You are on page 1of 110

Bi¸n ng¨u nhi¶n

H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t


Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C


V€ PH N PHÈI XC SU‡T

Nguy¹n Hçng Nhung

Bë mæn To¡n, Khoa Khoa håc Ùng döng


¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM

(Håc k¼ 2 N«m håc 2019-2020)

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Nëi dung
1 Bi¸n ng¨u nhi¶n
ành ngh¾a bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n lo¤i bi¸n ng¨u nhi¶n
2 H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
H m x¡c su§t
H m ph¥n phèi t½ch lôy
3 Ký vång v ph÷ìng sai
Ký vång
Ph֓ng sai
4 Ph¥n phèi nhà thùc
5 Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi h¼nh håc
6 Ph¥n phèi Poisson
7 B i tªp
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai ành ngh¾a bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n lo¤i bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

X²t mët th½ nghi»m ng¨u nhi¶n b§t k¼ vîi khæng gian m¨u S cho tr÷îc,

ành ngh¾a Mët bi¸n ng¨u nhi¶n l mët quy t­c t÷ìng ùng giúa mët
k¸t qu£ (bi¸n cè) cõa khæng gian m¨u vîi mët sè thüc.

Nâi c¡ch kh¡c, bi¸n ng¨u nhi¶n l mët h m sè câ mi·n x¡c ành l khæng
gian m¨u v mi·n gi¡ trà l tªp sè thüc.

Kþ ki»u bi¸n ng¨u nhi¶n b¬ng chú in hoa nh÷ X , Y , Z .

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai ành ngh¾a bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n lo¤i bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö: Tung hai con xóc s­c çng ch§t. Khæng gian m¨u
S = {(i; j) : 1 ≤ i, j ≤ 6}.

ành ngh¾a X l têng sè ch§m xu§t hi»n

X (i, j) = i + j.

X l mët bi¸n ng¨u nhi¶n.

X câ tªp c¡c gi¡ trà câ thº câ

UX = {2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12}

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai ành ngh¾a bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n lo¤i bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a Bi¸n ng¨u nhi¶n ch¿ nhªn c¡c gi¡ trà l 0 v 1 ÷ñc gåi l
bi¸n ng¨u nhi¶n Bernoulli.
V½ dö: Gi£ sû tung mët çng xu c¥n èi, çng ch§t. Khæng gian m¨u
S = {H, T }

Gåi X l sè l¦n xu§t hi»n m°t câ h¼nh

X (H) = 1, X (T ) = 0.

X l bi¸n ng¨u nhi¶n Bernoulli.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai ành ngh¾a bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n lo¤i bi¸n ng¨u nhi¶n
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
Bi¸n ng¨u nhi¶n l ríi r¤c n¸u tªp gi¡ trà cõa nâ l tªp húu h¤n hay væ
h¤n ¸m ÷ñc.

V½ dö:Têng sè ch§m xu§t hi»n khi tung hai con xóc s­c l mët bi¸n
ng¨u nhi¶n ríi r¤c.

Mët bi¸n ng¨u nhi¶n gåi l li¶n töc n¸u thäa m¢n:
1. Tªp gi¡ trà l tªp hñp chùa t§t c£ c¡c gi¡ trà tr¶n mët kho£ng hay l
hñp cõa c¡c kho£ng gi¡ trà ríi nhau.
2. X¡c su§t nhªn gi¡ trà t¤i mët iºm b§t k¼ luæn l 0,
(P(X = c) = 0, ∀c ∈ R).

V½ dö: Chi·u cao X cõa mët ng÷íi, hay tuêi thå Y cõa mët thi¸t bà i»n
tû l c¡c bi¸n ng¨u nhi¶n li¶n töc.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a Ph¥n phèi x¡c su§t hay h m x¡c su§t


cõa bi¸n ng¨u
nhi¶n ríi r¤c X tr¶n khæng gian m¨u S t¤i gi¡ trà x b§t k¼, kþ hi»u l
p(x), ÷ñc x¡c ành bði

p(x) = P(X = x) = P(∀s ∈ S : X (s) = x).

V½ dö nh÷ p(2) = P(X = 2).

Nhªn x²t: Gåi UX l tªp c¡c gi¡ trà câ thº câ cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X ríi
r¤c, khi â
X
P(X = x) = 1
x∈UX

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö S¡u ki»n h ng ÷ñc vªn chuyºn ¸n ng÷íi ti¶u dòng. Sè s£n ph©m
bà léi cõa méi ki»n ÷ñc cho trong b£ng

Ki»n h ng 1 2 3 4 5 6
Sè s£n ph©m léi 0 2 0 1 2 0

Gåi X l sè s£n ph©m léi khi kiºm tra mët ki»n h ng. UX = {0, 1, 2}.
3
p(0) = P(X = 0) = P(ki»n 1 ho°c ki»n 3 ho°c ki»n 6) =
6
1
p(1) = P(X = 1) = P(ki»n 4) =
6
2
p(2) = P(X = 2) = P(ki»n 2 ho°c ki»n 5) =
6

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö S¡u ki»n h ng ÷ñc vªn chuyºn ¸n ng÷íi ti¶u dòng. Sè s£n ph©m
bà léi cõa méi ki»n ÷ñc cho trong b£ng

Ki»n h ng 1 2 3 4 5 6
Sè s£n ph©m léi 0 2 0 1 2 0

Gåi X l sè s£n ph©m léi khi kiºm tra mët ki»n h ng. UX = {0, 1, 2}.
H m x¡c su§t cõa X câ d¤ng

3

6
 khi x =0
1
p(x) = 6 khi x =1
2
x =2

6 khi

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët nhâm gçm 5 ng÷íi tham gia hi¸n m¡u nh¥n ¤o l a, b, c, d,
e trong â ch¿ 2 m¨u m¡u cõa a v b thuëc nhâm m¡u O+. Gi£ sû ng÷íi
ta l§y l¦n l÷ñt tøng m¨u m¡u cho ¸n khi ÷ñc m¨u nhâm O+ th¼ døng
l¤i. Gåi Y l sè l¦n chån m¨u m¡u º chån ÷ñc nhâm O+. Khi â, ta
câ h m x¡c su§t cõa Y l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët nhâm gçm 5 ng÷íi tham gia hi¸n m¡u nh¥n ¤o l a, b, c, d,
e trong â ch¿ 2 m¨u m¡u cõa a v b thuëc nhâm m¡u O+. Gi£ sû ng÷íi
ta l§y l¦n l÷ñt tøng m¨u m¡u cho ¸n khi ÷ñc m¨u nhâm O+ th¼ døng
l¤i. Gåi Y l sè l¦n chån m¨u m¡u º chån ÷ñc nhâm O+. Khi â, ta
câ h m x¡c su§t cõa Y l
2
p(1) = P(Y = 1) = P(chån ÷ñc m¨u a ho°c b) = = 0, 4
5
p(2) = P(Y = 2) = P(chån ÷ñc 1 trong m¨u c, d, e; sau â l a ho°c b)
= (3/5) · (2/4) = 0, 3
p(3) = P(Y = 3) = P(chån ÷ñc 2 trong 3 m¨u c, d, e; sau â l a ho°c b)
= (3/5) · (2/4) · (2/3) = 0, 2
p(4) = P(Y = 4) = P(chån m¨u c, d, e trong ba l¦n ¦u, sau l a ho°c b)
= (3/5) · (2/4) · (1/3) = 0, 1
p(y ) = 0 n¸u y 6= 1, 2, 3, 4. Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
H m x¡c su§t cõa Y câ d¤ng

0, 4 =1

 khi y
0, 3

khi y =2
p(y ) =
0, 2
 khi y =3

0, 1 khi y =4

B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa Y l

y 1 2 3 4
p(y) 0,4 0,3 0,2 0,1

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a H m ph¥n phèi t½ch lôy (cdf) F (x) cõa mët bi¸n ng¨u
nhi¶n ríi r¤c X vîi h m x¡c su§t p(x) ÷ñc x¡c ành nh÷ sau:
X
F (x) = P(X ≤ x) = p(y ), ∀x ∈ R.
y ≤x

