanı… Böyle başlayan tedir- duygu ve düşüncelerini rahatlıkla ifade edebilme ve di-
ginlik, korku verici yolculuk meğer bugünlere gelecekmiş. jital platformda oluşturduğu sosyal arkadaşlıklar ile ileti-
Günümüzde edebiyat, el işinden fabrikasyona dönüşmüş şim kurma olanağı sağlamıştır.
durumda. Fabrikasyona ayak uydurmadınızsa hâliniz harap.
Eskilerden kalmaysanız sizi “O Belde”nin bunağı sayıyorlar.
Yolun başındaysanız, yola yeni çıkıyorsanız da geleceğiniz
kaygı verici.
Bu parçada yazarın yakındığı asıl durum aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Sanat dünyamızda çok fazla genç yazar veya şairin ol-
mayışı
B) Sanatın tüm alanlarında görülen niteliksizleşme durumu
C) Hemen herkesin sanatsal faaliyetlere yöneliyor olması
D) Çağdaş yazın dünyasında edebî eserlerin hazırlanma
aşamasındaki yanlış tutum
E) Edebiyat sahasının dünya genelinde gittikçe daralması
108
Test 09 10 dk.
okutunuz.
1. Sağlık kurumlarında üretilen, dosyalanan, depolanan, tas- 3. Olumlu ve olumsuz yönde etkilerinin yanı sıra çocukların iz-
nifi yapılan, ayıklama-imha süreçlerinden geçirilerek arşiv- ledikleri video karakterlerini ve diğer görsel ögeleri oyunla-
lere kaldırılan basılı belgeler; tıbbi doküman, tıbbi kayıt, tıbbi rına, sözel ve çizimsel ifadelerine yansıttıkları görülmektedir.
belge, sağlık kaydı vb. olarak adlandırılmaktadırlar. Sağlık Araştırmalara göre, çocuklar resimlerde gördüklerini bire bir
kayıtlarının korunabilmesi önemli bir konudur ve korunma aktarmak yerine o öge hakkında bildiklerini resme döker-
durumlarının devamlılığı çeşitli süreçlerin takip edilmesini ler. Bu nedenle çocukların çizdiği resimler, karşılaştıkları
gerektirmektedir. Sağlık kayıtlarının üretilmesinden arşiv- çizgi film karakterlerini nasıl algıladıkları ve neler öğren-
lenmesine kadar geçen süreç, sağlık kayıtlarının yönetimi dikleri hakkında önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Ay-
sürecidir. Sağlık kurumlarında verimli bir belge yönetimi an- rıca çizgi film izleyen çocukların çizimlerinde klişe resimler
layışının var olması, o kurumun belgelerinin de kolay yöneti- kullanmaları, onların yaratıcılıklarını olumsuz etkilemektedir.
lebilmesini sağlamaktadır. Sağlık kayıtlarının düzenlenmesi, Çizgi filmlerde kullanılan profesyonel resimlerin çocukların
standart dosya planlarına uygun şekilde yapılmalıdır. Belge- çizimleri ile karşılaştırılması çocukların öz güvenlerinde ta-
lerin depolanması, basılı ve elektronik kayıtların içeriğine ve miri mümkün olmayan hasarlar da meydana getirmektedir.
türüne göre şekil almaktadır. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
Bu parçaya göre sağlık kurumlarında verimli bir belge gisidir?
yönetiminin asıl amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Çocukların okul öncesi dönemden başlayarak zaman-
A) Resmî işlemlerin güvenli ve hızlı yapılmasını sağlamak larının önemli bir bölümünü televizyona ayırması kabul
B) Hastalara ait dosyaların başka kanallara ulaşmasını en- edilmez bir durumdur.
gellemek B) Çocuklar, izledikleri çizgi filmlerin ana karakterlerine hay-
C) Sağlık kurumlarında evrak muhafazasını ve sürekliliğini ranlıkla yaklaşmaktadır.
sağlamak C) Çocukların izledikleri çizgi filmlerin; onların sosyal, duy-
Bölüm 3
D) Sağlık kurumları arasındaki iletişimsel etkileşimi hızlan- gusal ve bilişsel gelişimlerinde ve algılarında olumlu ve
dırmak olumsuz diye nitelendirilebilecek etkileri vardır.
E) Sağlık personeline belge ve araçların kullanımı konu- D) Çizgi filmler, çocukların gerçek yaşamda kaygılarının art-
sunda kolaylık sağlamak masına neden olmaktadır.
E) Çocukların görsel algıları, izledikleri çizgi filmin konu-
2. Her yazarın ister istemez kendini anlattığı ve kitaplarında suna göre değişiklik göstermektedir.
yalnız kendisi olduğu düşüncesi bize romantizmin bıraktığı
çocukça inançlardan biridir. Aksine bir sanatçının ilkin baş- 4. Her ulusun edebiyatı şiirle başlamıştır. Türk edebiyatı için
kalarıyla, yaşadığı çağla ve çevresindeki insanlarla ilgilen- de böyle olmuştur bu. İlk şiirlerin bir bölümü uzun soluklu,
mesi hiç de olmayacak bir şey değildir. Bir insanın yapıtları olağanüstü olaylarla yüklü, öykümsü nitelikler taşımaktadır.
çoğu kez onun özlediği, heveslendiği şeylerin öyküsüdür. Bunlara edebiyatımızdaki yerleşik adıyla destan denir. Ulus-
Yapıtınız hiçbir zaman kendi öykünüz değildir. Hiçbir insan, ların çocukluk dönemlerinin ürünüdür destanlar. İnsanların
hiçbir zaman kendini olduğu gibi anlatmayı göze alamaz. olay anlatma, olay dinleme ihtiyaçlarından doğmuş; oluş gü-
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada savunulan dü- cüyle beslenip gelişmiştir. Dua gücüyle beslenmesine, ola-
şünce ile çelişir? ğanüstü olaylara ve kişilere yaslanmasına rağmen tümüyle
gerçek dışı değildir destanlar. Kimilerinde tarihsel bir gerçek
A) Sanatçıların yaşadığı dönemden bağımsız hareket et-
vardır, kimilerinde ulusların özlemleri ve düşleri.
mesi doğru bir düşünce değildir.
Bu parçada destanların hangi yönü vurgulanmak isten-
B) Sanatçı, başkalarının dertleriyle de dertlenen kişidir.
miştir?
C) Sanatçının eserinde tamamen kendisini anlatması im-
A) Şiirle benzer özellikler taşıyor olması
kânsızdır.
B) Okurun tarih bilincini kazanmasında etkin olması
D) Her sanatçı, yapıtına karakteristik özelliklerini yansıt-
maktan kendini alamaz. C) Ulusların kültüründe önemli bir yerinin olması
E) Sanatçılar belirli kalıpların içine girdiğinde kendileri ol- D) Hayal ile gerçekliğin iç içe geçtiği bir tür olması
maktan uzaklaşırlar. E) Anlatımının olağanüstü olaylarla örülü olması
109
5. Kültürünü korumayan, gençlere bu birikimi aktarmayan mil- 7. Dünyanın durmadan döndüğünün farkında olmaksızın
letler, yabancı kültürlerin etkisiyle yok olurlar. Bu kültürü ko- da onurlu bir insan olarak yaşamak mümkündür. Ama bir
rumadaki ilke statik değil dinamik olmalıdır. Kültürel değişim kimse, bir kimsenin, grubun zoruyla dünyanın döndüğünü
ve gelişimle, kültür yozlaşması, kültür yabancılaşması araya da dönmediğini ispatlayanlara inanır ya da onların yolun-
sında ince bir çizgi vardır. Bir gencin kendi kültürüne yaban- dan yürürse tüm erdemlerini kaybetmiş demektir.
cılaşmaması, beğeni yönünden halktan kopmaması için ona Bu parçada vurgulanmak istenen asıl düşünce aşağıda-
ortak millî kültürün altyapısı öğretilip sevdirilmelidir. Genç- kilerden hangisidir?
lere millî kültürün tarihî ve kültürel bir miras olduğu, bu kül-
A) Bir düşünceyi insanlara silah zoruyla kabul ettirmek zor-
türel donanım olmadan evrensel kültürde yer alınamayacağı
balıktır.
bilinci verilmelidir.
B) Bilim insanları, insanların inançlarına müdahale etme-
Bu parçadan çıkarılabilecek sonuç aşağıdakilerden han-
melidir.
gisidir?
C) Onurlu insanlar, çevresindekilerin düşüncelerine değer
A) Gençlerin kendi kültürlerini tanıması onları yabancı kül-
verirler.
türlerin etkisinden korur.
D) Erdemli insan olmak, vicdanlı insan olmanın bir alt basa-
B) Evrensel kültürde yer edinmek isteyen gençlerin önce-
mağıdır.
likle kendi kültürleriyle donatılması şarttır.
E) Bir düşünceyi inandığı için değil de zorla kabul eden in-
C) Bir uygarlığın geleceğe kalması için kendi kültürünü
sanlar bu uğurda erdemlerini yitirirler.
gençlerine özümsetmesi gerekir.
D) Bir toplumun zaman içerisinde kültürel yozlaşma yaşa-
ması gayet doğaldır.
8. “Büyük” denilen kimselerin nasıl yaşadıklarını merak eden-
Bölüm 3
E) Gençlerine millî kültürün önemini kavratmayan uluslar

lere şaşarım, “küçük” insanların yaşamında insanlığı görmü-
yok olmaya mahkûmdur.
yorlar mı? Onların da insanoğlunun bir parçası olduğunu,
yeryüzündeki büyük maceramızın bir kısmını da ancak on-
lardan öğrenebileceğimizi unutuyorlar mı? Şüphesiz her in-
6. Kentsel kimlik, bir kentin veya çevrenin topluma yabancı- sanda bütün insanlığı bulmak mümkün değildir fakat onu,
laşmamış sosyokültürel özellikleri ile tanımlanır. Bu özellik- ne kadar büyük olursa olsun, hiçbir insanda da bulmamak
ler arasında belirgin ya da baskın olanlar o kent kimliğini mümkün değildir. Bütün insanlık ancak insanların bütünün-
tanımlamada, açıklamada ve başka kentler nazarında tas- dedir, her parçanın bir araya gelmesindedir. Büyük veya
nif etmede yardımcı olur. Kent kimliği, vücut bulduğu kenti küçük olsun, hiçbir parça ötekinden kıymetsiz değildir. Yani
diğerlerinden ayırarak o kente değer katan ve o kente ait birliktir, beraberliktir değerli olan.
unsurların oluşturduğu bir olgudur. Kentler coğrafi, tarihî, Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler-
ekonomik, siyasi vb. hususiyetleri dolayısıyla diğerlerinden den hangisidir?
ayrılıp dışarıda olanlar tarafından bu özellikleri ile dikkat çe-
A) Bir toplum hakkında fikir sahibi olmak için küçük insanla-
kebilir.
rın yaşamına ayna tutulmalıdır.
Bu parçadan kentsel kimlikle ilgili;
B) İnsanlar, toplumda beraber yaşadıkları için birbirine
I. hangi niteliklerle tarif edildiği, değer vermelidir.
II. kentler arasında karşılaştırma olanağı yarattığı, C) Hiçbir insan kendini toplumdan soyutlayıp tek başına ya-
III. bir şehrin dışarıya karşı kendini koruduğu bir kalkan ol- şayamaz.
duğu D) İnsanlar arasında ayrım yapmamak ve her insanı insan-
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? lığın bir parçası olarak görmek gerekir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) Bazı insanlar, büyük denilen kişilerin yaşayışlarını merak
D) I ve III E) I, II ve III etmektedir.
110
Test 10 9 dk.
okutunuz.
1. Sanatla ilgilenen bir kimse, filan şairi filan ressamı beğenir 3. Ne roman bir toplum bilimi kitabı ne de şiir bir doğrular top-
de başkalarına kayıtsız kalır, neden? Evrene bakışı o şaire, luluğudur. Bir sanat eserini birtakım bilgiler, doğrular olarak
o ressama benzer de onun için. Başkalarının eserlerini, ya- kabul etmek sadece sanatı, varlığını, özünü görmemektir.
şama gücünü, isteğini duymaz da ondan. Bu, kişiliğin do- Balzac’ı, yaşadığı devrin toplum olaylarını öğrenmek için
ğurduğu bir zorunluluktur. Belli bir olay karşısında insanların okuduğunu kim ileri sürebilir? Böyle olsaydı bu olayları an-
tutumu, davranışı nasıl birbirinden farklı ise bir sanat eseri latan sayfalar birer tarih belgesi sayılmaz mıydı? Bir roma-
karşısında da farklı duygulanışlar olacaktır. Bir kişinin, dün- nın birkaç defa okunması, bir şiirin okunduktan sonra tekrar
yadaki bütün sanatçılardan aynı şekilde duygulanmasını, tü- edilmesi, ezberlenmesi de romanın veya şiirin bilgi edinmek
münü aynı şekilde sevmesini bekleyebilir misiniz? için okunmadığını gösterir. Zaten romancı da şair de bir şey-
Bu parçada vurgulanan düşünceye göre aşağıdakiler- ler öğretmek için yazmamıştır ki okuyan da bir şeyler öğren-
den hangisi parçanın ilk cümlesindeki soruya yanıt ola- mek için okusun.
maz? Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki-
A) Çünkü hayatı etkilendiği sanatçı gibi görür. lerden hangisidir?
B) İnsanların birbirinden farklı düşünebileceğini kabul A) Roman her ne kadar edebî bir tür olsa da içinde farklı öğ-
etmez de onun için. retiler barındırır.
C) Çünkü her sanatçı her insanı aynı biçimde etkilemez. B) Edebî türlerin temel amacı herhangi bir konuda bilgi ak-
tarmak değildir.
D) Başkalarıyla empati kurmak aklına gelmez de ondan.
C) Bir eser anlattıklarını nesnel biçimde ele alabiliyorsa ni-
E) Çünkü sanatı sadece şiir ve resimden ibaret olarak kabul
telikli olarak kabul edilir.
eder.
D) Sosyal problemlere dikkat çeken eserlerin birkaç defa
okunması kaçınılmazdır.
Bölüm 3
E) Sanatın doğruları aktarmak gibi bir amacının olduğu
unutulmamalıdır.
2. Filmi yapılan kitapların özünü kaybettiği kanısındayım. Kitap
benim için bambaşka duyguları barındırıyor. Dostoyevski’nin
de Tolsoy’un da kült kitaplarını sinemada izledim ama benim
4. Divan şiiri, ruh ve karakter bakımından belirli kalıplar içe-
risindedir. Sabit düşüncelerden, gerçek ya da asılsız bilgi-
şimdiki evrenimde onların hiçbiri kitaplarda hissettiklerimi
lerden esinlenir. Kalıplaşmış kavramlara, bu kavramlarla
vermedi. Kitabı, ondaki olayları, aktörleri benden başka biri-
yapılan mazmunlara dayanır. Şair her şeyden önce, ünlü
nin canlandırılmasına tahammülüm yok galiba. Kahramanla-
büyük şairlerin nasıl söylediğine, tanınmış kitapların ne de-
rımı hayal etmeyi, hayallerimde canlandırıp yaşatmayı daha
diğine bakar ve onları taklit etmeye özenir. Bu yüzden tabi-
çok sevdiğimi söyleyebilirim.
attan uzak kalmıştır, hayatla ilgisi pek azdır. Şair özentiye ve
Bu parçada yazarın kitaplarla ilgili vurgulamak istediği
yapmacıklığa kapılmaktan kendini alamaz. Bu da divan şii-
asıl düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
rini özgün olmaktan çok uzağa atar.
A) Kitap, anlattığı konuyu okurun zihninde canlandırabildiği
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada divan şiiriyle ilgili
sürece beğeni kazanır.
anlatılmak istenene ters düşer?
B) Kitap, okurun düşünce evreninde çığır açabilmelidir.
A) Divan şairlerinin özgün bir kimliği olduğu söylenemez.
C) Kitap, sinemaya uyarlandığında iletisi daha etkili olan bir
B) Divan şiirinin en belirgin özelliği belirli kalıplar içerisinde
yöntem olarak kabul görür.
oluşturulmasıdır.
D) Kitap, filme aktarıldığında özünden uzaklaşıp okurun
C) Divan şiiri somut dünyaya pek ilgi göstermez.
hayal dünyasında etkisini kaybeder.
D) Kişiliklerini tam olarak bulamasalar da divan şairlerinin
E) Kitap, yazarının düşüncesinin okura kabul ettirebilme
samimiyetine inanmak gerekir.
amacından asla uzaklaşmamalıdır.
E) Divan edebiyatında büyük şairler üslup bakımından yol
gösterici olmuştur.
111
5. Sanat eseri dış dünyayla ilgisini hiçbir zaman kesmez. 7. Picasso’ya bu kadar uzun süre, yarım yüzyıldan fazla, ba-
Ancak bu ilgi sanat eserinin dış gerçekliğe esir oluşu anla- şarısını sürdürmesinde en büyük sırrın ne olduğu sorulmuş.
mına gelmez. Tam tersine, bu bağ mahkûmluk bağı değil, Usta, muzip muzip gülümseyerek şu gerçeği açıklamış:
hükmetme bağıdır. Eser; gerçekliği ezer, büzer, ondan yeni “Klasik resmi çok iyi inceleyip önceden o yoldan geçmem!”
biçimler doğurmaya çalışır, onu yontar, ona eklemelerde bu- Belki de bu resim devinin hayatı boyunca söylediği en büyük
lunur ya da ondan çıkarmalarda. Fakat daha önemlisi onu gerçek bu olmuştur: Klasikten geçmek. Daha açıkçası kendi
içten değiştirmesidir. Âdeta ona fiziki etkiden çok kimyasal alanında daha önceki gerçek değerleri ayrıntılı olarak ince-
etkide bulunur. Eser, tabiata yeni bir maya koyar ve onun lemek ve sanatına onların yolundan geçerek başlamak.
yönünü değiştirmeyi amaçlar. Kısacası bir sanat eseri reali- Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
teyi ruhundan yakalar. gisidir?
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Picasso, uzun zaman başarısını korumayı bilen bir sa-
A) Sanat eserlerinin kalıcı olabilmesi anlatımda gerçekliği natçıdır.
yakalayıp yakalayamamasına bağlıdır. B) Gerçek sanatçı, başarısının sırrını açıklamaktan çekin-
B) Sanat eserleri gerçekleri gördüğü hâlde anlatmıyorsa ol- mez.
gunluğa erişemez. C) Sanatta gerçek başarıya, önceki sanatçıların deneyimle-
C) Sanat eserleri gerçeği dile getirir ancak onu mutlaka rinden yararlanılarak ulaşılır.
kendi kalıplarından geçirir. D) Her sanat eseri, bir anlayışın ürünüdür.
D) Sanat eserlerinin kendi dünyalarına hapsolma gibi bir E) Picasso’nun sanat hayatında değişik dönemler vardır.
lüksü yoktur.
E) Nitelikli sanat eserleri topluma olayların içyüzünü sezdir-
Bölüm 3
mekle yükümlüdür.
8. Edebiyat genel olarak tarihin bir yorumudur. Olaylar gerçek-

6. Şiirin arka planında insan olmalıdır. Her çağda her şiirle ye- leşir, edebiyat ise bu olayları yorumlamaya çalışır. Edebi-
nilenen insan... İnsansız şiir çabuk ölür. Şiirimizdeki bazı
yat ruhu ve hafızayı korur, insanlığı savunur. Ancak ölümü
serüvenler, iyi olmayan örnekleriyle tepki ya da ilgisizlik
ve zorbalığı engellemede pek de bir şey yapamaz. Edebi-
uyandırıyorsa insansızlıktandır. İnsansız da olabileceklerini
yat bize ders verir ama siyaset, din ve toplum şiddeti bas-
düşünmelerindendir. Şiirine insan ya da insanlık fonunu koy-
tırmada başarısız olunca insancıl edebiyat duyulmayan bir
mayanlar kaybedecek ve okur, şiirlerinde bozuk bir geomet-
sese dönüşüverir.
riden başka bir şey bulunmayanları fark edecektir hemen.
Bu parçadan çıkarılabilecek sonuç aşağıdakilerden han-
İnsanı önemsemeyen, onu şiirin temeli yapmayan anlayışın
gisidir?
kaçınılmaz sonudur bu.
A) Edebiyat her zaman toplumun ve insanlığın sözcüsü ol-
Bu parçada yazarın şiirle ilgili olarak vurgulamak iste-
mayı başaramaz.
diği aşağıdakilerden hangisidir?
B) Edebiyatın ilham kaynağı, geçmişi şekillendiren tarihî
A) Şiirin her çağda insana söyleyeceği bir sözü vardır.
olaylardır.
B) Şiirde anlatılanlara insanlar bazen kayıtsız kalabilir.
C) Edebiyat, yaşanılan bazı olayların unutulmasını engeller.
C) İçeriğinde insanı merkeze yerleştirmeyen şiirin kabul
D) Edebiyatın asıl görevi gerçeği yorumlamak ve insanlığa
görmesi beklenemez.
öğüt vermektir.
D) Okur, yazdığı şiirde samimi olmayanları kolayca fark
E) Edebiyat, insanların olaylar üzerinde düşünmesinde ve
edecek kadar yetkindir.
toplumsal duyarlık kazanmasında önayak olur.
E) Yeni bir anlayış ortaya koymayan şiirler okurun ilgisini
çekmez.
112
Yardımcı Düşünce
TAKTiK
TAKTiK
‘’---- hangisine değinilmemiştir? ---- hangisine ulaşılamaz? ---- hangisi çıkarılamaz? ---- hangisi-
ne yer verilmemiştir? ---- hangisi yanlıştır?‘’ biçimindeki olumsuz soru köklerinin kullanıldığı
yardımcı düşünce sorularında paragraftan önce seçenekleri okuyup parçada seçeneklerle
örtüşen cümleleri eleme yolunu tercih etmeniz size zaman kazandıracaktır. Seçenekler genellik-
le paragrafın yapısıyla sıra bakımından uygunluk taşır.
Hangi gıdaların
2022
022 TYT
20 TYT tüketim ömrünün
Yiyeceklerin bozulup bozulmadığını takip etmek ve hangi gıdaların tüketilebilir olduğuna karar dolduğunu
vermek insanların ne yiyeceği konusunda kaygılanmasına yol açıyor. Aslında bu endişe hiç de belirttiğine
boşuna değil çünkü ABD’de her altı kişiden biri, yiyecek aracılığıyla taşınan hastalıklarla müca- değinilmiştir.
dele ediyor. Neyse ki bugünlerde, en azından, buzdolabınızda hangi ürünlerin bakteri taşıdığını
ve neyin çöpe atılması gerektiğini size söyleyecek bir teknoloji geliştirildi. Pekin Üniversitesinde-
ki bilim insanları, yiyecekle aynı süre içinde bozulan ve renk değiştiren altın nanoçubuk etiketler
tasarladı. Herkesin rahatlıkla kullanabileceği bu etiketler, ambalajların üstüne yerleştirilerek gı-
daların bozulduğunu koklamadan anlamayı sağlıyor. Bu teknolojinin hava geçirmeyecek biçim-
de ambalajlanmış ve zaman içinde bozulan her ürüne uygulanması planlanıyor.
Bu parçada söz edilen teknolojiyle ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
Kolaylıkla
kullanabileceği- A) Sağlığı koruma amacıyla geliştirildiğine
ni vurgulayan B) Pratik bir kullanıma sahip olduğuna Kullanım alanının

bir yargıdır. C) Yaygınlık kazanacağının düşünüldüğüne yaygınlaşacağı
D) Gıdaların ömrünü belirlemeye yaradığına üzerinde durulmak-
E) Tüketicide tasarruf bilinci oluşturduğuna tadır.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Parçada yardımcı düşünce sorularında öncelikle yapılması gereken, metinde bulunan yargıla-
rın doğru tespit edilmesidir. Seçeneklerde verilenlerin metnin içinde bulunmasıyla birlikte
doğru seçeneğe ulaşılması kaçınılmazdır. Bu parçada yiyeceklerin bozulup bozulmadığının
tespitini kolaylaştırmak adına geliştirilen bir teknolojiden söz edilmektedir. Bu doğrultuda
geliştirilen teknolojiyle ilgili A seçeneğine parçanın bütününde değinilmiştir diyebiliriz. B
seçeneğine “Herkesin rahatlıkla kullanabileceği bu etiketler...” ile başlayan cümlede değinildiği
söylenebilir. C seçeneğine “Bu teknolojinin hava geçirmeyecek...” cümlesinde değinilmiştir. D
seçeneğine “Neyse ki bugünlerde, en azından...” cümlesinde değinilmiştir. Bu teknolojinin
tüketicide tasarruf bilinci oluşturduğuna dair bir ifade parçada yer almamaktadır.
Doğru Seçenek E
113
“pek çok
ülkede farklı
“İnsan beynin-
laboratuvarlar-
den boyutları
da” ifadesin-
bakımından
den A seçene-
ayrıldığı” ifade-
ğine ulaşılır. 2021
021 TYT
20 TYT sinden B seçe-
neğine ulaşılır.
“Mini beyin” olarak adlandırılan bir proje kapsamında pek çok ülkede farklı laboratuvarlarda
tasarlanan insan beyinleri inceleniyor. Beyin organoidleri olarak adlandırılan bu yapılar, insan
beyninin boyutlarından oldukça farklı. Kalem ucundaki silgi büyüklüğünde olan mini beyinler,
kan damarları gibi kilit yapılar içermediği için büyüyemiyor. Araştırmacılar bu organoidlerin beyin
gelişimi ve kusurlarıyla ilgili en karanlık sırları bile su yüzüne çıkarabileceğine inanıyor. Bu mini
beyinler, sebebi bulunamayan çeşitli hastalıklara tedavi yöntemleri geliştirmek adına umut vade-
Sonuçların en
“Kan damarları diyor.
karanlık sırları
gibi kilit yapılar Bu parçada “mini beyin” ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? açığa çıkarabi-
içermediği için A) Hakkındaki çalışmaların nerelerde sürdürüldüğüne leceği ve bazı
büyüyemiyor” B) İnsan beyninden hangi özellikleriyle ayrıldığına hastalıklara
ifadesinden C tedavi yöntemi
C) Boyutunun aynı kalma gerekçesinin ne olduğuna
seçeneğine geliştirmek
D) Araştırma sonuçlarının nasıl fayda sağlayabileceğine
ulaşılır. adına umut
E) Yapılan araştırmanın ne kadar süredir devam ettiğine
olduğu ifade-
sinden D
seçeneğine
ulaşılır.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Paragrafa bakıldığında giriş bölümünde verilen mini beyin olarak adlandırılan projenin pek çok
ülkede sürdürüldüğü belirlemesinden A seçeneğine, “bu yapıların insan beyninin boyutların-
dan farklı olduğu” ifadesinden B seçeneğine, “kan damarları gibi kilit yapılar içermediği için
büyüyemiyor” ifadesinden C seçeneğine, “en karanlık sırları bile gün yüzüne çıkarabileceği,
hastalıklara tedavi yöntemi geliştireceği” ifadesinden D seçeneğine ulaşılır. Parçada, mini
beyin ile ilgili araştırmanın ne kadar süredir devam ettiği açıklanmamıştır.
Doğru Seçenek E
114
Romanın bir efsaneye dönmesi fazla

Romanın içeriği
ilgi görmesiyle açıklanır. (A seçeneği)
hakkında bilgi
verilmiştir. (D
seçeneği)
2020
020 TYT
20 TYT
Stephen King’in yayımlanır yayımlanmaz bir efsaneye dönen romanı O (It), 27 senede bir
uyanan meçhul bir kötülüğü ve bu kötülükle baş etmeye çalışan bir grup genci anlatır. Kitaba
adını veren O, palyaço formunda olmakla birlikte dünyadaki bütün kötülerden daha kötü bir şey
olarak tasvir edilir. Karşısındaki insanın en korktuğu şeyin biçimini alan bir varlıktır. Bu durum
Harry Potter’ın roman dünyasına da aynen taşınmıştır. Ancak asıl ilginç olan İngilizce orijinal adı
“it” sözcüğünde gizlidir. Bu sözcüğün Almancadaki karşılığı olan “es”, üçüncü tekil nesneler için
zamir olarak kullanılmasının yanı sıra Freud’un nesnel gerçeklerden bağımsız ve öznel yaşantı
dünyası “id” için kullandığı sözcüktür. Gerçekten de karakterin zihnin kanalizasyonlarından
Harry Potter Adının İngiliz-
çıkmayan ama batmayan da bir şey oluşu, akla ilk önce Freudyen bir id’i getirir.
romanıyla cedeki karşılığı
benzerliğinden Bu parçada O adlı romanla ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
verilmiştir. (B
bahsedilir. (C A) Okuyucu tarafından büyük ilgi gördüğüne seçeneği)
seçeneği) B) Adının farklı dildeki karşılığına
C) Başka bir romanla benzerliğine
D) Ana hatlarıyla içeriğine
E) Sinemaya uyarlandığına
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Paragrafa bakıldığında “yayımlanır yayımlanmaz bir efsaneye dönen romanı O(It)’’ ifadesin-
den A seçeneğine, “asıl ilginç olan İngilizce orijinal adı ‘it’ sözcüğünde gizlidir’’ ifadesinden B
seçeneğine, “Bu durum Harry Potter’ın roman dünyasına da aynen taşınmıştır.’’ yargısından
C seçeneğine, “27 senede bir uyanan meçhul bir kötülüğü ve bu kötülükle baş etmeye çalışan
bir grup genci anlatır’’ ifadesinden D seçeneğine ulaşılır. Parçada, romanın sinemaya uyarlan-
dığı ile ilgili bir ifade bulunmamaktadır.
Doğru Seçenek E
115
Bilim kurgu Tüm eserlerinde

alanında (hikâye ve roman)
beğenilmesi birbirine bağlı
(A seçeneği) temaları işlemesi
2019
019 TYT
20 TYT (B seçeneği)
1928-1992 yılları arasında yaşayan Philip K. Dick, bilim kurgu edebiyatının en beğenilen yazar-
larından biridir. İlk hikâye ve romanlarından başlayarak tüm eserlerinde, gerçeklik ve insanı
insan yapan özellikleri birbirine bağlı iki tema olarak ele alır. Bu temaları başarıyla işlediği
eserlerinden biri, 1968 yılında kaleme aldığı Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi? adlı romanı-
dır. Romanın ana karakteri Rick Deckard, Mars’tan kaçan altı androidi yakalamakla görevlidir.
Ancak bu görevi sırasında, insanla robot arasındaki sınırın hiç de kesin olmadığını görür. Böyle-
ce eser bir yandan insan benzeri robotlar ile gerçek insanlar arasındaki farkı sorgularken diğer
yandan gerçeklik algısı üzerine düşündürmektedir. Dick’in bu romanı, tüm zamanların en iyi
bilim kurgu filmlerinden biri olarak kabul edilen Bıçak Sırtı filmine de kaynaklık etmiştir.
Bu parçada Philip K. Dick ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Gerçeklik algısı A) Belirli bir alandaki çalışmalarının takdir edildiği Romanının filme
üzerine B) Farklı türdeki eserlerinde benzer konular üzerinde durduğu kaynaklık etmesi
düşündürmesi C) Eserlerinin edebiyat dünyası dışında da ilgi gördüğü (C seçeneği)
(D seçeneği) D) Gerçeğin ne kadar gerçek olduğu konusunu sorguladığı

E) Romanlarında belirli bir karakterin maceralarını anlattığı
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Paragraf okunduğunda “...kurgu edebiyatının en beğenilen yazarlarından biridir.’’ cümlesinden
A seçeneğine, “İlk hikâye ve romanlarından başlayarak tüm eserlerinde…’’ cümlesinden B
seçeneğine, Dick’in Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi? adlı romanının Bıçak Sırtı filmine
kaynaklık etmesinden C seçeneğine, romanın gerçeklik algısı üzerine düşündürmesinden D
seçeneğine ulaşılmaktadır. Paragrafta yazarın romanlarında belirli bir karakterin maceralarını
anlattığına dair bir ifade bulunmamaktadır.
Doğru Seçenek E
116
Yardımcı Düşünce - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 11 11 dk.
okutunuz.
1. Koca koca kentlere içme ve kullanma suyu sağlamak, çetre- 3. Kavurucu sıcaklıktaki çöllerde yılmadan yüzlerce kilometre
filli bir temin süreci ve hiçbir zaman durmayacak devasa bir yol katedebilen develer, artık yok olmaya başlayan yay-
talep demek. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre gın inanışın aksine hörgüçlerinde su depolamazlar. Deve-
ülkemizde bir yılda kullanılan 60 milyar metreküp suyun yak- ler aslında 30 kilogramı aşabilen hörgüçlerinde yağ depolar.
laşık 6 milyar metreküpü yerel belediyeler tarafından içme Vitamin ve mineral içeriği de yüksek olan bu depo, devele-
ve kullanma suyu olarak dağıtılıyor. Yani kentsel su temini, rin haftalarca yemeden yola devam etmesine imkân tanır.
Türkiye’nin toplam su kullanımının yaklaşık yüzde 10’una Uzun yolculuklar sırasında yağ doku kullanıldığı için hörgüç
denk geliyor. Bu yüzden onluk oran düşük görünse de çok küçülür hatta tamamen eritilebilir. Yağ dokunun yakılması
iş ve bol sorun içeriyor. Barajlardan veya yer altı suyu kay- sırasında bir miktar su açığa çıksa da develer susuzlukla
naklarından çekilen içme ve kullanma suyunun yüzde kırkın- mücadelede güçlerini vücutlarının diğer uyum becerilerin-
dan fazlasının çeşmelere ulaşmadan kaybolduğu Türkiye’de den alır.
çarpık kentleşme ve göç, kentlerin su temini üzerinde büyük Bu parçada develerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-
baskı oluşturuyor. Ayrıca iklim değişikliğinin, büyük ölçüde gisine değinilmemiştir?
barajlara bel bağlayan büyük kentlerin su yönetimini daha
A) Yaşam alanlarının çöller olduğuna
da zorlaştırması öngörülüyor. Çerçeve bir su yasasının ek-
B) Hakkında doğru bilinen bir yanlışa
sikliği, idari yapıdaki geçiş döneminin su yönetiminde havza
ölçeğinde bir kurumsallaşmayı geciktirmesi, altyapı eksiklik- C) Depolarının sağladığı yarara
leri ve su kullanımı konusundaki toplumsal bilincin zayıf ol- D) Susuzluğa dayanıklı olduklarına
ması ise değinilmesi gereken diğer bazı büyük sorunlar. E) Hörgüçlerinin ufalma gerekçesine
Bu parçadan hareketle;
I. iklim değişikliği,
Bölüm 3
II. çarpık kentleşme ve göç, 4. Kalp krizlerinin kış aylarında daha sık olmasının en önemli
III. suyun kente taşınmasının ekonomiye etkisi sebeplerinden biri, soğuk havaların uyardığı damarlardaki
durumlarından hangilerinin su yönetimini zorlaştırdığı büzülme, spazm ve bunun sonucu tansiyonu yükseltici et-
söylenemez? kidir. Soğuk havada vücut, mevcut sıcaklığını korumak için
cilde daha az kan gönderir. Bunu da tüm damarlarda bü-
zülme oluşturarak yapar. Bu büzülme, otomatik olarak tansi-
D) I ve III E) II ve III
yonun yükselmesine neden olur. Sabah saatleri kalp krizinin
en sık görüldüğü zamandır. Çünkü sabah saatlerinde kan
akışkanlığında değişim olur. Buna hormonal faktörler, tansi-
2. Kılı kırk yaran bir duraklamanın yonun daha yüksek olması gibi başka etkenler de eklenince
kalp krizleri daha sık görülür.
Dörtte biri akıl, dörtte üçü korku
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
Anlamıyorum neden hâlâ kendime
A) Kalp krizinin birden fazla tetikleyicisinin olduğuna
Bu iş yapılmalı demekle kalıyorum hep
B) Vücuttaki bütün damarların kalp krizine neden olabildi-
Yapmak için haklı sebeplerim
ğine
İradem, gücüm, imkânlarım, her şeyim varken
C) Hormonal etmenlerin sabah saatlerinde kalp krizini artı-
Bu dizelerde kendinden söz eden kişi için aşağıdakiler-
rıcı bir etkisi olduğuna
den hangisi söylenemez?
D) Isı değişiminde vücudun kendi dengesini sağlayacak do-
A) Düşünceleri hep sözde kalmaktadır.
nanıma sahip olduğuna
B) Yaşadığı duraklamanın sebebini kavrayamamaktadır.
E) Sabah saatlerinde kan dolaşımının değişkenlik göster-
C) Kendini hiçbir zaman haklı bulmamaktadır. mesinin kalp krizi oranını artırdığına
D) Korkularını bir türlü aşamamaktadır.
E) Her türlü imkâna sahip olduğunun farkındadır.
117
Test 11 Yardımcı Düşünce - 1
5. Çevresel etmenler incelendiğinde son yıllarda otizm ve 7. Günümüz kitap piyasası incelendiğinde aşk, polisiye, bilim
beslenme ilişkisi üzerinde araştırmalar yoğunlaşmış. Bes- kurgu, siyasal kurgu gibi popüler edebî türlerin büyük sa-
lenmede bazı özel diyetlerin; probiyotik, multivitamin ve mi- yılarda basıldığı ve satıldığı görülür. Popüler edebiyat ül-
neral takviyelerinin otizme dair semptomları azaltarak bazı kemizde de her geçen gün çok daha fazla sayıda insana
bireylerde olumlu davranış değişikliklerine neden olabildiği ulaşmaktadır. Popüler ve edebî roman ayrımı içerisinde ele
sonucuna varılmış. Diyetler uygulandığında otizm semptom- aldığımız; Kürk Mantolu Madonna; okunma, beğenme ve
larının azaldığı gözlemlenmiş. Şekerli, katkı maddeli, aler- farklı kitlelerce bilinme açısından edebî romanlar içinde yine
jik reaksiyon yaratan gıdaların ve nişasta içeren besinlerin de en şanslılarından biridir. Kocan Kadar Konuş adlı popüler
otizm tablosunu ağırlaştırdığı anlaşılmış. Bu diyetler; gluten- roman içerisinde Kürk Mantolu Madonna romanından bazı
siz-kazeinsiz diyet, ketojenik diyet, özel karbonhidrat diyeti, alıntılar yapılmıştır. Bu da göstermektedir ki maalesef edebî
Feingold diyeti, Candida vücut ekoloji diyeti, elimine alerji di- roman ve popüler romanı birbirinden ayırmak giderek zor-
yeti ve yağ asidi, multivitamin, mineral, probiyotik takviyesi- laşmıştır.
dir. Hiçbir diyet ve takviyenin otizmi tedavi ettiği tam olarak Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
kanıtlanmasa da beslenme yaklaşımlarının otizm belirtilerini A) Kürk Mantolu Madonna romanı edebî romanlar içeri-
yönetmekte etkili olduğu görülmüş. sinde daha çok okuyucu kitlesine ulaşmayı başaranlar-
Bu parçadan otizm ile ilgili, dan biri olmuştur.
B) Popüler ve edebî roman ayrımı yapmak günümüzde ol-
I. Farklı diyetler ile otizme kalıcı çözümler bulunmuştur.
dukça zorlaşmıştır.
II. Beslenme stratejileri otizmin tedavi edilmesinde etkilidir.
C) Bazı popüler romanlar edebî romanlardaki metinlerin bir
III. Vitamin takviyeleri sayesinde otizm ile mücadele eden kısmını alıntılamaktadır.
kişilerde olumlu davranış değişiklikleri görülmüştür. D) Popüler edebiyat alanında yazılan eserler sığ anlatımları
yargılarından hangileri çıkarılabilir? nedeniyle okuyucuya ulaşmakta zorluk yaşamaktadır.
Bölüm 3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Günümüz kitap piyasasında popüler ürüne ilgi oldukça
D) I ve II E) II ve III fazladır.
8. İçtenliğin ve yalınlığın anlatılanı daha güçlü kıldığı, kişisel

yaşantıya en yakın tür anıdır. İlk kez Antik Yunan’da ortaya
çıkmakla birlikte edebî bir tür olarak en büyük örneklerine
18. yüzyılda Batı edebiyatlarında rastlanan, Türk edebiya-
6. Evet, benim için şairin şiiri ne kadar önemliyse kimliği de o tına modern manada Tanzimat’la birlikte giren anı türü, si-
kadar önemlidir. Şairin kimliği, ürününe yansır. Ürününü de-
yasi ve askerî kişiliklerin veya sanat ve kültür dünyasından
ğerli kılan da bu kimliğidir. Hayat karşısındaki duruşu, en
isimlerin kaleminden çıkmalarına bağlı olarak ifade ve üs-
az ürünü kadar önemlidir. Dünyada, ülkesinde olup bitenler
lupta bazı farklılıklar gösterir. Daha çok tarihî yönleri öne
karşısındaki tavrı bir o kadar önemlidir. Şair muhaliftir. Şair;
çıkan siyasetçi ve asker hatıratlarının resmî belgelerle
taşlanır, yakılır, toplumun sesidir, vicdanıdır. Şair asla gü-
uyumlu ve objektif olmaları beklenirken başta edebiyatçılar
nahlarından utanmaz.
olmak üzere sanat dünyasından isimlerin anılarında yazarın
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? duyguları ve kişisel yorumları öne geçer.
A) Ürünlerde sanatçıların kişiliklerini görmek mümkündür. Bu parçaya göre anı türüyle ilgili olarak aşağıdakilerden
B) Şair, karşıt duruş sergileyen kişidir. hangisi söylenemez?
A) Türk edebiyatına çağdaş anlamda Tanzimat’la girmiştir.
C) Şairin yaşanılanlar karşısındaki tutumu önem arz etmek-
B) Bireysel yaşamı en yakından sunan bir tür olma özelli-
tedir.
ğine sahiptir.
D) Şairin en önemli görevi toplumsal barışı sağlamaktır.
C) Samimiyet ve sadelik üzerine kurulmuş bir formu vardır.
E) Şair, toplum sözcülüğü görevini üstlenir. D) Anlatım ve içerik bakımından kalemsel farklılıklar göste-
rebilir.
E) İlk başarılı örnekleri Antik Yunan’da verilmekle birlikte
edebî özelliğini Batı edebiyatlarında kazanmıştır.
118
Test 12 12 dk.
okutunuz.
1. Fransız yazar Proust’un dediği gibi okumak yalnızlık gerek- 3. Nesir denen, doğru dürüst, düpedüz yazma biçimi en büyük
tirir. Günümüz insanının kitap okumaktan kaçmasının ne- vilayetimize kadar ulaşamamış iken nasıl olmuş da nesrin
denlerinden biri de budur: “Yalnız kalmaktan duyulan korku.” ağa babası olması gereken şiir en yoksul köylerimize kadar
İnsanlar artık kendileriyle baş başa kalmaktan elden geldi- işlemiş? Ne tuhaf değil mi? Bizde şiir, sanki nesrin güdük
ğince kaçmaktadır çünkü kendileriyle baş başa kalınca nasıl kalması pahasına gelişmiş. Başka milletlerde şiirle nesir at-
bir hayat yaşadıklarını sorgulamaya ve çarpık düşünceleri başı giderken bizde şiir alıp başını çekip gitmiş. Nesir de
kendilerini rahatsız etmeye başlayacaktır. Bunun nedeni “Evvela mahsus selam eder hatırı şeriflerinizi sual eylerim.”
sosyal medya aracılığıyla oluşturdukları ve çevrelerindeki klişesinde saplanıp kalmış. Ara sıra inci gibi mısralar dök-
herkese empoze ettikleri yapay ve sanal kişiliklerden kop- türen saz şairlerinden birisine köyde olup bitenleri düpedüz
mak istememeleridir. Simülasyon yani gerçeğin kopyası konuşma diliyle yazmasını söylerseniz şaşırır kalır.
onlar için realiteden daha mutluluk vericidir. İşte bu yüzden Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
insanlar her saniye ya sosyal âlemle ya da kendi gibi arka-
A) Şiir türü, nesir türüne göre daha fazla gelişmiştir.
daş çevresiyle haşır neşir olup yalnız kalmaktan kaçmaya
B) Düzyazı en büyük ilimize kadar ulaşamamış fakat şiir
çalışmaktadır. Çünkü yalnızlık da okumak gibi devrimcidir;
köylerimize kadar ulaşmıştır.
yıkar, yeni baştan yaratır. Okumak, insana sorgulamalarla,
düşünüşlerle ve hayallerle örtülü “tinsel bir hayat” sunmaktır C) Köylerimize kadar ulaşan şiiri saz şairlerinden değil, ki-
ama okumanın sunduğu tinsel hayattan içeri girmek yine ki- taplardan öğreniyoruz.
şinin kendisine bağlıdır. D) Başka uluslarda şiirle düzyazının gelişimi eşitken bizde
Bu parçadan; şiir öne geçmiştir.
I. insanın okuma eylemine karşı bir yargı geliştirdiği, E) Düzyazı ancak kalıplaşmış bazı cümleler biçiminde kul-
lanılırken, şiirlere çokça rastlanır.
II. gerçeklerden kaçan insanoğlunun okuyarak kendini ra-
Bölüm 3
hatlattığı,
III. sosyal medya bağımlılığının gün geçtikçe arttığı,
IV. yalnızlık duygusunun kişiyi boşluğa sürüklediği 4. Güzelliğiyle göz kamaştıran Ohri Gölü, Makedonya’nın gü-
neybatısı ile Arnavutluk’un doğu toprakları arasında dağlık
yorumlarından hangilerine ulaşılamaz?
bir bölgede bulunur. Balkanlar’da bulunan göl, oluşumu ba-
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
kımından en eski göldür ve derinlik bakımından da diğer göl-
D) III ve IV E) II, III ve IV lerden çok daha derindir. Dünyadaki en berrak suya sahip
göllerden de dördüncüsüdür. Gölde bulunduğu yere özgü
2. Bitcoin, ilkin 3 Ocak 2009’da dijital ortamda yazılmış ve ancak dünya çapında büyük öneme sahip 200’den fazla
bugün de çokça kullanılan elektronik para birimidir. Daha canlı türü vardır. 1979 yılında UNESCO tarafından Dünya
detaylı anlatmak gerekirse merkezî bir bankaya ya da resmî Kültür Mirası Listesi’ne dâhil edilmiştir ancak göl çevresinde
bir kurum, kuruluşa bağlı olmayan elektronik para birimidir. insanların meydana getirdiği kirlilik, su miktarının günden
E-para ya da herkes tarafından kullanılan adı ise kripto para güne azalmasına neden olmuş hatta gölün geleceğini bile
olarak bilinmektedir. Bitcoin, BTC olarak yazılır ve sembolü olumsuz etkilemiştir.
kullanılır. Normal paradan tek farkı fiziksel olarak var olma- Bu parçada Ohri Gölü’yle ilgili olarak aşağıdakilerden
ması, sanal bir cüzdan tarafından sayılar ile oluşmasıdır. hangisine değinilmemiştir?
Bu parçada Bitcoin ile ilgili olarak aşağıdakilerden han- A) Turistlerin uğrak yeri olduğuna
gisine değinilmemiştir? B) Coğrafi konumuna
A) Günümüzde sıkça kullanıldığına C) Ortaya çıkış yönünden diğer göllerden eski olduğuna
B) İlk kez ne zaman ortaya çıktığına D) Çeşitli canlıları içinde bulundurduğuna
C) Dijital bir yapısı bulunduğuna E) İnsanların olumsuz etkisine maruz kaldığına
D) Başka adlarla da anıldığına
E) Fiziksel paranın yerini aldığına
119
5. Şair, şaire özgü bir dünyayı bir nesne olarak dışarıda bıra- 7. Sanatçıya, bu eserinizi beğendik ancak ne demek istiyor-
kır. Onu karşı çıkılamaz olduğunu kabul ettiğimiz şiir dün- sunuz bu eserinizle, diye sorarlar. Yanıt şu olur: “Hiçbir şey
yasının içinde eritir, şahsi olmaktan çıkarır. Öte yandan şiir demek istedim.” Bu açıklama, yapıta hiçbir şey eklemez,
dili; yüzyılları alan, birbirine rağmen ortaya çıkan, biri diğe- bunun dışında yaratıcısını da güç durumda bırakır çünkü
rini oluşmaya, diğeri öbürünü yok olmaya zorlayan sürekli yapıtın eksik olduğu kuşkusunu uyandırır. Biz bu açıklama
bir gelişme içindedir. Bu gelişme seyrinden bakıldığında geleneğini sürdürmedikçe okurun, sanat meraklısının tem-
açılan cephede savaşanların eski şiir diliyle yazdıkları söy- belliği de sürüp gidecektir. “Nasıl olsa sorup öğrenirim ya!”
lenebilir. Bu aynı zamanda o güne özgü duygu ve düşün- tembelliğiydi bu. Okuru, sanat meraklısını yapıtla baş başa
celerin gerektirdiği bir şiirsel biçim ile değil de eskimiş bir kalmaya alıştırmalıyız.
şiirsel biçimle yazılmış olması anlamına gelmektedir. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Yazarın yapıt için açıklama yapması, o yapıtın yetersiz
A) Şairlerin şiirlerinde kendilerine özgü olan yaşamlarını an- olduğu şüphesinin doğmasına yol açar.
lattığına B) Açıklama yapmak, okuru geliştirmez; uyuşukluğa iter.
B) Şiir dünyasının şairin dünyasını içinde eritebilecek bir ni- C) Yazar, eseri için açıklama yapmakla yapıta bir şeyler
telikte olduğuna katar; halkı bilgilendirme görevini yerine getirir.
C) Şiir dünyasının karşı çıkılamaz olduğu kabul edilen bir D) Sanat meraklısı yapıtla baş başa kalmalı, yapıtı kendi
dünya olduğuna anlamaya çalışmalıdır.
D) Şiir dilindeki gelişmelerle mücadele edenlerin eski şiir di- E) Bizdeki bu açıklama geleneği, sanat adına iyi bir şey de-
liyle yazdıklarına ğildir.
E) Şiir dilinin, içinde karşıtlıkları barındırdığına ve sürekli
Bölüm 3
gelişim süreci içinde olduğuna
8. Hayli saldırgan olan Antarktika korsan martıları, besin ihti-

