Rozdział 1

Teoria ewolucji Darwina: zróżnicowanie, dziedziczenie i dobór

Dobór naturalny – selekcja osobników pod względem przystosowawczym
Słowa-klucze: przetrwanie, różnicujący sukces reprodukcyjny
Trzy rodzaje wytworów ewolucji:
• adaptacje
• produkty uboczne (współtowarzyszące)
• efekty przypadkowe (szum)
Korzyść bezpośrednia – lęk przed wężami
Korzyść pośrednia – ambicja zajęcia wysokiej pozycji w hierarchii społecznej

Adaptacje - odziedziczone i podlegające rozwojowi cechy, które się pojawiły w procesie doboru
naturalnego, ponieważ pomagały przetrwać albo sprzyjały reprodukcji organizmu; np. pępowina.
Produkty uboczne - Cechy, które nie rozwiązują problemów adaptacyjnych i nie mają
funkcjonalnego charakteru; pojawiają się one razem z cechami, które mają charakter funkcjonalny,
ponieważ przypadkowo są z nimi połączone, np. pępek.
Szum -przypadkowe efekty powstałe w wyniku takich czynników, jak nieprzewidziane mutacje,
nagle, radykalne zmiany środowiska albo przypadkowe zmiany rozwojowe, np. szczególny kształt
czyjegoś pępka.

Etologia:
1. Bezpośrednie przyczyny zachowania
2. Rozwojowe przyczyny zachowania
3. Motywacje zachowania
4.Ewolucyjne lub filogenetyczne źródła

Teoria dostosowania łącznego = prawo Hamiltona = teoria doboru krewniaczego, tłumaczy

zachowania altruistyczne wśród członków społeczności (rodziny)
Słowa-klucze: gen, pokrewieństwo
Adaptacja – ewolucyjne rozwiązanie jakiegoś konkretnego problemu. Kryteria niezawodności,
skuteczności i ekonomii
K < pz
Gdzie K oznacza koszty ponoszone przez altruistę, p - stopień pokrewieństwa genetycznego między
altruistą a beneficjentem, a z - zysk beneficjenta.

Determinizm genetyczny jest doktryną, zgodnie z którą zachowanie jest uwarunkowane

genetycznie, a wpływ środowiska odgrywa rolę znikomą lub nie odgrywa żadnej.
Za: Grupa by przetrwała
Przeciwko: Jednostki popełniające samobójstwo (poświęcające się dla grupy by zginęły, tylko te
samolubne by się rozmnażały, więc byłaby to niewielka siła w procesie ewolucji.

warunkowaniem klasycznym - rodzajem uczenia się, w którym skojarzone zostają dwa

początkowo niepowiązane ze sobą zjawiska (Pawlow, 1955; Watson, 1990). Neutralny początkowo
bodziec, taki jak dźwięk dzwonka, można połączyć z innym bodźcem, na przykład pożywieniem.
Jeżeli to połączenie powtarza się wielokrotnie, dźwięk dzwonka powoduje u psów i innych zwierząt
wydzielanie śliny

Wedle założenia ekwipotencjalności zasady uczenia się nie zależą od rodzaju użytego bodźca, a
wedle założenia styczności wzmocnienie jest skuteczniejsze, jeżeli następuje w czasowej i
przestrzennej bliskości (stąd styczność) wzmacnianego zachowania.
Efekt Garcia – efekt polegający na niechęci do danego pokarmu lub pokarmów podobnie
smakujących, jeśli spożycie tego pokarmu wywołało chorobę.

Część 2.
Mechanizm psychiczny wykształcony w toku ewolucji jest to zestaw procesów wewnątrz
organizmu, posiadający następujące właściwości:
1. Mechanizm psychiczny wykształcony w toku ewolucji istnieje w swojej aktualnej formie,
ponieważ w toku ewolucji niezmiennie sprzyjał przetrwaniu i reprodukcji.
2. Wykształcony w toku ewolucji mechanizm psychiczny jest tak zaprojektowany, że przyjmuje
tylko wąski zakres informacji.
3. Sygnały uruchamiające mechanizm psychiczny mówią organizmowi, że staje w obliczu
konkretnego problemu adaptacyjnego.
4. Dane wejściowe dochodzące do mechanizm u psychicznego zostają przetworzone w reakcje
zgodnie z procedurami decyzyjnymi.
5. Odpowiedzią mechanizmu psychicznego może być aktywność fizjologiczna, przekazanie
informacji innemu mechanizmów i psychicznemu albo widoczne z zewnątrz zachowanie.
6. Wynik działania mechanizmu psychicznego nakierowany jest na rozwiązanie konkretnego
problemu adaptacyjnego.

Główne składowe teorii instynktu to: rozpoznanie znaczących bodźców, napęd zachowania i
wzorce zachowania. Pojęcie mechanizmu psychicznego odwołuje się zaś raczej do przetwarzania
informacji i procedur decyzyjnych

METODY WERYFIKOWANIA HIPOTEZ EWOLUCYJNYCH

1. Porównywanie różnych gatunków
2. Porównywanie samców i samic
3. Porównywanie ze sobą osobników danego gatunku
4. Porównywanie tych samych osobników w różnych kontekstach
5. Metody eksperymentalne

ŹRÓDŁA DANYCH DO WERYFIKOWANIA HIPOTEZ EWOLUCYJNYCH

1. Znaleziska archeologiczne
2. Dane ze społeczeństw łowiecko-zbierackich
3. Obserwacje
4. Zwierzenia
5. Zapiski oraz dokumenty
6. Wytwory człowieka

IDENTYFIKOWANIE PROBLEMÓW ADAPTACYJNYCH

1. Problemy przetrwania i rozwoju: doprowadzenie danego organizmu do momentu, w którym sam
jest zdolny do reprodukcji.
2. Problemy doboru partnera: wybór, pozyskanie i utrzymanie partnera oraz wykonywanie
czynności seksualnych niezbędnych do udanej reprodukcji.
3. Problemy rodzicielstwa: dbanie o to, aby potomstwo przeżyło i osiągnęło fazę rozwoju, w której
samo jest się w stanie reprodukować.
4. Problemy pomocy krewnym: pomaganie w wypełnianiu zadań reprodukcyjnych krewnym, którzy
noszą w sobie kopie naszych genów

Teoria potencjału przyciągania uwagi (SAHP) kładzie nacisk na różnorodność mechanizmów

emocjonalnych, których zadaniem jest rozwiązywanie problemów adaptacyjnych wynikających z
życia w społeczeństwie hierarchicznym.