V½ dö: X
F (2) = P(X ≤ 2) = p(y )
y ≤2

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët cûa h ng b¡n th´ nhî câ c¡c lo¤i sau: 1 GB, 2 GB, 4 GB, 8
GB ho°c 16 GB. Mët ng÷íi v o mua th´ nhî. Gåi bi¸n ng¨u nhi¶n Y l
dung l÷ñng th´ nhî ÷ñc b¡n, ph¥n phèi x¡c su§t cõa Y cho trong b£ng
ph¥n phèi x¡c su§t sau:

y 1 2 4 8 16
p(y) 0,05 0,1 0,35 0,4 0,1

H m ph¥n phèi x¡c su§t F (y ) cõa Y l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët cûa h ng b¡n th´ nhî câ c¡c lo¤i sau: 1 GB, 2 GB, 4 GB, 8
GB ho°c 16 GB. Mët ng÷íi v o mua th´ nhî. Gåi bi¸n ng¨u nhi¶n Y l
dung l÷ñng th´ nhî ÷ñc b¡n, ph¥n phèi x¡c su§t cõa Y cho trong b£ng
ph¥n phèi x¡c su§t sau:

y 1 2 4 8 16
p(y) 0,05 0,1 0,35 0,4 0,1

H m ph¥n phèi x¡c su§t F (y ) cõa Y l


F (1) = P(Y ≤ 1) = P(Y = 1) = p(1) = 0, 05
F (2) = P(Y ≤ 2) = P(Y = 1, 2) = p(1) + p(2) = 0, 15
F (4) = P(Y ≤ 4) = P(Y = 1, 2, 4) = p(1) + p(2) + p(4) = 0, 5
F (8) = P(Y ≤ 8) = P(Y = 1, 2, 4, 8) = p(1) + p(2) + p(4) + p(8) = 0, 9
F (16) = P(Y ≤ 16) = 1.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö
y 1 2 4 8 16
p(y) 0,05 0,1 0,35 0,4 0,1

H m ph¥n phèi x¡c su§t cõa Y l




0 y <1
0, 05 1 ≤ y < 2





0, 15 2 ≤ y < 4

F (y ) =
0, 5
 4≤y <8

0 , 9 8 ≤ y < 16





1 16 ≤ y

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·
Cho hai sè thüc a v b b§t k¼ vîi a ≤ b

P(a < X ≤ b) = F (b) − F (a)

v
P(a ≤ X ≤ b) = F (b) − F (a−)
trong â, a− l gi¡ trà lîn nh§t câ thº cõa X m b² h¯n hìn a.

°c bi»t, n¸u c¡c gi¡ trà cõa X l sè nguy¶n v a v b công l sè nguy¶n
th¼
P(a ≤ X ≤ b) = F (b) − F (a − 1)
N¸u a = b ta câ
P(X = a) = F (a) − F (a − 1).
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai H m x¡c su§t
Ph¥n phèi nhà thùc H m ph¥n phèi t½ch lôy
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Gåi X l sè ng y ngh¿ èm trong n«m cõa mët nh¥n vi¶n trong mët
cæng ty. Gi£ sû sè ng y ph²p tèi a cõa mët ng÷íi l 14.

UX = {0, 1, . . . , 14}.

Gi£ sû
F (0) = 0, 58; F (1) = 0, 72; F (2) = 0, 70
F (3) = 0, 81; F (4) = 0, 88; F (5) = 0, 94

P(2 ≤ X ≤ 5) = F (5) − F (1) = 0, 22


v
P(X = 3) = F (3) − F (2) = 0, 11.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
ành ngh¾a X l bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c câ tªp gi¡ trà UX v h m x¡c
su§t p(x).
Gi¡ trà trung b¼nh hay cán gåi l k¼ vång cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X , k½
hi»u E (X ) ho°c µX ho°c ìn gi£n l µ ÷ñc x¡c ành
X
E (X ) = µX = x · p(x)
x∈UX

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
ành ngh¾a X l bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c câ tªp gi¡ trà UX v h m x¡c
su§t p(x).
Gi¡ trà trung b¼nh hay cán gåi l k¼ vång cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X , k½
hi»u E (X ) ho°c µX ho°c ìn gi£n l µ ÷ñc x¡c ành
X
E (X ) = µX = x · p(x)
x∈UX

V½ dö Y câ ph¥n phèi x¡c su§t


y 0 1 2 3 4 5 6
p(y) 0,05 0,10 0,15 0,25 0,20 0,15 0,10

K¼ vång cõa bi¸n ng¨u nhi¶n Y l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
ành ngh¾a X l bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c câ tªp gi¡ trà UX v h m x¡c
su§t p(x).
Gi¡ trà trung b¼nh hay cán gåi l k¼ vång cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X , k½
hi»u E (X ) ho°c µX ho°c ìn gi£n l µ ÷ñc x¡c ành
X
E (X ) = µX = x · p(x)
x∈UX

V½ dö Y câ ph¥n phèi x¡c su§t


y 0 1 2 3 4 5 6
p(y) 0,05 0,10 0,15 0,25 0,20 0,15 0,10

K¼ vång cõa bi¸n ng¨u nhi¶n Y l

µY = E (Y ) = 1 · 0, 10 + 2 · 0, 15 + 3 · 0, 25 + 4 · 0, 2 + 5 · 0, 15 + 6 · 0, 10
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö Bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi x¡c su§t


x -1 1
p(x) 0,25 0,75

K¼ vång cõa X l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö Bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi x¡c su§t


x -1 1
p(x) 0,25 0,75

K¼ vång cõa X l

E (X ) = (−1).0, 25 + 1.0, 75 = 0, 5.

Trong â trung b¼nh cëng sè håc c¡c gi¡ trà cõa X l b¬ng 0.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
Gi£ sû ta câ mët thanh vîi chi·u d i nh÷ h¼nh v³, t¤i hai ¦u mót ta treo
2 vªt câ trång l÷ñng 0,25kg v 0,75kg. Khi â, trång t¥m cõa thanh
ch½nh l iºm 21 , tùc l iºm E (X ).

Þ ngh¾a ký vång Ký vång cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X l trung b¼nh c¡c gi¡
trà câ thº câ cõa X theo x¡c su§t.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh · Gi£ sû X l bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c câ tªp gi¡ trà UX v h m
x¡c su§t p(x).
Ký vång cõa h m h(X ), k½ hi»u E [h(X )] ÷ñc cho bði
X
E [h(X )] = h(x) · p(x)
x∈UX

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët cûa h ng vi t½nh nhªp 3 laptop v· vîi gi¡ 500$ méi m¡y. Hå
s³ b¡n méi m¡y n y cho kh¡ch h ng gi¡ 1000$. Nh÷ng n¸u khæng b¡n
÷ñc th¼ nh s£n xu§t s³ mua l¤i méi m¡y vîi gi¡ 200$.
Gåi X l sè m¡y t½nh cûa h ng b¡n ÷ñc v gi£ sû

p(0) = 0, 1; p(1) = 0, 2; p(2) = 0, 3; p(3) = 0, 4

Gåi h(X ) l lñi nhuªn thu ÷ñc cõa cûa h ng. Khi â

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët cûa h ng vi t½nh nhªp 3 laptop v· vîi gi¡ 500$ méi m¡y. Hå
s³ b¡n méi m¡y n y cho kh¡ch h ng gi¡ 1000$. Nh÷ng n¸u khæng b¡n
÷ñc th¼ nh s£n xu§t s³ mua l¤i méi m¡y vîi gi¡ 200$.
Gåi X l sè m¡y t½nh cûa h ng b¡n ÷ñc v gi£ sû

p(0) = 0, 1; p(1) = 0, 2; p(2) = 0, 3; p(3) = 0, 4

Gåi h(X ) l lñi nhuªn thu ÷ñc cõa cûa h ng. Khi â

h(X ) = thu nhªp − chi ph½ = 1000X +(3 −X )· 200 − 1500 = 800X − 900.

K¼ vång lñi nhuªn thu ÷ñc

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët cûa h ng vi t½nh nhªp 3 laptop v· vîi gi¡ 500$ méi m¡y. Hå
s³ b¡n méi m¡y n y cho kh¡ch h ng gi¡ 1000$. Nh÷ng n¸u khæng b¡n
÷ñc th¼ nh s£n xu§t s³ mua l¤i méi m¡y vîi gi¡ 200$.
Gåi X l sè m¡y t½nh cûa h ng b¡n ÷ñc v gi£ sû

p(0) = 0, 1; p(1) = 0, 2; p(2) = 0, 3; p(3) = 0, 4

Gåi h(X ) l lñi nhuªn thu ÷ñc cõa cûa h ng. Khi â

h(X ) = thu nhªp − chi ph½ = 1000X +(3 −X )· 200 − 1500 = 800X − 900.

K¼ vång lñi nhuªn thu ÷ñc

E [h(X )] = h(0) · p(0) + h(1) · p(1) + h(2) · p(2) + h(3) · p(3) = 700.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Nhªn x²t
H» qu£ Gi£ sû h(X ) l mët h m tuy¸n t½nh, h(X ) = aX + b . Khi â, ta

E [h(X )] = E (aX + b) = a · E (X ) + b

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Nhªn x²t
H» qu£ Gi£ sû h(X ) l mët h m tuy¸n t½nh, h(X ) = aX + b . Khi â, ta

E [h(X )] = E (aX + b) = a · E (X ) + b

Gåi X l sè m¡y t½nh cûa h ng b¡n ÷ñc


x 0 1 2 3
p(x) 0,1 0,2 0,3 0,4

K¼ vång cõa X l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Nhªn x²t
H» qu£ Gi£ sû h(X ) l mët h m tuy¸n t½nh, h(X ) = aX + b . Khi â, ta

E [h(X )] = E (aX + b) = a · E (X ) + b

Gåi X l sè m¡y t½nh cûa h ng b¡n ÷ñc


x 0 1 2 3
p(x) 0,1 0,2 0,3 0,4

K¼ vång cõa X l

E (X ) = 0.0, 1 + 1.0, 2 + 2.0, 3 + 3.0, 4 = 2.