6. Ülkemizdeki nanobilim ile nanoteknoloji konusunun bileşi- yaçlarının büyük kısmını balık yiyerek karşılar. Bununla bir-
minden oluşan ve önemli bilimsel etkinliklerin başında gelen likte, penguenlerin yumurtalarını ve yavrularını hatta bazen
NanoTR kongrelerinin sekizincisi bu yıl Hacettepe Üniver- penguenleri bile yiyebilir; leşçil de beslenebilirler. Antarktika
sitesinin ev sahipliğinde Ankara’da düzenlenecek. Kongre gibi zorlu bir iklimde yaşayabilmelerinde bu geniş yelpaze-
gerek katılımcı sayısı gerek davetli konuşmacıların niteliği deki beslenme biçimlerinin etkisi büyüktür. Antarktika ana
bakımından her geçen yıl daha büyük ilgi görüyor. Bu yıl ay- karasında ve yakın çevresindeki tüm adalarda görülürler.
rıca International Academy of Nanomedicine tarafından dü- Karın en az yağdığı kasım ve ocak ayları arası üreme dö-
zenlenen 3. Dünya Nanotıp Kongresi de NanoTR Kongresi nemleridir. Dünyadaki popülasyonlarının 10-20 bin kadar ol-
ile eş zamanlı olarak Ankara’da gerçekleştirilecek. Böylece duğu tahmin edilmektedir.
katılımcılar bütün dünyada nanoteknolojinin farklı alt disiplin-
Bu parçadan “Antarktika korsan martıları” ile ilgili;
lerinde çalışan, çok nitelikli bilim insanlarıyla tanışma fırsatı
I. yaşadıkları coğrafyanın beslenme biçimleri üzerindeki
bulacak ve nanoteknoloji-nanotıp konularındaki son geliş-
etkisi,
meleri yakından takip edebilecek.
II. üreme dönemleri,
Bu parçada NanoTR kongreleriyle ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisine değinilmemiştir? III. yaşadıkları yerler,
A) Bilim ve teknoloji kongreleri içinde ilk olduğuna IV. fiziksel özellikleri
B) Yıldan yıla daha fazla dikkat topladığına bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?
C) Başka bir kongreyle aynı zamanda yapılacağına A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III
D) Etkinliğin düzenlenmesinde gerekli hazırlıkları üstlene- D) II ve IV E) III ve IV

cek kuruma
E) İnsanların nanoteknoloji alanındaki uzmanlarla tanışma
olanağı bulabileceğine
120
Test 13 12 dk.
okutunuz.
1. Bir eleştirmenin en önemli görevi; organik değerler sistemi 3. Bilimde, teknolojide yaşanan gelişmeler dile de yansır. Yeni
olan sanat eserini objektif, okurun zihin yapısını dikkate ala- kavramlara, yeni ürünlere dilimizin kaynaklarından yararla-
rak bütüncül şekilde incelemek, ayrıntıyı görmek, özünü narak karşılık bulmamız gerekir. Türkçe köklerinden işlek
oluşturan ortamı ortaya çıkarmaktır. Bundan sonra yapıla- eklerle yapılan yeni türetmelerle dilin söz varlığı zenginleşti-
cak iş, eleştirmenin kendi bakış açısını başka eleştirmenin rildiği gibi aynı yolla dile kazandırılacak terimlerle Türkçenin
bakış açısıyla kıyaslamak ve bu eserin gelenek çizgisindeki bilim dili olarak gelişmesine katkıda bulunmuş olacağız. Aksi
yerini tayin etmektir. hâlde dilimiz yabancı dillerin baskısı altında kalarak benli-
Bu sözleri söyleyen bir eleştirmenin esere yönelik ola- ğini yitirir. Benliğini yitirmiş bir dilin milleti de yok olmaya
rak aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? mahkûmdur. Bu konuda aydınlara ve özellikle dil araştırma-
cılarına büyük görevler düşmektedir.
A) Bütün olarak değerlendirmek
Bu parçada düşüncelerini dile getiren yazarın aşağıda-
B) Tarafsız gözle bakmak
kilerden hangisini öne sürmesi beklenemez?
C) İnce yönleriyle tanımaya çalışmak
A) Teknoloji ile bilimin, dille olan ilişkisi göz ardı edilemez.
D) Tanıtımında okurun düşüncelerine yer vermek
B) Yapılan yeni türetmeler Türkçenin zenginleşmesinde et-
E) Fikirlerini diğer eleştirmenlerin görüşleriyle karşılaştır-
kili olur.
mak
C) Teknolojinin yeni ürünlerine Türkçe karşılıkların bulun-
ması Türkçenin bilim dili olmasını sağlar.
D) Bilim dili olan Türkçenin bir zaman sonra yeni kelimeler
türetmesine gerek yoktur.
E) Teknolojiye paralel olarak yeni kelimeler türetmek dili-
Bölüm 3
mizi yabancı dillerin etkisinden kurtaracaktır.
2. Sanat alanında emeğin karşılığını alabilmek kim bilir ne 4. Kemal Tahir de Hemingway gibi romanlarında konuşmaya
güzel şeydir. Bense sanat çalışmalarımın hiçbirinden her- çok yer veren bir yazardır. Ne var ki bu konuşmalar, Hemin-
hangi bir çıkar sağlayamadım. Bu durumdan da şikâyetçi gway’de olduğu gibi kişileri açıklamaya yetmiyor. Hemin-
değilim. Fırtınalar koparıp kısa sürede köşeyi dönmüş sa- gway’de konuşmalar uzadıkça roman kişileri ile ilgili yeni
natçılar, kısa sürede siliniyor. Sanat, çekilen sıkıntıyla eş aydınlıklar ortaya konulur. Oysa Kemal Tahir’de konuşma, ki-
değer diye düşünüyorum. Geleceği böyle tasarlıyorum. şinin iç dünyasını aydınlığa aktarma görevini üstlenememiş-
Bu parçada kendinden böyle söz eden bir yazar için aşa- tir.
ğıdakilerden hangisi söylenemez? Bu parçadan çıkarılamayacak yargı aşağıdakilerden
A) Çıkar sağlamayı düşünmediği hangisidir?
B) Kalıcı olmayı amaçladığı A) Kemal Tahir de Hemingway de romanlarında konuş-

maya çok yer vermiştir.
C) Zorluklardan yılgınlığa düştüğü
B) Hemingway kişileri açıklamak amacıyla konuşmalara yer
D) Ne yapmak istediğini bildiği
vermiştir.
E) Sanatı çilekeş bir alan olarak gördüğü
C) Hemingway’in eserlerinde her yeni konuşma kişinin yeni
bir yönünü ortaya koyar.
D) Kemal Tahir, Hemingway’i taklit ederek eserlerinde ko-
nuşmalara çok yer vermiştir.
E) Kemal Tahir eserlerinde yer verdiği konuşmalar insanı
açıklamada Hemingway’inki kadar yeterli olmamıştır.
121
5. Yeryüzü insana her daim ne kadar küçük olduğunu hatırlatır. 7. Kara delikler hayli basit nesnelerdir. Elektrik yükleri, kütleleri
Büyükşehirlerde yaşayan insanlar olarak azıcık yeşil bir yere ve açısal momentumları bilindiği zaman tüm özellikleri be-
gidiversek hemen fotoğraf çekmeye başlıyoruz. Yani çoğu- lirlenebilir. Kara delikler, çoğunlukla yüksüz nesnelerin çök-
muz diyelim buna... O anın tadını çıkarmak diye bir şey, sos- mesi ile oluşacağından kara deliğin toplam elektrik yükünün
yal medya ve teknoloji sayesinde kalmadı. Biz yaptık bunu. sıfır olması beklenir. Dolayısıyla elektriksel olarak yüksüz bir
Bu büyükşehirleri insanlar inşa etti, kendi kendimizi bu kadar kara deliği kütlesi ve açısal momentum büyüklüğü tanımlar.
hasta eden biziz. Bir taşra merakı hepimizin içinde bir yer Çok sayıda parçacık içeren sistemlerin, örneğin yıldızların
tuttu. Şehrin yükünden yorulup cesaret edenler gitti. İstan- ve gezegenlerin fiziksel durumunu ifade etmenin hatta be-
bul son iki senedir sosyal, ekonomik ve politik nedenlerden lirlemenin zorluğu ile karşılaştırıldığında kara deliklerin tüm
dolayı en çok göç veren şehir oldu. fiziksel özelliklerinin sadece üç sayı bilinerek hesaplanabil-
Bu parçada düşüncelerini dile getiren bir kişinin aşağı- mesi fizikçi J. A. Wheeler tarafından “Kara deliklerin saçı
dakilerden hangisini söylemesi beklenmez? yoktur.” biçiminde ifade edilmiştir. Olay ufku kusursuz bir
küresel yüzey olduğu için bu ifade gayet uygundur. Kara
A) Büyükşehirin neden olduğu yorgunluk, insanların taş-
deliklerin, özelliklerinin birkaç sayı ile ifade edilebilmesi ba-
raya yönelmesinde etkilidir.
kımından temel parçacıklara benzediği de söylenebilir.
B) Teknoloji bağımlılığı anı, anda yaşamayı unutturmuştur.
Bu parçada kara delikler ile ilgili;
C) Büyükşehirlerin yaşanılmaz hâle gelmesi insanların taş-
I. tüm özelliklerinin belirli yöntemlerle belirlenebileceği,
raya yönelmesine sebep olmuştur.
II. yapısal olarak kolay nesneler olduğu,
D) Büyükşehirleri yaşanır olmaktan çıkaranların başında biz
insanlar gelmektedir. III. yüksüz nesnelerin çökmesi ile oluştuğu,
E) İnsanların konforlu bir hayat sürmesi ancak megakent- IV. günümüzde araştırmalar sonucu yeni görüntülerine ula-
şıldığı
Bölüm 3
lerde yaşamayı tercih etmesiyle mümkündür.

bilgilerinden hangilerine değinilmemiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III
D) II ve III E) III ve IV
6. Her okurun yaşamının belli bir döneminde tutkunu olduğu

sanatçılar vardır. Aradan geçen zamanla bu tutku yitip 8. Gelişimsel diskalkuli, aritmetik becerilerin normal edinimini
etkileyen özel bir öğrenme bozukluğudur. Genetik, nörobi-
gider, yerini bir başkasına bırakarak. Delikanlılığınızda yere
yolojik ve epidemiyolojik kanıtlar, diğer öğrenme güçlükleri
göğe sığdıramadığınız bir şairin otuzunda da tutkunuysa-
gibi diskalkulinin de beyin temelli bir bozukluk olduğunu gös-
nız bunun adı gelişmemektir. Böyle düşünmeme rağmen
terir. Bununla birlikte, zayıf öğretim ve çevresel yoksunluk
her yaşta bizi heyecanlandıran şairlere de saygı duyarım,
da ortaya çıkışında rol oynar. Gelişimsel diskalkuliden et-
“büyük” dediğimiz sanatçılar da bunlardır.
kilenen on altı çocuğun yarısında, en azından kısa vadede,
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
kalıcı bir öğrenme engeli olduğu kanıtlanmıştır. Bu sorunun
A) Uzun süre aynı sanatçıya aynı tutkuyla bağlı olmak ye- çözümünde eğitimsel müdahaleler, aritmetik gerçeklerin ez-
rinde saymaktır. berden öğrenilmesinden aritmetik alıştırmaları çözmek için
B) Büyük sanatçılar, her zaman aynı heyecanı uyandırabi- stratejiler geliştirme oldukça etkilidir.
lir. Bu parçada gelişimsel diskalkuli ile ilgili olarak aşağıda-
C) Büyük sanatçıları beğenmeyen okurlar da olabilir. kilerden hangisine değinilmemiştir?
D) Okurlar, zamanlarının bir döneminde bazı sanatçılara ilgi A) Kısa zamanda tespit edilebildiğine
duyarlar. B) Problemin çözümüne yönelik iyi sonuç almada belli yön-
E) Okurun duyguları değiştikçe beğenisi de değişiklik gös- temlerin bulunduğuna
terir. C) Ortaya çıkmasında birden çok nedenin bulunduğuna
D) Hesap etme yetisinde kendini gösterdiğine
E) Beyne yönelik bir rahatsızlık olduğuna
122
Test 14 12 dk.
okutunuz.
1. Ahmet Muhip Dıranas... Üç kelimelik bir şiir gibi. Gibi değil, 3. Osmanlının İstanbul’daki ilk sarayı olan Topkapı Sarayı,
öyle. Uzun bir “I” gibi baş verir döşümüzde. Şiirlerini açıp dünyada günümüze kadar gelebilmiş sarayların en eskisi
okuyunca hemen hemen her birinde sevginin, insan kalma ve en genişidir. Saray, tarihî İstanbul Üçgen Yarımada-
arzusu ve çabasının tadını yakalamak mümkün. Ahmet sı’nın en uç noktasında, zeytinlik bölgesinde kurulmuştur. 5
Muhip Dıranas, bu yüzden eşi Münire Dıranas’a yazdığı tek km’yi bulan surlarla çevrili, 70 000 km2 özel araziye sahip bir
şiir kitabı olan Şiirler adlı eserine şöyle bir not düşmüş: “Bu kompleks içerisinde yer almaktadır. Saray, kara tarafından
kitapta savaş, sözcüğünü bulamayacaksın. Kaldı ki ilham Fatih’in yaptırdığı Sûr-ı Sultâni, deniz yönünden ise Bizans
senden gelir.” Ne vardır peki Dıranas’ın şiirlerinde sahiden? surları ile şehirden ayrılmıştır. Temeli Fatih Sultan Mehmet
Sadece güzel komşumuz Fahriye Abla mı? Hayır aksine Dı- tarafından 1466 yılında atılmış ve inşası 1478’de bitirilmiştir.
ranas’ı öldürendir Fahriye Abla. Dıranas çok daha fazlasıdır Saray, inşa edildiği çağdan başlayarak Osmanlı Devri’nde
ve Fahriye Abla gerçekten bir komşudur. Nasıl bir komşu? sultanların yaptırdığı birçok değişiklik ve eklemeyle geniş-
Tahayyüllerle, imgeler ve metaforlarla yüklü değil, pencere letilerek ihtiyaca cevap verecek şekilde sürekli gelişmiştir.
önlerinde, saksı başlarında arzıendam eden bir komşu. Nitekim bu, Topkapı Sarayı’nı diğer Avrupa saraylarından
Sinemaya da uyarlanan ilk şiir olma özelliğine sahip olan ayıran en önemli özelliğidir.
Fahriye Abla, Dıranas’ın gençlik arzusunu alevlendiren bir Bu parçada Topkapı Sarayı’yla ilgili olarak aşağıdakiler-
kadın. Dıranas’ı özgün kılan da budur biraz. Yaşadığını, his- den hangisine değinilmemiştir?
settiğini yazar. İlham derdi pek yok gibidir, bu sebeple sem-
A) Hangi yıllar arasında inşa edildiğine
bolizmin anlaşılmazlığına başvurmaz, şiirleri berraktır. Hem
B) Devamlı olarak geliştirildiğine
de bildiğimiz berraklıktandır. Fahriye Abla o yüzden kanlı
canlıdır karşımızda. C) Benzerlerinden ayrılan yönüne
Bu parçadan Ahmet Muhip Dıranas’la ilgili, D) Tarihin en eski yapısı olduğuna
Bölüm 3
I. Şiirlerinde sevgi, insan kalabilme isteği hissedilebilmek- E) Nerede inşa edildiğine
tedir.
II. Diğer şairlerden farklı yönleri yoktur.
III. Hayatı, hissettiğini direkt eserlerine aktarmıştır. 4. Nedir tiyatronun karşıtı? Bence şiirin karşıtı neyse tiyatronun
yargılarından hangileri çıkarılamaz? karşıtı da odur. Anlatıdır, öyküdür bu da. Yine bu iki sana-
tın ortak yönlerinden biri, ikisinin de anlatıyla zaman zaman
özdeşleşen görünümleridir. Şiir, aşağı yukarı on dokuzuncu
yüzyılın ortalarında öyküye başkaldırır. Ama yine de daha
önceki dönemlerde, bireysel çıkışlar da olsa ozanlar ara-
2. Sanat dallarının içerisinde edebiyat, hayatı daha iyi anla-
sından, oyun yazarları arasından da yapıtlarında anlatılanın
mak ve gözlemlemek için yararlanılan en önemli kaynaklar-
dışına çıkanlar var. Bunların da bu sanatların büyükleri ara-
dan biridir. Edebî metinler, ortaya çıktıkları toplum ile hem
sına girdiğini görmek, güç olmasa gerek.
duygusal hem de sosyal açıdan ayrıştırılamaz bir bağ içeri-
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
sindedir. Bu bağa edebî eserin yazarı, okuyucusu ve dağı-
tım kanalları gibi unsurları da eklediğimizde toplumun tüm A) Öykünün, anlatı türleri arasında tiyatro ve şiirden daha
katmanlarına temas eden bir bütünlük görürüz. Bu bütünlük çok tutulduğu
temel olarak edebiyat sosyolojisi kavramıyla açıklanır. B) Tiyatro ve şiirin zıddının, anlatı olduğu
Bu parçada edebiyat ile ilgili olarak aşağıdakilerden C) Şiirin, yaklaşık olarak on dokuzuncu yüzyılda öyküyle
hangisine değinilmemiştir? çatıştığı
A) Hayatın gözlemlenmesinde önemli rolünün olduğuna D) Bazı ozan ve oyun yazarlarının, anlatının kalıpları dışına
B) Hayatı anlamaya yönelik kaynak niteliği taşıdığına çıktığı
C) Hayatın anlaşılmasında etkin olduğuna E) Şiir ve tiyatronun, zaman zaman anlatıyla bire bir ben-
zeştiği
D) Toplumsal değişimlere yön verdiğine
E) Toplumun tüm kesimleriyle bütünleştiğine
123
5. Türk edebiyatında modernleşme, genel anlamda, Batı dün- 6. Gamzeler birçok insan tarafından güzel ve sevimli bir yüzün
yasının etkisiyle baş göstermiştir. Türk yazarlar da yeni simgesi olarak kabul edilir. Çukura benzeyen bu yapılar ya-
dünyanın düzenine ilişkin, değişime uğrayan Türk toplumu- naklarda ve çenede bulunabiliyor. Yanaklardaki gamzeler
nun yeni hâlini yansıtmak istemiştir. Fakat bu değişim pek özellikle gülümsediğimiz zaman ortaya çıkarken çenedeki
olumlu anlamda olmamış, modernist eserlerde ise “yanlış gamzelerin görünmesi yüz hareketlerine bağlı değil. Çene-
Batılılaşma” sorunu olarak eleştirel bir bakış açısında yer deki ve yanaklardaki gamzelerin oluşma nedenleri ise birbi-
bulmuştur. Bilindiği üzere, Tanzimat her alanda Batılılaş- rinden farklı. Ayrıca gamzesi olan kişilerin çocuklarının da
manın adıdır. Batı’dan kastedilen ise Fransa’dır. Fakat halk gamzeli olma olasılığı yüksek. Bu nedenle gamzenin gene-
bu konuda yine zavallıdır. Zira yenileşme aydın kesimden tik bir özellik olduğu düşünülüyor. Ancak bu özelliğin ortaya
halka doğrudur. Bu, âdeta toplumsal intiharın başlangıcı- çıkmasının tek bir gen tarafından kontrol edilip edilmediği
dır. Tanpınar, bu durumu şu şekilde özetliyor: “Devlet rica- tam olarak bilinmiyor.
linin resmî elbisesi olarak ‘İstanbulin’ icat ediliyor, saltanat Bu parçada gamzeyle ilgili olarak aşağıdakilerden han-
arabası moda oluyor ve sadece arabanın kullanılması ile gisine değinilmemiştir?
cuma ve bayram alaylarının çok mahallî olan mana ve mahi-
A) Nerelerde bulunduğuna
yeti de değişiyordu.” Öte yandan eski ve yeni kimlik üzerine,
B) Yüzün hangi bölümlerinde yer aldıklarına
Tanpınar, toplumdaki keskin değişimlere dikkat çekiyor: “...
‘alafranga’ ve ‘alaturka’ (musikide de olduğu gibi) ‘eski’ ve C) Kalıtımsal bir niteliği bulunduğuna
‘yeni’ (zihniyet meselelerinde) tabirleriyle ifade edilen bu iki- D) Kas doku bozukluğu olduğuna
lilik realitesi Tanzimat’ın en büyük şansıdır. Diğer bir deyişle, E) İnsanlarca sembolleştirildiğine
Tanzimat, sosyal hayatı değiştirmesinin yanı sıra, taklitçilikle
beraber, değişik tiplerin ortaya çıkmasında doğrudan etkili
olmuştur. Sosyal hayatın değişiminden kasıt ise doğrudan
Bölüm 3
İstanbul ile ilintilidir zira aydın kesim ve halk arasında kes-

kin bir uçurum vardır.” 7. Refah bakımından çok güçlü olmasına bağlı olarak ekono-
Bu parçadan modernleşmeyle ilgili aşağıdakilerden misi ve hayat standartları Avrupa Birliği’nin üstünde olan
hangisi çıkarılamaz? Norveç; çok değerli balıkçılık geçiminin kötü etkileneceği
düşüncesiyle, Avrupa Birliği üyelik teklifi göndermesine kar-
A) Yazarların Batı dünyası ile tanışmasıyla başladığı
şın üyelik teklifini kabul etmemektedir. En büyük sıkıntı-
B) Edebiyatımızda çok olumlu yansımalarının olmadığı
larından biri, iş gücünün yeterince olmaması ve yaşlanan
C) Yenileşmenin aydınlardan başlayıp halka yönelen bir yol nüfustur. Yaklaşık 5 milyon nüfusu olan ülke, iş gücü ek-
izlediği sikliği içermektedir. 1960’lı yıllarda sularında keşfedilen pet-
D) Yazarların kendisini geliştirmesine katkıda bulunup farklı rol ve doğal gaz Norveç’e refah kazandırmıştır. Ekonomisini
türde eserler üretmelerine olanak sağladığı ayakta tutan petrol, bakır, doğal gaz, nikel, demir, çinko,
E) Sosyal hayatta keskin değişimlerin yaşanmasına neden kurşun, balık, kereste, hidrolik enerji başlıca doğal kaynak-
olduğu larıdır. Aynı zamanda İskandinav Yarımadası’nın siyasi bas-
kınlığını da elinde bulundurmaktadır.
Bu parçada Norveç’le ilgili olarak aşağıdakilerden han-
gisine değinilmemiştir?
A) Bulunduğu bölgedeki politik gücüne
B) Çeşitli doğal kaynakları olduğuna
C) Aktif çalışan sayısının yetersizliğine
D) Bir kuruluşa katılmama gerekçesine
E) Balıkçılığın en önemli geçim kaynağı olduğuna
124
Test 15 7 dk.
okutunuz.
1. Güzel resim yapmak, hele ki fotoğraf gerçekliğinde resimler 3. Hayranlıkla baktığımız tablolar çoğu zaman tek seferde or-
yapabilmek özel yetenek gerektiriyordu ama yapay zekâ sağ taya çıkmaz. Sanatçılar genellikle bir eskiz çizerek işe baş-
olsun bu konuya da el attı. Nuidia tarafından geliştirilen Gua lar. Ancak tablonun yapım aşamasında bazen fikir değiştirip
GAN adlı yazılım, çizdiğiniz taslakları fotoğraf benzeri resim- planda olmayan figürler eklerler ya da önceden planladık-
lere dönüştürüyor. “Rekabetçi üretken ağlar” adı verilen bir ları figürleri aktarırlar. Bazen de boyamaya başladıkları bir
tür derin öğrenme tekniği kullanılarak geliştirilen sistem, bir- figürün yerini ya da biçimini değiştirirler. Picasso gibi bazı
birine rakip iki yapay zekâ yazılımının birbirleriyle yarışarak ressamlarsa üzerinde daha önce yarım bıraktıkları tablolar
kendilerini iyileştirmesi sonucu ortaya çıkmış. Yapay zekâ- olan eski tuvallere yeni tablolar yapmakla bilinir. Sanatçı-
nın öğrenilebilmesi için sisteme 1 milyon fotoğraf yüklen- nın fikir değiştirerek yaptığı değişkenlerin izleri bazen resmin
miş. Gua GAN’ın görünüşte Microsoft’un Paint’ine benzeyen son hâlinde açıkça görülür, bazen de resmin tamamlanma-
bir uygulamasında, bilgisayarın faresini kullanarak arayüzde sından yıllar sonra kullanılan boyaların ışık geçirgenliğinin
ekrana kabaca yapmak istediğiniz resmi çiziyorsunuz. Bunu artmasıyla ortaya çıkar. Picasso gibi ressamların şaheser-
yaparken ekranın alt kısmında bulunan seçeneklere göre lerinin altındaki gizli resimleri ortaya çıkarmak da ancak bi-
tablonuzu oluşturuyorsunuz. limsel yöntemlerle mümkün.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene- Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmemiş-
bilir? tir?
A) Güzel resim yapmak sadece bilgisayar ortamındaki bir- A) Tuvallerdeki saklı sanatı keşfetmenin basit olmadığın-
takım programlarla mümkündür. dan
B) Yapay zekâ, günümüzde birçok alanda kullanılan ve B) Şaheserlerin yaratım sürecinde birtakım değişikliklere
programları rahatlatan bir yöntemdir. uğradığından
C) Son dönemlerde geliştirilen bir yazılım ile fotoğraf ger-
C) Picasso’nun yarım kalan eserlerden yeni tablolar ortaya
Bölüm 3
çekliğinde resimler yapılabilmektedir.
çıkardığından
D) Microsoft’un Paint programı ile resimlerimiz daha güzel
D) Tablolardaki gizli resimlerin yıllar geçtikçe sanatseverler
hâle gelmektedir.
tarafından fark edilebileceğinden
E) Bilgisayar ortamındaki resimlerin gerçekliğe yakınlığı yıl-
E) Tablo üzerinde yapılan değişikliğin bazen ışık geçirgen-
lardır tartışılmaktadır.
liği ile fark edilebildiğinden
2. Seyşeller; beyaz kumsalları, berrak denizi, antik tarihi, eşsiz
doğal ortamı ve konaklama çeşitliliği ile tropik turizme ılıman
şartlarda imkân veren ender yerlerden biri olup Afrika kıta-
sının doğusunda yer alan, 493 km2 büyüklüğündeki turistik
adalar ülkesidir. 115’ten fazla granit ve mercan adasından
oluşan ülkede en büyük ada, Mahe Adası’dır. Mahe Ada-
sı’nın başkenti Victoria’dır ve nüfusu 25.000 kadardır. Ülke
nüfusu 100.000 civarındadır ve bunun %60’ı gençtir. 1976’da
İngiltere’den bağımsızlığını kazanan ülkede etnik yapı Fran-
sız asıllı olan Creollerden oluşur. Creoller esasen Fransız,
İspanyol, Asyalı, Afrikalı karması melez bir toplumdur. Hal-
kın çoğu Katolik’tir. İngilizce ve Fransızca resmî dilleridir.
Bu parçada Seyşeller ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine değinilmemiştir?
A) Birçok turistik özelliğe sahip olduğuna
B) Coğrafi konumuna
C) Adalardan oluşan bir ülke olduğuna
D) Ilıman iklim kuşağında yer aldığına
E) Birden fazla devlet dili olduğuna
125
4. Günümüzde çeviri, başlı başına bir uğraş olarak kitaplıkları 6. Astım, solunum yollarını tıkayan ve nefes almayı zorlaştıran
zenginleştiriyor. Çeviri ustalarımız da günden güne çoğaldı. kronik bir hastalıktır. Egzersizden sıcaklık veya nemdeki ani
Yüzlerce tiyatro yapıtı dilimize kazandırıldı. Ne var ki tiyatro bir değişime kadar astım pek çok faktörden etkilenmektedir.
için zorunlu olan konuşma dili yerine genellikle yazın dili kul- Solunum güçlüğü, hırıltı, hapşırma, öksürük çoğunlukla as-
lanıldı. Yazınsal çeviri; biçimi, oyuncunun sahne üzerindeki tımın belirtileridir ayrıca çekilmeler, göğüs ağrısı ve panik,
söz, hareket düzenini olumsuz yönde etkilediği gibi sahne ve anksiyete gibi daha ciddi belirtiler de takip edebilir. Astım te-
seyirci etkileşimindeki organik bağı da zayıflatır. Tiyatro yö- davi edilebilir olmamasına rağmen, tetikleyicilerden kaçına-
netmenleri bu çevirileri -güzel bir Türkçeyle çevrilmiş olsalar rak ve kesin bir tedavi planına bağlı kalarak kontrol altında
bile- sahneye aktarma işiyle uğraşıyorlar. tutulabilir. Bu kişilerin yaşam kalitesi ve süresi sağlıklı kişiler
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? ile aynıdır. Ancak astım çok ciddi, öngörülemeyen bir durum-
dur ve astımlı kişinin hayatını birkaç dakika içinde ölümcül
A) Yazın diliyle yapılan tiyatro çevirilerinin yönetmenlerce
bir tehlike içine atabilmektedir. İyi iklim koşulları, düşük kirli-
ayrıca sahne diline uyarlandığına
lik düzeyleri ve sağlık hizmetlerine kolay erişim gibi faktörler
B) Tiyatrodaki konuşma dilinin, bir düşünce ve duygunun
bir kişinin astım ile nasıl başa çıktığını etkilemektedir. Tüm
belirlenip anlatılmasında araç olduğuna
bu faktörler bölgeden bölgeye değişmektedir ancak bazı şe-
C) Çeviri ustalarımızın yüzlerce tiyatro yapıtı çevirdiklerine hirler tüm bunların doğru kombinasyonuna sahiptir ve astım
D) Yazınsal çeviri biçiminin sahne ile seyirci ilişkisini zayıf- hastaları için yaşanacak en iyi yerleri oluşturur.
lattığına Bu parçada astımla ilgili olarak aşağıdakilerden hangi-
E) Tiyatro çevirilerinde yazın dilinin değil, konuşma dilinin sine değinilmemiştir?
kullanılması gerektiğine A) Hayati tehlike yaratabilecek özellikte olduğuna
B) Birtakım önemli semptomlarının var olduğuna
5. Hava kirliliği her yıl yedi milyon kişinin ölümüne yol açıyor.
Bölüm 3
C) Kesin bir tedavisinin varlığına

Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) 108 ülkede 4 bin 300’den
D) Etkilendiği bazı etmenlere
fazla kentin hava kalitesi verilerini analiz ederek elde ettiği
E) Belirli bölgelerde hastalarının daha rahat yaşayabilece-
bulgulara göre hava kirliliğinin iki temel nedeni, gevşek taşıt
ğine
emisyonu standartları ve geleneksel yemek pişirme yöntem-
leri. Ölümlerin %90’ından fazlası, ailelerin daha çok kömür 7. Cassowary kuşları, dünyanın en tehlikeli kuşu olarak bilinir.
veya gaz yağı ile yemek pişirdiği düşük ya da orta gelirli ül- Düşünüldüğünde akıllara ilk olarak kartal ya da akbaba gibi
kelerde gerçekleşiyor. Bu materyallerin havaya saldığı kirle- yırtıcı kuşlar gelse de onlar cassowary kadar kaçınılması
tici maddeler kalp hastalıklarına, akciğer kanserine ve diğer gereken bir kuş çeşidi değildir. Cassowary, Avustralya ve
sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Kentsel nüfusun artması bu Yeni Gine’de bulunan tropik ormanlarda görülür. Oldukça iri
sorunu daha da karmaşık hâle getiriyor. Dünyadaki mega- ve tehlikeli bir kuş türüdür. Vücut özelliklerine bakıldığında
kentlerin birçoğunda hava kalitesi Dünya Sağlık Örgütünün deve kuşu cinsinden oldukları çok rahat anlaşılabilir, hâliyle
önerdiğinden beş kat fazla. Temiz hava girişimlerinde bulu- de uçamazlar. Çok dirençli hayvanlardır. Sahip oldukları bu
nan ve daha katı taşıt standartları uygulamaya başlayan Hin- biyolojik etken onları hayata sımsıkı bağlamıştır. Kuş türleri
distan ve Meksika gibi bazı ülkelerde umut ışığı görüyorlar. üzerinde yapılan araştırmalar neticesinde en uzun yaşayan
Bu parçadan hareketle hava kirliliğinin sebepleri ara- üçüncü kuş ve ağırlık bakımından da en ağır ikinci kuş türü
sında; oldukları tespit edilmiştir. Ömürleri neredeyse elli yıldır.
I. nüfus artışının yaşanması, Bu parçadan cassowary kuşlarıyla ilgili olarak aşağıda-
II. kömür kullanımının yaygın olması, kilerin hangisine ulaşılamaz?

A) Güçlü ve büyük bir fiziksel yapıya sahiptir.
III. taşıt standartlarının uygulanmaması,
B) Kuşların genelinde görülen bir özellikten yoksundur.
IV. şehirlerin düzensiz yapılanması
C) Diğer kuş türlerine karşı oldukça acımasızdırlar.
faktörlerinden hangileri gösterilemez?
D) Farklı coğrafyalarda görülmekte olup elli yıla yakın yaşa-
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II maktadır.
D) II ve III E) II ve IV E) Dayanıklılık özellikleri yüksektir.
126
Test 16 12 dk.
okutunuz.
1. Çok yakın tarihe kadar hayvanların yararlı ve zararlı ola- 3. Şehir yaşamının zorluklarından şikâyet etsek de sahip oldu-
rak sınıflandırılıp anlatıldığı kitaplardaki düşüncenin altında ğumuz bazı şeyleri bırakmak düşündüğümüz kadar kolay ol-
insanın yaşadığı çevrede refah içinde ve sağlıklı olarak muyor. Bunun başında da alıştığımız tüketim alışkanlıkları
hayatını sürdürmesi yatıyordu. Bu düşünce biçimi, tarım za- geliyor. İster bir gün şehirden uzaklaşalım ister hep şehirde
rarlılarının neden olduğu kayıpların doğal sonucu olan açlık kalalım, mutlu olmak için tüketim alışkanlıklarımızı mutlaka
ve sıtma gibi salgın hastalıkların neden olduğu ölümler göz düzenlemek gerekiyor. Bu hem beden hem de ruh sağlığı-
önüne alındığında gayet normaldi. Bütün böcekler zarar- mız için en önemli faktörlerden biri. Bunun için ihtiyaç tü-
lıydı. Sivrisineklerin üreme yerleri olan sulak alanlar kuru- ketim dengesini mutlaka iyi kurmak gerekiyor. Yaşamımıza
tulmalıydı. Yılanların insanlara zarar verdiği için görüldüğü ekleyeceğimiz her eşya bize yüktür. Bunun farkında olarak
alışveriş yapmak çok önemli. Bunun peşinden bu kez ne tü-
yerde öldürülmesi, öldüren kişinin çevresine faydalı bir iş
kettiğimizi sorgulama devreye giriyor. Seçenekler içerisinde
yaptığını düşünmesine neden oluyordu.
daha kaliteli ve yerli olanı talep etmemiz hem bize hem ülke-
mizin geleceğine büyük katkı sağlayacaktır. Tüketim konu-
A) Kısa zaman öncesine kadar hayvanların yararlı ve za- sunda minimalist yaşam felsefesinden ilham almak oldukça
rarlı biçiminde sınıflandırıldığı işimize yarayacaktır.
B) Zararlı zannedilen pek çok hayvanın salgın hastalıklara Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi yazarın
ve ölümlere neden olduğu şehirli insanlara verdiği önerilerden biri olamaz?
C) Bütün böceklerin, sivrisineklerin, yılanların zararlı olarak A) Tüketim alışkanlıklarını düzenlemeleri
kabul edildiği B) Alışverişlerini daha dikkatli yapmaları
D) İnsanların, hayatlarını sağlıklı ve mutlu olarak sürdürebil- C) Minimalist anlayışla tüketime yönelmeleri
mek için kendisini rahatsız eden her canlıya zararlı dediği
D) İmkânları doğrultusunda tüketim yapmaları
E) Zararlı sanılan canlıların yok edilmesinin insanların ra-
Bölüm 3
E) İhtiyaç-tüketim dengesini kurmaları
hatlamasını sağlamadığı
2. Geçmiş dönemlerde altının veya geçtiğimiz yüzyıllarda pet- 4. İklim değişikliğinin önlenmesi için sera gazının azaltılması
rolün taşıdığı anlam, önümüzdeki yıllarda lityum tarafından çok önemli. Bugüne kadar termik santral gibi havayı kirle-
gölgede bırakılabilir. Pek çok hastalığın tedavisinde ve se- ten yapıların daha çevreci hâle getirilmesine odaklanıldı.
ramikten nükleer silaha kadar çok çeşitli ürünlerde uzun Öte yandan havadaki karbondioksidi emerek de sera gazını
süredir kullanılan lityum; bilgisayar, cep telefonu ve diğer azaltmak mümkün. Ekonomik açıdan makul olmadığı için
elektronik cihazların pillerinde vazgeçilmez bir bileşen olarak şimdiye kadar uygulanmayan bu yöntem, son zamanlarda
ortaya çıktı. Küresel pazarın yıllık lityum tüketimi 2017’de 40 gündeme gelmeye başladı. Arizona State Üniversitesin-
bin ton oldu ki bu da 2015’ten bu yana her yıl %10 civarında den Prof. Dr. Klaus Lackner tarafından geliştirilen teknoloji,
yükseliş anlamına geliyordu. Bu arada 2015’ten 2018’e lit- bir girişim firması tarafından ticarileştirildi. Deneme aşama-
yum fiyatlarının neredeyse üçe katlanması talebin ne kadar sında havadan günde 100 ton karbondioksit emecek bu
hızlı artış gösterdiğinin net bir yansıması. Elektrikli araçların sistem yaygınlaştığında yıllık 3,8 milyon ton karbondioksit
emebilecek. Ton başına maliyetin 100 doların altında olması
popüler hâle gelmesiyle talep daha da artacak.
bekleniyor.
Bu parçaya göre iklim değişikliğinin önlenmesi için atı-
A) Lityumun ilerleyen süreçte petrol ve altın kadar değerli
lacak adımlar arasında;
olacağı
I. havadaki karbondioksit oranının azaltılması,
B) Lityumun teknolojik aletlerde ve birçok hastalığın tedavi-
II. termik santrallerin çevreci hâle dönüştürülmesi,
sinde çok önemli bir yere sahip olduğu
III. sera gazlarının azaltılması,
C) İlerleyen yıllarda lityum tüketiminin daha da artacağı
IV. bilimsel birçok araştırmanın yapılması
D) Elektrikli araçlara talebin artmasıyla lityuma ihtiyacın da
artacağı uygulamalarından hangileri yer almaz?
E) Küresel pazarın, lityum tüketimi ve talebinde belirleyici A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV
rol üstlendiği D) I ve II E) III ve IV
127
5. Her ne kadar kamuoyunun dikkati petrol kaynaklarının tü- 7. Meşe, dünyada 300’den fazla türü bulunan bir ağaçtır. Ül-
kenmesine odaklanmışsa da su kaynaklarının tükenmesi kemizde de bazıları endemik olan yani yalnızca Türkiye’de
geleceğimiz için çok daha büyük tehdit. Petrolün yerine ko- doğal olarak yetişen 18 türü vardır. Bazı türlerinin boyları 30
nabilecek bir sürü şey varken suyun yerine bir şey koymak metreye, enleriyse 2 metreye ulaşabilmektedir. Ömürleriyse
zor. Petrolsüz milyonlarca yıl yaşadık ama susuz sadece ortalama 500 yıldır. Erozyonla mücadele etmek amacıyla
birkaç gün dayanabiliriz. Besin üretmek için de bol miktarda düzenlenen kampanyalarda çoğunlukla meşe tohumu ekil-
suya ihtiyacımız var. Bireysel düzeyde doğrudan ya da çe- mesinin ya da meşe fidanı dikilmesinin nedenlerinden biri de
şitli yiyeceklerle kabaca günde dört litre su içeriz. Ama her meşenin uzun ömürlü bir ağaç olmasıdır. Ama meşeye bu
gün yediğimiz besini üretebilmek için bunun 500 katına yani kadar önem verilmesinin daha pek çok nedeni vardır. Önce-
2 bin litre suya ihtiyacımız var. Besinlerin böylesine olağan likle meşe ülkemizin pek çok bölgesinde doğal olarak yeti-
dışı biçimde su ihtiyacı olan ürünler olması nedeniyle dünya- şen ve ormanlar oluşturan bir ağaçtır. Yani meşe ülkemizin
daki suyun %70’inin sulama için kullanılması şaşırtıcı değil. toprak yapısını ve iklimini sevmektedir. Bu sayede de sağ-
Artık dünyanın su sıkıntısı içinde olduğu geniş kabul görü- lıklı bir gelişim göstermektedir.
yorsa da insanlar henüz su kıtlığı çekilen bir geleceğin aynı Bu parçadan meşeyle ilgili olarak aşağıdaki yargıların
zamanda besin kıtlığı çekilecek bir gelecek anlamına geldi- hangisine ulaşılamaz?
ğini görebilmek için daha ne bekliyorlar? A) Belli bir bölgeye özgü olarak yetişen türleri vardır.
Bu parçada öngörülerini dile getiren bir kişinin;
B) Toprak aşınmasını engellemede kullanılmaktadır.
I. su kaynaklarının büyük bir bölümünün sulama için kulla-
nıldığı, C) Uzun ömürlü olmasından dolayı eski çağlardan beri
II. petrol kaynaklarının tükenmesine toplumun duyarsız kal- sembolik bir ağaç kabul edilir.
dığı, D) Türkiye’deki hava koşullarında ve toprak yapısında ra-
III. su kaynaklarının tükenmesinin gelecek için tehlike oluş- hatça yetişmektedir.
turduğu, E) Kayda değer bir ağaç olarak görülmesinin birden fazla
Bölüm 3
IV. su kıtlığının besin kıtlığına da yol açacağının insanlar ta- sebebi vardır.
rafından görülmemesi
durumlarından hangilerine değindiği söylenemez? 8. Bugün güneş koruyucu endüstrisi hızla büyüyor. Dünya
çapında güneş bakım ürünlerinin satışı 2015 yılında yak-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV
laşık 15,8 milyarken bu miktarın 2024 yılına kadar 24,9 mil-
yar dolar seviyesine ulaşması öngörülüyor. ABD Gıda ve
6. Cilt kanserinden korunmak için aklımıza gelen ilk önlem gü- İlaç Dairesinin (FDA) verilerine göre güneş koruyucularının
neşten kaçmak. Ya hemen bir gölgeye sığınıyor ya da cil- içeriğindeki kimyasallar insan vücudu tarafından endişeleri
dimizi güneş koruyucuyla kaplıyoruz. Fakat son yıllarda artıracak seviyelerde emiliyor. Bu noktada uzmanlar FDA
güneşten korunmanın da sağlığımız açısından bir risk oluş- verilerine dayanarak güneş kremi kullanımının terk edilmesi
turduğu fikri önem kazanmaya başladı. Dünya çapında gerektiğini söylüyorlar. Onlara göre, güneş ışığının vere-
büyük oranda artan D vitamini eksikliği oranının nedeni ola- ceği zarar, güneş koruyucularındaki kimyasalların potan-
rak insanların güneşten korunmaya çalışması görülüyor. D siyel zarar riskinden daha az. Çoğu güneş koruyucusunun
vitamini eksikliği beraberinde güçsüz kemikleri ve dişleri, en- içinde güneş ışınlarının zararlı etkilerini engellemek için bir-
feksiyonları, kalp damar hastalıklarını getiriyor. Diğer yandan takım maddeler bulunuyor. FDA yetkilileri özellikle bu mad-
da D vitamini takviyeleri bir çözüm gibi görünse de bugüne delerden oksit benzen gibi kimyasalların insanlarda hormon
kadar beklenen etkiye sahip olmadığını düşünenler de var. düzenini bozabileceğinden endişe duyuyor.
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? Bu parçadan güneş koruyucuları ile ilgili aşağıdakiler-
A) Kanserden korunmak için doğru bilinen yanlışlar yapıldı- den hangisi çıkarılamaz?
ğına A) İçindeki kimyasalların vücut tarafından çok hızlı emildiği
B) Cilt kanserinin temel nedenlerinden birinin güneş ışınları B) Dünya piyasasında ilerleyen süreçte satış grafiğinde
olduğuna artış olacağı
C) D vitamini eksikliğinin güneşten korunmak amacıyla atı- C) Yapılan araştırmalar sonucunda piyasadaki ürünlerin
lan adımlardan kaynaklandığına azaltılması gerektiği
D) Kimi ciddi hastalıkların D vitamini eksikliğinden kaynak- D) İçinde bulunan bazı maddelerin insanların hormon düze-
landığına nini bozabileceği
E) Vücudumuz için alınan takviye vitaminlerin çok da etkili E) Günümüz pazarında çok talep gören ürünlerden biri ol-
olmadığına duğu
128
Test 17 12 dk.
okutunuz.
1. Antikahraman terimi oldukça yeni bir kavramdır ve edebi- 2. Ülkemizin en güzel illerinden İzmir’in Çeşme ilçesine bağlı
yat, sinema alanında 20. yüzyılla birlikte kullanılmaya baş- olarak bilinen bir mahalle olan Alaçatı, Ege Denizi’ne kı-
lanmıştır. Pragmatist gerçeklerin şekillendirdiği, kapitalist yısı olması ile birlikte en çok turist çeken bölgelerden de
yaşamın bireyci ve kişiyi toplum içinde değerli bir varlık ol- bir tanesidir. Bölgede geziye uygun tarihî taş evleri ve rüz-
maktan ziyade tüketim aracı olarak gören yozlaşmanın her gâr sörfüne elverişli plajları bulunan Alaçatı’nın yaklaşık nü-
alana yayıldığı, insani olan tüm yüce duyguların silikleştiği, fusu 8.400 kişi olarak belirlenmiştir. Özellikle son yıllarda taş
günümüz dünyasının insan tipinin ihtiyacının ürünü olarak evleri ile dikkat çeken Alaçatı, 704 kilometrekarelik alanı ile
ortaya çıkan bir tiptir antikahraman. Edebiyat araştırmacıları bünyesinde pek çok eğlence mekânı ve otel barındırmak-
antikahraman tiplemesinin edebiyat dünyasındaki izlerini sü- tadır. Yine özellikle Ege Bölgesi’nin en önemli tatil beldele-
rerken onun ilk örneklerini Homeros’un İlyada ve Odysseia rinden biri olarak bilinen Alaçatı, yaz mevsiminde yabancı
adlı eserine kadar götürmektedir. Antikahraman kavramını turistleri en çok ağırlayan belde olarak da adını yazdırmıştır.
en açık ve başarılı şekilde gördüğümüz eser ise Cervan- Bu parçada Alaçatı’yla ilgili olarak aşağıdakilerden han-
tes’in Don Kişot adlı eseridir. Dünya edebiyatında ve gü- gisine değinilmemiştir?
nümüz sinemasında antikahraman olarak Dostoyevski’nin
A) Coğrafi konumuna ve demografik yapısına
Yeraltı Adamı, Camus’un saçma adamı, Kafka’nın Joseph
B) Farklı etkinlikler yapmaya olanak verdiğine
K’sının kardeşi, Batman, Örümcek Adam, kokuların efendisi
Jean-Baptiste Grenouill gibi isimleri sıralamak mümkündür. C) Ününü çokça turist çekmesinden aldığına
Bizde ise antikahramanı en açık görebileceğimiz eser Yusuf D) Konaklamaya uygun yerleri olduğuna
Atılgan’ın Aylak Adam’ıdır. Ayrıca bazı edebiyat araştırma- E) Rüzgârının sörf için uygunluğuna
cıları Nasrettin Hoca’nın da bir antikahraman olarak değer-
lendirilebileceğini ifade etmektedirler.
Bölüm 3
Bu parçada antikahramanla ilgili olarak aşağıdakilerden
A) Çağdaş insanın değişimiyle ortaya çıkmış olduğuna 3. Türkiye’deki aydınların bireysel yönleri çok az gelişmiş. Son
derece kolektif bir yaşam sürüyor aydınlar. Çok ciddi bir ai-
B) Sinema ve edebiyat dünyasında çeşitli örnekleri oldu-
diyet duygusunu taşıyorlar. Bu yüzden bir yere ait olmak,
ğuna
onu savunmak istiyorlar. Oysa iyi bir aydının savunması ge-
C) Terim olarak kullanılmaya başlanmasının çok eskilere reken, ait olduğu toplum değil bireydir. Bireyin hak ve özgür-
dayanmadığına lükleri her zaman her şeyin üstünde gelir. Karşı çıkmaları
D) Birden fazla ideolojik görüşün özelliğiyle harmanlandı- gerekense bireyin hak ve özgürlüklerini kısıtlayan herkes ve
ğına her şeydir. Aydınlar bunu gerçekleştirdiğinde düşünce ba-
E) Nasrettin Hoca’nın özel bir antikahraman olarak değer- zında gerçekten bir dönüşüm yaşamış olacaklardır.
lendirildiğine Bu parçada aydınlarla ilgili aşağıdakilerden hangisine
değinilmemiştir?
A) Daha çok ortaklaşa, birçok kimseyi içine alan bir yaşamı
tercih ettiklerine
B) Ait oldukları toplumu sahiplenmeleri gerektiğine
C) Bireye yönelik değil de topluma yönelik çalışmalar yap-
tıklarına
D) Bireye yönelik her türlü kısıtlamanın karşısında eleştirel
bir tavır takınmaları gerektiğine
E) Bireysel yönden kendilerinin gelişimine çok önem ver-
mediklerine
129
4. Atasözü ile slogan arasında yakın bir ilişki var. İkisi de diye- 6. Safran, bilinen en eski kültür bitkilerinden yani insanlar tara-
ceğini, kestirme yoldan söylüyor. Dolayısıyla düşünce ge- fından yetiştirilen bitkilerden biridir. Bu mor çiçekli bitki Ana-
leneğini atasözlerinin oluşturduğu bir toplumun, düşünce dolu’da ve Mezopotamya’da binlerce yıldır yetiştirilmektedir.
sistemlerini sloganlar aracılığıyla kavramasına şaşmamak Bitkinin geçmişi MÖ 4.000’li yıllara kadar takip edilebilmek-
gerek. Atasözü sıradan bir toplum söylemini kuran yapılar- tedir. Safranın Anadolu’da Hititler Dönemi’nde yetiştirildiği
dan biri. Böyle toplumlar kendi üretemediği sistemleri bu biliniyor. Yine Lidyalıların Bozdağ’dan topladıkları safrandan
söylemin içinde kalarak ancak slogan düzeyinde anlata- yaptıkları parfümler, Antik Çağ’da tüketim malları arasında
biliyor. Geleneksel düşüncelerini atasözleriyle anlatan bir yer alıyor ve ticareti yapılıyordu. Selçuklular ve Osmanlılar
toplum bu geleneğin dışında kalan düşünceleri bile slogan zamanında da safran yetiştiriciliği önemliydi. Ayrıca safran
olarak ortaya koyabiliyor. Bu durumda atasözlerini ifade ba- eski tarihlerden beri yetiştirilen önemli bir ilaç, baharat ve
kımından slogandan ayrı düşünmek mümkün olmuyor. boya bitkisidir.
Bu parçadan atasözü ve slogan ile ilgili, Bu parçada safranla ilgili olarak aşağıdakilerden hangi-
I. İfade şekilleri yönünden benzerlikleri vardır. sine değinilmemiştir?
II. Düşüncelerin kavratılmasında atasözleri sloganlardan A) Değişik uygarlıklar tarafından kullanıldığına

daha etkilidir. B) Farklı ürünler içerisinde kullanıldığına
III. Birbiriyle yakın ilişki içindedirler. C) Lüks niteliği taşıyan bir bitki olduğuna
yargılarından hangilerine ulaşılamaz? D) Geçmişinin çok eskiye dayandığına
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Hangi coğrafi bölgelerde yetiştirildiğine
Bölüm 3
5. Gazetelerin “kitap” adlı eklerinde, dar hacimler içinde eleş- 7. İlk antidepresanlar pek çok bilimsel keşif gibi tesadüf sonucu
tiri, sınırlı olarak varlığını sürdürmeye çalışıyor. Bir de edebi- bulunmuş. 1950’lerde tüberküloz tedavisinde kullanılan bir
yatçıların kendi aralarında âdeta kapalı devre okunan, daha ilacın hastanın ruh hâlinde ve fiziksel etkinliğinde değişime
kapsamlı, kurumsal bir temele dayanan eleştirilerin varlı- yol açtığı fark edilmiş. Yapılan bazı araştırmaların ardından
ğından söz edilebilir. Bunun dışında hak getire. Bunun top- söz konusu ilaç, 1950’lerin sonu 1960’ların başında depres-
lumumuz hakkında gösterdiği şeylerden biri ve başlıcası, yon tedavisinde kullanılmaya başlanmış. Monoamin oksidoz
kültürsüzlüğümüz ve bu süreçte yaşadığımız erozyondur. baskılayıcıları denilen bu antidepresanlar serotonin, nore-
Her şeyin suya yazılı olduğu belleksiz bir toplum olma yö- pinefrin ve dopamin gibi kimyasal mesaj ileticileri parçala-
nünde hızla ilerliyoruz. Ülkemizde eleştirinin olmaması, sayan monoamin oksidoz enzimini baskılıyor. Bu baskılayıcılar
dece eleştirinin olmadığı değil, genelde kültürün zayıflığını, ciddi yan etkileri olması nedeniyle günümüzde popülerite-
sığlığını, zaman zaman da yozluğunu gösteriyor bize. sini kaybetmiş durumdadır. Bunların bulunmasından kısa bir
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene- süre önce yeni tip antidepresanlar keşfedilmiştir. Ancak bun-
bilir? ların da yan etki sorununun olması sebebiyle yeni arayışlar
devam etmiştir.
A) Okurun edebî eserlere olan ilgisini artırmak amacıyla ga-
zetelerin ekleri zenginleştirilmiştir. Bu parçadan hareketle “antidepresanlar” ile ilgili aşağıda-
kilerden hangisine ulaşılamaz?
B) Gazetelerin kitap eklerinde nitelikli eleştiriye daha fazla
yer verilmelidir. A) Tüberküloz hastalarında birtakım değişimlere neden ol-
duğuna
C) Okuma oranının düşük olduğu ülkemizde insanımıza sa-
natı sevdirecek adımlar atılmalıdır. B) Daha çok depresyon tedavisinde kullanıldığına
D) Kültürel anlamda eksiklikler yaşamamızın temelinde, ül- C) Bilimsel keşifler gibi tesadüf yoluyla bulunduğuna
kemizde eleştiri türünün gelişmemiş olması yatmaktadır. D) Keşfedilen ilk antidepresanların ciddi yan etkileri oldu-
E) Eleştiri olmadan sanatsal ve kültürel ilerlemenin gerçek- ğuna
leşmesi mümkün değildir. E) Depresyon tedavisinde de istenilen sonucu vermediğine
130
Test 18 12 dk.
okutunuz.
3. Dünya ile Mars’ın gökyüzü kıyaslandığında birbirine zıt

1 - 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
renkler göze çarpıyor. Bu zıtlık gezegenlerin farklı atmos-
fer bileşenlerinden kaynaklanıyor. Güneş ışınları, çoğunluğu
Çocukluk döneminde kekemelik oranı %5 civarında olsa da
azot ve oksijenden oluşan görece yoğun Dünya atmosfe-
çocuklukta yaşanan kekemeliklerin %80’i yetişkinliğe taşın-
rinde küçük moleküllerle etkileşime girerken Mars’ın çoğun-
maz. Yetişkinlerde ise erkeklerde kronik kekemelik görülme
luğu karbondioksitten oluşan seyrek atmosferinde ise gaz
oranı kadınlarınkinden yaklaşık beş kat fazla. Bu konuda
moleküllerinin yanı sıra toz partikülleriyle de etkileşmekte-
son on yıldır yürütülen beyin araştırmaları, cinsiyetler ara-
dir. Mars atmosferindeki tozun kaynağı, yüzeyde gerçek-
sında kekemelik görülme sıklığındaki dengesizliği aydınlat-
leşen kum fırtınaları sonucunda atmosfere savrulan demir
maya çalışıyor. Soo-Eun Chong liderliğindeki bir araştırma
oksit parçacıklarıdır. Mars atmosferindeki tozlar gündüz
ekibi, kekemelik sırasında beynin hangi bölgelerinin aktif ol-
saatlerinde mavi dalga boyundaki ışığı soğururken kırmızı
duğunu izleyebilmek için çeşitli teknikler kullanarak 18’i ke-
tonları yansıtır. Bu sayede kırmızı tonlarda bir gökyüzü gö-
keme olmak üzere 32 yetişkinin beyin haritalarını oluşturdu.
rüntüsü oluşur. Gün batımı ve doğumunda ise atmosferde
Araştırma sonuçları kekemelerin beyninde konuşma ile iliş-
daha fazla mesafe kateden Güneş ışınları, kırmızı tonlarını
kili bölümler arasında akıcı konuşanlara kıyasla aktifliğin
kaybeder, kısa dalga boylu ışınlar atmosferi geçerek ufukta
daha az olduğunu gösteriyor. Cinsiyet odaklı karşılaştırma-
Güneş’in olduğu kısmın mavi görünmesine sebep olur.
larda ise erkek kekemelerin beyinlerinin sağ motor bölüm-
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı yok-
lerinde, kadın kekemelerden daha güçlü bağlantılara sahip
tur?
oldukları görülmüş.
A) Mars yüzeyindeki tozun kaynağı nedir?
B) Mars’ta gün batımı niçin mavi görünür?
1. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşı- C) Dünya ile Mars’ın gökyüzünde niçin zıt renkler bulun-
labilir? maktadır?
Bölüm 3
A) Kişiler üzerinde yapılan araştırmalarda çocukluk döne- D) Mars’ta kırmızı bir gökyüzü olmasının nedeni ne ile açık-
minde kekemelik daha çok görülmektedir. lanabilir?
B) İnsanlarda kekemelik direkt beyinle bağlantılı olup erkek- E) Mars’taki karbondioksit miktarı niçin fazladır?
lerde kadınlara nazaran daha yaygın görülmektedir. 4. Alışveriş merkezleri modern dünyada yeri doldurulamayacak
C) Yakın gelecekte kız ve erkek çocukların beyinleri üze- önemli mekânlar olarak görülmektedir. Ancak her ne kadar
rinde benzer çalışmalar yapılarak daha somut adımlar çok sayıda ve çeşitli türlerde ürüne kolaylıkla ve tek mekânda
atılabilir. ulaşma imkânı sağlasa da alışveriş merkezlerinin parasal
D) Çocuklarda yaşanan kekemeliğin ileriki yaşlara da taşın- güce bağlı ikincil ilişkiler üzerine kurulduğu söylenebilir. Bu
ması bireylerin sosyal gelişiminde olumsuz etkiler bıra- ikincil ilişkiler bakkallardaki yüz yüze ilişkilerin önüne geçtiği
kır. için alışveriş merkezlerinde insanların geçmişe oranla sosyal-
likten uzaklaştığı dikkat çekmektedir. Bu giderek insanların
E) Bilimsel çalışmalarla kekemeliğin sebepleri ve azaltıl-
birbirinden uzaklaşmasına neden olmaktadır. Bakkal kültürün-
ması yönünde ciddi adımlar atılmıştır.
deki kimi olanakların alışveriş merkezlerinde bulunmaması, in-
sani ilişkilerin ikinci plana itilmesinde önemli bir etkendir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
2. Bu parçada kekemelik ile ilgili aşağıdakilerden hangi- A) Alışveriş merkezlerinin insanları sosyal varlık olmaktan
sine değinilmemiştir? uzaklaştırdığına
A) Yapılan araştırmaların yöntemlerine B) Bakkalların modern çağda tamamen ortadan kalktığına
C) Alışveriş merkezlerinde bakkal kültüründeki bazı imkân-
B) Yetişkinlerde görülme sıklığına
ların olmadığına
C) Beyin ile arasındaki bağlantıya
D) Günümüz dünyasında alışveriş merkezlerinin öneminin
D) Çocukluk döneminde görülme oranına büyük olduğuna
E) Duygular üzerindeki etkisine E) Alışveriş merkezlerinde farklı ürünlere kolaylıkla ulaşıla-
bildiğine
131
7. Yüzyıllardır süregelen bir gelenek olan ve insanoğlunu bes-

leyen tarımsal faaliyetler ne zaman tehlikeli olmaya başladı?
Hemen söyleyelim, aslında her şey “Yeşil Devrim” politikası
Araştırmalar karın-beyin ilişkisinde yeni bir aktörü ön plana
ile başladı. Yeşil Devrim, 1940’larda başlayıp 1980’li yılların
çıkarıyor. Bağırsaklarımızda yaşayan ve sayılarının 100 tril-
başına kadar devam eden ve küresel olarak tarımsal üretimi
yonu bulduğu tahmin edilen bakterilerin beynin etkinlikleri
artırmak amacıyla yapılan araştırma, geliştirme ve teknoloji
üzerinde etkili olduğu yönünde bulgular var. Topluca bağır-
transferi uygulamalarına deniyor. Yani geleneksel, organik,
sak florası olarak adlandırılan bu bakteriler, bizimle karşılıklı
ekolojik tarımsal uygulamalardan yoğun endüstriyel tarım-
faydaya dayalı bir uyum içinde hareket ediyor. Bu bakte-
sal uygulamalara geçiş dönemini ifade ediyor. Yeşil Dev-
rilerin probiyotikler olarak da anılan büyük kısmı bize fay-
rim’in babası sayılan Norman Borlaug’un amacı milyarlarca
dalı. Besinleri sindirmemiz için enzimler ve başka maddeler
insanı açlıktan kurtarmak için küresel tarımsal üretimi ar-
salgılıyorlar. Ontario McMaster Üniversitesinde psikiyatri ve
tırmaktı. Bu amaçla yüksek verimli çeşitler, hibrit tohumlar,
davranışsal sinir bilimi alanlarında çalışan Jane Foster ve
etkili sulama altyapısı, modern tarımsal yönetim teknikleri,
ekibi, bağırsaklarımızdaki bakteriler ile beynimiz arasında
sentetik gübreler, çok çeşitli pestisitler ve herbisitler geliş-
doğumdan itibaren sürekli bir iletişim olduğunu keşfetti. Bu
tirildi. Başlangıçta iyi niyetle başlayan tüm bu uygulamalar
durum bebeklikte beynin devrelerinin gelişmesinde önemli
zamanla tropik ormanların yok edilmesi, marjinal arazilerde
bir rol oynuyor; kaygı durumunu, hafızayı etkiliyor; beynin
tarım yapılması, sera gazlarının yayılması, global iklim de-
korkuyla ilgili düzenleme merkezinde ve beynin derinlikle-
ğişikliği, doğal yaşam alanlarının yok edilmesi, biyoçeşitlili-
rinde yer alan hafıza ve öğrenme yeri olan hipokampüste
ğin azalması, hassas toprak ve su kaynaklarının kirletilmesi
değişimler yaratıyor.
ile birlikte yeryüzünün toprağı, okyanusu ve atmosferi tara-
fından sağlanan doğal kaynaklar üzerinde tehlikeli oyunlar
5. Bu parçada bakterilerle ilgili olarak aşağıdakilerden oynamaya başladı.
Bölüm 3
hangisine değinilmemiştir? Bu parçadan Yeşil Devrim ile ilgili olarak aşağıdaki yar-
A) İnsan vücudu için faydalı yönlerine gıların hangisine ulaşılamaz?
B) Beyin üzerindeki etkilerine A) Geleneksel üretimden sanayi üretimine geçişi ifade et-
C) Bazı türlerinin besinlerin sindirilmesindeki olumlu etki- mektedir.
sine B) Norman Borlaug tarafından ortaya atılmıştır.
D) Bazı türlerinin insan vücudu üzerindeki etkilerinin henüz C) Teknoloji aktarımına dayalı bir yapısı vardır.
belirlenemediğine D) Zirai etkinlikleri geliştirmek için yapılmıştır.
E) Özellikle beynin öğrenme bölümünde değişiklikler yarat- E) Organik tarımı teşvik etmenin yollarını aramıştır.
tığına
6. Bu parçadan bakterilerle ilgili;

I. sinir sistemini etkilediği,
II. birbirinden bağımsız hareket ettiği,
III. bağırsakların dışında da yoğun şekilde bulunduğu,
IV. beyin ile doğrudan bağlantılı olduğu
bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV
D) II ve III E) III ve IV
132
Test 19 11 dk.
okutunuz.
1. Yeni bir şey öğrenirken bilgileri hiç zorlanmadan özümse- 3. Ortalama bir insan beyni yaklaşık 100 milyar sinir hücresi
yen insanlara imreniriz. Bu insanlar bilgisayardan bellek çu- içerir. Bu hücrelerin pek çoğu binlerce başka sinir hücresine
buğuna veri aktarır gibi bilgileri alır, beyinlerinde güvenli bir bağlıdır. Böylelikle milyon gigabaytla ifade edebilecek kadar
yerde saklar ve istedikleri zaman noktasına virgülüne kadar çok bilgi depolama kapasitesinde dev bir ağ oluşur. Yeni
hatırlar. Sizse kimi zaman yarım yamalak öğrendiğiniz bir bilgiler öğrenirken sinir hücreleri arasındaki bağlantı sayısı
konu üzerine iki çift laf edebilmek için bildiklerinizi hatır- ve sinyal ileti gücü değişir. Bağlantı sayısı ve gücü söz ko-
lamaya çalışır, hatırlayamadığınızda da aslında o konuda nusu sinirlerin uyarılma sıklığıyla orantılıdır. Sürekli uyarılan
pek bir şey öğrenmediğinizi anlarsınız. Öğrenmenin kimile- sinirler arasındaki bağlantılar artarken, kullanılmayan bağ-
rimiz için neden daha zor olduğu sorusu, çoğu zaman gene- lantılar zayıflayarak kopar. Bu nedenle öğrenme süreci ha-
fızayla yakından ilişkilidir. Bilgilerin depolanması hafızanın
tik özelliklere ya da yeteneğe vurgu yapılarak yanıtlanır. Bu
görevidir. Eğer bilgi kısa süreyle kullanılacaksa kısa süreli
nedenle öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırabilecek öne-
hafızaya atılır. Uzun süreli hafızaya atılan bilgiler ise kalıcı
rilerin hele de sıra dışı iseler genellikle işe yaramayacağı
olarak depolanır ve daha sonra kullanılabilir.
düşünülür. Oysa kimi yöntemler öğrenme sürecinde tahmin
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
edemeyeceğiniz kadar olumlu etkiler yaratabilir.
A) İnsan beynindeki pek çok sinir hücresi başka sinir hücre-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? lerine bağlıdır.
A) Kişilerin öğrenme düzeylerinin yapılan araştırmalarla B) Sinir hücrelerinin birbiriyle bağlantısı sınırsız bir depo-
somut hâle getirildiğine lama merkezi oluşturur.
B) Bazı insanların yeni öğrendikleri bilgileri kolaylıkla özüm- C) Sıkça uyarılan sinirler arasında bağlantı artma oranı yük-
seyebildiklerine sektir.
D) Hafıza tarafından depolanan bilgiler kalıcı hafızaya di-
C) Bazı insanların herhangi bir şeyi öğrenmede güçlük ya-
rekt aktarılır.
şadığına
Bölüm 3
E) Öğrenme ve bilgilerin depolanmasında hafıza etkin rol
D) Sıra dışı yöntemlerin öğrenmedeki rolüne
oynar.
E) Hatırlanamayan bilginin öğrenilmeyen bilgi olduğuna
4. Uzmanlar çalışma ortamını değiştiren insanların zaman
2. Türkler ve Doğa adlı kitap, Prof. Dr. Edward Tryjarski’nin İn- içinde daha başarılı olduğunu düşünmektedir. Bu durumu,
gilizce olarak kaleme aldığı; zaman zaman da Fransızca, Al- ne kadar farklı ortamda çalışırsanız bilgiyi, kütüphane ya da
manca vb. dillerle yazılmış bölümler içeren Türk kültürü ile sessiz bir oda gibi belirli alanlarla o kadar az ilişkilendirece-
ilgili araştırmalarından bazılarının Türkçeye çevirisini kap- ğiniz şeklinde açıklıyorlar. Bu nedenle bilgiyi ortamdan ba-
ğımsız hâle getirmeniz, sessiz ve düzenli çalışma ortamının
samaktadır. Türk kültürü ile ilgili ayrıntıların bulunduğu bu
dışında farklı koşullarda da çalışabilmenize olanak sağlayabi-
makale ve bildiriler, Türk kültürü ile ilgili olarak dil biliminden
lir. Ara sıra bilgisayarınızı alıp bir kafede ya da kitabınızı alıp
sosyolojiye, tarihe daha birçok alana ışık tutan pek çok bil-
parkta çalışmayı deneyebilirsiniz. Yalnızca çalışma ortamı-
giyi içermektedir. Türk okuyucusu, bu kitapla hem Prof. Try-
nızda değil, çalışma saati ve biçiminizde de değişiklik yapa-
jarski hem de Türk dili ve kültürü ile ilgili birçok konuyu toplu
bilirsiniz. Notları bilgisayarda değil elle yazmak, gün içindeki
hâlde görebilme imkânı bulabilecektir. Kitapta bulunan ya-
çalışma saatini orada değiştirmek, çalışırken müzik dinlemek
zılar Afet Bal, Dursun Ayan, Hafize Er ve Reşide Gürses ta-
gibi yöntemler daha kolay öğrenmenize yardımcı olabilir.
rafından Türkçeye çevrilmiştir. Bunların bazıları ortak olarak
Bu parçadan hareketle uzmanların öğrenme metotlarıyla
yapılmış çevirilerdir. Kitap, ön söz niteliği taşıyan ve editör
ilgili olarak;
tarafından kaleme alınan kısa bir “Sunuş” ile başlamaktadır. I. tek tip çalışmanın bireyler üzerinde olumlu etkisinin ol-
Bu parçaya göre Türkler ve Doğa adlı kitabın; duğu,
I. Türklerle ilgili çeşitli bilgiler içermesi, II. çalışma ortamlarının farklılaştırılması gerektiği,
II. İngilizce yazılması, III. bilgiyi ortamdan bağımsız hâle getirmenin gerekli ol-
duğu,
III. birden fazla dile çevrilmesi
IV. çalışma saatleri üzerinde revizeler yapılması gerektiği
özelliklerinden hangilerine sahip olduğu söylenemez? önerilerinden hangilerinin doğru olduğu söylenemez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) III ve IV
133
5. 1938 yılında ABD hükûmeti ilk olarak doğal gaz endüstri- 6. Antarktika’da ağaç ya da çalı benzeri bitkiler yoktur. Kıtada
sini sınıflandırıp düzenlemiştir. O zamanlar hükûmet üyeleri, toplam iki tane çiçekli bitki türü yaşar. Sadece Antarktika
doğal gaz endüstrisinin doğal tekel olduğuna inanmışlardır. Yarımadası’nda bulunan bu bitkiler, Deschampsia antar-
Makul olmayan yüksek fiyatlar gibi olası suistimal korkusun- ctica ve Colobanthus guitensis olarak kaydedilmiştir. Bu-
dan ve doğal gazın ülke çapında artan önemi göz önüne nunla birlikte, uç koşullarda yaşamaya uyum sağlamış kara
alındığında Doğal Gaz Yasası çıkarılmıştır. Bu kanun, tü- yosunları, ciğer otları, likenler ve mantarlar Antarktika’daki
keticileri korumak için doğal gaz fiyatına düzenlemeler ve bitki örtüsünü oluşturur. Yaklaşık 100 kara yosunu, 25 ciğer
kısıtlamalar getirmiştir. 1970’li ve 1980’li yıllarda yaşanan otu, 400 kadar liken ve 20 çeşit makro-mantar türü vardır.
gaz kıtlığı ve fiyat düzensizliği, doğal gaz için düzenlenen En büyük tür çeşitliliği Antarktika Yarımadası’nın batı tara-
piyasanın, doğal gaz endüstrisi ve tüketicileri için faydalı ol- fında bulunur. Bu bölge Antarktika kıtasındaki diğer yerler-
madığını göstermiştir. 1980’li ve 1990’lı yılların başlarında, den daha sıcaktır ve zaman zaman yağış alır. Antarktika’da
endüstri kademeli olarak daha az düzenlemeye doğru iler- bitki grupları deniz kıyılarındaki habitatlarda yayılış gösterir.
lemiş; sağlıklı rekabete ve piyasa temelli fiyatlara izin veril- Bununla birlikte bazı kara yosunu ve liken türlerinin yaygın
miştir. Bu hamleler, doğal gaz piyasasının güçlenmesine, bir dağılımı vardır. Bu türler uç koşulların olduğu iç kesim-
tüketiciler için fiyatların düşmesine ve daha fazla doğal gazın lerde de bulunurlar.
keşfedilmesine olanak sağlamıştır. 1990’lı yıllara kadar aktif Bu parçada Antarktika Yarımadası ile ilgili aşağıdakiler-
olmasa da 21. yüzyılın başlaması ile gaz kalitesi, eyaletler den hangisine değinilmemiştir?
arası boru hatları için davranış standartlarının belirlenmesi
A) Antartika Yarımadası’nın batı tarafıyla diğer bölgeleri
ve fiyat raporlamalarının düzenlenmesi için önemli değişik-
arasında yağış ve sıcaklık farkının olduğuna
likler yapılmıştır.
B) Bitki örtüsünün hangi tür bitkilerden oluştuğuna
Bu parçada doğal gaz endüstrisiyle ilgili olarak aşağıda-
C) Çalı benzeri bitkilerin az olmakla birlikte dağlık kesim-
Bölüm 3
kilerden hangisine değinilmemiştir?

lerde bulunduğuna
A) Ekonomik çarkın önemli bir kısmını oluşturduğuna
D) Çiçekli bitki türlerinden sayıca az olduğuna
B) Son yüzyılda fiyat raporlarına yönelik düzenlemeler ya-
E) Belli başlı bitki türlerinin nerelerde yoğunluk gösterdiğine
pıldığına
C) Yıllar içinde öneminin arttığına
D) İlk olarak hangi ülkede sistematikleştirildiğine
7. Şairin ele aldığı konular kendi durumunu değil, çevresini
saran insanların iç dünyasını ısıtacak, onların yaşamlarını
E) Yasal bir çerçeveye alındığına
yenileştirecek, onlara başka başka görüşler katabilecek
özellikler taşımalıdır. Kuvvetin, dayanıklılığın, hayata bağ-
lılığın, günden güne çağdaşlığa gitmenin kökleri şiire de
bağlıdır. Demek oluyor ki şiir lüks olmaktan çıkmış; sosyal
hayatın içini gösteren, insanı inceleyen bir güzellik olmanın
yolunu tutmuştur.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Şair, şiirlerinde insanların ruhsal dünyasına önem ver-
melidir.
B) Şiir, toplumsal gerçekleri açığa çıkarabilir.
C) Şiir, insanların yaşamını değiştirebilecek güce sahip ol-
malıdır.
D) Şiir, estetik zevki olan insanlara hitap eden bir yazınsal
türdür.
E) İnsanı irdeleyen şiir, onu modern düzeye çıkarma yeti-
sine sahiptir.
134
Test 20 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
1. Uzay Yolcuları şiir kitabımda, adından da anlaşılacağı üzere; 3. I. Bilimsel ismi Hippopotamus (nehir atı) olan su aygırları
galaksilere, uzaya, yıldızlara, güneşe, aya, kuyruklu yıldız- isimlerine rağmen atlardan çok, balinalarla ve yunuslarla
lara, roketlere, uzay gemilerine yer verdim. Eserimde yer yakın akrabadır. İri gövdeli, geviş getirmeyen otçul hay-
alan birçok şiirde uzay ile ilgili kavramlar kullanmaya özen vanlar olarak bilinirler. Su aygırlarının derilerinde yapış-
gösterdim. Bu kavramları kullanırken genellikle mecazî ifa- kan, parlak bir sıvı üreten salgı bezleri bulunur. Bu sıvı
delerle şairaneliği yakalamaya çalıştım. Her zaman sözcük katılaşır ve güneş ışınlarının zararlı etkisini engelleyen
seçiminin şiir için önemli olduğunu savundum çünkü sözcü- doğal bir kreme dönüşür. Böylece su aygırlarında güneş
ğün sanat yapma gücünü şaire veren sihirli bir dokunuş ol- yanığı vakası görülmez.
duğunu gördüm. II. İskoç sığırı, en eski sığır cinslerinden biri olarak kabul
I. Bir şiirinde ‘’galaksilerin gölgesinde uyumak’’ söz öbeği edilir. Önceleri, dağlık alanlarda otlayan sığırlar kızıl
ile benzer mecazlara başvurması renkli ve iri; batı sahili açıklarındaki adalarda yaşayan-
II. Bazı şiirlerinde yıldızları gökyüzü bahçesinde adeta asılı lar ise genelde siyah ve daha küçük olurdu. Bugünse
duran meyveler şeklinde açıklaması kızıl, siyah, açık kahverengi, sarı ve beyaza yakın renk-
teki dağ sığırları tek bir cins olarak sayılıyor. Başların-
III. Gece vakti gökyüzüne bakan birinin yıldızların kuyru-
daki paspasa benzeyen saçlar, hem gözlerini rüzgârdan
ğuna takılmayı bekleme düşüncesini beğenmesi
ve yağmurdan korur hem de soğuk İskoç iklimine dayan-
Yukarıdakilerden hangileri kendi şiir anlayışıyla ilgili bu
malarını sağlar.
sözleri söyleyen sanatçıdan beklenen bir anlatım özelli-
Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
ğidir?
lenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) Birbirini bilimsel anlamda reddeden görüşler üzerinde
durmaktadırlar.
Bölüm 3
B) Genel kabulleri benimsemeyen bir bakış açısını yansıt-
maktadırlar.
C) Benzer durumlarda farklı sonuçların çıkabileceği tezini
2. Bence belgeler ne kadar çok, ne kadar sağlam olursa olsun, desteklemektedirler.
tek başlarına romana yetmez. Belgelerle yetinmek üniversite D) Aynı bilim insanının farklı araştırma sonuçlarını ortaya
araştırmalarına uygundur. Romancı kendine özgü dünya gö- koymaktadırlar.
rüşü olan insandır. Belgeler gibi belgeleri oluşturan tarihsel
E) Ortak anlatım ve metin türünü kullanarak farklı canlıları
koşulları da tarihsel kişileri de kendi kanıtlayıcı, tutarlı sis-
tanıtmaktadırlar.
temi içinde yeniden değerlendirmek zorundadır. Belgeler,
romancının romancılık gücüyle anlam kazanır.
Bu parçadan romancıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine ulaşılabilir?
A) Tarihsel belgeleri kullanmak zorunda olmasına
B) Belgeleri yorum yapmadan kullanması gerektiğine
C) Tarihsel belgeleri yaşadığı dönemin değerleriyle yansıt-
masına
D) Tarihsel kişileri ve koşulları yansıtırken hiçbir ayrıntıyı
kaçırmaması gerektiğine
E) Belgeleri kendi dünya görüşüyle yeniden biçimlendirme-
sine
135
4. I. İlki Charles Hull tarafından 1995 yılında geliştirilen üç bo- 5. Seri üretim, kısa sürede çok sayıda ürünün üretilmesine ola-
yutlu yazıcılar günümüzde uzay, robot teknolojileri, sağ- nak sağlayan bir üretim yöntemidir. Ortaya çıkan ürünler bir-
lık, uçak ve otomotiv sanayileri gibi birçok önemli alanda birinin aynısıdır ve üretim sırasında genellikle montaj hattı
yaygın olarak kullanılmaktadır. Hatta çok yakın bir gele- da kullanılır.
cekte biyoyazıcılarda üretilen böbrek ve kalp gibi önemli Buna göre,
organların insanlar üzerinde başarılı bir şekilde uygula-
I. 1776 yılında Adam Smith adlı İskoç düşünür ve ekono-
nacağı öngörülüyor.
mist, iş bölümü kavramını ortaya attı. Buna göre bir ki-
II. Akıllı teknolojiler, değişik ortamlarda aydınlatma ve su şinin tek bir ürünün üretiminde başından sonuna kadar
kullanımının daha verimli olmasını sağlar. Ayrıca akıllı çalışmasındansa çok sayıda kişi aynı anda ve çok sa-
tarım uygulamaları hayata geçirilerek çeşitli sensörler yıda ürünün üretiminin farklı aşamalarında çalışacaktı.
yardımıyla tarlaların ne zaman ve ne miktarda sulana- Böylece üretim artacak ve kısa sürede çok daha fazla
cağına, toprağın durumuna göre ilaçlama ihtiyacı olup sayıda ürün üretilebilecekti.
olmadığına karar vermek mümkün olacaktır. Böylece iş
II. Değiştirilebilir parçaların kullanıldığı yani bir ürünün par-
yükü ve maliyet azalırken doğal kaynakların israf edilme-
çalarının aynı tür başka bir ürünün parçalarıyla bire bir
sinin önüne geçilebilecektir.
eşleştiği ilk ardıl üretim 1805 yılında Marc Isambard Bru-
Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söyle- nel adlı bir mühendis tarafından gerçekleştirildi. Brunel,
nebilir? İngiliz Kraliyet Donanması’nın her yıl ihtiyaç duyduğu
A) Yeni düşüncelere olan ilginin canlı tutulmasını aynı deği- yüz bin gemi palangasını makinelerden yararlanarak
şimler üzerinden anlatmaktadırlar. üretti.
B) Alıntılardan yararlanarak bir durumu inandırıcı kılma III. 1913 yılında ABD’li otomobil üreticisi ve mucit Henry
amacı taşımaktadırlar. Ford tarafından bir montaj hattı geliştirildi. Hareketli bir
Bölüm 3
C) Çevreyi doğru algılamada biyolojik unsurların önemine banttan oluşan hat üzerinde ilerleyen otomobil parçaları,
dikkat çekmektedirler. işçiler tarafından bir araya getiriliyordu. Bu sayede aynı
anda çok sayıda otomobil kısa sürede üretilebiliyordu.
D) Benzer gelişmelerin yaşam üzerindeki olumlu etkilerini
Böylece üretim hızlandı ve maliyet düştü. Öyle ki Ford’un
açıklamaktadırlar.
ürettiği bu araç ABD’de halkın çoğunluğunun satın ala-
E) Teknolojik gelişmelerin günlük yaşamın ruhunu öteledi-
bildiği ilk araç oldu.
ğini savunmaktadırlar.
bilgilerinden hangileri seri üretimle ilişkilendirilebilir?
136
Yanıt Paragrafları
TAKTiK
TAKTiK
BİR SORUYA KARŞILIK SÖYLENEN YA DA BİR SORUNUN YANITI OLAN PARAGRAFLAR

Bu tür soruların cevabı genellikle paragrafın giriş bölümünde aranmalıdır çünkü bir kişiye
herhangi bir soru yöneltildiğinde kurduğu ilk cümleler doğrudan sorunun cevabı olma niteliği
taşır. Sonrasındaki cümlelerde konuyla ilgili ayrıntılar anlatılmaya başlandığından ilk cümlelere
anlamca en yakın olan seçeneği işaretlemelisiniz.
2021
021 TYT
20 TYT
Eleştirel düşüncenin bireyde oluşma ve gelişme aşamaları vardır. Sanatçının doğayı yansıtma-
sı, ideal güzellik anlayışını benimsemesi gibi sanat hakkındaki genel kabuller, eleştirel bakış için
olgunluğa ulaşmada önemli bir basamaktır. Eleştirel düşüncenin ilk aşamalarını oluşturan bu
Eleştirel düşünce-
yargıların ötesine geçemeyenler, çoğu zaman büyük sanatçıları ne beğenir ne de onların derin-
nin bireyde
liklerine nüfuz edebilir.
gelişmesi ve
Bu sözler aşağıdaki soruların hangisine karşılık söylenmiş olabilir?
eleştirel bakışın
olgunlaşması A) Sanata yönelik farklı bakış açıları, eleştirel düşünmenin gelişmesine nasıl bir katkı sağlıyor?
sağlanamadığın- B) Eleştirel bakışın oluşması için hangi yeterliklere sahip olunması gerekiyor?
dan bazı eleştir- C) Eleştirel düşüncenin oluşmasında ilk aşamadan sonra kişi hangi değerleri benimsiyor?
menler sanatçıla- D) Bazı eleştirmenler önemli sanatçıların eserlerini anlamakta neden zorlanıyor?
rın eserlerini E) Sanat eserlerinin kalıcı hâle gelmesinde eleştirmenler nasıl bir rol oynuyor?
anlamakta güçlük
çekerler. (Anahtar
kavram, eleştirme-
nin bakışının
gelişmesidir.)
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tür soruların cevabı çoğunlukla giriş bölümünde bulunacağından eleştirel düşüncenin
bireyde (eleştirmende) gelişiminin ve bu bakışın olgunlaşmasının belirli bir süreç içinde
gerçekleşebileceği anlayışından hareket etmek gerekir. Bu cümlelerin, henüz belli bir düşünce
olgunluğuna ulaşmamış eleştirmenlerin bazı eserleri anlamakta zorlanması belirlemesiyle
bağlantılı olduğu görülebilir.
Doğru Seçenek D
137
2020
020 TYT
20 TYT
Bu, kültüre hangi açıdan yaklaştığımızla ilgilidir. Nitekim bu alanda çalışan bilim insanlarının
hemen hepsinin onu yeniden tarif etme çabası da bunu göstermektedir. Bununla beraber şimdi-
ye kadar ortaya atılan bütün tarifler gözden geçirildiğinde hepsinde ortak olanı ve bu terimle ne
kastedildiğini anlamak kolaydır.
Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir? Giriş bölümün-
A) Kültürel yozlaşmanın temelinde yatan sebepler nelerdir? de bulunan
B) Kültürün farklı şekillerde tanımlanmasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz? “kültür” ve
C) Sizce kültür, toplumdan topluma değişen bir olgu mudur? “yeniden tarif
D) Bugün kültürler arasındaki farklılıklar nasıl açıklanabilir? etme çabası”
E) Toplumlar, son yıllardaki kültürel değişimlerden nasıl etkileniyor? anahtar
kavramlarından
“kültürün farklı
şekillerde
tanımlanması”
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M kavramına
ulaşılır.
Bu tür sorularda giriş bölümündeki cümlelerle seçeneklerdeki sorunun konu bakımından