K¼ vång lñi nhuªn thu ÷ñc

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Nhªn x²t
H» qu£ Gi£ sû h(X ) l mët h m tuy¸n t½nh, h(X ) = aX + b . Khi â, ta

E [h(X )] = E (aX + b) = a · E (X ) + b

Gåi X l sè m¡y t½nh cûa h ng b¡n ÷ñc


x 0 1 2 3
p(x) 0,1 0,2 0,3 0,4

K¼ vång cõa X l

E (X ) = 0.0, 1 + 1.0, 2 + 2.0, 3 + 3.0, 4 = 2.

K¼ vång lñi nhuªn thu ÷ñc

E [h(X )] = 800.E (X ) − 900 = 700.


Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a Cho X l bi¸n ng¨u nhi¶n câ h m x¡c su§t p(x). Khi â,
ph÷ìng sai cõa X , k½ ki»u V (X ) ho°c σX2 , ho°c ìn gi£n l σ2 ÷ñc x¡c
ành bði

(x − EX ) · p(x) = E [(X − EX )2 ] = E (X 2 ) − (EX )2


X
V (X ) =
x∈UX

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a Cho X l bi¸n ng¨u nhi¶n câ h m x¡c su§t p(x). Khi â,
ph÷ìng sai cõa X , k½ ki»u V (X ) ho°c σX2 , ho°c ìn gi£n l σ2 ÷ñc x¡c
ành bði

(x − EX ) · p(x) = E [(X − EX )2 ] = E (X 2 ) − (EX )2


X
V (X ) =
x∈UX

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö Mët th÷ vi»n giîi h¤n sè l¦n kiºm tra video cho mët ng÷íi l 6 l¦n
trong còng mët thíi iºm. Gi£ sû mët ng÷íi muèn kiºm tra video v gåi
X l sè l¦n kiºm tra. B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X
x 1 2 3 4 5 6
p(x) 0,3 0,25 0,15 0,05 0,1 0,15

K¼ vång EX = 2, 85. Ph÷ìng sai cõa X l

6
2
(x − 2, 85)2 · p(x)
X
V (X ) = σ =
x=1
= (1 − 2, 85)2 · 0, 3 + . . . + (6 − 2, 85)2 · 0, 15 = 3, 2275

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö Mët th÷ vi»n giîi h¤n sè l¦n kiºm tra video cho mët ng÷íi l 6 l¦n
trong còng mët thíi iºm. Gi£ sû mët ng÷íi muèn kiºm tra video v gåi
X l sè l¦n kiºm tra. B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X
x 1 2 3 4 5 6
p(x) 0,3 0,25 0,15 0,05 0,1 0,15

Mët c¡ch t½nh ph÷ìng sai kh¡c:

6
E (X 2 ) = x 2 · p(x) = 12 · 0, 3 + . . . + 62 · 0, 15 = 11, 35.
X

x=1

Khi â, V (X ) = σ 2 = 11, 35 − 2, 852 = 3, 2275.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Þ ngh¾a Ph÷ìng sai


Þ ngh¾a Ph÷ìng sai Ph÷ìng sai V(X) l tham sè o ë ph¥n t¡n c¡c
gi¡ trà cõa bi¸n X so vîi trung b¼nh E(X).
• V(X) nhä th¼ c¡c gi¡ trà cõa X tªp trug g¦n E(X).
• V(X) lîn th¼ c¡c gi¡ trà cõa X ph¥n t¡n so vîi E(X).

V½ dö Hai dü ¡n A v B câ vèn ¦u t÷ ban ¦u nh÷ nhau


Lñi nhuªn dü ¡n A (t çng) -2 -1 2 3 5
2 1 1 2 2
Kh£ n«ng 8 8 8 8 8
Lñi nhuªn dü ¡n B (t çng) -1 -0,5 2,5 3 4
1 2 2 2 1 Lñi nhuªn
Kh£ n«ng 8 8 8 8 8
13
trung b¼nh cõa hai dü ¡n l 8 (t çng).
479
Ph÷ìng sai cõa bi¸n lñi nhuªn dü ¡n A l 64 ((t çng)2 )
215
Ph÷ìng sai cõa bi¸n lñi nhuªn dü ¡n B l 64 ((t çng)2 )
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh · ë l»ch chu©n cõa X câ cæng thùc l


p
σX = V (X )

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ký vång
Ph¥n phèi nhà thùc Ph÷ìng sai
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh ·
V (b) = 0; vîi b = const
V (aX + b) = a2 · σX2 v σaX +b = |a| · σX .

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a Mët d¢y th½ nghi»m ng¨u nhi¶n gåi l d¢y th½ nghi»m nhà
thùc n¸u thäa m¢n 2 i·u ki»n sau ¥y:
1. Gçm n th½ nghi»m ëc lªp vîi nhau.
2. Méi th½ nghi»m n y ch¿ câ hai kh£ n«ng x£y ra k½ ki»u l S v F v
x¡c su§t x£y ra méi bi¸n cè S l nh÷ nhau ð méi th½ nghi»m v b¬ng
p.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

ành ngh¾a Mët d¢y th½ nghi»m ng¨u nhi¶n gåi l d¢y th½ nghi»m nhà
thùc n¸u thäa m¢n 2 i·u ki»n sau ¥y:
1. Gçm n th½ nghi»m ëc lªp vîi nhau.
2. Méi th½ nghi»m n y ch¿ câ hai kh£ n«ng x£y ra k½ ki»u l S v F v
x¡c su§t x£y ra méi bi¸n cè S l nh÷ nhau ð méi th½ nghi»m v b¬ng
p.

V½ dö Tung mët çng xu n l¦n li¶n ti¸p nhau mët c¡ch ëc lªp.
D¢y th½ nghi»m ng¨u nhi¶n n y l mët d¢y th½ nghi»m nhà thùc.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

Bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc X k¸t hñp vîi mët th½ nghi»m nhà thùc chùa
n th½ nghi»m ÷ñc x¡c ành bði

X = sè l÷ñng cõa S trong n th½ nghi»m.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a

Bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc X k¸t hñp vîi mët th½ nghi»m nhà thùc chùa
n th½ nghi»m ÷ñc x¡c ành bði

X = sè l÷ñng cõa S trong n th½ nghi»m.

Vîi n = 3 khæng gian m¨u câ 8 k¸t qu£ câ thº câ

SSS SSF SFS SFF FSS FSF FFS FFF

X (SSF ) = 2, X (SFF ) = 1, . . . .
Gi¡ trà câ thº câ cõa X trong n ph²p thû l x = 0, 1, 2, . . . , n.
Kþ hi»u X ∼ Bin(n, p) ho°c X ∼ B(n, p) º biºu thà X l bi¸n ng¨u
nhi¶n nhà thùc thüc hi»n n th½ nghi»m vîi x¡c su§t th nh cæng p .

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Kþ hi»u
K½ hi»u. H m x¡c su§t cõa mët bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc X phö thuëc
v o hai tham sè n v p ; ta k½ hi»u l b(x; n, p).

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Kþ hi»u
K½ hi»u. H m x¡c su§t cõa mët bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc X phö thuëc
v o hai tham sè n v p ; ta k½ hi»u l b(x; n, p).

Vîi n = 4 x¡c su§t cõa SSFS

P(SSFS) = P(S) · P(S) · P(F ) · P(S) (c¡c ph²p thû ëc lªp)
= p · p · (1 − p) · p (P(S) = p)
= p 3 · (1 − p)

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Kþ hi»u
K½ hi»u. H m x¡c su§t cõa mët bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc X phö thuëc
v o hai tham sè n v p ; ta k½ hi»u l b(x; n, p).