örtüşüp örtüşmediğine bakılmalıdır. Giriş bölümünde kültürün yeniden tarif edilme çabası içine
girildiğinden bahsedilmektedir. Parçada kültürle ilgili yapılan tanımlamalar ya da tarifler konu-
suna açıklık getirilmektedir. B seçeneğindeki “kültürün farklı şekillerde tanımlanması’’ ifadesi
parçayla örtüşmektedir.
Doğru Seçenek B
138
2019
019 TYT
20 TYT
Muhabir:
(I) ----
Yönetmen:
– Sinema gerçek hayattan alınmış formlarla uğraşıyor, onları işliyor. Film yönetmeninin uğraşı,
bana beyaz perdede yeni bir hayatın doğmasıyla bağlantılı olarak yaratma eylemini hatırlatı-
yor. Sinemanın bu yönünü diğer sanat dallarına göre daha olağanüstü buluyorum.
Muhabir:
Yönetmenin
(II) ----
sinemaya
Yönetmen:
yönelme
– Aralarında bir bağlantı olduğu aşikâr çünkü filmlerimdeki üç karakter hayatlarındaki dönüm
gerekçesi,
noktalarında analiz ediliyor. Kahramanların üçü de inançlarından vazgeçmiyor, kendilerine
sinemanın
sadık kalıyorlar. Bu anlamda bu üç kahraman yani Ivan, Rublev ve Kris bir bütün oluşturuyor.
gerçek hayattan
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? Yönetmenin
beslenmesi ile
A) I. Müzik ve resim çalışmalarınızı yarıda bırakıp sinemaya yönelmeniz nasıl karşılandı? filmlerindeki üç
açıklanmıştır.
karakterin
II. Filmlerinizdeki üç oyuncunun benzer özelliklere sahip olmasıyla neyi amaçladınız?
hayatlarının
B) I. Sinemaya ilginiz ne zaman ve nasıl başladı, sinemanın yaşamınızdaki yeri nedir?
analiz edilmesi
II. Filmlerinizde erkek karakterlerin psikolojisine ağırlık vermenizin nedeni nedir? yönünden
C) I. Sinemanın sizin için ifade ettiği anlamı biraz açar mısınız? aralarında bir
II. Karakterlerinizi sinemaya aktarırken ilham aldığınız film karakterleri var mı? bağ olduğu
D) I. Sinemaya yönelerek film yapmaya başlama gerekçeniz neydi? söylenerek bu
II. Filmlerinizin üç kahramanı arasındaki ilişkinin niteliği hakkında neler söyleyebilirsiniz? ilişkinin niteliği
açıklanmıştır.
E) I. Filmlerinizdeki hikâyelerin gerçekçi olmasını neye bağlıyorsunuz?
II. İnsan yaşamının açmazlarını Ivan, Rublev ve Kris karakterleri üzerinden verme fikri nasıl
ortaya çıktı?
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
“Bu sözler aşağıdaki soruların hangisine karşılık söylenmiş olabilir?” tarzında oluşturulmuş
yanıt paragrafı sorularıyla benzerlik gösteren diyalog biçimindeki bu tür sorularda cevabı
oluşturan metnin ilk cümleleri içindeki anahtar sözcükler, doğru cevabın bulunmasında önemli
rol oynar. Bu açıdan bakıldığında metnin ilk bölümünde yönetmen, sinemanın hayatın gerçek-
liğiyle olan bağının kendisini oldukça etkilediğinden ve bu durumu olağanüstü bulduğundan
bahseder. Bunu sinemaya yönelme sebebi olarak açıklar. Bir sonraki cevap metninde ise
yönetmen, filmlerindeki üç karakterin aralarındaki bağlantının açık olduğunu söylemektedir.
Bu da kahramanların ya da karakterlerin arasındaki ilişkinin niteliğini açıklar.
Doğru Seçenek D
139
2018
018 TYT
20 TYT
Gazeteci:
(I) ----
Uzman:
– Bütün enerji kaynaklarını hesaba kattığımızda enerji tüketiminin XIX. yüzyılın başından beri
on kat arttığını görüyoruz. Bunda dünya nüfusunun artmaya devam etmesinin yanı sıra
teknolojik ilerlemelerin de payı var. Ülkelerin farklı enerji kaynaklarını bir arada kullanmaya
Enerji tüketimi- başladığını da söylemek lazım.
nin on kat Gazeteci:
artması, dünya (II) ----
nüfusunun Uzman:
artmasına ve – Ülkeden ülkeye değişiklik gösterse de petrol dünya genelinde tahtını bırakmış değil. Hatta II.
bazı teknolojik Dünya Savaşı’nın sona erdiği 1945 yılına göre yıllık tüketiminin dört katına çıktığını biliyoruz.
ilerlemelere Petrol tüm dünyada kullanılan enerjinin üçte birini sağlamayı sürdürüyor. Onu sırasıyla
bağlanmıştır. kömür, gaz, yenilenebilir enerji kaynakları ve nükleer enerji izliyor. Ülkeden ülkeye
Bu durumun Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? farklılık göster-
enerji kaynakla- A) (I) Nüfus hareketliliğinin enerji gereksinimi ile ilişkisi nedir? se de petrolün
rının azalmasın- (II) Yenilenebilir enerji kullanımı hakkında ne söyleyebilirsiniz? hâlâ en çok
daki payına B) (I) Dünyadaki enerji kaynaklarının azalmasını nelere bağlıyorsunuz? kullanılan enerji
dikkat (II) Siz de petrolün birincil enerji kaynağı olduğunu mu düşünüyorsunuz? kaynağı
çekilmiştir. C) (I) Dünyada enerji tüketiminin nasıl bir seyir izlediğini düşünüyorsunuz? olduğuna hatta
(II) Gelecekte başlıca enerji kaynaklarının hangileri olacağını öngörüyorsunuz? II. Dünya
D) (I) Teknolojinin yanı sıra enerji tüketiminde sizce neler etkili? Savaşı’nın sona
(II) Gelecekte petrole bağımlı olmaktan kurtulacak mıyız? erdiği yıla
E) (I) Günümüzde üretilen enerji, tüketim ihtiyacını karşılayabiliyor mu? kıyasla tüketi-
(II) Günümüz insanı hangi enerji kaynaklarını kullanmayı tercih ediyor? min dört kat
arttığına dikkat
çekilmiştir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
Bu tür sorular aslında “Bu sözler aşağıdaki soruların hangisine karşılık söylenmiş olabilir?”
tarzında oluşturulmuş yanıt paragrafı sorularının diyalog hâlinde verilmiş biçimidir. Dolayısıyla
diyalog metninde cevap niteliği taşıyan ifadelerin ilk cümleleri, ele alınan konu hakkında fikir
sahibi olunmasını sağlar. Diyalog metninin ilk bölümünde uzmanın sözlerinde, bütün enerji
kaynakları temel alındığında son dönemde tüketimin on kat arttığından ve bunun birtakım
sebepleri olduğundan bahsedilmektedir. Bu düşünceler enerji kaynaklarının azalmasının nasıl
açıklanabileceği ile ilgilidir.
Metnin devamında uzman, petrolün dünya genelinde ülkeden ülkeye farklılık gösterse de etkinli-
ğinin devam ettiğini söylemektedir. Bu sözler de diğer enerji kaynaklarıyla karşılaştırıldığında
petrolün etkinliği üzerine kişinin neler düşündüğüyle ilgilidir.
Doğru Seçenek B
140
Yanıt Paragrafları - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 21 12 dk.
okutunuz.
1. Muhabir: 2. Muhabir:
(I) ---- (I) ----
Yazar: Yazar:
– Ben kendi açımdan, kuşağım açısından baktığımda her deği- – Yaklaşık üç yıl sürdü yazım aşaması. O kadar güzel geçti ki
şim döneminin, yeni bir direnişin, kültürel başkaldırışın tetikçisi zaman, bu kadar uzun sürdüğünü, yine ancak geriye bakınca
olduğunu görüyorum. Değişim dönemlerinde edebiyat, sanat ve anlıyor insan. O süre içinde neler neler olmuş ve ben dünya dö-
kültür yaşamı hep yükselişe geçmiştir. Bu dönemlerde insanlar,
nerken sadece romana odaklanmışım. Roman karakterlerimle
yazılanların satır aralarını okuyarak gelecek umutlarını tazele-
zaman geçirmek benim için o kadar güzeldi ki doğrusu kitap
meye çalışırlar. Yazarlar da bu yolla bir bilinç, bilinçlenme, bi-
olup bana veda ettiklerinde, size komik gelecek belki ama çok
linçlendirme ortamı yaratmaya bakarlar.
üzüldüm. Sonra bir baktım ki her okurla birlikte bana geri dönü-
Muhabir:
yorlar. Okurlarla yaşıyorlar ve sanki her bir okurla bana selam
(II) ----
gönderiyorlar. İnanılmaz bir deneyim bu doğrusu.
Yazar:
Muhabir:
– Ben İstanbul’un küçük mahallelerinden birinde doğdum.
(II) ----
Orada büyüdüm, yetiştim. Benim mahallem bir işçi mahalle-
siydi. Okuması yazması pek olmayan bir mahalleydi. Annem, Yazar:
babam gibi hiç okuması yazması olmayanlar da vardı. Babam – Hikâyeler hep yeni hikâyeleri doğurur. Yazarken o akış içeri-
da işçiydi. Bu yoksul mahallenin insanları, bütün yoksunlukları- sinde, o çağrışımlar bombardımanında ne nasıl ve ne şekilde çı-
nın farkındaydılar. Bunun ortada olan nedenlerini de biliyorlardı. kıyor, pek takip etmek istemedim doğrusu. Aynı bir yerde çok
Aralarında konuşup tartıştıkları olurdu. Buna karşılık hayalleri, eğlenirken çevrenizde ne olup bittiğine dikkat etmezsiniz, kendi-
düşleri, özlemleri, gelecek umuduyla yaşama bağlı insanlardı. nizi akışa bırakırsınız ya bu da öyle bir şey. Sonradan zaman par-
Ne yazık ki bütün bunları, acılarını, sevinçlerini yani, ifade ede- çalarını birbirine bağlamak için de büyük bir çaba sarf etmedim
miyorlardı. İşte, onların ifade edemediklerini ben öykülerimle
çünkü her bir karakter kendi yolunu, bazen bana rağmen, çizdi.
ifade etmek istedim.
Bölüm 3
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi
getirilmelidir?
getirilmelidir?
A) (I) Roman karakterlerinizi ne kadar bir sürede ortaya çıkıyor?
A) (I) Yenilenme dönemlerinde edebiyatın dinamiklerinin nasıl
etkilendiğini tarif edebilir misiniz? (II) Bazı edebî eserlerin birbirinin devamı olduğunu düşünür
(II) Hayatınızda uzun süre yazmaktan uzaklaştığınız bir müsünüz ya da aynı türün birbiriyle bir zincir oluşturduğunu
dönem oldu mu? öne sürer misiniz?
B) (I) Zamanın bu denli hızlı akışı kültür ve sanat alanını nasıl B) (I) Metni ne kadar sürede yazdınız veya genel bir yazınsal
etkiledi? taslağın oluşum aşamaları ne kadar zaman aldı?
(II)Yokluk gören insanların sanatta ve kültürel hayatta başa- (II) Zor olmadı mı bu kadar hikâye hattını bir araya getirmek,
rılı işlere imza atabileceğini düşünenlerden misiniz? farklı zaman parçalarını ve farklı mekânları birbirine bağla-
C) (I) Edebiyat ve edebiyat yayıncılığının sosyoekonomik ve mak?
toplumsal araçlar yüzünden değişime uğradığını düşünüyor C) (I) Roman türünün “olay içinde olay” yapısının olması, bu
musunuz? kadar uzun bir süre geçmesine mi neden oldu sizce?
(II) Günümüz edebiyatıyla ilgileniyor musunuz, yoksa siz de (II) “Çatışmalardan yeni hikâyeler doğar.” anlayışına siz de
geçmişin tam manasıyla anlaşılmadığı ve bilinmediği duy-
destek verenlerden misiniz?
gusuyla yeniye kapalı mısınız?
D) (I) Yazınsal perspektifinizin temelinde zamana karşı yarış-
D) (I) Edebiyatın geçmişten bu yana ele aldığı konularda yani
mak mı var yoksa nitelikli ürün çıkarmak için zamanı gör-
insanların yazma nedenlerinde nelerin değiştiğini düşünü-
mezden gelmek mi?
yorsunuz?
(II) Yaşam öykülerinin karakterlerle kesişimlerinin nasıl farklı
(II) Farklı türlerde edebî eserler kaleme almanızın yanında
bu türlerden hangisine daha fazla eğilim gösterdiğinizi veya hikâyeler doğurabileceğini roman türündeki eserlerinizle mi
o türde kendinizi daha rahat ifade ettiğinizi düşünüyorsunuz? göstermeyi tercih ediyorsunuz?
E) (I) Sosyal, siyasal ve ekonomik değişimler kültür- sanat üre- E) (I) Bir romanın üst üste baskı yapması, zamansal çerçeveyi
timini ve bu alandan beslenen insanları nasıl etkiliyor? doğru ayarlamaktan mı geçiyor sizce veya siz zamanı ne
(II) Öykü, roman, deneme-inceleme, çocuk kitabı, antoloji, kadar doğru kullandınız?
derleme, çeviri gibi pek çok alanda üretiminiz var; sizi ilk gün- (II) Öykülerin nehir stiliyle yazılıyor olması karakterlerinizin
den bugüne yazmaya teşvik eden, yazmaya iten şey ne idi? gerçeklik duygusu vermesinde etkili oldu mu?
141
Test 21 Yanıt Paragrafları - 1
3. Muhabir: 4. Muhabir:
(I) ---- (I) ----
Yazar: Yazar:
– Ben güne ilham perisini kovalayarak başlarım. Aklınıza – Hayat, sahip olduğum en büyük şans. Bu hayata çok
gelen her şey bana ilham verebilir. Çalışma masam, yata- büyük bir güçle bağlıyım. Kendi hayatımın sahibiyim ve onu
ğımın yanındaki komodinin üstü ve oturma odasındaki seh- korumak, savunmak için mücadele etmeye devam ediyo-
panın üstü, konu ve janr olarak birbirinden farklı kitaplarla rum. Keşke bir kuşun havada süzülürken yaşadığı özgürlü-
dolu. Birden fazla kitabı eş zamanlı okurum. İlgisiz gibi gö- ğün hazzını doğallıkla yaşayabilseydik.
rünen bir şey bana ilham verebilir. Yazmaya karar verdiğim
Muhabir:
zamanlar etrafı, doğayı, insanları gözlemlerim. Sessizleşi-
rim. (II) ----
Muhabir: Yazar:
(II) ---- – Resimle edebiyat birbiriyle çok bağlantılı benim dün-

Yazar: yamda. İki sanatta da ışık çok önemlidir. Resmin ve öykü-
– Gerçekten denedim. Hatta çok ilgi uyandırabileceğini dü- nün zemininde ışık her zaman kendine bir karşı ışık arar.
şündüm… Okuyucu olarak romanı ele aldığımda bana ait ol- Kesiştiği en uygun noktadan, o noktada oluşan mekândan
mayan cümleleri kurguluyorum gibi geldi yani benim olmadı. parlar anlam. Yaşam bir ışık, ölüm onun karşı ışığıdır ya da
Öyle hissettim, vazgeçtim. Tanrısal anlatıcı olarak yazarken tam tersi. Sözünü ettiğiniz zıt kavramlar, kendiliğinden, hikâ-
daha kapsamlı, tepegöz gibi gördüğümü düşündüm. Sanı- yelerle gelişen şeyler.
yorum bundan sonra yazacağım romanlarda yine tanrısal Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
anlatıcı olacak. gisi getirilmelidir?
Bölüm 3
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- A) (I) Hayatın hangi noktalarında kazançlı olduğunuzu dü-
gisi getirilmelidir? şünüyorsunuz?
A) (I) Size, yazmak için esin kaynağı olan şeyler nelerdir? (II) Yaşamın karşıt kavramların sentezinden oluştuğu an-
(II) Anlatıcı olarak başkahramanınızın gözünden yaz- layışını örnekleyebilir misiniz?
mayı denediniz mi, denediyseniz neden vazgeçip hâkim B) (I) Yaşamı birkaç kelimeyle somutlamanızı, betimleme-
anlatıcının bakış açısıyla yazdınız metninizi? nizi istesek neler söylersiniz?
B) (I) Metinlerinizi oluştururken çıkış noktanızı neler oluştu- (II) Yaşam enerjinizin kuvvetli oluşu özgürlükten mi kay-
ruyor? naklanıyor?
(II) Okurlarınızı etkilemenin ana noktaları arasında ilahi
C) (I) Noktasından, virgülüne bir hayat; bu hayat sizin için
bakış açısını tercih etmeniz yer alıyor mu?
ne ifade ediyor?
C) (I) Sanatçı, bir eserin konusunu tespit ederken neleri ön-
(II) Öykülerinizi biçimlendiren zıt kavramlar var, başlan-
celemelidir sizce?
gıçta böyle çalışacağınız belli miydi yoksa zaman içeri-
(II) Kahramanınızın iç dünyasını bilmeniz, okuru yönlen-
sinde mi gelişti bu zıt kavramlar üzerine çatıyı kurmak?
dirmenizde size avantaj sağladı mı?
D) (I) Yaşamın dinamiklerini kullanarak yazıyor olmanız sizi
D) (I) Hangi yazara sorarsanız sorun, hepsinin kendine
şanslı kılıyor olabilir mi?
özgü yöntemleri vardır, sizin en belirgin yazım tekniğiniz
nedir? (II) Her sanatın kendine özgü bir tekniğinin oluşu, sanat-
lar arası zıtlıkların ortaya çıkmasına önayak oluyor mu
(II) Tanrısal bakış açısını şimdiki eserlerinizde kullanıp
sizce?
olumlu dönüt almanız gelecekteki eserlerinizde de ter-
cih etmenizi sağlayacak mı? E) (I) Hayat, şans ile emek arasındaki çizgide nerede ağır-
E) (I) Herhangi bir eşyadan veya durumdan ilham almanı- lıklı duruyor size göre?
zın faydaları nelerdir? (II) Edebî eserlerinizde diğer sanat ve bilim dallarından
(II) Hâkim bakış açısının bir yazara sağladığı yararlar ne- yararlanmanız okurda nasıl bir etki yarattı?
lerdir, desek ne söylersiniz?
142
Test 22 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
1. Muhabir: 2. Gazeteci:
(I) ---- (I) ----
Yazar: Yazar:
– Konu seçimi pek kolay olmuyor. Ama kültür altyapım hazır – Yazar özgürdür. Ona öneride bulunmak özgürlüğünü kı-
olduğu için birçok konuyu zihin ve gönül süzgecimden ge- sıtlamak olur. Ayrıca öneri ve yardımlarla yazılanlar yazarın
çirip, sentezleyerek yeni yeni yaratılar elde ediyorum. Bu özgünlüğünü de yok eder. Ben de bir romana başlarken ilk
sürede bazen, pek güvendiğim kültür altyapım yetersiz ka- cümlede epey zorlanıyorum. Sonra her şey yerine oturuyor.
labiliyor. O zaman da uzmanlara danışıyor, yazılı ve görsel Önce içimden geldiği gibi yazıyorum. İlerideki okumalarımda
kaynakları araştırmaya yöneliyorum. Rastlantı sonucu konu beğenmezsem yeni cümleler kuruyorum. Yazı akıp gidiyor.
seçmiyorum kısacası. Araştırarak, soruşturarak, düşünce,
Gazeteci:
duygu süzgeçlerimi kullanarak, belleğimin kapılarını yum-
ruklayarak romanın planını yapıyorum. Sonra yazmaya giri- (II) ----
şiyorum. Yazar:
Muhabir: – Ellinci yılımda ilginç bir gençlik romanı yazmak istiyordum.
(II) ---- Planını yaptım. Ancak yıl boyunca yurt çapında gerçekleşen
Yazar: ve gerçekleşecek olan ellinci sanat yılımı kutlama etkinlikleri
– Yazmak için yetenek yeterli değil. Kültür altyapısı gereki- tarafından öylesine kuşatıldım ki… Ayağıma bir de hastalık
yor. Özgün duygu, düşünce üretmek gerekiyor. Yeteneğim dolanınca yazma moduna giremedim. Artık iyileştim. Ama
var diye yazanlar yok değil. O tür kitapları okurken suyunun etkinlikler sürüyor. Yazı iple çekiyorum.
derinliği hepi topu bir karış olan bir derede ayaklarınızı se- Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
rinletir gibi oluyorsunuz. Sığlık pek sıkıcı oluyor. gisi sırasıyla getirilmelidir?
Bölüm 3
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- A) (I) Yazarların yazarken özgürlüklerini aldıkları kişiler
gisi getirilmelidir? okurları mıdır?
A) (I) Sizi yazmaya yönlendiren şeyler nelerdir diye sorsak (II) Önümüzdeki yıllarda yeni bir roman yazmayı düşünü-
hangi maddeleri sıralayabilirsiniz? yor musunuz?
(II) Edebiyatta kabiliyetin olması gerektiğine inananlar- B) (I) Yazmak isteyen ancak yazmaya nasıl başlaması ge-
dan mısınız? rektiğini bilmeyenler için tavsiyeleriniz var mı?
B) (I) Konu seçimi tesadüfi mi oluyor ya da hayatta karşılaş- (II) Gelecek ile ilgili projelerinizden söz eder misiniz?
tığınız bazı olaylardan mı etkilenip yazıyorsunuz?
C) (I) Yazarın özgürlüğü yazıdaki özgünlüğünü etkiler mi?
(II) Sizce herkes kitap yazabilir mi ya da yazmak bir ye-
(II) Önemli projelerinizi hep yaz mevsiminde mi gerçek-
tenek midir?
leştirirsiniz?
C) (I) İçerik tercihinde edebî birikimlilikten yararlanmayı
doğru buluyor musunuz? D) (I) Yazının okuyucu açısından akıp gitmesi için neler ge-
reklidir?
(II) Kimseyi taklit etmeden yazmak yazarlarda doğuştan
gelen bir özellik midir sizce? (II) Kısa vadede neler yazacağınızdan bahsedebilir misi-
D) (I) Yazma ritüelinizden bahseder misiniz, örneğin hangi niz?
ortamda, hangi materyallerle, hangi müzikle, nasıl bir E) (I) Roman türünün zorlu bir başlangıca sahip olduğu gö-
coğrafyada yazmayı tercih ediyorsunuz? rüşünde misiniz?
(II) Yazarlığa adım atarken temelde yetenek, süreçte ça- (II) Ellinci yılınıza özel bir eser çıkarmayı düşünüyor mu-
lışma olması gerektiğini iddia edenlerden misiniz? sunuz?
E) (I) Kitaplarınızın konularını seçerken nasıl bir yazınsal
dinamikten yararlanıyorsunuz?
(II) Yazmak sizin için hayat boyu sürecek bir serüven mi
yoksa yazmayı bırakmayı düşündüğünüz bir zaman var
mı?
143
3. Gazeteci: 4. Muhabir:
(I) ---- (I) ----
Sanatçı: Yazar:
– Dizideki karakterin kendimle bağdaştırdığım en temel özel- – Bu konuda bir yanlış bilgilendirme olmalı çünkü çok sat-
liği işine verdiği önem ve disiplin diyebilirim. Çözüm odaklı mıyorlar. Dolayısıyla az satmalarını neye bağladığımı söy-
oluşu ve her zaman daha iyisini yapma çabası benim de ya- leyebilirim: Az sayıda insanın ilgilendiği konular hakkında
pımda olan bir durum. yazmama.
Gazeteci: Muhabir:
(II) ---- (II) ----
Sanatçı: Yazar:
– “Hayatımın Aşkı” romantik komediden daha çok absürt ko- – Şartlandığım tek şey, “Günde şu kadar okumalıyım.” ko-
mediyi barındıran bir dizi. Bu sebeple klasikleşmiş aşk oyun- nusudur. Yazmaksa önceden hiçbir semptomu olmayan bir
larını daha komik yolla anlattığı için keyifli bir proje. hastalık gibidir. Gelir, gider. Ne oldu bana, dersiniz. Önü-
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- nüzde bir kitap duruyordur.
gisi sırasıyla getirilmelidir? Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
A) (I) Hayat verdiğiniz karakterlerin sizin hayatınızla bağda- gisi getirilmelidir?
şan yönleri nelerdir? A) (I) Eserlerinizin çok satanlar listesinde geride olmasının
(II) Birden fazla türü barındıran dizilerin başarılı oldu- sebepleri nelerdir?
ğunu mu düşünüyorsunuz? (II) Yazarlık öğrenilecek bir şey midir, eğer öyleyse siz
nasıl öğrendiniz?
Bölüm 3
B) (I) Canlandırdığınız karakterin size en çok benzeyen

yönü nedir? B) (I) Kitaplarınız, yayınevlerinin söylediklerine göre çok sa-
(II) “Hayatımın Aşkı” dizisinin diğer romantik-komedi di- tıyormuş, doğru mu?
zilerinden farkı nedir? (II) Eserlerinizi yazarken tam odaklanma durumunu nasıl
C) (I) Hep daha iyiye gitme isteğiniz dizideki karakterlerinize sağlıyorsunuz?
de yansıyor mu? C) (I) Kitaplarınızın bu kadar çok satmasını neyle bağdaştı-
(II) “Hayatımın Aşkı” dizisinin izleyiciyi bu kadar çekme- rıyorsunuz?
sinin sebebi nedir? (II) Kendinizi yazmak için şartlandırır mısınız “Günde şu
D) (I) Dizideki karakterle uyuşmayan yönleriniz olduğunda kadar yazmalıyım.” gibi yoksa fikirleriniz geliştikçe mi ya-
o diziden ayrılıyor musunuz? zarsınız?
(II) “Hayatımın Aşkı” adlı dizinin diğer rol aldığınız diziler- D) (I) Romanlarınızın ticari amaçla yazılmadığını az satma-
den farkını söyleyebilir misiniz? sından çıkarabilir miyiz?
E) (I) Problemleri ortadan kaldıran bir kimlik olmanız karak- (II) Kendinizi çok okumaya koşullandırmanızın yazarlığı-
terlerinize de yansıdı mı? nıza katkıları neler oldu?
(II) Romantik komedi dizilerini öteki dizilerden üstün E) (I) Yapıtlarınızın çok sattığı yönündeki iddiaları nasıl de-
kılan özellik sizce nedir? ğerlendiriyorsunuz?
(II) Yazarken çektiğiniz zorluklar veya tıkandığınız yer-
lerde yaptığınız ataklar nelerdir?
144
Test 23 7 dk.
okutunuz.
1. Aslında ilk olanın üzerine ekliyorsun yani sürekli değişerek, 3. Gazeteci: Geçtiğimiz günlerde yeni bir kitap yayımladınız.
düşünerek, evrilerek ilerliyoruz. Bir şeyleri silip sıfırdan inşa Kitabın konusu birçok kişi tarafından ilginç bulundu. Bunun
etmek değil; sana ait olmayanı temizlemek, yerine koymak için özel bir çaba sarf ettiniz mi?
istediklerini koymak önemli olan, hamurunu kabul edip ha- Yazar: Aslında kitabın konusu uzun zamandır kafamın
mura uygun yaşadığında sorun kalmıyor zaten. içinde kendine yer ediniyordu. Konu belliydi ancak karak-
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı olabi- terler net değildi. Uzun süre çevremde gözlemler yapmam
lir? bana çok yardımcı oldu.
A) İnsan içinde bulunduğu hayattan memnun olmadığında Gazeteci: ----
neler yapmalıdır? Yazar: Dürüst olmak gerekirse piyasaya etki edeceğini bek-
B) Sana ait olmayan bir hayatı yaşamak ne kadar kabul edi- liyordum ancak bu kadar fazla konuşulacağını beklemiyor-
lebilir? dum.
C) Size göre günümüz insanı yaşadığı hayattan tat alabili- Gazeteci: Sizce kitabın okura hitap etmesini sağlayan ana
yor mu? damar ne oldu?
D) Sizce insan, yaşamını yeniden inşa edebilir mi? Yazar: Bence hem üslup hem hikâye hem de vurgu. Yani
E) Var olan bir düşünceyi değiştirmek sanıldığı kadar zor hepsi. Çünkü her biri kendi içinde bir bütünle diğerleriyle bu-
mu? luştu.
Bu röportajda boş bırakılan yere aşağıdaki sorulardan
hangisinin getirilmesi daha uygundur?
A) Kitabın konusunun bu kadar ilgi çekmesi hoşunuza gidi-
yor mu?
Bölüm 3
B) Kitabınızın bu kadar ses getireceğini tahmin ediyor muy-
dunuz?
C) Son yayımladığınız kitap daha çok hangi yaş grubuna
2. Tatbiki Güzel Sanatlar Okulunun açılışını 1957 yılında gaze- hitap ediyor?
tede okudum. Hedefimde daha sanat üzerine bir eğitim alma
D) Kitabın kurgusunun bu kadar beğenilmesini neye bağlı-
fikri vardı. Gazetede ilanı okuyunca aileme bile haber ver-
yorsunuz?
meden okula gidip kaydımı yaptırdım. Tekstil Sanatları Bö-
E) Piyasadaki kitaplar arasında en çok dikkat çeken sizinki
lümünü tercih ettim. Türkiye’de tekstil endüstrisi yeni yeni
mi?
gelişmekte olan bir daldı. Okul o yıllarda Türkiye’de Bau-
haus ekolü doğrultusunda kurulan ilk okuldu.
Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı olabi-
lir?
A) Bauhaus ekolü hakkında neler söylersiniz?
B) Moda üzerine eğitim almaya nasıl karar verdiniz?
C) Aileniz eğitim konusunda sizi hep destekledi mi?
D) Türkiye’de sanatın gelişimi konusunda neler düşünüyor-
sunuz?
E) Geçmiş ile şimdiki tekstil dünyasını nasıl kıyaslayabiliriz?
145
4. Kişilerin karakteri, olaylar karşısında gösterdikleri tepkiyle 6. Sanatı mümkün kılan, hayal gücünün ardına saklanmış
belirlenir. Tartışmasız söylenebilir ki kişileri tanıma ve tanıt- umuttur ve her zaman vardır. İlhamını ve heyecanını yitir-
mada en önemli etken, onların davranışları ve eylemleridir. memiş biri olarak umut dolu bakıyorum ülkemizdeki çocuk
Buradan hareket ederek karakter çizmeyi, kişileri tanıtma edebiyatına. Bütüncül bakışta olumlu gelişmelerden söz
diye tanımlayabiliriz. Kişiler tanıtılırken bazı yöntemler uy- edebilirim. Nitelikli, uluslararası düzeyde yapıtlar üretiliyor.
gulanır: Kişilerin eylem ve davranışlarını ele alma, bunlar Yazarlarımızın hayal gücü ve edebiyata gösterdikleri özen
karşısında başkalarının tepkilerini gösterme, kişilerin görü- alkışlanacak düzeyde. Resimleme ve tasarım açısından da
nüşlerini ve konuşmalarını belirtme gibi. dev adımlarla ilerleniyor. Fakat bunun yanı sıra alandaki kir-
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yok- lenmeye de dikkat çekmek isterim. Cicili bicili görünen her
tur? çocuk kitabı iyi değildir; dil, anlatım ve ileti açısından mut-
laka irdelenerek öğrencilerle buluşturulması gerekir. Pek
A) Karakteri oluşturan temel unsurlar nelerdir?
çok alanda olduğu gibi bu alanda da zaman zaman kirlen-
B) Kişiler tanıtılırken hangi yöntemler uygulanır?
menin olduğunu düşünsem de iyi edebiyatın her zaman
C) Kişileri tanıma ve tanıtmada önemli etkenler nelerdir? galip geleceğini, geleceğe imzasını atacağını biliyorum.
D) Karakter çizmeyi tanımlayabilir misiniz? Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy-
E) Kişilerin karakterleri nasıl belirlenir? lenmiş olabilir?
A) Sanatı tek bir cümleyle nasıl tanımlarsınız?
B) Türk çocuk edebiyatının geleceğini nasıl görüyorsunuz?
C) Nitelikli çocuk kitapları oluşturma çalışmaları ülkemizde
5. Bence hiçbir yazarın içi kinle kabuk bağlamamalı. Yazar ne durumdadır?
olmak için bence ilk şart bu. İçinizde geçmişte yapılanlar- D) Çocuk edebiyatında resimlerin ne kadar etkili olduğunu
Bölüm 3
dan oluşmuş yarayı çok severseniz çok yol alamıyorsunuz. söyleyebiliriz?

Zamanında bana bunu da yaptılar, diye dövünmenin bir tür E) Hayal gücünün çocuk yazınına etkisini nasıl açıklarsı-
maraz hâlini aldığını ve kimilerine keyif verdiğini düşünüyo- nız?
rum. Yakınan insanların elbette haklı oldukları taraflar da
var. Ancak sizin yenilmenizi açıkça bekleyenler olduğundan
bırakın siz kendinizi nasıl seviyorsanız insanlar da sizi öyle
sevsinler ya da sevmesinler. 7. Ne yazdığıma göre değişiyor açıkçası. Kimi zaman hüzünlü,
kimi zaman mutlu, heyecanlı... Yazdığım bölümün nasıl iler-
Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy-
lediğine göre değişiyor. İçine girmediğin bir ruh hâlini yan-
lenmiş olabilir?
sıtamıyorsun yazdıklarında, önce karakterin hissettiklerini
A) İnsanlar onlara yapılan haksızlıklara karşı nasıl tepki
kendin derinden yaşamalısın ki okur da okuduğunda seninle
vermelidir?
aynı hissi yakalasın.
B) Her şeyden şikâyet eden insanların mutlu olmadığı gö-
rüşü sizce doğru mu?
lenmiş olabilir?
C) Memnun olunmayan şeylerden şikâyetçi olmak doğru bir
A) Okur ile duygusal bağ kurmakta güçlük çekiyor musu-
tavır mıdır?
nuz?
D) Bir yazarın, değerinin anlaşılmadığına dair tavrı konu-
B) Yazdıklarınız arasında kendinizi iyi hissetmediğiniz yer-
sunda ne düşünüyorsunuz?
ler oluyor mu?
E) Yazarların bir konuda haklı olup olmadıklarına nasıl
C) Ruh hâliniz çalışmalarınız üzerinde ne kadar etkili?
karar verirsiniz?
D) Ele aldığınız konularda yaygın olan duygu nedir?
E) Yazarken kendinizi nasıl hissediyorsunuz?
146
Test 24 9 dk.
okutunuz.
1. Biz yetişkinler nereye baksak sorun görüp çaresizlik hisse- 3. Sen söyleyince hatırladım. Burukluk’u sekiz yıl önce Hasan
diyoruz. Oysa çözüm gözümüzün önünde aslında. “Sorun” Ali’nin önerisiyle okumuş ve büyülenmiştim. Virgülle yaz-
diye nitelediğimiz her ne varsa onu yaratan düşünceleri in- maya başladığımda bir bilinç yoktu. Pek çok yazar arkada-
celemek gerekir. Teknoloji elbette çağımızın gereği, onu bir şım da sıcak bakmadı. Bir inat mıydı yoksa virgül tarafından
sorun değil çözüm olarak kullanmak insanın elinde. Mağara işgal mi edilmiştim bilmiyorum, devam ettim. İlhan Berk’in
devrinde hayallerini duvara çizen çocuk şimdi de ekrana çi- Virgül metnini bulana kadar çok sancılı geçti. Berk’le ilgili bir
ziyor. Oyun ve oyuncak tarihinde nesneler değişiyor sadece, yazı yazıyordum “Sözcükler” dergisine. Benim has şairimdir.
o kadar! Fakat çocukların hayal gücü her zaman iş başında. Virgül’le karşılaşınca her şey yerli yerine oturdu. Bir takıntı
Platon’un Devlet adlı eserinde dediği gibi: “Haydi çocuklar, aracı olarak virgül, acı gündemle sıkışmış yazma dürtümü
koşun, okuyun. Okuyun, koşun. Gösterin, anlatın. Gülün ve çözdü. Bir cümle diğerinin başı değil de kardeşi olsun iste-
düşünün. Hayal edin, öğrenin ve inşa edin!” dim sanki. Cümleler arasındaki hiyerarşiyi yıkma arzusu…
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı olabi- Virgül sanki cümlelerin yerini değiştirmek için okura bir şans
lir? verecek ve beni de okuru da özgürleştirecekti. Ve başcümle
olmayacaktı hiç kitapta. Bu yüzden cümle başına da virgül
A) Yetişkinler ile çocuklar arasında en büyük fark sizce
koydum bazı yerlerde. Virgül bir bireydi benim için. Halkı
nedir?
temsil eden, çoğalarak iktidardaki noktaya “meydan oku-
B) Çocuk ve teknoloji, eskilerdeki çocuk ve oyuncak olgu-
yan”.
suyla yer mi değiştiriyor?
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı olabi-
C) Gelişen teknolojinin çocukların hayal dünyasını olumsuz
lir?
etkilediği görüşü doğru mu?
A) Unutamadığınız bir anınız varsa anlatmak ister misiniz?
D) Okuyan çocuk sayısını artırmak için ne tür çalışmalar ya-
B) Noktalama işaretlerini kullanmayan yazarların eserlerini
pılmalıdır?
Bölüm 3
okumada güçlük çekiyor musunuz?
E) Yetişkinlerin sorun çözme becerisinde geride kaldıkla-
C) Sizi diğer yazarlardan ayıran en önemli nokta nedir?
rına katılıyor musunuz?
D) Noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanma konu-
sunda ne düşünüyorsunuz?
E) Sadece virgülle yazılmış bu kitapta virgülü seçme nede-
2. Anka’ya Paris’te yaşayan bir Türk yazar olarak katkıda bu- niniz nedir?
lundum ama derginin kurucuları Ataol Behramoğlu ve Michel
Bozdemir kadar emeğimin geçtiğini söyleyemem. Dergi Türk
edebiyatını Fransa’da tanıtmak gibi önemli bir işlev yüklendi,
bir süre etkili de oldu ama dar bir çevrede. Edebiyatımızı
Fransa’da tanıtmak için burada var olan dergi ve yayınevle-
riyle çalışmak bana daha doğru gibi geliyor.
Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt olarak
söylenmiştir?
A) Dergi yazarları olarak Fransa’da Türk edebiyatına yöne-
lik neler yaptınız?
B) Edebiyatımızı yurt dışına taşımak için nasıl çalışmalar
yapabilirsiniz?
C) Türk edebiyatına katkıda bulunan yazarlar ile kendinizi
karşılaştırsanız neler söylersiniz?
D) Paris’te yaşamanızın sanatınıza etkileri nelerdir?
E) Anka, Fransa’da Türk edebiyatının tanınmasında etkili
oldu mu?
147
4. Aşağıdakilerden hangisi “Kendinizi takıntılı bir okur ola- 6. Gazeteci:

rak tanımlıyorsunuz, aslında bu yazar için oldukça geçerli (I) ----
bir cümle olsa da editör için tehlikeli değil mi?” sorusuna
Sanatçı:
cevap olarak verilebilir?
— Müzik maceram çocuk yaşlarda başlıyor aslında, hep bir
A) Bunda haklısınız. Ben editörlüğü yayınevindeki çalışma
şarkı söyleme isteği duyardım. Asla çekingen bir yapım ol-
odamda bırakabilmek için büyük uğraş verdim. Şimdi ra-
madı, kendimden emin değilsem beklemede kalabilirim ama
hatlıkla söyleyebilirim ki birkaç okur türünü takıntılarım-
bu bekleme tabii ki o emin olmadığım konularda yetişene
dan arınmış olarak barındırıyorum içimde.
kadar.
B) O çok eskiden beri süregelen takıntılı bir görüş. Fakat
Gazeteci:
bana göre artık geride kaldı. Bunu her gittiğimiz yerde
(II) ----
vurguluyoruz; hikâye ile roman, bizim geleneksel anlatı
yöntemlerimizden doğdukları için çok farklılaştırılmadı. Sanatçı:
C) Kendimi saplantılı olarak değerlendirmem yazarlığa baş- — Hep araştırmacı ve çalışkan olmaları, çok örnek dinle-
ladığım yıllardan geliyor. Çünkü yazarlığın editörlükten meleri; önce iyi bir taklit, sonra kendi yorumları ile doğru bir
başka bir mecrada olduğunu düşünenlerdenim. sistemle ilerlemeleri ve her projeyi ciddiye almalarını önere-
bilirim.
D) Kesinlikle katılıyorum. Okurun takıntılı olması bir eserin
detayını görmesini sağlar ki editörün de bu özelliğe sahip Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
olması gerekir bence. Ayrıca editörlük, yazarlık ve okur- gisi sırasıyla getirilmelidir?
luğun birleşiminden oluşan bir meslektir. A) (I) Müzik dünyasına hangi dinamiğin etkisiyle girdiniz?
E) Evet, tehlikeli olabilir. Editörler, yazarların çalışma ala- (II) Sürekli araştıran ve sorgulayan biri olmanız mı sizi
nına karıştığında eserin kendine haslığı bozuluyor. Bu başarıya götürdü?
Bölüm 3
da okurda ciddi bir takıntıya sebep olduğu gibi onu satır B) (I) Müzik serüveniniz nerede ve ne zaman başladı?
aralarında mekik dokumaya itiyor.
(II) Sanatınıza dair duyarlılıkları nasıl değerlendiriyorsu-
nuz?
C) (I) Müzikle tanışmanız ne zaman oldu ve nasıl gelişti?
5. İşte bu zor bir soru. En sevdiğim roman kesinlikle Celine’in (II) Müziğe yatkın olan ve yeni başlayacak kişilere tavsi-
Taksitle Ölüm eseridir. Celine insanı güldürebilen tek mo- yeleriniz nelerdir?
dernisttir. Bu tür bir listede Melville’in Moby Dick, Tolstoy’un
D) (I) Müzik sektörüne girişiniz ve buradaki aktiviteleriniz ile
Savaş ve Barış ve romanların romanı olan Proust’un Kayıp
ilgili neler söylemek istersiniz?
Zamanın İzinde romanları olmalıdır. Borges ve “Tlön, Uqbar,
(II) Sizce iyi bir ses sanatçısı ve yorumcusu olmanın un-
Orbis Tertius” adlı kısa öyküsünde olduğu gibi Joyce’un “The
surları nelerdir?
Dead” öyküsünden de bahsetmeliyiz. (Joyce’un en iyi eseri
budur.) Şairler arasında ise Hölderlin’den daha iyisi yoktur. E) (I) Müzik maceranızın küçüklükten beri çaldığınız enstrü-
manlarla ilgisi var mı?
Bu parça aşağıdaki soruların hangisine karşılık söylen-
miş olabilir? (II) Çalışkan insanların müziğe yönlendirilmelerini öne-
ren kişilerden misiniz?
A) Size göre roman mı şiir mi daha etkili anlatım yöntemi-
dir?
B) Sizi en çok etkileyen sanatçılar kimlerdir?
C) Beğendiğiniz eserler konusunda bir liste yapmanız ge-
rekse neler söylersiniz?
D) Daha çok hangi ulusun edebiyatı sizi etkiler?
E) Yazar olmak başka yazarların eserlerine bakışınızı nasıl
etkiler?
148
Test 25 9 dk.
okutunuz.
1. Gazeteci: (I) ---- 2. Lev Tolstoy’un Hacı Murat romanı muhteşem bir eserdir.
Uzman: Tolstoy 1851’de Kafkaslardaki Rus ordusuna gönüllü ola-
rak yazılmış, burada çarpışmalara katılmıştı. O yıllarda, bu-
– Diyebiliriz. Aynı zamanda bu okul görünümlü proje mer-
radaki deneyimlerini birkaç öyküde ve Kazaklar romanında
kezi ilgi duyan herkese açık. Yazmaya merakı olan herkesin
aktarmıştı. Tolstoy’un, yaklaşık elli yıl sonra Kafkasların ef-
ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlıyoruz. Türkiye’de yazı yaz-
sanevi savaşçısı Hacı Murat’ı romanının kahramanı olarak
maya ilgi ve talep son yıllarda arttı. Hem akademi hem de
seçmesi, Kafkasların muhteşem güzellikteki doğasıyla çeli-
akademi dışında birçok insan düzenli eğitim talep ediyor. Şu
şen bu trajik savaşı hiçbir zaman unutmadığını göstermiştir.
ana kadar yurt içinde ve yurt dışında yaptığımız gözlemlere
göre çok sayıda talep olacağını görüyoruz. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı yok-
tur?
Gazeteci: (II) ----
A) Tolstoy’un Hacı Murat’ı roman kahramanı olarak seç-
Uzman:
mesi neyin göstergesidir?
– Bu tartışmanın basitçe cevaplandırılması gibi bir endişe
B) Tolstoy, Hacı Murat romanını Kazaklar romanından ne
çok da önemli değil. Çünkü artık bizim dışımızda hiç kim-
kadar süre sonra yazmıştır?
senin bu soruyla uğraştığını da düşünmüyorum. Elbette ki
yazma öğretilebilir. Şüphesiz işinin potansiyelini kabul etmek C) Tolstoy, savaş yıllarında yaşadıklarını hangi eserde dile
gerekir, zaten bu merkeze öğrenci kabulünde de bu, arana- getirmiştir?
cak şartlar arasında olacak. Yaratıcı yazarlık 1970’li yıllar- D) Tolstoy, romanlarında neden daha gerçekçi bir anlatım
dan beri üniversitelerin akademik programları içerisinde yer yöntemine başvurur?
almış ve bağımsızlığını ilerleyen yıllarda kazanmış bir disip- E) Tolstoy, roman türü dışında başka edebî türleri de yaşa-
lin. dıklarını anlatmak için kullanmış mıdır?
Bölüm 3
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
gisi sırasıyla getirilmelidir?
A) (I) Uluslararası Yaratıcı Yazarlık Merkezinin amatör ka-
lemler için bir basamak okul olduğunu söyleyebilir miyiz?
3. Ne yazık ki mutlu bir çocukluk geçirmedim. Yoksul bir ailenin
(II) Yazma hususunda yetenek, öğrenmenin önüne ge-
çocuğu olarak, zengin ailelerin çocuklarını hep kıskanarak
çebilir mi?
izledim. Yıllarca kâğıttan topların peşinden koştum. Yumruk
B) (I) Uluslararası Yaratıcı Yazarlık Merkezine başvururken kadar bir lastik topun sahibi olduğum günün gecesi o topu
belli başlı şartları var mı? kucağıma alıp uyudum. Bir başka neden de mutlu bir ailenin
(II) Sizce genç nesil yazı yazarken yaratıcılıklarını ka- çocuğu olmayışımdır. Tartışma olmadan evimizde gün geç-
lemleriyle birleştiriyor mu? mezdi. O nedenle bu konular hep ilgimi çekmiştir.
C) (I) Uluslararası Yaratıcı Yazarlık Merkezinin nasıl bir yer Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy-
olduğunu birkaç kelimeyle özetleyebilir misiniz? lenmiş olabilir?
(II) Yetenekten gelen güçle yazma ile sonradan öğrene- A) Çocuk ve çocukluk temaları sizi neden bu denli ilgilendi-
rek yazma arasındaki fark nedir? riyor?
D) (I) Uluslararası Yaratıcı Yazarlık Merkezi için bir okul di- B) Yazarlık yeteneğim mutlu bir çocukluk dönemimden kay-
yebilir miyiz? naklandı, diyebilir misiniz?
(II) Sizce yazma eylemi sonradan kazanılabilir mi yoksa C) Yazar kimliğinizin oluşmasında çocukluğunuzun ne gibi
doğuştan yazmaya yatkınlık önemli mi? bir etkisi var?
E) (I) Uluslararası Yaratıcı Yazarlık Merkezinden sonra ya- D) Çocuğun kişiliğinin oluşumunda ailenin etkisi nedir?
ratıcı yazarlığa ilgi arttı mı? E) İnsanın biçimlenmesinde çocukluk dönemi olaylarının et-
(II) Gençlerin yaratıcı yazarlık sürecinde kendilerini ge- kisi var mıdır?
liştirmeleri için bireysel ve kurumsal önerileriniz nelerdir?
149
4. Dünya iki santigrat daha ısınırsa felaketin eşiğine gelmiş ola- 5. Kalemimi elime aldığımda tek lüksüm sessizlik. Müzikle yaz-
cak. Birleşmiş Milletler, bunu önlemek için küresel sıcaklık maya alışık değilim. Materyaller esere göre değişir. Bu yıl
ortalamasını sanayi öncesi dönemin seviyelerinin de altına ellinci sanat yılımı kutlamama karşın hâlâ olmazsa olmaz-
indirmeyi hedefleyen uluslararası Paris Anlaşması’nı imzaya larımın başında sözlükler gelir. Mekân isimleri için dünya
açtı. Son 20 yıldaki küresel ısınmayla ilgili araştırma, an- atlasından esinlenirim. Ama yer adlarını olduğu gibi kullan-
laşma ve uygulamalarda iki derece üzerinde duruldu. Çevre mam. İnsan isimleri için de on kadar isimler sözlüğü var ki-
ekonomisti William Dawbney Nordhaus, ısınmakta olan ge- taplığımda.
zegeni küresel ekonomi için bir tehdit olarak gördüğünü Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy-
açıkladı. Nordhaus, Uluslararası Uygulamalı Sistem Ana- lenmiş olabilir?
lizi Enstitüsündeki araştırmacılara, “Karbondioksidi kontrol
A) Yazma ritüelinizden bahseder misiniz, örneğin hangi or-
edebiliyor muyuz?” sorusunu sordu. Nordhaus’a göre, insan
tamda hangi materyallerle yazmayı tercih ediyorsunuz?
kaynaklı karbondioksidin küresel ortalama sıcaklıkta yarata-
B) Yazma sırasında karşılaştığınız sıkıntılar nelerdir, söz-
cağı 2 °C’lik artış, iklimleri son birkaç yüz bin yılda hiç görül-
cük dağarcığınız yeterli mi?
memiş biçimde değiştirebilir.
C) Sanat hayatınızda kaçıncı yılınız, kitaplarınızın sayısın-
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı var-
dan memnun musunuz?
dır?
D) Çalışmalarınızda yararlandığınız kaynaklar var mı, varsa
A) Küresel ısınma hakkında yorum yapan analistlerin dikkat
bunlar özgünlüğünüzü etkiliyor mu?
çektiği en önemli nokta nedir?
E) Müzik-mekân veya sessizlik-yazı ilişkisinin eserleri etki-
B) Küresel ısınmanın etkilerini tamamen ortadan kaldıracak
lediğini düşünen yazarlardan mısınız?
yöntemler bulunmakta mıdır?
C) Küresel ısınmada iki derecelik artış dünyada nelere yol
Bölüm 3
açar?
D) Küresel ısınma temelinde son yirmi yıldaki değişim ken- 6. Öncelikle edebiyat dergisi çıkarma girişimimden başlama-
dini hangi alanlarda hissettirmiştir? lıyım. 2009 yılında Marmara Üniversitesinde mühendislik
okumaya başladım. O dönem daha hareketliydi ve dergiler
E) Küresel ısınmayı yok eden bir uluslararası sözleşme
belli bir ağa dâhil olmayan kimseyi muhatap almıyordu. En
meydana getirilmiş midir?
mütevazı dergiler için bile bu geçerliydi. Biz de bir lise arka-
daşım ile SUS isimli bir edebiyat dergisi çıkarmaya başladık.
Dergiye başladıktan sonra da kendi ağımız olmuş oldu. SUS
üç sene sürdü. Toplam 15 sayı çıkarabildik. Sonrasında ara
verdim, dört yıl boyunca aralıklarla reklamcılık ve kitapçılık
yaptım, süreç bu şekilde ilerledi.
lenmiş olabilir?
A) Edebiyat dergisi çıkarmak zor bir iş miydi?
B) Yayın dünyasına adım atma kriterleriniz arasında neler
vardı?
C) Yayın dünyasıyla ilişkiniz nasıl başladı ve devam etti?
D) Edebiyat dergilerinin tutunması o dönemde neye bağ-
lıydı?
E) Çıkardığınız dergilerin süreklilik sağlayamamasının ne-
deni neydi?
150
Test 26 9 dk.
okutunuz.
1. Gazeteci: 2. Benim de yola çıkma sebebim biraz buydu. Shakespea-

(I) ---- re’in o bildiğimizi sandığımız ağdalı, şiirsel dilinin aslında,
Sanatçı: ne kadar kolay ne kadar anlamlı olduğunu fark ettirmek iste-
dim. Geçenlerde bir televizyon programına gittik Ekip Tiyatro
– Edebiyat oldukça kişiseldir, benim ilk üçümle bir baş-
ile birlikte. Orada da viyolonsel çalan bir arkadaş vardı canlı
kasının ilk üçü farklı olabilir. Benim önerilerim Ursula K.
performans yapan. Ona “Enstrümanınızı çalarken hiçbir no-
Leguin’in Yerdeniz serisi, Frank Herbert’in Dune serisi, Kaf-
tayı harcamadınız. Çok güzel bir şey bu. Tiyatroda da amaç
ka’nın Dönüşüm’ü.
budur.” dedim. Bunu tiyatrodaki arkadaşlarımla hep paylaşı-
Gazeteci:
rım. Hiçbir sözü atlamadan gitmek… İşte bu Beckett’in söy-
(II) ---- lediği ve benim de yolunda gittiğim şey. Benim de amacım
Sanatçı: gözlerini kapatsa da insanın, Shakespeare’i dinlemesiydi.
– Otoriteler her zaman için aykırı düşüncelere soğuk bak- Yani onu görselden, kulağa çok kolaymış gibi geçirmekti.
mıştır, bu otoritenin doğasında olan bir şey. İnsanlar asla Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy-
yaşayamayacakları kadar büyük bir aşkı anlatan bir kitabı lenmiş olabilir?
okurken bu hayattan kaçmaya çalışmıyorlar da sadece fan-
A) Müzik ile tiyatro iç içe olmak durumunda mıdır?
tastik bir roman okurken mi kaçıyorlar? Siyasi kitapların kaç
B) Şiirsel bir dil, sade bir dile göre daha mı çok tercih edilir?
tanesi yazarının bireysel düşüncelerini değil de düpedüz
gerçeği anlatıyor? Fantastik edebiyatın iyi örnekleri de insan C) Tiyatro bir amaç uğruna mı kaleme alınır?
gerçeğini anlatır, sadece bunu yaparken hırs, ego çatışma- D) Genç oyunculara önermek istediğiniz şeyler var mıdır?
ları, aşk, kıskançlık gibi insana özgü kavramları alıp bunlara E) Tiyatro oyunlarında olay örgüsünden çok, sözleri aktar-
renkli kostümler giydirir, hayal gücüyle yaratılmış bir tiyatro mak mı önemlidir?
sahnesine yerleştirir. Tek fark bu.
Bölüm 3
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
gisi sırasıyla getirilmelidir?
A) (I) Edebiyat dünyasında herkesin kendine ait bir üçle-
mesi var mıdır?
(II) Otoritelerin edebiyatın içine yedirilmiş olmasını nasıl 3. Yazar ya da büyük yazar olmanın yolu ödülden geçmez.
karşılıyorsunuz? Ödül almamış nice önemli yazar gördü bu dünya. Ama
B) (I) Edebiyata adımını yeni atmış yazarlara hangi serileri ödüller; yazarın rüzgârıdır, onlara ivme kazandırır, onları
önerirsiniz? yüreklendirir. Yazmak emek isteyen bir iştir ve hangimiz

emeğimizin takdir görmesine sevinmeyiz ki!
(II) Siyasi kitapların gerçekleri ele aldığını düşünüyor
musunuz? Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy-
lenmiş olabilir?
C) (I) Yazın dünyasının bireysel özgürlük alanı olduğu gö-
rüşüne katılıyor musunuz? A) Ödül verilen eserleri diğerlerinden ayıran özellikler neler-
dir?
(II) Fantastik edebiyatın dinamikleri arasında soyut kav-
ramlar var mıdır? B) Ödül alan yazarın diğer yazarlardan daha üstün olduğu
D) (I) Fantastik edebiyatı hiç tanımayan birine “Bunları oku- düşüncesine katılıyor musunuz?
madan bu kapıdan giremezsin!” diyeceğiniz ilk üç bilim C) Yazmak konusunda neler düşünüyorsunuz?
kurgu yapıt neler olurdu? D) Başarılı bir yazar olup ödül alabilmek için yapılması ge-
(II) Sizce yerleşik düzen, fantastik edebiyata nasıl bakı- rekenler nelerdir?
yor? E) Yazar üzerinde ödülün ne tür bir etkisi vardır sizce?
E) (I) Edebiyatta kalıcı üç fantastik seri yapıt söylemenizi is-
tesek neleri sıralarsınız?
(II) Otoritelerle bireysel görüşlerin çatıştığı yerde fantas-
tik edebiyat mı doğuyor?
151
4. Muhabir: 5. Dil bilimi okudum, edebiyat okudum, mesleğim olmasına

(I) ---- karşın dil üzerine kitaplar yazmak niyetinde değildim. Ro-
manlar, öyküler yazmaktı benim derdim. Ancak dünyanın
Antrenör:
hem en talihli dili hem de en talihsiz dili saydığım Türkçeye
– Burada bütün sporlarda büyük haneli rakamlar, skorlar,
haksızlıklar yapıldığını gördüm gene, Osmanlı’nın “lisan-ı
sayılar var. O yüzden golsüz ya da birkaç golün olduğu maç-
avam” aşağılaması yeniden canlandı sanki. Bir kavgada bir
lar diğer sporlara göre daha az ilgi çekiyor. Ayrıca çok takip
taraf haksız yere dayak yer, dayanamaz siz de girersiniz
edilen sporlarda hep molalar var, reklamlar var, nefes alma
kavgaya. Öğretemediğimiz Tükçe, Türkçem Mahzun Ben
payı var. Futbolun 45 dakika aralıksız devam etmesi de on-
Mahzun, Dil Hurafeleri ve son olarak Kendi Diliyle Kavrul-
ları sıkıyor olabilir.
mak böyle ortaya çıktı.
Muhabir:
(II) ---- lenmiş olabilir?
Antrenör: A) Türkçenin gelişmesi için ne gibi çalışmalar yaptınız?
– Okullarda ilk yıllardan itibaren zorunlu spor dersi var. Öğ- B) Mesleğiniz dışında işler yapmak planlı bir şey miydi?
renciler o işin eğitimini profesyonel olarak alıyor ve eğitimci-
C) En çok değer verdiğiniz eserleriniz hangileridir?
ler de iyi paralar kazanıyor. Eğitim ve spor birlikte yürüyor,
D) Eserlerinizin ortaya çıkıp okurla buluşması nasıl oldu?
ciddiye alınıyor. Bu da güzel sonuçları açıklıyor sanırım.
E) Türkçeye hak ettiği değeri verdiğimize inanıyor musu-
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangi-
nuz?
sinde verilenler getirilmelidir?
A) I. Altyapıdan yetişen bir futbolcunun bir takım için avan-
tajları nelerdir?
Bölüm 3
II. Amerika’da profesyonel sporcuların yetişme süreçleri

hakkında neler gözlemlediniz? 6. Hayır, zor olmadı. Bir sürü farklı iş yapmayı seviyorum. Dik-
B) I. Futbolun Amerika’da diğer spor dallarının gerisinde ol- kat dağınıklığım var. Benim sorunum, her şey ilgimi çekiyor
masını neye bağlıyorsunuz? ama her şey. Bedri Rahmi ile ilgili bir çocuk kitabı yazdıktan
sonra iyice genişledi bu. Renkler girdi hayatıma. Renkleri
II. Ülkenin, spor olimpiyatlarında adını sık sık duyurma-
bilmek bana A öyküsündeki Âlem karakterini verdi. Çengel-
sının arkasında ne olabilir?
köy’deki Lahana Çeşmesi bir çocuk öyküsü oldu. Ve Haliç,
C) I. Yayın hakları konusundaki sıkıntı futbol izleyicisine
sanırım ki İstanbul’un virgülüdür kendisi, o durgunluğuyla
nasıl yansıyor?
benim bir rodeo gibi süren hayatımda durulma noktam hâ-
II. İki ülke arasında spor profesyonelliği açısından temel line geldi. Haliç beni utandırdı.
farklılıklar neler?
Bu sözler aşağıdakilerden hangisine karşılık söylenmiş
D) I. Büyük skorlarla biten sporların izleyici psikolojisine et- olabilir?
kisi ne olabilir?
A) Yazarlık hayatınızda durulma yaşadığınız dönem oldu
II. Eğitim ve sporun bir arada yürümesi bir öğrenciyi mu?
hangi açılardan olumsuz etkiler?
B) Bedri Rahmi’nin yazarlığınız üzerinde ne tür etkisi oldu?
E) I. Amerika’da futbola yönelik ilginin zamanla arttığına
C) Her şeyin ilginizi çekmesi günlük yaşantınızda zorluklara
dair yorumların kaynağı nedir?
neden oluyor mu?
II. Sporda uluslararası düzeydeki başarılı sonuçlar nasıl
D) Çocuk kitabı yazmak hayatınızda bir şeyleri yoluna koy-
sürdürülebilir?
manıza ortam sağladı mı?
E) Öykü kitabınızı yazarken çocuk edebiyatı ile aranıza me-
safe koymak zor oldu mu?
152
Test 27 10 dk.
okutunuz.
1. Uzay, bütün insanlık için uçsuz bucaksız bir dünya. Ve aynı 3. Bir dostun dediklerine büyük bilginlerin sözleri kadar değer
zamanda keşfedilmeyi bekleyen... Bu nedenle her zaman veriyorum, kitaplar kadar kendi gördüklerimden de yararla-
büyük kitlelerin dikkatini çekmiş hatta birçok filme ilham kay- nıyorum. Onlar şöyle diyor: “Erdem uzamakla daha büyük
nağı olmuş bir konu. Ülkemiz bu konuya seyirci kalmamak olmaz.” Ben de “Gerçek ihtiyarlamakla daha akıllı olamaz.”
için harekete geçti. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma diye karşılık veriyorum. Hep söylerim ve söylemeye de
Enstitüsü bilim insanları, gelecekte Türkleri uzaya taşıyacak devam edeceğim: “Hakikati yalnız yabancılardan ve kitap-
tamamen yerli bir mekik hazırlığı için THOR adını verdikleri lardan öğrenmek acizliktir.”
projeyi faaliyete geçirdi. THOR’da geleceğin uzay araçları Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
ile hipersonik taşıma araçlarının atmosferden rahat geçiş- gisidir?
leri için neler yapılması gerektiği ele alınacak. Yüksek ısılı
A) Gerçekleri kitaplarla sınırlamak yerine gözlem ve yakın
atmosfer geçişlerinde uzay araçlarında oluşacak sürtünme-
kişilerin görüşlerine dayandırmak doğru bir yaklaşımdır.
den kaynaklı ısınmaların en aza indirgenmesi için çalışma-
B) Bilgi ve tecrübenin yaşla ilgisi olduğunu iddia edenler ya-
lar yapılacak. Adını mitolojide en güçlü tanrı olarak bilinen
nılgı içindedir ki birikim yaşanmışlıkla kazanılır.
THOR’dan alan projede ısıl koruma tekniği baz alınacak.
Burun ve kanatlar, yüksek ısıya maruz kalan uzay mekik- C) Yabancı kaynak ve kitapların insanlık âlemine kazandı-
lerinin bu bölgelerdeki uçuşu da etkileyen yuvarlak hatları rabileceği, kişinin yakın çevresi ve kendi yorumuyla elde
yeniden değerlendirilecek. THOR ekibi hem uçuş perfor- ettiğinden daha azdır.
mansının artırılması hem de atmosfer geçişinin sorunsuz D) Bilgin sadece öğrendiklerini, dost ise tecrübelerini anla-
yaşanması için yeni projeler geliştirecek. tır; bu nedenle bilgin ve dostun dinamiklerini aynı potada
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? eritmek gerekir.
A) THOR projesi kapsamında Türklerin uzaya taşınmasının E) İnsan yalnız kendi bildiklerine ve gözlemlerine değil, aynı
Bölüm 3
amaçlandığına zamanda başkalarının görüşlerine de değer vermelidir.
B) THOR’la birlikte uzay mekiklerindeki sürtünme ısısının

azaltılmaya çalışıldığına
C) THOR projesinin adının, efsanevi bir dayanağının oldu-
ğuna 4. Şiirin insanoğlunun icat ettiği en mükemmel anlatım tarzı,
D) THOR projesi kapsamında eski mekiklerle ilgili bazı de- duygularımızı harekete geçiren etkin güç olduğu konu-
tayların tekrar ele alınacağına sunda bizleri ikna edecek o kadar çok delil var ki… Çünkü
E) THOR’la birlikte ülkemizin uzay çalışmaları alanında şiir mücadeledir hayata karşı. Kimliğimizdir, bizi canlılar ara-
adından söz ettirdiğine sında en değerli kılan. Gözyaşlarıdır, arınmaya dair. Ayak-
larımızdaki dermandır, uzun yolculuklarda. Sığınacağımız
gölgeliktir, insanlığın kalbimizi yakan umursamazlığından.
2. Kötü bir işe düşünce ibret al, üzüntüye düşme Rüyamızdır, gözümüz açıkken gördüğümüz. Geleceğimize
Fayda ve zarar zamanında da gülmeye bak. Gülün yaprak- uzanan keşkelerimizle dolu ellerimizdir.
larını tek tek koparsan da sana gülümser o
Bu parçada vurgulanan düşünceye göre aşağıdakiler-
Bir dikenden niye gama düşersin den hangisi şiirin mükemmel bir anlatım tarzı olduğu-
Diken olmasa gül olur mu nun delili değildir?
Mevlâna bu sözlerinde aşağıdakilerden hangisini vurgu- A) İnsanoğluna kimlik kazandırması
lamamıştır? B) Vurdumduymazlığa karşı duruşu simgelemesi
A) Olumsuzluklardan ders çıkarma C) Pişmanlıklarımızı biriktirmesi
B) Her şartta umudunu koruma D) İnsanları sürekli mutlu etmesi
C) Kötü durumlara bile olumlu yönünden bakma E) Olumsuzluklara karşı ayakta kalabilme gücünü vermesi
D) Üzüntünün fayda vermeyeceğini bilme
E) Alçak gönüllü olma
153
5. Cemal Süreya’nın şiirlerinde “üvercinka, gözistan, meryem- 7. Çin’deki Nanyang Teknoloji Üniversitesinden araştırmacılar
siyorum, yabanca, dolayık” gibi kelimelere yer vermesi; Ece tarafından geliştirilen akıllı pencere camları Güneş’in gök-
Ayhan’ın “aparthan” gibi hiçbir anlamı olmayan kelimeyi kul- yüzündeki yüksekliğini hesaba katarak farklı mevsimlerde
lanması, “cehennet” kelimesi ile cennet ve cehennemi aynı bir eve giren güneş ışığı miktarının ayarlanabilmesini sağlı-
anda düşündürme çabası ile dilin bütün imkânlarından fay- yor. Yazın güneş ışığını engelleyip kışın içeri girmesine izin
dalanmak istenmesi şiirde duyuların, algıların yer değişti- veren pencere cam sistemleri hâlihazırda mevcut ancak Yi
rilme gayretindendir. Bu karıştırma sayesinde yeni bir zihin Long ve ekibi aynı zamanda Güneş’in gökyüzündeki yük-
karmaşası yaratarak yeni kapıların açılması hedeflenir. Bu sekliğine göre de ayarlama yapabilen yeni tip bir sistem
tarz serbest çağrışımlarla yeni kelime türetmeleri, aklı zor- geliştirdi. Geliştirilmekte olan farklı pek çok akıllı pencere
layan anlam birlikteliklerinin oluşturulması İkinci Yeni şiirinin camı vanadyum dioksit adlı bileşikten yapılıyor. Değişken bir
temelini oluşturur. moleküler yapıya sahip olan bu bit kadar bileşik, 68 °C’nin
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler- üstündeki sıcaklıklarda metal, altındaki sıcaklıklarda ise se-
den hangisidir? ramik gibi davranıyor. Metal faz, %100 ısı taşıyan yakın-kı-
A) İkinci Yeni akımının sanatçıları genellikle toplumsal ko- zılötesi ışığı engellerken seramik faz ısının içeri girmesine
nulardan uzak durmayı tercih etmiştir. izin veriyor.
B) İkinci Yeni akımı dilin alışılmış kalıpların dışına çıkarıl- Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı var-
masına dayanmaktadır. dır?
C) İkinci Yeni akımının en önemli özelliği anlaşılmaz şiirler- A) Akıllı pencere camlarının günümüz evlerinde kullanım
den oluşmasıdır. sıklığı nedir?
D) İkinci Yeni akımına göre şiir sadece zihne seslenen bir B) Güneş’in gökyüzündeki yüksekliğini ayarlamada kullanı-
sanattır. lan son teknolojiler nelerdir?
Bölüm 3
E) İkinci Yeni akımı, şiirin toplumsal gerçeklerden uzaklaş- C) Akıllı pencere camının değişik türleri bulunmakta mıdır?
masına neden olmuştur.
D) Vanadyum dioksit bileşiğinin farklı alanlardaki çıktıları
nelerdir?
6. Yoga yapmak aslında çok zor değildir. Ancak bazı noktalara
E) Akıllı pencere camları kaç derece sıcaklığa dayanabil-
önem vermeniz karşılaşabileceğiniz sağlık sorunlarını azal-
mektedir?
tacaktır. Yoga konusunda özellikle şunlara dikkat etmelisi-
niz:
• Yoga yaparken belinizde acı hissetmenize neden olan
hareketlerden kaçının.
• Özellikle eklemleriniz konusunda hassas olun ve bir acı
duyulduğunda hareketi sonlandırın.
• Uzuvlarınızda uyuşmaya neden olan hareketleri yapma-
yın, uyuşma durumunda uzmana danışın.
• Yoga yaparken doğru nefes almak önemlidir. Eğer iyi ve
ritimli şekilde nefes alamadığınızı hissederseniz hemen
hareketi sonlandırın.
Bu bilgilerden hareketle yoga yaparken;
I. organlarda hissizlik,
II. soluk almada düzensizlik,
III. kaslarda yırtılma
sorunlarından hangilerinin ortaya çıkabilme durumu söz
konusudur?
154
Test 28 12 dk.
okutunuz.
1. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nu günümüz Türk okuyucu- 3. Âşık edebiyatı, dil ve üslup yönünden divan edebiyatından
suna tanıtan yapıtların başında, Kiralık Konak gelir. Başka farklı özellikler gösterir. Bu edebiyatın beslendiği ve geliş-
bir ifadeyle Kiralık Konak Türk yazarlarına yönelik ilk araştır- tiği çevrelerin dili ile yazı dili arasında büyük bir farklılığın
malarımızda karşımıza çıkan önemli, ana eserlerden biridir. olduğu bir gerçektir. Sürekli halka yakın kalan ve halkın ko-
Çünkü Yakup Kadri’nin esas özelliği Tanzimat’tan Cum- nuşma dilinden hareketle şiirlerini söyleyen âşıkların en be-
huriyet’e yaşanan olayları bir sosyolog penceresinden an- lirgin özelliklerinden biri de anlaşılır olmalarıdır. Böylece bu
latmasıdır. Ayrıca Türk edebiyatında öyle yapıtlar vardır ki edebiyatta yüzyıllar boyu folklorla el ele Türk dilinin gelişi-
yazarından daha çok ses getirmiş, yazarı o eser karşısında minde âşığa düşen görev, en iyi şekilde yapılmıştır. Âşıklar,
solda sıfır kalmıştır, tıpkı Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun özellikle yabancı ögeleri millîleştirmede büyük hizmetler gör-
“Kiralık Konak Kalemşoru” olarak bilinmesi gibi. müştür.
Bu parçada sözü edilen kitabın en belirgin özelliği aşa- Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
ğıdakilerden hangisidir? gisidir?
A) Kalıcı eser kimliği taşıması A) Âşık edebiyatı, divan edebiyatının aksine halkın duygu-
B) Sanatçının ilk eseri olması larına tercüman olmuştur.
C) Toplumsal olayları aydınlatması B) Âşık edebiyatı sanatçıları Türkçenin gelişmesine ve ye-

relleşmesine katkı sağlamışlardır.
D) Sanatçısını geri planda bırakarak onun önüne geçmesi
C) Âşık edebiyatında konuşma dili yeni formlar kazanmıştır.
E) Uzun bir edebî dönemi anlatması
D) Âşık edebiyatı sanatçıları halk kültürünün gelişimine
katkı sağlamıştır.
E) Âşık edebiyatının en ayırt edici özelliği kolay anlaşılır ol-
Bölüm 3
masıdır.
2. Yeni çıkan bu kitapla toplumsal meselelere farklı bir bakış

açısı getirmek istedim. Aslında böyle bir işe kalkışmam-
daki en büyük etken nedir, bilmiyorum. Son yıllarda yaşa-
nan olaylar, toplumsal çözülmeler, insan hayatını olumsuz 4. O, yazılarında derinlere inip maddenin aslını anlamaya ça-
etkileyen gelişmelerin hepsi sebep olarak sayılabilir. Ki- lışmaktansa keskin bir zekâ cilvesi içinde görüp tadabildikle-
tapta meselelerin üzerine derinlemesine eğilirken üslubu- rinin zevkine varmayı yeğler. Onun pek çok yazısında daha
mun ağıra kaçtığı da oldu. Hâl böyle olunca eser okurlarıma çok renk, çiçek ve koku gibi her an tazelik veren, iştahı ha-
ulaştığında beni yanlış değerlendirmelerinden kaygılanıyo- rekete geçiren ögeler arka arkaya görülür.
rum açıkçası. Bu parçada sanat anlayışı dile getirilen yazar için aşağı-
Bu parçaya göre yazarın çekincesinin nedeni aşağıdaki- dakilerden hangisi söylenebilir?
lerden hangisidir? A) Dış dünyayı anlatırken farklı niteliğe sahip unsurları art
A) Daha önce işlenmemiş bir konuyu ele alması arda sıralar.
B) Kitabındaki içeriğin kimi kesimleri rahatsız edeceğine B) Gördükleriyle yetinen, düşünceye yer vermeyen bir tu-
inanması tumla yazar.
C) Konuyu ele alış biçiminden dolayı okurların onunla ilgili C) Tasvirlerinde kendine özgü hayal içinde yaratıcı ifadeler
yanlış çıkarımda bulunması yer alır.
D) Farklı bir türle okurlarının karşısına çıkıyor olması D) Eşyayı ve doğayı imgeli bir söylemle verir.
E) Eleştirmenlerin eleştiride ağıra kaçacaklarını düşünmesi E) Yazılarının tümü eşyanın ve doğanın görünüşüyle ilgili-
dir.
155
5. Sahanda pişen yumurtayı çoğunlukla beyaz tabaklarda 7. İnsanoğlu yaratıldığı ve düşünmeye başladığı günden beri
yeriz. Birkaç yıl önce bir televizyon programından esinlene- hayaller kurarak her zaman daha iyinin, daha güzelin pe-
rek kendime “Yumurtayı başka nasıl yiyebilirim?” sorusunu şinde olmuş; mutluluk dolu yarınlarla ilgili hayaller kurmuş-
sordum. Yumurtayı beyaz porselen tabakta yemek yerine tur. Bu hayalleri önce masallara, halk hikâyelerine sindirmiş,
siyah bir tabakta yemek daha keyifli olabilirdi. Düşününüz: sonra ise edebî eserlere aktarmıştır. Bir zamanlar masal-
Siyah tabakta çevresi beyaz, ortası sarı bir yumurta; yanına larımızda kahramanları göğün yedinci katına çıkaran uçan
birkaç dilim de havuç kesip koydunuz. Bu yumurtanın tadı halılar, Kaf Dağı’nın arkasında yaşayan ve kahramanlara
artık değişmiştir. Anadolu’da yemeğin kabı değişirse tadı da yardım eden Simurg kuşu, bilim ve teknolojinin gelişmesiyle
değişir, derlermiş. Galiba doğru. Yemeğin ve onun da öte-
günümüzde helikoptere, uçağa, rokete; gaipten bilinmeyen
sinde yaşamın kabını ve kapsamını değiştirmeyi, geliştir-
haberler veren sesler radyoya, sihirli aynalar televizyona,
meyi öğrenmek gerek. Bunu öğrendiğimizde var olma ve
dünyanın çeşitli yerlerindeki görüntüleri kaydederek gerekli
gelişme sürecinde yol katetmiş oluruz.
yerlere ulaştıran cihazlar, mobese gibi aygıtlara dönüşmüş-
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
tür.
A) Bir etkinliği başka nasıl yapabileceğimizi sorgulamak ya-
ratıcılığa giden yolda önemli bir adımdır. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han-
gisidir?
B) Hayatta her zaman eylemlerimizden istediğimiz sonucu
alamayız. A) Edebî eserlere kaynaklık eden hayal gücü, zamanla
C) İnsan yaşamının içeriğiyle oynamaktan çoğu zaman çe- hayal edilenleri teknolojinin gelişmesine bağlı olarak
kinir. somut aygıtlara dönüşmüştür.
D) Yaşam kendinizi sürekli geliştirmek isterseniz size ilginç B) Masallar ve halk hikâyeleri hayallerin görselliğe dökül-
seçenekler sunar. mesine olanak sağlar.
E) İnsanoğlu dünyaya geldiğinden beri sürekli kendini tek-
C) Edebiyatın temel malzemesi duygu dünyasında yaşanan
Bölüm 3
rar etmemek için çaba sarf eder.

değişimlerdir.
D) Hayallerin ötelendiği bir edebî eserin ruhu beslemesi
6. Bağışıklık sistemi, zararlı bakterilerden veya virüslerden
beklenemez.
kaynaklanan enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olmak
için birlikte çalışan bir hücre, doku ve organ ağıdır. Virüs E) Gerçeklik zaman içerisinde hayatın her alanı üzerinde
veya bakteri gibi hastalığa neden olan bir ajan, vücudu is- egemenliğini kurar.
tila ettiğinde bağışıklık sistemi onu zararlı olarak algılar ve
vücuttan defetmek için harekete geçer. Bağışıklık sistemi-
nin enfeksiyonla savaşmasının yollarından biri, antikor ola-
rak bilinen büyük proteinler oluşturmaktır. Bu antikorlar keşif 8. D vitamini, cilt güneş ışığını absorbe ettiğinde sentezlenir.
kolu görevi görür, bulaşıcı (enfeksiyöz) ajanı yakalar ve ba- Güneş ışığı varlığında, vücutta bulunan D vitamini öncülleri
ğışıklık sisteminin yok edebilmesi için işaretler. Her antikor, D vitaminine dönüştürülür. Bu aşamadan sonra vitamin, ka-
tespit ettiği bakteriye veya virüse özgüdür ve spesifik ba- raciğer ve böbreklere gelir, buradan tüm vücuda yayılır. Bu
ğışıklık tepkisini tetikler. Bu spesifik antikorlar, enfeksiyon yayılmaya cilt de dâhil olur ve D vitamini cildin yapısında
geçtikten sonra bağışıklık sisteminde kalacaktır. Bu, aynı önemli rol oynar. Hatta deri hastalığı olan sedef hastalığını
hastalıkla tekrar karşılaşıldığında bağışıklık sisteminin has- da tedavi edebilir.
talığa ait bir “hafızaya” sahip olduğu, hastalanmadan ve her- Bu parçadan hareketle D vitaminiyle ilgili;
hangi bir semptom gelişmeden önce onu hızla yok etmeye
I. bir cilt hastalığında etkili olduğu,
hazır olduğu anlamına gelir.
II. cilt güneş ışığıyla etkileşim sağladığında ortaya çıktığı,
Bu parçadan hareketle bağışıklık sisteminin;
I. mikroplara karşı kalkan konumunda olma, III. karaciğer ve böbreklerden vücuda yayıldığı
II. beslenmeye bağlı olarak güçlendirilebilme, bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?
III. antikorları yer belirleyici olarak kullanma A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
özelliklerinden hangilerine sahip olduğu söylenebilir?
156
Test 29 10 dk.
okutunuz.
1. Bir kültürün anlaşılmasında kuşkusuz edebiyatın özel bir 3. Röportör: Ağacı yeşil, toprağı kahverengi hâliyle anlatan ro-
yeri var. Ama bence edebiyat bize kültürel-sosyolojik bel- mancı arkadaşınıza neden bu işi bırakmasını söylediniz?
geler sunduğu için değil; “kurgu ustalığı”, “dil büyücülüğü”, Sanatçı: Ağaç yeşil, toprak da kahverengi ondan…
“dilin sınırlarını zorlama” gibi artık boş lafa dönüşmüş kli-
Röportör: Aynı varlıkları aynı şekilde kullanan bir ressama
şelerle anlatılan bazı yetenekleri sergilediği için de değil;
yine bu sözleri söyler miydiniz?
bence bugünün dünyasında birçok alandan dışlanan içsel
Sanatçı: Ressamın tuvalinde aynılık olmaz çünkü o bir ka-
çatışmayla; dinî inançtan, politik mücadeleden, gündelik
meraman koltuğunda oturmuyor ki!..
hayattan, ahlaki düşünceden, eğlence dünyasından çoktan
dışlanmış olan tereddütle baş edebildiği, işini tereddüt ede- Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu diyalogdaki sanat-
bilmesine rağmen yapabildiği, aslında tam da tereddüt ettiği çının sanat anlayışıyla örtüştüğü söylenebilir?
için yapabildiğinden önemlidir. A) Sanatın vazifesi tabiatı kopya etmek değil, tabiatı düşsel
Bu parçaya göre edebiyatın önemli olmasının asıl se- ve düşünsel güçle ifade etmektir.
bebi aşağıdakilerden hangisidir? B) Sanatlar yeryüzünün tuzudur, tuz yemeklere neyse
A) Kültürün anlaşılmasını sağlaması sanat da teknik için odur.
B) Dilin sınırlarını alışılmışın dışına çıkarması C) Sanat; düşünebilen, gerçeği görebilen, toplumu anlaya-
bilen insanların işidir.
C) Diğer güzel sanatlara kaynaklık etmesi
D) Sanat, oyun veya eğlence değildir; o, ruh ve gerçekliğin
D) Kurguya dayalı anlatımdan yararlanması
dışarıya vurarak kendisini göstermesi ihtiyacıdır.
E) Kararsızlık ve ikilemden işlevsellik çıkarabilmesi
E) Sanat; insanın elinin, gözünün, kafasının ve kalbinin bir-
likte çalıştığı bir yaratım sürecidir.
2. Hayatın en büyük esası samimiliktir. Bu itibarla, hayat ile
Bölüm 3
bağı olan edebiyat, mutlaka samimi bir edebiyattır denile-
bilir. Hayatı en gizli, en karışık köşelerine kadar gösterme-
4. Yeryüzünü kamera tarafsızlığıyla görme olanağım yok. Onu
hep belli bir açıdan, kendi gözümle, kendi görüşümün sı-
yen, ruhumuzun hamlelerini anlatmayan, duygularımızı tıpkı
nırları içinde görmeye mahkûmum. Bu zorunluluğun da gö-
hayatta olduğu gibi saf ve derin bir şekilde duyurmayan,
zümden, bakışımdan kaynaklandığını söyleyebilirim. Bu
elemlerimizi, felaketlerimizi, ahlaki yaralarımızı açık açık ak-
konu üzerinde düşünenlerin kaçamayacakları bir paradoks
settirmeyen bir edebiyat, hayat ile bağlantısız ve sahte bir
var burada: Öznelliğimin kaçınılmaz oluşunun öznel olma-
edebiyattır. Öyle bir edebiyat, kelimeleri dizip onlar üzerinde
yan bir biçimde ileri sürülmesi sorun yaratıyormuş gibi gö-
işlemek hususunda belki pek usta kuyumcular çıkarabilir;
rünüyor. Doğrusu, bu durum bana çözmeye çabalanacak
belki onlar çok süslü, çok göze çarpacak şeyler yapabilirler
bir sorun olarak gelmiyor. Dünyayı yaşamanın, yaşantılarına
fakat ne kadar yazık ki bütün bu sahte mahsuller mükem-
sahip olmanın, onlar üzerine düşünmenin olağan bir özel-
mel kış bahçelerinde yetişen iri yapraklı, parlak renkli çiçek-
liğidir. Dünyayı başkalarıyla bir ölçüde paylaşabileceğimizi
lere benzer.
kendi yaşantılarımızla kavrayabiliyoruz.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki-
Bu sözleri söyleyen biri aşağıdakilerden hangisiyle nite-
lerden hangisidir?
lendirilebilir?
A) Yaşamı temel alan edebiyat yapıtlarının içtenliği yakala-
A) Ortak bir yaşam alanının oluşması için bireysel istekler-
yabildiği söylenebilir.
den arınmak gerektiğine inanan
B) Edebiyat hayata güzellikler kattığı taktirde işlevini yerine
B) Sorularına cevap alabilmek için kendi dünyasına çekil-
getirmiş olur.
meyi seçen
C) Edebiyat, sanat yapıtını kuyumcular gibi süsleyebilen sa-
C) Hayatı olabildiğince özgür yaşamak isteyen
natçıların elinde şekillenir.
D) Dünyayı kendi gözüyle yorumlamayı tercih eden
D) Edebiyat, sözcükleri mücevher gibi işleyebilen samimi
bir sanat dalıdır. E) Mutlu olabilmek için tarafsız bir gözleme değil, kişisel bir
bakış açısına ihtiyaç duyan
E) Hayatın gizli yönlerini ortaya çıkarabilecek tek sanat dalı
edebiyattır.
157
5. Tüm insanların, özellikle de çocukların ve gençlerin en temel 7. Eleştirmen için anlamadığını inkâr etmek, Andre Maurois’in
ihtiyaçlarından birisi, belki de en önde geleni, huzurlu bir aile de söylediği gibi ancak anlamak yolunda ciddi bir emek har-
ortamıdır. Çocuklarının elinden telefon ve tableti almak is- candıktan sonra kabul edilebilir. Eleştirmen topluma karşı
teyen anne ve babalar onlara bir aile ortamı sunmak zorun- taşıdığı sorumluluğu hiçbir zaman aklından çıkarmamalıdır.
dadır. Bunun ilk adımı ailece yenilen yemekler ve karşılıklı Dostluklar, düşmanlıklar, zorunluluklar, çekememezlik gibi
edilen sohbetlerden geçmektedir. Aile yemekleri denilince durumlar eleştirmeni daima yanlış kararlara sürükler. Bilgi-
dışarıda yenilen ve pek çok dar gelirli ailenin gündeminde nin yanında sağlam bir kültür kadar eleştirmene sağlam bir
hiç olmayan yemekler akla gelmesin. Bir tas çorbanın etra- karakter de lazımdır. Eleştirmen bilim insanı gibi titizlikle ha-
fında tüm aile bireylerinin bir araya gelmesi ve o anı paylaş- reket etmeli, gerçeğin ışığı altında, sanat eserinin gerçek
ması yeterlidir. Aile olmanın olmazsa olmazı her gün en az değerini tarafsızca belirlemelidir. Sanatın işlevini aklından
bir defa bir sofranın etrafında bir araya gelmektir. 2001 yı- çıkarmayan eleştirmen pek az hataya düşer.
lında Michigan Üniversitesinde yapılan bir araştırma aka- Bu parçada eleştirmen ile ilgili vurgulanmak istenen
demik başarının en önemli destekçisinin ailece yenilen aşağıdakilerden hangisidir?
yemekler olduğunu ifade etmektedir.
A) Hiçbir eleştirmen söylediği her şeyin doğru olduğunu
Bu parçaya göre akademik başarıyı sağlayan asıl unsur- iddia edemez.
lar arasında;
B) Eleştirmen toplumsal kaygılar taşımadığı sürece hata
I. huzurlu bir aile ortamı, yapar.
II. ailelerin yemeklerde bir araya gelebilmesi, C) Eleştirisinin özünde gerçeklik bulunan ve sanata hizmet
III. ailece yapılacak gezintiler ettiği bilinen eleştirmen doğru yoldadır.
faktörlerinden hangileri kabul edilebilir? D) Eleştirmen karakterini yazılarına yansıtmalıdır ki onun
kültürel seviyesi anlaşılsın.
Bölüm 3
D) I ve III E) II ve III E) Eleştirmen, yazılarında duygularının etkisinde kaldıkça
toplum tarafından izole edilir.
6. “Doğallık her zaman kazanır.” beni bu söz cesaretlendirdi.

Doğal görününce ve doğal davranınca her şey olurmuş. Ha-
yaller gerçekleşir, isteklere kavuşulurmuş. Amaç, her zaman 8. Protein bitkisel kaynaklardan alınabilir. Ama et tüketildiğinde
kendin olup içinden geldiği gibi yazmakmış. Gerçeklerden protein almanın yanında sadece hayvansal ürünlerde bulu-
de uzak kalmak insanı bazen rahatlatırmış. Benim de ama- nan başka mineral ve vitaminler de alınır. Dolayısıyla et tü-
cım gerçeklere bağlı kalmayıp havada uçmak oldu. Bazen ketimi besin zincirimizde çok fazla önem arz eder. Haftada
sonsuzlukta süzülmek kalemimle birlikte, bazen de bir bulut 3-4 gün sabahları 1 adet yumurta tüketmek önemlidir. Pey-
oluşturmak yazdıklarımla. Belki de o bulutlar kitaba dönüşe- nir mutlaka tüketilmesi gereken bir kaynaktır. Bunun dışında
cek zamanla. her akşam mutlaka bir hayvansal protein kaynağı tüketilme-
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki- lidir. Kırmızı et, balık ve tavuk arasında bir denge oluşturul-
lerden hangisidir? malıdır. Hayvansal protein tüketiminde haftada en az 1 kere
A) Yazılanların somut bir şekil alması yapaylıktan uzak ol- balık tüketmek gerekir.
maktan geçer. Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakiler-
B) Hayallerin gerçekleşmesi için gerçeklerin esiri olmamak den hangisidir?
gerekir. A) Proteinin Yoğun Olduğu Besinler
C) Hayaller edebiyat için her zaman ilham kaynağı olmuş- B) Düzenli Protein Alımı
tur. C) Hayvansal Protein Tüketmek
D) Bir sanat eseri oluşturulurken gerçeklerden asla kaça- D) Proteinin Gün İçinde Tüketim Zamanı
mazsınız.
E) Protein Bakımından Hayvan ve Bitki Farklılığı
E) Bir yazarın en ayırt edici özelliği özgün ve cesur olmak-
tır.
158
ÜM
04
BÖL
Paragrafta PARAGRAF
Çoklu Sorular • Paragrafta
Çoklu Sorular
Yıllar 2013 2015 2017 2019 2021

2014 2016 2018 2020 2022
Sayısı LYS - AYT 3 2 2 2 2 1 1 - - -
Paragrafta Çoklu Sorular
Sürekli bir 2022