Vîi n = 4 x¡c su§t cõa SSFS

P(SSFS) = P(S) · P(S) · P(F ) · P(S) (c¡c ph²p thû ëc lªp)
= p · p · (1 − p) · p (P(S) = p)
= p 3 · (1 − p)

X¡c su§t trong 4 th½ nghi»m nhà thùc câ 3 l¦n S xu§t hi»n l

P(SSSF ) + P(SSFS) + P(SFSS) + P(FSSS) = 4P(SSFS) = 4p 3 · (1 − p)

P(S xu§t hi»n 3 trong 4 th½ nghi»m nhà thùc) = C43 p 3 · (1 − p)


Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành lþ

ành lþ
H m x¡c su§t cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X ∼ Bin(n, p) l
(
Cnx p x (1 − p)n−x x = 0, 1, 2 . . . , n
b(x; n, p) =
0 n¸u kh¡c

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö S¡u ng÷íi uèng coca chån ng¨u nhi¶n hai lo¤i coca S v F. Gåi
p = P(chån coca S) = 0, 5. Khi â, ta câ
X = sè ng÷íi chån coca S, X ∼ Bin(6; 0, 5).
Ch¯ng h¤n, ta t½nh
P(X = 3) = b(3; 6; 0, 5) = C63 0, 53 0, 53 = 200, 56 = 0, 313
X¡c su§t ½t nh§t ba ng÷íi chån coca S
6 6
C6x 0, 5x 0, 56−x = 0, 656
X X
P(X ≥ 3) = b(x; 6; 0, 5) =
x=3 x=3

v x¡c su§t nhi·u nh§t mët ng÷íi chån S


1
X
P(X ≤ 1) = b(x; 6; 0, 5) = 0, 109
x=0
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

K½ hi»u
K½ hi»u Cho X ∼ Bin(n, p), h m ph¥n phèi t½ch lôy cõa X l
x
X
B(x; n, p) = P(X ≤ x) = b(y ; n, p) x = 0, 1, . . . , n
y =0

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

K½ hi»u
K½ hi»u Cho X ∼ Bin(n, p), h m ph¥n phèi t½ch lôy cõa X l
x
X
B(x; n, p) = P(X ≤ x) = b(y ; n, p) x = 0, 1, . . . , n
y =0

V½ dö Mët nh xu§t b£n thèng k¶ r¬ng 20% sè l÷ñng b£n in §n bà m­c


léi. Gi£ sû gåi X l sè s¡ch bà léi trong 15 s¡ch chån ng¨u nhi¶n. Khi â,
X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15 v p = 0, 2.
1. X¡c su§t nhi·u nh§t 8 s¡ch bà léi
8
X
P(X ≤ 8) = b(y ; 15; 0, 2) = B(8; 15; 0, 2) = 0, 999
y =0

2. X¡c su§t câ ch½nh x¡c 8 s¡ch bà léi


P(X = 8) = P(X ≤ 8)−P(X ≤ 7)Ch÷ìng
= B( 8; 15; 0, 2)−B(7; 15; 0, 2) = 0, 003
3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

K½ hi»u
K½ hi»u Cho X ∼ Bin(n, p), h m ph¥n phèi t½ch lôy cõa X l
x
X
B(x; n, p) = P(X ≤ x) = b(y ; n, p) x = 0, 1, . . . , n
y =0

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

K½ hi»u
K½ hi»u Cho X ∼ Bin(n, p), h m ph¥n phèi t½ch lôy cõa X l
x
X
B(x; n, p) = P(X ≤ x) = b(y ; n, p) x = 0, 1, . . . , n
y =0

V½ dö Mët nh xu§t b£n thèng k¶ r¬ng 20% sè l÷ñng b£n in §n bà m­c


léi. Gi£ sû gåi X l sè s¡ch bà léi trong 15 s¡ch chån ng¨u nhi¶n. Khi â,
X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15 v p = 0, 2.
3. X¡c su§t ½t nh§t 8 s¡ch bà léi

P(X ≥ 8) = 1 − P(X ≤ 7) = 1 − B(7; 15; 0, 2) = 1 − 0, 996 = 0, 004


4. X¡c su§t câ tø 4 ¸n 7 s¡ch bà léi

P(4 ≤ X ≤ 7) = P(X ≤ 7) − P(X ≤ 3) = 0, 996 − 0, 648 = 0, 348


Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·
M»nh · Cho X ∼ B(n, p). Khi â
EX = n · p, V (X ) = np(1 − p) = npq

(vîi q = 1 − p ).

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·
M»nh · Cho X ∼ B(n, p). Khi â
EX = n · p, V (X ) = np(1 − p) = npq

(vîi q = 1 − p ).

V½ dö Mët nh xu§t b£n thèng k¶ r¬ng 20% sè l÷ñng b£n in §n bà m­c


léi. Gi£ sû gåi X l sè s¡ch bà léi trong 15 s¡ch chån ng¨u nhi¶n. Khi â,
X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15 v p = 0, 2.
5. Sè s¡ch bà léi trung b¼nh trong 15 cuèn s¡ch

E (X ) = n.p = 15.0, 20 = 3(cuèn)


6. Ph÷ìng sai cõa sè s¡ch bà léi trong 15 cuèn l
2
V (X ) = n.p.(1 − p) = 15.0, 2.0, 8 = 2, 4(cuèn )
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Ph¥n phèi si¶u bëi

Gi£ sû ta câ tªp hñp ban ¦u thäa m¢n c¡c i·u ki»n sau:
1. Tªp hñp ban ¦u chùa N ph¦n tû.
2. Méi ph¦n tû câ hai kh£ n«ng x£y ra l x£y ra (S) ho°c khæng x£y ra
(F) v trong N ph¦n tû câ M l¦n x£y ra (S).
3. L§y ng¨u nhi¶n n ph¦n tû tø tªp N ph¦n tû n y.
Gåi X l sè ph¦n tû câ t½nh ch§t (S) trong m¨u câ k½ch th÷îc n. Ph¥n
phèi x¡c su§t cõa X phö thuëc v o tham sè n, M, v N .

Khi â X gåi l câ ph¥n phèi si¶u bëi vîi 3 tham sè n, M, N .


°t
P(X = x) = h(x; n, M, N).

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö Mët trung t¥m b£o h nh i»n m¡y nhªn ÷ñc 20 ìn h ng trong
â câ 8 y¶u c¦u sûa chúa m¡y in v 12 y¶u c¦u thay hëp müc. Sau khi
sûa xong, trung t¥m chån ng¨u nhi¶n 5 ìn h ng v kiºm tra sü h i láng
cõa kh¡ch h ng v· dàch vö cõa m¼nh. T½nh x¡c su§t câ 2 ìn h ng y¶u
c¦u thay hëp müc.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö

V½ dö Mët trung t¥m b£o h nh i»n m¡y nhªn ÷ñc 20 ìn h ng trong
â câ 8 y¶u c¦u sûa chúa m¡y in v 12 y¶u c¦u thay hëp müc. Sau khi
sûa xong, trung t¥m chån ng¨u nhi¶n 5 ìn h ng v kiºm tra sü h i láng
cõa kh¡ch h ng v· dàch vö cõa m¼nh. T½nh x¡c su§t câ 2 ìn h ng y¶u
c¦u thay hëp müc.

Tªp hñp m¨u l N = 20, m¨u kiºm tra l n = 5 v sè l¦n x£y ra vîi S
(thay müc) l M = 12 v N − M = 8. Gåi X l sè ìn h ng thay hëp
müc trong 5 ìn h ng.

sè k¸t qu£ x£y ra khi X =2 2 C3


C12 8
P(X = 2) = h(2; 5, 12, 20) = = 5
sè k¸t qu£ câ thº x£y ra C20

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

N¸u X l sè l¦n x£y ra (S) trong m¨u ng¨u nhi¶n câ k½ch th÷îc n ÷ñc
rót tø mët tªp hñp câ M ph¦n tû câ t½nh ch§t (S) v (N − M) ph¦n tû
câ t½nh ch§t (F). Khi â, h m ph¥n phèi x¡c su§t cõa X gåi l ph¥n
phèi si¶u bëi
x n−x
CM .CN−M
P(X = x) = h(x; n, M, N) =
CNn

vîi x l sè nguy¶n thäa m¢n max(0, n − N + M) ≤ x ≤ min(n, M).

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh · K¼ vång v ph÷ìng sai cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi
si¶u bëi
 
M N −n M M
E (X ) = n · ; V (X ) = ·n· · 1−
N N −1 N N

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö N«m con hê ÷ñc b­t trong mët vòng ÷ñc eo ành và v sau â
th£ l¤i tü nhi¶n. Sau â, b­t ng¨u nhi¶n 10 con hê trong vòng â kiºm
tra xem câ bao nhi¶u con ÷ñc ành và. Gåi X l sè hê ÷ñc g­n ành và
trong 10 con hê. Gi£ sû r¬ng trong vòng n y ch¿ cán 25 con hê. Suy ra X
câ ph¥n phèi si¶u bëi vîi 3 tham sè n = 10, M = 5, N = 25.
10−x
C5x .C20
P(X = x) = h(x; 10, 5, 25) = 10 , x = 0, 1, 2, 3, 4, 5
C25

T½nh a)X = 2 b)EX , V (X )?


C52 .C208
P(X = 2) = h(2; 10, 5, 25) = 10
C25
5 15 5 5
 
EX = 10 · = 2, V (X ) = · 10 · 1− =1
25 24 25 25
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Ph¥n phèi nhà thùc ¥m

Mët bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi nhà thùc ¥m n¸u thäa m¢n c¡c i·u
ki»n sau:
1. Thüc hi»n d¢y c¡c th½ nghi»m ng¨u nhi¶n ëc lªp.
2. Méi th½ nghi»m ng¨u nhi¶n ch¿ chùa 2 kh£ n«ng l (S) ho°c (F).
3. Kh£ n«ng x£y ra (S) trong méi th½ nghi»m ng¨u nhi¶n l nh÷ nhau
v b¬ng p .
4. Thüc hi»n d¢y c¡c th½ nghi»m ng¨u nhi¶n cho ¸n khi ¤t ÷ñc r
l¦n (S), vîi r l sè d÷ìng x¡c ành.

Gi¡ trà cõa bi¸n ng¨u nhi¶n X l sè l¦n (F) x£y ra cho ¸n khi ¤t (S) l¦n
thù r . X gåi l bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc ¥m
vîi sè l¦n xu§t hi»n (S) l
cè ành trong khi sè l¦n thüc hi»n th½ nghi»m l ng¨u nhi¶n.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh · H m x¡c su§t cõa bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc ¥m X vîi tham sè
r = sè l¦n th nh cæng (S) v p = P(S) l
r −1 r x
nb(x; r , p) = P(X = x) = Cx+r −1 p (1 − p) vîi x = 0, 1, 2, . . .

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët b¡c s¾ nhi khoa muèn t¼m 5 c°p vñ chçng tham gia ch÷ìng
tr¼nh «n uèng mîi cho ùa con ¦u ti¶n cõa hå.
Gåi p = P(c°p vñ chçng d÷ñc chån ng¨u nhi¶n çng þ tham gia).
Cho p = 0, 2, h¢y t¼m x¡c su§t º b¡c s¾ häi ¸n c°p vñ chçng thù 15
mîi ÷ìc 5 c°p tham c°p tham gia. T½nh x¡c su§t câ nhi·u nh§t 10 c°p
tø chèi.

Gåi X l sè c°p vñ chçng tø chèi cho ¸n khi ÷ñc 5 c°p vñ chçng tham
gia, X câ ph¥n phèi si¶u bëi vîi r = 5, p = 0, 20. Khi â x¡c su§t b¡c s¾
ph£i häi ¸n c°p thù 15 l
4
nb(10; 5; 0, 2) = P(X = 10) = C14 0, 25 0, 810 = 0, 034
X¡c su§t º nhi·u nh§t câ 10 c°p tø chèi l
10 10
nb(x; 5; 0, 2) = 0, 25 4
X X
x
P(X ≤ 10) = Cx+4 0, 8 = 0, 164
x=0 BI˜N0 NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Ch֓ng 3: x=
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh ·: Cho X l bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc ¥m vîi h m x¡c su§t
nb(x; r , p). Khi â, ta câ

r (1 − p) r (1 − p)
E (X ) = ; V (X ) =
p p2

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Ph¥n phèi h¼nh håc

H m x¡c su§t cõa ph¥n phèi nhà thùc ¥m tr÷íng hñp r =1 l h m x¡c
su§t cõa ph¥n phèi h¼nh håc.

p(x) = p(1 − p)x

Ký vång v ph÷ìng sai cõa ph¥n phèi h¼nh håc vîi tham sè p .

1−p 1−p
µ= ; σ2 =
p p2

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai Ph¥n phèi si¶u bëi
Ph¥n phèi nhà thùc Ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m Ph¥n phèi h¼nh håc
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Ph¥n phèi h¼nh håc


V½ dö: Gi£ sû mët lo¤i pin x¡c ành câ t l» léi l 5%. Mët ng÷íi kiºm
tra l¦n l÷ñt tøng pin cho ¸n khi kiºm tra ¸n mët pin tèt.

Khæng gian m¨u l S = {S, FS, FFS, . . .}.


Gåi X l sè l¦n th½ nghi»m cho ¸n khi mët pin ÷ñc ch§p nhªn.

X (S) = 1, X (FS) = 2, X (FFS) = 3, . . . , X (FFFFFFFFS) = 9, . . . .

Y l sè l¦n th½ nghi»m kiºm tra th§y pin khæng ¤t cho ¸n khi mët pin
÷ñc ch§p nhªn.

Y (S) = 0, Y (FS) = 1, X (FFS) = 2, . . . , Y (FFFFFFFFS) = 8, . . . .

Gåi Y l bi¸n ng¨u nhi¶n câ ph¥n phèi h¼nh håc vîi tham sè p l x¡c
su§t 1 pin ÷ñc ch§p nhªn l 1-0,05=0,95.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
ành ngh¾a Mët bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c X gåi lcâ ph¥n phèi Poisson
vîi tham sè µ(µ > 0) n¸u h m x¡c su§t cõa X câ d¤ng

e −µ · µx
p(x; µ) = x = 0, 1, 2, 3 . . .
x!

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
ành ngh¾a Mët bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c X gåi lcâ ph¥n phèi Poisson
vîi tham sè µ(µ > 0) n¸u h m x¡c su§t cõa X câ d¤ng

e −µ · µx
p(x; µ) = x = 0, 1, 2, 3 . . .
x!
V½ dö Gåi X l sè l÷ñng chuët bà b­t bði mët c¡i b¨y trong mët kho£ng
thíi gian nh§t ành. Gi£ sû X câ ph¥n phèi Poisson vîi µ = 4, 5. Khi â,
x¡c su§t º ch½nh x¡c 5 con chuët d½nh b¨y l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

ành ngh¾a
ành ngh¾a Mët bi¸n ng¨u nhi¶n ríi r¤c X gåi lcâ ph¥n phèi Poisson
vîi tham sè µ(µ > 0) n¸u h m x¡c su§t cõa X câ d¤ng

e −µ · µx
p(x; µ) = x = 0, 1, 2, 3 . . .
x!
V½ dö Gåi X l sè l÷ñng chuët bà b­t bði mët c¡i b¨y trong mët kho£ng
thíi gian nh§t ành. Gi£ sû X câ ph¥n phèi Poisson vîi µ = 4, 5. Khi â,
x¡c su§t º ch½nh x¡c 5 con chuët d½nh b¨y l
e −4,5 · 4, 55
P(X = 5) = = 0, 1708
5!
X¡c su§t m nhi·u nh§t 5 con chuët d½nh b¨y l

5
e −4,5 · 4, 5x 4, 52 4, 55
 
= e −4,5 Ch÷ìng
X
P(X ≤ 5) = 1 + 4, 5 +
3: BI˜N NGˆU
+ . . . + = 0, 7029
Nguy¹n Hçng Nhung -x= x!Kÿ thuªt Tp. HCM
¤i0håc S÷ ph¤m 2!NHI–N RÍI R„C V€ PH
5! N PHÈI XC SU‡T
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

Ph¥n phèi Poisson nh÷ l mët giîi h¤n cõa ph¥n phèi nhà
thùc

M»nh · Gi£ sû mët bi¸n ng¨u nhi¶n X câ h m x¡c su§t nhà thùc l
b(x; n, p).

n→∞ v p→0 sao cho np → µ vîi µ > 0

Khi â,
b(x; n, p) → p(x, µ)

Theo m»nh · n y, b§t k¼ ph¥n phèi nhà thùc câ n õ lîn v p õ nhä th¼
b(x; n, p) ' p(x, µ) vîi µ = np .
Câ thº ¡p döng quy luªt n y khi n > 50 v np < 5.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

V½ dö
V½ dö Mët nh xu§t b£n chu©n bà ph¡t h nh mët quyºn s¡ch tiºu thuy¸t
vîi y¶u c¦u sai sât léi ¡nh m¡y trong méi trang s¡ch câ ½t nh§t mët léi
vîi x¡c su§t l 0,005 v sai sât méi trang l ëc lªp nhau. Gi£ sû quyºn
s¡ch n y câ 400 trang. T½nh x¡c su§t câ ch¿ câ ch½nh x¡c mët trang câ
léi?

Gi£ sû S l mët trang chùa ½t nh§t mët léi v F l mët trang khæng câ léi.
Gåi X l sè l÷ñng trang chùa ½t nh§t mët léi trong 400 trang suy ra X l
bi¸n ng¨u nhi¶n nhà thùc vîi n = 400, p = 0, 005, vîi np = 2. Khi â,

e −2 21
P(X = 1) = b(1; 400; 0, 005) ' p(1; 2) = = 0, 270671
1!