022 TYT
20 TYT Kendini
arayış
Pascal, insanların genellikle kendini tanımaya zaman harcamadığını ve kendi müşkül durumla- tanımaktan
içinde olmak
rıyla yüzleşmekten kaçabilme umuduyla daima koşturduğunu ileri sürer. İnsanların bu “mutluluk kaçınmak
arayışı oyunu” varmak değil, koşmak olarak nitelendirilebilir. Oysa koşmak sadece zihinleri da-
ğıtmanın bir yoludur; koşturup dururken düşünceye yer kalmadığından zihin hakikate yüz çevirir,
onu görmeyi erteler. Mutsuzluğun asıl nedeni, insanın kendi kendine odasında kalıp sessizce
oturmayı bilememesidir. İnsanlar, sonu hiçbir yere varmayan aynı parkurda koşmaya devam
eder. Böylece kendine yakından bakma görevinin ağır yükünden kaçar ve kendini acı bir uyanı-
şa mahkûm ederek mutluluğa ulaşma arzusuyla başladığı noktaya her defasında geri döner.
Koşmanın cazibesine kapılmıştır ama elde ettiğini sandığı mutluluk gerçek değildir.
1. Bu parçaya göre “mutluluk arayışı oyunu oynayan insanlar”la ilgili aşağıdakilerden Kısır bir
Koşmanın hangisi söylenemez? döngüye
cazibesine A) Gerçek mutluluğa ulaşmada zorlandıkları hapsolmak
kapılan insan B) Sürekli bir arayış içinde oldukları
gerçek mutlulu- C) Kısır bir döngüde hapsoldukları
ğa ulaşmakta D) Kendilerini tanımaktan kaçındıkları
zorlanır. E) Beklentilerini keşfetmek için çabaladıkları
2. Bu parçaya göre “odasında sessizce oturabilen insan”ı, “koşmanın cazibesine kapılmış

insan”dan ayıran özellik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Düşüncelerine odaklanarak kendisiyle yüzleşmeyi göze alması
B) İnsanlarla iletişim kurmaktan kaçınarak yalnız kalmak istemesi
C) Mutluluğu, gündelik hayatı akışına bırakarak bulacağına inanması
D) Kişiler arası çatışmalardan uzak durup dingin bir yaşam tercih etmesi
E) Hayatın dayattığı alışkanlıkları nasıl değiştirebileceğini sorgulaması
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
1. Bu parçada yer alan “Koşmanın cazibesine kapılmıştır ama elde ettiğini sandığı mutluluk
gerçek değildir.” cümlesinden hareketle, sözü edilen insanların gerçek mutluluğa ulaşmakta
zorlandıkları söylenebilir. “...kendi müşkül durumlarıyla yüzleşmekten kaçabilme umuduyla
daima koşturduğunu ileri sürer.” cümlesinden hareketle, sürekli bir arayış içinde olduğu söylene-
bilir. “Böylece kendine yakından bakma görevinin ağır yükünden kaçar ve kendini acı bir uyanışa
mahkûm ederek mutluluğa ulaşma arzusuyla başladığı noktaya her defasında geri döner.”
cümlesinden hareketle, sözü edilen insanların kısır bir döngüde hapsoldukları söylenebilir.
“Pascal, insanların genellikle kendini tanımaya zaman harcamadığını ve kendi müşkül durumla-
rıyla yüzleşmekten kaçabilme umuduyla daima koşturduğunu ileri sürür.” cümlesinden hareketle,
sözü edilen insanların kendilerini tanımaktan kaçındıkları sonucuna ulaşılabilir. Bu parçadan
hareketle, bahsi geçen insanların beklentilerini keşfetmek için çabaladıkları yargısına ulaşılamaz.
Doğru Seçenek E
2. Bu parçada yola çıkarak odasında sessizce oturabilen insanı, koşmanın cazibesine kapılmış
insandan ayıran özelliğin, düşüncelerine odaklanarak kendisiyle yüzleşmeyi göze alması olduğu-
nu söyleyebiliriz.
Doğru Seçenek A
161
2021
021 TYT
20 TYT
Bencillik sanıldığının aksine kişinin dilediği gibi yaşaması değil, başkalarından kendi istediği gibi
yaşamalarını talep etmektir. Bencil insanlar, bıkmadan usanmadan kendi yaşam alanı içinde
mutlak bir tip monotonluğu yaratmayı hedefler. Onlar aslında sürekli kendi doğruları, kabulleriyle
kendileri için makul olan çıkarımlarla inşa ettikleri bir zindanda yaşarlar ve sizi de bir şekilde
Bencillik kavra-
orada yaşamaya mecbur bırakmak isterler. Üstelik buna direnç gösterenleri yargılar, ötekileştirir
mının kişinin
ve onlara karşı olumsuz tutum geliştirirler. Daha da önemlisi bencil insanlar var olabilmek ve
dilediği gibi Sürekli kendi
benliklerini tamamlamak için diğer insanların benliklerini tüketmeyi maharet sayarlar. Bu yüzden
yaşaması değil doğrularından
bencilliğin en önemli aracı sürekli başka insanların hayatlarına ilişmek, her fırsatta onlara müda-
başka insanları oluşan bir
hale etmektir; doğrusu senin bildiğin gibi değil, benim istediğim gibi olmalı diyebilmek için.
bir kalıba sok- zindanda
1. Bu parçada “zindanda yaşamak” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi-
ması olduğunun yaşamak aşina
dir?
ifade edilmesi (A (bilinen, tanıdık
A) Kendi iç dünyasının sınırlarının farkında olmak
seçeneği) olan) olunan
B) İnsanların kişisel alanlarını önemsemeden yaşamak
(2. soru için) sınırlı bir alanda
C) Kendini var ettiği dar alanda yaptırımlar uygulamak
yaşamayı ifade
D) Aşina veya yatkın olduğu sınırlar içinde kalmak
eder.
E) Kendine sunulan zorunlu alanda hayatını sürdürmek
(1. soru için)
2. Bu parçadan hareketle bencil insanlarla ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?
A) İlişkilerinde diğer insanları gerçek kimliklerinden uzaklaştırarak onların kendilerine yak-
laşmasını sağlarlar.
B) Tüm insanların aslında özünde bencil olduğu ve değişime direnç gösterebileceği fikrini
savunurlar.
C) Kendi çıkarlarını gerçekleştirmeye odaklandıklarından toplumun beklentilerini karşıla-
makta zorlanırlar.
D) Hayata kendi pencerelerinden baktıklarından başkalarının dünyasında olup bitenleri
fark etmezler.
E) Mutlak doğrunun varlığına inanmadıklarından kendi fikirlerinin doğruluğu konusunda
ısrar etmezler.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
M
1. Soru kökünde yer alan “zindanda yaşamak” ifadesinin geçtiği cümleye bakıldığında kişilerin
kendi doğrularından, kendi kabullerinden oluşturduğu bir dünyada yaşadıkları ve bunu akıllıca
gördükleri söylenmektedir. “Aşina” kavramı bu durumun sürekli yapılması sonucu kişilere
tanıdık gelmesini açıklar.
Doğru Seçenek D
2. Soru kökünde bencil insanlarla ilgili ulaşılabilecek kavramın ne olduğu sorulduğundan
düşünce sınırlandırılmış, konunun bulunması istenmiştir. Giriş bölümünde, bencilliğin başka
insanların hayatına müdahale etme ve onların kendi kimliklerinden sıyrılması anlamına
geldiğinden söz edilmiştir.
Doğru Seçenek A
162
Paragrafta Çoklu Sorular - 1 Video çözüm için QR kodu
Test 01 13 dk.
okutunuz.
Yüzyıllara dayanan geçmişi olan Roman halkı, Türkiye’de Asya’da maymun yakalamak için kullanılan bir çeşit tuzak
yeterince tanınmıyor. İç içe yaşadığımız, bir arada hareket vardır. Bir Hindistan cevizi oyulur ve iple bir ağaca veya yer-
ettiğimiz insanlar Romanlar. İşe giderken önünden geçtiği- deki bir kazığa bağlanır. Hindistan cevizinin altına ince bir
niz çiçekçi, tezgâhından ürün satın aldığınız pazarcı, klar- yarık açılır ve oradan içine tatlı bir yiyecek konur. Bu yarık
net çalan müzisyen… Genellikle marjinal işlerde çalışan sadece maymunun elini açıkken sokacağı büyüklüktedir.
Romanlar; güler, eğlenir, gününü yaşar, yarını düşünmez Yumruk yaptığında elini dışarı çıkaramaz. Maymun tatlının
şeklinde düşünce de hâkim toplumda. Yaşadıkları koşullar kokusunu alır, yiyeceği yakalamak için elini içeri sokar ama
ağır olmasına rağmen gülümseyebildiklerini ise kimse fark yiyecek elindeyken elini dışarı çıkarması olanaksızdır. Sı-
etmez. Romanlar her türlü ön yargıya rağmen bu ülkeye kıca yumruk yapılmış el, bu yarıktan dışarı çıkmaz. Avcılar
bağlılıklarından vazgeçmeyen insanlardır. geldiğinde maymun çılgına döner ama kaçamaz. Aslında bu
maymunu tutsak eden hiçbir şey yoktur. Yapması gereken
tek şey, elini açıp yiyeceği bırakmaktır. Onu sadece kendi
1. Bu parçada Romanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden bağımlılığının gücü tutsak etmiştir. İnsan da aslında aynen
böyledir, sonu gelmeyen isteklerine yenilir.
A) Ülkemizde yeterince tanınmadıklarına
B) Geçmişlerinin asırlar öncesine uzandığına
3. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?
C) Hangi iş kollarında çalıştıklarına
A) Benmerkezli yaşayan insanlar, hırs bataklığına saplan-
D) Kendilerine karşı toplumun ön yargılı olduğuna maya mahkûmdur.
E) Anı yaşayan ve gelecek kaygısı taşımayan insanlar ol-
Bölüm 4
B) İnsanoğlu hırs ve isteklerine yenik düşerse zarar görebi-
duklarına lir.
C) Büyük hırslarla uğraşmadıklarında çoğu insan küçük
şeylerde başarılı olabilir.
D) Başarıyı elde etmede bazen hırslar da etkili olmayabilir.
E) Hırs birçok kez rahatsız edici bir duygudur, mevcut çevre
ve başarılardan hoşnutsuzluk yaratır.
2. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy-

lenemez? 4. I. Renk, boyut ve düzen algısı olduğu hâlde iç mimarlık sı-
A) Sayıp dökmelere yer verilmiştir. navında başarısız olacağını düşünen öğrenci
B) Eksiltili cümleden yararlanılmıştır. II. Diyabet hastası olduğu hâlde baklava yemeye devam
eden huysuz bir ihtiyar
C) Olumsuz cümleler kullanılmıştır.
III. Ses renginin şarkı söylemeye uygun olmadığını bilip
D) Öğretici metin özellikleri ağır basmaktadır.
müzik aleti çalmaya yönelen bir kursiyer
E) Okuyucuyu olay içinde yaşatma amaçlanmıştır.
Bu parçada sözü edilen anlayışa yukarıdakilerden han-
gileri örnek gösterilebilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
163
Test 01 Paragrafta Çoklu Sorular - 1
Olimpiyatlarda sekiz altın madalya kazanan ve neredeyse Birçok çocuk için oyun zamanı okul gününün en keyifli bö-
on yıldır erkekler 100 ve 200 metrede dünya rekorlarını lümü hatta en önemli bölümü olabilir. Oyun oynamanın bir
elinde tutan Jamaikalı efsanevi kısa mesafe koşucusu çocuğun sağlığı ve dengeli gelişimi için şart olduğuna dair
Bolt’un ayağında ileri teknoloji yüzeylere uygun hafif ayak- bilinç her geçen gün artıyor. Oyun oynamak çocuklara di-
kabılar var. Tüm yarış hayatı boyunca dünyanın en iyi koşul- renç, yaratıcılık, liderlik, beceriklilik ve merak gibi değerli
larında çalışmış azimli ve hedeflerinden sapmayan bir atlet şeyler aşılıyor. Yaratıcılık çocuklara kutular ile kütükleri bir
Bolt. Yarışlara uçakla gidiyor ve onun için az yağlı, besin de- araya getirmeleri yönünde esin verebilir. Liderlik bir çocuğu
ğeri yüksek yemekler yapan bir aşçısı var. Bolt’un zirveye yolu göstermesi için cesaretlendirir. Beceriklilik onları et-
oturduğu dönem, sporda dopinglerin en çok kullanıldığı za- rafta buldukları başıboş nedenleri birleştirmeye; direnç de
mana rastlıyor. Hiçbir testte pozitif çıkmamış olsa da onun ilk, ikinci hatta üçüncü denemeleri bile başarısızlıkla sonuç-
dönemindeki birçok olimpik atlet üzerinde kuşkular var. Bolt lanınca denemeye devam etmeye itebilir. Tüm bunlara rağ-
2008 Pekin Olimpiyatlarında 4x100 metre yarışında kazan- men araştırmalar dışarıda oyun oynayan çocuk sayısının bir
dığı altın madalyayı takım arkadaşlarından birinin dopingli nesil içinde %71 azaldığını gösteriyor.
çıkması üzerine geri vermek zorunda kalmıştır.
7. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene-

5. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene- mez?
mez? A) Oyun oynamak çocuklara çeşitli yetiler kazandırabilir.
A) Bolt, 2008 Pekin Olimpiyatlarında sadece 4x100 metre B) Oyun, birçok çocuğa keyif veren bir etkinliktir.
Bölüm 4
yarışında boy göstermiştir.

C) Oyun oynayan çocuklar karşılaştıkları olumsuzluklarla
B) Bolt, kısa mesafe koşularında efsaneleşmiş bir atlettir. baş etmeyi öğrenirler.
C) Bolt’un dünya rekorları kazanmasında çalıştığı koşulla- D) Oyun oynayan çocukların okul hayatında daha başarılı
rın da etkisi vardır. olduğu gözlemlenmiştir.
D) Birçok olimpik atletin doping şüphesi taşıdığı dönemde E) Günümüzde dışarıda oyun oynayan çocuk sayısında
Bolt zirveyi yakalamıştır. azalma olduğu görülmektedir.
E) Bolt’un 2008 Pekin Olimpiyatları’nda kazandığı madalya
geri alınmıştır.
8. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi oyun oynayan

6. Bu parçaya göre Bolt’un efsanevi kısa mesafe koşucusu çocukların kazanımlarından biri değildir?
olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisinden bah-
A) Cesaretli olma
sedilemez?
B) Yaratıcılık
A) Koşuya uygun ayakkabı kullanmasının
C) Yardımsever olma
B) Çalışma koşullarının iyi olmasının
D) Kararlılık
C) Beslenmesinin kontrol altında tutulmasının
E) Beceriklilik
D) Hedeflerine ulaşmak için kararlı olmasının
E) Hiçbir doping testinin pozitif çıkmamış olmasının
164
Test 02 8 dk.
okutunuz.
Çağımızda halka, halkın büyük çoğunluğuna açılmanın yolu Moritanya’da bulunan ve ilk uzay görevlerinden bu yana
her şeyden önce reklamdan geçmektedir. Reklam; gazete bilim insanlarının ilgisini çeken Richat Yapısı, oluşumu 600
sayfalarından, sergilerden, kitapçı dükkânlarının camlığın- milyon yıl öncesine uzanan kayaç yapıları açığa çıkarıyor.
dan, radyo ve televizyonlardan ödüllere kadar çeşitli yollar- Sahra Çölü’nün batısında yer alan göçük, bu sebeple “Sah-
dan sanatçıya büyük maddesel olanaklar sağlar. Bu olanak ra’nın Gözü” olarak da biliniyor. Önceleri bir çarpışma krateri
sağlayıcıların başında Nobel gibi dünya çapında etkinlik ka- olduğu sanılan Richat Yapısı’nın gerçek oluşma sebebi, 100
zanmış bir kurum gelmektedir. Öylesine etkin bir kurum ki milyon yıl kadar önce Pangaea süperkıtasının tektonik plaka
seçicilerin kapısını aşındırmak, birtakım yazarlar ve sanatçı- hareketleri nedeniyle ayrılarak Afrika ve Güney Amerika’yı
lar için neredeyse ulusal bir ödev niteliği kazanmıştır. Sanat oluşturduğu dönemde bir magma kabarcığının yüzeye çık-
yapıtlarının ödüllendirilmesinin başlıca amacını yüreklen- madan önce patlaması ve ardından gerçekleşen erozyon-
dirme olarak alırsak -ki öyledir- Nobel konusunda diyebiliriz larla katmanlar oluşturmasıdır. Richat Yapısı 1965 yılında
ki özendirmenin ötesine geçilmekte, evrensel bir üne ka- yapılan Gemini IV uzay görevi sırasında astronotlar tarafın-
vuşma tutkusu ön planda yer almaktadır. dan keşfedildi.
1. Bu parçada yazarın eleştirdiği durum aşağıdakilerden 3. Bu parçada adı geçen “Richat Yapısı” ile ilgili aşağıdaki-
hangisidir? lerden hangisine değinilmemiştir?
A) Sanatçıların reklamlardan hak etmedikleri kadar fazla A) Keşfinin bilim insanlarını nasıl hayrete düşürdüğüne
para kazanmaları B) Neden “Sahra’nın Gözü” olarak da adlandırıldığına
Bölüm 4
B) Uluslararası şöhret kazanma isteğinin sanat yapma kay- C) Asıl oluşma sebebinin ne olduğuna
gısının önüne geçmiş olması
D) Ne zaman keşfedildiğine
C) Sanatçıların toplumsal kimliklerinden taviz veriyor olması
E) Hangi ülkede bulunduğuna
D) Sanat yapıtlarının ekonomik kaygılarla oluşturulmaya
başlanması
E) Sanatçıların yüreklendirme adı altında suistimal edilmesi
2. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden

4. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
basmaktadır?
A) Eleştirel bir bakış açısıyla yazılmıştır.
A) Betimleme B) Açıklama
B) Bir konu üzerinde saptama yapılmıştır.
C) Tartışma D) Karşılaştırma
C) Dil, heyecanı bildirme işlevinde kullanılmıştır.
E) Öyküleme
D) Bir durumun gerçekleşmesine yakın olma anlamı taşıyan
cümleye yer verilmiştir.
E) Koşul cümlesine yer verilmiştir.
165
Fare zehrinin besin zincirindeki hareketliliği akıllara durgun- Dejavu, en kısa hâliyle, yaşanan bir olayı veya görülen her-
luk veriyor. Güney Afrika’da yapılan bir araştırma, evlerde ve hangi bir mekânı daha önceden görmüş olma duygusudur.
restoranlarda kullanılan fare zehirlerinin dolaylı yoldan bir- “Deja” kelimesi Fransızcada “daha önceden” anlamına ge-
çok vahşi hayvanı tehdit ettiğini gösteriyor. Bir ulusal parkta lirken “voir” kelimesi ise “görmek” anlamına gelir. Kelime
41 farklı hayvan türü üzerinde yapılan araştırmada arala- “deja” kelimesinin ve “voir” fiilinin geçmiş zaman çekimi olan
rında baykuşların, gelinciklerin ve su samurlarının da bu- “vu” kelimesinden türemiştir. Beyinde farklı türlerde hafızalar
lunduğu bu hayvanlardan %82’sinde fare zehri kalıntılarına bulunur. Bir olay yaşanırken, ses duyulurken ya da manzara
rastlandı. Ancak en büyük risk karakulak adıyla da bilinen görülürken vb. durumlarda o andaki bilgiler ilk önce kısa sü-
Afrika vaşaklarında. Yetkililer bu vahşi kedilerin 92’sinin fare reli belleğe yerleşir. Ardından bilgiler uzun süreli belleğe ak-
zehrine maruz kaldığını açıkladı. tarılma sürecinden geçer. Bilgilerin bu uzun süreli belleğe
geçişi sırasında bir sapma olabilmektedir. Bu sapma, yolu
kısaltma şeklindedir. Bilgi normal yoldan saparak uzun süreli
5. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşı-
belleğe iletilir. Bunun sonucunda o andaki algı kişiye uzun
lamaz?
süreli bellekten gelmiş gibi olur ve böylece dejavu durumu
A) Fare zehri Afrika vaşaklarına diğer hayvan türlerine göre
yaşanır. Bu durum dejavuya yönelik farklı hipotezlerden biri
daha çok zarar vermiştir.
olarak bilimdeki yerini almıştır.
B) Fare zehrinin zararları konusunda 40’tan fazla hayvan
türü üzerinde araştırmalar yapılmıştır.
7. Bu parçada dejavuyla ilgili olarak aşağıdakilerden han-
C) Fare zehrindeki hareketlilik bazı kuşları da tehdit etmek-
gisine değinilmemiştir?
Bölüm 4
tedir.
A) Hangi kelimelerden oluştuğuna
D) Yapılan araştırmalarda gelinciklerin %82’sinde fare zeh-
B) Ne anlama geldiğine
rinin kalıntılarına rastlanmıştır.
C) Nasıl bir süreç sonunda yaşandığına
E) Bir diğer ismi karakulak olan Afrika vaşakları vahşi özel-
liklere sahiptir. D) Uzun süreli bellekte yaşanan bir sorun olduğuna
E) Hakkında birden çok teori ortaya atıldığına
6. Bu parçadan aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtına

ulaşılabilir?
A) Fare zehrinin besin zincirindeki hareketliliği ile ilgili araş- 8. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok-
tırma nerede yapılmıştır? tur?
B) Tehlike yaratan fare zehrinin en çok kullanıldığı alan A) Açıklama B) Alıntılama
hangisidir? C) Tanımlama D) Nitelendirme
C) Fare zehrinin besin zincirindeki yeri nedir? E) Çoğullaştırma
D) Afrika vaşakları neden fare zehrine maruz kalmaktadır?
E) Fare zehri kalıntılarının zararlı etkisinin geçmesi için ne
kadar süre gerekir?
166
Test 03 8 dk.
okutunuz.
İrisin ortasında bulunan bir yapı olan göz bebeği, loş ortam- Develer dünyaya geldiklerinde hörgüçleri yoktur ve hör-
larda büyüyüp parlak ışıkta küçülerek retinaya düşen ışık güçleri onlar büyüyünce ortaya çıkmaya başlar. Sanılanın
miktarını kontrol ediyor ve bir kısmının sabit kalmasını sağ- aksine hörgüçler su değil yağ depolar. Zaten develerin bu
lıyor. Ancak doğaya baktığımızda farklı canlılarda farklı göz kadar dayanıklı olmasını sağlayan da depoladığı yağdan
bebeği ile karşılaşıyoruz. Bunlardan biri insanlarda, baykuş- elde ettiği enerjidir. Çift hörgüçlü bir deve 250 kg’ı hiç dur-
larda, kurtlarda ve daha birçok hayvan türünde gördüğümüz madan dört gün boyunca taşıyabilir. Bu yorucu yolculukların
dairesel göz bebekleri. Timsah ve yılan gibi sürüngenler ve ardından develerin yağ depolarını tüketmesi normaldir hatta
birçok insanın beslediği kedilerse dikey göz bebeğine sahip. bu nedenle hörgüçlerin küçüldüğü ve bir yana düştüğü görü-
Keçiler, ahtapotlar ve mürekkep balıkları ise göz bebeği, lür. Deve yeterince beslendiğinde ve su içtiğinde hörgüçleri
yatay olan hayvanlar. Dikey göz bebekleri daha çok pusu yeniden eski görünümüne kavuşur. Hörgüçlerin su depola-
kuran avcı hayvanların, yatay göz bebekleri ise otçul hay- dığı yanılgısı da buradan gelir.
vanların başının iki yanındaki gözlerinde karşımıza çıkar.
3. Bu parçadan hareketle hörgüçlerle ilgili aşağıdakilerden

1. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? hangisi söylenemez?
A) Göz bebeğinin işlevine A) Develerin yetişme sürecinde ortaya çıktıkları bilinmekte-
B) Göz bebeğinin her canlıda aynı yapıda olmadığına dir.
C) Dairesel göz bebeklerinin hem insanlarda hem hayvan- B) Develerin dayanıklı olmasını sağlayan bir işlevleri vardır.
larda görüldüğüne C) Bazı zamanlarda hörgüçlerin görünümü değişir.
Bölüm 4
D) Göz bebekleri yatay olan canlıların avcı özelliğinin oldu- D) Hörgüçler bilinenin aksine sadece yağ değil aynı za-
ğuna manda su da depolar.
E) Göz bebeğinin ışığın az olduğu ortamlarda şekil değiştir- E) Hörgüçlerin özelliklerini kaybetmemeleri için develerin
diğine yeterli beslenmesi gerekir.
2. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- 4. Bu parçaya göre hörgüçlerle ilgili bir yanılgıya düşülme-
lenemez? sinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karşılaştırma içeren cümlelere yer verilmiştir. A) Develerin enerjisinin tükenmesi
B) Eksiltili cümleler kullanılmıştır. B) Develer su içtiğinde hörgüçlerin ilk şeklini alması
C) Açıklayıcı anlatımın özellikleri ağır basmaktadır. C) Develerin haddinden fazla yük taşıması
D) Örneklemeye başvurulmuştur. D) Bazı develerde çift hörgücün olması
E) Karşıt anlamlı sözcükler kullanılmıştır. E) Develerin kendi yağlarından beslenmesi
167
Dünyadaki geri dönüştürülebilir plastiklerin neredeyse ya- Pullarla kaplı, ürkek ve duyarlı hayvanlar olan pangolin-
rısını 30 yıldır ithal eden Çin, 2017’de ev tipi geri dönüştü- lerin, dünyada kaçakçılığı en çok yapılan memeli hay-
rülebilir maddelerin çoğunun ithalatını yasakladı. Bu yasak, vanlar olduğu düşünülüyor. Keratinden oluşan pullarının
ülkenin çevre temizleme ve yaşam kalitesini yükseltme ça- bilimsel olarak kanıtlanmış sağaltıcı bir özelliği bulun-
balarının bir parçası. Şimdi diğer Asya ülkeleri plastik atık masa da geleneksel Çin tıbbında yine de talep görüyorlar.
ithalatını artırıyor ve bu kadar büyük ölçekte geri dönüştü- 2017’de uluslararası ticareti yasaklanmış olmasına rağ-
rülebilir atığı nasıl yönetecekleri konusunda ekolojik endişe- men sekiz pangolin türünün tamamı yok olma tehlikesi al-
ler yaratıyorlar. Ayrıca gelişmiş ülkelerdeki pek çok yerli geri tında. Uzmanların tahminleri 2000’den 2013 sonuna kadar
dönüşüm programı da yüksek maliyet nedeniyle durduruldu. 1 milyondan fazla pangolinin yasa dışı avlandığı yönünde.
Günümüzde küresel plastik atık ithalatında ilk sırada ise Ja- Güvenlik güçleri bu ölümcül pazarı engellemek için 2000-
ponya bulunuyor. 2018 yılları arasında toplamda 1500 el koyma işlemi yaptı,
bu da tahminî olarak 700 bin pangoline karşılık geliyor.
5. Bu parçaya göre Çin’in geri dönüştürülebilir maddelerin

ithalatını yasaklamasının nedeni aşağıdakilerden hangi- 7. Bu parçadan hareketle pangolinler ile ilgili olarak aşağı-
sidir? dakilerden hangisi söylenemez?
A) Yerli geri dönüşüm programlarının devreye girmesi A) Pangolinlerin pulları önemli hastalıkların tedavisinde
B) Diğer ülkelerle rekabet hâlinde olmanın etkileri tıbba yardımcı olma özelliği taşır.
C) Çevre duyarlılığı ve yaşam kalitesini yükseltmek B) Pangolinlerin yasal olmayan yollardan ticaretinin yapıl-
Bölüm 4
ması türlerinin yok olma tehlikesini ortaya çıkarmıştır.

D) Maliyet oranının yüksek olması
C) Pangolinlerin bir dönem uluslararası ticaretinin yasaklan-
E) Ekolojik kaygılar duymak
ması bilinçsiz avlanmalarının önüne geçememiştir.
D) Pangolinlerin avlanmalarının engellenmesi için güvenlik
kuvvetleri çeşitli çalışmalar yapmıştır.
E) Çin, alternatif tıpta faydalanmak üzere pangolinlerin pul-
larına ilgi göstermektedir.
6. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Çin’in geri dönüştürülebilir plastiklerin yaklaşık yarısını
ithal ettiğine
B) Çin dışında başka ülkelerin de plastik atık ithalatı yaptı-
ğına
C) Küresel plastik atık ithalatında Japonya’nın lider ko-
lenemez?
numda olduğuna
A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
D) Bazı gelişmiş ülkelerin geri dönüşüm programlarını as-
B) Karşılaştırmaya başvurulmuştur.
kıya aldığına
C) Öğretici metne özgü nitelikler ağır basmaktadır.
E) Plastik atık ithalatının ekolojik dengenin bozulmasına
neden olduğuna D) Amaç-sonuç ilişkisi kurulmuştur.
E) Devrik cümlelere yer verilmiştir.
168
Test 04 8 dk.
okutunuz.
Samos Adası, Antik Yunan matematiğinin doğduğu yer. 6. Likya Birliği adı verilen ilk demokratik birlik MÖ 1. yüzyılın
yüzyılda Samos’ta bir okul kuran Pisagor’un matematikle il- ortalarında kurulmuş. Tarihteki ilk demokratik birlik, günü-
gili günümüze ulaşan yazılı bir çalışması yok. Fakat onun müz demokratik sistemleri için de esin kaynağı olmuş. Fe-
ünlü üçgenini herkes bilir. Bir dik üçgende, dik kenarların derasyonun en önemli kentleri; Patara, Ksanthos, Pınara,
uzunluklarının karesinin toplamı, hipotenüsün karesine eşit- Olympos, Myra ve Tlos. Bu kentlere daha sonra Phaselis
tir. Pisagorcuların okulları olduğuna dair yeterli derecede de eklenmiş. Teke Yarımadası’ndaki Likya Birliği’ne ait daha
kanıt mevcut. Pisagor akademisinde, çağın felsefe okulla- küçük kentler de bulunuyor; kazılar, sikkeler ve yazıtlar bu
rından farklı olarak sadece bilgi değil, yaşam biçimi de pay- kentler hakkında da bilgiler veriyor. Likya parlamentosunun
laşıldı. Pisagorcuların mistik bir yaşam biçiminin olduğu da yapısı, kentlerin büyüklük ve nüfusuna oranlı olarak belirle-
bugün bilinen bir gerçek. nen temsilci sayısı antik dünyada benzersiz. Bu özellikleri
ile Likya Antik Kentleri 1988 yılında UNESCO Dünya Mirası
Listesi’ne girmiş.
1. Bu parçadan Pisagor ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) Pisagor’un kurduğu akademide sadece bilgiye dayalı 3. Bu parçadan Likya Birliği ile ilgili olarak;
eğitim verilmemiştir. I. birliği oluşturan kentler,
B) Pisagor’un üçgen ile ilgili formülü herkesçe bilinmektedir. II. bulunduğu coğrafya,
C) Pisagor’un yaptığı çalışmalar yazılı olarak bugüne ulaş- III. birlik hakkında bilgi edinilen kaynaklar
mamıştır. konularının hangileri hakkında bilgi sahibi olunabilir?
Bölüm 4
D) Samos Adası bir matematik dehası olan Pisagor’un da A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
doğduğu yerdir.
D) I ve II E) I, II ve III
E) Pisagor, yaşadığı dönemin felsefe okullarından farklı bir
anlayışla eğitim vermiştir.

lenemez?
4. Bu parçadan hareketle Likya Birliği ile aşağıdaki kav-
ramlardan hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?
A) Terim anlamlı sözcükler kullanılmıştır.
A) Sanatsallık B) Medeniyet
B) Özel isimlere yer verilmiştir.
C) Parlamenter yapı D) Kentleşme
C) Konuşma havası içinde yazılmıştır.
E) Demokrasi
D) Karşılaştırma yapılmıştır.
E) Kanıtlanabilir nitelik taşıyan cümlelere yer verilmiştir.
169
Taht Oyunları (Game of Thrones) adıyla bilinen ama aslında Çanakkale; tarihî batıkları, eşsiz güzellikleri ile dalış yap-
ilk cildi 1991’de yayımlanan George R. R. Martin’in Buz ve mak isteyenlerin gözdesi olan bir bölgedir. Çanakkale Bo-
Ateşin Şarkısı adlı roman dizisi şimdiden bir modern klasik ğazı’nda yer alan İngiliz gemisi Franco Batığı ve 1. Dünya
sayılmakta. Öncelikle tüm efsane bu roman dizisinin ilkiyle Savaşı sırasında batan Lundy Batığı, canlı popülasyonu ba-
başlıyor fakat şimdiye kadar beş roman yayımlandı ve yedi rındıran güzelliğiyle dalgıçları büyülemektedir. Saroz Kör-
romana ulaşması umuluyor. İlk romandan itibaren içinde fezi’nin Ege’ye açılmadan önceki son bölgesi olan Bebek
fantastik ögeler bulunan, son derece iyi kurgulanmış, bizim Kayaları arasında gezinirken çeşitli canlı türlerine rastlamak
dünyamızla edebî bir bağ içinde ve “Epic” ya da “High Fan- mümkün. Çanakkale’de hem suyun hem tarihin derinlikle-
tasy” alt türüne dâhil olduğu da söylenebilir. Martin’in öykü rine dalmak farklı bir deneyim rotası olabilir.
izlediğinde tarihî dönemlerin anlatılarından ilham aldığı gö-
rülebilir. “Buz ve Ateş”in ikiliğini, Akgezenler’in kişiliğinde
ölüm ve yaşam ikiliğini, değişen bir bakış açısıyla incele-
A) Çanakkale Boğazı’nın dalgıçları etkilemesinin sebebine
miştir.
B) Çanakkale’nin tarihî batıkları barındıran bir bölge oldu-
ğuna
5. Bu parçada Taht Oyunları (Game of Thrones) ile ilgili
C) Saroz Körfezi’nin Ege’deki stratejik önemine
aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
D) Bebek Kayalarının coğrafi konumuyla ilgili detaylara
A) Bir roman dizisi olduğuna
E) Çanakkale Boğazı’ndaki canlı çeşitliliğine
B) Olağanüstü ögelerle örülü bir anlatımının olduğuna
Bölüm 4
C) Tarihî dönemlerin, yazarına kaynaklık ettiğine

D) Yazarına günümüzde büyük şöhret kazandırdığına
E) Başarılı bir kurgusunun olduğuna
8. Bu parçada geçen altı çizili sözle anlatılmak istenen aşa-

6. Bu parçada bahsedilen roman dizisinin “Epic” ya da
ğıdakilerden hangisidir?
“High Fantasy” türü olarak da kabul edilmesinin sebep-
leri arasında; A) Tarihi ayrıntılarıyla incelemek
I. gerçek dünyayla estetik yönden ilişkisinin olması, B) Tarihin karmaşıklığını çözmeye çalışmak
II. fantastik bir anlatımının olması, C) Tarihe hak ettiği değeri kazandırmak
III. alışılmışın dışında bir okur kitlesinin olması D) Tarihin etkileyiciliği karşısında çaresiz kalmak
unsurlarından hangileri sayılamaz? E) Tarihle iletişimin kesilmesini engellemek

170
Test 05 8 dk.
okutunuz.
Deniz kaplumbağaları yumurtalarını kumluk plajlarda bırakı- 1979’dan 2014’e gelene kadar, Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki
yor ancak birçoğu ne yazık ki hiçbir zaman çatlamıyor. Yu- 19 kutup ayısı alt popülasyonundan 17’sinin deniz buzundan
murta içerisinde kuluçka hâlinde olan hayvanlar mikroplar faydalanabildiği gün sayısı, her on yılda 7 ila 19 gün düştü.
nedeniyle ölebiliyor, yabanıl köpekler yumurtaları kazıp çı- Deniz buzunun 1990’lara kıyasla yaklaşık 36 gün daha az
karabiliyor veya yumurtalar yeni yuvalar kazan diğer kap- görüldüğü Beaufort Denizi bölgesinde, bilim insanları kutup
lumbağalar nedeniyle açıkta kalabiliyor. Yumurtalarının ayılarının karada -deniz buzuna bağımlı avlarından uzakta-
narin kabuklarını kırıp çıkabilenler ise akbabalar ve rakunlar 36 gün daha fazla geçirdiğini keşfetti. Daha az deniz buzu-
tarafından yenmeden okyanusa ulaşmaları gereken bir ya- nun bir sonucu olarak bazı ayılar küçülüyor, daha az yavru
rışa girişiyor. Okyanusta ise balıklar, yengeçler ve her türlü sahibi oluyor ve daha kısa ömürler sürüyor.
deniz canlısı, hevesle bir sonraki öğününü bekliyor. Yumur-
tadan çıkan kaplumbağaların yalnızca yüzde biri erişkinliğe
3. Bu parçaya göre kutup ayılarının daha kısa ömürlü ol-
ulaşabiliyor.
malarının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Deniz buzundan daha az faydalanır hâle gelmeleri
1. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşı- B) Bilinçsiz avlanmanın artması
lamaz?
C) Kutup bölgesi popülasyonunun farklılaşması
A) Deniz kaplumbağalarının plajlara bıraktığı yumurtalar
D) Beaufort Denizi’nde yapılan bilimsel çalışmalar
çeşitli etkenlerle zarar görebilmektedir.
E) Araştırmalar nedeniyle üreme alanlarının daralması
B) Yumurtadan çıkan yavruların çok azı erişkinliğe ulaşabil-
Bölüm 4
mektedir.
C) Sadece mikroplar değil yaban hayvanları da yumurtalara
zarar vermektedir.
D) Bırakılan yumurtaların bazıları deniz canlılarının da ilgi-
sini çekmektedir.
E) Deniz kaplumbağalarının hepsi kumluk plajlarda yavru-
larken hayatını kaybetmektedir.

lenemez?
B) Karşılaştırmalara yer verilmiştir.
2. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- C) Bilimsel bir üslup söz konusudur.
lenemez?
D) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır.
A) Aynı kavram alanına giren sözcüklere yer verilmiştir.
E) Birinci tekil kişili anlatım kullanılmıştır.
B) Olumsuz bir durumdan duyulan rahatsızlık dile getirilmiş-
tir.
C) Bir konuda bilgi vermek amaçlanmıştır.
D) Varsayım anlamı taşıyan bir cümle kullanılmıştır.
E) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
171
Yeni bir araştırmaya göre üreme olgunluğuna 150 yaşında Van kedisinin geleceği bugün parlak ama bu durum her
erişen Grönland köpek balıkları, dünyanın en uzun yaşayan zaman böyle değilmiş. Tür tehlike altına girince Van’daki
omurgalısı olabilir. Bir efsane ya da bir masal değil bu. Geç- Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van kedisiz bir Van şehri olama-
tiğimiz günlerde tamamlanan bir araştırma, Grönland köpek yacağını düşünmüş ve şehrin simgesi hâline gelen bu türü
balığının dünyadaki en uzun ömre sahip omurgalı hayvan kurtarmaya karar vermiş. Bu amaçla kurulan Yüzüncü Yıl
olduğunu ortaya çıkardı. Kuzey Atlantik’in soğuk, derin su- Üniversitesi Van Kedisi Araştırma ve Uygulama Merkezi
larında yaşayan bu hayvan en az 272 yıl yaşıyor hatta yaşı Müdürlüğü 1992 yılında işe başladığında bünyesindeki çift-
500’ü bile bulabiliyor. leşmeye uygun ergin kedi sayısı 30’u geçmiyormuş. Günü-
müzdeyse neredeyse 25 yıllık düzenli bir artışın ardından bu
sayı 150’yi geride bırakmış durumda. Bu sayı bir gözü mavi,
5. Bu parçadan hareketle Grönland köpek balıkları ile ilgili
bir gözü kehribar, bembeyaz tüylü erkek ve dişi safkan bi-
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
reyleri içeriyor.
A) Uzun ömürlü olduklarına
B) Üreme olgunluğuna yüz yaşından sonra ulaştıklarına
C) Soğuk sularda yaşayan canlılar olduklarına
mez?
D) Sadece Kuzey Atlantik sularında yaşayabildiklerine
A) Van kedisinin varlığının bir dönem tehlikeye girdiği
E) Bazılarının beş asır bile yaşayabildiğine
B) Van kedisinin şehir için bir sembol hâline geldiği
C) Van kedisinin gözleri arasında renk farklılığı olduğu
Bölüm 4
D) Van kedisinin ekonomik değerinin olduğu

E) Van kedisi neslinin karşılaşacağı tehlikeler için araştırma
merkezi kurulduğu
6. Bu parçada altı çizili bölümle anlatılanların hangi özelli- 8. Bu parçadan hareketle Van kedisi ile ilgili olarak aşağı-
ğine dikkat çekilmeye çalışılmıştır? dakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Etkileyicilik B) Kanıtlanabilirlik A) Uysal olduklarına
C) Öznellik D) Olağanüstülük B) Başka ırklarla karışmadıklarına
E) Bilinmezlik C) Tüylerinin değişik renklere dönüşebildiğine
D) Doğayı daha çok sevdiklerine
E) Dişi türlerinin daha kolay bulunabildiğine
172
Test 06 8 dk.
okutunuz.
Kübizmin tohumları ilk olarak İspanyol ressam Pablo Pi- Valerian veya “kedi otu” çayı, sakinleştirici ve yatıştırıcı özel-
casso ile Fransız ressam Georges Braque’ın öncülüğünde liği ile bilinen oldukça faydalı ve şifalı çaylardan biridir. Ke-
atılmıştır. Eleştirmen Louis Vauxcelles’in yazdığı bir yazı ile dilerin bitkinin kökünü çıkararak yemesi sebebiyle “kedi otu”
“kübizm” olarak adlandırılmaya başlanmış, 1908’den itiba- adı verilmiş. Kedilerin bu bitkiyi neden tükettiği tam olarak
ren, Paris’te varlığını ortaya koymuştur. Kısa süre içerisinde bilinmese de insanlar birçok şifasından faydalanmak için
pek çok önemli sanatçının da akımdan etkilenmesiyle be- asırlardır bu bitkiyi tüketmektedir. Modern tıpta da fayda-
raber, yaygın hâle gelmeye başlamış, bu dalda çok sayıda ları kanıtlanan bitki türü olan valerian, özellikle uykusuzluğa
eser verilmeye başlanmıştır. karşı tavsiye edilmektedir.
1. Bu parçada kübizm ile ilgili olarak aşağıdakilerden han- 3. Bu parçadan,

gisine değinilmemiştir? I. Modern tıp valerian otu üzerine çalışmalar yapmış mıdır?
A) Ortaya çıkışında etkili olan sanatçılara II. Valerian otunun sağlık açısından ne tür faydaları vardır?
B) Asıl gelişimini Fransa’da tamamladığına III. Valerian bitkisinin diğer adının kediotu olmasının sebebi
C) Sadece resim alanında gelişim gösterdiğine nedir?
D) Birçok sanatçının bu akımın etkisinde kaldığına sorularından hangilerinin cevabına ulaşılabilir?
E) Akımın temellerini atan kişilerin ressam olduğuna A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Bölüm 4
2. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- 4. Bu parçada anlatıcı;
lenemez? I. neden-sonuç,
A) Ağırlıklı olarak nesnel cümleler kullanılmıştır. II. amaç-sonuç,
B) Özel isimlere yer verilmiştir. III. ön yargı
C) Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır. cümlelerinden hangilerine yer vermemiştir?
D) Mecazi ifadelere yer verilmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Tanık gösterme yöntemi kullanılmıştır. D) I ve II E) II ve III
173
Her ülkede ekonomi başta olmak üzere sanat ve çeşitli fa- Kültür mirası olarak adlandırılan eski eserlerin tanıtılması
aliyetlerin merkezi olan kentler vardır. Helsinki de böyle bir ve öğretilmesi ile uğraşan bilim dalına “sanat tarihi” denir.
kenttir. Hatta Helsinki’ye Finlandiya’nın geçiş yolu denile- Sanat tarihi, aydın olduğunu iddia eden her kişinin bir de-
bilir. Burası; işletme, finans, moda, tıp, eğlence, medya ve receye kadar bilmesi gereken bir konudur. Batı ülkelerinde
kültürel etkinlikler konusunda ülkenin merkezidir. Çeşitli mü- buna önem verilmiştir. Ancak o ülkelerde mimarinin yanı sıra
zeler, sergi salonları, galeriler ve sahneler vardır. Finlandi- eski sanatları temsil eden resim sanatı ürünlerinin de top-
ya’nın 2006 yılında Avrupa Birliği başkanlığı yapması, ayrıca landığı müzeler, sanat galerileri vardır. Bizim bu konuda ol-
2007 yılında Eurovision Şarkı Yarışması’nın Helsinki’de ya- dukça fakir bir durumda bulunmamıza karşılık, yurdumuz
pılması, bu kenti bir adım daha ön plana çıkarmıştır. mimari eserlerin çokluğu ve ait olduğu medeniyetlerin faz-
lalığı bakımından zengindir. Dünyanın hiçbir ülkesinde biz-
deki kadar çok değişik medeniyetlerin hatıraları olan mimari
5. Bu parçadan Helsinki ile ilgili aşağıdakilerden hangisine
esere rastlanamaz.
değinilmemiştir?
A) Kültürel faaliyetlerde oldukça önemli rol oynayan bir kent
olduğuna 7. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
B) Finlandiya’nın başkenti olduğuna
A) Tanım cümlesine yer verilmiştir.
C) Finlandiya’nın dünya siyasetindeki yerinin kent üzerin-
deki olumlu etkisine B) Karşılaştırma yapılmıştır.
D) Müzik etkinliklerine ev sahipliği yaptığına C) Öznel cümlelere yer verilmiştir.

Bölüm 4
E) Sanatsal etkinliklerin gerçekleştirildiği mekanlara sahip D) Tanık gösterme yönteminden yararlanılmıştır.

olduğuna E) Bir konuda saptama yapılmıştır.
8. Bu parçada yazarın “bizim bu konuda oldukça fakir bir du-

rumda bulunmamıza karşılık” sözüyle kendi ülkesini ye-
tersiz gördüğü durum aşağıdakilerden hangisidir?
6. Bu parçada geçen altı çizili sözle Helsinki’nin hangi
özelliği vurgulanmak istenmiştir? A) Eski sanat ürünlerini sergileyecek alanların bulunma-
ması
A) Ekonominin merkezi olması
B) Sanat tarihine gereken önemin verilmemesi
B) Farklı alanların odağında olması
C) Geleneksel mimari anlayışından uzaklaşılması
C) Ülke turizminde etkin olması
D) Eski mimari eserlerin çokluğuna rağmen ilginin yeterli
D) Kültürel faaliyetlere ev sahipliği yapması
düzeyde olmaması
E) Her bölgeden ulaşımın kolay sağlanması
E) Kültürün ve eski eserlerin bir miras olarak algılanama-
ması
174
Test 07 8 dk.
okutunuz.
Eski eserlerin araştırılması konusunu işleyen bilim dalları, Türkler çok eski çağlardan beri taş işçiliğinde başarılı yapıt-
arkeoloji ile sanat tarihidir. Bunlar geçmiş kültürlerin, taşına- lar ortaya koymuşlardır. En eski örneklerine Orta Asya sa-
bilir veya taşınamaz maddi varlıklarını araştıran ve değer- natında rastlanır. Orhun Anıtları anıtsal heykeller olarak da
lendiren bilim dalları olup tarih bilimine de yardımcı dallardır. düşünülebilir. İnsan figürünün simgesi olarak taştan yontul-
Arkeoloji, Batı’da oldukça geç ilgi uyandırmış bir daldır. muş balballar da ilkel heykel örnekleri olarak kabul edilebilir.
Ancak 18. yüzyılda içlerinde arkeoloji bilim dalının esasları- İslam dininin benimsenmesinden sonra dinsel kurallar ge-
nın kurulmasına başlanmış ve çalışma metotlarının uygulan- reği, öteki sanatlarda olduğu gibi heykelde de betimlemecilik
masına girişilmiştir. Buna karşılık sanat tarihi daha da geç bırakılmış, bunun yerine süslemeci yanı ağır basan kabart-
doğmuş olan bir bilim dalıdır. Önceleri, bu iki bilim dalı birbi- macılık, oymacılık, kakmacılık gibi sanatlar öne çıkmıştır.
rinden tamamen ayrı olarak düşünülür ve uygulamaları ya- Yine de Anadolu Selçuklularının yaptığı yapılarda insan ve
pılırdı. Hâlbuki yakın tarihteki gelişmeler şunu göstermiştir ki hayvan figürlerinin yer aldığı kabartmalara rastlanır.
sanat tarihi ve arkeoloji birbirine girift iki bilim dalıdır.