Gi¡ trà X n¸u t½nh theo ph¥n phèi nhà thùc l


b(1; 400; 0, 005) = 0, 270669, v¼ th¸ x§p x¿ n y r§t tèt.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

M»nh ·

M»nh · N¸u X câ ph¥n phèi Poisson vîi tham sè µ th¼


EX = V (X ) = µ.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 1 Cæng ty GS dü ành §u th¦u ba gâi th¦u ëc lªp A, B, C. Bi¸t
r¬ng x¡c su§t tróng th¦u cõa ba gâi th¦u A, B, C l¦n l÷ñt l : 0,3; 0,4 v
0,5. Gåi X l sè gâi th¦u cæng ty GS câ thº tróng. H¢y lªp luªt ph¥n
phèi x¡c su§t cõa X .

Gi£i

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 1 Cæng ty GS dü ành §u th¦u ba gâi th¦u ëc lªp A, B, C. Bi¸t
r¬ng x¡c su§t tróng th¦u cõa ba gâi th¦u A, B, C l¦n l÷ñt l : 0,3; 0,4 v
0,5. Gåi X l sè gâi th¦u cæng ty GS câ thº tróng. H¢y lªp luªt ph¥n
phèi x¡c su§t cõa X .

Gi£i
X câ c¡c gi¡ trà câ thº câ l 0, 1, 2, 3. Vîi c¡c x¡c su§t t÷ìng ùng l :
P(X = 0) = 0, 7.0, 6.0, 5 = 0, 21.
P(X = 1) = 0, 3.0, 6.0, 5 + 0, 7.0, 4.0, 5 + 0, 7.0, 6.0, 5 = 0, 44.
P(X = 2) = 0, 3.0, 4.0, 5 + 0, 3.0, 6.0, 5 + 0, 7.0, 4.0, 5 = 0, 29.
P(X = 3) = 0, 3.0, 4.0, 5 = 0, 06.

B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X l :


x 0 1 2 3
p(x) 0,21 0,44Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU
0,29 0,06 NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 1 Cæng ty GS dü ành §u th¦u ba gâi th¦u ëc lªp A, B, C. Bi¸t
r¬ng x¡c su§t tróng th¦u cõa ba gâi th¦u A, B, C l¦n l÷ñt l : 0,3; 0,4 v
0,5. Gåi X l sè gâi th¦u cæng ty GS câ thº tróng. H¢y lªp luªt ph¥n
phèi x¡c su§t cõa X .

Gi£i
B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X l :
x 0 1 2 3
p(x) 0,21 0,44 0,29 0,06
H m x¡c su§t cõa X câ d¤ng:

0, 21 khi x = 0


0, 44

khi x = 1
p(x) =

 0, 29 khi x = 2

0, 06 Ch÷ìng 3 NHI–N RÍI R„C V€ PH
khi 3: xBI˜N=NGˆU N PHÈI XC SU‡T

Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 1 Cæng ty GS dü ành §u th¦u ba gâi th¦u ëc lªp A, B, C. Bi¸t
r¬ng x¡c su§t tróng th¦u cõa ba gâi th¦u A, B, C l¦n l÷ñt l : 0,3; 0,4 v
0,5. Gåi X l sè gâi th¦u cæng ty GS câ thº tróng. T½nh x¡c su§t º cæng
ty GS câ tróng th¦u.

B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X l :


x 0 1 2 3
p(x) 0,21 0,44 0,29 0,06

X¡c su§t º cæng ty câ tróng th¦u l :

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 1 Cæng ty GS dü ành §u th¦u ba gâi th¦u ëc lªp A, B, C. Bi¸t
r¬ng x¡c su§t tróng th¦u cõa ba gâi th¦u A, B, C l¦n l÷ñt l : 0,3; 0,4 v
0,5. Gåi X l sè gâi th¦u cæng ty GS câ thº tróng. T½nh x¡c su§t º cæng
ty GS câ tróng th¦u.

B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X l :


x 0 1 2 3
p(x) 0,21 0,44 0,29 0,06

X¡c su§t º cæng ty câ tróng th¦u l :


P(X > 0) = P(X = 1) + P(X = 2) + P(X = 3) = 0, 79.
ho°c ta câ thº t½nh theo c¡ch

P(X > 0) = 1 − P(X = 0) = 0, 79.


Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 1 Cæng ty GS dü ành §u th¦u ba gâi th¦u ëc lªp A, B, C. Bi¸t
r¬ng x¡c su§t tróng th¦u cõa ba gâi th¦u A, B, C l¦n l÷ñt l : 0,3; 0,4 v
0,5. Gåi X l sè gâi th¦u cæng ty GS câ thº tróng. T½nh sè gâi cæng ty
GS tróng th¦u trung b¼nh khi cæng ty §u th§u ba gâi A, B, C.

B£ng ph¥n phèi x¡c su§t cõa X l :

x 0 1 2 3
p(x) 0,21 0,44 0,29 0,06

Sè gâi cæng ty GS tróng th¦u trung b¼nh khi cæng ty §u th§u ba gâi A,
B, C l

E (X ) = 0.0, 21 + 1.0, 44 + 2.0, 29 + 3.0, 06 = 1, 3(gâi)

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp

B i 2 Cho bi¸n ng¨u nhi¶n X câ luªt ph¥n phèi x¡c su§t nh÷ sau
x 0 1 2 3
p(x) 0,012 0,164 0,536 0,288

Khi x < 0 th¼ F (x) = P [X ≤ x] = 0.


Khi 0 ≤ x < 1 th¼ F (x) = P [X ≤ x] = P [X = 0] = 0, 012.
Khi 1 ≤ x < 2 th¼ F (x) = P [X ≤ x] = P [X = 0] + P [X = 1] = 0, 176.
Khi 2 ≤ x < 3 th¼
F (x) = P [X ≤ x] = P [X = 0] + P [X = 1] + P [X = 2] = 0, 712.
Khi 3 ≤ x th¼
F (x) = P [X ≤ x] = P [X = 0] + P [X = 1] + P [X = 2] + P [X = 3] = 1.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp

0

 x <0
0, 012 0 ≤ x < 1



Vªy h m ph¥n phèi cõa X l : F (x) = 0, 176 1 ≤ x < 2
0, 712 2 ≤ x < 3





1

3≤x

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 4 Cho bi¸n ng¨u nhi¶n X ríi r¤c câ ph¥n phèi x¡c su§t cho bði b£ng
x -1 0 1 2 3
p(x) 2p 0,25 0,2 p 0,1

T½nh Ký vång, ph÷ìng sai cõa X . Bi¸n ng¨u nhi¶n X câ kh£ n«ng nhªn
gi¡ trà n o l cao nh§t.

Theo t½nh ch§t h m x¡c su§t 2p + 0, 25 + 0, 2 + p + 0, 1 = 1

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 4 Cho bi¸n ng¨u nhi¶n X ríi r¤c câ ph¥n phèi x¡c su§t cho bði b£ng
x -1 0 1 2 3
p(x) 2p 0,25 0,2 p 0,1

T½nh Ký vång, ph÷ìng sai cõa X . Bi¸n ng¨u nhi¶n X câ kh£ n«ng nhªn
gi¡ trà n o l cao nh§t.

Theo t½nh ch§t h m x¡c su§t 2p + 0, 25 + 0, 2 + p + 0, 1 = 1


Suy ra p = 0, 15. Suy ra ký vång cõa X l
E (X ) = −1.0, 3 + 0.0, 25 + 1.0, 2 + 2.0, 15 + 3.0, 1 = 0, 5

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 4 Cho bi¸n ng¨u nhi¶n X ríi r¤c câ ph¥n phèi x¡c su§t cho bði b£ng
x -1 0 1 2 3
p(x) 2p 0,25 0,2 p 0,1

T½nh Ký vång, ph÷ìng sai cõa X . Bi¸n ng¨u nhi¶n X câ kh£ n«ng nhªn
gi¡ trà n o l cao nh§t.

Theo t½nh ch§t h m x¡c su§t 2p + 0, 25 + 0, 2 + p + 0, 1 = 1


Suy ra p = 0, 15. Suy ra ký vång cõa X l
E (X ) = −1.0, 3 + 0.0, 25 + 1.0, 2 + 2.0, 15 + 3.0, 1 = 0, 5

E (X 2 ) = (−1)2 .0, 3 + 0.0, 25 + 1.0, 2 + 4.0, 15 + 9.0, 1 = 2


Ph÷ìng sai cõa X l V (X ) = E (X 2 ) − [E (X )]2 = 1, 75
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 4 Cho bi¸n ng¨u nhi¶n X ríi r¤c câ ph¥n phèi x¡c su§t cho bði b£ng
x -1 0 1 2 3
p(x) 2p 0,25 0,2 p 0,1

T½nh Ký vång, ph÷ìng sai cõa X . Bi¸n ng¨u nhi¶n X câ kh£ n«ng nhªn
gi¡ trà n o l cao nh§t.

Theo t½nh ch§t h m x¡c su§t 2p + 0, 25 + 0, 2 + p + 0, 1 = 1


Suy ra p = 0, 15. Suy ra ký vång cõa X l
E (X ) = −1.0, 3 + 0.0, 25 + 1.0, 2 + 2.0, 15 + 3.0, 1 = 0, 5

E (X 2 ) = (−1)2 .0, 3 + 0.0, 25 + 1.0, 2 + 4.0, 15 + 9.0, 1 = 2


Ph÷ìng sai cõa X l V (X ) = E (X 2 ) − [E (X )]2 = 1, 75
Bi¸n ng¨u nhi¶n X nhªn gi¡ trà -1 vîi kh£ n«ng cao nh§t l 0,3.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

1) X¡c su§t trong 15 kh¡ch mua ti¸p theo câ nhi·u nh§t 5 ng÷íi chån
mua S.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

1) X¡c su§t trong 15 kh¡ch mua ti¸p theo câ nhi·u nh§t 5 ng÷íi chån
mua S.

5 5
· 0, 35x · 0, 6515−x
X X
x
P(X ≤ 5) = p(x) = C15
x=0 x=0

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

2) Sè kh¡ch chån mua S trong 15 kh¡ch mua ti¸p theo trung b¼nh l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

2) Sè kh¡ch chån mua S trong 15 kh¡ch mua ti¸p theo trung b¼nh l

E (X ) = 15 · 0, 35 = 5, 25(ng÷íi)

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

3)Tr¶n qu¦y hi»n t¤i ch¿ cán 8 n÷îc lo¤i S v 10 chai n÷îc lo¤i kh¡c, x¡c
su§t sè n÷îc n y ¡p ùng ÷ñc y¶u c¦u cõa 15 kh¡ch ti¸p theo l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

3)Tr¶n qu¦y hi»n t¤i ch¿ cán 8 n÷îc lo¤i S v 10 chai n÷îc lo¤i kh¡c, x¡c
su§t sè n÷îc n y ¡p ùng ÷ñc y¶u c¦u cõa 15 kh¡ch ti¸p theo l

8 8
· 0, 35x · 0, 6515−x
X X
x
P(5 ≤ X ≤ 8) = p(x) = C15
x=5 x=5

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

4)X¡c su§t câ nhi·u nh§t 8 kh¡ch chån mua S bi¸t câ ½t nh§t 5 kh¡ch
mua S l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

4)X¡c su§t câ nhi·u nh§t 8 kh¡ch chån mua S bi¸t câ ½t nh§t 5 kh¡ch
mua S l
P8 15−x
P(5 ≤ X ≤ 8) 5 C15 · 0, 35 · 0, 65
x x
P(X ≤ 8/X ≥ 5) = = Px=
15
P(X ≥ 5) x=5 C15 · 0, 35 · 0, 65
x x 15−x

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

5)X¡c su§t câ ½t nh§t 8 kh¡ch chån mua S bi¸t câ ½t nh§t 5 kh¡ch mua S
l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 5

Thèng k¶ cho th§y 35% kh¡ch h ng mua n÷îc t¤i qu¦y n÷îc ti»n lñi
chån mua thùc uèng S. Gåi X l sè kh¡ch h ng chån thùc uèng S trong
sè 15 kh¡ch h ng ti¸p theo.

X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 15; p = 0, 35

5)X¡c su§t câ ½t nh§t 8 kh¡ch chån mua S bi¸t câ ½t nh§t 5 kh¡ch mua S
l
P15 15−x
P(X ≥ 8) 8 C15 · 0, 35 · 0, 65
x x
P(X ≥ 8/X ≥ 5) = = Px=
15
P(X ≥ 5) x=5 C15 · 0, 35 · 0, 65
x x 15−x

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 6
B i tªp 6 Mët næng tr÷íng trçng 8760 c¥y cao su vîi x¡c su§t sèng méi
c¥y l 0,725. Gåi X l sè c¥y sèng. T½nh k¼ vång v ph÷ìng sai cõa X ?

Gi£i

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 6
B i tªp 6 Mët næng tr÷íng trçng 8760 c¥y cao su vîi x¡c su§t sèng méi
c¥y l 0,725. Gåi X l sè c¥y sèng. T½nh k¼ vång v ph÷ìng sai cõa X ?

Gi£i
X câ ph¥n phèi nhà thùc vîi n = 8760 v p = 0, 725.
K¼ vång
E (X ) = 8760.0, 725 = 6351 c¥y
Ph֓ng sai

V (X ) = 8760.0, 725.(1 − 0, 725) = 1746, 525

suy ra
σ(X ) ≈ 41, 7914 c¥y.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 7
B i tªp 7 Mët læ h ng i»n tû ÷ñc âng gâi th nh nhi·u hëp nhä, méi
hëp câ 10 linh ki»n. Bi¸t r¬ng trong â câ 30% sè hëp chùa 4 linh ki»n
léi, 70% sè hëp cán l¤i méi hëp câ mët linh ki»n léi. B¶n mua l§y ng¨u
nhi¶n mët hëp s£n ph©m v kiºm tra ng¨u nhi¶n 3 linh ki»n trong hëp.
N¸u c£ 3 linh ki»n ÷ñc kiºm tra ·u khæng léi th¼ quy¸t ành mua læ
h ng. T½nh x¡c su§t læ h ng bà tø chèi.

Gi£i

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 7
B i tªp 7 Mët læ h ng i»n tû ÷ñc âng gâi th nh nhi·u hëp nhä, méi
hëp câ 10 linh ki»n. Bi¸t r¬ng trong â câ 30% sè hëp chùa 4 linh ki»n
léi, 70% sè hëp cán l¤i méi hëp câ mët linh ki»n léi. B¶n mua l§y ng¨u
nhi¶n mët hëp s£n ph©m v kiºm tra ng¨u nhi¶n 3 linh ki»n trong hëp.
N¸u c£ 3 linh ki»n ÷ñc kiºm tra ·u khæng léi th¼ quy¸t ành mua læ
h ng. T½nh x¡c su§t læ h ng bà tø chèi.

Gi£i Gåi X l sè linh ki»n léi trong sè 3 linh ki»n kiºm tra bi¸t r¬ng hëp
s£n ph©m l§y ra chùa 4 linh ki»n léi. p(x) = h(x; 3; 4; 10).
GåiY l sè linh ki»n léi trong sè 3 linh ki»n kiºm tra bi¸t r¬ng hëp s£n
ph©m l§y ra chùa 1 linh ki»n léi. p(y ) = h(y ; 3; 1; 10).

C63 C93
P(X = 0) = 3 ; P(Y = 0) = 3 .
C10 C10
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 7
B i tªp 7 Mët læ h ng i»n tû ÷ñc âng gâi th nh nhi·u hëp nhä, méi
hëp câ 10 linh ki»n. Bi¸t r¬ng trong â câ 30% sè hëp chùa 4 linh ki»n
léi, 70% sè hëp cán l¤i méi hëp câ mët linh ki»n léi. B¶n mua l§y ng¨u
nhi¶n mët hëp s£n ph©m v kiºm tra ng¨u nhi¶n 3 linh ki»n trong hëp.
N¸u c£ 3 linh ki»n ÷ñc kiºm tra ·u khæng léi th¼ quy¸t ành mua læ
h ng. T½nh x¡c su§t læ h ng bà tø chèi.

Gi£i
Gåi A l bi¸n cè læ h ng ÷ñc mua. X¡c su§t læ h ng ÷ñc mua l

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 7
B i tªp 7 Mët læ h ng i»n tû ÷ñc âng gâi th nh nhi·u hëp nhä, méi
hëp câ 10 linh ki»n. Bi¸t r¬ng trong â câ 30% sè hëp chùa 4 linh ki»n
léi, 70% sè hëp cán l¤i méi hëp câ mët linh ki»n léi. B¶n mua l§y ng¨u
nhi¶n mët hëp s£n ph©m v kiºm tra ng¨u nhi¶n 3 linh ki»n trong hëp.
N¸u c£ 3 linh ki»n ÷ñc kiºm tra ·u khæng léi th¼ quy¸t ành mua læ
h ng. T½nh x¡c su§t læ h ng bà tø chèi.