1. Bu parçadan hareketle; A) Türklerdeki taş işçiliğinin ilk örneklerine Orta Asya’da
I. eski eserlere maddi değer biçmek, rastlandığına
II. geçmiş kültürleri benimsetmek, B) Türklerin taş işçiliğinde genellikle insan figürü kullandı-
III. tarih bilimine yardımcı olmak ğına
görevlerinden hangileri arkeoloji ve sanat tarihinin iş- C) İslamiyet’in heykel sanatına mesafeli olduğuna
Bölüm 4
levleri arasında sayılamaz? D) İslamiyet’in betimlemeye bakışının başka sanatların ge-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III lişmesine zemin hazırladığına
D) I ve II E) I ve III E) Balbalların heykelciliğin başlangıç örnekleri olarak kabul

edilebileceğine
4. Bu parçadan hareketle taş işçiliğiyle ilgili olarak aşağı-

dakilerden hangisi söylenemez?
2. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki düşünceyi geliştirme
A) Türklerin bu alanda başarılı olduğu
yöntemlerinin hangisinden yararlanılmıştır?
B) Betimlemenin bu sanatın bir parçası olduğu
A) Karşılaştırma B) Örnekleme
C) Anadolu Selçuklularının taş işçiliğiyle ilgili örnekler ver-
C) Benzetme D) Tanık gösterme
diği
E) İlişki kurma
D) Orta Asya sanatında yerinin olduğu
E) Heykelciliğin gelişimine katkı sağladığı
175
(I) Geleneksel Türk tiyatrosunda genellikle sözlü veya söz- Antik Yunan’dan beri kentli olmak, kentle hemhâl olmak anla-
süz dramatik özellikler ele alınmış, taklit önemli bir yer tut- mına geliyor. Kentler; sokaklarında yürüdüğümüz, meydan-
muştur. (II) Oyunların hemen hemen tamamında taklidin larında buluştuğumuz, dükkânlarından alışveriş yaptığımız
birinci derecede önem kazandığını görmekteyiz. (III) Bu kamusal alanlardır. Demokratik yönetimleri gereği karar
oyunlar içerisinde, müzik ve müziğe bağlı unsurlar iç içe veril- alma süreçlerine dâhil olarak yaşadığımız kenti daha çok
miş, oyunlarda belli bir sıra takip edilmemiştir. (IV) Gelenek- sahipleniriz. Kentlerin kimliğimiz üzerinde de belirleyici bir
sel Türk tiyatrosunda sözlü oyunlarda belli bir metne bağlı etkisi vardır. İstanbullu, Parisli ya da Londralı olmak, kentle
olunmadığı için, doğaçlamaya başvurulmuştur. (V) Meddah, kurduğumuz ilişkinin yoğunluğu ölçüsünde kimliğimize dam-
Karagöz, orta oyunu, kukla tiyatrosu ve seyirlik köy oyun- gasını vurmaktadır.
ları tarihî süreç içerisinde, herhangi bir metne bağlı olma-
dan Türk insanının seyirlik ihtiyacını uzun yıllar gidermiştir.
7. Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdaki-
(VI) Bu seyirlik ihtiyacının giderilmesinde oyunlarda halkın
lerden hangisidir?
kendini bulması yatmaktadır.
A) Kent hayatını benimsemek
B) Kentle bütünleşmek
5. Bu parçadan hareketle geleneksel Türk tiyatrosu ile il-
C) Kent hayatını yadırgamak
gili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
D) Kentin sorunlarına çözüm bulmak
A) Geleneksel Türk tiyatrosunda müzik unsurlarından fay-
dalanma yoluna gidilmiştir. E) Kent hayatına alışmak
Bölüm 4
B) Geleneksel Türk tiyatrosunda oyunların belirli bir yazılı

metni bulunmamaktadır.
C) Taklit unsuru geleneksel Türk tiyatrosunda önemli bir
yere sahiptir.
D) Geleneksel Türk tiyatrosunda oyunlar kurgu bakımından
belli bir plan dâhilinde sergilenmemiştir.
8. Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakiler-
E) Geleneksel Türk tiyatrosunda oyunlar daha çok trajik den hangisidir?
olaylar üzerine kurulmuştur.
A) Kentlerin günlük hayatımızın akışını belirleyici yönleri
vardır.
B) Kentler sayesinde insanların özgür karar alma mekaniz-
maları gelişir.
C) Kentler, insanların kişilik özelliklerinin belirlenmesinde
etkin rol oynar.
D) Kentler, insanların kendilerine ait olmayanları da sahip-
lenme duygusunu geliştirir.
6. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf
numaralanmış cümlelerden hangisiyle başlar? E) Kent yaşamı insanların psikolojik gelişimine yön verme
açısından olumsuzluklar doğurur.
176
Test 08 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
“Yazar, kılavuzluk edebilir size ve eğer bir gecekonduyu Mithat Cemal Kuntay’ın yakın arkadaşı Mehmet Âkif’i an-
anlatıyorsa bu gecekonduyu toplumsal adaletsizliklerin bir lattığı kitabı bize istiklal şairimizin iç dünyasıyla ilgili zengin
simgesi yapıp öfkenizi kışkırtabilir. Ressam dilsizdir, size bir bir anılar toplamı sunuyor. “Hayatı-Seciyesi-Sanatı” alt baş-
gecekondu sunar, hepsi bu; orada dilediğinizi görmek eliniz- lığını taşıyan kitap, Akif’le birlikte dönemini de anlamamızı
dedir.” diyor Sartre, Edebiyat Nedir? adlı eserinde. Bu kısa sağlayan anekdotlarla dolu. Üçüncü kişilerin tanıklıklarıyla
cümleden aslında sadece bir ressam ile bir yazarın ya da da desteklenen bu şahsiyet panoramasında Kuntay’ı oku-
şairin arasındaki farkı aramak biraz sığ bir düşünce kalacak- mak hem zevkli hem de verimli. Zevkli çünkü yazarın kullan-
tır. Burada aslında şair ve ressam arasındaki farkın başka dığı yer yer nükteli, yer yer de şiirsel üslubu kitabı oldukça
bir yaklaşımı da mevcuttur. Sartre’a göre ressam, izleyici- akıcı kılıyor.
sine sunduğu yapıtta herhangi bir tez sunmaz.
3. Bu parçada,
1. Bu parçaya göre Sartre’ın ressamla ilgili asıl anlatmak I. Mithat Cemal Kuntay’ın eserini akıcı hâle getiren nedir?
istediği aşağıdakilerden hangisidir?
II. Mithat Cemal Kuntay kitabında hangi konular üzerinde
A) Ressam eserinde iletmek istediği mesajı dayatmaz, durmuştur?
eseri yoruma açık hâlde bırakır.
III. Mehmet Âkif’in kendisini anlatan bu esere tepkisi ne ol-
B) Ressam, etrafında olan bitene tepki vermektense kendi muştur?
düşüncesini özgürce anlatır.
sorularından hangilerinin yanıtı yoktur?
C) Ressamın görevi toplumsal eşitsizlikleri soyutlamak ola-
Bölüm 4
rak kabul edilebilir.
D) Ressam, tablosunu herhangi bir düşüncenin sembolü
yapmak için çabalayan kişidir.
E) Ressam, kendisini takip eden sanatseverlere kültür aşı-
layan bir karaktere sahip olmalıdır.
4. Bu parçada sözü edilen eserle ilgili olarak aşağıdakiler-

den hangisi söylenebilir?
A) Anı türünün özelliklerini yansıtır.
2. Bu parçada geçen “biraz sığ bir düşünce kalmak” sözüyle
anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? B) Okuyucuyu sıkmayan bir anlatımı vardır.
A) Alışılmış konuların dışına çıkamamak C) Yazarının hayatından izler taşır.
B) Tek yönlü, derinlik taşımayan mesajlar içermek D) Mehmet Âkif’in şiirlerini yorumlayan bir içeriğe sahiptir.
C) Sanatsal açıdan yetersiz kalmak E) Yazarın yaşadığı dönemin siyasi yapısı hakkında bilgiler
verir.
D) Kabul edilebilirliği sınırlı olan fikir olarak kalmak
E) Belirli bir kültür düzeyinin altında kalmak
177
Ercan Kesal, Nuri Bilge Ceylan’ın Uzak filmiyle başladığı Okumak ve yeniden okumak üzerine pek düşünmeyiz ne-
kamera önü oyunculuğunu pek çok sinema filminin ardın- dense. Sizce de öyle değil mi? Konu ders çalışmak ve bir
dan şu sıralar Çukur isimli televizyon dizisiyle devam ettiri- sınava hazırlanmak gibi zorunlu bir dış koşul içermiyorsa
yor. Kaleminden dökülenlerin sayfalara dönüşmüş hâli olan herhangi bir metni yeniden okumak günlük pratiklerimiz
Peri Gazozu, Nasipse Adayız, Cin Aynası, Aslında… Evvel içinde yer almaz. Oysa estetik değeri yüksek edebî eserler
Zaman, Zamanın İzinde ve son olarak Kendi Işığında Yanan söz konusu olduğunda yeniden okumak bir tercihten çok,
Adam, Kesal’ın hayatının dönüm noktalarını ve yol serüve- bir gerekliliktir. İkinci ve sonraki okumalar okurun aldığı zi-
nini anlatan eserleri… Belki de Ercan Kesal’ın hekimlik- hinsel hazzı artırır. Bu tip durumlarda önceki okumanın bı-
ten sinemaya ve edebiyata uzanan iş yelpazesi eserlerinin raktığı etki de arka planda çalışır, bu da o metnin gücünü ve
hayata ışık tuttuğunun bir göstergesi. Belki de bu yüzden yarattığı çağrışımları çoğaltır. Böylece biz okur olmanın key-
Kesal, hâlâ popülerliğini koruyor. fini daha çok hissederiz.
5. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşı- 7. Bu parçanın anlatımı için,

lamaz? I. Sohbet havası içinde yazılmıştır.
A) Ercan Kesal, Nuri Bilge Ceylan’ın Uzak filminde rol al- II. Tartışmacı anlatımdan yararlanılmıştır.
mıştır.
III. Yazar kendi fikrinin doğruluğunu alıntılarla kanıtlama yo-
B) Ercan Kesal, sadece sinema ile değil dizilerle de sanat luna gitmiştir.
hayatında yer almaktadır.
yargılarından hangileri yanlıştır?
Bölüm 4
C) Ercan Kesal, hayatının önemli anlarını ve birikimlerini

anlattığı romanlar kaleme almıştır.
D) Sanatın farklı alanlarıyla ilgilenmesi Ercan Kesal’ın gün-
demde kalmasını sağlamıştır.
E) Ercan Kesal sinema ve dizi oyunculuğunun yanı sıra
doktorluk da yapmıştır.
8. Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakilerin han-

gisidir?
A) Edebî eserleri bir kez okumanın yeterli görülmesi
lenemez? B) Sürekli aynı türde metinlerin okunması
A) Mecazlı söyleyişlerden yararlanılmıştır. C) Okuma süresince eserlerin iletisi üzerine düşünülme-

mesi
B) Duyular arası aktarmalara yer verilmiştir.
D) Okur olmanın keyfine varmak için çaba harcanmaması
C) Anlatıcının duygularını içeren ifadeler vardır.
E) Okunan metinlerin çağrışım gücüne kulak verilmemesi
D) Okuyucuya bilgi aktarmak amaçlanmıştır.
E) Deyimlerden yararlanılmıştır.
178
ÖSYM Kıvamında Sorular Video çözüm için QR kodu
Test 09 11 dk. 30 sn.
okutunuz.
Dünyayı kurtarmak için et yemeyi tamamen bırakmak zo- (I) Kadın şairler hep kuşkuyla karşılanır. (II) Didem Madak da
runda değilsiniz. Yediğiniz eti azaltmanız bile gezegeni kur- bu kuşkudan payına düşeni aldı. (III) Sözünün gücü, şiirinin
tarmakta çok işe yarayabilir. Etsiz bir beslenme biçimine etkisiyle kendini şair camiasına kabul ettirse de onu görmez-
karar vermenin geçerli nedenleri olduğu konusunda ço- den gelenler az değildi. (IV) Nedense kadınların şiir yaza-
ğumuz hemfikiriz. Bir kere, et sevgimizin çevre üzerinde mayacağı şeklinde bir ön yargı oluşmuştu. (V) Antolojilere
olumsuz bir etkisi var. ABD’de yapılan araştırmalar; hay- girebilmeyi başarmış kadın şairlerin sayısı oldukça azdır.
van yetiştiriciliğinin toprak erozyonunun yüzde 55’ine, ha- (VI) Örneğin Memet Fuat’ın Çağdaş Türk Şiiri An-
şere ilacı kullanımının yüzde 37’sine, antibiyotik tüketiminin tolojisi’nde tek bir kadın şair yer alır: Gülten Akın.
yüzde 50’sine neden olduğunu ortaya koyuyor. (VII) Kadın şairlerin sayısı, Mehmet H. Doğan’ın hazırladığı
antolojide artmıştır, bu da kadınların 90 sonrasında şiire
daha bir cesaretle girdiklerini gösterir.
mez?
A) Et tüketimi üzerine yapılan araştırmalar olumlu sonuçlar 3. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi yeni bir
vermiştir. paragrafın başlangıç cümlesi olur?
B) Et tüketimi yalnızca insanın kendisine değil çevreye de A) II B) III C) IV D) V E) VI

zarar verir.
C) Beslenme piramidinden eti çıkarmanın gerekliliği çoğu
insan tarafından kabul edilir.
Bölüm 4
D) Et tüketimini azaltmak dünyanın geleceği için olumlu et-
kiler yaratabilir.
E) Hayvan yetiştiriciliği, böcek ilacı kullanımında da etkilidir.
4. Bu parçadan hareketle Didem Madak ile ilgili olarak;

I. sözü etkin kullandığı,
II. edebiyat dünyasında yer edindiği,
III. kuşkunun, şiirlerinin ana teması olduğu
2. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?
lenemez?
B) Sohbet havası içinde yazılmıştır.
C) Öznel ifadelerden yararlanılmıştır.
D) Olasılık cümlesine yer verilmiştir.
E) İsim cümlelerine yer verilmiştir.
179
Test 09 ÖSYM Kıvamında Sorular
Evren genişlerken sanki insanın doğasında karanlıklar ken- Türk şiirinde son otuz yıldır, özgün imge sistemleri getiren
dine daha çok yer buluyor. Hırslar, öfkeler, korkular… İnsa- şairler pek çıkmamıştır. Bence şairin önemi buradan kay-
nın en büyük hatası da yuvasını yaşanamaz hâle getiren her naklanıyor. Şair çağdaş bir fikir bileşimiyle özgün bir imge
şeyi peşine takması, bir kopya dünya yaratması. Daha çok bileşimini iç içe gerçekleştirebilmeli. Zor elbette, sadece es-
para kazanmak isteyen de bu maceraya atılıyor, ırkının bu tetik yetenek ve bilgi yetmez; felsefe, toplum bilimi hatta ik-
dünyada özgürlüğe ulaşabileceğine dair inancını yitiren de. tisat düzeyinde sağlam ve geçerli bilgi sahibi olmak gerekir.
Hepsi de nehirleri, denizleri, dağları ve şehirleri kendi ata- Oysa şairlerimizin çoğu, usta belledikleri kılavuz şairlerin
larının isimleri ile anmak, kendi inançlarını diğerlerine kabul imge sistemlerini ödünç alıyor, ömürleri boyunca da kullanı-
ettirmek, şehirlerini ve sokaklarını en güzel hatırladıkları hâl- yor. İmge sistemi kurmuş şair deyince ne anladığımı belirt-
leri ile yeniden kurmak niyetiyle bu maceraya girişiyor. ---- mek için isterseniz örnek vereyim: Dıranas böyle bir şairdir,
Nazım böyle bir şairdir, Dağlarca böyle bir şairdir, Necatigil
böyle bir şairdir.
5. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıda-
kilerden hangisi getirilemez?
A) Kısaca insan kendini esir alan duyguların esiri oluyor. 7. Bu parçaya göre şairi önemli kılan aşağıdakilerden han-
gisidir?
B) Çünkü insan, doğasında gizlenen bazı duygulara karşı
koyamıyor. A) Şiirini estetik açıdan geliştirecek imgelemlere başvur-
ması
C) Çünkü insan ruhu için önemli olan bu serüvenin varacağı
nokta değil, serüvenden alacağı hazdır. B) Kendinden önceki dönemlerde uygulanmamış imgesel
Bölüm 4
anlatımlar geliştirmesi
D) Demek ki insanoğlu evrende kendini küçük bir nokta ola-
rak görmekten vazgeçemiyor. C) Birden çok bilimsel alanda bilgi sahibi olması
E) Aslolan bu maceradan alnının akıyla çıkmaktır. D) Kendi şiirini oluşturmadan önce edebiyatta yer etmiş şa-
irlerden faydalanması
E) Şiirlerinde kullandığı içerik bakımından özgün olabilmesi
6. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi insanın kendi-

sine oluşturduğu olumsuzluklardan biri değildir? 8. Bu parçanın anlatımında,
A) Özgürlüğe dair umudunu yitirmesi I. örnekleme,
B) Geçmişin karanlığına kendini hapsetmesi II. karşılaştırma,
C) Kendi fikirlerini başkalarına dayatma yoluna gitmesi III. tanık gösterme
D) Bütün kötü durumları ardında sürüklemesi yöntemlerinin hangilerinden yararlanılmamıştır?
E) Kendine sanal bir dünya oluşturması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

180
ÖSYM’de Çıkabilecek PARAGRAF
Sorular • Sınav Provası
Niteliğindeki Sorular
 Bu bölümdeki tüm soruları süre tutmadan anlayarak çözünüz. Ancak süre tutmak isteyenlere
ideal süre belirtilmiştir.
 “Paragraf Gelişim Analiz Denemesi”ni uygulamadan önce bu bölümdeki tüm soruları ve çözüm-
leri iyi öğreniniz.
ÖSYM’de Çıkabilecek Sorular Video çözüm için QR kodu
40 dk.
okutunuz.
1. Muhabir: 2. Artık aramızda olmayan yazar ya da sanatçıların biyografile-

(I) ---- rini kaleme alanlar, onların şuraya buraya dağılmış hayatını
toplama çabasına girerler. Bu zorlu çabanın amacı, hayatı
Yazar:
“yansıtılan” kişi hakkında ulaşılabilecek bütün bilgilere ulaş-
– Evet, bunu ithafta da söylüyorum. Yazılan metin, biri onu
mak, mümkün olduğunca eksiksiz bir hikâye ortaya çıka-
okuyunca tamamlanır. Her metin, okunmayı talep eder. Her
rabilmektir. Bazen çalışma alanı öylesine geniş ve zaman
metin, yazar bunun farkında olsun olmasın, bir iletişim isteği
öylesine ketumdur ki biyografi yazarı iğneyle kuyu kazar
ve ihtiyacını barındırır.
gibi çalıştığı hâlde hâlâ pek çok bilinmezin ortasında döner
Muhabir: durur. Biyografi yazarının, hayatını kaleme aldığı isimle ara-
(II) ---- sına okuyucuda şüphe bırakmayacak bir mesafe koyma ve
Yazar: bir kıvam tutturma çabası da bu çıkmazın sebepleri arasında
sayılabilir.
– Yazdığım her cümleyi içsel olarak ben de yaşıyorum. Dis-
paröni’de Feraye’nin ikizi Feryal öldüğünde kendi ikizim Bu parçadan biyografi yazarları ile ilgili olarak,
ölmüş gibi hissettim, günlerce etkisinden çıkamadım bu ölü- I. Oldukça detaylı bir araştırma evresi geçirirler.
mün. Yazdığım her olayı kendi duygu durumumda tecrübe II. Kendilerine geniş bir çalışma sahası oluştururlar.
ederek yazıyorum.
III. Yazdıkları biyografilerde kişilerin bilinmezliğinden besle-
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- nirler.
gisi getirilmelidir?
A) (I) Okuyan olmazsa yazmanın bir anlamı yok gibi düşü-
nebilir miyiz?
(II) Okurunuza özümsediğiniz duyguyu verecek gücü
nasıl ve nereden buluyorsunuz?
B) (I) Okurun belli bir kültürel seviyede olması gerekir mi?
(II) Yazmak sizin için bir tutkudur, diyebilir miyiz?
C) (I) Edebî metnin yazarına çok şey kattığı doğru mudur?
(II) Bir eser yazarken içeriğine nasıl karar veriyorsunuz?
D) (I) Okur bir eserin önüne geçebilir, düşüncesinin haklılık
payı var mıdır?
(II) Yazdığınız eserler sizi ruhsal açıdan etkisi altına alır
mı?
E) (I) Okuyucu bir kitabın yazım aşamasında belirleyici olur
mu?
(II) Eserlerinizde kullandığınız üslup hakkında neler söy-
lersiniz?
183
ÖSYM’de Çıkabilecek Sorular
3. Cebelitarık Boğazı; Akdeniz’in batısında, İspanya ile Fas 4. • Sadece Datça’daki koylarda ve akarsu kıyılarında bulu-
arasında yer alıyor. Akdeniz’i Atlas Okyanusu’yla birleştiren nan Datça hurması, günümüzde az sayıda kalmış du-
bu boğaz, Avrupa ve Afrika’yı birbirinden ayırıyor. Boğazın rumda. Bu nedenle Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma
uzunluğu yaklaşık 60 kilometre. En dar yeriyse neredeyse Bölgesi’nde Datça hurmasının korunmasına yönelik özel
15 kilometre genişliğinde. Atlas Okyanusu’yla Akdeniz ara- çalışmalar yapılıyor.
sındaki tek bağlantı olan bu boğazdan her gün yüzlerce gör- • Anadolu sığla ağacı, dünyada yalnızca ülkemizde yaşa-
kemli deniz taşıtı geçiyor. yan bir ağaç türü. Muğla’nın ilçelerinden Fethiye, Köy-
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden ceğiz, Milas ve Marmaris’te bu ağaç türünden oluşan
hangisi söylenemez? ormanlar var. Bu ağacın yaşam alanı günümüzde da-
A) Açıklamaya başvurulmuştur. ralmış durumda. Bu nedenle ağacın ve yetiştiği yerle-
rin korunması çok önemli. Anadolu sığla ağacı proje
B) Örneklemeye yer verilmiştir.
kapsamındaki Fethiye-Göcek, Köyceğiz-Dalyan, Dat-
C) Nicel verilerden yararlanılmıştır.
ça-Bozburun ve Gökova özel çevre koruma bölgelerinde
D) Karşılaştırma yapılmıştır. bulunuyor.
E) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
lenebilir?
A) Farklı görüşlerin aslında birbirinin tamamlayıcısı oldu-
ğunu göstermektedirler.
B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olmadığını vurgu-
lamaktadırlar.
C) Aynı olguyu değişik alıntılarla destekleyip ele almaktadır-
lar.
D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun-
maktadırlar.
E) Farklı üslup kullanarak aynı konunun çelişen yönlerini
ortaya koymaktadırlar.
184
5. Oğuz Atay’ın Korkuyu Beklerken başlıklı öyküsünde Go- 7. Genel olarak kültür dünyasında ama özellikle de müzik ala-
gol’un Bir Delinin Hatıraları, Dostoyevski’nin İnsancıklar nında ciddi bir sığlaşmanın yaşandığını gözden ırak tutama-
ve Beyaz Geceler yapıtlarındaki eser kişilerini çağrıştıran yız. Bunu yadırgamamak da gerekiyor çünkü endüstrileşme
paranoya ve şizofreni yoğun olarak hissediliyor. Aynı ra- sinemayla birlikte öncelikle müzik alanında yaygınlık ka-
hatsızlıklar Tutunamayanlar ve Tehlikeli Oyunlar’ın başkah- zandı ve dolayısıyla da “piyasanın” istekleri, bu sanat ala-
ramanlarında da vardır. Yine de Oğuz Atay’ın eser kişileri nında daha bir belirleyici duruma geldi. Çok renkli ve çok
farklıdır çünkü varoluş kaygısı taşırlar. Ve bu kaygı hastalık sesli bir halk kültürü birikimine sahip olmasına karşın ülke-
derecesindedir. Toplumdan beklentileri vardır, fark edilmek miz de bundan etkilendi. Müzik gibi evrensel bir sanat da-
isterler. Sonuçta da kimlik bölünmesi yaşarlar. lında bu etkileşimin gerçekleşmesini yadırgamamak gerek.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Oğuz Atay’ın Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın yazarına göre ya-
eser kişilerini bekleyen son olarak nitelendirilebilir? dırganmayacak bir durumdur?
A) Dostoyevski’nin kahramanlarına benzemek A) Müziğin kültür dünyasında yerinin olması
B) Beklentilerinin karşılığını toplumda bulamamak B) Müziğin günümüzde mevcut derinliğini yitirmesi
C) Kimlik bütünlüğünü kaybetmek C) Müziğin sanat alanında belirleyici olması
D) Toplumsal yaşamda yalnız kalmak D) Halk kültürünün müziği beslemesi
E) Kendi varlığını sorgular hâle gelmek E) Müziğin sinemayla etki alanını genişletmesi
8. (I) Antik çağlardan beri, Batı medeniyetlerinde olduğu gibi

6. Şiga, Japon edebiyatında “kişisel roman-öykü” türünün mu- Doğu medeniyetlerinde de at; binek hayvanı, araç, yoldaş
cidi değildir ama bu türün en özgün yapıtlarını vermiştir. O, olma özellikleriyle insanoğlunun vazgeçilmezi olur. (II) At,
bu türdeki parlak başarısıyla, dönemin yazarlarının hayran- çok uzun yüzyıllardan beri Türkler tarafından evcilleştirilir ve
lığını kazandı. Dönemin yazarları için Şiga bir efsanedir. günlük yaşamlarında önemli bir yer tutar. (III) Türk hikâyele-
Çünkü o herkesin gözü önünde kendi hayatını bir açık hava rinin, destanlarının, masallarının ana kahramanları varlıkla-
tiyatrosu gibi sergilemiştir, onu bir malzeme olarak kullan- rını tılsımlı bir ata borçludur her zaman. (IV) Yaşar Kemal’in
mıştır. Öykülerin ham maddesinin insanın kendi deneyimle- epik tonda yazdığı İnce Memed dörtlüsü başta olmak üzere
rinde bulunabileceğini kanıtlamıştır. Ağrı Dağı Efsanesi, Yusufçuk Yusuf ve Ortadirek adlı ya-
pıtlarında, bu durumun göze çarptığı söylenebilir. (V) Bu
Bu parçada “Şiga” ile ilgili olarak aşağıdakilerden han-
nedenle Yaşar Kemal edebiyat dünyamızın kültür ve mede-
gisi vurgulanmamıştır?
niyet elçisi olarak kabul edilir.
A) Eserlerinde özgün bir anlayışın olduğu
Bu parçada yazar numaralanmış cümlelerin hangisin-
B) Hayranlık uyandıracak kadar başarılı olduğu
den itibaren düşüncelerini kanıtlama yoluna başvur-
C) Kendi hayatından kesitlere eserlerinde yer verdiği muştur?
D) Evrensel değerlere sahip çıkan bir yazar olduğu A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Belli bir edebî türde başarılı örnekler verdiği
185
9. Kimi zaman fark ediyorum da cümleye aydın kimliği yapıştı- 10. Tam bir İstanbul çocuğu olan, Alâattin Karaca’nın tanım-
rayım diye o kadar uzatıyorlar ki mevzuyu… Bu durum son lamasıyla üstünde başında, sesinde soluğunda eski İstan-
zamanlarda yazınımıza da yansıdı. Tümceler giderek sanatlı bul’dan güzel gölgeler taşıyan yazar Cem Sancar; seksen iki
hâle geldi ve en önemlisi aynı noktaya dokunan sözcükler, denemeden oluşan yeni kitabı Her İnsan Bir Ayet’te çocuk-
kardeş olan sözcük ve ifadeler kullanılmaya başlandı. Bu luğunun İstanbul’unu, şehrin sokaklarını, lezzetlerini, mev-
sözcüklerin aynı zincir içinde yer almasının ne lüzumu vardı, simlerini, insanlarını kendine özgü muzip ve nükteli diliyle
biri olsa anlatım ve anlam tamamlanmıyor muydu? anlatıyor. Dört bölümden meydana gelen kitapta Cemil Me-
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada eleştirilen bakış riç’ten Ayşe Şasa’ya, Asaf Hâlet Çelebi’den Ahmet Haşim’e
açısıyla yazılmıştır? kültür tarihimizin değerli isimleri ve entelektüel meseleler de
kendine yer buluyor.
A) Işık kirliliğinden uzak, gökyüzünün açık ve Ay’ın olma-
dığı bir gecede, çıplak gözle yaklaşık beş bin kadar yıl- Bu parçada sözü edilen eserle ilgili olarak aşağıdakiler-
dız görebileceğinizi biliyor muydunuz? den hangisine ulaşılamaz?
B) Modernist hikâyede; gerçeklik karşısında kuşkucu ve te- A) Birden fazla bölümden oluşmuştur.
dirgin olan, iç dünyasına çekilen, yabancılaşan, toplumla B) Önemli edebî kimliklere yer verilmiştir.
çatışan, karamsar, bunalımlı ve zayıf birey ele alınmıştır. C) Fikir sorunlarıyla ilgili konulara değinilmiştir.
C) Yeni yapılan bir araştırmada, kitap dolu bir evde büyü- D) Şakacı bir dilsel tavırla kaleme alınmıştır.
menin çocukların beyni üzerinde etkili olabileceğini dü-
E) Kentin olumlu ve olumsuz yönleri sıralanmıştır.
şündüren bulgular elde edildi.
D) Bakterilerin hangi antibiyotiğe hassas ya da dirençli ol-
duğu laboratuvar ortamında standart testlerle tespit edi-
lir.
E) Her geçen gün daha da akıllı olan telefonlar, pek çok 11. Bazen bir çift göz gibi peşine takılırız bir çift sözün. Zihni-
sektörde olduğu gibi kullanıcılara sağlık alanında da mize kazınan bir çift bakış gibi zihnimizde yankılanır o bir
farklı hizmetler sunuyor. çift söz. Nerval’in peşine o bir çift sözün keşfi yüzünden ta-
kılmıştım ben de. Üstelik bambaşka bir sokakta. Orhan Pa-
muk’un en sevdiğim romanı Masumiyet Müzesi’nde “Fransız
şair Gerard de Nerval’in bir kitabını okudum. En sonunda
aşk acısından kahrolan şair, hayatının aşkını sonuna kadar
kaybettiğini anladıktan sonra, Aurélia adlı kitabının bir sayfa-
sında, bundan sonraki hayatın kendisine yalnızca kaba oya-
lanmalar bıraktığını söyler.” dediği yerde. Pamuk, Nerval’e
olan ilgisini kahramanı Kemal’e bahşederken bir aşk acısı
boşluğundan arta kalan hissi de betimlemiş oluyordu.
Bu sözleri söyleyen birinin;
I. merak,
II. özlem,
III. hüzün
duygularından hangilerini hissettiği söylenebilir?
186
12. 2002 yılında Riccardo Giacconi kozmik X-ışınları kayna- 14. (I) Mısırlıların zamanı ölçmek için güneş saatlerini kullan-
ğını bulduğu çalışmayla, 2005 yılında John Hall ve Theodor dığı biliniyordu. (II) Mısırlıların bir günü daha küçük zaman
Hänsch lazer temelli spektroskopi üzerine yaptıkları çalış- dilimlerine ayıran ilk medeniyet oldukları tahmin ediliyor.
malarla, 2006 yılında John Mather ve George Smoot koz- (III) Güneş saatleri düz bir yüzey üzerine yerleştirilen bir çu-
mik fon ışınımındaki anizotropi üzerine yaptıkları çalışmayla, buğun gölgesinin uzunluğunda ve yönünde gün içinde or-
2014 yılında Isamu Akasaki, Hiroshi Amano ve Shuji Naka- taya çıkan değişimler takip edilerek zamanın ölçülmesine
mura verimli mavi LED keşifleriyle Nobel Ödülü almaya hak dayanıyordu. (IV) Ancak geceleri bu yöntem kullanılama-
kazandı. Burada ortak nokta hepsinin orijinali yakalama tut- dığından günün karanlık bölümünde zamanı ölçebilmek
kusu ve rağmenlik mücadelesiydi. için yıldızların gökyüzündeki hareketleri takip ediliyordu.
Bu parçada Nobel Ödülü alan bilim insanlarıyla ilgili ola- (V) Bunun için de gökyüzündeki otuz altı yıldızı ve yıldız kü-
rak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? mesini gözlemleyerek bir yılı on günlük otuz altı parçaya ayı-
rıyordu.
A) Sonuç kadar sürece odaklanarak engelleri aşmak da do-
yuma ulaşmada önemlidir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
B) Kararlılık gösterip özgün çalışmalar ortaya koymak ba-
şarının anahtarıdır. A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Çeşitli düzeylerde güçlüklerle mücadele etmek, sorun

çözme gücünü artırır.
D) Neticeyi değerli kılan, süreç içindeki öngörülemeyen
güçlüklerin üstesinden gelmektir.
E) Bilgi ve birikim er ya da geç bilim dünyasında yeniliği or-
taya çıkaracaktır.
15. (I) Bazen gözümüzün önünde nokta, benek ya da solucan

benzeri, uçuşan cisimler görürüz. (II) Yaşlandıkça daha sık
13. I. İlk olarak da 1974’te barkod tarayıcısı olarak kullanıldı. karşılaşılmaya başlanan bu durum özellikle düz bir zemine
II. Işık, hangi dalga boyunda olursa olsun, belli bir kaynak- örneğin boş bir duvara bakarken ortaya çıkar. (III) Bu cisim-
tan çıktıktan sonra uzay boşluğunda her yönde dağıla- ler gözünüzün önünde uçuşuyormuş gibi görünmelerine rağ-
rak ilerler. men aslında gözün içinde hareket eder. (IV) Gözün içinde,
göz merceği ile retina arasındaki bölgede vitröz sıvısı olarak
III. Bu, çok uzun mesafeler boyunca dağılmadan ilerleye-
isimlendirilen bir sıvı bulunur. (V) Şeffaf ve jel kıvamındaki
bilen, yoğunlaştırılmış tek renkli bir ışık elde etmek de-
bu sıvı gözün şeklini korumasına yardımcı olur. (VI) Göze
mekti.
gelen ışık, vitröz sıvısının içinden geçerek de retinaya ulaşır.
IV. Fakat 1960’larda bilim insanları aynı dalga boyunda, eş
fazlı hareket eden bir ışın demeti oluşturmayı başardı.
hangi cümleyle başlar?
V. Lazer adı verilen bu ışık teknolojisi önceleri “problemi ol-
mayan bir çözüm” olarak adlandırılsa da kısa sürede sa-
yısız uygulama alanı buldu.
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan
üçüncü olur?
187
16. I. Günümüzde kullanılan rüzgâr türbinlerinin kanatlarının 18. Zaman içinde genişleyen iki boyutlu küreye dışarıdan bakan
şekli uçaklarınkine hayli benzer. bir gözlemci, bu durumu kürenin zamanla yarıçapının arta-
II. Yani kanadın bir tarafı düzken diğer tarafı dışa doğru karak daha büyük hacimleri kapsaması olarak yorumlayabilir.
vislidir. Ancak bu, yanıltıcıdır; öznel perspektifler yanılgıya sebep
olabilir. Çünkü iki boyutlu kürenin üzerinde yaşayan canlılar
III. Bu nedenle kanadın kavisli tarafındaki basınç düz tara-
için kürenin içi ya da dışı diye bir şey yoktur. Küre, uzayın ta-
fındakinden daha düşüktür.
mamıdır. Dolayısıyla bu uzayın herhangi bir şeyin içinde ge-
IV. Rüzgârın hareketi sırasında havadaki moleküller kana-
nişlediği söylenemez. Böyle bir uzay, küre örneğinde olduğu
dın kavisli tarafında -daha uzun mesafe katetmeleri ge-
gibi, daha büyük boyutlu bir uzayın içinde kapalı bir yüzey
rektiğinden- daha hızlı hareket eder.
oluşturmaz. Eğriliğin sıfır olmasıysa uzayın düz olması an-
V. Bu seviye farkı basıncın yüksek olduğu taraftan düşük lamına gelir.
olduğu tarafa doğru bir kuvvetin ortaya çıkmasına neden
Bu parçada sözü edilen yanıltıcı durum, gözlemcilerin
olur, kuvvet de kanatları döndürür.
aşağıdaki niteliklerinden hangisinin farklılığından kay-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün naklanıyor olabilir?
oluşturabilmesi için hangilerinin birbiriyle yer değiştir-
A) Bakış açısı B) Seçicilik C) Yetenek
mesi gerekir?
D) Yaratıcılık E) Deneyim
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) III ve IV E) IV ve V
17. Hava kirliliğine neden olan parçacıklar çok çeşitli kaynak-

lardan ortaya çıkabiliyor. Elektrik santralleri, fabrikalar ve
19. Yapılan çalışmalar alzaymır hastalığına yakalanmış insan-
ların beyinlerinde sağlıklı insanlara oranla daha fazla demir
otomobillerin atıkları bu kaynakların başında geliyor. Bu ne-
olduğunu gösteriyor. Beyindeki demir fazlalığı bu hastalığın
denle hava kirliliği sorunu özellikle metropollerde yaşayan-
ortaya çıkışını hızlandırıyor. Uzmanlar, insanların beyinle-
lar için daha büyük önem taşıyor. Hava kirliliğinin beyne ne
rindeki demir seviyelerinin ölçülerek bu hastalığa yakalanma
şekilde zarar verdiği konusunda kesin bir bilgi olmamakla
riskinin çok daha erken dönemlerde belirlenebileceğini, ay-
birlikte uzmanlar parçacıkları soluduğumuzda parçacıkların
rıca vücuttaki demir seviyesini azaltan ilaçlar kullanılarak
akciğerlerimizde yangıya neden olabileceğini, oluşan yan-
hastalığın ortaya çıkışının geciktirilebileceğini belirtiyor.
gının daha sonra akciğerlerden beynimize yayılabileceğini
tahmin ediyor. Uzmanlar hava kirliliğinin beyinde yarattığı Bu parçaya göre;
hasarın, yaklaşık 1 yıl yaşlanma sonucunda beyinde oluşan I. demir vitaminini kontrol altına almak,
zarara eş değer olduğunu öne sürüyor. II. ilaç takviyesiyle hastalığın seyrini yavaşlatmak,
Bu parçada hava kirliliğiyle ilgili olarak aşağıdakilerden III. dengeli beslenmeyi rutin hâle getirmek
tutumlarından hangileri alzaymır hastalığıyla mücade-
A) Ana kentlerde yaşayan kişileri etkilediğine lede etkili olabilir?
B) Nedenleri arasında endüstriyel atıkların bulunduğuna A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) İnsan beynini olumsuz yönde etkilediğinin öngörüsüne D) I ve III E) I, II ve III
D) Yaşlanma süreciyle kesişen bir etkisinin olduğuna
E) Akciğerleri etkilediğinde alınması gereken önlemlere
188
20. I. 1800’lerin başında su geçirmeme özelliğinden dolayı 21. Gazeteci: Ağacın yeşil olduğunu söyleyen acemi bir mes-
doğal kauçuk; ayakkabı, çadır, yağmurluk gibi eşyala- lektaşınıza roman kaleme almayı niçin bırakmasını önerdi-
rın yapımında yaygın olarak kullanılır. Ancak bu mal- niz?
zeme çok da kullanışlı değildir. Çünkü doğal kauçuk Romancı: Ağaç yeşil olduğu için.
soğukta sertleşir, sıcakta sakız gibi yumuşar. ABD’li
Gazeteci: Aynı sözleri söyleyen usta bir meslektaşınız ol-
kimyacı Charles Goodyear doğal kauçuğu soğuğa ve sı-
saydı bu düşünceleriniz geçerli olur muydu?
cağa karşı dayanıklı hâle getirmek için yıllarca çalışır.
Romancı: Fark etmezdi. Bana gördüğümü söyleyecekse
Kauçuk ile birçok farklı maddeyi karıştırır ama bunların
Stendhal’ı okumayı tercih ederdim. Ne de olsa açıkça
hiçbiri işe yaramaz. Ta ki bir gün kauçuk ve kükürt karı-
“Roman, bir yol üzerinde gezdirilen aynadır.” diyor.
şımından yaptığı ayakkabıyı yanan sobanın üzerine ka-
zara düşürene kadar. Goodyear, ayakkabının sobaya Aşağıdaki parçalardan hangisinin bu diyalogdaki ro-
değen kısımlarının sıcakta ve soğukta şeklini ve esnek- mancının sanat anlayışıyla örtüştüğü söylenemez?
liğini koruduğunu görür. Böylece Goodyear, çözümün A) Egzotik diyarların baharatlarıyla yeni lezzetler katmak is-
kükürt ve sıcaklıkta olduğunu anlar ve günümüzde te- tedi şiirine şair. Diğer lezzetler içinse yeni dillere, düşlere
kerlekten oyuncağa kadar birçok eşyanın yapımında kul- ihtiyaç vardı.
lanılan lastiği üretmeyi başarır. B) Yeryüzünün taşları ve bitkileri renkli bir yansımadan iba-
II. Fransız kimyacı Edouard Benedictus, 1903 yılında labo- retti onun için. Yeniden kurgulayarak tabiattaki durağan-
ratuvarında çalışırken bir deney tüpünü yanlışlıkla yere lığı ortadan kaldırmaya çalışıyordu.
düşürür. İçinde selüloz nitrat adlı bir kimyasal madde C) Televizyon olmadığı için pencereden bulutları seyret-
olan cam tüpün kırıldığını ama parçalara ayrılmayıp şek- meye başladım. Geçişlerini izlemek, yağmurun yere ini-
lini koruduğunu görür. Yaptığı incelemeler sonucunda şini görmek bana zevk veriyordu.
tüpün içinde oluşan plastik bir katmanın cam parçala-
D) Vereceğim sır çok basit: İnsan ancak düşüyle ve yüre-
rını bir arada tuttuğunu anlar. Böylece günümüzde başta
ğiyle baktığı zaman doğruyu görebilir çünkü gerçeğin
otomobillerin ön camlarında olmak üzere birçok yerde
mayası gözle görülmez.
kullanılan güvenli cam bulunmuş olur.
E) Hayal edebilmek için geceye ihtiyacı vardı. Gözü alış-
Numaralanmış parçalardan aşağıdakilerin hangisi çıka-
mıştı bir kere karanlığa. Bir kez geceyi sevmeye görsün
rılabilir?
insan, bütün adlarını sayıklar dururdu.
A) Günlük hayatta kullanılan bazı eşyalar, bir rastlantı so-
nucu bulunmuştur.
B) Bilim birikimli ilerleyen bir süreç olduğundan pratik ya-
şamdaki ürünler hep önceki icatlar dikkate alınarak oluş-
turulmuştur.
C) Yaşamın dinamiğini etkileyen icatlar, yoğun çalışmalar
sonunda ortaya çıkmıştır.
D) Bir ürünün buluş olarak değerlendirilebilmesi için tesa-
düflerden arınmış olması gerekir.
E) Buluşların birçoğu bir laboratuvar ortamında yapılan
araştırmalar sonunda meydana gelmiştir.
189
Aşk-ı Memnu, Türk edebiyatının önemli klasiklerinden biri- “Bir biçim, birçok bakış açısına göre düşünülüp anlaşıla-
dir. 1900 yılında kaleme alınan bu roman, Türk edebiyatının bildiği; kendisi olmaktan asla geri kalmaksızın büyük bir
ilk modern romanı olarak kabul edilir. Halit Ziya’nın içinde görünüm ve çeşitli titreşimler ortaya koyabildiği ölçüde ge-
dar bir şahıs kadrosuna yer verdiği bu eser; aile ilişkilerini, çerlidir.” der Umberto Eco Açık Yapıt’ta. Bir bildiri olarak or-
iç dünyasının oluşumunda ebeveyninden aldığı özelliklere taya çıkardığı ve sonrasında kuramsallaştırdığı Açık Yapıt
karşı çıkmasına rağmen sonunda ebeveyninin yaptığı ha- düşüncesi içinde tek yönlü, klasik kurgu ve yorum biçimle-
taları yapan bir kadının ruh dünyasını, devrin psikolojisini rini reddeder Eco. Ancak yanlış anlaşılmasın, bu noktada
ayrıntılı bir şekilde dile getirmesiyle öne çıkar. Bu roman, biçimin ölümünü de ilan etmez; aksine konuyla biçemi ya-
1900’lerin başında Türk edebiyatını etkileyen estetizm ve zar-yaratıcı ve okur arasında etkin bir ilişki sağlayan olanak-
Bovarizm’in etkilerini de taşır. lar alanı olarak görmeyi amaçlar. Bir düşünür olarak ortaya
attığı kuramın içini bir yazar olarak da doldurduğunu görürüz
Eco’nun. Gülün Adı, Foucault Sarkacı, Baudolino ve diğer-
22. Bu parçadan hareketle Aşk-ı Memnu ile ilgili aşağıdaki-
leri çok katmanlılıkları, farklı yorumlara açıklıklarıyla bizce
lerden hangisi söylenemez?
kuşkusuz birer açık yapıttır.
A) Türk edebiyatında çağdaş romanın ilk örneği sayıldığı
B) Şahıs kadrosunun geniş olmadığı
24. Bu parçadan Umberto Eco’yla ilgili olarak aşağıdakile-
C) Ruhsal ayrıntılara yer verdiği
rin hangisine ulaşılabilir?
D) Yazarının kişiliğini yansıttığı
A) Zaman içerisinde belli bir tecrübe düzeyine erişmeyi is-
E) Türk edebiyatında klasik hâline geldiği temektedir.
B) İçerik ve üslup arasında seçim yapmadan bu iki yazınsal
dinamiği kullanmayı hedeflemektedir.
C) Edebiyatın, insandan çıkıp yine insana dönen bir yara-
tıcı yazı etkinliği olduğunu düşünmektedir.
D) Anlatımına renkli ve etkileyici bir ton kazandırmaya ça-
lışmaktadır.
E) Duyguları anlatan çalışmanın, sanatsal bir yön içermesi
23. Bu parçadan hareketle;
gerektiğini iddia etmektedir.
I. devrin ruhsal tablosu,
II. kahramanın iç dünyası,
III. dönemin siyasi yapısı
konularından hangileri Aşk-ı Memnu ’nun içeriğinde yer
25. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
almaz?
A) Tanık göstermeye yer verilmiştir.
B) Devrik cümleler kullanılmıştır.
C) Çoğullaştırmadan yararlanılmıştır.
D) Öznelik içeren yargılara yer verilmiştir.
E) Tanımlamadan faydalanılmıştır.
190
27. Bu parçada lahana çeşitleri hakkında bilgi verilen bö-

lümlerden hareketle aşağıdaki genellemelerden hangi-
sine ulaşılabilir?
Lahanalar turpgiller ailesinden bir grup bitkinin adıdır ve ül-
A) Bir bitkiye dair farklı bilimsel görüşlerin aslında birbirini
kemizde çok sayıda lahana çeşidi yetiştirilmektedir. Brokoli,
desteklediğini göstermektedirler.
karnabahar, kırmızılahana, beyazlahana, Brüksel lahanası,
karalahana ve alabaş bunların bir kısmıdır. Aşağıda da sözü B) Bir bitkinin hastalıkları iyileştirmesine ilişkin ortak görüş
edilen bu lahana çeşitlerinden bazılarının özelliklerine yer olduğunu vurgulamaktadırlar.
verilmiştir. C) Aynı bitkiye ait farklı pişirme teknikleri olduğunu belirt-
• Karalahana; folik asit, A, C, K vitaminleri, manganez ve mektedirler.
kalsiyum mineralleri bakımından zengindir. Karalahana- D) Bir bitkinin farklı türlerinin vitamin ve kullanım alanları
dan çorba, etli yemekler ve sarma yapılır. Bu sebze Ka- dile getirilmektedir.
radeniz Bölgesi’nde yaygın olarak tüketilir. E) Farklı üsluplar kullansalar da konuyu aynı bitki üzerinden
• Karnabahar, C vitamini bakımından zengin bir lahana lezzet bazında değerlendirmektedirler.
çeşididir. Karnabaharın henüz olgunlaşmamış çiçekleri
ve sapları yenir. Genellikle etli yemeği, çorbası ve sala-
tası yapılır. Haşlanarak da tüketilir.
• Alabaş adlı lahana çeşidinin gövdesini yeriz. Bu sebze C
vitamini bakımından zengindir. Alabaştan çorba, etli ye-
mekler ve salata yapılır.
• C ve K vitaminleri bakımından çok zengin olan brokolinin
henüz olgunlaşmamış çiçekleri ve sapları yenir. Brokoli-
den genellikle çorba, zeytinyağlı yemek ve salata yapı-
lır. Haşlanarak da tüketilir.
• Beyazlahana, yapraklarını yediğimiz lahana çeşitlerin-
den biridir. Beyazlahanadan çorba, sarma ve kapuska
yemeği yapılır. Ayrıca turşusu da çok lezzetli olur. C ve
K vitaminleri bakımından oldukça zengindir.
26. Bu parçada sözü edilen beş lahana türüyle ilgili,

I. Aynı vitamini bulundurmaktan yana ortaktırlar.
II. Üretildikleri bölgeler birbirinden farklıdır.
III. Hepsinin çorbası yapılabilmektedir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
191
29. Numaralanmış parçaların anlatımıyla ilgili olarak aşağı-

28 - 30. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. dakilerden hangisi söylenemez?
A) I. parçada, niteleyici sözcüklere yer verilmiştir.
I. Uzak ada Japonya, yüzlerce yıllık kendine has kültürü,
B) II. parçada, öznel ifadeler kullanılmıştır.
dünyanın batısından bir hayli değişik gelenekleriyle, po-
lisiye edebiyatta da farkını ortaya koyuyor. Korku ve ge- C) I. parçada, alıntılamadan yararlanılmıştır.
rilim ögeleriyle bezeli, okuyucuyu rahatsız eden, Kanae D) II. parçada, karşılaştırma yapılmıştır.
Minato tarzı Japon suç romanları, doğrusu herkese hitap E) I. parçada, farklı cümle türleri yer almıştır.
edecek cinsten değil. Elbette bu ürkütücü tarzın dışında
genele hitap eden yazarlar da bir hayli fazla. Hatta top-
lumdaki yozlaşmaya eleştiri getirenler de mevcut. Fumi-
nori Nakamura, Miyuki Miyabe ve Natsuo Kirino, Japon
polisiyesi denilince akla ilk gelen isimlerden bazıları.
II. Yalnızca muhteşem doğası ile değil, refah seviyesi ve in-
sanlarının mutluluğu ile de sıkça bilinen masal diyarı İs-
kandinavya, tüm o ütopik albenisine rağmen nasıl olur
da en sağlam polisiyelerin yazıldığı bir yer olabilmeyi ba-
şarır anlamak güç. İskandinav polisiyesi, dünya eğlence
sektörünün kalbi Hollywood’a doğrudan transfer olacak
kadar iddialı sanatçılarla dolup taşıyor. Milenyum Üçle-
mesi’nin yazarı Stieg Larsson, ülkemizde de çok sevilen
Jo Nesbo, Elsebeth Egholm, Arne Dahl, genç yaşında
30. II. parçadaki altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşa-
ödüllere doyamayan Salla Simukka gibi yazarlar ve daha
ğıdakilerin hangisinde vardır?
niceleri, bayrağı taşımaya devam ediyorlar.
A) O yazar, sözcüklerin anlam katmanlarında dolaşarak
okuru etkilemeyi başarıyor.
28. Bu iki parçayla ilgili olarak, B) Hızla artan iletişim olanakları sayesinde bilgiye kolayca
I. İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgula- ulaşabiliyoruz.
maktadırlar.
C) Aşkı sürdürülebilir kılmanın yolu, onu idealize etmekten
II. Özdeş olguyu farklı kesimlerdeki yönleriyle değerlendirip geçer.
ele almaktadırlar.
D) Hayalî dünyanın çekiciliğini sanatçının bu masal kita-
III. Aynı konuyu pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun- bında bulabilirsiniz.
maktadırlar.
E) Unutmanın alımlı hâlini o şarkıcının kırkbeşlik plaklarını
yargılarından hangileri söylenebilir? dinlerken yaşıyorum.
192
Paragraf Gelişim • Bu testte 20 soru vardır.
Analizi Denemesi • Sınav süresi 30 dakikadır.
 Paragraf kitabını bitirdikten sonra mutlaka bu denemeyi uygulayınız.