Gi£i
Gåi A l bi¸n cè læ h ng ÷ñc mua. X¡c su§t læ h ng ÷ñc mua l

P(A) = 0, 3.P(X = 0) + 0, 7.P(Y = 0)

C63 C3
P(A) = 0, 3. 3 + 0, 7. 39 = 0, 54.
C10 C10
Vªy x¡c su§t læ h ng bà tø chèi l 46%.
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 8
B i tªp 8 T l» sinh vi¶n tr÷íng A câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n l 35%.
Gåi ng¨u nhi¶n l¦n l÷ñt tøng sinh vi¶n trong tr÷íng cho ¸n khi gåi ÷ñc
10 sinh vi¶n câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n th¼ døng. Gåi X l sè sinh vi¶n
gåi ra câ chi·u cao d÷îi 1,7m cho ¸n khi døng l¤i, suy ra

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 8
B i tªp 8 T l» sinh vi¶n tr÷íng A câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n l 35%.
Gåi ng¨u nhi¶n l¦n l÷ñt tøng sinh vi¶n trong tr÷íng cho ¸n khi gåi ÷ñc
10 sinh vi¶n câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n th¼ døng. Gåi X l sè sinh vi¶n
gåi ra câ chi·u cao d÷îi 1,7m cho ¸n khi døng l¤i, suy ra
X câ ph¥n phèi nhà thùc ¥m vîi r = 10; p = 0, 35.

Gåi Y l sè sinh vi¶n gåi ra cho ¸n khi døng l¤i Y = X + 10.

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 8
B i tªp 8 T l» sinh vi¶n tr÷íng A câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n l 35%.
Gåi ng¨u nhi¶n l¦n l÷ñt tøng sinh vi¶n trong tr÷íng cho ¸n khi gåi ÷ñc
10 sinh vi¶n câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n th¼ døng. Gåi X l sè sinh vi¶n
gåi ra câ chi·u cao d÷îi 1,7m cho ¸n khi døng l¤i, suy ra
X câ ph¥n phèi nhà thùc ¥m vîi r = 10; p = 0, 35.

Gåi Y l sè sinh vi¶n gåi ra cho ¸n khi døng l¤i Y = X + 10.
1) Sè sinh vi¶n c¦n gåi ra cho ¸n khi gåi ÷ñc 10 sinh vi¶n câ chi·u cao
tø 1,7m trð l¶n trung b¼nh l
10 · (1 − 0, 35)
E (Y ) = E (X + 10) = E (X ) + 10 = + 10 (sinh vi¶n)
0, 35

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 8
B i tªp 8 T l» sinh vi¶n tr÷íng A câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n l 35%.
Gåi ng¨u nhi¶n l¦n l÷ñt tøng sinh vi¶n trong tr÷íng cho ¸n khi gåi ÷ñc
10 sinh vi¶n câ chi·u cao tø 1,7m trð l¶n th¼ døng. Gåi X l sè sinh vi¶n
gåi ra câ chi·u cao d÷îi 1,7m cho ¸n khi døng l¤i, suy ra
X câ ph¥n phèi nhà thùc ¥m vîi r = 10; p = 0, 35.

Gåi Y l sè sinh vi¶n gåi ra cho ¸n khi døng l¤i Y = X + 10.
1) Sè sinh vi¶n c¦n gåi ra cho ¸n khi gåi ÷ñc 10 sinh vi¶n câ chi·u cao
tø 1,7m trð l¶n trung b¼nh l
10 · (1 − 0, 35)
E (Y ) = E (X + 10) = E (X ) + 10 = + 10 (sinh vi¶n)
0, 35

2) X¡c su§t gi¡o vi¶n gåi ¸n sinh vi¶n thù 25 th¼ døng l
9
P(Y = 25) = P(X = 15) = C24 0, 3510 0, 6515
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 9

B i tªp 9 Gi£ sû r¬ng x¡c su§t 1 sinh vi¶n ÷ñc gåi trong lîp khæng håc
b i l nh÷ nhau v b¬ng 20%. Gi¡o vi¶n gåi ng¨u nhi¶n l¦n l÷ñt tøng
sinh vi¶n trong lîp cho ¸n khi gåi ÷ñc sinh vi¶n câ håc b i th¼ døng.

Gåi X l sè sinh vi¶n khæng håc b i gi¡o vi¶n gåi ra cho ¸n khi døng l¤i.

X câ ph¥n phèi h¼nh håc vîi tham sè p = 0, 8

Gåi Y l sè sinh vi¶n gi¡o vi¶n gåi ra cho ¸n khi døng l¤i, Y = X + 1.
1) Sè sinh vi¶n gi¡o vi¶n gåi l¶n trung b¼nh l

1 − 0, 8
E (Y ) = E (X + 1) = E (X ) + 1 = + 1 = 1, 25 (sinh vi¶n)
0, 8

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 9

B i tªp 9 Gi£ sû r¬ng t l» sinh vi¶n khæng håc b i trong lîp l 20%.
Gi¡o vi¶n gåi ng¨u nhi¶n l¦n l÷ñt tøng sinh vi¶n trong lîp cho ¸n khi
gåi ÷ñc sinh vi¶n câ håc b i th¼ døng.

2) X¡c su§t gi¡o vi¶n gåi khæng qu¡ 3 sinh vi¶n bi¸t gi¡o vi¶n ¢ gåi
÷ñc 1 sinh vi¶n khæng håc b i

P(1 < Y ≤ 3) P(0 < X ≤ 2)


P(Y ≤ 3/Y > 1) = =
P(Y > 1) P(X > 0)

P(X = 1) + P(X = 2) 0, 2 · 0, 8 + 0, 22 · 0, 8 0, 192


= = = = 0, 96
1 − P(X = 0) 1 − 0, 8 0, 2

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp 10

B i 10 Mët tr¤m cho thu¶ xe tü l¡i câ 3 chi¸c xe. H ng ng y tr¤m ph£i


nëp thu¸ 50 ng n çng mët chi¸c b§t kº xe â câ ÷ñc cho thu¶ hay
khæng. Méi chi¸c ÷ñc cho thu¶ vîi gi¡ 600 ng n çng. Gi£ sû sè xe y¶u
c¦u tr¤m cho thu¶ trong mët ng y l bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi
Poisson vîi tham sè 2,8.
a. T½nh x¡c su§t trong mët ng y tr¤m câ 4 y¶u c¦u cho thu¶ xe.

Gi£i a. X¡c su§t trong mët ng y tr¤m câ 4 y¶u c¦u cho thu¶ xe
e −2,8 .2, 84
P(X = 4) = .
4!

Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T


Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 10 Mët tr¤m cho thu¶ xe tü l¡i câ 3 chi¸c xe. H ng ng y tr¤m ph£i
nëp thu¸ 50 ng n çng mët chi¸c b§t kº xe â câ ÷ñc cho thu¶ hay
khæng. Méi chi¸c ÷ñc cho thu¶ vîi gi¡ 600 ng n çng. Gi£ sû sè xe y¶u
c¦u tr¤m cho thu¶ trong mët ng y l bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi
Poisson vîi tham sè 2,8.
b. T½nh sè ti·n líi trung b¼nh tr¤m thu ÷ñc trong mët ng y.

Gi£i b. Gåi Y l sè xe tr¤m cho thu¶ trong mët ng y.


Z l sè ti·n líi tr¤m thu ÷ñc trong mët ng y
Z = 600 · Y − 150 (ng n çng)
−2,8 0
P(Y = 0) = P(X = 0) = e 0!.2,8
e −2,8 .2,81
P(Y = 1) = P(X = 1) = 1!
e −2,8 .2,82
P(Y = 2) = P(X = 2) = 2!
P(Y = 3) = P(X ≥ 3) = 1 − P(X = 0) − P(X = 1) − P(X = 2)
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM
Bi¸n ng¨u nhi¶n
H m x¡c su§t - H m ph¥n phèi x¡c su§t
Ký vång v ph÷ìng sai
Ph¥n phèi nhà thùc
Ph¥n phèi si¶u bëi v ph¥n phèi nhà thùc ¥m
Ph¥n phèi Poisson
B i tªp

B i tªp
B i 10 Mët tr¤m cho thu¶ xe tü l¡i câ 3 chi¸c xe. H ng ng y tr¤m ph£i
nëp thu¸ 50 ng n çng mët chi¸c b§t kº xe â câ ÷ñc cho thu¶ hay
khæng. Méi chi¸c ÷ñc cho thu¶ vîi gi¡ 600 ng n çng. Gi£ sû sè xe y¶u
c¦u tr¤m cho thu¶ trong mët ng y l bi¸n ng¨u nhi¶n X câ ph¥n phèi
Poisson vîi tham sè 2,8.
b. T½nh sè ti·n líi trung b¼nh tr¤m thu ÷ñc trong mët ng y.

Gi£i
E (Y ) ≈ 2, 24 (xe)
Suy ra
E (Z ) = 600E (Y ) − 150 ≈ 1.194 (ng n çng)
Sè ti·n líi tr¤m thu ÷ñc méi ng y trung b¼nh l kho£ng 1.194 (ng n
çng).
Ch÷ìng 3: BI˜N NGˆU NHI–N RÍI R„C V€ PH N PHÈI XC SU‡T
Nguy¹n Hçng Nhung - ¤i håc S÷ ph¤m Kÿ thuªt Tp. HCM

You might also like