 Gerçek bir sınav provası niteliğindeki bu sınavı verilen süreye uyarak çözünüz.
 Bu bölüm geçmiş yıllarda ÖSYM tarafından sorulmuş sorulardan oluşmuştur.
 Sınav sonucunuzu değerlendirerek eksik kaldığınız konularınızı tekrar ediniz.
Paragraf Gelişim Analizi Denemesi Video çözüm için QR kodu
30 dk.
okutunuz.
1. Artık çoğu şeyin arasında fark kalmadığından mı yoksa 3. (I) XIX. yüzyılda dışarıdan gelebilecek herhangi bir sal-
farkları göreceğimizden emin olmadıklarından mı nedir, gın hastalık tehlikesine karşı karantina idaresi kurulmuş.
çoktandır dergilerde, benzer iki resim arasındaki yedi farkı (II) Karantina, İtalyancadan alınmış ve “kırk, kırklık, kırk-
bulmamızı istemiyor kimse bizden. Oysa biz, birbirinin aynı tan ibaret” anlamına gelen bir sözcük. (III) Salgın hastalık
görünen iki resme baktığımızda, “Aralarında bir fark yok!” tehlikesine karşı İstanbul’dan sonra ikinci karantina idaresi
deyip geçmez, farkları bulup çıkarır, neşeyle çıktığımız ba- 1840’ta İzmir’de kurulmuş. (IV) Önce gemiler İzmir Karan-
samakların bizi götürdüğü yerde bir cümlenin altını çizerdik: tina İdaresinin bulunduğu sahilde kırk gün bekler ve yolcular
Benzerlikler yanıltır. barakalarda kalırmış. (V) 1846’da Mithat Paşa Meslek Lise-
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi var- sinin yanındaki yerde bir karantina binası inşa edilmiş ve o
dır? günden sonra semtin adı Karantina olarak kayıtlara geçmiş.
(VI) 1863’te Karantina İdaresi Urla’ya taşınsa da semt sa-
A) Açıklamaya başvurma
kinleri arasında bu ismin kullanımı günümüze kadar devam
B) Örneklere yer verme
etmiş.
C) Alıntıdan yararlanma
D) Koşul öne sürme şüncenin akışını bozmaktadır?
E) Soyut kavramları somutlaştırma A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
(2015 YGS)
(2016 YGS)
4. Türkiye’nin programlı modernleşme çabalarıyla Türk roma-

nının ortaya çıkışı eş zamanlı olmuştur. Batı Avrupa’nın do-
ğusundaki kimi ülkelere ait romancılar gibi Türk romancıları
da çoğu zaman aşağılık duygusuna varan bu gecikmişlik
duygusunu, yakın zamanlarda roman küresel bir yönelime
girinceye kadar üstlerinden atamadılar. ----.
Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akışına
göre, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ne yazık ki aradan koca bir yüzyıl geçmesine rağmen
2. (I) Birkaç üniversiteden araştırmacıların ortaklaşa gerçek-
Türk romanı beklenen atılımı henüz gerçekleştirememiş-
leştirdiği çalışmalar sonucunda laboratuvar ortamında kök
tir
hücre üretmek için kullanılabilecek yapay kemik iliği üretildi.
(II) Doğal kemik iliğinin sahip olduğu yaşamsal özelliklere B) Çağdaş Türk romanının sorunlarını ve içinde bulunduğu
sahip olan yapay ilikten yakın gelecekte lösemi hastalığı- durumu daha iyi anlayabilmek için Tanzimat yıllarına
nın tedavisinde yararlanılabileceği belirtiliyor. (III) Alyuvarlar kadar gitmek gerekmektedir
veya bağışıklık hücreleri gibi kan hücreleri, kemik iliğindeki C) Gecikmişlik hissini uzun süredir üzerinden atamayan
kök hücreler tarafından devamlı olarak yenileniyor. (IV) Lö- Türk romancısı, çağdaşlarına yetişmiş bir durumda ve
semi gibi hastalıklarda, hastanın yapısı bozulmuş hücrele- Türk romanı, Batı romanından daha parlak bir vaziyette-
rinin yerini sağlıklı kök hücreler alıyor. (V) Dünyada bu tür dir
hastaların ihtiyacına cevap verebilecek sayıda bağış olma- D) Türk romancıları çağdaş romanın anlatı stratejilerini ye-
ması önemli bir sorun. (VI) Kök hücrelerin çoğaltılmasıyla bu niden işleyerek dünyaca benimsenen tema ve üsluplarla
sorunun giderilebileceği düşünülüyor. çağdaşlarına önceden olduğu gibi yol göstermektedir
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf E) Böylelikle, Türkiye’de romanın ilk evresindeki bocalama,
hangi cümleyle başlar? bir uygarlığın dönüşüm yaratma çabalarını gösteren bir
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI. sorun olarak değerlendirilebilir
(2015 YGS) (2016 YGS)
195
Paragraf Gelişim Analizi Denemesi
5. En basitinden en karmaşığına kadar birçok buluş, hayata 7. İsviçre’de son dönemlerde uyku üzerine yapılan bir araştır-
geçmeden önce uzak bir hayalden ibarettir. Bu noktada ya- mada uyku sorunu olmayan 12 sağlıklı erkek, iki hafta arayla
pılamaz, gidilemez gibi sınırlamalar insanları bir anlamda karanlık bir odada öğleden sonra 45 dakikalık uykuya yatı-
tahrik eder. ----. Çünkü olanaksıza boyun eğmeme, meydan rılmıştır. İlk seferde sabit, ikincisinde ise hafifçe sallanan bir
okuma içgüdüsel bir davranıştır. Kuşkusuz cesaret, bilimde yatakta uyumaları sağlanarak, çalışmaya katılan kişilerin be-
olmazsa olmazlardan biri ve bilim insanlarında itici güç oluş- yinlerinin elektriksel etkinliği EEG yöntemi ile ölçülmüştür.
turan bir unsur. Popper, olanaksızı deneyen bilim insanla- Araştırma sonucunda ise sallanarak uyuyanların hafif uyku
rını “cesur tahminler yapan ve kendi tahminlerini çürütme (N1) ve derin uyku (N2) aşamalarına daha çabuk geçtikleri,
yolunda ciddi çabalar gösteren kişiler” olarak tanımlar. derin uykuda daha uzun süre kaldıkları saptanmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre Bu parçada sözü edilen araştırmanın amacı aşağıdaki-
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? lerden hangisidir?
A) Gündüz uykusunun sağlık üzerindeki etkilerini gözlemle-
A) Olmaz deneni gerçekleştirme isteği, insan doğasındaki
mek
temel unsurlardandır
B) Uyku düzeni konusunda erkekler arasındaki farklılıkları
B) En uzak ihtimaller bile yoğun bir çabayla günün birinde
belirlemek
gerçeğe dönüşür
C) Uyku rahatsızlıklarının uyku süresi ile ilişkisini ortaya
C) Çok bilinen bir atasözü, talihin cesur insanlardan yana koymak
olduğunu söyler D) Cinsiyet faktörünün uyku süresi üzerindeki etkisini tespit
D) Bilimdeki her buluş ve yenilik, doğanın engellerine bir etmek
meydan okumadır E) Uykuya dalmak ile sallanmak arasındaki ilişkiyi incele-
E) Bilimsel başarının temelinde öğrenme isteği ve kişisel mek
gayret vardır (2018 TYT)
(2017 YGS)
6. Yakın zamanda hiç Balkan kökenli bir yazarın romanını

okudunuz mu? Veya Balkan kökenli bir yazar ismi sorulsa
8. Başından beri biliyordum ki şu veya bu çevreden, şu veya
bir çırpıda cevaplayabilir misiniz? Muhtemelen sayacağı-
bu sayıda insanın iyi ve sevimli bulduğu şiirler yazmak müm-
nız isimlerin çoğu eserlerini ya İngilizce ya Fransızca ya da
kündü. Böyle bir yolu seçtikten sonra, geçerli ortalamayı fark
Almanca yazmıştır. İsmail Kadare, Herta Müller, Norman
etmek ve o normlara uygun olanı üretmeyi sürdürmek de ge-
Manea, Elias Canetti, Miroslav Penkov... Listeyi daha da
rekiyordu. Ama böylesi bir yol, toplumun beğenilerinin sürekli
uzatabiliriz. Aralarında ödüllü hatta Nobel ödüllü yazarlar da
değişmesi yüzünden beni kendime yabancılaşma batağına gö-
var. Fakat kendi dillerinde eser veren Balkan kökenli yazar-
türürdü.
lar gölgede kalmıştır. Kendi içindeki bütünlüğü ve çeşitliliği
Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen bir şairin
ile Balkan edebiyatını temsil etseler de yabancı okurlar için
düşüncesi olabilir?
hâlâ bilinen yazarlar arasında değiller maalesef.
A) Toplumdaki eğilimleri izlemek şairlerin üretkenliğini yitir-
Bu parçada Balkan edebiyatı ile ilgili olarak aşağıdaki-
mesine neden olur.
lerden hangisine değinilmemiştir?
B) Bir şair beğenilmek için ortalamanın üstünde ürünler or-
A) Yazarların kültürel zenginliği sergileme kaygısı taşıdı-
taya koymalıdır.
ğına
C) Geniş okur kitlelerinin bir şairi takdir etmesi onun sanatı
B) Kimi yazarların ana dillerinden başka dillerde yazmayı
adına kötüye işarettir.
tercih ettiğine
D) Şiirin kurallarına sıkı sıkıya uymamak şairin popülarite-
C) Dünya çapında başarı kazanmış yazarların bulunduğuna sini olumsuz etkiler.
D) Yabancı okur kitlesi tarafından yeterince tanınmadığına E) Bir şairi özgün ve özel kılan, popüler olanı tercih etmiyor
E) Yerel dillerde yazılmış eserlerin gerekli ilgiyi görmediğine olmasıdır.
(2017 YGS) (2018 TYT)
196
9. Coğrafi keşiflerle birlikte gerçekleşen sömürgecilik faaliyet- 11. Yeni nesil, maaş değil unvan peşinde!
leri sırasında İspanyolları, yerliler karşısında farklı ve üstün Bir araştırma şirketi, maaşlı çalışan 18-25 yaş aralığındaki
kılan özelliklerden biri de, şövalye romanlarına tutkulu yakla- 830 kişiyle yaptığı görüşmede kişilere unvan tercihine yö-
şımlarıdır. Bu romanlar, gerek yeni kıtaya çok uygun düşen nelik sorular sormuştur. Araştırma sonucunda katılımcı-
büyülü ve efsanevi nitelikleriyle gerekse ölümüne savaş ve ların %80’inin “Çalıştığım yerdeki önceliğim unvan değil,
buna bağlı bir şeref anlayışına yaptıkları göndermelerle, sö- maaşım.” cevabı verdiği, %18’inin “Unvanım yükseltilirse
mürgeci mantığı etkilemiş ve beslemiştir. maaşımın aynı kalması önemli değil.” görüşünü belirttiği,
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- %2’sinin de “Unvanım yükselirse maaşımın düşmesi benim
gisidir? için önemli olmaz.” dediği tespit edilmiştir. Araştırma sonuç-
A) Şövalye romanlarında, ölümüne savaşmanın şerefli bir ları, son dönemde popüler hâle gelen unvan pazarlamasının
davranış olarak yüceltildiği nasıl yapılacağı konusunda da şirketlere önemli geri bildi-
rimler sunmuştur.
B) Şövalye romanlarının sömüren-sömürülen ilişkisinin
uzağında okunması gerektiği Bu köşe yazısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
bilir?
C) Sömürgecilik faaliyetlerinin şövalye romanlarının içeri-
ğini belirlediği A) Kanıtlanamayan varsayımlar üzerinde yorum yapılmak-
tadır.
D) Sömürülen toplumların gizemli ritüellerinin şövalye ro-
manlarında karşılık bulduğu B) Kendi içerisinde tutarsızlıkları ve yanlılıkları bulunmakta-
E) Sömürgeci kimliğin inşasında şövalye romanlarının pay dır.
sahibi olduğu C) İstatistiki verilerin gerçeği yansıtmadığı ortaya koyulmak-

(2019 TYT) tadır.
D) Güncel bir konunun ekonomik etkilerine değinilmektedir.
E) Toplumun farklı kesimlerinin bakış açıları karşılaştırıl-
10. Her yıl, milyonlarca ton plastik üretiliyor. Diğer yandan da maktadır.
plastik su şişeleri gibi geri dönüşümü sağlanamayan büyük (2020 TYT)
miktarda atığın denizleri doldurmaması için çözüm arayışı

sürüyor. Bu çözümlerden en umut verici olanı atıkları veya
plastikleri parçalayan organizmalar. Ancak daha basit çö-
zümler de var. Yakın zamanda bir araştırmacı, plastiğin ak-
sine kalıcı olmayan ve kullanıldıktan sonra biyolojik olarak
parçalanabilen bir malzemeden şişe üretme fikrini ortaya
12. Matisse, aynı mavi tonunun bir santimetrekaresiyle bir met-
attı.
rekaresinin birbirinden farklı olduğunu söyler. Benzer şe-
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene- kilde, mavi bir daire ile aynı maviden yapılmış bir kare farklı
bilir? tonlardadır. Ona göre bir renk; paletteyken farklı, fırçaday-
A) Biyolojik olarak parçalanabilen şişe, şimdilik tasarım ken farklı, tuvaldeyken farklıdır. Çevresindeki diğer tonların
aşamasında olan sonuç odaklı çalışmalardan biridir. ve şekillerin yarattığı uzam, resmin içindeki ve üzerindeki
B) Geri dönüşüm sorununun ortadan kaldırılmasında par- ışık, nesnelerin düşme ve gerileme oranlarını belirleyen
çalanabilen şişe fikriyle önemli bir adım atılmış oldu. konum; her tonu farklılaştırır. Resme bakanın, binlerce ren-
gin bir çerçeve içinde eritildiğini düşünmesi bundandır.
C) Plastiğin yerine alternatif malzeme üretme fikrinin ortaya
atılması, kısa vadede bir çözüm olarak görünmüyor. Matisse’e göre aşağıdakilerden hangisi renk tonunu
farklılaştıran bir etken olamaz?
D) Geri dönüşümü sağlanamayan plastik ve benzeri mad-
deler doğal hayata kalıcı hasarlar vermektedir. A) Form ve ışık B) Alanın boyutu
E) Plastiğin doğada dönüşüme uğramaması, ilerleyen za- C) Resmin tekniği D) Yüzeyin dokusu
manlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açacaktır. E) Perspektif ve açı
(2019 TYT) (2020 TYT)
197
13. Sanatın önemli bir dalı olan sinema, kitle iletişim aracı olarak 15. Yeni bir operanın temsili sırasında C. W. Gluck zaman
kültürün gelişmesine katkıda bulunurken insanları bilgilen- zaman koltuğundan kalkar, yavaşça eğilir, sonra tekrar otu-
dirir, eğlendirir ve onların bakış açılarını geliştirir. Sinema; rurmuş. Yanındaki arkadaşı fısıldamış: “Üstat, neden böyle
kendisinden önce var olan edebiyat, resim, müzik, tiyatro, kalkıp oturuyorsunuz?” Gluck yanıtlamış: “Yapıtta geçen
heykel, dans gibi sanat dallarının hepsiyle iç içedir. Ancak eski tanıdık melodileri selamlıyorum.”
sinema, en güçlü bağını edebiyatla kurar ve ortaya çıktığı Bu parçaya göre Gluck, davranışıyla aşağıdakilerden
andan beri edebiyattan beslenir. hangisini göstermek istemektedir?
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi söylene- A) Klasikleşen ve sevdiği eserlere duyduğu saygıyı gizle-
bilir? mek
A) Sinema, insanı eğlendirmede diğer sanat dallarından B) Genç bestekârları daha fazla eser vermeye teşvik etmek
daha başarılı olmuştur. C) Sanatın sürekliliğini ve gelenekten beslendiğini anlatmak
B) Edebiyat, sinemaya diğer sanat dallarından daha fazla D) Yeni eserlerdeki özgün ve modern tarzlara dikkat çek-
katkıda bulunmuştur. mek
C) Bireylerin bilgi edinmesinde sinema ve edebiyat temel E) Eserin içeriğinin ve icrasının ayrı şeyler olduğunu göster-
iletişim aracı olmuştur. mek
D) Resim, heykel, tiyatro, dans gibi sanat dalları sinemanın (2020 AYT)
temelini oluşturmuştur.
E) Edebî eser uyarlamaları, sinema kültürünün yaygınlaş-
masını sağlamıştır.
(2021 TYT)
14. Ahmet Hamdi Tanpınar, Beş Şehir adlı eserine yeni bir
şehir eklese bu kuşkusuz Paris olurdu. Tanpınar; Yahya Ke-
mal’den, Proust’tan okuduğu bu şehre ancak İkinci Dünya
Savaşı sonrasında gidebildi. Yazar için gecikmiş bu ziyaret,
hayalindeki Paris ile karşılaştığı şehir arasında çatışmalara
neden oldu. Tanpınar için düş kırıklıklarıyla dolu bu seyaha-
tin izlerine, bazı deneme ve mektuplarında rastlanır. Yaza-
rın İstanbul’u, kişisel tarihine dönerek arşınlamasına benzer
biçimde Paris’i de kendi soyut tasarımlarındaki hâliyle gör- 16. İngiliz asıllı yazar Christopher Isherwood’un yarı otobiyogra-
meye çalıştığı ama gerçekte gördükleri karşısında şehre fik eseri Hoşça Kal Berlin; 1930’lu yılların Berlin’ini, Alman-
dair bu zihinsel kabulleri terk ederek yepyeni bir çatı, daha ya’nın o günkü durumunu altı hikâye etrafında anlatan ilginç
derin bir temel arayışına girdiği anlaşılıyor.
ve önemli bir eser. Yaşantılarını Hoşça Kal Berlin’de görsel-
Bu parçadan hareketle Ahmet Hamdi Tanpınar ile ilgili liği gözeten bir anlatımla romanlaştırmış yazar. Kısa sahne-
aşağıdakilerin hangisi söylenemez? lerden oluşan, hızlı ve tempolu olayların kenarında duran bir
A) Hayalindeki Paris’i, başkalarının anıları ile edebî eserle- gözün egemen olduğu bu sinematografik üslup, yazarın ro-
rinden hareketle biçimlendirdiği mancılığının en önemli teknik özelliği olarak gösteriliyor.
B) İstanbul’u, edebiyatla iç içe oluşan hayallerden çok Bu parçaya göre Isherwood’un eseri okuru;
somut deneyimleriyle yorumladığı
I. kuşak çatışmaları,
C) Paris’e dair izlenimlerinin zaman zaman çeşitli türlerdeki
II. gerçeklik,
eserlerinde yer aldığı
III. kişisel birikimler
D) İstanbul ve Paris’in, edebî yaşamında belirli bir yer edi-
nen şehirler arasında olduğu konularından hangileriyle buluşturur?
E) Paris değerlendirmelerinde başlangıçtaki beklentilerin A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

zamanla değişim gösterdiği D) I ve II E) II ve III
(2021 TYT) (2015 YGS)
198
17. - 18. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 19. - 20. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Gelenek ve inançlarımızda servi ağacı, insanın doğumdan Tanzimat Dönemi’nde eleştiri yapanların amaçları este-
ölüme kadar var olma çabasının bir sembolü olarak görül- tik değerlendirmeler ve metin çözümlemesi yapmak değildi
müştür. Mevsimlerin zorlu şartlarına rağmen yeşilliğini hiç kuşkusuz. Bu dönem yazarları roman, tiyatro ve anı gibi tür-
kaybetmemesi ve dayanıklı olması ile serviler, hayatı tasvir lerin ilk örneklerini verirken nasıl “bakir” bir alanda ilerliyor
etmektedir. Gövdesi semaya dik bir şekilde uzandığı için de idiyseler eleştiri alanında da önlerinde örnek olabilecek ça-
servinin doğruluğu temsil ettiğine inanılmaktadır. Onunla ilgili lışmalardan yoksun olarak işe başladılar. Fransız edebiyatı-
başka bir inanış da insana iyi şans getirdiği ve onu koruduğu- nın çoğu zaman gelişigüzel olarak seçtikleri ürünlerini model
dur. Ayrıca serviler, eski Türk kültüründe bolluk ve bereketi aldılar. Ancak bir yanlarıyla da eskiye bağlı olan ilk Tanzimat
simgeleyen “hayat ağacı” olarak da nitelendirilmiştir. Ağacın kuşağının Fransız eleştirisinden gerektiği gibi yararlanmadı-
mevsim şartlarına rağmen hep yeşil kalması ise ölümsüzlüğü ğını, kendilerine özgü birer eleştiri anlayışı geliştirdiklerini de
simgeler. Aynı zamanda minareyi andıran servi, Osmanlı kül- belirtmek gerekir. Çünkü onlar için sanat yapıtı “kendi için”
türünde de hayat ağacına benzetilmiş ve dallarına konmuş incelenecek, çözümlenecek bir yaratı değil; toplumsal dü-
kuşların, hayatın içindeki canlıları temsil ettiği düşünülmüş- şüncelerini yaymak için bir “araç”tı.
tür.
17. Bu parçaya göre servi ağacıyla ilgili inanışların ortaya 19. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Dö-
çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
nemi yazarlarının özelliklerinden biri değildir?
A) Diğer ağaçlara göre daha geniş bir alana yayılması
A) Çok yönlü bir eleştiri kültürüne sahip olmaları
B) İnsan topluluklarının yaşamına fayda sağlaması
B) Pek çok edebî türün ilk örneklerini vermeleri
C) İnsanın fiziksel özellikleriyle benzerlik göstermesi
C) Edebiyat anlayışlarında geçmişin izlerinin de olması
D) Kimi özelliklerinden dolayı ona sembolik bir değer atfe-
D) Genellikle Fransız edebiyatından esinlenmeleri
dilmesi
E) Mesaja odaklı bir sanat anlayışı geliştirmeleri
E) Ömrünün uzunluk bakımından insan ömrüne denk ol-
(2016 YGS)
ması
(2018 TYT)
18. Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargıların hangisine

ulaşılabilir?
A) Toplumun farklı katmanları tarafından benimsenen de-
20. Bu parçaya göre, Tanzimat Dönemi sanatçılarını Fransız
ğerler kolayca yaygınlaşır.
sanatçılardan ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden
B) Hayatı anlamlandırırken doğadaki varlıklardan ve onla-
hangisidir?
rın özelliklerinden faydalanılır.
A) Fransız edebiyatında görülmeyen türleri üretmeleri
C) Hayatın zorluklarına karşı çıkabilmek için bazı kültürel ve
B) Eserlerinde işledikleri konuları farklı alanlardan seçme-
toplumsal değerler üretilir.
leri
D) Doğa olaylarını doğru yorumlayabilen toplumlar, yaşamı
ve ölümü daha iyi anlayabilir. C) Sanattan toplumsal fayda beklemeleri
E) Doğadaki nesnelere anlam yüklenirken geçmişten gelen D) Her edebî türü aynı yaklaşımla incelemeleri
tecrübelerden yararlanılır. E) Eski sanat anlayışına bağlı kalmaları
(2018 TYT) (2016 YGS)
199
Ölçme ve Değerlendirme
1. soruyu A cevaplamadıysanız “Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları” konusunu tekrar ediniz.
2. soruyu B cevaplamadıysanız “Paragrafı İkiye Bölme” konusunu tekrar ediniz.
3. soruyu A cevaplamadıysanız “Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler” konusunu tekrar ediniz.
4. soruyu C cevaplamadıysanız “Paragrafa Cümle Ekleme-Sonuç Cümleleri” konusunu tekrar ediniz.
5. soruyu A cevaplamadıysanız “Paragrafa Cümle Ekleme-Gelişme Cümleleri” konusunu tekrar ediniz.
6. soruyu A cevaplamadıysanız “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
7. soruyu E cevaplamadıysanız “Paragrafta Konu” konusunu tekrar ediniz.
8. soruyu E cevaplamadıysanız “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
9. soruyu E cevaplamadıysanız “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
10. soruyu A cevaplamadıysanız “Paragrafta Konu” konusunu tekrar ediniz.
11. soruyu B cevaplamadıysanız “Paragrafta Konu” konusunu tekrar ediniz.
12. soruyu C cevaplamadıysanız “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
13. soruyu B cevaplamadıysanız “Paragrafta Konu” konusunu tekrar ediniz.
14. soruyu B cevaplamadıysanız “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
15. soruyu C cevaplamadıysanız “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
16. soruyu E cevaplamadıysanız “Paragrafta Konu” konusunu tekrar ediniz.
17. soruyu D cevaplamadıysanız “Paragrafta Konu” konusunu tekrar ediniz.
18. soruyu B cevaplamadıysanız “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
19. soruyu A cevaplamadıysanız “Paragrafta Yardımcı Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
20. soruyu C cevaplamadıysanız “Paragrafta Ana Düşünce” konusunu tekrar ediniz.
200
LÜ K
SÖZ
A-Z
Sözlük
Aa Çç
Açıklık: Bir cümlenin tek bir yargıyı hiçbir tartışmaya ya da ikili Çağrışım: Hatırlatma
anlama yer bırakmayacak biçimde anlatması
Çelişki: Sözlerin veya davranışların birbirini tutmaması, para-
Adaptasyon: Uyarlama doks
Adapte: Uyarlanmış Çığır açmak: Bir alanda yeni bir yol, yeni bir yöntem başlatmak
Ağdalı dil/anlatım: Anlaşılması güç, karmaşık olan
Çıkarım: Önermelerin kabul edilen veya gerçek olan doğrulukla-
Ahenk: Uyum, düzen rını, yanlışlıklarını çıkarma
Akıcılık: Sürükleyici olma, okuyanı sıkmama Çözümleme: Bir metni belirli yöntemlere bağlı kalarak gözden
Aktüel: Güncel, edimsel geçirme, tahlil
Alafranga: Batı tarzında, Türk geleneklerine uygun olmayan
Alaturka: Türk geleneklerine uygun
Alegori: Bir sanat eserindeki ögelerin gerçek hayattan bir şeyleri
temsil etmesi durumu
Anekdot: Belirli bir kavramı, durumu anlamaya yarayan küçük
hikâyecikler
Anlatı: Hikâye etme
Anonim: Kimin tarafından oluşturulduğu bilinmeyen eserler için
kullanılan kavram
Antoloji: Seçki
Argüman: Tez, iddia, sav
Arketip: Kök, örnek
Aşina: Tanıdık, bildik
Atbaşı gitmek: Eşit durumda olmak
Bb
Bağdaşmak: Uyuşmak Dd
Bağlam: Herhangi bir olguda olaylar, durumlar, ilişkiler örgüsü
veya bağlantısı Dejenere: Yozlaşmış, aslını koruyamamış
Banal: Bayağı, sıradan Devinim: Hareket, eylem
Basmakalıp: Özgünlüğü olmayan, değişiklik göstermeyen, bili- Dikte etmek: Bir düşünceyi zorla kabul ettirmek
neni tekrarlayan, klişe
Doğaçlama: İrticalen, metne bağlı kalmadan içinden geldiği gibi
Bayağı: Herhangi bir özelliği olmayan, sıradan, alelade
konuşma
Betimleme: Tasarlama, bir şeyi sözle veya yazıyla anlatma, göz
Doğallık: Yapmacıksız, gösterişsiz
önünde canlandırma, tasvir etme
Doğrudan anlatım: Başkasına ait bir sözün hiç değiştirilmeden
Biçem: Üslup, tarz, anlatım biçimi
aktarılması
Bilinç akışı: Kahramanın düşüncelerinin art arda ve düzensiz bir
biçimde verildiği teknik Dolaylı anlatım: Başkasından alınan sözün, cümledeki yargıyı
değiştirmeden, kendi sözcüklerimizle aktarılması
Biriciklik: Edebî ve sanatsal anlamda eşi, benzeri, ikincisi olma-
yan ve çok sevilen, tek, yegâne Duyarlılık: Hassasiyet
202
Sözlük
Ee İi
Empoze: Zorla kabul ettirme İçerik: Sözlü veya yazılı anlatımda verilmek istenen öz, düşünce,
Erek: Amaç, maksat duygu ve imgelerin bütünü
Etik: Ahlaki, ahlakla ilgili İçgüdüsel: Bir canlı türünün bütün bireylerinde akıl ve düşünce-
den bağımsız olarak doğuştan gelen bilinçsiz her türlü hareket ve
Etkileşim: Olayların ya da durumların birbirini karşılıklı olarak et-
davranışın gerçekleşme biçimi
kilemesi
İçselleştirmek: Özümsemek
Estetik: Sanatta ortaya konulan güzellik
İdealizm: Bilgide temel olarak düşünceyi alan ve varlığı insan dü-
Evrensel: Bütün insanlığı ilgilendiren durum, eser ya da kavram
şüncesinin kurduğunu kabul eden öğretilerin genel adı
İdrak: Anlama yeteneği, anlayış, akıl erdirme
İkilem: Çatışma, iki durumdan birini seçme
İlinti: İlgi, ilişki zorunluluğu
İmge: Hayal, hülya
İndirgeme: Bir işi daha kolay, kısa ve yalın hâle getirme
Ff İrdelemek: Detaylı olarak incelemek
İroni: Alaylı söyleyiş, acıklı ve komik
Fantastik: Gerçekte var olmayan, hayalî
İşlev: Görev, fonksiyon
Figür: Bir dansı veya oyunu oluşturan ölçülü adımlarla beliren
İzlenim: Bir olayın duyular yolu ile insan üzerinde bıraktığı etki,
zincirleme hareketlerden her biri
intiba
Fildişi kulede oturmak: Kendini toplumdan soyutlamak
Folklor: Halk bilimi
Fonetik: Ses bilgisi
Gg
Gramer: Dil bilgisi
Genelleme: Bir düşüncenin sonucu olan genel kavram, yargı
Gerçeküstü: Gerçeği aşan, gerçeğin üstündeki gerçek, sürre-
alite Kk
Girift: İç içe geçip karışmış, girişik, çapraşık
Kanı: İnanç, düşünce, kanaat
Göreceli: Kesin olmayan, kişiden kişiye değişebilen
Kanıksamak: Tekrar eden bir duruma alışmak
Güdüm: 1. Yönetme işi, idare. 2. Bilişimde, bir olaylar dizisini,
bir süreci veya bir aracı yöneltme ve düzenlemeyle ilgili işlevle- Kinaye: Düşünüleni dolaylı olarak anlatan üstü kapalı, sitemli söz
rin bütünü Kuram: Kanıtlanmamış, teori, soyut bilgi
Gün aşırı: Bir gün arayla veya iki günde bir Kurmaca: Olmadığı hâlde varmış gibi tasarlanmış, kurgulanmış
203
Sözlük
Mm Öö
Materyal: Yazılı, sözlü, görüntülü, kaydedilmiş her tür belge Öbek: Özne, yüklem veya çeşitli tümleçlerle birlikte kullanılan
Metafor: Mecaz sözlerin bütünü
Metamorfoz: Başkalaşma Ödün: Taviz
Mistik: Gizemli, gizemsel, aklın erişemediği şey, manevi Ölçüt: Bir yargıya varmak veya değer vermek için başvurulan
ilke, kriter
Misyon: Görev
Öngörü: Bir işin ilerisini kestirme veya bir işin nasıl bir yol alaca-
Mizah: Gülmece
ğını önceden anlayabilme ve ona göre davranma
Ön yargı (cümlesi): Olay veya konu gerçekleşmeden söylenen
olumlu ya da olumsuz yargı içeren cümleler, peşin hüküm, peşin
fikir
Örüntü: Olay veya nesnelerin düzenli bir biçimde birbirini takip
ederek gelişmesi
Öykünmek: Taklit etmek
Özdeş: Her türlü nitelik bakımından eşit olan
Öz eleştiri: Bir kişinin kendi davranışları üzerine yönelttiği eleş-
tiri, otokritik
Nn Özgün: Yalnız kendine has bir nitelik taşıyan, farklı, orijinal

Özlülük: Az sözle çok anlam ifade etme
Nazım: Şiir Özümsemek: Herhangi bir şeyi öz malı durumuna getirmek, ben-
liğine yerleştirmek
Nesir: Düzyazı
Özveri: Fedakârlık
Nicelik: Sayılabilen, ölçülebilen, azlık, çokluk
Nüfuz etmek: Herhangi bir şeyin içine işlemek, ona etki etmek
Nükte: İnce anlamlı, düşündürücü
Rr
Oo Rasyonellik: Akla uygun olma, aklın kurallarına dayanma, öl-
çülü olma durumu
Olgu: Birtakım olayların dayandığı sebep veya bu sebeplerin yol Reaksiyon: Tepki
açtığı sonuç Realite: Gerçeklik
Orjinal: Özgün Retorik: Güzel söz söyleme, hitabet sanatı
204
Sözlük
Ss Üü
Sağduyu: Doğru, akla uygun yargılar verme yeteneği, aklıselim Üslup: Bir sanatçıya özgü dil, teknik ve söyleyiş özelliği, biçem,
Salık vermek: Öğüt vermek, tavsiye etmek stil
Salt: Yalnız, tek Üstünkörü: İnceliklerine inmeden, özen göstermeden, gelişigü-

zel, baştan savma yapılan
Saptama: Bir konuyla ilgili tespitte bulunma
Sav: İddia, tez
Serzeniş: Yakınma
Sığ düşünce: Ayrıntıya inemeyen, yeterli olmayan, yüzeyde
kalan
Söylence: Efsane
Süreğen: Sürüp giden
Simülasyon: Benzetim
Yy
Yadsımak: İnkâr etmek, yabancı kalmak
Yalınlık: Açık, süsten ve zorlamadan uzak, kolayca anlaşılabi-
len anlatım, sadelik
Tt Yanılsama: Yanlış algılama ve duyu yanılması
Yanlılık: Birinden yana olma veya bir düşünceye, bir isteğe ka-
Tasarı: Proje, plan
tılma, onu destekleme durumu
Tasavvur etmek: Göz önüne getirmek, hayal etmek, zihinde
Yazın: Edebiyat
canlandırmak
Yazınsal: Edebî
Tasnif: Bölümleme
Yeğlemek: Bir şeyi öbürüne göre daha iyi, üstün veya önemli
Tekdüze: Değişmeksizin, düzenli, aynı biçimde tekrarlanan,
saymak, yeğ tutmak, tercih etmek
sürüp giden, yeknesak, monoton
Yergi: Bir kimsenin, bir toplumun, bir düşüncenin, bir nesnenin,
Tema: Öğretici veya edebî bir eserde işlenen konu, düşünce,
bir göreneğin olumsuzluklarını ortaya koymak için yazılmış yazı
görüş, tem, ana konu
veya söylenmiş söz
Tenkit: Eleştirme, eleştiri
Yermek: Birinin veya bir şeyin kusurlarını ortaya koymak, hicvet-
Teori: Kuram mek, övmek karşıtı
Tinsel: Maddeyle ilgisi olmayan, manevi olan, spiritüel Yeti: İnsanda bulunan, bir şey yapabilme yeteneği, kuvvet, me-
Tutarlılık: Çelişen fikirlerin olmaması leke
Tuval: Üzerine resim yapılan, gerdirilmiş keten, kenevir veya pa- Yoğunluk: Yazıda birçok anlamın bir arada olması
muklu kaba kumaş Yozlaşmak: Özündeki iyi nitelikleri birtakım dış etkenlerle za-
Tümce: Cümle manla yitirmek, özünden uzaklaşmak, bozulmak, dejenere olmak
205
Cevap Anahtarı
1. C 2. A 3. D 4. A 5. D 6. B 7. B 8. B 9. D 10. A
11. C 12. D 13. C 14. C 15. A 16. B 17. C 18. D 19. E 20. D
Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı

Test 01 1. C 2. D 3. E 4. D 5. C 6. D 7. E 8. E
BÖLÜM
1
Test 02 1. A 2. E 3. B 4. C 5. E 6. C 7. B 8. B
Test 03 1. E 2. C 3. A 4. C 5. E 6. D 7. B 8. E
Test 04 1. C 2. A 3. C 4. C 5. C 6. B 7. E 8. A 9. C
Paragrafta Yapı
Test 01 1. A 2. D 3. B 4. B 5. C 6. A 7. D 8. B
Test 02 1. C 2. E 3. B 4. A 5. C 6. C 7. A 8. C
Test 03 1. B 2. B 3. D 4. E 5. C 6. C 7. A 8. B
Test 04 1. B 2. A 3. E 4. C 5. C 6. D 7. C 8. B
Test 05 1. C 2. A 3. B 4. B 5. D 6. C 7. B 8. C
Test 06 1. E 2. A 3. D 4. A 5. D 6. C 7. E 8. B
BÖLÜM
2
Test 07 1. C 2. C 3. B 4. C 5. D 6. E 7. B 8. A 9. B
Test 08 1. B 2. E 3. E 4. A 5. C 6. B 7. B 8. E 9. A
Test 09 1. C 2. D 3. C 4. D 5. B 6. B 7. C 8. C 9. C
Test 10 1. D 2. D 3. B 4. C 5. B 6. B 7. D 8. C 9. D
Test 11 1. D 2. D 3. B 4. B 5. B 6. D 7. B 8.C
Test 12 1. C 2. D 3. B 4. D 5. B 6. D 7. C 8. C
Test 13 1. D 2. A 3. E 4. A 5. E 6. C 7. E 8. E
Test 14 1. D 2. B 3. A 4. C 5. D 6. C 7. D 8. D
206
Cevap Anahtarı
Paragraf Yorumlama
Test 01 1. C 2. C 3. D 4. A 5. C 6. A 7. A 8. A
Test 02 1. B 2. B 3. A 4. E 5. C 6. E 7. D 8. D
Test 03 1. A 2. B 3. E 4. A 5. C 6. B 7. A 8. B
Test 04 1. C 2. D 3. D 4. E 5. D 6. D 7. A
Test 05 1. C 2. D 3. A 4. A 5. A 6. B 7. B 8. E
Test 06 1. E 2. C 3. A 4. C 5. C 6. E 7. B 8. E
Test 07 1. B 2. B 3. C 4. A 5. B 6. C 7. D 8. B
Test 08 1. C 2. E 3. A 4. A 5. D 6. D 7. C
Test 09 1. C 2. D 3. C 4. D 5. B 6. C 7. E 8. D
Test 10 1. E 2. D 3. B 4. D 5. C 6. C 7. C 8. A
Test 11 1. C 2. C 3. A 4. B 5. E 6. D 7. D 8. E
Test 12 1. E 2. E 3. C 4. A 5. A 6. A 7. C 8. B
Test 13 1. D 2. C 3. D 4. D 5. E 6. C 7. B 8. A
Test 14 1. B 2. D 3. D 4. A 5. D 6. D 7. E
BÖLÜM
3 Test 15
Test 16
1. C
1. E
2. D
2. E
3. D
3. D
4. B
4. C
5. B
5. B
6. C
6. B
7. C
7. C 8. C
Test 17 1. E 2. C 3. B 4. B 5. D 6. C 7. E
Test 18 1. B 2. E 3. E 4. B 5. D 6. C 7. E
Test 19 1. A 2. C 3. D 4. A 5. A 6. C 7. D
Test 20 1. E 2. E 3. E 4. D 5. E
Test 21 1. E 2. B 3. A 4. C
Test 22 1. B 2. B 3. B 4. C
Test 23 1. D 2. B 3. B 4. A 5. D 6. B 7. E
Test 24 1. B 2. E 3. E 4. A 5. C 6. C
Test 25 1. D 2. D 3. A 4. C 5. A 6. C
Test 26 1. D 2. E 3. E 4. B 5. D 6. E
Test 27 1. E 2. E 3. A 4. D 5. B 6. C 7. C
Test 28 1. D 2. C 3. B 4. A 5. A 6. D 7. A 8. E
Test 29 1. E 2. A 3. A 4. D 5. C 6. A 7. C 8. C
207
Cevap Anahtarı

Test 01 1. E 2. E 3. B 4. A 5. A 6. E 7. D 8. C
Test 02 1. B 2. C 3. A 4. B 5. D 6. A 7. D 8. B
Test 03 1. D 2. B 3. D 4. B 5. C 6. E 7. A 8. E
Test 04 1. D 2. C 3. E 4. A 5. D 6. C 7. C 8. A
BÖLÜM
4 Test 05
Test 06
1. E
1. C
2. D
2. E
3. A
3. E
4. E
4. C
5. D
5. B
6. B
6. B
7. D
7. D
8. B
8. A
Test 07 1. D 2. A 3. B 4. E 5. E 6. C 7. B 8. C
Test 08 1. A 2. B 3. C 4. B 5. C 6. B 7. C 8. A
Test 09 1. A 2. B 3. D 4. C 5. D 6. B 7. B 8. C

1. A 2. A 3. B 4. D 5. C 6. D 7. B 8. D 9. A 10. E
11. A 12. B 13. C 14. B 15. C 16. D 17. E 18. A 19. C 20. A
21. C 22. D 23. C 24. B 25. E 26. C 27. D 28. E 29. C 30. D

1. A 2. B 3. A 4. C 5. A 6. A 7. E 8. E 9. E 10. A
11. B 12. C 13. B 14. B 15. C 16. E 17. D 18. B 19. A 20. C
208

Paragraf Soru Bankası

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Paragraf Soru Bankası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TYT

Temel Yeterlilik Testi Online

Kamp ile ilgili detaylar 6. sayfada

ları ile “Paragrafta Konu”

HANGİ soruları aslında aynı doğ-

köklerinin çoğu yardımcı düşünce sorularında kullanılır.

Aşağıdaki soru tipleri kullanıldığında sizden paragrafın konusunu bulmanız istenir.

ANKARA ÖZGÜR WEB OFSET

• Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

3 Mehmet Akif Ersoy

“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı......................................................................................................................................................... 15-21

“Paragraf” Seviye Tespit Sınavı Değerlendirmesi .....................................................................................................................................22

1. Bölüm: Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı

Çıkmış Sorular ve Çözümler..................................................................................................................................................................25-30

Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları - Metnin Dili ve Anlatımı ....................................................................................31-36

ÖSYM Kıvamında Sorular..................................................................................................................................................................... 37-38

2. Bölüm: Paragrafta Yapı

Çıkmış Sorular ve Çözümler...................................................................................................................................................................41-42

Çıkmış Sorular ve Çözümler..................................................................................................................................................................47-48

Çıkmış Sorular ve Çözümler.................................................................................................................................................................. 53-54

Çıkmış Sorular ve Çözümler..................................................................................................................................................................59-64

Paragraf Oluşturma - Paragrafta Yer Değiştirme - Paragrafa Cümle Ekleme................................................................................. 65-68

Çıkmış Sorular ve Çözümler..................................................................................................................................................................69-70

Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler..................................................................................................................................................... 71-74

Çıkmış Sorular ve Çözümler.................................................................................................................................................................. 75-76

ÖSYM Kıvamında Sorular..................................................................................................................................................................... 81-84

3. Bölüm: Paragraf Yorumlama

Çıkmış Sorular ve Çözümler..................................................................................................................................................................87-88

Paragrafta Konu - Paragrafta Başlık................................................................................................................................................. 89-94

Çıkmış Sorular ve Çözümler................................................................................................................................................................. 95-98

Ana Düşünce........................................................................................................................................................................................ 99-112

Çıkmış Sorular ve Çözümler.................................................................................................................................................................113-116

Yardımcı Düşünce............................................................................................................................................................................... 117-136

Çıkmış Sorular ve Çözümler............................................................................................................................................................... 137-140

ÖSYM Kıvamında Sorular.................................................................................................................................................................. 153-158

4. Bölüm: Paragrafta Çoklu Sorular

Çıkmış Sorular ve Çözümler................................................................................................................................................................161-162

Paragrafta Çoklu Sorular...................................................................................................................................................................163-178

ÖSYM Kıvamında Sorular..................................................................................................................................................................179-180

ÖSYM’de Çıkabilecek Sorular ...........................................................................................................................................................181-192

Paragraf Gelişim Analizi Denemesi................................................................................................................................................193-199

Paragraf Gelişim Analizi Denemesi Değerlendirmesi ............................................................................................................................ 200

Cevap Anahtarı ..............................................................................................................................................................................206-208

TYT Paragraf Kampı

Paragraf Kampı Kodu : PARAGRAF2023

VE ÇÖZÜM size zihninizle resim yaptırmayı düşünmüşse

Paragrafı okumadan önce mutlaka Bir parçada okuyucuyu

Sizden soruları yazarın bakış açısına göre cevaplamanız istenir. Dolayısıyla

11 Bir paragrafta anlatılan

VE ÇÖZÜM (GÖZLEMCİ BAKIŞ AÇISI) kullanılmıştır.

Bir parçada yazarın kendi dü- Bir parçada olayı anlatan,

Bir parçada ölçülebilir

ğunlukla giriş bölümünde (ilk gizlidir.

GELİŞME CÜMLESİ: Paragrafın ortasında yani gelişme bölümünde boşluk

ları ile “Paragrafta Konu”

HANGİ soruları aslında aynı doğ-

KONUYA başlığı bulmak için konuyu

köklerinin çoğu yardımcı düşünce sorularında kullanılır.

• Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Aşağıdaki soru tipleri kullanıldığında sizden paragrafın konusunu bulmanız istenir.

• Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Seviye Tespit • Sınav süresi 30 dakikadır.

8. Besin neofobisi -yeni besinleri denemeye karşı duyulan is-

A) Tanımlama yapılmıştır. B) Yeni besinleri denemeyi reddeden çocukların tutumunu